Examen VMBO-KB. Turks CSE KB. tijdvak 1 woensdag 21 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Transkript

1 Examen VMBO-KB 2008 tijdvak 1 woensdag 21 mei uur Turks CSE KB Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Beantwoord alle vragen in de uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 44 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 47 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden o

2 Let op: beantwoord een open vraag altijd in het Nederlands, behalve als het anders is aangegeven. Als je in het Turks antwoordt, levert dat 0 punten op. Tekst 1 1p 1 Je wilt baklava kopen die met meel uit het gebied van Harran is bereid. Bij welke baklavazaak kun je die krijgen? Schrijf de naam van die baklavazaak op in de uitwerkbijlage. Türkiye nin en iyi baklavac lar eker Bayram öncesi jüri üyelerimize Türkiye nin en iyi baklavac lar n sorduk. MAM ÇA DA Gaziantep te baklava denince akla gelen ilk isimlerden. Geçmi i 107 y ll k. mam Ça da Lokantas, hakl öhretini uzun y llard r koruyor. Ürettikleri baklavan n lezzetinin Harran ununda ve kullan lan f st kta sakl oldu unu söylüyorlar. Harran Ovas nda yeti en ve di erlerine göre daha sert olan bu daydan üretilen un, yufkan n ince olmas n sa l yor. Antepf st ise ürün tam olgunla madan toplan yor. Böylelikle boz iç denilen f st k hem daha ya l ve lezzetli, hem de tam ye il oluyor. Ya da Harran Ovas ndan al n yor. mam Ça da ta kare baklavan n kilosu 18 YTL, havuç ve öbiyet 20 YTL, f st k ezme 25 YTL. Uzun Çar No: 14, Gaziantep Tel: (342) HACIBOZANO LU Hac bozano lu ailesinin 3 üncü ku a taraf ndan i letilen Laleli deki Hac bozano lu nun baklavalar Bahçelievler deki fabrikalar nda üretiliyor. Lezzetinin kaliteli malzeme ve iyi i çilikten kaynakland n söylüyorlar. Hac bozano lu nun baklavalar kattan olu uyor. irkette uzun y llar çal m ve konular nda uzman olan ustalar hamurlar incecik aç yor. Cevizli baklavan n kilosu 15 YTL, f st kl baklava 18 YTL ve sütlü nuriye 14 YTL. Ordu Caddesi No: 279, Laleli/ stanbul Tel: (212) SEY DO LU Laleli de dükkan olan Gaziantepli Habe Seyido lu nun baklavalar stanbul Beylikdüzü ndeki fabrikada üretiliyor. Buradan da kent geneline yay lm ma azalar nda sat a sunuluyor. Baklavalar n s rr un, eker, ya, f st k ve cevizin en kalitelilerini ustalar n iyi kullanmas nda sakl. Gaziantepli Habe Seyido lu nun baklavalar 12 kat hamurdan olu uyor. Spesyaliteleri aras nda Aloe Vera l baklavalar da var. Nas l yap ld meslek s rr olarak söylenmiyor ama Aleo Vera n n s v s ya erbetleme ya da pi irilmeden önce baklavan n içine kat l yor. Aloe Vera l baklavan n kilosu 17 YTL, f nd kl baklava 15 YTL, f st kl baklava 18 YTL ve sütlü nuriye 14 YTL. Ordu Caddesi No: 287, Laleli/ stanbul. Tel: (212) o 2 lees verder

3 Tekst 2 1p 2 Welk van onderstaande boeken is humoristisch? Schrijf de titel van het boek op in de uitwerkbijlage. 1p 3 Welk boek gaat over een jongen zonder vader? Schrijf de titel van het boek op in de uitwerkbijlage. Portakal K z Jostein Gaarder Çocuklar ve gençler için kaleme ald Sofie'nin Dünyas adl kitab yla felsefeyi popüler hale getiren Norveçli yazar Jostein Gaarder' n, yeni kitab Portakal K z okurlarla bulu uyor. Jostein Gaarder' n bu defaki kahraman 15 ya ndaki erkek çocu u Georg. Bu delikanl 11 y l önce ölen babas n n kendisine yazd bir mektubu bulur ve hayat sorgulamaya ba lar. ki Yabanc Eller Birle mi Marc Lambron Roma da büyülü bir a kla ba lay p, Vietnam da sava n cehenneminde süren etkileyici bir roman.1960 y l, Roma... Büyülü bir ehirde, sineman n göz kama t r c cazibesinin a r bast s cak bir yaz. Modeller, ressamlar, yönetmenler, aktris ve aktörler, gazeteciler... Renkli hayatlar...renkler aras nda kaybolup gidenler... Bir y ld r m a k yla ba l yor her ey... Cemile Orhan Kemal Ya am mücadelesiyle çok genç ya nda tan an Orhan Kemal, yüre inde iz b rakan her eyi edebiyata aktard. 'Cemile' de Orhan Kemal'in hayat ndan sat rlara ta an bir roman. Arka planda 1934 Adana's ndaki yoksul bir i çi mahallesinin ve i çilerin ekmek paras için verdi i mücadelenin anlat ld ; güzel Bo nak k z, i çi Cemile ile 24 lira 95 kuru ayl a mahkûm Kâtip Necati'nin a k öyküsü. Kiraz Toplayan Uskumru Ahmet Tangün Herkesin her ey hakk nda söyleyecek çok eyi oldu u bir dönemden geçiyoruz. Mikrofon kime uzat l rsa o konu uyor. A k n ömründen, zay f kalman n kurallar na, gençli in s rlar ndan, mutlu evlilik formüllerine ve depremin iddetinden, biçimine kadar kimsenin bilmedi i bir ey yok bu hayatta. Ahmet Tangün, pop ça n n enformasyon ya muru alt nda zorlanan bizlerle aç ktan aç a dalgas n geçiyor o 3 lees verder

