A. DOĞAL SİSTEMLER 1. BÖLÜM: KAYAÇLAR VE TOPOĞRAFYA

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "A. DOĞAL SİSTEMLER 1. BÖLÜM: KAYAÇLAR VE TOPOĞRAFYA"

Transkript

1 A. DOĞAL SİSTEMLER 1. BÖLÜM: KAYAÇLAR VE TOPOĞRAFYA BÖLÜM: YERYÜZÜNÜN ÖRTÜSÜ:SU, TOPRAK, BİTKİ B. BEŞERİ SİSTEMLER 3.BÖLÜM: YERYÜZÜNDE NÜFUS VE NÜFUSUN NİTELİKLERİ BÖLÜM: NEDEN VE NEREYE GÖÇ EDİYORUZ? BÖLÜM: TARİH BOYUNCA EKONOMİK ETKİNLİKLER C. MEKANSAL BİR SENTEZ: TÜRKİYE 6.BÖLÜM: TÜRKİYE NİN YERŞEKİLLERİ VE İKLİMİ BÖLÜM: TÜRKİYE DE TOPRAK, BİTKİ VE SU VARLIĞI BÖLÜM: YAŞAM ALANLARIMIZ BÖLÜM: TÜRKİYE NİN NÜFUSU VE NÜFUSUNUN ÖZELLİKLERİ D. KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER 10.BÖLÜM: KITALARIN KEŞFİ VE İLETİŞİM E. ÇEVRE VE TOPLUM 11.BÖLÜM: AFETLERLE YAŞAMAK YAPRAK TEST CEVAP ANAHTARI

2 1. BÖLÜM: KAYAÇLAR VE TOPOĞRAFYA ê Mineral ve Kayaç Oluşumu ê Kayaç Türleri ê Kayaç Döngüsü

3 akillicografyadefteri.com Notlarım

4 Kayaçlar ve Topoğrafya KAYAÇ (TAŞ) :Bir ya da birden fazla minarelin doğal olarak birleşmesiyle oluşan katılardır. Kayaçların genel özellikleri şunlardır: Mineral Nedir? Ana kaynakları.....' dır, Fiziksel ve kimyasal olaylar ana malzemesini oluştururlar, sonucu doğal yollarla oluşmuş, Yer şekillerinin oluşum ve gelişimlerinde önemli rol basit veya karmaşık yapıdaki oynarlar. inorganik katı element veya Aşınmaya karşı.. olan kayaçlar çevresine bileşiklere denir. Sertlik dereceleri göre belirgin, yüksek ve engebeli yer şekillerini; aşınmaya farklılık gösterir. Belirli bir atom karşı olan kayaçlar ise çevresine göre alçak yer yapıları, sembol ve formülleri şekillerini oluştururlar. Yer kabuğu hareketleri ve dış kuvvetler tarafından aşınıp, biçimlendirilirler, İnsan hayatında önemli yer tutarlar. İnsanoğlu kayaçları, ilkçağdan günümüze doğru Kesici av aletleri, Kap kacak, Tahıl öğütme, Tarım aracı, süs eşyası ve takı yapımında kullanmıştır. Madencilikte, Mesken yapımında ve halen çoğu sanayi sektöründe hammadde olarak kullanmaya devam etmektedir, Kayaçları... bilimi inceler Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre kayaç türleri şunlardır; KAYAÇLAR PÜSKÜRÜK KAYAÇLAR TORTUL KAYAÇLAR BAŞKALAŞIM KAYAÇLARI PÜSKÜRÜK ( KATILAŞIM, MAGMATİK ) KAYAÇLAR: Eriyik haldeki magmanın, yerkabuğu içine kadar sokulması ya da yeryüzüne çıkarak soğuyup katılaşmasıyla oluşan kayaçlardır. Özellikleri;... oluşan kayaç grubudur, Yerin... yapısı hakkında bilgiler verir,... yapıları vardır,.. etkilenmezler. Oluştukları döneme ait... barındırmazlar,... hareketlerle bağlantılıdırlar, 7

5 Püskürük kayaçlar oluştukları yere göre iki türlüdür; a. İç Püskürükler: Eriyik haldeki magmanın, yerkabuğunun içine sokularak soğuyup katılaşmasıyla oluşan kayaçlardır. Başlıca özellikleri şunlardır: Yavaş soğuyarak oluştukları için.... taneli ve açık renklidirler, Oldukça sert ve aşınmaya karşı, En önemli örneklerini;... Granit Diyorit Gabro Siyenit İç Püskürük kayaç olan granit, aşınmaya karşı dirençli olmasına rağmen çatlaklı yapısından dolayı çeşitli nedenlerle fiziksel ve kimyasal parçalanmaya uğrayarak değişik boyut ve şekillerde granit bloklarına dönüşür. Bu kayaçların çevresindeki malzemeler erozyonla taşınınca da ortaya çıkarlar. Granit bloklarından oluşan bu arazilere Tor Topoğrafyası adı verilir. Tor Topoğrafyası b. Dış Püskürükler: Eriyik haldeki magmanın, yeryüzüne çıkarak soğuyup katılaşmasıyla oluşan kayaçlardır. Başlıca özellikleri şunlardır: Hızlı soğuyarak oluştukları için.... taneli, koyu renkli ve camsı yapıdadırlar,... püskürüklere göre daha kolay aşınırlar,... cevheri bakımından zengindirler, En önemli örneklerini;... oluşturur. Obsidiyen Bazalt Andezit Tüf Sünger Taşı 8 Tikalit İnci Taşı

6 2. TORTUL (SEDİMENT) KAYAÇLAR: Yerkabuğundaki mevcut kayaçların, dış kuvvetler tarafından aşındırılıp parçalanarak, deniz veya göl tabanlarına biriktirilmesiyle oluşan kayaçlardır. Özellikleri;... değildirler,.... etkilenirler, Birikme sonucu oluştuklarından... halinde uzanırlar, Oluştukları döneme ait... barındırılırlar, Yeryüzündeki kayaç türlerinin...' ini oluştururlar, Oluşumlarına göre 3 türlüdürler: a. Fiziksel Tortullar: Yerkabuğundaki mevcut kayaçların, dış kuvvetler tarafından parçalanıp, biriktirilmesiyle oluşan kum, çakıl, kil boyutundaki kırıntılı kayaçlardır. Aşınmaya karşı dirençsizdirler. Konglomera Breş (Köşeli) - Puding (Yuvarlak) Kumtaşı Kiltaşı En önemli örneklerini;... b. Kimyasal Tortullar: Sular içersindeki eriyik haldeki malzemelerin, yeryüzünde veya deniz ve göl tabanlarında çökelmesiyle oluşan kayaçlardır. Aşınmaya karşı çok dirençsizdirler. Kalker Jips Kayatuzu Dolomit En önemli örneklerini;... c. Organik Tortullar: Bitki ve hayvan kalıntılarının taşlaşmasıyla oluşan kayaçlardır. Antrasit Taş Kömürü Linyit Turba Tebeşir Mercan En önemli örneklerini;... 9

7 3. BAŞKALAŞIM (METAMORFİK) KAYAÇLAR: Yerkabuğundaki mevcut kayaçların, sıcaklık ve basınç altında kalıp, değişime uğraması sonucu oluşmuş yeni kayaçlardır. Özellikleri;... yapıları vardır,... bir yapıya sahip olup oldukça dayanıklıdırlar. Granit... Kalker... Kömür (Antrasit)... Kiltaşı... Kumtaşı Püskürük Kayaç Aşındırma - Taşıma Biriktirme Başkalaşım Soğuma - Katılaşma Başkalaşım Erime MANTO Deniz Tortul Kayaç... KAYAÇ DÖNGÜSÜ Kayaçların, yerkabuğu ile manto arasında yer değiştirmesi ve yeryüzündeki mevcut kayaçların birbirine dönüşmesi şeklinde yaptığı dolaşıma denir. Bu dolaşımın içinde; Sima tabakasının üst manto tarafından..., Eriyik manto malzemelerinin yerkabuğu içine veya yeryüzüne sokularak... ve..., Yerkabuğundaki kayaçların... kuvvetler tarafından ayrıştırılması, taşınması ve biriktirilmesi, 10

8 ETKİNLİK - I A. Aşağıda bazı kayaçlar ile bu kayaçların ait olduğu kayaç grupları verilmiştir. Buna göre doğru eşleştirmeleri yapınız? Kalker Dış Püskürük Obsidiyen Başkalaşım Kayacı Konglomera İç Püskürük Mercan Kimyasal Tortul Siyenit Organik Tortul Gnays Fiziksel Tortul B. Aşağıdaki numaralandırılmış bilgileri kullanarak soruları cevaplandırınız. 1 Granit 2 İnci 3 Linyit 4 Dolomit 5 Elmas 6 Bazalt Sert ve aşınmaya dirençli iç püskürük hangisidir? Hangisi yada hangileri dış püskürük kayaçtır? Hangileri fosil içerir? Hangisi antrasit tortul kayacının başkalaşmasıyla oluşmuştur? 11

9 C. Aşağıdaki Tortul Kayaç türlerini ve özelliklerini yazınız Canlı kalıntılarının taşlaşması ile oluşan kayaçlar... Fiziksel Tortular Suda çözünebilen minarellerin çökelerek birikmesiyle oluşan kayaçlar Tortul Kayaçlar... D. Aşağıdaki soruları cevaplandırınız. 1. Kayaçların insan yaşamındaki kullanım alanları nelerdir? Beş örnek veriniz. 2. Püskürük ve Tortul Kayaçlar arasındaki farklar nelerdir? Yazınız. 3. Organik Tortul Kayaç türleri nelerdir? İsimlerini yazınız. 4. Yeryüzünde daha önceden oluşmuş bir kayacın yüksek sıcaklık ve basıncın etkisiyle başka bir kayaca dönüşmesi ile oluşurlar. Oldukça sert ve dayanıklıdırlar. Mermer, Elmas, Gnays başlıca türleridir. Yukarıda bazı özellikleri sıralanan kayaç türü hangisidir? Yazınız. 5. Kayaç döngüsünün içerisinde hangi olaylar mevcuttur? Yazınız. 12

