Göğüs Ağrısı; Anjina Pektoris; Akut Koroner Sendrom; Acute Coronary Syndrome; Unsable Angina; Anstabil Anjina pektoris;

Transkript

1 KALP AĞRISI Göğüs Ağrısı; Anjina Pektoris; Akut Koroner Sendrom; Acute Coronary Syndrome; Unsable Angina; Anstabil Anjina pektoris; Kalp ağrısı yada Akut koroner sendrom kalbe giden kan akımının aniden azalması sonucu ortaya çıkan göğüs ağrısıdır. Akut koroner sendrom ciddi ve hayatı tehdit eden kalp krizinin ön adımıdır, acil durumdur ve mutlaka doktora görünmek gerekir. Akut koroner sendrom neden olur? Kalbe giden kan akımının aniden azalmasına bağlıdır, kalbin kan damarlarına koroner arterler denir ve pıhtı ile tıkanma yada damar sertliği sonucu kolesterol ile tıkanma sonucu koroner arter sendromu ortaya çıkar. Kan akımının azalması sonucu şiddetli göğüs ağrısı ortaya çıkar. Tıkanıklık daha da artarsa kas zarar görür ve kalp krizi denilen durum ortaya çıkar. Kolesterol yüksekliğine bağlı damar sertliği uzun yıllar içinde ortaya çıkar buna ateroskleroz yada halk dilinde damar sertliği denir. Nadiren kanama ve pıhtı nedeniyle aniden ortaya çıkan akut koroner sendromlar da görülür. Akut Koroner Sendrom Kimler de Görülür? Hastalık daha çok ailede damar sertliği ve koroner arter hastalığı olanlarda, Kilolu kişilerde, Sigara içenlerde, Spor yapmayan ve hareketsiz yaşayanlarda, Yüksek kolesterolü olanlarda, Diyabetiklerde, Hipertansiyonlularda,

2 Daha önce kalp krizi yada anjina atağı geçirenlerde görülür. Akut koroner sendromlar erkeklerde 44 kadınlarda 55 yaş civarı sık görülür. Akut Koroner Sendrom belirtileri nelerdir? Hastalık şiddetli göğüs ağrısı ile ortaya çıkar, ciddi, baskı tarzında, beraberinde soğuk terleme olan bir ağrıdır. Göğüs ağrısı baskı, yanma, sıkışma, ezilme tarzıdna artıp azalabilen şekilde olabilir, Hastayı rahatsız eden bir ağrıdır, Çok kısa süreli yada 30 dakika kadar uzun süreli olabilir, Anjina ağrısı yemek sonrası, stres sonrası, egzersiz sonrası yada istirahatte gelebilir, Uyurken hatta sabaha karşı uyandıran ağrılar olabilir, Ağrı kola yada kollara, omuza yada omuzlara, sırta, boyuna, çeneye, dişlere yada mideye vurabilir, Genellikle beraberinde nefes almada sıkıntı hissi vardır, Hasta kısa soluk alır, Soğuk terleme, ölüm korkusu, baş dönmesi yada sersemlik hissi sık görülür, Nadiren bulantı kusma anjina ağrısına eşlik ede4r. Kalp ağrısı ile karışan ağrılar var mıdır? Evet özellikle özefajit gibi yutak borusu kaynaklı ağrılar, mide ağrıları, safra kesesi ağrıları, akciğer kaynaklı ağrılar kalp ağrılarını taklit ederler. Kalp ağrısı nasıl teşhis edilir? Kalp ağrısı önemli ve acil bir durumdur yukarıda ki şikayetlerin varlığında mutlaka acil servise baş vurulmalıdır. Hastanın şikayetleri, şikayetlerin başlangıç şekli, ağrının yayılması ve şiddeti tanıda yardımcıdır. Her göğüs ağrısı için mutlaka EKG çekilmelidir. Ayrıca gerekirse:

3 Koroner anjiografi, Kateterizasyon, Ekokardiografi, Kalp enzimleri testleri yapılmalıdır. Tedavi: Kalp ağrısı kalp krizinin habercisidir ve dünyadaki ölümlerin en büyük sebebi kalp hastalıklarıdır. Kalp ağrısı acil durumdur ve kalp kan akımı en kısa zamanda düzeltilmez ise kalp krizi ve kalıcı kalp hasarı ortaya çıkar. Hastaya acilen müdahale edilmeli ve gerekirse yoğun bakım şartlarında izlenmelidir. Kalp kan akımını düzeltmek amacıyla: Aspirin ( Kalp ağrısından şüphelenilen her hastaya verilebilir), Nitrogliserin gibi Anti iskemik ilaçlar kan akımını arttırarak kalp ağrısını azaltır, Beta bloker ilaçlar ile kalp hızı azaltılarak kan ihtiyacı düşürülür, Pıhtı eritici trombolitik ilaçlar ile pıhtı eritilip kan akımı arttırılır, kalp krizi erken safhasında verilirse kan akımını arttırarak kalp krizini önler, hasarı önler ve hayat kurtarıcı olabilirler, ağrı başlangıcından itibaren ilk 1 saat içinde verilirler ise çok etkili olurlar. Pıhtı önleyiciler durumun kötüleşmesine engel olurlar. Oksijen verilir yada bazen hiperbarik oksijen tedavisi uygulanır, İnvaziv girişimler o Anjioplasti : bir kateter ile girilerek tıkalı damarın açılmaya çalışılması kalıcı hasarı önleme girişimidir. Balon anjioplasti ile tıkalı damarda balon şişirilerek açılmaya çalışılır, daha sonra tekrar tıkanmaması için oraya kalıcı boru ( stent ) konur. o Koroner arter By Pass cerrahisi : vücudun diğer yerlerinden alınan arter yada venlerin tıkalı kalp damarları yerine dikilmesidir.

4 Kalp ağrısını önlemek mümkün mü? Evet kalp hastalıklarından kaçınmak çoğu zaman mümkündür. Dengeli beslenme, yağlı gıdalar yememek, tuz tüketmemek, bol sebze ve meyve ağırlıklı beslenmek, hayvansal gıdalardan uzak durmak koroner arterlerin ve kalp sağlığının ilk adımıdır, Düzenli egzersiz yapmak, Sigara içmemek, Diyabet, hipertansiyon, yüksek kolesterol gibi hastalıkları kontrol altıda tutmak ilaçlar ile oynamamak, ilaçları düzgün kullanmak, düzenli olarak Check- Up yaptırmak koroner arter hastalıklarından korunmanın en önemli yollarıdırı. Referanslar : American College of Cardiology American Heart Association Canadian Cardiovascular Society Heart and Stroke Foundation of Canada Achar SA, Kundu S, et al. Diagnosis of acute coronary syndrome. Am Fam Physician. 2005; 72: Acute coronary syndrome. EBSCO DynaMed website. Available at: Updated July 15, Accessed August 11, Alexander KP, Newby LK, et al: Acute Coronary Care in the Elderly, Part I. Circ. 2007;115: Anderson JL, Adams CD, et. al. ACC/AHA 2007 Guidelines for the Management of Patients With Unstable Angina/Non-ST-Elevation Myocardial Infarction. J Am Coll Cardiol. 2007;50;e1-e157. Cohen M, Diez JE, et al. Pharmacoiinvasive management of acute coronary syndrome: incorporating the 2007 ACC/AHA guidelines: the cath (cardiac catherization and antithrombotic therapy in the hospital) Clinical Consensus Panel Report-III. J Invasive Cardiol. 2007:18: Heart attack: Tips for recovering and staying well. Family Doctor American Academy of Family Physicians website.

5 Available at: art-attack/treatment/tips-for-recovering-and-stayingwell.html. Updated March Accessed August 11, Large GA. Contemporary management of acute coronary syndrome. Postgrad Med J. 2005; 81: Swap CJ, Nagurney JT. Value and limitations of chest pain history in the evaluation of patients with suspected acute coronary syndromes. JAMA. 2005;294: Walker CW, Dewley CA, Fletcher SF:Aspirin combined with clopidogrel (Plavix) decreases cardiovascular events in patients with acute coronary syndrome. Am Fam Physician. 2007;7: What is angina? National Heart, Lung, and Blood Institute website. Available at: atments.html. Updated June 1, Accessed August 11, /7/2007 DynaMed s Systematic Literature Surveillance. O Donoghue M, Boden WE, et al. Early invasive vs conservative treatment strategies in women and men with unstable angina and non-st-segment elevation myocardial infarction: a meta-analysis. JAMA. 2008;300: /17/2015 DynaMed s Systematic Literature Surveillance Bennett MH, Lehm JP, et al. Hyperbaric oxygen therapy for acute coronary syndrome. Cochrane Database Syst Rev Jul 23;7. DİGOKSİN ZEHİRLENMESİ