4 Tekst 3 1p 4 Je wilt weten welk bedrijf door topmensen uit de Turkse zakenwereld als een ware school voor toekomstige leidinggevenden wordt gezien. Schrijf de naam van dat bedrijf op. Türkiye'nin cazip irketleri... Nilüfer Gözütok / Capital Dergisi irketlerin ba ar s ve imaj n liderlere teslim edenler art k en iyi liderin pe indeler. Bu nedenle, liderleri çekecek niteliklere sahip olmak, irketlerin vazgeçilmezleri aras ndaki yerini almaya ba lad. Baz irketler lider geli tirme programlar ve sunduklar olanaklarla liderler için olumlu ko ullar yaratmaya çal yorlar. Baz lar ise ücreti ön plana ç kar yor. Peki böyle bir ortamda liderler hangi irketleri çal mak için cazip görüyorlar? te liderlerin çal mak istedi i irketler: irket GARANT FORD OTOSAN YAPI KRED THY SABANCI DO U ECAM KOÇ EFES P LSEN TÜPRA Cazip k lan faktörler tibar yüksek, sektördeki yeri ve imaj sa lam ve insan kaynaklar na yat r m yapan, kurumsal bir banka olmas ilgi çekiyor. Yükselen ihracat performans nedeniyle be eniliyor. Hem yerli hem yabanc orta olmas da cazip. Marka de eri ve irket kültürü öne ç k yor. Sektöre getirdi i yeniliklerle liderli i etkiliyor. Uluslararas rekabete aç k, zorlu bir sektörde çal mak isteyenlere cazip geliyor. irket gücüyle ilgi çekiyor. Grup içinde sunulan farkl kariyer olanaklar, sosyal sorumluluklara duyarl bir kurum olmas nedeniyle tercih ediliyor. yi kurumsal yönetim konusuna verdi i önem ve profesyonel yöneticilere insiyatif vermesiyle öne ç k yor. Kurumsal yap ve dünya pazar ndaki gücü nedeniyle be eniliyor. Büyük organizasyon deneyimi için ideal olarak görülüyor. Liderler genellikle Koç Holding'i yönetici yeti tiren bir okul olarak görüyor. irketin büyüme geli me performans ve potansiyeli liderlere heyecan veriyor. Çevik pazarlama politikalar da etkiliyor. Liderler, özelle tirme sonras nda bölge için böyle önemli ve kritik irketin yeniden yap lanmas n n içinde bulunmak istiyor o 4 lees verder

5 Tekst 4 1p 5 Welke schrijfster is erop tegen om verschil te maken tussen vrouwelijke en mannelijke auteurs? A Buket Uzuner B nci Aral C Nazl Eray D Oya Baydar Yazar n kad n erke i olmaz! Asl Onat Görü lerini ald m z kad n romanc lar m za seçtikleri konular hakk ndaki dü üncelerini sorduk. BUKET UZUNER: - Türkiye dayak yiyen ve töre cinayetlerinde öldürülen kad nlar konusunda dünya rekoru k rarken kad n yazarlar n ço unlukla kad n sorunlar ndan bahsetmelerinden do al ne olabilir? Öte yandan erkek yazarlar a k yazd nda büyük ba ar diye lanse edilirken kad nlar benzer konular yaz nca bu daima kad ns ve hafif bulunur. Kumral Ada - Mavi Tuna ve Gelibolu romanlar m son derece siyasi romanlard. Onlar da a k romanlar diye alg layanlara ben bile yard m edemem tabii. NC ARAL: - Toplum olarak siyasetten uzakla t r ld k zaten. Bu duruma tersinden de bakabiliriz: Yo un ve k s r siyasetten hem yazarlar hem okurlar b kt. Bu nedenle de insanlar n bak aç lar dar ve dengeler kurulam yor san r m. Ama hayat n her alan nda siyaset var art k; 70'lerdeki gibi kaba siyaset yerine daha incelikli bir siyaset yap l yor. NAZLI ERAY: - Kad n romanc say s nda azalma oldu unu dü ünmüyorum. Edebiyatta bin adet üretirsiniz ama bunlar n içinden bir ya da ikisi gerçekten iyi olabilir. Ayr ca kad n romanc -erkek romanc gibi bir ayr m yapabilece imizi de sanm yorum. Bu ara a k, ili kiler ve evlilik konular moda oldu u için herkes bu tür konulara yöneliyor zaten. OYA BAYDAR: - Bütün alanlarda oldu u gibi romanda da kad n yazarlar n say ca erkeklerden çok daha az olduklar tespitine kat l yorum, ama gerek çok satanlar, gerekse edebi de er aç s ndan öne ç kan ürünlere bakarsak, kad n romanc lar n erkeklerden çok da geride olduklar n söyleyemeyiz. Ancak, edebiyat d gördü üm, milliyetçi duygular ka yan kitaplar ve polisiyeleri bu de erlendirmenin d nda tutuyorum. Bu konuda erkekler rakipsiz o 5 lees verder