10 KAZANIM TESTİ KAYAÇLAR VE TOPOĞRAFYA Doğru : Yanlış : 1. Aşağıdakilerden hangisi insanlığın ilk çağda kayaçlardan yararlanma şekillerinden biri değildir? Boş : Net : 4. Lavların yeryüzüne çıkarak soğuması ile oluşmuştur. Soğuma hızlı olduğundan minarelleri genellikle koyu renkli ve ince tanelidir. A) Bitkileri parçalama B) Ticaretini yaparak gelir sağlama C) Kesici ve delici alet yapma D) Kap kacak yapımı E) Barınak yapma Yukarıda özelikleri verilen kayaç aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Tebeşir B) Granit 2. Kayaçların çözünmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez? A) Bitki örtüsü B) Sıcaklık farkı C) Yer altı kaynakları D) Yağış E) Kayaçların sertlik derecesi 3. Genel olarak aşınmaya karşı dayanıklı olan kayaçlar, çevresine göre yüksek ve belirgin yer şekilleri oluşturur. Buna göre, aşağıdaki kayaçların hangisinin bulunduğu arazi, çevresine göre daha alçakta bulunur? akillicografyadefteri.com D) Andezit C) Siyenit E) Elmas 5. Aşağıdaki kayaç türlerinden hangileri oluşum yönüyle benzerlik gösterir? A) Siyenit - Kömür B) Gabro - Diyorit C) Granit - Jips D) Mermer - Kaya tuzu E) Gnays - Konglomera 6. Tortul kayaçlarla ilgili olarak verilen aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur? A) Volkanik bölgelerde görülür B) Taşları iri kristalli bir yapıya sahiptir C) Açık renkli ve serttirler D) Oluşumunda iç kuvvetler etkilidir E) Bünyelerinde fosil bulundururlar A) Kalker B) Mermer C) Bazalt D) Granit E) Obsidiyen 13

11 7. Aşağıdakilerden hangisi fiziksel tortul kayaçlara örnek olarak gösterilemez? 10.Yer kabuğunu oluşturan bazı kayaçlar yüksek sıcaklık ve basıncın etkisiyle, şekil ve özelliklerini değiştirerek yeni bir kayaç türüne dönüşür. A) Tüf B) Kil taşı C) Kum taşı D) Konglomera E) Mil taşı Aşağıdakilerden hangisi bu tür kayaçlara örnek olarak gösterilebilir 8. I. Kaya tuzu II. Jips III. Kalker Yukarıda verilen kayaçların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Yer kabuğu içinde oluşmaları B) Volkanik faaliyetler esnasında oluşmaları C) Suda kolay çözünebilmeleri D) Tor topoğrafyası oluşturmaları E) Başkalaşma sonucunda oluşmaları akillicografyadefteri.com A)Kil taşı B) Dolomit C) Siyenit D) Bazalt E) Mermer 11.Antrasit kömürü, jeolojik zamanlar içerisinde yüksek sıcaklık ve basınca maruz kalarak.. dönüşür. Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse bilgi doğru olur? A) Taşkömürü B) Linyit C) Kuvarsit D) Gnays E) Elmas 12.Aşağıdakilerden hangisi kayaç döngüsünde etkili olan olaylardan biri değildir? A) Katılaşma B) Metamorfizma C) Soğuma D) Buzullaşma E) Aşınma 9. Aşağıdaki kayaçlardan hangisinin içerisinde fosillere rastlanır? A) Siyenit B) Mercan C) Kuvarsit D) Gnays E) Andezit B C A D B E A C B E E D 14

12 2. BÖLÜM: YER YÜZÜNÜN ÖRTÜSÜ: SU, TOPRAK, BİTKİ ê Yaşam Kaynağımız: Sular ê Toprağın Öyküsü ê Dünyayı Kaplayan Örtü: Bitkiler

13 akillicografyadefteri.com Notlarım

14 Yer Yüzünün Örtüsü: Su, Toprak, Bitki A. YAŞAM KAYNAĞIMIZ : SULAR Dünyadaki su kaynaklarını okyanuslar, denizler, göller, akarsular, yer altı suları ve kaynaklar oluşturur. Tüm bu su kaynakları bir döngü halinde biyosferde dolaşırlar. Yer yüzündeki su kaynakları, sıcaklığın etkisiyle buharlaşarak atmosfere karışırlar. Atmosferdeki soğuma ile de yağış olarak tekrar yer yüzüne düşerler. Bu dolaşıma su döngüsü adı verilir. Canlıların devamı için hayati önem taşırlar. Doğal filtre özelliği gösterirler. Karalardaki tatlı su kaynaklarını oluştururlar. Su Kaynaklarının Dağılışı ve Özellikleri Tatlı Sular %3 Tatlı Yüzey Suları %0,3 Yeraltı Suyu %31,4 Akarsular %2 Bataklıklar %11 Tuzlu Sular %97 Buzullar %68,3 Göller %87 Dünya Su Dağılımı Tatlı Su Dağılımı Tatlı Yüzey Suları Dağılımı Yer yüzünün % 97 sini... sular; % 3 ünü... sular oluşturur. ve... en önemli tuzlu su kaynaklarıdır. Tatlı sularda en büyük pay... aittir. Tatlı yüzey sularını...,... ve... oluşturur. Tatlı yüzey sularında en büyük pay... ; en az pay ise aittir. 1. TUZLU SULAR: Okyanus ve denizlerden oluşur. Karalar a. Okyanuslar: Yer kabuğunun çukur alanlarını dolduran, kıtalar arasındaki büyük su kütleleridir. % 29 Yeryüzünün..... 'ini oluştururlar, Çeşitli... ve... türlerini barındırırlar, Yağışlar, yer altı suları ve kaynaklar ile beslenirler, Atmosferin en önemli.... kaynağıdırlar,... ve... oranları (yoğunluk) enleme göre değişir, 17 % 71 Okyanuslar ve Denizler

15 KUZEY AMERİKA AVRUPA ASYA Hint Okyanusu AFRİKA GÜNEY AMERİKA 3 2 AVUSTRALYA Büyük % 21 Okyanus Atlas % 50 Okyanusu % 29 Dünya Üzerindeki Okyanusların Dağılışı 1... OKYANUS (... Okyanusu): Asya, Avustralya, Amerika ve Antarktika kıtaları arasında yer alan dünyanın en büyük su kütlesidir. Yer yüzündeki su kütlelerinin % 50' sini oluşturur. Ortalama derinliği en fazla olup, en derin yeri Mariana Çukurudur ( m.). Endonezya ve Yeni Gine gibi volkanik adalarla çevrilidir OKYANUSU (... Okyanusu): Amerika Kıtası, Grönland Adası, Avrupa, Afrika ve Antarktika Kıtaları arasında yer alan dünyanın en büyük ikinci su kütlesidir. Yer yüzündeki su kütlelerinin % 29' nu oluşturur. Ortalama derinliği 3314 metre olup, en derin yeri Porto Riko Çukurudur (7450 m.). Dünyanın en uzun okyanus sırtına sahiptir. Dünya deniz ticaretinin büyük bir bölümü burada yapılır. Akdeniz, Kuzey denizi, Baltık denizi ve Karayip denizi bu okyanusun bir parçasıdır OKYANUSU: Afrika, Asya, Endonezya adaları, Avustralya ve Antarktika Kıtaları arasında yer alan dünyanın en küçük okyanusudur. Dünyanın önemli boğazlarına sahiptir. Ortalama derinliği 3890 metre olup, en derin yeri Java Çukurudur (9200m). Madagaskar, Komor, Şeyseller, Maldivler, Mauritus ve Sri Lanka önemli adalarıdır. 18

16 b. Denizler: Kıtalar arasında yer alan, okyanuslardan daha küçük su kütleleridir. İki türlüdür; İç Deniz: Okyanuslardan.. ayrılan kara içlerine doğru sokulmuş denizlerdir. Kenar Deniz: Okyanusların ve kıtaların kenarlarında kalan, ana su kütlesinden... ile ayrılmış denizlerdir. Su sıcaklıkları ve tuzluluk oranları, enlem etkisinden dolayı kutuplara gidildikçe azalır KUZEY AMERİKA 14 AVRUPA 13 ASYA AFRİKA 10 GÜNEY AMERİKA AVUSTRALYA 15 Dünya Üzerindeki Denizlerin Dağılışı Dünya üzerindeki bazı denizlerin özellikleri şunlardır; BERİNG DENİZİ: Alaska, Aleut adaları ve Kamçatka yarımadası arasında yer alan, Büyük okyanusa bağlı bir denizdir. 2 milyon km² yüzölçümü ile dünyanın en büyük kenar denizidir. AKDENİZ: Avrupa, Afrika ve Asya Kıtaları arasında yer alır. Atlas Okyanusuna bağlıdır. Derinliği 400 metreyi geçen birçok çukura sahip olduğu için derin bir denizdir. KIZILDENİZ: Asya Kıtası ile Afrika Kıtası arasında yer alır. Süveyş Kanalı ile Akdeniz'e; Babülmendep Boğazı ile Umman Denizine bağlanır. % 4,2 tuzluluk oranıyla, dünyanın en tuzlu denizidir. Kızıl renkli olmasında, çevresindeki kızıl renkli dağlar ve mevsimlik olarak tabanında gelişen bir alg türü etkilidir.. Dünya ticaretine katkısı büyüktür. Bitkisel ve hayvansal plankton bakımından oldukça zengindir. KUZEY BUZ DENİZİ: Asya, Avrupa ve Amerika kıtaları arasında yer alır. 14 milyon km² yüzölçümü ile dünyanın en büyük denizidir. ABD, Kanada, Danimarka, Norveç ve Rusya ile kıyısı bulunur. 19

