IĞDIR ÇÖL FARESİ (Meriones dahli) TÜR KORUMA EYLEM PLANI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "IĞDIR ÇÖL FARESİ (Meriones dahli) TÜR KORUMA EYLEM PLANI"

Transkript

1 T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 13. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ IĞDIR ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ Tanınmayan Tür Korunamaz. IĞDIR ÇÖL FARESİ (Meriones dahli) TÜR KORUMA EYLEM PLANI

2 IĞDIR ÇÖL FARESİ (Meriones dahli) EYLEM PLANI HAZIRLAYANLAR Mustafa TEL Prof. Dr. Yüksel COŞKUN Yrd. Doç. Dr. Arzu ÖNEL Ercan VELDET Grafik Tasarım Eda YILDIZ

3 İLETİŞİM BİLGİLERİ T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Beştepe Mah. Alparslan Türkeş Cad. No:71 Yenimahalle/ANKARA Tel: ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI 13. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ IĞDIR ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ Pir Sultan Abdal Mah. İlham Aliyev Cad. No: Merkez / IĞDIR Tel: AK-TEL MÜHENDİSLİK EĞT. TURZ. GIDA. SAN. TİC. LTD.ŞTİ Sok No:16/16 Aşağıöveçler/ANKARA Tel :(0 312) Faks :(0 312) aktel1@aktel1.com Sayılı Fikir ve Sanat Eserlerini Koruma Kanunu Gereği Telif Hakları Konusunda Yasal Uyarı: Tür Eylem Planı'nın ve eklerinin, isim hakları, içeriği, şablonu, tasarımı ve içindeki tüm dokümanlara ait hakları saklıdır. Tür Eylem Planı'nın içinde yer alan hiçbir doküman, sayfa, grafik, tablo, şekil, fotoğraf, tasarım unsuru ve diğer unsurlar izin alınmaksızın kopyalanamaz, başka yere taşınamaz, alıntı yapılamaz, internet üzerinden veya her ne şekilde olursa olsun yayınlanamaz ve kullanılamaz (arama motorlarının dizinleri için kullandıkları geçici bellek kayıtlarından alınmış olsalar dahi) Kullanıcılar; Tür Eylem Planı'nın telif hakkı konusunda Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın tüm talep ve açıklamalarını kabul ettiklerini beyan ve taahhüt ederler. Hakları saklı tutulmuş bu Tür Eylem Planı'nın ve ekleri; sahibi Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın muvafakati olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, alıntı yapılamaz, başka bir yerde kullanılamaz. Tür Eylem Planı'nın içinde yer alan tüm dokümanların, Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın önceden verilmiş açık muvafakati olmaksızın başka bir raporda, akademik makale, eser yada medyalara kopyalanamaz.

4 ÖNSÖZ Ülkemiz zengin bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Bakanlığımızın temel vazifelerinden biri de biyolojik çeşitliliğin korunmasıdır.ülkemize özgü türlerimizin belirlenmesi ve korunmasına yönelik çalışmaları yapmak, nesli tehlike altına düşmüş, düşebilecek türlerin korunmasına yönelik eylem planlarını hazırlanmak Genel Müdürlüğümüzün görevleri arasındadır. 2-4 Şubat 2014 tarihlerinde Genel Müdürlüğümüzün organizasyonunda ilgili kamu kurumları bilim insanları ve sivil toplum kuruluşlarından uzmanların katılımı ile yapılan Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Korunması Stratejisi Eylem Planı Çalıştayında ülkemizde bulunan bitki ve hayvan türlerinden arası türün ülkemizde varlıklarını koruyabilmesi için özel koruma tedbirlerine ihtiyaç olduğu belirlenmiştir. Genel Müdürlüğümüz de 2023 hedefleri arasında bu türlerden en az 100 ü için eylem planı yaptırarak özel koruma tedbirlerini uygulamayı hedeflemektedir. Bu kapsamda endemik tür olan ve nesli tehlike altında olan Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli), Iğdır İli sınırları içinde araştırılması, türün korunması ve alternatif üretim alanlarının tepti için Tür Eylem Planı hazırlanmıştır. Bu plan çerçevesinde Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli) için yıllarını kapsayan bir uygulama planı ortaya konmuştur. Literatür araştırmaları ve yapılan arazi çalışmaları neticesinde Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli) için işbirliği yapılacak kişi ve kurum/kuruluşlar tespit edilerek toplantılar düzenlenmiş ve türü geleceğe taşıyabilmek için atılması gereken adımlar bu çalışma ile bir araya getirilmiştir. Hazırlanan Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli) Eylem Planı nın biyolojik çeşitliliğimizi korumak adına gerekli katkıyı yapması umuduyla planı hazırlayanlara özverili çalışmaları nedeniyle teşekkür ederim. Nurettin TAŞ Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü i

5 TEŞEKKÜR Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli) Tür Koruma Eylem Planı hazırlanmasında, TC. Orman ve Su İşleri Bakanlığı. 13. Bölge Müdürü Ahmet AKKİPRİK e, Iğdır Şube Müdürü Mete TÜRKOĞLU na, projenin her aşamasında bilgileriyle desteklerini sunan proje danışmanız Prof. Dr. Yüksel COŞKUN na (Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü), Yrd. Doç. Dr. Arzu ÖNEL e (Kafkas Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği ABD), CBS Uzmanı Ercan VELDET e projenin bu zamanlara kadar gelmesinde koordinasyonu sağlayan koordinatörümüz Mustafa TEL ve Ak-Tel Mühendislik Eğitim Turizm Gıda Sanayi ve Ticaret LTD. ŞTİ. çalışanlarına, proje kapsamında yardımlarını esirgemeyen diğer kurum ve kuruluşlara teşekkür ederiz. ii

6 COĞRAFİ KAPSAM Çalışma alanı; Iğdır Çöl Faresi (Meiones dahli) türü, Doğu Anadolu Bölgesi, Erzurum-Kars Bölümü, Iğdır ovası, Iğdır ili, Iğdır-Aralık Dağı etekleri içindeki yaşam alanlarını kapsamaktadır. iii

7 PROJE EKİBİ Mustafa TEL (Çevre Mühendisi, Proje Koordinatörü) Prof. Dr. Yüksel ÇOŞKUN (Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, Proje Danışmanı) Yrd. Doç. Dr. Arzu ÖNEL (Kafkas Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği, Memeli Uzmanı) Ercan VELDET Çevre Mühendisi/CBS Uzmanı DESTEK PERSONEL Muharrem YILMAZ (Kamu Yöneticisi) Haydar KARACAN (Yüksek Su Ürünleri Mühendisi) Oya ORBAY (Biyolog) Hilal ÜLKER (Hidrojeoloji Mühendisi) Tolga ÇETİNKAYA (Biyolog) Ömer SERTKAYA (Çevre Mühendisi) Dr. Ümit SUBAŞI ( Biyolog/Botanik) iv

8 İÇİNDEKİLER GİRİŞ TÜRÜ TANIYALIM Hakkında Genel Bilgiler Taksonomik Hiyerarşi Meriones dahli Cinsinin Özellikleri Meriones dahli Shidlovsky, 1962 Türünün Morfolojik Özellikleri Meriones dahli Türünün Beslenme, Büyüme ve Üreme Özellikleri Meriones dahli Türünün Biyolojik Özellikleri Türün Dünyadaki Durumu Türkiye'nin Meriones Türleri Türün Eylem Planının Kapsadığı Bölgedeki Durumu Saha Çalışma ve Metodoloji Meriones dahli Türünün Yaşam Alanına Ait Habitat ve Ekolojik İstekleri Meriones dahli Türünün Dağılımı ve Nüfusu TEHDİTLER VE SINIRLAYICI FAKTÖRLER Meriones dahli Türü Üzerindeki Tehditler Meriones dahli Türünün Doğal Yaşam Alanı Üzerindeki Tehditler IUCN Sınıflarının Yapısı İLGİLİ ULUSAL MEVZUAT VE ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER HEDEFLER İdeal Hedef(ler ) Faaliyet Hedefleri FAALİYETLER VE FAALİYET PLANLARI UYGULAMA DÖNEMİ ÇALIŞMA PLANI KAYNAKLAR v

9 ŞEKİLLER Şekil 1. Kafkaslar Ekocoğrafik Bölgesi... 1 Şekil 2. Meriones Cinsinde Baş İskeletinin Genel Durumu... 4 Şekil 3. Meriones Cinsinde Molar Dişlerinin Çiğneme Yüzeylerinin Mine Kıvrımları... 5 Şekil 4.. Meriones dahli nin Karyotipi... 7 Şekil 5. Türkiye Meriones Türlerinin Dağılış Alanları... 8 Şekil 6. Iğdır Çöl Faresi Tür Eylem Planı Paydaş Kurumlar İşbirliği Ağı Şekil 7. Iğdır Çöl Faresi Tür Eylem Planı Projesi Uygulama Şeması Ana Hatları FOTOĞRAFLAR Fotoğraf 1. Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli)... 2 Fotoğraf 2. Meriones dahli nin Genel Görünümü... 6 Fotoğraf 3. Meriones dahli... 6 Fotoğraf 4. Meriones dahli Iğdır-Aralık Ağrı Dağı Eteklerindeki Dağılış Gösterdiği Alanı.. 9 Fotoğraf 5. Meriones dahli Örneklerinin Arazi Çalışmaları Fotoğraf 6. Meriones dahli Örneklerinin Arazi Çalışmaları Fotoğraf 7. Meriones dahli Galerilerinin Çıkış Delikleri Fotoğraf 8. Arazi Çalışması Fotoğraf 9. Arazi Çalışması Fotoğraf 10. Meriones dahli Iğdır-Aralık Ağrı Dağı Eteklerindeki Uygun Habitatları Fotoğraf 11. Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli) Fotoğraf 12. Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli) Fotoğraf 13. Meriones dahli türünün Iğdır-Aralık Uygun Habitatlarının Çöp Döküm Alanı 16 Fotoğraf 14. Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli) Fotoğraf 15. Meriones dahli türünün Iğdır-Aralık Calligonum polygonoides Bitkisi Fotoğraf 16. Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli) TABLOLAR Tablo 1. Türkiye'de Iğdır Çöl Faresini Tehdit Eden Faktörler ve Tehdit Düzeyleri Tablo 2. Türkiye'de Iğdır Çöl Faresi Üreme Alanları ve Bu alanların Koruma Durumu Tablo 3. İlgili Mevzuat ve Uluslar arası Sözleşmesi vi

10 KISALTMALAR A: Akrosentrik Ant: Anterior Lab: Labial Lin: Lingual Post: Posterior M: Metasentrik M1: Üst 1. Molar diş M2: Üst 2. Molar diş M3: Üst 3. Molar diş M1: Alt 1. Molar diş M2: Alt 2. Molar diş M3: Alt 3. Molar diş SM: Submetasentrik ve ark.: ve arkadaşları W: Ağırlık WWF: World Wildlife Fund IUCN: Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği vii

11 YÖNETİCİ ÖZETİ Söz konusu proje, Yakın Tehdit Altında Bulunan Iğdır Çöl Faresi ( Meriones dahli) türünün ve bu türün ilimiz sınırlarında bulunan yaşam alanlarının korunmasına temel olacak araştırmaların yapımı işidir. Gerek uluslar arası yükümlülüklerimiz, gerekse ulusal mevzuatımızdan kaynaklanan sorumluluklarımız gereği; korunması gereken Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli) türünün neslinin devamını tehdit eden faktörler ve bu faktörlerin engellenmesi için yapılması gereken çalışmaları belirlemek üzere Iğdır İli için tür eylem planı hazırlanması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Projenin amacı yukarıda belirtilen türün yaşam alanlarının korunması ve uzun vade de neslinin devamını sağlamak için yapılacak çalışmalara rehberlik edecek bir tür eylem planının hazırlanmasıdır. Proje alanı, Iğdır İlinde, olası yaşam alanlarına sahip tüm bölgeleri kapsamaktadır. Mart sonu ve Nisan başlarında üreme aktiviteleri başlamakta; gün gebelik süreleri olmakta; Nisan ve Temmuz aylarında üreme zirve yapmakta; ergin bir dişi her üreme mevsiminde 3 defa yavru vermekte ve her bir doğumda 2-7 arasında yavru doğdurmakta. M. dahli türü tutuldukları kafesler içerisinde kendilerine verilen yiyeceklerden yeşil sebzeleri (Semizotu, marul, lahana, karpuz kabukları vs) yemeyi çoğunlukla tercih etmişlerdir. Taze karpuz çekirdeklerini severek yerler. Patates, havuç gibi sebzelere ilgi göstermemişlerdir. Iğdır ili Aralık ilçesi civarında tespit edilen ve nadir bulunan bu tür, kumluk, seyrek çalı benzeri ağaçcıkların bulunduğu, yaklaşık m rakımlı alanları tercih etmektedirler Meriones dahli türünün Iğdır-Aralık Ağrı Dağı eteklerindeki uygun habitatlarda üreme ve populasyonunu başarılı şekilde devam ettirmektedir. Canlıların korunması her şeyden önce bu canlıların biyolojilerinin çok iyi bilinmesi ile gerçekleşecektir. Bu nedenle özellikle çok dar yayılışa sahip olan bu türün popülasyonlarının net olarak nerede bulundukları hususunda canlılar üzerinde bilimsel çalışmaların yapılması planlanmalı ve bu çalışmalar teşvik edilmelidir. viii