6 Tekst 5 Eviniz art k kumandan n ucunda Frans z kökenli Schneider Electric irketi, "UnIQhome" ad n verdi i ak ll ev sistemleri ile Türkiye de konut elektrifikasyonu pazar na girdi. Schneider ilk olarak 1890 y l nda Bursa-Mudanya demiryolunun in as yla Türkiye deki faaliyetlerine ba lam t. irket, imdi yeni çözümleriyle konutlar n içindeki elektrik da t m n ve ev otomasyonunu da yapacak. irketin Türkiye Genel Müdürü Turhan Turhangil, AA muhabirine yapt aç klamada, art k birçok eyin elektrikle kontrol edilmeye ba lanmas ndan dolay bu pazara yöneldiklerini söyledi. irket mevcut ürünlerinin yan s ra anahtar priz, ev otomasyonu ve tesisat malzemesi ile h zl bir ekilde konut sektörüne girdi. Turhangil, Türkiye de ilerleyen y llarda ak ll ev sistemlerine olan ilginin daha da artaca n dile getirdi. Tek bir kumanda ya da cep telefonu ile kontrol Verilen bilgiye göre, UnIQhome, bir evin elektrik kontrolü gerektiren tüm detaylar n n tek bir kumandayla veya gerekirse cep telefonu ile kontrol alt na al nmas n sa l yor. Koltuktan kalkmadan sadece tek bir kumanda ile salon perdelerinin kapat l p sinema perdelerinin indirilmesi sa lanabilecek ve DVD oynat c s çal t r labilecek. Evden uzakta olundu u zamanlarda önceden programlanan kontrol sistemi ile evin içerisindeki k simülasyonlar yla evde hayat devam ediyor hissi uyand r labilecek. Sistem, h rs zl k ve gaz kaça gibi alarm durumlar nda yine cep telefonu arac l yla ev sahibini uyarabilecek o 6 lees verder

7 1p 6 Wat maakt Turkije interessant voor de firma Schneider om daar te investeren? A bestaande handelsbetrekkingen B de jonge bevolking van Turkije C de ligging van Turkije D de stabiliteit van Turkije 1p 7 Waarom wil de firma Schneider zich inzetten voor automatisering in huis volgens de tekst? A Er is een groot nieuwbouwproject in Turkije. B Er is wereldwijd veel vraag naar. C Je kunt onnoemelijk veel met elektronica. D Ze hebben al een elektriciteitsnet aangelegd. 2p 8 Er staan in de tekst drie gemakken genoemd van automatisering met een centrale afstandsbediening. Schrijf op welke drie gemakken dat zijn. 1p 9 Automatisering maakt je huis ook veiliger. Schrijf één kort voorbeeld hiervan in de uitwerkbijlage op. Je mag in het Turks antwoorden o 7 lees verder

8 Tekst 6 Çocuklar günde 500 kez gülüyor DURMU SEV ND K / ZONGULDAK, (DHA) Zonguldak Atatürk Devlet Hastanesi Çocuk Cerrahisi Uzman Opr. Dr. brahim Aydo du, bebeklerin do ar do maz içgüdüsel olarak a lad klar n ancak ikinci aydan sonra gülümsemeye, alt nc aydan itibaren ise bunu geli tererek kahkahalar atmaya ba lad klar n belirtti. Dr. Aydo du, Gülerken kalp at h zlan r, derin nefes al n r, beyin taraf ndan endorfin' denilen kimyasallar salg lan r. Endorfin ise vücudumuzda gerginli i, a r y azalt r. Gülmek de üzüntü veya öfke gibi bir bo alma yoludur. Yap lan bir ara t rmaya göre insanlar 1950'li y llarda günde ortalama 18 dakika gülerken, bu süre günümüzde 6 dakikaya dü mü bulunmaktad r. Yeti kinlerin günde ortalama 60, çocuklar n ise 500 kez güldü ü ve bir gülü ün ortalama 6 saniye sürdü ü saptanm t r dedi. Gülmenin sosyal ili kilerde mutlulu u payla mak gibi görülebildi ini ancak her zaman mutluluk ifadesi olmad n vurgulayan Dr. Aydo du, unlar söyledi: Gülmek; ak l, duygu ve çevrenin etkisi alt ndad r. Gerekti inde bulundu umuz yer, zaman ve duruma göre gülme ve gülümsememizi kontrol alt nda tutabiliyoruz. Gülerken kar m zdakilere güven verebilir, sevdi imizi ya da a a lad m z gösterebiliriz. Gülme eylemi, bir güç belirtisi olarak ortaya ç kabildi i gibi (rakibini yenen ki i) güçsüzlü ün sonucu olarak da kar m za ç kabilir (patronlar na kar güler yüzlü olmak zorunlulu u gibi). Gülmenin kar t a lamak m d r? Bu durum her zaman geçerli de ildir. Sevinçli olaylarda gülme zorunlulu u da yoktur. Örne in bir yar mada madalya alan bir sporcu, ulusal mar lar çal n rken a layabiliyor. Her ne olursa olsun iyi niyetle, ak l, duygu ve çevrenin etkisiyle yo rulmu bir gülmenin yarar çoktur. Gülmek kendine güvenmektir, gülmek özgürlüktür, gülmek ya amakt r o 8 lees verder