17 2. TATLI SULAR: Tatlı yüzey suları, yeraltı suları ve buzullardan oluşur. A. Tatlı Yüzey Suları: Göller, Bataklıklar ve Akarsulardan oluşur. 1. Göller: Yer kabuğu üzerinde çeşitli nedenlerle oluşmuş çukur alanlardaki su kütleleridir. Karaların %...'sini; tatlı yüzey sularının %...'sini oluştururlar,..., akarsular, kaynaklar, kar ve buz erimeleri beslenirler, Oluştukları alanların deniz seviyesinden... farklılık gösterir. Örneğin İsrail-Filistin arasında yer alan Lut Gölü deniz seviyesinden 394 m. daha aşağıda oluşmuşken; Bolivya-Peru arasında yer alan Titicaca Gölü deniz seviyesinde 3900 m. daha yüksekte oluşmuştur, Sularının kimyasal yapısı...,...,... ya da... olabilir. Bunun temelinde gölün bulunduğu yerin İklim şartları, göl çanağının arazi yapısı, akarsular tarafından beslenip beslenmemesi, gölün gidegenin olup olmaması,derinlik ve büyüklüğü etkilidir. Örneğin gölün bulunduğu alan sıcak ve nemli bir iklime sahipse, akarsularla besleniyorsa, gidegeni varsa suları tatlıdır. Kurak iklim bölgelerinde yer alıyorsa buharlaşmadan dolayı tuzlu; Göl çanağında kalker, silikat, sülfat veya karbonat bileşikleri fazla ise acı ya da sodalı olur. Gidegen (Göl Ayağı): Göl sularını denize boşaltan akarsulara veya gölün fazla sularının atıldığı alanlara denir. Göl suları, boşalmadan dolayı şiddetli buharlaşmaya maruz kalmaz. Bu yüzden suları tatlı olur. GÖL Gidegen DENİZ 20

18 Oluşumlarına Göre Göl Çeşitleri ve Dağılışı A. DOĞAL GÖLLER: Yerkabuğu üzerinde meydana gelen doğal olaylarla oluşmuş su kütleleridir. Yer yüzündeki göllerin büyük bir kısmını oluşturur. Kuzey Amerika, İskandinav yarımadasında ve Doğu Afrika'da toplanmıştır. Oluşum özelliklerine göre türleri şunlardır: KUZEY 4 8 AMERİKA ASYA AVRUPA Atlas Okyanusu Büyük Okyanus 11 AFRİKA Büyük Okyanus 10 GÜNEY AMERİKA 13 Atlas Okyanus 12 Hint Okyanusu AVUSTRALYA Dünya Üzerindeki Doğal Göllerin Dağılışı Tektonik Göller: Yerkabuğu hareketleri sırasında meydana gelen kırılmalar ve kıvrılmalarla oluşmuş, senklinal ve graben çukurlarındaki göllerdir. Dünyada en fazla bulunan göl çeşididirler Karstik Göller: Kolay çözünebilen kayaçların yaygın olduğu alanlarda, erime yoluyla oluşmuş dolin, uvala, obruk ve polye gibi çukurlarda oluşmuş göllerdir. Akdeniz havzası, Orta Amerika ve Güneydoğu Asya da yaygındır Buzul Gölleri: Buzul aşındırması sonucu çanaklaşan alanlarda oluşmuş göllerdir. Kanada, ABD, İskandinav Yarımadası ve İsviçre de yaygın olarak görülür

19 Volkanik Göller: Volkanik dağların zirvelerinde patlamalar sonucu oluşan krater, maar ve kaldera çukurlarında oluşan göllerdir. Volkanik arazilerin yaygın olduğu alanlarda görülürler. ABD, Şili, İtalya, İzlanda, Türkiye, Endonezya ve Japonya'da dağılış gösterirler. ABD' de Crater Lake; Fransa'da Masif Central'de Pavin, Chauvet, İssarles ve Lanh gölleri; Türkiye'de Nemrut gölü önemli örnekleridir. Doğal Set Gölleri: Bir tarafı açık olan çöküntü alanlarının doğal bir engelle kapatılmasıyla oluşan göllerdir. Doğal engeli volkanik malzemeler, heyelan enkazı, alüvyonlar ve kıyı malzemeleri oluşturur. Doğal engel malzemesine göre isim alırlar. Örneğin Heyelan setti gölleri gibi. BAYKAL GÖLÜ: Rusya toprakları içersinde "Sibirya'nın Mavi Gözü" diye adlandırılır. Yüzölçümü yaklaşık km²'dir.uzunluğu 636 km, en geniş yeri 79,5 km'dir. Göl, 1285 metre derinlği ile dünyanın en derin gölü olarak anılmaktadır.ayrıca dünyanın en yaşlı göllerinden biri olarak kabul edilir. Gölün tabanındaki tortul kayaçların yaklaşık 7 km kalınlığında olduğu tahmin edilmektedir. Baykal Gölü LUT GÖLÜ ( Ölüdeniz ): İsrail ile Ürdün arasında yer alır. Göl seviyesi, deniz seviyesinden 396 metre aşağıda olmasından dolayı en alçakta bulunan göl durumundadır. Ayrıca %28 ile %33 arasında değişen tuz oranıyla dünyadaki en tuzlu üçüncü göldür. Lut Gölü B. BARAJ GÖLLERİ: Akarsu yatak önlerinin insan yapısı setlerle kapatılmasıyla elde edilen yapay göllerdir. Dünya nın belli başlı yüksek baraj gölleri şunlardır; Nurek Barajı - Tacikistan (300m.) Xiaowan Barajı - Çin (292m.) Dixence Barajı - İsviçre (285m) İnguri Barajı - Gürcistan (271,5m.) Vajont Barajı - İtalya (261,6m.) Chicoasen Barajı - Meksika (261m.) Tehri Barajı - Hindistan (261m.) Oviachic Barajı - Meksika (260m.) 22

20 2. Akarsular: Yağışlarla oluşan, belirli bir yatak içersinde, sürekli ya da mevsimlik akış gösteren su kütleleridir. Tatlı yüzey sularının %...'sini oluştururlar. Yağmur suları, kar ve buz erimeleri, yer altı suları, kaynaklar ve göller tarafından beslenirken; sıcaklık, buharlaşma, düdenler ve insanlar tarafından boşaltılırlar. Dünya akarsuları genel olarak... havza özelliği gösterirler. Bulundukları yerin iklim şartlarına göre... ve... değişir. Nemli alanlarda akımları yüksek, rejimleri düzenli; kurak ve yarı kurak alanlarda ise akımları düşük, rejimleri düzensizdir. Enleme bağlı olarak kutuplara gidildikçe... süreleri uzar Atlas Okyanusu Büyük Okyanus Büyük Okyanus Atlas Okyanus Hint Okyanusu 20 Dünya Üzerindeki Önemli Akarsuların Dağılışı

21 Dünya üzerindeki bazı akarsuların özellikleri şunlardır; NİL NEHRİ: Afrika'da Victoria Gölü'nden doğup, Akdeniz'e dökülen dünyanın en uzun nehridir (6650 km.). Güneyden kuzeye doğru akar ve Beyaz Nil, Mavi Nil ve Atbarah nehri olmak üzere üç ana kolu bulunur. Havzası Afrika Kıtası'nın onda birini kaplar. Havzasında Etiyopya,Tanzanya,Kenya,Uganda,Burundi,Ruanda ve Mısır gibi ülkeler yer alır. Mısır topraklarında Akdeniz'e dökülür. Denize döküldüğü yerde 300 km uzunluğunda büyük bir delta oluşturmuştur. Nil Nehri MİSSİSSİPİ NEHRİ: Kuzey Amerika'nın en uzun, dünyanın dördüncü uzun akarsuyudur (6275 km.). Büyük bir bölümü ABD, bir kısmı da Kanada sınırları içinde akar.250 civarında yan kolu bulunur.missouri,ohio, Arkansas, Red River ve Des Moines en önemli kollarıdır.yan kollarının uzunluğu ve suladığı alan bakımından dünyanın en büyük nehir sistemidir.yan kollarının % 45' inde ulaşım yapılabilmektedir. Mississipi Nehri AMAZON NEHRİ: Güney Amerika'da yer alan dünyanın ikinci uzun nehridir (6400 km.). And Dağlarından kaynağını alarak, batıdan doğuya doğru akış gösterir. Atlas Okyanusu'na dökülür. 7 milyon km² 'lik havzası ile dünyanın en geniş havzalı akarsuyudur. Ayrıca dünyanın debisi en fazla olan akarsuyu olarak kabul edilir. Tüm dünya nehirlerinin taşıdığı suyun yaklaşık % 20-25'ini taşıdığı tahmin edilmektedir. Amazon Nehri B. YER ALTI SULARI VE KAYNAKLAR: Yağışların, toprağın çatlak ve gözeneklerinden sızıp, geçirimsiz bir tabaka üzerinde birikmesiyle oluşan su kütlelerine yer altı suyu; yer altı sularının yeryüzüne çıktığı yere ise kaynak adı verilir. Yer altı sularını barındıran boşluklara ise akifer adı verilir. Kaynaklar, çıktığı yere ve sıcaklıklarına göre isim alırlar. Başlıca türleri ve özellikleri şunlardır: 1. Vadi Kaynağı: Akarsu vadi... veya.. yeryüzüne çıkan kaynaklardır. Taban Suyu Geçirim 2. Yamaç Kaynağı:...,... ve... yamaçlarından çıkan kaynaklardır. siz Tabak a Vadi ve Yamaç Kaynağı Taban Su yu Vadi Kaynağı Debileri mevsimlere göre farklılık gösterir. Yağışlı dönemde debileri artar, içersine çeşitli partiküller karıştığı için bulanıklaşırlar; kurak dönemde ise debileri azalır. 3. Karstik Kaynak: Karstik arazilerde,... sonucu oluşan yer altı boşluklarında biriken suların yeryüzüne çıkmasıyla oluşan kaynaklardır. Bol miktarda kireç içerirler. Sızma Karstik (Voklüz) Kaynak Karstik Kaynak 24