12 Giriş Memeliler sınıfı, 29 takıma bağlı yaklaşık 5400 türden oluşmaktadır (Wilson ve Reeder, 2005). Memeliler büyük bir form çeşitliliğine sahip olup; uçma, yüzme, koşma, kazma ve sıçrama gibi değişik hareket biçimleri sayesinde çok farklı habitatlara yayılmışlardır. Memelilerde taksonomik özelliklerin belirlenmesinde baş iskeleti, diş ve karyolojik özellikler sıklıkla grupları ayırmada kullanılır. Rodentia (kemirgenler) memelilerin en büyük takımıdır. 33 familya, 481 cins ve yaklaşık 2277 tür içermekte (Wilson ve Reeder, 2005) ve bu sayı dünyadaki memeli biyoçeşitliliğinin % 42 sine karşılık gelmektedir. Iğdır ilinin de içerisinde yer aldığı Kafkaslar bölgesi, dünyadaki biyolojik çeşitliliğin korunmasında öncelikli alanlardan birisi olarak değerlendirilmektedir. Bölge WWF (2008) tarafından önemli memeli hayvan alanı olarak belirlenmiştir. Bölgede içerisinde yöreye endemik türlerinde bulunduğu yaklaşık 80 memeli türü yaşamaktadır (Şekil 1). Şekil 1. Kafkaslar Ekocoğrafik bölgesi Iğdır bölgesi coğrafi konumu, özellikle Sibirya ve eremial elemanların Anadolu ya giriş kapısı olması nedeniyle önemli bir yere sahiptir. Küresel ölçekte nesli tehlike altında olan Meriones dahli türü bu bölgede yaşamaktadır. Meriones dahli IUCN listesine göre Endangared olarak değerlendirilmektedir (Kefelioğlu ve ark. 2008). Ancak bu tür sınırlı bir alanda yaşadığı ve bulunduğu alanın insan aktivitelerine açık olduğu için Tehlike altında (Critically Endangered (CR)) kategorisi içerisinde değerlendirilmelidir. Türkiye nin Cites, 1

13 Paris, Bern ile Ramsar Sözleşmeleri ve Biyolojik Çeşitlilik Konvansiyonuna taraf olması ayrıca Meriones dahli türünün tarih/ sayılı Resmi gazetede yayınlanan Orman ve Su İşleri Bakanlığınca belirlenen Ek-IA Yaban Hayvanları Listesi ile Ek-III Koruma Altına Alınan Yaban Hayvan ları Listesi nde yer alması bu projenin yapılması zorunluluğunu getirmiştir. 1.Türü Tanıyalım Iğdır Çöl Faresi, (Meriones dahli Shidlovsky, 1962) türü (Fotoğraf 1) hakkında bölge insanı görüşlerine başvurulduğunda bölge insanları tarafından tanınmamaktadır. Genel olarak fareler içerisinde değerlendirilmektedir. Yöresel isimi bulunmamaktadır. Çoğunlukla Cırdon olarak tanınan Ev sıçanları olan Rattus rattus ve Rattus norvegicus türleri ile karıştırılmaktadır. Fotoğraf 1. Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli Y. Coşkun 2015 ) 1.1. Hakkında Genel Bilgiler Meriones dahli türü ilk defa 1987 yılında Dyatlov ve Avanyan (1987) tarafından Ermenistan dan morfolojik, biyokimyasal ve kromozom yapılarına bakılarak, ayrı bir tür 2

14 olarak tanımlanmıştır. Türkiye de Iğdır civarında Yiğit ve ark. (1997) tarafından bulunmuş ancak M. meridianus türü içerisinde değerlendirilmiştir. Sonraki yıllarda yapılan çalışmalarda ayrı bir tür olduğu anlaşılmıştır (Yiğit ve ark. 1998, Demirsoy ve ark. 2006) Taksonomik Hiyerarşi Class (Sınıf) :Mammalia (=Memeliler) Subclass (Alt Sınıf) :Eutheria (=Monodelphia= Placentalia) Order (Takım) :Rodentia (=Kemirgenler) Subordo (Alt Takım) :Myomorpha (=Fare Tipliler= Fare benzeri sincaplar) Superfamilya(Üst Aile):Muroidae Familya (Aile) :Muridae (=Fareler, Sıçanlar) Subfamilya (Alt Aile) :Gerbillinae (=Koşarfareler) Genus(Cins) :Meriones Subgenus (Alt Cins) : Pallasiomys Species (Tür) :Meriones dahli Shidlovsky, 1962 (=Iğdır çöl sıçanı= Dahl s Jird)) Muridae Ailesi Subfamilya: Gerbillinae Dış görünüşleri ve alışkanlıkları bakımından farelere benzerler. Gözler iri, burun ucu sivri, kuyruk vücut kadar veya daha uzundur. Genellikle kuyruğun üçte biri tüylüdür. Ayak tabanları kıllarla kaplıdır. Üst kesiciler dişlerin ön yüzeyleri 1, bazen 2 uzunlamasına oyuk taşır. Molarlar köklüdür. Diş formülleri 3/3 ya da 3/2 şeklindedir. Türkiye de iki cinsi yaşar. Cins Tayin Anahtarı (Atallah 1979) 1- Ayak tabanları kısmen tüylüdür. Karın altı kılları genellikle gri tabanlıdır.... Meriones - Taban tamamen kıllı karın altı kıllarında gri renk bulunmaz... Gerbillus Meriones dahli Cinsinin Özellikleri Gerbillinae altfamilyasının tipik cinsi olan Meriones türleri Palaearktik bölge hayvanları olup, Kuzey Afrika, Orta Asya, Anadolu, İran, Cezayir, İsrail, Doğu Akdeniz bölgesinde dağılış gösterirler (Wilson and Reeder 2005). Merionesler büyük sıçan benzeri çöl fareleridir. Sırt tarafı sarımsı kahverengi karın beyazdır. Kuyruk uzunluğu değişkendir ve baş ve beden uzunluğunun %85 inden daha uzundur. Kuyruk tamamen kıllı uç kısmı, genellikle siyah püsküllüdür. Kürk normalde çok yumuşak, fakat bazen kısa ve sert olabilir. Ard ayak dar, taban kısmen veya tamamen kıllı ya da çıplak olabilir. 3

15 Beyin kapsülü şişkin ve rostrum silindiriktir. İncisiv foramina uzun, fakat posterior palatina foramen kısa ya da az gelişmiş olabilir (Harrison ve Bates, 1991). Lakrimal kemiğin boyu hemen hemen enine eşittir (Şekil 2). Şekil 2. Meriones cinsinde baş iskeletinin genel durumu (M. vinogradovi, Pavlinov 2008). Üst kesici dişler ön yüzeylerinde uzunlamasına bir çukurluk bulunur. Molar dişler daima iyi gelişmiş köklere sahiptir. M 1 erginlerde üç köklüdür, M 3 ve M3 basit yapılıdır ve bir mine kıvrıntısı bulunur. (Şekil 3). Meriones cinsi, dört alt cins (Meriones, Parameriones, Pallasiomys ve Cheliones) ve 17 tür ile Gerbillerde ikinci en büyük cinstir (Wilson ve Reeder, 2005; Pavlinov 2008, Darvish 2011). 4

16 Şekil 3. Meriones cinsinde molar dişlerinin çiğneme yüzeylerinin mine kıvrımlarının genel durumu (M. tristrami, Coşkun 1999). A: Üst molar dişler, B: Alt molar dişler, a: genç, b: ergin, c: yaşlı Meriones dahli Shidlovsky, 1962 Türünün Morfolojik Özellikleri Bu tür sıçan benzeri gerbildir. Meriones cinsinin türlerinin hakim olan kahverengi tonlarının aksine sırt ve karın kılları gri tonlar hakimdir (Fotoğraf 2). Cins özelliklerine ilave olarak kuyruk tamamen kıllı ve ucu genellikle siyah püsküllüdür. Ayak tabanları kısmen ya da tamamen kıllıdır. Baş iskeleti ölçüleri ve yapısı bakımından M. meridianus a yakın özelliklere sahiptir (Nanova 2014). Çalışmalar sırasında elde ettiğimiz bir yavru 23 gr diğer 3 ergin ise ortalama 69,3 gr ( ) ağırlığındadır Meriones dahli Türünün Beslenme, Büyüme ve Üreme Özellikleri M. dahli türü tutuldukları kafesler içerisinde kendilerine verilen yiyeceklerden yeşil sebzeleri (Semizotu, marul, yonca, lahana, karpuz kabukları vs) yemeyi çoğunlukla tercih etmişlerdir. Taze karpuz çekirdeklerini severek yerler (Fotoğraf 2). Patates, havuç gibi sebzelere ilgi göstermemişlerdir. Buğday taneleri ve ayçekirdeğini tüketmektedirler. Serbest su içmeyip su ihtiyaçlarını besinlerden karşılamaktadırlar. 5

17 Fotoğraf 2. Meriones dahli nin genel görünümü (Iğdır-Aralık 2015, Y. Coşkun) Haziran ayının sonlarında toplanan üç dişi örnek 10 Temmuz ve 19 Temmuz tarihlerinde laboratuarda kafesleri içerisinde yavrulamışlardır (Fotoğraf 2A). Doğan yavrular yaklaşık 10 gün içerisinde yuvadan çıkıp dolaşabilecek hale ulaşmışlar ancak anne yuvada tutmaya devam etmiştir. Yi ne Haziran sonlarında erginleşmiş ve serbest halde dolaşabilecek büyüklükte bir yavru kapana düşmüştür (Fotoğraf 2B). Fotoğraf 2. Meriones dahli nin A: Kafeste doğmuş yavruları, B: Genç yavru (IğdırAralık 2015, Y. Coşkun) 6

18 Meriones dahli Türünün Biyolojik Özellikleri (Yaşam Evresi) Karyotipleri 2n = 50, NF = 78 ve NFa = 74 şeklinde olup 13 çift meta/submetasentrik (no. 1-13) ve 11 çift akrocentrik (nos ) kromozomdan oluşmaktadır. X ve Y kromozomları submetasentriktir (Şekil 4). Bütün otozom çiftlerinde, X ve Y kromozomlarının perisentrik bölgelerde belirgin ve büyük C-heterokromatin bloklar bulunmaktadır. Ayrıca, bir otozom çiftinde (no. 14) uzun kol üzerinde interstitial C- band yer almaktadır. 5 otozomda telomerk bölgelerde Nukleolar organizer regions (NORs) bulunmaktadır (Aşan et al. 2011). Şekil 4. Meriones dahli nin karyotipi (Aşan ve ark. 2011) Türün Dünyadaki Durumu Meriones dahli türü sadece Palaearktik bölgede, Ermenistan da ve Türkiye nin Aralık ilçesinde Ağrı Dağı eteklerindeki sınırlı bir çalılık ve kumluk alanda yaşamaktadır. Ermenistan da yaşam alanları 1960 da 20-90/ ha iken 1990 yılında 2-5/ha gerilemiştir. Ermenistan daki populasyonun birey sayısı olarak tahmin edilmektedir (Dyatlov ve Avanyan 1987). Ancak son yıllarda yoğun tarım faaliyetleri nedeniyle habitatları daralmış ve populasyon büyüklüğü 1000 bireye düştüğü ifade edilmektedir Saakyan (Biodiversity 7

19 Centre ) yılında Ermenistan da tür kırmızı listeye alınmış ve yaşadığı "Gorovanskie peski" bölgesi koruma alanı ilan edilmiştir (Kefelioğlu ve ark. 2008) Türkiye nin Meriones türleri Türkiye de Meriones cinsinin beş türü, M. tristrami, M. dahli, M. crassus, M. persicus ve M. vinogradovi bulunmaktadır (Kefelioğlu 1997; Yiğit ve ark. 1997; Çolak ve ark. 2002; Aşan ve ark. 2010). Türlerin dağılış alanları şekil 5 de gösterildiği şekildedir. Şekil 5. Türkiye Meriones türlerinin dağılış alanları, ( ) Meriones persicus, ( ) Meriones dahli, ( ) Meriones vinogradovi, ( ) Meriones crassus, ( ) Meriones tristrami, Taralı alanlar 1. M.t. blackleri, 2. M. t. lycaon, 3. M. t. bodenheimeri, 5. M. t. bogdanovi. (Yiğit ve ark.1997 den kısmen değiştirilerek). 8

20 1.3. Türün Eylem Planının Kapsadığı Bölgedeki Durumu Meriones dahli türünün Iğdır-Aralık Ağrı Dağı eteklerindeki uygun habitatlarda üreme ve populasyonunu başarılı şekilde devam ettirmektedir (Fotoğraf 4). Fotoğraf 4. Meriones dahli türünün Iğdır-Aralık Ağrı Dağı eteklerindeki dağılış gösterdiği alanı. (Y. Coşkun 2015) 9