9 2p 10 Welke van onderstaande beweringen zijn juist en welke zijn onjuist volgens de tekst? Kruis in de uitwerkbijlage je keuze aan. 1 Baby s kunnen na twee maanden hardop lachen. 2 Kinderen lachen meer dan grote mensen. 3 Lachen is een uitingsvorm van emotie. 4 Mensen lachen tegenwoordig vaker dan vroeger. 1p 11 Lachen is niet altijd een blijk van vrolijkheid. Waarvan is lachen soms ook een uiting volgens de tekst? A van minachting B van verdriet C van vermoeidheid 1p 12 Schrijf het eerste en het laatste woord op van de zin waarin staat wat lachen voor de mensen betekent (laatste alinea) o 9 lees verder

10 Tekst 7 Diplomal bal kç lar mahalleye taze bal k getirdi Su ürünleri mühendisi Selin ve Ça da I k çifti birkaç ay önce stanbul K z ltoprak'ta "K rm z Bal k" ismini verdikleri bir bal kç dükkan açt lar. Burada mü terilerine taze bal kla birlikte bilgi ve lezzetli tarifler de veriyorlar. K z ltoprak sakinlerinin bu çal kan, becerikli ve genç çifte 13 uzun sürmedi. Al k olmad klar kadar bilgili ve becerikli olan bu gençlerle konu mak için art k her gün u ramaya ba layan emekliler ve evhan mlar bile var. Çünkü onlarla deniz, bal k ve lezzetli tarifler üzerine sohbet etmek gerçekten çok keyifli. Deniz ve do a 14 olan 29 ya ndaki Ça da ile 27 ya ndaki Selin I k çifti 10 y l önce stanbul Üniversitesinde tan t lar y l nda su ürünleri mühendisi olarak üniversiteden mezun olduktan sonra zmir Çandarl 'da levrek yeti tirilen bir bal k çiftli inde 4 y l beraber çal t lar. Ça da ' n askere gitmesi üzerine bir süreli ine 15. Bu arada evlenmeye de zaman ay rm lar. Ça da, askerden dönünce aileleri ve arkada lar ndan uzak kalmak istememi ler. En iyi bildikleri i olan bal kç l bu kez stanbul'da sürdürmeye karar vermi ler. K z ltoprak'ta açt klar "K rm z Bal k''ta al lagelmi bal kç l k anlay n n ve i leyi inin d na ç kmak istemi ler. Uzun süre tazeli i koruyabilmek için pek çok bal kç n n aksine bal n küçük bir k sm n sergiliyor, geri kalan n uygun derecede dolapta tutarak maksimum 16 sa l yorlar. Sergilenen az miktarda bal n da üzeri d ortamla temas etmeyecek ekilde kapal tutuluyor. Bunun da hijyen aç s ndan zorunluluk oldu una inan yorlar. Sürekli bulundurduklar mevsim bal klar ndan ba ka, sipari üzerine her türlü su ürününü mü terilerine temin ediyorlar. Belli bir bölgede evlere 17 var. imdiden pek çok mü terileri telefonla sipari vermeyi tercih etmeye ba lam bile... Bildikleri kadar yla da su ürünleri mühendisi olarak bu i i yapan ba ka kimse yok. "K rm z Bal k''ta bal n günlük olarak sat lmas en önemli özellik... Bal k satmak zevkli ama i mesaisi beklediklerinden 18 olmu... Çünkü Ça da ' n günlük mesaisi gece saat 03.00'te ba l yor. Gün do madan evden ç k p Kumkap 'daki Su Ürünleri Hali'ne gidiyor. Bal dükkana getiri i, haldeki bal k çe idine, o anki piyasa ko ullar na göre saat 'u buluyor. Ondan sonra da sat ba l yor. Ak am saat 'e kadar da devam ediyor. Mümkün oldu u kadar bal o gün bitirmeye çal yorlar. Günlük bal k satmak istedikleri için imdilik oldukça dü ük miktarda sat yap yorlar. Bu da tüm türlerin toplam 19 vurulursa kg gibi bir miktar yap yor. Dükkanda u an için a rl kl olarak çinekop, hamsi, istavrit ve palamut gibi mevsim bal klar var. Alternatif olarak levrek ve çupray da bulundurmay tercih ediyorlar. Bal k yemeyi çok seven çift, mümkün oldu u kadar da çok 20. Su ürünleri aç s ndan zengin bir ülkede ya asak da maalesef bal k tüketimi çok dü ük. Bal k yeme al kanl ve kültürü küçük ya larda edinilmekte, bu görev de annelere dü üyor o 10 lees verder