22 4. Fay Kaynağı: Yer kabuğundaki..... hatları boyunca çıkan kaynaklardır. Yerin derinliklerinden geldikleri için sıcaktırlar, sıcaklıkları yıl içinde çok az değişir ve bol miktarda mineral içerirler. Fay Kaynağı Taban Suyu Geçirimsiz Tabaka Fay Kaynağı Kırık Hattı 5. Artezyen Kaynak: Kıvrımlı yapılı arazilerde, yüzeyden beslenen iki geçirimsiz tabaka arasındaki yer altı sularının... ya da aracılığıyla yeryüzüne çıkarıldığı kaynaklardır. Beşeri müdahaleyle oluştuğu için diğer kaynak türlerinden farklıdır. Sızma Artezyen Kaynak Geçirimsiz Tabaka 6. Gayzerler: Aktif... sahalarda yerin derinliklerinden gelen basınçlı sıcak su kaynaklarıdır. Sıcak olmasında, yer altı sularının magmanın çok yakından geçmesi etkilidir. Sıcak su ve buhar çıkışı kesintili bir şekilde gerçekleşir. ABD, Şili, İzlanda, Rusya ve Yeni Taban Suyu Sızma Anakaya Artezyen Kaynak Gayzer Volkanik Arazi 25 Gayzer

23 26

24 ETKİNLİK - I A. Aşağıda okyanuslarla ilgili verilen boşlukları yandaki ipucu tablosundan yararlanarak uygun şekilde doldurunuz. Dünya üzerindeki okyanusların en küçüğü... okyanusudur. Büyük Okyanusun en derin yeri... çukurudur. Afrika kıtasının hem... okyanusuna hem de... okyanusuna kıyısı vardır. Japonya,... okyanusta yer alan bir ada ülkesidir. Atlas Okyanusunun en derin yeri.. çukurudur. Dünyanın... sini Büyük Okyanus oluşturur. Hint okyanusunun... kıtasına kıyısı bulunmaz.... kıtasının, Atlas okyanusuna kıyısı yoktur. % 50 Porto Riko Hint Asya Atlas Kuzey Amerika Büyük Mariana Hint B. Aşağıdaki soruları haritada işaretli olan alanlardan yararlanarak cevaplandırınız. U KUZEY AMERİKA ASYA AVRUPA Z T Y X AFRİKA GÜNEY AMERİKA AVUSTRALYA 1. Yukarıdaki haritada işaretli olan denizlerin tuzluluk oranı en fazla olandan en az olana doğru sıralaması nasıl olur? Niçin? 2. Y denizinin adı nedir? Y denizine kıyısı olan ülkeler hangileridir? Yazınız. 3. Yukarıdaki haritada işaretli olan denizlerin su sıcaklığı en fazla ve en az olan deniz hangisidir? Yazınız. 4. Yukarıdaki haritada işaretli olan denizlerden hangileri birer iç deniz özelliğindedir? 5. X, Z, T ve U denizlerinin isimleri nelerdir? Yazınız. X: Z: T: U: 27

25 C. Aşağıda verilen göllerden hangileri oluşum yönünden tektonik kökenlidir? İşaretleyiniz. İşkodra Tanganika Süperior Ohri Nemrut Baykal Aral Victoria D. Aşağıda tanıtılan göllerin isimlerini bularak, harita üzerinde hangi sembolle gösterilmiştir? Bulunuz. B KUZEY AMERİKA A ASYA AVRUPA F E D Atlas Okyanusu Büyük Okyanus AFRİKA Büyük Okyanus GÜNEY AMERİKA C Atlas Okyanus Hint Okyanusu AVUSTRALYA İsim Rusya nın batısında yer alır ve Avrupa nın en büyük gölüdür. Afrika kıtasının en büyük gölü olup Tanzanya, Kenya ve Uganda arasında yer alır. Rusya, Kazakistan, Azerbaycan, İran ve Türkmenistan ile çevrilidir. Suyu tatlı olup, dünyanın en büyük gölüdür. ABD ile Kanada arasında yer alır. Buzul gölü olup dünyanın ikinci büyük gölü olarak bilinir. Kazakistan ve Özbekistan arasında yer alır. Aşırı su kullanımı ve kuraklıktan dolayı yüzölçümü küçülmüştür. Suları tuzludur. Rusya nın Sibirya bölgesinde yer alır. Suları tatlı olup, dünyanın en derin gölüdür. 28 Sembol

26 E. Aşağıdaki haritada verilen akarsularla ilgili soruları cevaplandırınız. M L Atlas Okyanusu Büyük Okyanus N Büyük Okyanus K Atlas Okyanus Hint Okyanusu Yukarıda K,L,M ve N olarak verilen akarsular hangileridir? İsimlerini belirtiniz. K: L: M: N: Hangi akarsuyun havzası en geniş, rejimi en düzenlidir? Hangi akarsu kapalı havza özelliğindedir? Hangi akarsuyun debisi yaz mevsiminde artış gösterir? Yukarıdaki akarsuları donma süreleri en uzun olandan en kısa olana sıralamak gerekse, nasıl bir sıralama olur? F. Aşağıda verilen akarsular hangi kıtada yer alır? Karşılarına yazınız. ASYA AVRUPA AFRİKA TUNA NEHRİ KONGO NEHRİ İNDUS NEHRİ REN NEHRİ MİSSİSSİPİ NEHRİ NİJER NEHRİ YUKON NEHRİ YANTZE NEHRİ 29 K. AMERİKA

27 G. Aşağıdaki verilen kaynak türleri harita üzerindeki ülkelerden hangilerinde yaygındır? Altlarına yazınız. İzlanda ABD İtalya İran Fas Endonezya H. Kaplıcaların insan sağlığına etkilerini araştırarak aşağıya özetleyiniz. I. Castle (Şato) Gayzeri hakkında araştırma yaparak aşağıya özetleyiniz. ŞATO GAYZERİ: 30

28 SU KAYNAKLARI KAZANIM TESTİ Doğru : Yanlış : 1. Dünyadaki su dağılımı ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Boş : Net : 4. II A) Güney yarım kürede okyanuslar geniş yer kaplar. B) Tatlı suların üçte biri göllerden oluşur. C) Yeryüzünün % 3'ü tatlı sulardan oluşur. D) Akarsular tatlı yüzey sularındandır. E) Dünyadaki tatlı suların yarısından fazlasını buzullar oluşturulur. III I Yukarıdaki dünya haritasında numaralandırılmış olan denizler sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Karayip-Kuzey-Kızıldeniz B) Dover-Baltık-Akdeniz C) Baltık-Karadeniz-Kuzey D) Karayip-Baltık-Kızıldeniz E) Baltık-Kızıldeniz-Kuzey X Y X Yukarıdaki dünya haritasında X ve Y ile gösterilen okyanuslar sırasıyla aşağıdaki hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? A) Atlas-Hint B) Hint-Büyük C) Büyük-Atlas D) Atlas-Büyük E) Büyük-Hint akillicografyadefteri.com Deniz suyunun tuzluluğu enleme bağlıdır. Bu yüzden ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe denizlerin tuzluluğu azalır. V 3. I. Hint Okyanusu Asya ve Amerika kıtaları arasındadır. II. Mariana çukuru Büyük okyanustadır. III. Atlas Okyanusu dünyanın en büyük okyanusudur. IV. Büyük Okyanus'un Avrupa Kıtasına kıyısı yoktur. III B) I-III D) II-IV IV I Buna göre yukarıda numaralandırılmış denizlerin hangisinde tuzluluk oranı daha fazladır? Yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) I-II II C) II-III A) V E) III-IV 31 B) IV C) III D) II E) I

29 6. Türkiye, Gürcistan, Rusya, Ukrayna, Romanya, Bulgaristan arasında yer alan bir iç denizdir. Tuzluluk oranı %1,8'dir. Çevresindeki ülkelerin katı ve sıvı atıklarından dolayı sürekli kirlenir. 9. Aşağıda bir alanın sıcaklık ve yağış grafiği verilmiştir. Yağış Sıcaklık C 400 mm Yukarıda bazı özellikleri sıralanan deniz aşağıdakilerden hangisidir? A) Akdeniz B) Baltık Denizi C) Karadeniz D) Ohostk Denizi E) Ege Denizi 0 OŞMNMHTAEEKA Buna göre, aşağıdaki akarsulardan hangisi bu alanda yer alır? 7. Dışa akışı olmayan göller ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) Deniz seviyesinden yükseltileri fazladır. B) Suları tuzlu ve acıdır. C) Gidegenleri bulunmaz D) Canlı yaşamı bakımından fakirdir. E) Lut gölü oluşum yönünden bu türdendir. akillicografyadefteri.com A) Mississipi D) Ganj B) Ren C) Nil E)Kongo 10.Aşağıda verilen akarsulardan hangisi diğerlerden farklı bir kıtada akış gösterir? A) Volga B) Tuna D) Obi C) Yantze E) Yenisey 11.Aşağıda iki farklı kaynak gösterilmiştir. I Bu kaynakların özellikleri karşılaştırıldığında aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? 8. I. Baykal Gölü II. Victoria Gölü III. Michigan Gölü IV. Ohri Gölü V. Aral Gölü A) II. kaynağın suları ılık veya sıcaktır. B) I. kaynağın suları kireçlidir. C) II. kaynağın suları tarımsal sulamada kullanılmaz. D) I. kaynağın bulunduğu yörelerde deprem riski yüksektir E) II. kaynağın suları yeryüzüne fışkırarak çıkar. Yukarıda verilen göller oluşum bakımından sınıflandırıldığında hangi göller bu sınıflandırmanın dışında kalır? A) Yalnız III B) I-II D) II-IV II C) III-IV E) III-V B A D D E C A C E B D 32