21 1.3.1.Saha Çalışması ve Metodoloji Iğdır il sınırları içerisinde arazi çalışmaları daha önceki kaynaklarda bulunduğu bildirilen lokaliteler dikkate alınarak öncelikle o lokalitelerde yürütülmüştür. Uygun habitatlarda hayvanların ve bulunabileceği yerler araştırılmıştır (Fotoğraf 5A). Bulunan giriş deliklerinin çevresine Shermann tipi canlı yakalama kapanları konulmuştur (Fotoğraf 5B). Hayvanların gececi olmaları nedeniyle akşamdan bırakılan kapanlar, gece kontrol edilmiş, ertesi gün sabah erkenden toplanmıştır. Fotoğraf 5. Meriones dahli örneklerinin arazi çalışmaları. A. Uygun çıkış deliğinin tespiti, B. Kapan uygulaması, C. Elde edilen örneğin ağırlık ölçümü, D. Kafese aktarılması. ( Y. Coşkun 2015) Kapanlarda bulunan hayvanların Meriones türü olup olmadığı kontrol edilerek, başka türlere ait bireyler serbest bırakılmıştır. Kapana düşen Meriones örneklerinin ağırlıkları ölçülmüş (Fotoğraf 5C) ve diğer biyolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla besleme kafeslerine alınmışlardır (Fotoğraf 5D) 10

22 Fotoğraf 6. Meriones dahli örneklerinin arazi çalışmaları (Y. Coşkun 2015) Fotoğraf 7. Meriones dahli galerilerinin çıkış delikleri (Y. Coşkun 2015) 11

23 Fotoğraf 8. Arazi Çalışması (Y. Coşkun 2015) 12 Fotoğraf 9. Arazi Çalışması (Y. Coşkun 2015)

24 1.3.2.Meriones dahli Türünün Yaşam Alanına ait habitat ve Ekolojik İstekleri Iğdır ili Aralık ilçesi civarında tespit edilen ve nadir bulunan bu tür, kumluk, seyrek çalı benzeri ağaççıkların bulunduğu, yaklaşık m rakımlı alanları tercih etmektedirler (Fotoğraf 10). Fotoğraf 10. Meriones dahli türünün Iğdır-Aralık Ağrı Dağı eteklerindeki uygun habitatları (Y. Coşkun 2015) Meriones dahli Türünün Dağılımı ve Nüfusu Yaklaşık 7 dönümlük bir alanda çok sayıda giriş delikleri bulunmasına rağmen Araziye her gün 32 adet Sherman tip canlı yakalama kapanlarda günde en fazla 2 birey yakalanmıştır. Aralık yöresindeki kumluk alanlarda ölçümü yapılan, M. dahli nin galeri girişlerinin yatay çapı 8 cm, dikey çapı 7 c kadar olup tünel yüzeyden yaklaşık 43 cm derinliğe inmektedir (Fotoğraf 9). 13

25 Bu türün Ermenistan dan yapılan gözlemlerde, Mart sonu ve Nisan başlarında üreme aktivitelerinin başladığı; gün gebelik sürelerinin olduğu; Nisan ve Temmuz aylarında üremenin zirve yaptığı; ergin bir dişin her üreme mevsiminde 3 defa yavru verdiği ve her bir doğumda 2-7 arasında yavrunun doğduğu ifade edilmiştir (Kefelioğlu ve ark. 2008). Biri sığınmak için diğeri de sürekli yaşamak için kullanılan iki türlü yer altı galeri sistemleri bulunduğu; sığınma galerilerin basit ve sığ, sürekli galerilerin ise 4-5 çıkışı bulun karmaşık ve uzunluğu 7 m yi bulan, içerisinde m de yuvanın bulunduğu yer altı sistemden oluştuğu belirtilmiştir. Kışın geçirildiği sistemlerde 5 bireye kadar kış uykusunu geçirebilir (Kefelioğlu ve ark. 2008). Fotoğraf 11. Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli Y. Coşkun 2015) 14

26 Fotoğraf 12. Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli Y. Coşkun 2015) 2. TEHDİTLER VE SINIRLAYICI FAKTÖRLER 2.1.Meriones dahli Türü Üzerindeki Tehditler Türkiye de bu türün korunduğu her hangi bir alan bulunmamaktadır. Ancak türün yaşadığı alana yakın Ağrı Dağı Milli Parkı bulunmaktadır. Bölgede erozyonu önleme çalışmaları yapılması beraberinde hem olumlu hemde bazı olumsuz durumlara neden olabilir. Otlatma ve tarım alanları genişletme faaliyetleri de türü olumsuz etkileyebilir (Sahakyan ve ark. 2009). 15

27 Tablo 1. Türkiye de Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli) ni tehdit eden faktörler ve tehdit düzeyleri Tehditler Tehdit Düzeyi Otlatma yüksek Arazi açma yüksek Alana çöp atılması yüksek Sel akıntıları Yüksek Ebu Cehil bitkisinin toplanması orta Erozyonla mücadele orta Ağaçlandırma orta Iğdır- Aralık ilçesi yakınında Ağrı Dağı eteğinde dar bir alanda bulunan bu türün yaşam alanı İlçe Belediyesi tarafından tam olmasa da bir şekilde artıkların atıldığı alan (çöplük) olarak kullanılmaktadır (Fotoğraf 13). Bu kullanıma son verilmelidir. Alanın erozyon koruma sahası olarak değerlendirilmesi nedeniyle sahaya dikilecek ağaç türlerinin bu türün tercih ettiği çalılıkları yok etmesi riski bulunmaktadır. Bu nedenle yapılacak ağaçlandırma çalışmalarına bu hususa önem gösterilmelidir. Fotoğraf 13. Meriones dahli türünün Iğdır-Aralık Ağrı Dağı uygun habitatlarının ilçe Belediyesince çöp döküm alanı olarak kullanımı (Y. Coşkun 2015). Ağrı Dağı eteklerinden sel sularıyla sürüklenip gelen aluviyonal topraklar ve çakıl taşları alanı önemli ölçüde tahrip etmektedir. Ayrıca sel sularının kumları sürükleyip 16 götürmesi sonucunda zeminde sert alanlar oluşmakta ve bu zeminlerde hayvan barınma şansı

28 bulamamaktadır. Bu sel akıntılarının kontrol altına alınması türün yaşam alanının gelişmesine katkı sunacaktır. Fotoğraf 14. Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli Y. Coşkun 2015 ). 17

29 Meriones dahli Türünün Doğal Yaşam Alanı Üzerindeki Tehditler Ermenistan Azerbaycan ve Iğdır-Aralık civarında yetişen, yerel olarak Ebu Cehil diye bilinen veya adlandırılan Calligonum polygonoides, fazla boylu olmayan çalı formunda ve dikensiz bir bitki türüdür (Fotoğraf 15). Fotoğraf 15. Meriones dahli türünün Iğdır-Aralık Ağrı Dağı uygun habitatlarını oluşturan Calligonum polygonoides bitkisinin yakın görünümü (Y. Coşkun 2015). Bu bitki Meriones dahli türü tarafında gerek yuvaların yapılması gerekse besin arama için birincil derecede kullanılmaktadır. Bu bitkinin yakacak olarak toplanması, karakalem yapımında kullanılması, hayvan otlatması gibi nedenlerle herhangi bir şekilde zarar görmesi M. dahli türünü de doğrudan ve kesinlikle olumsuz yönde etkileyecektir. Tablo 2. Türkiye de Türkiye de Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli) üreme alanları, bu alanların koruma durumu, koruma önceliği ve tehdit bilgileri. 18 Alanın Adı Bulunduğu İl Aralık ilçesiağrı Dağı eteği Iğdır Koruma Statüsü Yok Koruma Önceliği Korunması gerekli Tehditler Erozyonla mücadele Otlatma Arazi açma Alana çöp atılması Ağaçlandırma Sel akıntıları

30 2.2. IUCN Sınıflarının Yapısı IUCN listesine göre bu tür Endangared olarak değerlendirilmektedir (Kefelioğlu ve ark. 2008). Ancak gerek sınırlı bir alanda bulunması ve bulundukları alanın insan aktivitelerine açık olması türü tehdit etmektedir. Türün populasyon yapısı belirleninceye kadar Tehlike altında (Critically Endangered (CR) kategorisi içerisinde değerlendirilmelidir (Fotoğraf 16). Fotoğraf 16. Iğdır Çöl Faresi (Meriones dahli Y. Coşkun 2015). 3. İLGİLİ ULUSAL MEVZUAT VE ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER Bu proje ile; Iğdır ili endemik Çöl Faresi popülasyonlarının popülasyon yoğunluğu ve habitat özellikleri ile tehdit ve tehlike durumlarının belirlenmesi ve izleme metodolojisinin önerilmesi ile eylem planının hazırlanması amaçlanmış. 19

31 Türün ulusal ve uluslararası mevzuat ile sözleşmeler çerçevesinde korunma statüsü ilişkin olarak, gerek uluslararası yükümlülüklerimiz, gerekse ulusal mevzuatımızdan kaynaklanan sorumluluklarımız gereği; korunması gereken Çöl Faresi (Meriones dahli) türünün neslinin devamını tehdit eden faktörler ve bu faktörlerin engellenmesi için yapılması gereken çalışmaları belirlemek üzere, türün Iğdır ili Tür Eylem Planı hazırlanmıştır. Tablo 3. İlgili Mevzuat ve uluslararası sözleşmeler SÖZLEŞMENİN ADI TÜRKİYE NİN TARAF OLDUĞU TARİH 17 Ocak 1963 Paris Sözleşmesi Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES) Bern Sözleşmesi 3 Mart 1973 RAMSAR 30 Aralık 1993 Biyolojik Çeşitlilik Konvansiyonu 27 Aralık Haziran 1982 Sözleşme tarihleri geçirdikleri revizyona göre bazı kaynaklarda değişiklik göstermektedir. 4. HEDEFLER 4.1. İdeal Hedef Iğdır Çöl Faresi eylem planıyla ilgili olarak 1 adet ideal hedef belirlenmiştir. Bu ; İdeal Hedef No İDEAL HEDEF Meriones dahli türünü ve mevcut habitatlarını koruyarak neslin devamını sağlamak

32 4.2. Faaliyet Hedefleri Meriones dahli eylem planıyla ilgili olarak 4 adet faaliyet hedefi 9 adet faaliyet belirlenmiştir. Bunlar; FAALİYET HEDEFİ 1: Beş yıllık ( ) uygulama süreci sonunda Iğdır Çöl Faresi Popülasyon Büyüklüğünde %30 artış Sağlandı 1. Meriones dahli nin her mevsimde en az bir defa olmak üzere yakalama-markalamabırakma yöntemiyle incelenmesi 2. Bulunması olası habitatlarda popülasyon büyüklüğü tahmini yapılacak 3. Kumluk Alanların Korunması 4. Habitatlarda Bitkilerin Korunması FAALİYET HEDEFİ 2: Beş yıllık ( ) uygulama süreci sonunda Iğdır Çöl Faresinin ile ilgili Bölge Halkının%50 sine yönelik Türün önemi ve korunması hakkında farkındalık yaratıldı. 1. Okullarda tür hakkında eğitim toplantıları yapılması 2. Okullara Türün tanıtımı için broşür, afiş, etiket, yapboz vb. materyallerinin dağıtılması. FAALİYET HEDEFİ 3: Beş yıllık ( ) uygulama süreci sonunda Meriones Dahli Türü için Veri Bankası Oluşturuldu 1. Orman ve Su İşleri Bakanlığının geliştirmiş olduğu Ulusal Biyoçeşitlilik( Nuhun Gemisi) veri tabanına tür ile ilgili bilgiler işlenecek. FAALİYET HEDEFİ 4: Beş yıllık ( ) uygulama süresince Paydaşların Yılda Bir kez Toplanması ve Başarı Karnesi Oluşturulması sağlandı. 1. Her faaliyet için eylem planı başarı durumu çizelgesi oluşturulacak 2. Her yıl Eylül Ayı son haftasında yapılacak paydaşlar toplantısında plan değerlendirmesi yapılacak 21

33 5. FAALİYETLER VE FAALİYET PLANLARI Meriones dahli eylem planıyla ilgili olarak 1 adet ideal ve bu hedeflerin altında 4 adet faaliyet hedefi ve 9 adet faaliyet belirlenmiştir. Bunlar; Faaliyet Hedefi 1: Beş yıllık ( ) uygulama süreci sonunda Iğdır Çöl Faresi Popülasyon Büyüklüğünde %30 artış Sağlandı Faaliyet Hedefi 1: Beş yıllık ( ) uygulama süreci İlgili Hedefler sonunda Iğdır Çöl Faresi Popülasyon Büyüklüğünde %30 artış Sağlandı 22 Faaliyet No ve Faaliyetin Adı 1. Meriones dahli nin yılları arasında yılda bir kez en az bir defa olmak üzere yakalama-markalama- bırakma yöntemiyle incelenmesi Faaliyetten Sorumlu kurum veya kuruluş Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğü, Destekleyici kurum, kuruluş veya kişiler Hizmet Alımı Faaliyetin Yeri Iğdır-Aralık ilçesinin Ağrı Dağı Eteği Faaliyetin zaman ve sıklığı yılları arasında Haziran- Temmuz aylarında Nasıl? (Sorumlu/destekleyen kurum ve kuruluşların görev ve sorumlulukları da belirtilecek Türün yaşadığı alanlarda kapan kurarak yakalanması ve markalanıp doğaya tekrar salınması sağlanacak. Personel, ekipman, maliyet Üniversiteden Uzman Iğdır Şube Müdürlüğünden Teknik Personel Makine teçhizatı, Seyahat ve Arazi Giderleri