11 Kies bij iedere open plek in de tekst het juiste antwoord uit de gegeven mogelijkheden. 1p 13 A B C D al malar bakmalar satmalar vermeleri 1p 14 A B C D bilimi hayran sahibi ürünleri 1p 15 A B C D ayr lm lar birle mi ler güçlenmi ler kapanm lar 1p 16 A B C D büyüklü ü miktar sat tazeli i 1p 17 A B C D bilgileri de ihtiyaçlar da reklamlar da servisleri de 1p 18 A B C D h zl kolay yava zor 1p 19 A B C D karaya kasaya kiloya paraya 1p 20 A B C D bak yor sat yor savuruyor tüketiyor o 11 lees verder

12 Tekst 8 1p 21 John Lennon neden gitar b rakmak istemi? A Bu enstrüman önceleri sevemedi. B yi bir yetene i yoktu. C yi çalmak için çok zaman gerektiriyordu. D Ö retecek kimse yoktu. 1p 22 Door wiens uitspraak is John Lennon doorgegaan met gitaar spelen? Schrijf de naam van die persoon op in de uitwerkbijlage. Neredeyse gitar b rak yormu Beatles' n efsane ismi John Lennon' n sadece 2 ders ald ktan sonra gitardan vazgeçmek istedi i ortaya ç kt. BBC'ye konu an, Lennon' n okul y llar ndaki grup arkada Colin Hanton, ünlü müzisyenin bugüne kadar bilinmeyen ilginç bir s rr n aç klad. Grupta davul çalan Hanton, Lennon' n Eric Griffiths'le birlikte gitar çalmay ö renmeyi gerçekten denediklerini, ancak 2 ciddi dersin ard ndan bu enstrüman çok zor bulduklar n söyledi. Hanton'a göre Lennon, "Bu enstrüman düzgün çalmak için sonsuza kadar zaman gerekiyor" diyerek gitardan vazgeçmek istedi. "O zamanlar sadece okul grubunda çal yorduk. Herhangi birimizin gelecek ve yeteneklerimizin fark nda oldu unu sanm yorum" diyen Hanton, John Lennon' gitar b rakmamaya ikna eden ki inin, herkesin bir enstrüman çalaca n ispat eden 'skiffle' ustas Lonnie Donegan oldu unu söyledi. Donegan' n "Üç akor ve ortal sallayacak bir ritm yeter" sözlerinden çok etkilenen Lennon ve Griffiths o gece yetene in çok da önemli olmad n anlayarak gitar b rakma dü üncesinden vazgeçmi. Tüm zamanlar n en iyi gruplar aras nda yer alan Beatles' n 'a r topu' Lennon' n imzas n ta yan bir çok ark 60'larda tüm dünya listelerinde zirveye oturmu tu o 12 lees verder

13 Tekst 9 1p 23 In de tekst worden vijf goedkope steden genoemd. Schrijf de namen van twee van die steden op in de uitwerkbijlage. 1p 24 Wat is de duurste stad van de wereld volgens het laatste onderzoek? Schrijf de naam van die stad op in de uitwerkbijlage. Dünyan n en pahal kentleri The Economist Intelligence Unit (EIU) taraf ndan, dolar baz nda mal ve hizmet fiyatlar üzerinden hesaplanan bir ara t rma yap ld. Bu ara t rmaya göre, Japonya'n n ba kenti Tokyo 14 y ld r dünyan n en pahal ehri olarak zirvede bulunuyordu. 130 ehir aras nda yap lan ara t rmada, 2005'te dünyan n en pahal kentinin Norveç'in ba kenti Oslo oldu u bildirildi. Ara t rmada Oslo'yu Tokyo takip ederken, ilk be e giren di er pahal kentlerin zlanda'n n ba kenti Reykjavik, Japonya'n n Osaka kenti ile Fransa'n n ba kenti Paris oldu u aç kland. Bu kentleri ise Danimarka'n n ba kenti Kopenhag, ngiltere'nin ba kenti Londra, sviçre'nin Zürih ve Cenevre kentleri ile Finlandiya'n n ba kenti Helsinki izledi. Güney Kore'nin ba kenti Seul'ün 13. ve Çin'e ba l Hong Kong'un 14. s rada oldu u ara t rmada stanbul, dünyan n en pahal kentleri aras nda 48. s rada yer ald. ABD'den 17 kentin bulundu u listede New York 27., Chicago ve Los Angeles 35., San Francisco 40. olurken, Kanada'dan Montreal ve Vancouver kentleri 43. s ray payla t. EIU'nun ara t rmas nda, listenin en alt nda yer alan ucuz 5 kentin de ran' n ba kenti Tahran, Filipinler'in ba kenti Manila, Pakistan' n Karaçi kenti, Hindistan' n Mumbai kenti ile Paraguay' n Asuncion kenti oldu u kaydedildi o 13 lees verder