30 TOPRAĞIN ÖYKÜSÜ TOPRAK: Kayaçların çeşitli nedenlerle ayrışması sonucu oluşmuş yerkabuğu örtüsüne denir. Toprak oluşumunda etkili olan faktörler şunlardır: 1. İklim :Toprak oluşumunda etkili olan temel faktördür. Sıcaklık ve yağış şartları, anakayanın fiziksel (mekanik) ve kimyasal yolla ayrışmasını sağlayarak toprak oluşumunu gerçekleştirir. Toprağın rengini, kalınlığını ve kimyasal özelliklerini belirler. Yağış şartları, toprağın yıkanmasında ve toprağa minerallerin katılmasında etkilidir. Toprağı kireç ve tuz bakımından fakirleştirir. Kimyasal Çözünme Fiziksel (Mekanik) Çözünme Kimyasal Ayrışma: Kayaçların, nemlilik ve fazla olduğu alanlarda erimesidir. Toprak oluşum süreci hızlıdır. Ekvatoral iklim, Muson iklimi ve Ilıman Okyanus ikliminde yaygın olarak görülür. Fiziksel (Mekanik) Ayrışma: Kayaç yüzeylerinin,.. sıcaklık farkı ve donma- çözünme sonucu çatlaması, ufalanması ve parçalanmasıdır. Toprak oluşum süreci yavaş olur. Çöl iklimi, Karasal iklim ve Dağlık alanlarda yaygın olarak görülür. 2. Yer Şekilleri: Yükselti, eğim ve bakı şartları toprak oluşumu, gelişimi ve dağılışı üzerinde etkilidir. Yükselti: Yükseltinin artmasına bağlı olarak sıcaklık düşer ve yağış artar. Bu durum dikey yönde farklı özellikte toprakların oluşumuna neden olur. Yükseklere çıkıldıkça toprağın kalınlığı azalır. Toprak oluşumu yavaşlar. Eğim: Eğimli alanlarda, anakayadan ayrışan materyeller yerçekiminden ve şiddetli aşınmadan dolayı daha aşağılara iner. Bu yüzden toprak kalınlığı az olur. Olgun toprak oluşumu gerçekleşmez. Genelde eğimli alanlar toprak örtüsünden yoksundur. Bakı: Toprağın oluşabileceği yamacı belirler. Dağların kuzey ve güney yamaçlarında bakıdan dolayı sıcaklık ve yağış şartları farklı olur. Sığ Toprak Dağlık Alan Toprak - Yükselti - Arazi Eğimi İlişkisi Sıcaklık ve yağış şartları uygun olan yamaçta toprak oluşumu hızlı gerçekleşirken diğer yamaçta durum tersine gelişir. Bu durum yamaçlar arasında toprak tiplerinin ve toprak kalınlıklarının farklı olmasına neden olur. 3. Anakayanın Yapısı: Ana kayanın aşınmaya karşı dirençli ya da dirençsiz olması, toprak oluşum sürecini belirler. Dirençli kayaçların ayrışma süreci uzun sürerken, dirençsiz kayaçların ayrışması daha kısa sürer. Ayrıca anakaya, toprağa ilk oluşum aşamasında rengini verir. Toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerini belirler. 33

31 4. Hayvanlar ve Bitkiler: Mikroorganizmalar, bakteriler, solucanlar, karıncalar, toprak kurtları ve köstebekler toprağın ayrışmasını ve havalanmasını sağlar. Mineralce zenginleştirirler. Bitkiler, köklerinin ilerlemesi ve köklerinden çıkan asitler yardımıyla kayaçların biyolojik (organik) ayrışmasına neden olarak toprak oluşumuna katkıda bulunurlar. Dal, yaprak ve tohum gibi atıklarıyla toprağa karışarak, toprağı mineralce (Humus) zenginleştirirler. Toprağın rengini koyulaştırırlar. Dış kuvvetler tarafından aşınmasını önlerler. Biyolojik Çözünme 5. Zaman: Anakayanın ayrışması, ayrışan katların üzerinde bitkilerin ve diğer canlıların yerleşmesi, organik maddelerin parçalanarak humusa dönüşmesi için uzun bir zamana ihtiyaç vardır. Ortalama 1cm. kalınlığındaki bir toprağın oluşabilmesi için yıl süre gerekmektedir. Ana kayanın dirençli veya dirençsiz olması da toprak oluşum süresinde etkilidir. Dirençli kayaçların toprağa dönüşmesi daha uzun süre ister. Toprağın Katmanları Toprağın iklim ve bitki örtüsü etkisiyle katmanlara ayrılmasına Horizonlaşma; farklı özellikler gösteren her bir katmanına ise Horizon adı verilir.... Katmanı : Katmanı : Katmanı :... ANAKAYA :... 34

32 Dünyadaki Toprak Tipleri Taşınmış Topraklar Yerli Topraklar Zonal Topraklar İntrazonal Topraklar YERLİ TOPRAKLAR: Ana kayanın bulunduğu yerde ayrışması sonucu oluşmuş toprak türleridir. Çeşitleri ve dağılışları şu şekildedir: A. Zonal topraklar: İklim ve bitki örtüsü şartlarına göre oluşmuş katmanlaşma gösteren topraklardır. Düz, düze yakın ya da hafif eğimli arazilerde oluşur. Çeşitleri ve dağılışları şu şekildedir: a. Laterit: Sıcak ve nemli bölgelerde görülen kiremit... rengindeki topraklardır. Toprak kalınlığı azdır. Yağıştan dolayı aşırı yıkandığı için organik maddeler birikmez. Humus bakımından fakirdir. Amazon Havzası, Kongo Havzası ve Güneydoğu Asya adalarında yaygın olarak görülürler. Laterit b. Terra Rosa:... iklim bölgelerinde görülen kırmızı renkli topraklardır. İçersindeki demirin, oksitlenmesinden dolayı kırmızıdırlar. Kalkerli araziler üzerinde oluşurlar. Orta derecede verimlidirler. Akdeniz Havzası ülkelerinde, ABD'nin güneybatısında, Afrika'nın güneyinde Kap Bölgesi'nde ve Avustralya'da yaygın olarak görülürler. Terra Rossa c. Kahverengi Orman Toprağı:... Kuşağın nemli alanlarında oluşan, yapraklarını döken ormanlar altında gelişen, humusça çok zengin verimli topraklardır. ABD'nin doğusunda, Orta ve Doğu Avrupa'da ve Güneydoğu Asya'da yaygın olarak görülürler. Kahverengi Orman Toprağı 35

33 d. Podsol: Soğuk ve nemli alanlarda oluşan, iğne yapraklı ormanlar altında gelişen. renkli topraklardır. Yağıştan dolayı toprak üzerindeki organik atıklar taşınmaya uğrar. Bu nedenle humus bakımından fakirdirler. Kanada ve Rusya'da yaygın olarak görülürler. Podsol e. Step Toprağı: Orta Kuşağın.... kurak alanlarında görülen kahverengi, kestane renkli yada kızılımsı topraklardır. Kalınlıkları oldukça sığdır. Yüksek sıcaklık ve yetersiz yağıştan dolayı kireç ve tuz birikimi fazladır. Tarımsal değerleri yoktur. Kanada, ABD, Arjantin, Brezilya, Anadolu'da, Orta Asya'da ve Avustralya'da yaygın olarak görülürler. Step Toprağı f. Çöl Toprağı:... çevresi ve Orta Kuşağın.. kesimlerindeki çöllerde görülen topraklardır. Aşırı buharlaşma ve yağış azlığı nedeniyle kireçli, tuzlu, sert ve verimsizdirler. Henüz olgunlaşmamışlardır. Tropikal ve Karasal Çöllerde yaygın olarak görülürler. Çöl Toprağı g. Çernozyumlar: Orta Kuşağın yarı nemli alanlarında görülen, çayırlar altında gelişme gösteren, mineral bakımından çok zengin. topraklardır. Kanada, ABD, Arjantin, Brezilya, Şili, Anadolu, Orta Asya, Himalayalar ve Avustralya'da yaygın olarak görülürler. Çernozyum Tundra Toprağı h. Tundra: Daireleri çevresinde oluşan ve yılın büyük bir bölümü donmuş şekilde olan topraklardır. Toprak kalınlığı sığdır. Olumsuz iklim şartlarından dolayı, organik maddeler azdır. Organik madde ayrışması çok yavaş gerçekleşir. Sıcak dönemde bataklığa dönüşürler. Kanada'nın kuzeyindeki adalarda, Grönland adasında ve Sibirya'da yaygın olarak görülürler. 36