34 İlgili Hedefler Faaliyet Hedefi 1: Beş yıllık ( ) uygulama süreci sonunda Iğdır Çöl Faresi Popülasyon Büyüklüğünde %30 artış Sağlandı Faaliyet No ve Faaliyetin Adı 2.Bulunması olası habitatlarda popülasyon büyüklüğü tahmini yapılacak Faaliyetten Sorumlu kurum veya kuruluş Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğü Destekleyici kurum, kuruluş veya kişiler Hizmet alımı Faaliyetin Yeri Iğdır-Aralık ilçesinin Ağrı Dağı Eteği Faaliyetin zaman ve sıklığı yılları arası Nasıl? (Sorumlu/destekleyen kurum ve kuruluşların görev ve sorumlulukları da belirtilecek Türün yaşadığı alanlara da kapan kurarak yakalanması ve popülasyan büyüklüğü için gerekli çalışmalar yapılarak doğaya tekrar salınması sağlanacak. Personel, ekipman, maliyet Üniversiteden Uzman, Iğdır Şube Müdürlüğünden Teknik Personel Makine teçhizatı, Seyahat ve Arazi Giderleri 23

35 Faaliyet Hedefi 1: Beş yıllık ( ) uygulama süreci İlgili Hedefler sonunda Iğdır Çöl Faresi Popülasyon Büyüklüğünde %30 artış Sağlandı Faaliyet No ve Faaliyetin Adı Faaliyetten Sorumlu kurum veya kuruluş Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğü Destekleyici kurum, kuruluş veya kişiler Aralık Kaymakamlığı, Aralık Belediyesi, DSİ 24. Bölge Müdürlüğü Faaliyetin Yeri Iğdır-Aralık ilçesinin Ağrı Dağı Eteği Faaliyetin zaman ve sıklığı yılı içerisinde Nasıl? (Sorumlu/destekleyen kurum ve kuruluşların görev ve sorumlulukları da belirtilecek Aralık İlçesinin Ağrı Dağı eteklerinde biriken karın erimesi sonucu oluşacak sel akıntılarının olduğu yerler ıslah edilmelisi. Bunu yapacak sorumlu/destekleyici kurum ve kuruluşlarının, gerekli yatırım programlarına almaları için gerekli yazışmalar yapılacaktır. Personel, ekipman, maliyet Kumluk Alanların Korunması Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğünden Teknik Personel Sorumlu/Destekleyici Kurum ve Kuruluşların Teknik Personeli

36 İlgili Hedefler Faaliyet No ve Faaliyetin Adı Faaliyet Hedefi 1: Beş yıllık ( ) uygulama süreci sonunda Iğdır Çöl Faresi Popülasyon Büyüklüğünde %30 artış Sağlandı 4. Habitatlarda Bitkilerin Korunması Faaliyetten Sorumlu kurum veya kuruluş Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğü Destekleyici kurum, kuruluş veya kişiler Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Aralık İlçe Jandarma Komutanlığı Faaliyetin Yeri Faaliyetin zaman ve sıklığı Nasıl? (Sorumlu/destekleyen kurum ve kuruluşların görev ve sorumlulukları da belirtilecek Personel, ekipman, maliyet Iğdır-Aralık ilçesinin Ağrı Dağı Eteği yılları içerisinde Tür tarafından gerek yuva ve gerekse besin için birincil derecede kullanılan Ebu Cehil diye bilinen veya adlandırılan Calligonum polygonoides bitki topluluğunun olduğu yerlerde otlatma yapılmamalı, otlatma için alternatif yerler belirlenmeli ve yakacak olarak kullanılacak bitkilerin türün yaşadığı bölgelerde toplanmamalıdır. Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğünden Teknik Personel Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Teknik Personeli Aralık İlçe Jandarma Komutanlığı 25

37 Faaliyet Hedefi 2: Beş yıllık ( ) uygulama süreci sonunda Iğdır Çöl Faresinin ile ilgili Bölge Halkının%50 sine yönelik Türün önemi ve korunması hakkında farkındalık yaratıldı. İlgili Hedefler Faaliyet No ve Faaliyetin Adı 1.Okullarda tür hakkında eğitim toplantıları yapılması Faaliyetten Sorumlu kurum veya kuruluş Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğü, Destekleyici kurum, kuruluş veya kişiler İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İlçede Bulunana İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Faaliyetin Yeri Faaliyetin zaman ve sıklığı Nasıl? (Sorumlu/destekleyen kurum ve kuruluşların görev ve sorumlulukları da belirtilecek Personel, ekipman, maliyet 26 Faaliyet Hedefi 2: Beş yıllık ( ) uygulama süreci sonunda Iğdır Çöl Faresinin ile ilgili Bölge Halkının%50 sine yönelik Türün önemi ve korunması hakkında farkındalık yaratıldı. Iğdır İli, İlçeleri ve Köyleri yılı içerisinde İlkokul, Ortaokul ve Lisede tür ile ilgili bilgilendirme eğitimlerinin verilmesi, broşür, afiş vb. bası materyallerle verilen eğitim desteklenecek. İl Milli Eğitim Müdürlüğünden Personel Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğünden Teknik Personel Eğitim için gerekli alet ve ekipmanlar ( Bilgisayar, projeksiyon vs.)

38 İlgili Hedefler Faaliyet No ve Faaliyetin Adı Faaliyet Hedefi 2: Beş yıllık ( ) uygulama süreci sonunda Iğdır Çöl Faresinin ile ilgili Bölge Halkının%50 sine yönelik Türün önemi ve korunması hakkında farkındalık yaratıldı 2. Okullara Türün tanıtımı için broşür, afiş, etiket, yapboz vb. materyallerinin dağıtılması Faaliyetten Sorumlu kurum veya kuruluş Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğü, İl Destekleyici kurum, kuruluş veya kişiler İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İlçede Bulunana İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Faaliyetin Yeri Faaliyetin zaman ve sıklığı Milli Eğitim Müdürlüğü Iğdır İli, İlçeleri ve Köyleri yılı içerisinde Nasıl? (Sorumlu/destekleyen İlkokul, Ortaokul ve Lisede türün tanıtımı için afiş, yapboz, kurum ve kuruluşların görev ve kalem, broşür, etiket, resim defteri, tişört, şapka gibi tanıtıcı sorumlulukları da belirtilecek materyaller dağıtılacak. Personel, ekipman, maliyet İl Milli Eğitim Müdürlüğünden Personel Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğünden Teknik Personel 27

39 Faaliyet Hedefi 3: Beş yıllık ( ) uygulama süreci sonunda Meriones dahli Türü Veri Bankası Oluşturuldu Faaliyet Hedefi 3: Beş yıllık ( ) uygulama süreci sonunda Meriones dahli Türü için Veri Bankası İlgili Hedefler Oluşturuldu Faaliyet No ve Faaliyetin Adı Faaliyetten Sorumlu kurum veya kuruluş 1. Orman ve Su İşleri Bakanlığının geliştirmiş olduğu Ulusal Biyoçeşitlilik( Nuhun Gemisi) veri tabanına tür ile ilgili bilgiler işlenecek Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğü Destekleyici kurum, kuruluş veya kişiler Hizmet Alımı Faaliyetin Yeri Iğdır İli Geneli Faaliyetin zaman ve sıklığı Nasıl? (Sorumlu/destekleyen kurum ve kuruluşların görev ve sorumlulukları da belirtilecek yılları içerisinde Kurumun yetkilendirileceği kişiler tarafından türün popülasyon büyüklüğü ve izleme çalışmaları Nuhun Gemisi veri tabanına işlenerek takip edilecek.(faaliyet Hedefi 1 de verilen 1. Ve 2. Fa aliyetlerden elde edilen sonuçların Nuhun Gemisi veri tabanına girişleri yapılacak.) Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Personel, ekipman, maliyet 28 Müdürlüğünden Teknik Personel Bilim Uzmanı

40 Faaliyet Hedefi 4: Beş yıllık ( ) uygulama süresince Paydaşların Yılda Bir kez Toplanması ve Başarı Karnesi Oluşturulması sağlandı İlgili Hedefler Faaliyet No ve Faaliyetin Adı Faaliyetten Sorumlu kurum veya kuruluş Destekleyici kurum, kuruluş veya kişiler Faaliyetin Yeri Faaliyetin zaman ve sıklığı Nasıl? (Sorumlu/destekleyen kurum ve kuruluşların görev ve sorumlulukları da belirtilecek Personel, ekipman, maliyet Faaliyet Hedefi 4: Beş yıllık ( ) uygulama süresince Paydaşların Yılda Bir kez Toplanması ve Başarı Karnesi Oluşturulması sağlandı 1.Her faaliyet için eylem planı başarı durumu çizelgesi oluşturulacak Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğü Tüm Paydaşlar Iğdır yılları içerisinde yılda bir kez Yapılan tablo ve değerlendirmeler sonucunda başarılı/başarısız durumu tespit edilecek. Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğünden Teknik Personel 29

41 İlgili Hedefler Faaliyet No ve Faaliyetin Adı Faaliyet Hedefi 4: Beş yıllık ( ) uygulama süresince Paydaşların Yılda Bir kez Toplanması ve Başarı Karnesi Oluşturulması sağlandı 2.Her yıl Eylül Ayı son haftasında yapılacak paydaşlar toplantısında plan değerlendirmesi yapılacak Faaliyetten Sorumlu kurum veya kuruluş Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Müdürlüğü Destekleyici kurum, kuruluş veya kişiler Tüm paydaşlar Faaliyetin Yeri Faaliyetin zaman ve sıklığı Iğdır yılları içerisinde her yıl Eylül ayında Nasıl? (Sorumlu/destekleyen kurum ve kuruluşların görev ve Başarısız olunan ve eksik kalan kısımlar gözden geçirilecek sorumlulukları da belirtilecek Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Iğdır Şube Personel, ekipman, maliyet 30 Müdürlüğünden Teknik Personel Toplantı salonu, doküman vs. giderler

42 6. Uygulama Dönemi Çalışma Planı Iğdır Şube Müdürlüğü Şekil 6. Iğdır Çöl Faresi Tür Eylem Planı Paydaş Kurumlar İşbirliği Ağı 31

43 Şekil 7. Iğdır Çöl Faresi Tür Eylem Planı Projesi Uygulama Şeması Ana Hatları 32

44 7. Kaynaklar Atallah,S.I., Mammals of the Eastern Mediterranean Region; their ecology, Systematics and Zoogeographical Relationships.Saugetierkund. Mitt., 26:1-50. Aşan N., Albayrak I., Demirbaş Y., Yorulmaz T., Toyran K. and Gözütok S., 2010 Nucleolar Organizer Regions (NORs) in Cricetulus migratorius (Pallas, 1773) and Meriones tristrami Thomas, 1892 (Mammalia: Rodentia) from Central Anatolia. Turk. J. Zool., 34: Aşan Baydemir N, Demirbaş Y, Pamuko ğlu N, Albayrak İ and Ya ğcı T Karyotypic studies of Meriones dahli Shidlovsky, 1962 (Rodentia: Muridae) from Turkey. Caryologia Vol. 64, no. 2: Coşkun, Y., 1999, Diyarbakır Meriones tristrami Thomas 1892 (Rodentia:Gerbillidae) örneklerinin morfolojik özellikleri, Tr. J. of Zoology 23 (1999) Ek sayı 2, Çolak R., Yiğit N., Çolak E., Gattermann R. and Neumann K., 2002 SDS-PAGE patterns of blood serum proteins in some species of the Genus Meriones (Mammalia: Rodentia). Turk J. Zool., 26: Darvish J Morphometric Comparison of Fourteen Species of the Genus Meriones Illiger, 1811 (Gerbillinae, Rodentia) from Asia and North Africa. Iranian Journal of Animal Biosystematics, Vol.7, No.1, Demirsoy A., Yiğit N., Çolak E., Sözen M. and Karataş A., 2006 Rodents of Türkiye. Meteksan, Ankara. Dyatlov A.I. and Avanyan L.A., 1987 Substantiation of species rank for two subspecies of gerbils ( Meriones, Cricetidae, Rodentia). Zooogicheskii Zhurnal, 66: Harrison, D. L.; Bates, P. J. J The Mammals of Arabia. Second Edition. Harrison Zoological Museum Publication Kefelioğlu, H., Türkiye Meriones tristrami Thomas,1892 (Mammalia: Rodentia) lerinin Taksonomik Durumu ve Karyolojik Özellikleri, Tr. J. of Zoology 21: Kefelioglu, H. Yiğit, N. & Kryštüfek, B Meriones dahli. The IUCN Red List of Threatened Species. Version < Downloaded on 31 July Nanova O. (2014) Geographical variation in the cranial measurements of the midday jird Meriones meridianus (Pallas, 1773) (Rodentia: Muridae) and its taxonomic implications Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research 52(1),

45 Pavlinova I.Ya Review of Phylogeny and Classification of Gerbillinae (Mammalia: Rodentia) Zoologicheskie Issledovania N 9-Moscow: Moscow Univ. Publ p. Sahakyan, L. V., Faivush G. M. and Kalashyan, M. Ju The Current Status of Dahl s Jird (Meriones dahli Shidlovski, 1962). Pp in: Zazanashvuli, N. and Mallon, D. (Eds.) Status and Protection of Globally Threatened Species in the Caucasus. Tbilisi: CEPF, WWF. Contour Ltd. 232 pp. WWF Acting as one: from ambitious to actions. A Benson production, Cambridge. Switzerland: Ropress. Wilson, D. E.; Reeder, D. M Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference. The John Hopkins University Pres, Baltimore. Third Edition, Vol:2, , Yiğit N., Çolak, E., Kıvanç, E., 1997, Tükiye de Meriones illiger,1811 (Mamalia: Rodentia) Türleri Teşhis Karakterleri ve Yayılışı, Tr. J. of Zoology 21: Yiğit N., Kıvanç E. And Çolak E., Contribution to the taxonomy and karyology of Meriones meridianus (Pallas 1773) and Meriones crassus Sundevall, 1842 (Rodentia: Gerbillinae) from Turkey. Z. Saugetierkunde, 63: Zazanashvili, N. and Mallon, D. (Editors) Status and Protection of Globally Threatened Species in the Caucasus. Tbilisi: CEPF, WWF. Contour Ltd., 232 pp. 34