14 Tekst 10 'Kay p Dünya' bulundu Endonezya'da Foja Da lar yak nlar ndaki bir ormanda, daha önce bilinmeyen onlarca ku, kelebek, kurba a ve çe itli a aç türlerine ev sahipli i yapan bir bölge ke fedildi. 1 Bilim adamlar, Endonezya'daki tropik bir ormanda, daha önce bilinmeyen onlarca ku, kelebek, kurba a ve bitki türüne ev sahipli i yapan bir 'Kay p Dünya' buldular. Buras, Endonezyal, Amerikal ve Avustralyal lar n olu turdu u bir ekip taraf ndan bulundu. Foja Da lar yak nlar ndaki ormanda bulduklar ku türlerinin yan s ra, 20'den fazla yeni kurba a türü, 4 kelebek türü ile imdiye kadar görülmemi palmiyelerin de yer ald yeni bitki türleri de var. 2 Efsane gibiydi... Ekibin buldu u ku lardan biri, 19. yüzy lda Yeni Gine'deki avc lar n tarif etti i ancak imdiye kadar nerede ya ad ke fedilemeyen "Berlepsch'in 6 Telli Cennet Ku u". Erke inin kafas nda her biri 10 santim uzunlu unda 6 güzel tüy bulundu u için ku a bu ad n verildi i belirtiliyor. Sadece yerli halk n bildi i, yüzünde parlak turuncu bir yama bulunan, bal yiyen yeni bir ku türü de ke fedilenler aras nda o 14 lees verder

15 3 'Daha çok var' Ara t rma ekibi, daha önce Endonezya'da hiç görülmemi bir A aç Kangurusu da buldu. Uzmanlar, daha yüksek yerlerde ba ka yeni kanguru türlerinin de ya ad n tahmin ediyorlar. Washington'daki Uluslararas Koruma adl kurulu un ba kan yard mc s Bruce Beehler, buran n büyük ihtimalle, Asya'daki bozulmam en büyük tropikal orman oldu unu söyledi. Beehler, orman sadece yüzeysel olarak ara t rd klar n, bu y l içinde ba ka uzmanlarla tekrar ormana döneceklerini söyledi. 4 Yerliler girmiyordu Foja da etraf nda ya ayan yerli insanlar n, Lüksemburg büyüklü ündeki bu el de memi bölgeye girmeye cesaret edemediklerini söyledikleri bildirildi. 1p 25 Wat is ontdekt bij de verloren wereld? A alleen nieuwe boomsoorten B alleen nieuwe diersoorten C zowel nieuwe boomsoorten als nieuwe diersoorten 1p 26 In wat voor soort gebied zijn de ontdekkingen gedaan? A in een bos B in een gebergte C in een moeras 1p 27 Wat wordt er in de tekst bedoeld met kay p dünya? A een geheimzinnige wereld B een niet meer bestaande wereld C een nog niet ontdekte wereld D een verzonnen wereld 1p 28 Wat verwachten de onderzoekers bij een volgend onderzoek te vinden (alinea 3)? A nieuwe soorten kangoeroes B nieuwe soorten klimplanten C nieuwe soorten palmbomen D nieuwe soorten schildpadden o 15 lees verder

16 Tekst 11 Cep telefonsuzluk stres yap yor! Cep telefonu sahiplerinin, uzun süre telefonlar ndan ayr kal nca stres ve endi eye kap labildi i belirtildi. ngiltere'de yap lan bir ara t rma, cep telefonu kullananlar n yüzde 90' n n saatte en az bir kere telefonunu kulland n ortaya ç kard. Ara t rmaya göre, be telefon kullan c s ndan dördü, telefonu uzun süre elinin alt nda de ilse kendini rahats z ve huzursuz hissetti ini söyledi. Kullan c lar n yüzde 84'ü de, telefonunu gözünün önünden ay rm yor. Ara t rmaya kat lanlar n yüzde 60', cep telefonunu kaybetmenin cüzdan ya da ev anahtar n kaybetmekten daha kötü olaca n dü ünüyor. Doktor David Nott, ara t rma sonuçlar n de erlendirirken, '' nsanlar cep telefonlar n canl varl k gibi alg lamaya ba l yor. Çünkü telefon dostluk anlam na geliyor'' dedi. Ara t rma, bir internet sitesinde 2 bin ki i aras nda yap ld. 1p 29 Hoe gaan Engelsen volgens het onderzoek met hun gsm om? A Ze hebben hun gsm altijd onder handbereik. B Ze houden meer van hun gsm dan van hun partner. C Ze kopen om de zes maanden een nieuwe gsm. D Ze zetten hun gsm nooit uit. 1p 30 Hoeveel procent van de mensen vindt het erger om hun gsm te verliezen dan hun portemonnee? Schrijf het percentage op in de uitwerkbijlage. 1p 31 Waarom gaan de mensen hun mobiele telefoon als een levend wezen zien? Omdat A hij vriendschap betekent. B hij waardevol en duur is. C men opnames met geluid kan maken. D ze weinig vrienden hebben o 16 lees verder