34 B. İntrazonal Topraklar: Eğimli arazilerde ve birikmenin fazla olduğu düzlüklerde oluşmuş, katmanlaşma göstermeyen topraklardır. A ve C katmanları vardır. Oluşumlarında ana kaya ve arazi yapısı etkilidir. Çeşitleri ve dağılışları şu şekildedir: a. Halomorfik Topraklar: Kurak ve yarı kurak bölgelerin kapalı havza tabanlarında, sular içersindeki minerallerin buharlaşarak, toprak veya toprağın farklı birikmesiyle oluşmuş topraklardır. Çöllerde ve Ilıman Karasal (Step) iklim bölgelerinde yaygın olarak görülürler. b. Hidromorfik Topraklar:. sularının yoğun olduğu bataklık alanlarda görülen topraklardır. Drenaj yapılırsa kullanılabilirler. c. Kalsimorfik Topraklar: İçersinde. ve... bulunan topraklardır. Kil ağırlıklı olanına vertisol; kireç ağırlıklı olanına ise rendzina adı verilir. Vertisoller, yağışlı dönemde şişerler, kurak dönemde ise çatlarlar. Akdeniz ülkelerinde yaygın olarak görülürler. Halomorfik Toprak (Tuzlu) Hidromorfik Toprak Vertisol Rendzina 2. TAŞINMIŞ TOPRAKLAR (Azonal Topraklar): Kayaçların dış kuvvetler tarafından parçalanıp, biriktirilmesiyle oluşmuş topraklardır. Mineralce çok zengin oldukları için tarımsal değerleri yüksektir. Oluştukları alanların iklim ve bitki örtüsü özelliklerini yansıtmazlar. Çeşitleri ve dağılışları şu şekildedir: a. Alüvyal Topraklar: Akarsuların, üzerinde akış gösterdikleri araziden kopardıkları,kıyı yada kıyı yakını alanlarda biriktirmesiyle oluşmuş topraklardır. Büyük akarsu ağızlarında ve kenarlarında görülürler. b. Lös Topraklar:., kurak alanlardan koparıp aldıkları malzemeleri esme yönlerince taşıyıp, nemli alanlarda biriktirmeleriyle oluşmuş topraklardır. Çin, Rusya, Almanya, Macaristan, Polonya, Fransa ABD'de görülürler. c. Moren Topraklar: hareketleri sırasında araziden kopan malzemelerin, parçalanıp birikmesiyle oluşan topraklardır. Kutup bölgelerinde ve yüksek dağlık alanlarda görülür. d. Kolüvyal Topraklar:.. sularının dağ yamaçlarından koparıp taşıdıkları malzemeleri, dağ eteklerinde biriktirmesiyle oluşmuş topraklardır. Biriken malzemeler kum boyutunda ise regosol; taş ebatında ise litosol ismini alırlar. Ilıman Karasal İklim bölgelerinde görülürler. Alüvyal Toprak Morenler Litosol 37 Regosol

35 10.S INIF Coğrafya Yaprak Testi

36

37 TEST 1 TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR - I Doğru : Yanlış : 1. Kayaçlarla ilgili olan aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? Boş : 4. Lavların yeryüzüne çıkarak katılaşması sonucu kayaçlar oluşur. A) Yerkabuğunun hammaddesidirler B) İlk çağlardan günümüze çeşitli amaçlarla kullanılmışlardır. C) Kayaçları Petrografi bilimi inceler D) Kolay aşınan kayaçlar yüksek engebeli ve belirgin yer şekilleri oluşturur E) Ana kaynakları magmadır A) Barınma B) Süs eşyası yapımı C) Kap kacak yapımı D) Tarım ürünlerinin hasadı E) Av silahlarının yapımı Aşağıdaki kayaçlardan hangisi bu kayaçlardan biridir? A) Kalker B) Gnays C) Bazalt D) Konglomera E) Linyit akillicografyadefteri.com 2. Aşağıdakilerden hangisi tarihsel süreç boyunca insanların kayaçlardan yararlanma yollarından biri değildir? Net : 5. Kütle halindeki kayaçlar, fiziksel ve kimyasal çözünmeye uğradıklarında değişik boyut ve şekillerde bloklara dönüşürler bu şekilde oluşan arazilere '' Tor topoğrafyası '' adı verilir. Buna göre, tor topoğrafyasının olduğu bir yörede aşağıdaki kayaçlardan hangisinin yaygın olduğu söylenebilir? A) Granit B) Mermer C) Mercan Kaya D) Volkanik tüf E) Traverten 3. Magmanın; yeryüzüne çıkmadan yerin derinliklerinde yavaş yavaş soğuması sonucu iri kristalli iç püskürük kayaçlar oluşur. 6. Aşağıdaki kayaçlardan hangisinin oluşumu ile volkanizma arasında sıkı bir ilişki bulunur? Aşağıdaki kayaçlardan hangisi bu şekilde oluşmamıştır? A) Obsidiyen B) Elmas C) Dikit D) Kil taşı E) Jips A) Siyenit B) Andezit C) Gabro D) Diyorit E) Granit 183

38 10. Aşağıdaki kayaç türlerinden hangisinin oluşumu diğerlerinden farklıdır? 7. l. Fosil barındırırlar ll. Magmanın yerkabuğu içinde soğuması ile oluşurlar. III. Tabakalı yapıları vardır. A) Bazalt B) Obsidiyen C) Gabro D) Andezit E) Elmas Yukarıdakilerden hangileri tortul kayaçların özelliklerinden biridir? B) I-II D) Yalnız II C) II-III E)I-III 8. Dış kuvvetler tarafından parçalanmış kum, çakıl ve kil gibi malzemelerin, deniz veya göl tabanlarında birleşmesiyle oluşan kayaçlara... kayaç denir. Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelirse en uygun olur? A) İç püskürük B) Dış püskürük C) Organik tortul D) Fiziksel tortul E) Başkalaşım akillicografyadefteri.com A)Yalnız I 11. Başkalaşım kayaçlarının oluşmasında; I. Tortullanma II. Çözünme III. Sıcaklık ve basınç özelliklerinden hangilerinin etkili olduğu söylenemez? A) Yalnız II B) I-III D) Yalnız III Tortul kayaçların en önemli özelliği, oluştukları döneme ait fosilleri barındırmalarıdır. Buna göre, aşağıdaki kayaçlardan hangisinde fosil bulunması beklenmez? A) Traverten D) Tüf C) I-II E) II-III I. Soğuma-Katılaşma, II. Metamorfizma, III. Yoğunlaşma, IV. Erime, Yukarıdakilerden hangileri kayaç döngüsü içerisinde yer almaz? B) Kalker C) Linyit E) Dikit A) Yalnız IV D) II-III 184 B) Yalnız III C) I-II E) I-III

39 TEST 2 TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR - II Doğru : Yanlış : 1. Aşağıdakilerden hangisi kayaçlarla ilgili doğru bir bilgidir? Boş : 4. Aşağıdaki kayaçlardan hangisi yerkabuğunun büyük çoğunluğunu oluşturur? Buna göre, aşağıda verilen kayaçlardan hangisi yüksek ve belirgin bir yer şekli oluşturur? A) Jips B) Obsidiyen C) Kayatuzu D) Kalker E) Traverten 3. Tortul kayaçların en önemli özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Granit B) Mermer C) Şist D) Obsidiyen E) Bazalt akillicografyadefteri.com A) Tüf volkanik arazilerde bulunur. B) Dünyada ilk oluşan kayaçlar, tortul kayaçlardır. C) Başkalaşım kayaçları çok kısa sürede oluşurlar. D) Eriyebilen kayaçlardan biri de Andezittir. E) Elmas, kimyasal tortul kayaçtır. 2. Yeryüzünde aşınmaya karşı dirençli olan kayaçlar, çevresine göre yüksek ve belirgin yer şekilleri oluştururlar. Net : 5. Bitki parçaları tortul tabakalar arasında ve su içersinde birikir. Bu parçalar zaman içersinde bakterilerin etkisi ile karbon bakımından zenginleşerek bu kayaca dönüşürler. Buna göre, aşağıdaki kayaçlardan hangisi bu türe örnektir? A) Mermer C) Kömür B) Elmas D) Volkan camı E) Sütun 6. Suda erimiş haldeki kimyasal maddelerin birikmesi sonucu oluşan kayaç grubudur. Aşağıdakilerden hangisi bu grup içersinde yer alır? A) Volkanik olaylarla oluşmaları B) Yüksek sıcaklık ve basınçla yapılarının değişmesi C) Yalnızca göl tabanlarında bulunmaları D) Fosil barındırmaları E) Dünyada oluşan ilk kayaçlar olmaları A) Traverten B) Kumtaşı C) Gnays D) Siyenit E) Antrasit 185

40 Magmanın yeryüzüne çıkması ve soğumasıyla dış püskürük kayaçlar oluşur. Buna göre, aşağıdaki kayaçlardan hangisi buna bir örnek değildir? A) Andezit D) Bazalt B) Kuvarsit C) Tüf E) Obsidiyen B) Sarkıt D) Traverten 9. - Kolay eriyebilen kayaçlardır. - Oluşumunda yüksek sıcaklık ve basınç etkilidir. - Çakıltaşı, kiltaşı, miltaşı önemli örnekleridir. - Magmanın yerin derinliklerine sokulup, katılaşması ile oluşurlar. akillicografyadefteri.com A) Konglomera C) Miltaşı E) Mermer 1 Dış Püskürük Bazalt 2 Organik Tortul Kömür 3 Başkalaşım Yukarıdaki kayaç-oluşum türleri eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) Aşağıdaki kayaç türlerden hangisi oluşum türü bakımından diğerlerinden farklıdır? Mercan B) Yalnız 2 C) Yalnız 3 D) 1-3 E) Aşağıdaki kayaçlardan hangisinin volkanik arazilerde görülme olasılığı daha azdır? A) Obsidiyen D) Bazalt B) Granit C) Gnays E) Gabro 12. Kayaç döngüsüyle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur? A) Çeşitli ortamlarda biriken mermer, sıcaklık ve basıncın etkisi ile kalkere dönüşür. B) Başkalaşım kayaçları, dış kuvvetler tarafından parçalanarak püskürük kayaçlara dönüşür. C) Püskürük kayaçlar üst üste birikip tortul kayaçları oluştururlar. D) Tortul kayaçlar, sıcaklık ve basıncın etkisi ile başka kayaçlara dönüşürler. E) Kumtaşı zamanla elmasa dönüşür. Yukarıda verilen kayaç grupları sınıflandırıldığında, aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır? A) Dış püskürük B) Fiziksel tortul C) Başkalaşım D) İç püskürük E) Kimyasal tortul 186