46 T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 13. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ IĞDIR ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ Pir Sultan Abdal Mah. İlham Aliyev Cad. No: Merkez / IĞDIR Tel:

KİLİS İLİ KAYALIK GERBİLİ (Gerbillus dasyurus) TÜR EYLEM PLANI

KİLİS İLİ KAYALIK GERBİLİ (Gerbillus dasyurus) TÜR EYLEM PLANI T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI 15. BÖLGE KİLİS ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ KİLİS İLİ KAYALIK GERBİLİ (Gerbillus dasyurus) TÜR EYLEM PLANI T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman, Su Varsa Hayat Var. Kilis İli Kayalık

Detaylı

Biometric analyses of the genus Meriones Illiger 1811 (Mammalia: Rodentia) species distributed in Turkey

Biometric analyses of the genus Meriones Illiger 1811 (Mammalia: Rodentia) species distributed in Turkey Biometric analyses of the genus Meriones Illiger 1811 (Mammalia: Rodentia) species distributed in Turkey Nuri YIĞIT 1, Ercüment ÇOLAK 1, Reyhan ÇOLAK 1, Fulya SAYGILI YIĞIT *2, Derya ÇETINTÜRK 1 1 Department

Detaylı

Araştırma Makalesi / Research Article

Araştırma Makalesi / Research Article BEÜ Fen Bilimleri Dergisi BEU Journal of Science 1(2), 107-113, 2012 1(2), 107-113, 2012 Araştırma Makalesi / Research Article Bitlis İli nden Anadolu Yer Sincabı, Spermophilus xanthoprymnus (Bennett,

Detaylı

IĞDIR ARALIK RÜZGÂR EROZYONU ÖNLEME PROJESİ İZLEME RAPORU

IĞDIR ARALIK RÜZGÂR EROZYONU ÖNLEME PROJESİ İZLEME RAPORU Rapor No. :1 Tarihi: 04/12/2012 IĞDIR ARALIK RÜZGÂR EROZYONU ÖNLEME PROJESİ İZLEME RAPORU Projenin Adı: Iğdır Aralık Rüzgâr Erozyonu Önleme Projesi Proje Alanının Genel Özellikleri: Iğdır İli Aralık İlçesinde

Detaylı

Alanın Gelişimi ile İlgili Kriterler

Alanın Gelişimi ile İlgili Kriterler KORUNAN ALANLAR Korunan alanlar incelenip, değerlendirilirken ve ilan edilirken yalnız alanın yeri ile ilgili ve ekolojik kriterler değil, onların yanında tarih, kültürel ya da bilimsel değerleri de dikkate

Detaylı

AYI (Ursus arctos) SAYIMI

AYI (Ursus arctos) SAYIMI AYI (Ursus arctos) SAYIMI Artvin, Şavşat, Meydancık 22-24 Mayıs 2013 T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü 12. Bölge Müdürlüğü, Artvin Şube Müdürlüğü Telefon :

Detaylı

BOZKIR IN KEMİRİCİ HAYVANLARI

BOZKIR IN KEMİRİCİ HAYVANLARI BOZKIR IN KEMİRİCİ HAYVANLARI Atilla ARSLAN * Emine ARSLAN ** Öz Bu çalışmada yaban hayatı besin zincirinin vazgeçilmez hayvanlarından olan kemiricilerin Bozkır daki türleri hakkında bilgi verilmeye çalışıldı.

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. ADRES: Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Dögol Caddesi, 06100, Tandoğan, Ankara

ÖZGEÇMİŞ. ADRES: Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Dögol Caddesi, 06100, Tandoğan, Ankara ÖZGEÇMİŞ 1. GENEL ADI-SOYADI: Derya Çetintürk UNVANI: Araştırma Görevlisi ADRES: Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Dögol Caddesi, 06100, Tandoğan, Ankara TELEFON: 03122126720/1048, 1583

Detaylı

ÇANKAYA İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Mesleki ve Teknik Eğitimi Tanıtma ve Yöneltme 2015 Eylem Planı

ÇANKAYA İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Mesleki ve Teknik Eğitimi Tanıtma ve Yöneltme 2015 Eylem Planı ÇANKAYA İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Mesleki ve Teknik Eğitimi Tanıtma ve Yöneltme 205 Eylem Planı NO ETKİNLİĞİN TÜRÜ ETKİNLİĞİN KONUSU ETKİNLİK NO ETKİNLİĞİN ADI SORUMLU KURUM/KİŞİ TARİH İŞBİRLİĞİ YAPILACAK

Detaylı

3. Ulusal Taşkın Sempozyumu, 29-30 Nisan 2013, İstanbul

3. Ulusal Taşkın Sempozyumu, 29-30 Nisan 2013, İstanbul 3. Ulusal Taşkın Sempozyumu, 29-30 Nisan 2013, İstanbul Taşkınların Sebepleri, Ülkemizde Yaşanmış Taşkınlar ve Zararları, CBS Tabanlı Çalışmalar Taşkın Tehlike Haritaları Çalışmaları Sel ve Taşkın Strateji

Detaylı

SPOR İÇİN BİSİKLET SAĞLIK İÇİN HAREKET PROJESİ

SPOR İÇİN BİSİKLET SAĞLIK İÇİN HAREKET PROJESİ T.C. 19 MAYIS KAYMAKAMLIĞI Atatürk Ortaokulu Müdürlüğü SPOR İÇİN BİSİKLET SAĞLIK İÇİN HAREKET PROJESİ HAZIRLAYAN: 19 MAYIS ATATÜRK ORTAOKULU Hasan KAYA- Okul Müdürü Özgür CİNEL - Beden Eğitimi Öğretmeni

Detaylı

CORYLACEAE 1C 1 E. Anemogam, kışın yaprağını döken odunsu bitkilerdir. Gövde kabukları çatlaksız ya da boyuna çatlaklıdır. Tomurcuklar sürgüne

CORYLACEAE 1C 1 E. Anemogam, kışın yaprağını döken odunsu bitkilerdir. Gövde kabukları çatlaksız ya da boyuna çatlaklıdır. Tomurcuklar sürgüne CORYLACEAE 1C 1 E. Anemogam, kışın yaprağını döken odunsu bitkilerdir. Gövde kabukları çatlaksız ya da boyuna çatlaklıdır. Tomurcuklar sürgüne almaçlı dizilmiştir. Tomurcuklar çok pullu, sapsız, sürgüne

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Eğitim Tanıtım Ve Halkla İlişkiler Şube Müdürlüğü

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Eğitim Tanıtım Ve Halkla İlişkiler Şube Müdürlüğü T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Eğitim Tanıtım Ve Halkla İlişkiler Şube Müdürlüğü SAYI : B.18.0.DMP.0.00.02.010.01.../09/2007 KONU : Doğa Turları G E N E L G

Detaylı

ÜNİVERSİTEMİZDE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK VE BİYOKAÇAKÇILIK ÇALIŞTAYI Gönderen basin - Kasim :00:37

ÜNİVERSİTEMİZDE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK VE BİYOKAÇAKÇILIK ÇALIŞTAYI Gönderen basin - Kasim :00:37 ÜNİVERSİTEMİZDE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK VE BİYOKAÇAKÇILIK ÇALIŞTAYI Gönderen basin - Kasim 23 2015 17:00:37 Ülkemizin sahip olduğu biyolojik kaynakların ülkemizin kontrolü dışında çeşitli amaçlarla kullanılmasının

Detaylı

BİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA

BİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA BİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA EKOSİSTEM İLE BİYOM ARASINDA İLİŞKİ Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen abiyotik ve biyotik faktörlere bağlı olarak bitki ve hayvan topluluklarını barındıran

Detaylı

GENEL RODENT KONTROLÜ VE TARLA FARELERİ İLE MÜCADELE

GENEL RODENT KONTROLÜ VE TARLA FARELERİ İLE MÜCADELE GENEL RODENT KONTROLÜ VE TARLA FARELERİ İLE MÜCADELE A. GENEL RODENT KONTROLÜ Kemirgenler olarak tabir edilen rodentler, üreme ve canlı kalma gücü çok yüksek, depo, ambar, tarla vb gibi uygun yerlerde

Detaylı

RAPOR KAZ DAĞLARI KOÇERO DERESİ ALABALIK ÖLÜMLERİ İLE İLGİLİ ALAN ÇALIŞMASI. Prof. Dr. Mustafa SARI.

RAPOR KAZ DAĞLARI KOÇERO DERESİ ALABALIK ÖLÜMLERİ İLE İLGİLİ ALAN ÇALIŞMASI. Prof. Dr. Mustafa SARI. RAPOR KAZ DAĞLARI KOÇERO DERESİ ALABALIK ÖLÜMLERİ İLE İLGİLİ ALAN ÇALIŞMASI Prof. Dr. Mustafa SARI msari@bandirma.edu.tr Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, Denizcilik Fakültesi KOÇERO DERESİ Koçero Deresi,

Detaylı

KORUNAN ALANLARIN PLANLANMASI

KORUNAN ALANLARIN PLANLANMASI KORUNAN ALANLARIN PLANLANMASI V. Hafta Yrd. Doç. Uzay KARAHALİL Uzun Devreli Gelişme Planı-Uludağ MP Uludağ, 6831 sayılı Orman Kanunu nun 25. maddesi gereğince, 20.09.1961 tarih ve 6119-5 sayılı Bakanlık

Detaylı

ONDOKUZMAYIS İLÇESİ NDE (SAMSUN) AFETE YÖNELİK CBS ÇALIŞMALARI

ONDOKUZMAYIS İLÇESİ NDE (SAMSUN) AFETE YÖNELİK CBS ÇALIŞMALARI TÜRKİYE 17. ESRI KULLANICILARI TOPLANTISI ONDOKUZMAYIS İLÇESİ NDE (SAMSUN) AFETE YÖNELİK CBS ÇALIŞMALARI Kıvanç ÇALIŞKAN Harita Mühendisi 25 Mayıs 2012 - ANKARA SUNUM İÇERİĞİ GİRİŞ AMAÇ VE KAPSAM MATERYAL,

Detaylı

KORUNAN ALANLARIN PLANLANMASI

KORUNAN ALANLARIN PLANLANMASI KORUNAN ALANLARIN PLANLANMASI IV. Hafta Yrd. Doç. Uzay KARAHALİL İşletme Amaçları Biyolojik çeşitliliği korumak, Rekreasyon ve estetik değerleri topluma sunabilmek, Yangın riskini azaltmak, Net karbon

Detaylı

Havza İzleme ve Değerlendirme Sisteminin (HİDS) Geliştirilmesi Projesi. Türkiye Çölleşme Modeli ve Risk Haritasının Oluşturulması İş Paketi

Havza İzleme ve Değerlendirme Sisteminin (HİDS) Geliştirilmesi Projesi. Türkiye Çölleşme Modeli ve Risk Haritasının Oluşturulması İş Paketi Havza İzleme ve Değerlendirme Sisteminin (HİDS) Geliştirilmesi Projesi Türkiye Çölleşme Modeli ve Risk Haritasının Oluşturulması İş Paketi 19 Aralık 2014, Türkiye Çölleşme Modelinin Değerlendirilmesi Çalıştayı,

Detaylı

ANADOLU YABAN KOYUNU

ANADOLU YABAN KOYUNU ANADOLUʼNUN ÖZGÜN HAYVANLARI Cevat Sipahi* ANADOLU YABAN KOYUNU (Ovis gmelinii anatolica) Anadolu Yaban Koyunu, dünyadaki 5 yaban koyunu türünden biri olan Asya Muflonu nun (Ovis gmelinii) 15 alt türünden

Detaylı

DÜZCE NİN ÇEVRE SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 4 ARALIK 2012 I. OTURUM OTURUM BAŞKANI: PROF. DR. SÜLEYMAN AKBULUT

DÜZCE NİN ÇEVRE SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 4 ARALIK 2012 I. OTURUM OTURUM BAŞKANI: PROF. DR. SÜLEYMAN AKBULUT DÜZCE NİN ÇEVRE SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 4 ARALIK 2012 I. OTURUM OTURUM BAŞKANI: PROF. DR. SÜLEYMAN AKBULUT YÖNETİCİ ÖZETİ Düzce Valiliği ve Düzce Üniversitesi nin birlikte düzenlemiş olduğu

Detaylı

Büyükşehir Alanlarında Kırsal Arazisi Kullanımına Yönelik Plan Altlık Gereksinimleri,