6 Kardiyak Glikozid Zehirlenmesi; Dijital intoksikasyonu; Kardiyak glikozidler ( Digoksin) kalp yetmezliğinde kullanılan ilaçlardır. Glikozidlerin tedavi edici dozları çok dardır ve kolayca zehirlenmeye sebep olabilirler. Kalp glikozidleri kalp kası, mide, bağırsaklar ve sinir sistemini etkileyen ilaçlardır. Digoksin zehirlenmesi bulguları nelerdir? KBB ve göz bulguları: Bulanık görme, Cisim ve objelerin etrafında hale şeklinde görüntü ( bu hale sarı, yeşil, beyaz olabilir), Deri bulguları; Alerjik deri döküntüsü ( Steven Johnson sendromu), Ürtiker, Kızarıklık, Mide Bağırsak şikayetleri: İshal, İştahsızlık ( kronik digoksin zehirlenmesinin önemli bir işaretidir), Bulantı, Karın ağrısı, Kusma, Kalp bulguları: Yavaş ve/veya düzensiz nabız, Halsizlik, Yorgunluk, Takatsizlik, Sinir sistemi bulguları: Konfüzyon, sersemlik hali, Depresyon, Etrafa karşı ilgisizlik, Oriyentasyon bozukluğu ( yer, zaman ve mekanı karıştırma: bu durum Alzheimer ve demans ile çok

7 karışır. Oysa hasta digoksin zehirlenmesidir), Baş dönmesi, Çabuk yorulma, İsteksizlik, Hallusinasyon görme, Uykuya meyil, Sürekli uyku hali, Apati. Digoksin zehirlenmesi tedavisi Hastanın ilaçları kesilip doktoruna haber verilmelidir. Kısa sürede büyük miktar digoksin alındığı düşünülüyor ise acil servise başvurulmalıdır. Böyle bir durumda acile gitmeden önce : Hastanın adı, soyadı, yaşı, kilosu, Neden zehirlenmeden şüphelendiğinizi, Almakta oldu ilaçları, Son aldığı ilaçları ve saatini yazarak doktorunuza bildirin. Kardiyak glikozid zehirlenmesi genellikle intihar amaçlı yada yanlışlıkla alındığında özellikle çocuklar ve gençler için son derece ölümcül olur. Yaşlılar ve glikozid kullananlar da hemen her zaman kronik glikozid zehirlenmesi bulguları görülebilir ve doz aşımı çok tehlikeli olmaz. Referanslar: Lapostolle F, Borron SW. Digitalis. In: Shannon MW, Borron SW, Burns MJ, eds. Haddad and Winchester s Clinical Management of Poisoning and Drug Overdose. 4th ed. Philadelphia, Pa: Saunders

8 ASTIM Astım; Asthma; Asthma Bronchiale; Astım solunum yollarının alerjik hastalığıdır. Hırıltılı solunum, nefes darlığı, göğüste sıkışma hissi, öksürük, çabuk yorulma şikayetleri ile seyreder. Sebebi ve risk faktörleri: Astım solunum yollarının iltihabi reaksiyonudur. Alerjiye, irritasyona, ilaca, kimyasal maddelere, dumana bağlı olabilir. astım sırasında bronşlarda kasılma, şişme, ödem, mukus birikmesi ve daralma olur. En sık rastlanan astım sebepleri: Ev tozu, Hayvan tüyleri, Hava değişimi ( en sık soğuk hava ), Kirli hava, Eğersiz, Küf, Polen, Solunun sisteminin iltihabi hastalıkları ve soğuk algınlığı, grip vb. Aşırı stres, Sigara dumanıdır. Hassas kişilerde aspirin astım ataklarını başlatabilir. Astım hastalarının çoğunda genetik yatkınlık vardır. Ailede genellikle egzama, saman nezlesi, gıda alerjisi vb. alerjik hastalar görülür. Astım atakları: Astım hastalığı ataklar şeklinde seyreder. Atakların süresi ve şiddeti kişiden kişiye değişir. Ataklar dakikalar boyunca kısa