17 Tekst 12 HENÜZ 13 YA INDA Kastamonu'nun nebolu lçesi'nde babaannesinin yan nda kalan 13 ya ndaki Arzu, 2 küçük karde inin geçimini sa lamaya çal yor. nebolu'nun Göçgün Köyü'nde Arzu (13), Volkan (9) ve Hasret (7) Kolcu karde lerin babalar Mustafa Kolcu, 2 y l önce bir suçtan 15 y l a r hapis cezas na çarpt r ld. Anneleri Saniye Kolcu da cezaevine giren e inden bo and ktan sonra 3 çocu unu köyde babaanne ve dedelerinin yan na b rak p ba kas yla evlenerek Tosya lçesi'ne yerle ti. Anne ve babalar ndan ayr dü en çocuklar, köyden de ayr larak, babaanne ve dedeleriyle birlikte nebolu'ya yerle tiler. nebolu M Tipi Kapal Cezaevi'nde kalan Mustafa Kolcu, maddi durumlar iyi olmayan babaannesi ve dedelerinin yan nda kalan çocuklar na satmalar için yapt el i lerini göndermeye ba lad. nebolu Atatürk lkö retim Okulu 5. s n f ö rencisi Arzu Kolcu, babas n n boncuklarla yapt el i lerini ilçe pazar nda sat yor. Ayn okulda okuyan karde leri 2. s n f ö rencisi Volkan ve 1. s n f ö rencisi Hasret'in okul masraflar n da kar lamaya çal yor. Babaannesi ve dedesinin hasta oldu unu belirten Arzu, Babam cezaevine dü ünce annem de bizi terk etti. Hasta babaannem ve dedemle kald k. Karde lerime bakmak zorunday m dedi. nebolu Sosyal Yard mla ma ve Dayan ma Vakf 'n n da Kolcu karde lere yard mda bulundu u ö renildi. 1p 32 Waarom kunnen de grootouders niet voor Arzu en haar broertje en zusje zorgen? A Ze zijn arm en blind. B Ze zijn arm en doof. C Ze zijn arm en ziek. 1p 33 Wat verkoopt Arzu op de markt? A papieren zakdoekjes B rode rozen C spullen die haar vader maakt 1p 34 Van wie krijgen Arzu en haar broertje en zusje enige financiële hulp? A hulpinstanties B hun moeder C hun school o 17 lees verder

18 Tekst 13 Kula evleri Manisa n n Kula lçesi'ndeki tarihi evler, restore edilerek butik otel haline dönü türülecek. Kula Belediye Ba kan Halil Gülcü, ilçenin gelece inin turizmde oldu unu belirterek, turizme yönelik projelere a rl k verdiklerini söyledi. Kula evlerinin 18. yüzy ldan beri ayakta durdu unu, geçmi in mimari özelliklerini günümüze ta d klar n dile getiren Gülcü, öyle konu tu: "Kula an t kent özelli i ta yor. Tarihi ve kültürel de er ta yan evlerimizi en k sa zamanda asl na uygun restore ettirip 8-10 odal butik otel haline getirmeyi planl yoruz. Kula'da böyle 2 bin 400 ev var. Bunlar n 800'ü tescilli ve koruma alt nda. Bu otellerdeki e yalar da 200 y l önce kullan lan orjinal e yalar olacak. Evlerin restorasyonu için projeler haz rlad k. Proje maliyetlerini, Tarihi Kentler Birli i kar lad. lk etapta Zabunlar, Beyler ve Göldeliler evleri restore edilecek." 1p 35 Wat gaat men van de oude huizen van Kula maken? A hotels B internaten C musea D restaurants 1p 36 Wat voor meubilair komt er in de huizen te staan? A eeuwenoude meubels B kunststof meubels C nagemaakte oude meubels 1p 37 Er zullen drie huizen als eerste gerestaureerd worden. Schrijf de naam van één van de drie huizen op. Je moet in het Turks antwoorden. 1p 38 Door wie is het project bekostigd? A door de gemeente Kula B door de gemeente Manisa C door de nieuwe eigenaars van de huizen D door de vereniging van oude stadswoningen o 18 lees verder