Büyükşehir Alanlarında Kırsal Arazisi Kullanımına Yönelik Plan Altlık Gereksinimleri, Büyükşehir Alanlarında Kırsal Arazisi Kullanımına Yönelik Plan Altlık Gereksinimleri, KIRSAL ARAZİ YÖNETİMİNDE ANALİTİK VERİLERİN ELDE EDİLMESİ VE SENTEZ PAFTALARININ ÜRETİLMESİ; Prof. Dr. Yusuf KURUCU

Detaylı

EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE KESİN RAPORU EGE UNIVERSITY SCIENTIFIC RESEARCH PROJECT REPORT

EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE KESİN RAPORU EGE UNIVERSITY SCIENTIFIC RESEARCH PROJECT REPORT EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE KESİN RAPORU EGE UNIVERSITY SCIENTIFIC RESEARCH PROJECT REPORT PROJE NO: 2010-Fen-057 (Doktora) TÜRKİYE VE KIBRIS ADASINDA DAĞILIŞ GÖSTEREN KÖR YILAN, Typhlops

Detaylı

Hanife Kutlu ERDEMLĐ Doğa Koruma Dairesi Başkanlığı 10.12.2009 Burdur

Hanife Kutlu ERDEMLĐ Doğa Koruma Dairesi Başkanlığı 10.12.2009 Burdur Hanife Kutlu ERDEMLĐ Doğa Koruma Dairesi Başkanlığı 10.12.2009 Burdur - Doğa Koruma Mevzuat Tarihçe - Ulusal Mevzuat - Uluslar arası Sözleşmeler - Mevcut Kurumsal Yapı - Öngörülen Kurumsal Yapı - Ulusal

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : OMURGALI HAYVANLAR SİS LAB. Ders No : 0310150122 Teorik : 0 Pratik : 2 Kredi : 1 ECTS : 1 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim

Detaylı

ÖZEL ALTIN EĞİTİM İLKOKULU ÖĞRETİM YILI, EKO-OKUL EYLEM PLANI ÇALIŞMALAR

ÖZEL ALTIN EĞİTİM İLKOKULU ÖĞRETİM YILI, EKO-OKUL EYLEM PLANI ÇALIŞMALAR ÖZEL ALTIN EĞİTİM İLKOKULU 2013-2014 ÖĞRETİM YILI, EKO-OKUL EYLEM PLANI Çalışma Konumuz : Gürültü Kirliliği AYLAR YAPILACAK ÇALIŞMALAR SORUMLU *-EKO-OKUL nin oluşturulması, Gülay Özdemir EKİM *-Eylem planının

Detaylı

DENEY HAYVANLARI ANATOMİSİ

DENEY HAYVANLARI ANATOMİSİ DENEY HAYVANLARI DENEY HAYVANLARI ANATOMİSİ Deney Hayvanı: Hipotezi bilimsel kurallara göre kurulmuş araştırmalarda ve biyolojik testlerde kullanılan hayvanlardır. Günümüzde en sık kullanılan deney hayvanları;

Detaylı

FLORA, FAUNA TÜRLERİ VE YABAN KUŞLARININ KORUNMASI TÜZÜĞÜ

FLORA, FAUNA TÜRLERİ VE YABAN KUŞLARININ KORUNMASI TÜZÜĞÜ FLORA, FAUNA TÜRLERİ VE YABAN KUŞLARININ KORUNMASI TÜZÜĞÜ (13.2.2014 R.G. 33 EK III A.E. 99 Sayılı Tüzük) ÇEVRE YASASI (18/2012 ve 30/2014 Sayılı Yasalar) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu,

Detaylı

YABANI MEYVELER ve KULLANıM ALANLARı. Araş. Gör. Dr. Mehmet Ramazan BOZHÜYÜK

YABANI MEYVELER ve KULLANıM ALANLARı. Araş. Gör. Dr. Mehmet Ramazan BOZHÜYÜK YABANI MEYVELER ve KULLANıM ALANLARı Araş. Gör. Dr. Mehmet Ramazan BOZHÜYÜK Dünyada kültüre alınıp yetiştirilmekte olan 138 meyve türünden, yaklaşık 16'sı subtropik meyve türü olan 75'e yakın tür ülkemizde

Detaylı

YEŞİL DENİZ KAPLUMBAĞASININ KORUNMASI İÇİN İŞBİRLİĞİ YAPIYORUZ BROŞÜR TR 2017 AKYATAN2016 NIN YOLCULUĞU

YEŞİL DENİZ KAPLUMBAĞASININ KORUNMASI İÇİN İŞBİRLİĞİ YAPIYORUZ BROŞÜR TR 2017 AKYATAN2016 NIN YOLCULUĞU YEŞİL DENİZ KAPLUMBAĞASININ KORUNMASI İÇİN İŞBİRLİĞİ YAPIYORUZ BROŞÜR TR 2017 AKYATAN2016 NIN AKYATAN2016 NIN GÖÇ ROTASI* Cenk Oruç / WWF-Türkiye Cenk Oruç / WWF-Türkiye *18 Temmuz-11 Kasım 2016 tarihleri

Detaylı

Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., Cilt:5, Sayı:1, 2015,50-55/Ordu Univ. J. Sci. Tech., Vol:5, No:1,2015,51-55

Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., Cilt:5, Sayı:1, 2015,50-55/Ordu Univ. J. Sci. Tech., Vol:5, No:1,2015,51-55 Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., Cilt:5, Sayı:1, 2015,50-55/Ordu Univ. J. Sci. Tech., Vol:5, No:1,2015,51-55 TÜRKİYE DE CORDULEGASTER (INSECTA: ODONATA) CİNSİNİN DURUMU VE CORDULEGASTER PİCTA DA GÖRÜLEN VARYASYONLAR

Detaylı

KAMU-ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ (KÜSİ) FAALİYETLERİ

KAMU-ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ (KÜSİ) FAALİYETLERİ BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI KAMU-ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ (KÜSİ) FAALİYETLERİ Doç. Dr. Mustafa Türkmen ERÜ Mühendislik Fak. 20 Mayıs 2016 KAYSO Sunum Planı KÜSİ Çalışma Grubu KÜSİ İl Planlama

Detaylı

Hedef 1: KAPASİTE GELİŞTİRME

Hedef 1: KAPASİTE GELİŞTİRME Proje, Küresel Çevre Fonu (GEF) mali desteğiyle, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Gıda Tarım ve Hayvancılık

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİKÇİ (MOLEKÜLER BİYOLOG)

MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİKÇİ (MOLEKÜLER BİYOLOG) TANIM Canlı hücre içindeki malzemeleri (DNA, Protein, Enzim vb.), hücre yapısının işlevini ve hücreler arasındaki etkileşimi laboratuvar ortamında inceleyerek ortaya çıkaran kişidir. A- GÖREVLER - Canlıları

Detaylı

Grup KARDELEN. Grup Üyeleri Menduh ÖZTÜRK (Kocasinan YİBO-Kayseri) Hüseyin YILMAZ (M.100.Yıl YİBO-Ağrı)

Grup KARDELEN. Grup Üyeleri Menduh ÖZTÜRK (Kocasinan YİBO-Kayseri) Hüseyin YILMAZ (M.100.Yıl YİBO-Ağrı) T.C.Milli Eğitim Bakanlığı-TUBİTAK BİDEB YİBO Öğretmenleri (Fen Ve Teknoloji,Fizik,Kimya,Biyoloji Ve Matematik)Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı 2009- Biyoloji Çalışma Grubu Grup KARDELEN Grup Üyeleri

Detaylı

ÖZEL ALTIN EĞİTİM İLKOKULU ÖĞRETİM YILI, EKO-OKUL EYLEM PLANI ÇALIŞMALAR

ÖZEL ALTIN EĞİTİM İLKOKULU ÖĞRETİM YILI, EKO-OKUL EYLEM PLANI ÇALIŞMALAR ÖZEL ALTIN EĞİTİM İLKOKULU 2012-2013 ÖĞRETİM YILI, EKO-OKUL EYLEM PLANI Çalışma Konumuz : Biyolojik Çeşitlilik AYLAR YAPILACAK ÇALIŞMALAR SORUMLU *-EKO-OKUL komitesinin oluşturulması Serpil Çakıcı Demirdamar,

Detaylı

Fonksiyonlar. Fonksiyon tanımı. Fonksiyon belirlemede kullanılan ÖLÇÜTLER. Fonksiyon belirlemede kullanılan GÖSTERGELER

Fonksiyonlar. Fonksiyon tanımı. Fonksiyon belirlemede kullanılan ÖLÇÜTLER. Fonksiyon belirlemede kullanılan GÖSTERGELER Fonksiyonlar Fonksiyon tanımı Fonksiyon belirlemede kullanılan ÖLÇÜTLER Fonksiyon belirlemede kullanılan GÖSTERGELER Fonksiyona uygulanacak Silvikültürel MÜDAHALELER 2) ETÇAP Planlarının Düzenlenmesine

Detaylı

PİNEAL BEZİ ÇIKARILMIŞ HAMSTER VE GERBİLLERDEKİ KAN GLİKOZ DEĞERLERİNİN VE VÜCUT SICAKLIĞININ GÜN İÇİNDEKİ DEĞİŞİMİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

PİNEAL BEZİ ÇIKARILMIŞ HAMSTER VE GERBİLLERDEKİ KAN GLİKOZ DEĞERLERİNİN VE VÜCUT SICAKLIĞININ GÜN İÇİNDEKİ DEĞİŞİMİNİN KARŞILAŞTIRILMASI PİNEAL BEZİ ÇIKARILMIŞ HAMSTER VE GERBİLLERDEKİ KAN GLİKOZ DEĞERLERİNİN VE VÜCUT SICAKLIĞININ GÜN İÇİNDEKİ DEĞİŞİMİNİN KARŞILAŞTIRILMASI HAZIRLAYANLAR Ahmet Sebahattin Zehra KORKMAZ AKANSEL AYYILDIZ PROJENİN

Detaylı

İHBAR 0412 251 23 05-06

İHBAR 0412 251 23 05-06 İHBAR 0412 251 23 05-06 ORMAN ve SU İŞLERİ BAKANLIĞI XV. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR) İL ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ Şanlıurfa Yolu 3. Km (Dedaş Bitişiği) DİYARBAKIR Tel: 0412 251 23 05-06 DİYARBAKIR

Detaylı

TAXUS : (Porsuklar) (8 Türü var) Taxus baccata L. (Adi Porsuk)

TAXUS : (Porsuklar) (8 Türü var) Taxus baccata L. (Adi Porsuk) TAXUS : (Porsuklar) (8 Türü var) Taxus baccata L. (Adi Porsuk) Çoğunlukla boylu çalı ender 20 m boy, sık dallı, yuvarlak tepeli, kırmızı_kahverengi kabuk gelişi güzel çatlar ve dökülür İğne yapraklar 1-2.5

Detaylı

ÖĞRETİM YILI, EKO-OKUL EYLEM PLANI

ÖĞRETİM YILI, EKO-OKUL EYLEM PLANI 2017-2018 ÖĞRETİM YILI, EKO-OKUL EYLEM PLANI ÖZEL ALTIN EĞİTİM İLKOKULU Çalışma Konumuz: Hava-Su- Toprak-Gürültü-Işık Kirliliği ÇALIŞMALAR AYLARA GÖRE AŞAĞIDAKI ŞEKILDE PLANLANMIŞTIR AYLAR YAPILACAK ÇALIŞMALAR

Detaylı

İKİNCİ BÖLÜM I- İKİNCİ BÖLÜM HAKKINDA GENEL BİLGİLER II- AKARLAR III- FARE VE SIÇANLAR IV- SÜMÜKLÜ BÖCEKLER

İKİNCİ BÖLÜM I- İKİNCİ BÖLÜM HAKKINDA GENEL BİLGİLER II- AKARLAR III- FARE VE SIÇANLAR IV- SÜMÜKLÜ BÖCEKLER İKİNCİ BÖLÜM I- İKİNCİ BÖLÜM HAKKINDA GENEL BİLGİLER II- AKARLAR III- FARE VE SIÇANLAR IV- SÜMÜKLÜ BÖCEKLER I- İKİNCİ BÖLÜM HAKKINDA GENEL BİLGİLER Depolarda, ambar zararlısı böceklerden başka, Akarlar,

Detaylı

TÜBİTAK 107 G 029. 5.2. Proje Sonuçları

TÜBİTAK 107 G 029. 5.2. Proje Sonuçları 5.2. Proje Sonuçları Proje sonuçlandığında; uygulayıcının (DMP) eline sadece bir uygulama planı (Yazılıkaya YGS Yönetim Planı) değil aynı zamanda bir YGS plan/planlama modeli geçeceği için, YGS planlamasıyla

Detaylı

MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ

MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Gümrükler Genel Müdürlüğü Sayı :20117910/170.05.01 Konu :Su Kaplumbağaları İthalatı 25.11.2014 / 4145467 DAĞITIM İlgi :10.10.2011 tarihli ve 6051 sayılı yazımız. İlgide

Detaylı

TEMEL HARİTACILIK BİLGİLERİ. Erkan GÜLER Haziran 2018

TEMEL HARİTACILIK BİLGİLERİ. Erkan GÜLER Haziran 2018 TEMEL HARİTACILIK BİLGİLERİ Erkan GÜLER Haziran 2018 1 HARİTA Yeryüzündeki bir noktanın ya da tamamının çeşitli özelliklere göre bir ölçeğe ve amaca göre çizilerek, düzlem üzerine aktarılmasına harita