9 süreli yada günler boyunca uzun süreli olabilir. Bazı ataklar çok şiddetli ve boğulmaya gidecek derecede tehlikeli olabilir. Bazı hastalarda ise ataklar solunun sıkıntısı nefes darlığı atakları şeklinde seyreder. Astım şikayetleri: Öksürük ( genellikle kuru öksürük olur), Nefes darlığı, sık nefes alma, çabuk yorulma, Hırıltılı solunum, Ani başlar, Gece ve sabaha karşı şiddetlenir, Soğuk havada artar, kötüleşir, Egzersiz ile kötüleşir, Kendi kendine düzelir, Bronş açıcılar ile düzelir, Astım krizi sırasında aşağıdaki durumlar acil durum varlığını gösterir Yüz ve dudaklarda mavi mor renk Şuur bulanıklığı, sersemlik hali başlaması, Aşırı zorlu solunum, Nabzın çok yüksek olması, Nefes darlığı ile birlikte panik hali, Terleme. Ciddi astım ataklarında hastane bakımı gerekir. Astım alerji testleri: Alerji testleri astım sebebini ortaya koymak için yapılır. En sık karşılaşılan alerji sebepleri solunum alerji paneli adı altında beraber çalışılır. En sık görülen alerjik astım sebepleri: Ev tozu ve mite alerjisi, Hayvan tüyü alerjisi, Küf alerjisi, Polen alerjisidir.

10 En sık görülen solunum irritan maddeleri ise : Sigara dumanı, Kirli hava, Egzoz ve baca dumanıdır. Astımın şiddetini ölçmek için doktorlar aşağıdaki testleri değerlendirirler Arter kan gazı, Akciğer filmi, Kan eozinofil sayısı Kanda IgE miktarı, Akciğer fonksiyon testleri Astım tedavisi: Astım tedavisinin bir amacı alerjen ve astımı başlatan maddeden kaçınmak diğeri de astım ataklarını ilaçlar ile kontrol altına almaktır. Astım tedavisinde temel olarak iki ilaç kullanılır: Astım ataklarını önleyen ilaçlar, Astım ataklarını tedavi eden ilaçlar. Astım kontrol ilaçları atakları engellemeye çalışan ve her gün alınması gereken ilaçlardır. Bu amaçla en çok kullanılan ilaçlar İhalen steroidler, bronşlarda iltihap ve ödemi önler, Beta agonist ilaçlar (astım şikayetlerinin başlamasını engeller), Lökotrien inhibitörleri, Omalizumab, Kromolin sodyum, Aminofilin, teofilin dir. Astım ataklarını tedavi amacıyla Bronş açıcı ilaçlar,

11 Steroid ilaçlar kullanılır. Astımın kalıcı tedavisi yoktur. Ancak tedavi ile uzun süreli şikayetsiz dönemler sağlanabilir. İyi bir tedavi ile astım hastaları hayatlarını normal şekilde yaşarlar. Astımın yan etkileri Astımın yan etkileri bazen çok ağır ve şiddetli olur. Egzersiz kapasitesinde azalma, çabuk yorulma, gece şikayetlerine bağlı uykusuzluk ve uyku düzensizliği, uzun süren öksürük, sık akciğer iltihaplanması en sık görülen komplikasyonlardır. Aşağıdaki durumlarda doktorunuza başvurmalısınız: Normal dozda ilaçlara rağmen geçmeyen astım atağı, Tedaviye rağmen şikayetlerin giderek artması, Konuşurken nefes darlığı, Aşağıdaki durumlarda acil servise başvurmalısınız: Şuur bulanıklığı, uykuya meyil, Ağız etrafında dudaklarda mavi mor renk, morarma, Nefes darlığı ile birlikte panik hali, Şiddetli göğüs ağrısı. Astımdan korunma: Atakları başlatan maddeden, durumdan uzak kalmak en önemli adımdır. Ev tozu astımlarında halı, perde, pelüş oyuncak gibi toz barındıran eşyaların kaldırılması, Günlük elektrikli süpürge ile temizlik, elektrikli süpürge çalışırken hastanın ortamdan çıkarılması, Hayvan tüyü astımlarında evde kedi köpek beslenmemesi, beslenecek ise yaşam alanlarından özellikle yatak odasından uzak tutulması, Kuştüyü eşyaların kaldırılması, Aromasız kokusuz temizlik maddelerinin kullanılması,

12 Evin küf üremeyecek kadar kuru olması, Evde böcek kontrolü, Evde sigara içilmemesi, Tozlu ortamlardan, nemli ortamlardan, buhar alanlarından, aşırı soğuk bölgelerden uzak durmak astımdan korunmanın önemli adımlarıdır. Referanslar: 1. National Asthma Education and Prevention Program Expert Panel Report 3:Guidelines for the Diagnosis and Management of Asthma. Rockville, MD. National Heart, Lung, and Blood Institute, US Dept of Health and Human Services; NIH publication Wechsler ME. Managing asthma in primary care: putting new guideline recommendations into context. Mayo Clin Proc. 2009;84: [PubMed] 3. Fanta CH. Asthma. N Engl J Med. 2009;360: [PubMed