41 SU KAYNAKLARI - I TEST 3 Doğru : Yanlış : 1. Aşağıda dünyadaki su kaynaklarının oransal dağılışı verilmiştir. Tatlı Sular %3 Tatlı Yüzey Suları %0,3 Dünya Su Dağılımı Net : III 4. II Akarsular %2 Bataklıklar %11 Yeraltı Suyu %31,4 Tuzlu Sular %97 Boş : Buzullar %68,3 IV I V Göller %87 Tatlı Su Dağılımı Yukarıdaki haritada numaralandırılmış alanlardan hangisi tatlı su kaynakları bakımından en fakirdir? Tatlı Yüzey Suları Dağılımı A) V A) Tatlı suların yaklaşık 2/3'ünü yeraltı suları oluşturur. B) Yeryüzündeki su kaynaklarının %97'si okyanus ve denizlerdir. C) Tatlı yüzey sularının büyük çoğunluğu göllerden oluşur. D) Tatlı yüzey suları içersindeki nehirlerin oranı, bataklıkların oranından küçüktür. E) Buzullar tatlı suların çoğunluğunu oluştururlar. 2. Aşağıdakilerden hangisi tuzlu su kaynaklarından biri değildir? akillicografyadefteri.com Yalnızca şekildeki bilgilerden yararlanarak, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılmaz? B) IV C) III D) II E) I 5. Aşağıdaki kıtalardan hangisinin Büyük Okyanus'a kıyısı yoktur? A) Kuzey Amerika B) Avustralya C) Asya D) Güney Amerika E) Avrupa 6. X X A) Okyanuslar B) Göller C) Bataklıklar D) İç denizler E) Kenar denizler Yukarıdaki haritada X ile gösterilen su kütlesi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) X İle gösterilen su kütlesi, Atlas Okyanusu'dur B) Peru okyanus akıntısı bu su kütlesinde yer alır. C) En derin noktası Porto Riko çukurudur. D) Karayip denizi, Atlas okyanusuna bağlı bir kenar denizdir. E) Dünyanın en uzun ve en geniş okyanus sırtına sahiptir. 3. Aşağıdakilerden hangisi tatlı yüzey sularından biridir? A) Kenar deniz C) İç deniz B) Yer altı suyu D) Akarsu E) Okyanus 187

42 10. Deniz suyunun sıcaklığı ve tuzluluğu ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe azalır Afrika, Asya, Avustralya ve Antartika arasında yeralır, - Dünya ticaretinde önemli bir yere sahiptir, - Doğusundan, adalar ve ada yayları ile ayrılır, III Yukarıda bazı özellikleri verilen su kütlesi, aşağıdakilerden hangisidir? I A) Kızıldeniz B) Baltık denizi C) Hint okyanusu D) Büyük okyanus E) Çin denizi Buna göre, yukarıdaki haritada numaralandırılmış denizlerin, su sıcaklığı ve tuzluluğu en yüksek olandan en düşük olana doğru sıralaması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Buna göre aşağıda verilen denizlerden hangisi Atlas Okyanus'una bağlı kenar deniz değildir? A) Akdeniz B) Manş Denizi C) Kuzey Denizi D) Karayip Denizi E) Labrador Denizi akillicografyadefteri.com A) II-I-III 8. Ana su kütlesi ile adalar veya ada yayları ile ayrılmış okyanus parçalarına Kenar deniz adı verilir. II B) I-II-III C) II-III-I D) III-II- I E) I-III-II 11. Aşağıdaki ülkelerden hangisinin Akdeniz'e kıyısı yoktur? A) Fransa B) Portekiz C) Tunus D) Suriye E) Arnavutluk 12. I. Asya kıtası ile Kuzey Amerika arasında yer alan Dünya'nın en büyük kenar denizidir, ll. İngiltere ile Fransa arasında uzanan dar bir deniz, lll. Afrika ile Arap yarımadası arasındaki en tuzlu deniz 9. Okyanuslardan boğazlara ayrılmış, kara içlerine sokulmuş denizlere, iç deniz denir. Yukarıda özellikleri verilen denizler, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak sıralanmıştır? Buna göre, aşağıda verilen denizlerden hangisi bir iç denizdir? A) Bering - Manş - Kızıldeniz B) Kuzey - Baltık - Umman C) Labrador - Kuzey - Kızıldeniz D) Bering - Kuzey - Umman E) Baltık - Manş - Kızıldeniz A) Japon Denizi B) Baltık Denizi C) Umman Denizi D) Karadeniz E) Bering Denizi 188

43 SU KAYNAKLARI - II TEST 4 Doğru : Yanlış : 1. Göllerin özellikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? Boş : 4. Dünya üzerinde tektonik göllerin yoğun olduğu alanlardan biri Doğu Afrika Grabenidir. A) Karstik göllerin sularında kireç oranı yüksektir. B) Göl sularının tuzluluk oranı enlem arttıkça artar. C) Kapalı havza göllerinin suları tuzlu yada sodalı olur. D) Dışarıya akışı olan göllerin suları genelde tatlıdır. E) Göl sularının kimyasal özellikleri üzerinde göl çanağındaki kayaçlarda etkilidir. Yukarıda verilenlerden hangileri göl sularının tatlı olup olmamasında daha etkilidir? B) I-III C) II-III D) I-IV E) III-IV Buna göre, aşağıdaki tektonik göllerden hangisi Doğu Afrika Grabeninde yer almaz? A) Nyasa akillicografyadefteri.com 2. Göl sularının özelliğini belirleyen birçok faktör bulunur. l. Gölün yüzölçümü, ll. Göl alanının iklim şartları, lll. Göl çanağını oluşturan kayaçlar, IV. Gölün derinliği, A) I-II Net : B) Victoria C) Albert D) İşkodra E) Tanganika 5. Aşağıdaki ülkelerin hangisinde buzul göllerine rastlanmaz? A) Norveç B) Fas D) Finlandiya C) İsveç E) Kanada 6. Kolay çözünebilen kalker ve jips gibi kayaçların yaygın olduğu alanlarda, erime ve çökme sonucu oluşan çukurlara suların dolması ile oluşan göllere karstik göller adı verilir. II I IV III 3. Yerkabuğu hareketleri sonucunda meydana gelen çukurlara zamanla suların dolması ile tektonik göller oluşur. V Aşağıdakilerden hangisi bu tür göllere örnek olarak gösterilemez? Yukarıda numaralandırılmış alanlardan hangisinde bu tür göller yoğun olarak yer alır? A) Michigan B) Tanganika D) Victoria E) Çad A) V C) Balkaş 189 B) IV C) III D) II E) I

44 10. Sıcak ve kurak iklim koşullarının hakim olduğu dönenceler çevresinde mevsimlik sıcaklık değişmeleri fazla olur. Bu durum bu alanlarda yer alan göllerin yüzölçümleri yıl içinde farklılıklar göstermesine neden olmuştur. 7. Volkanik dağların zirvelerinde oluşan krater çukurlarına zamanla suların dolmasıyla volkanik göller oluşur. Bu tür göller levha sınırları boyunca görülür. V Aşağıda verilen göllerden hangisinin kapladığı alan yıl içinde daha fazla değişir? I IV III II A) Nuran D) Çad B) Nyasa C) Balkaş E) Onega Buna göre yukarıda numaralandırılarak verilen alanlardan hangisinde bu tür göllere rastlanmaz? B) II C) III D) IV E) V 8. Günümüzde akarsular ile beslenmeyen ve 600 km² yüzölçümüne sahip olan göl İsrailÜrdün arasında yer alır. Göl seviyesi, Deniz seviyesinden 394 metre aşağıdadır. Dünya'nın en tuzlu gölü olarak bilinir. Yukarıda bazı özellikleri verilen göl aşağıdakilerden hangisidir? akillicografyadefteri.com A) l 11. I. Erie gölü II. Ohri gölü III. Huron gölü IV. Michigan gölü V. Ontario gölü Yukarıda verilen göller, oluşum bakımından kendi içinde sınıflandırılırsa hangisi bu grubun dışında kalır? A) l B) II C) III D) IV E) V A) Baykal B) Balkaş C) Lut D) Büyük Ayı E) Hazar 9. Aşağıdaki göllerden hangisi Kuzey Amerika Kıtası'nda yer almaz? A) Büyük Esir C) Ontario 12. Aşağıdaki göllerden hangisinin oluşum nedeni diğerlerinde farklıdır? B) Winnipeg D) Ladoga A) Hazar E) Süperior 190 B) Aral D) Balkaş C) Ontario E) Lut