Detaylı

Rüzgar Enerji Santralleri ve Karasal Memeli Faunası

Rüzgar Enerji Santralleri ve Karasal Memeli Faunası 6. Türkiye Rüzgar Enerjisi Kongresi, 01-02 Kasım 2017, JW Marriott, Ankara Rüzgar Enerji Santralleri ve Karasal Memeli Faunası Dr. Yasin İLEMİN Yaban Hayatı Uzmanı Öğretim Görevlisi Muğla Sıtkı Koçman

Detaylı

LABORATUVAR ÇALIŞANLARI İÇİN TEMEL BİYOGÜVENLİK KURALLARI

LABORATUVAR ÇALIŞANLARI İÇİN TEMEL BİYOGÜVENLİK KURALLARI LABORATUVAR ÇALIŞANLARI İÇİN TEMEL BİYOGÜVENLİK KURALLARI Editörler Prof. Dr. Ayşegül TAYLAN ÖZKAN Doç. Dr. Demet CANSARAN DUMAN Dr. Öğr. Üyesi Kürşat DERICI Co-funded by the Erasmus+Programme of the European

Detaylı

ÇEVRE VE DOĞA KORUMAYLA İLGİLİ ULUSAL VE

ÇEVRE VE DOĞA KORUMAYLA İLGİLİ ULUSAL VE TÜRKİYE NİN TARAF OLDUĞU ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER ÇEVRE VE DOĞA KORUMAYLA İLGİLİ ULUSAL VE ULUSLARARASI ÖRGÜTLER DERS 5 TÜRKİYE NİN TARAF OLDUĞU ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 1-Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının

Detaylı

Düzce ve Batı Karadeniz Bölgesindeki Endemik ve Nadir Bitki Taksonlarının Ex-situ Korunması Amacıyla

Düzce ve Batı Karadeniz Bölgesindeki Endemik ve Nadir Bitki Taksonlarının Ex-situ Korunması Amacıyla Düzce ve Batı Karadeniz Bölgesindeki Endemik ve Nadir Bitki Taksonlarının Ex-situ Korunması Amacıyla Küçük Ölçekli Botanik Bahçesi Oluşturulması ve Süs Bitkisi Olarak Kullanım Olanaklarının Belirlenmesi

Detaylı

EĞTİM/ÖĞRETİM YILI YENİYOL İLKOKULU/ORTAOKULU MÜDÜRLÜĞÜ UYUŞTURUCU KULLANIMI VE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE KOMİSYONU

EĞTİM/ÖĞRETİM YILI YENİYOL İLKOKULU/ORTAOKULU MÜDÜRLÜĞÜ UYUŞTURUCU KULLANIMI VE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE KOMİSYONU 2015-2016 EĞTİM/ÖĞRETİM YILI YENİYOL İLKOKULU/ORTAOKULU MÜDÜRLÜĞÜ UYUŞTURUCU KULLANIMI VE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE KOMİSYONU GÖREVİ İSİM-SOYİSİM ÜNVANI GÖREV YERİ Başkan Ercan ORHAN Okul Müdürü Yeniyol Ortaokulu

Detaylı

2011 2012 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI YAVRU VATAN ANAOKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI YILLIK EYLEM PLANI

2011 2012 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI YAVRU VATAN ANAOKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI YILLIK EYLEM PLANI 2011 2012 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI YAVRU VATAN ANAOKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI YILLIK EYLEM PLANI AYLAR HAFTA EYLEM VE ETKİNLİKLER UYGULAMALAR 3 Türkiye Çevre Eğitim Vakıf (TÜRÇEV) sitesinin incelenmesi,

Detaylı

Kullanım Yerleri. İnsan beslenmesinde kullanılır. Şekerin hammadesidir. Küspesi hayvan yemi olarak kullanılır. İspirto elde edilir

Kullanım Yerleri. İnsan beslenmesinde kullanılır. Şekerin hammadesidir. Küspesi hayvan yemi olarak kullanılır. İspirto elde edilir ŞEKER PANCARI Kullanım Yerleri İnsan beslenmesinde kullanılır. Şekerin hammadesidir. Küspesi hayvan yemi olarak kullanılır. İspirto elde edilir Orijini Şeker pancarının yabanisi olarak Beta maritima gösterilmektedir.

Detaylı

T.C ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI AĞAÇLANDIRMA VE EROZYON KONTROLÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

T.C ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI AĞAÇLANDIRMA VE EROZYON KONTROLÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ T.C ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI AĞAÇLANDIRMA VE EROZYON KONTROLÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ.. ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ. ORMAN İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ. ÇOK AMAÇLI UYGULAMA PROJESİ 201 (BU KAPAK SAYFASI

Detaylı

TÜRKİYE PEYZAJI (FAKÜLTE)

TÜRKİYE PEYZAJI (FAKÜLTE) TÜRKİYE PEYZAJI (FAKÜLTE) YRD.DOÇ.DR.IŞIL KAYMAZ, 2017, ANKARA ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ BU SUNUMU KAYNAK GÖSTERMEDEN KULLANMAYINIZ YA DA ÇOĞALTMAYINIZ! Peyzaj kavramı insanlar tarafından algılandığı

Detaylı

YAYLALARDAKİ ARAZİ KULLANIM DEĞİŞİMİNİN CBS İLE İZLENMESİ: TRABZON ÖRNEĞİ. Yrd. Doç. Dr. Mustafa ATASOY

YAYLALARDAKİ ARAZİ KULLANIM DEĞİŞİMİNİN CBS İLE İZLENMESİ: TRABZON ÖRNEĞİ. Yrd. Doç. Dr. Mustafa ATASOY YAYLALARDAKİ ARAZİ KULLANIM DEĞİŞİMİNİN CBS İLE İZLENMESİ: TRABZON ÖRNEĞİ Yrd. Doç. Dr. Mustafa ATASOY AKSARAY ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü TMMOB Harita

Detaylı

ORMAN VE SU ĠġLERĠ BAKANLIĞI

ORMAN VE SU ĠġLERĠ BAKANLIĞI ORMAN VE SU ĠġLERĠ BAKANLIĞI ÇölleĢme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü Ulusal Havza Yönetim Stratejisi Yönlendirme Komitesi Toplantısı Ankara, 5 Ekim 2011 TOPLANTI GÜNDEMĠ UHYS sürecinin amacı ve

Detaylı

AYLAR EYLEM VE ETKİNLİKLER UYGULAMA

AYLAR EYLEM VE ETKİNLİKLER UYGULAMA 2011-2012 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖZEL ÇAMLICA KALEM İLKÖĞRETİM OKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI ORMANLAR-İKLİM VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK KONULU YILLIK EYLEM PLANI AYLAR EYLEM VE ETKİNLİKLER UYGULAMA EYLÜL Tüm

Detaylı

İstanbul Teknik Üniversitesi 1. İş Sağlığı ve Güvenliği Çalıştayı

İstanbul Teknik Üniversitesi 1. İş Sağlığı ve Güvenliği Çalıştayı İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ VAKFI İstanbul Teknik Üniversitesi 1. İş Sağlığı ve Güvenliği Çalıştayı Editörler Doç. Dr. Gülçin Çivi & Doç. Dr. Barış Barlas NİSAN - 1984 yayınları İstanbul Teknik Üniversitesi

Detaylı

GÖLBAŞI ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESĐNDE ALAN YÖNETĐMĐ VE ÇEVRE DÜZENĐ PLANI KARARLARININ CBS DESTEĞĐ ĐLE OLUŞTURULMASI

GÖLBAŞI ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESĐNDE ALAN YÖNETĐMĐ VE ÇEVRE DÜZENĐ PLANI KARARLARININ CBS DESTEĞĐ ĐLE OLUŞTURULMASI TMMOB COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ KONGRESĐ 2009 02-06 Kasım 2009, Đzmir GÖLBAŞI ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESĐNDE ALAN YÖNETĐMĐ VE ÇEVRE DÜZENĐ PLANI KARARLARININ CBS DESTEĞĐ ĐLE A. Erdoğan 1, S. Meriç 2 1 Dr,

Detaylı

Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası:

Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası: Başkale nin Tarihçesi: Başkale Urartular zamanında Adamma olarak adlandırılan bir yerleşme yeriydi. Ermeniler buraya Adamakert ismini vermişlerdir. Sonraları Romalılar ve Partlar arasında sınır bölgesi

Detaylı

DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3

DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 İnsan yaşamı ve refahı tarihsel süreç içinde hep doğa ve doğal kaynaklarla kurduğu ilişki ile gelişmiştir. Özellikle sanayi devrimine kadar

Detaylı

ORMAN YOLLARININ UZAKTAN ALGILAMA VE CBS İLE PLANLANMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ

ORMAN YOLLARININ UZAKTAN ALGILAMA VE CBS İLE PLANLANMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ ORMAN YOLLARININ UZAKTAN ALGILAMA VE CBS İLE PLANLANMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ Arş. Gör. Burak ARICAK Arş. Gör. Erhan ÇALIŞKAN Öğrt. Gör. Dr. Selçuk GÜMÜŞ Prof. Dr. H.Hulusi ACAR KAPSAM Giriş Orman yollarının

Detaylı

PEYZAJ MİMARLIĞI ANABİLİM DALI

PEYZAJ MİMARLIĞI ANABİLİM DALI PEYZAJ MİMARLIĞI ANA Doç. Dr. Selma ÇELİKYAY ( Bilim Başkanı ) İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Ens./Anabilim / Bilim Mimar Sinan Şehir ve Bölge Planlama Kentsel

Detaylı

BOZKIR IN YIRTICI (KARNİVOR) MEMELİLERİ

BOZKIR IN YIRTICI (KARNİVOR) MEMELİLERİ BOZKIR IN YIRTICI (KARNİVOR) MEMELİLERİ Atilla ARSLAN * Öz Bu çalışmada, yaban hayatında ekolojik dengenin sağlanmasında önemli görevi olan yırtıcı memelilerin Bozkır da yayılış gösteren türleri hakkında

Detaylı

Harita Nedir? Haritaların Sınıflandırılması. Haritayı Oluşturan Unsurlar

Harita Nedir? Haritaların Sınıflandırılması. Haritayı Oluşturan Unsurlar Harita Nedir? Yeryüzünün tamamının veya bir kısmının kuşbakışı görünüşünün belli bir ölçek dahilinde düzleme aktarılmasıyla oluşan çizimlere denir. Haritacılık bilimine kartografya denir. Bir çizimin harita

Detaylı

İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları GÜZELBAHÇE

İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları GÜZELBAHÇE 2014-2023 İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları GÜZELBAHÇE 2014 2023 İzmir Bölge Planı Yönetişim Çerçevesi ve Süreç Tasarımı 2014-2023 İzmir Bölge Planlama Süreci Basın ve Bilgilendirme Toplantısı İlçe Toplantıları

Detaylı

KAYNAĞI ÜLKE İÇİNDEN SAĞLANAN PROJELER

KAYNAĞI ÜLKE İÇİNDEN SAĞLANAN PROJELER SIRA 1 2 5 8 DAİRE BAŞKANLIĞININ ADI Dairesi Dairesi Dairesi Dairesi Dairesi Dairesi Dairesi KAYNAĞI ÜLKE İÇİNDEN SAĞLANAN PROJELER Oduna Dayalı Orman Ürünleri Üretim Süreçleri Takip Sistemi Biyokütle

Detaylı

KARASİNEKLER SUNUM: İLKER KIRHAN ZİRAAT MÜHENDİSİ/ZOOTEKNİST

KARASİNEKLER SUNUM: İLKER KIRHAN ZİRAAT MÜHENDİSİ/ZOOTEKNİST KARASİNEKLER SUNUM: İLKER KIRHAN ZİRAAT MÜHENDİSİ/ZOOTEKNİST 0533 6508818 KARASİNEKLER Familia : Diptera 0.5 1 Cm boyunda Siyah Gri renktedirler. Ortalama ömürleri 3 4 haftadır. KARASİNEKLER Ağız tipi

Detaylı

Toprak etütleri; Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1

Toprak etütleri; Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Toprak etütleri; Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Toprak haritası Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 2 Toprak ağaçlandırma başarısını en çok etkileyen faktörlerden birisidir. İklim koşulları bakımından yeterlilik olsa

Detaylı

BİYOLOG TANIM. Canlı türlerinin tanımlanması, sınıflandırılması, yaşamı ve evrimini etkileyen koşullar üzerinde araştırma yapan kişidir.