19 Tekst 14 lkbahar n ipuçlar Yeni sezon koleksiyonlar n n tan t ld podyumlarda renklerden en çok beyaz dikkati çekti. Bol kesimli pantolonlar, büyük çantalar ve dolgu topuklu ayakkab lar da çok be enildi. Yeni sezon gard robunuzdaki eski görünümlü giysileri yok edebilirsiniz. lkbahar n yakla mas yla beraber vitrinleri yeni ve modern koleksiyonlar süsleyecek. Markas ne olursa olsun koleksiyonlarda hakim renk, tart mas z beyaz. Elbiseler, gömlekler, etekler, ayakkab lar, çantalar ve tak lar hep bu renkte. imdi düz ve sade hatlar moda. Koleksiyonlarda beyaz d nda çingene pembesinden elektrik mavisi, petrol ye ili ve mora kadar geni bir renk yelpazesi de göze çarp yor. Yeni sezonda elbisenin de de i ik modellerine tan k oluyoruz. Sadece hangisinin size uyaca na karar vermeniz gerek. Pantolonlar iki s n fa ayr l yor. Bile in üzerinde biten uzun dar modeller ve Marlene Dietrich tarz uzun bol kesimler. Her tarza uygun iki parçal tak mlar da dikkat çekiyor. Koleksiyonlardaki romantizm ise gömlek ve elbiselerin kenarlar nda kullan lan dantellerden aç a ç k yor. Yeni sezonda büyük çantalar a rl kta olsa da, çapraz tak lan ya da elde ta nan minik çantalar da kar m za ç k yor. Ayakkab larda rugan, tahta ve metalik modeller ön planda. Özellikle ah ap dolgu topuklar dikkat çekiyor. Sallant l bilezikler, kemerler, apkalar ve iri plastik güne gözlükleri podyumlarda göze çarpan aksesuarlar. 1p 39 Wat is volgens het artikel de modekleur van het nieuwe seizoen? A geel B rood C wit D zwart 1p 40 Welke broekspijpen zijn het komende seizoen erg in? A broekspijpen met plooiranden B verscheurde broekspijpen C korte en strakke broekspijpen D lange en wijde broekspijpen 1p 41 Waaruit blijkt dat de nieuwe mode romantisch is? A de dikte van de hakken B de grootte van de tasjes C de kanten randjes aan de kleding D het soort ceinturen o 19 lees verder

20 Tekst 15 Çiçek fiyatlar sevgililerin elini yakacak! So uk havan n olumsuz etkiledi i çiçek piyasas nda, Sevgililer Günü ne do ru yüzde 50 nin üzerinde fiyat art olaca belirtiliyor. Kayseri de çiçek seralar bulunan i letmenin müdürü Oktay Mara l, so uk havan n üretim planlar nda aksamalara yol açt n, s nma maliyetlerini art rd n belirtti. Tüm bu etkenlere, Sevgililer Günü öncesi iç piyasadaki talep ve ihracattaki art n eklenmesiyle fiyat art lar n n ya anmaya ba lad n kaydeden Mara l, önümüzdeki günlerde art n yüzde 50 nin üzerine ç kmas n n beklendi ini söyledi. Bir dal gül 10 YTL Gülün dal fiyat n n u an kalite ve cinsine göre 5-10 YTL, orkidenin YTL aras nda sat ld n ifade eden Mara l, unlar söyledi: So uk hava, çiçek üretimini geciktiriyor, ürün zaman nda yeti miyor. Özellikle Akdeniz bölgesindeki çiçek yeti tiricileri bu dönemde ihracat a rl kl çal yor. Sevgililer Günü öncesi iç piyasada da canlanma ya an nca bu kez arz, talebi kar layamaz hale geldi. So uktan kaynaklanan maliyet art lar na, yo un talep de eklenince fiyatlardaki art kaç n lmaz oluyor. Mara l, tüm bu geli melere kar n, sevgilileri memnun edecek de i ik renk ve çe itte çiçek haz rlad klar n anlatt. Laleler ise her zaman çok be eniliyor. K rm z, beyaz, sar, pembe, somon, krem ve kahverengi renkte güller yeti tirilebildi ini ancak, kimyasal yöntemler kullanarak mavi ve ye il renkte güller de üretebildiklerini dile getiren Mara l, sevgiliye d ar ülkelerden özel orkideler getirttiklerini kaydetti. Oktay Mara l, k rm z gülün seni seviyorum, beyaz gülün benimle evlenir misin?, sar gülün sevgi, pembe gülün gönlüm sende, orkidenin ise ma rur ve gurur anlamlar ta d n belirterek, sat lar n yüzde 80 inin k rm z güle olmas n n beklendi ini sözlerine ekledi o 20 lees verder

21 1p 42 Waardoor is de kostprijs van bloemen gestegen? A door buitenlandse vraag B door extra stookkosten C door Valentijnsdag 1p 43 Welke bloemen kan men niet kweken, maar moet men invoeren volgens de tekst? A orchideeën B rozen C tulpen 2p 44 Welke kleur rozen hoort bij welke betekenis volgens de tekst? Schrijf in de uitwerkbijlage achter de kleuren de bijbehorende betekenis. Kleur Betekenis 1 geel a Ik hou van jou. 2 rood b Mijn hart is bij jou. 3 roze c Wil je met me trouwen? 4 wit d liefde Bronvermelding Een opsomming van de in dit examen gebruikte bronnen, zoals teksten en afbeeldingen, is te vinden in het bij dit examen behorende correctievoorschrift, dat na afloop van het examen wordt gepubliceerd o* 21 lees verder einde