BİYOLOG TANIM. Canlı türlerinin tanımlanması, sınıflandırılması, yaşamı ve evrimini etkileyen koşullar üzerinde araştırma yapan kişidir. TANIM Canlı türlerinin tanımlanması, sınıflandırılması, yaşamı ve evrimini etkileyen koşullar üzerinde araştırma yapan kişidir. A- GÖREVLER Biyologların görevleri araştırmacı ve uygulamacı olmalarına göre

Detaylı

YABANİ BİTKİLERİN KORUNMASI, SÜRDÜRÜLEBİLİR HASADI ve KULLANIMI

YABANİ BİTKİLERİN KORUNMASI, SÜRDÜRÜLEBİLİR HASADI ve KULLANIMI YABANİ BİTKİLERİN KORUNMASI, SÜRDÜRÜLEBİLİR HASADI ve KULLANIMI Türkiye nin bitkisel zenginliği Ülkemizde 12.500 farklı bitki türü bulunuyor. Bu bitkilerin 4.000 tanesi yaklaşık 1/3 ü endemik (ülkemize

Detaylı

POYRAZ HES CEVRE YONETIM PLANI (ENVIRONMENTAL MANAGEMENT PLAN)

POYRAZ HES CEVRE YONETIM PLANI (ENVIRONMENTAL MANAGEMENT PLAN) POYRAZ HES CEVRE YONETIM PLANI (ENVIRONMENTAL MANAGEMENT PLAN) YENİLENEBİLİR ENERJİ PROJELERİ İÇİN GENEL BAKIŞ AÇISI KÜÇÜK ÖLÇEKLİ HİDROELEKTRİK SANTRAL AZALTMA PLANI Safha Konu Azaltım Ölçümü İnşaat Safhası

Detaylı

T.C. ORMAN ve SU İŞLERİ BAKANLIĞI DOĞA KORUMA ve MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

T.C. ORMAN ve SU İŞLERİ BAKANLIĞI DOĞA KORUMA ve MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ T.C. ORMAN ve SU İŞLERİ BAKANLIĞI DOĞA KORUMA ve MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Envanter Oluşturmanın Tarihsel Gelişimi İnternet Ağına Bağlı Veritabanları Masaüstü Yazılımlar Müze Koleksiyonları, Herbaryumlar,

Detaylı

PROJE TEKLİF FORMU FİZİBİLİTE RAPORU HAZIRLANMASI GEREKMEYEN KAMU YATIRIM PROJESİ TEKLİFLERİ İÇİN

PROJE TEKLİF FORMU FİZİBİLİTE RAPORU HAZIRLANMASI GEREKMEYEN KAMU YATIRIM PROJESİ TEKLİFLERİ İÇİN FİZİBİLİTE RAPORU HAZIRLANMASI GEREKMEYEN KAMU YATIRIM PROJESİ TEKLİFLERİ İÇİN PROJE TEKLİF FORMU 1. PROJE TANIMLAMA BİLGİLERİ Adı: Türkiye Deniz Araştırma Alt Yapısının Analizi Etüt Projesi Yeri: Seyir,

Detaylı

GÜLBAĞ SELİM SIRRI TARCAN İLKOKULU UYUŞTURUCU KULLANIMI VE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE OKUL EYLEM PLANI

GÜLBAĞ SELİM SIRRI TARCAN İLKOKULU UYUŞTURUCU KULLANIMI VE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE OKUL EYLEM PLANI GÜLBAĞ SELİM SIRRI TARCAN İLKOKULU AY UYUŞTURUCU KULLANIMI VE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE OKUL EYLEM PLANI Planlama: 1. Uyuşturucu kullanımı ve bağımlılıkla mücadele okul komisyonunun kurulması. 2. Uyuşturu

Detaylı

ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ

ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ Bayram HOPUR Entegre Projeler Uygulama Şube Müdürü Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü www.cem.gov.tr 3. Ulusal Taşkın Sempozyumu- 29.04.2013 İstanbul ULUSAL

Detaylı

ODUN DIŞI ORMAN ÜRÜNLERİ BİTKİ TANIMI II

ODUN DIŞI ORMAN ÜRÜNLERİ BİTKİ TANIMI II ODUN DIŞI ORMAN ÜRÜNLERİ BİTKİ TANIMI II 1. Laurocerasus officinalis 2. Salvia officinalis 3. Tilia tomentosa 4. Tilia cordata 5. Tilia platyphyllos 6. Tilia rubra 7. Quercus brantii 8. Castanea sativa

Detaylı

ÇIĞLARIN OLUŞUM NEDENLERİ:

ÇIĞLARIN OLUŞUM NEDENLERİ: ÇIĞ Genellikle boylu bitki örtüsü (orman) çok seyrek veya bulunmayan engebeli, dağlık ve eğimli arazilerde tabakalar halinde birikmiş olan kar kütlesinin iç ve dış kuvvetler etkisi ile başlayan bir ilk

Detaylı

Türkiye de bir ilk: Mersin ilinde omurgalı fosili Metaxytherium (Deniz İneği) bulgusu

Türkiye de bir ilk: Mersin ilinde omurgalı fosili Metaxytherium (Deniz İneği) bulgusu Türkiye de bir ilk: Mersin ilinde omurgalı fosili Metaxytherium (Deniz İneği) bulgusu Emekli memur Mehmet Demirci kara avcılığı yaparken, bir ı kaya bloğu içinde omurga parçaları görmüş ve fotoğrafını

Detaylı

En Yakın ve En Güvenilir Gıda Hijyeni Danışmanınız

En Yakın ve En Güvenilir Gıda Hijyeni Danışmanınız En Yakın ve En Güvenilir Gıda Hijyeni Danışmanınız FİRMA PROFİLİ Akademik Hijyen Ltd. Şti., İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Özer Ergün ün başkanlığında bir grup akademisyen tarafından, her

Detaylı

Çaldıran daha önceleri Muradiye İlçesinin bir kazası konumundayken 1987 yılında çıkarılan kanunla ilçe statüsüne yükselmiştir.

Çaldıran daha önceleri Muradiye İlçesinin bir kazası konumundayken 1987 yılında çıkarılan kanunla ilçe statüsüne yükselmiştir. Çaldıran Tarihçesi: İlçe birçok tarihi medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Medler, Bizanslılar, Urartular, İranlılar ve son olarak Osmanlı devleti bu ilçede hâkimiyet sürmüşlerdir. İlçenin tarih içerisindeki

Detaylı

1. Peyzaj Ekolojisi: Tanımı ve Biyolojide Hiyerarşi Düzeni Kavramıyla İlişkisi

1. Peyzaj Ekolojisi: Tanımı ve Biyolojide Hiyerarşi Düzeni Kavramıyla İlişkisi 1. Peyzaj Ekolojisi: Tanımı ve Biyolojide Hiyerarşi Düzeni Kavramıyla İlişkisi 2. Peyzajın Unsurları 3. Komünite ve Peyzaj Düzeyinde Biyoçeşitlilik 4. Ada Biyocoğrafyası 5. Tarafsız Teori 6. Zaman ve Mekân

Detaylı

SAKARYA ULAŞIM ANA PLANI

SAKARYA ULAŞIM ANA PLANI VE ÖNCELİKLİ TOPLU TAŞIMA SİSTEMLERİ PROJELERİNİN HAZIRLANMASI SAKARYA ULAŞIM ANA PLANI ULAŞIM DAİRE BAŞKANLIĞI UKOME ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ EYLÜL, 2012 VE ÖNCELİKLİ TOPLU TAŞIMA SİSTEMLERİ PROJELERİNİN HAZIRLANMASI

Detaylı

Soru 5) Aşağıdakilerden hangisi laboratuvar hayvanı barınaklarında düşük nem seviyesinden kaynaklanan bir durum değildir?

Soru 5) Aşağıdakilerden hangisi laboratuvar hayvanı barınaklarında düşük nem seviyesinden kaynaklanan bir durum değildir? Soru 1) Aşağıdaki İfadelerden hangisi laboratuvar hayvanı barınakları için doğru değildir? a) Hayvanları dış etkenlerden korur b) Hayvanların doğal davranışlarını sergileyebilmelerine izin verir c) Hayvanlar

Detaylı

TABLO 5 Yıl boyunca, kanunen gerekli olan işlemlerde kullanılan hayvanların sayısı

TABLO 5 Yıl boyunca, kanunen gerekli olan işlemlerde kullanılan hayvanların sayısı TABLO 5 Yıl boyunca, kanunen gerekli olan işlemlerde kullanılan hayvanların sayısı Tablo 1, Tablo 2, Tablo 3 ve Tablo 4 kapsamı dışında kalan, ancak, ülkemizin taraf olduğu diğer sözleşmeler kapsamındaki

Detaylı

BİTKİ TANIMA I. Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR

BİTKİ TANIMA I. Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR BİTKİ TANIMA I Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR 1 PEP101_H02 Abies (Göknar); A. pinsapo (İspanyol Göknarı), A. concolor (Gümüşi Göknar, Kolorado Ak Gökn), A. nordmanniana (Doğu Karadeniz-Kafkas Göknarı), A. bornmülleriana

Detaylı

a 3 -<» rt3 ft3 Ö o\3 CO o\3 Ö o\3 CO v-< 0x3 Ö V-i -i» 3 Gezi / İlgaz Anadolu'nun Sen Yüce Bir Dağısın 0x3 Ö 0x3 Kitap / Kayıp Gül

a 3 -<» rt3 ft3 Ö o\3 CO o\3 Ö o\3 CO v-< 0x3 Ö V-i -i» 3 Gezi / İlgaz Anadolu'nun Sen Yüce Bir Dağısın 0x3 Ö 0x3 Kitap / Kayıp Gül ft o\ I V-i :p --( a * > Gezi / İlgaz Anadolu'nun Sen Yüce Bir Dağısın Kitap / Kayıp Gül Röportaj / Dr. Süleyman Ozüpekçe El Sanatları / Geleneksel Sanatlarımız/

Detaylı

VARTO HÜRRİYET İLKOKULU

VARTO HÜRRİYET İLKOKULU VARTO HÜRRİYET İLKOKULU 2013-2014 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI İÇİNDEKİLER 1. I.BÖLÜM: OKUL GENEL BİLGİLERİ 2. II. BÖLÜM: BİNA, DONANIM VE PERSONEL BİLGİLERİ 3. III. BÖLÜM: MEVCUT BİNA DONANIM DURUMLARI I.BÖLÜM

Detaylı

Denizlerimizi ve Kıyılarımızı Koruyalım

Denizlerimizi ve Kıyılarımızı Koruyalım Denizlerimizi ve Kıyılarımızı Koruyalım Denizlerimiz ve kıyılarımız canlı çeşitliliği bakımından çok zengin yerler. Ancak günümüzde bu çeşitlilik azalma tehlikesiyle karşı karşıya. Bunun birçok nedeni

Detaylı

RUS BUĞDAY AFİTLERİNE KARŞI BİYOLOJİK KORUMA

RUS BUĞDAY AFİTLERİNE KARŞI BİYOLOJİK KORUMA RUS BUĞDAY AFİTLERİNE KARŞI BİYOLOJİK KORUMA HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER 7-F Miray DAĞCI Ömür Mehmet KANDEMİR DANIŞMAN ÖĞRETMEN NİLÜFER DEMİR İZMİR - 2013 İÇİNDEKİLER 1. Projenin Amacı ve Hedefi.. 2 2. Afit

Detaylı

Yüksek Lisans. Biyoloji. Biyoloji Doktora 1995

Yüksek Lisans. Biyoloji. Biyoloji Doktora 1995 Doğum Yılı: 09.08.1960 Yazışma Adresi : Telefon : 03122126720/1082 Faks : e-posta : web-adresi: Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü 06100 Beşevler/ANKARA colak@science.ankara.edu.tr EĞİTİM

Detaylı

CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI

CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI Dünyamızda o kadar çok canlı türü var ki bu canlıları tek tek incelemek olanaksızdır. Bu yüzden bilim insanları canlıları benzerlik ve farklılıklarına göre sınıflandırmışlardır.

Detaylı

ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI CBS ÇALIġMALARI

ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI CBS ÇALIġMALARI ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI CBS ÇALIġMALARI mızda, son iki yıl içerisinde coğrafi bilgi sistemi çalışmaların büyük mesafe kat edilmiştir. Bilgi İşlem Dairemiz bünyesinde bir Coğrafi Bilgi Sistemleri Şube

Detaylı

GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ ALMUS MESLEK YÜKSEKOKULU

GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ ALMUS MESLEK YÜKSEKOKULU GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ ALMUS MESLEK YÜKSEKOKULU OKULUMUZ HAKKINDA Okulumuz 1995 yılında Tokat İli nin bir doğa harikası olan Almus İlçesi nde kendisine tahsis edilen 32 dönüm kampüs alanı içerisinde

Detaylı

GENEL BĐLGĐLER. Dr. PINAR ÇAM

GENEL BĐLGĐLER. Dr. PINAR ÇAM GENEL BĐLGĐLER Adı Soyadı E-mail Telefon Dr. PINAR ÇAM e-mail: pinar82mail@gmail.com GSM: 532 7221901 Đş Tel: 368 2715516 (4207) Adres Doğum Yeri Sinop Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü

Detaylı

T.C. MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ Fen-Edebiyat Fakültesi

T.C. MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ Fen-Edebiyat Fakültesi T.C. EHET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ Fen-Edebiyat Fakültesi ÖĞRETİ YILI : 2015 / 2016 PROGRAI : COĞRAFYA Dersin (adı,teorik,uygulama,kredisi, toplam ve AKT değişikliklerinde; dersin kodu "15" ile başlayacak,

Detaylı

2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ ÇİĞLİ SONUÇ RAPORU

2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ ÇİĞLİ SONUÇ RAPORU 1 2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ ÇİĞLİ SONUÇ RAPORU Tarih: 4 Ocak 2011 Yaklaşık Katılımcı Sayısı: 42 Katılımcı listesindeki Sayı: 31 Katılımcı Düzeyi ve Profili: 2 3 4 Dağıtılan Belgeler:

Detaylı

İşletme Amaçları ve Koruma Hedefleri Ormancılığın ve orman işletmesinin en önemli görevi, toplumun orman ürün ve hizmetlerine olan ihtiyacını karşılamak olduğundan, işletmenin amaç veya hedeflerini saptaya

Detaylı