45 SU KAYNAKLARI - III TEST 5 Doğru : Yanlış : 1. Aşağıdakilerden hangisi akarsuların yararlanma yollarından biri değildir? Boş : 4. Akarsu rejimleri üzerinde o bölgenin yağış şartları etkilidir. Buna göre, aşağıda verilen akarsulardan hangisinin rejimi daha düzenlidir? A) Ulaşım B) İçme suyu C) Balıkçılık D) Enerji E) Tuz elde etme A) Yukon 2. Yağış 400 mm Net : B) Yenisey C) Tuna D) Ren E) Yantze Sıcaklık C OŞMNMHTAEEKA Yukarıda sıcaklık-yağış grafiği verilen iklim bölgesindeki bir akarsu için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Akımı yıl boyunca yüksektir. B) Akım değerleri Mart ve Eylül aylarında artmıştır C) Havzası geniştir. D) Ulaşım ve taşımacılık yapılabilir. E) Rejimi düzenlidir. akillicografyadefteri.com And dağlarından kaynağı olarak doğuya doğru uzanış gösterip, Atlas okyanusuna dökülür. Taşıdığı su miktarının Nil, Missisipi ve Yantze taşıdığı su miktarının toplamından fazladır. Havza genişliği bakımından ilk sırada yer alır. Yukarıda bazı özellikleri verilen akarsu aşağıdakilerden hangisidir? A) Kongo B) Amazon C) Ganj D) Volga E) Obi 3. Yağışlı dönemlerde akışa geçen yağışlı dönemin sona ermesi ile yatağı kuruyan akarsulara mevsimlik akarsu adı verilir. İklim koşulları dikkate alındığında, aşağıdaki alanların hangisinde mevsimlik akarsuların daha fazla olduğu söylenebilir? 6. Aşağıdaki akarsu gruplarından hangisi Avrupa kıtasında yer alır? A) Volga - Nil - Yantze B) Tuna - Ren - Elbe C) Missisipi - Amazon - Obi D) Yenisey - Obi - Tuna E) Ren - Volga - Kongo A) Kuzey Afrika B) Orta Afrika C) Batı Avrupa D) Orta Amerika E) Güneydoğu Asya 191

1.Bölüm: Kayaçlar vetopoğrafya

1.Bölüm: Kayaçlar vetopoğrafya 1.Bölüm: Kayaçlar vetopoğrafya KAYAÇ (TAŞ) :Bir ya da birden fazla. doğal olarak birleşmesiyle oluşan katılardır. PAna kaynakları..' dır, P ana malzemesini oluştururlar, PYer şekillerinin oluşum ve gelişimlerinde

Detaylı

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ Topraklar zonal, intrazonal ve azonal topraklar olmak üzere üçe ayrılır. 1. Zonal (Yerli) Topraklar iklim ve bitki örtüsüne bağlı olarak oluşan ve bütün katmanların(horizonların)

Detaylı

FENERBAHÇE SPOR KULÜBÜ EĞİTİM KURUMLARI ANADOLU LİSESİ 10. SINIFLAR COĞRAFYA İZLEME SINAVI

FENERBAHÇE SPOR KULÜBÜ EĞİTİM KURUMLARI ANADOLU LİSESİ 10. SINIFLAR COĞRAFYA İZLEME SINAVI 1. 2. Kalker gibi tortul kayaçların metamorfik kayaçlarına dönüşmesinde etkili olan faktörler aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir (5 puan)? A. Soğuma - Buzullaşma B. Ayrışma - Erime C. Sıcaklık - Basınç

Detaylı

3. Hafta (12 16 Ekim) Hoş Geldiniz

3. Hafta (12 16 Ekim) Hoş Geldiniz 2 3. Hafta (12 16 Ekim) Hoş Geldiniz SU KAYNAKLARI A. Okyanuslar ve Denizler: Atmosferdeki su miktarında artış ya da azalış olmaz sadece yer değiştirme olur. Okyanuslar büyüklüğüne göre Pasifik, Atlas

Detaylı

TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR

TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR Magmatik (Püskürük) Kayaçlar Ýç püskürük Yer kabuðunu oluþturan kayaçlarýn tümünün kökeni magmatikdir. Magma kökenli kayaçlar dýþ kuvvetlerinin etkisiyle parçalara ayrýlýp, yeryüzünün çukur yerlerinde

Detaylı

1 PÜSKÜRÜK ( MAGMATİK = KATILAŞIM ) KAYAÇLAR :

1 PÜSKÜRÜK ( MAGMATİK = KATILAŞIM ) KAYAÇLAR : Kayaçlar Nelerdir Kayaçlar su, gaz ve organik varlıkların dışında yerkabuğunu meydana getiren unsurlardır. Yol yarmaları, maden ocakları ve taş ocakları gibi yerlerle, toprak veya enkaz örtüsünden yoksun

Detaylı

Doğal Sistemler. Test-1. Kayaçlar. 1. Kayaçları oluşturan en küçük yapı aşağıdakilerden

Doğal Sistemler. Test-1. Kayaçlar. 1. Kayaçları oluşturan en küçük yapı aşağıdakilerden 1.Ünite Doğal Sistemler 1. ı oluşturan en küçük yapı aşağıdakilerden hangisidir? A) Su B) Mineral C) Fosil D) Toprak E) Element 4. Bir öğretmen derste anlattığı bölge ile ilgili olarak granit, siyenit

Detaylı

ÜNÝTE - 1 TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR

ÜNÝTE - 1 TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR Doðal Sistemler ÜNÝTE - 1 TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR...12 Ölçme ve Deðerlendirme...14 Kazaným Deðerlendirme Testi...16 Ünite Deðerlendirme Testi...18 Doðal Sistemler ÜNÝTE - 2 LEVHA

Detaylı

Başlıca Toprak Tipleri ve Özellikleri

Başlıca Toprak Tipleri ve Özellikleri Başlıca Toprak Tipleri ve Özellikleri Toprak, üzerinde tüm canlıların barınıp yaşadığı, insan ve hayvan beslenmesi için gerekli ürünlerin yetiştiği yaşayan canlı bir varlıktır ve yaşamın kaynağıdır. Toprak,

Detaylı

Taşların fiziksel etkiler sonucunda küçük parçalara ayrılmasına denir. Fiziksel çözülme, taşları oluşturan minerallerin kimyasal yapısında herhangi

Taşların fiziksel etkiler sonucunda küçük parçalara ayrılmasına denir. Fiziksel çözülme, taşları oluşturan minerallerin kimyasal yapısında herhangi TOPRAK Yer kabuğunu oluşturan çeşitli kaya ve minerallerin fiziksel ve kimyasal yoldan ayrışmasıyla meydana gelen, içinde son derece zengin flora, hayvan varlığı barındıran ve inorganik maddeler ile hava,

Detaylı

JEOLOJĠ TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR

JEOLOJĠ TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR JEOLOJĠ TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR Bir nehir kenarında gezerken çakılların renk ve biçim bakımından birbirlerinden farklı olduğunu görürüz. Bu durum bize, kayaçların farklı ortamlarda oluştuğunu gösterir.

Detaylı

DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR; SULAR. Veli&Sümeyra YILMAZ

DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR; SULAR. Veli&Sümeyra YILMAZ DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR; SULAR 1 2 3 4 Dünyadaki Su Tatlı Su Tatlı Yüzey Suları 5 Su ihtiyacının karşılanması için alınabilecek önemler: a) Baraj yapma b) Suların kirlenmesini engelleme c) Her alanda su tüketiminde

Detaylı

Kaya çatlaklarına yerleşen bitki köklerinin büyümesine bağlı olarak çatlak genişler, zamanla ana kayadan parçalar kopar.

Kaya çatlaklarına yerleşen bitki köklerinin büyümesine bağlı olarak çatlak genişler, zamanla ana kayadan parçalar kopar. Toprağın Hikâyesi (Toprak Oluşumu) Toprak, yer kabuğunu oluşturan kayaçların ayrışması ve ufalanması ile oluşmuş; içinde çeşitli mineraller, canlı organizmalar, organik maddeler, hava ve su bulunan yeryüzü

Detaylı

Bölgesel iklim: Makroklima alanı içerisinde daha küçük alanlarda etkili olan iklimlere bölgesel iklim denir.(marmara iklimi)

Bölgesel iklim: Makroklima alanı içerisinde daha küçük alanlarda etkili olan iklimlere bölgesel iklim denir.(marmara iklimi) YERYÜZÜNDEKİ BAŞLICA İKLİM TİPLERİ Matematik ve özel konum özelliklerinin etkisiyle Dünya nın çeşitli alanlarında farklı iklimler ortaya çıkmaktadır. Makroklima: Çok geniş alanlarda etkili olan iklim tiplerine

Detaylı

YERKÜRE VE YAPISI. Çekirdek (Ağır Küre) Manto (Ateş Küre (Magma)) Yer Kabuğu (Taş Küre) Hidrosfer (Su Küre) Atmosfer (Hava Küre)

YERKÜRE VE YAPISI. Çekirdek (Ağır Küre) Manto (Ateş Küre (Magma)) Yer Kabuğu (Taş Küre) Hidrosfer (Su Küre) Atmosfer (Hava Küre) YERKÜRE VE YAPISI Dünya iç içe kürelerden meydana gelmiştir. Bu katmanların kalınlıkları, yoğunlukları ve bileşimleri birbirinden çok farklıdır. Yoğunlukları dışarıdan Dünya nın merkezine doğru artar.

Detaylı

YGS COĞRAFYA. DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR: Su, Toprak, Bitki. Ahmet Burak Kargı

YGS COĞRAFYA. DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR: Su, Toprak, Bitki. Ahmet Burak Kargı YGS COĞRAFYA DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR: Su, Toprak, Bitki Ahmet Burak Kargı ahmetburakkargi@gmail.com Yer yüzünde En Fazla Tatlı Suya Sahip Alanlar Yeryüzündeki tatlı suların %87 sini göller oluşturur. Bir gölün

Detaylı

Sunum ve Sistematik 1. BÖLÜM: TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR KONU ÖZETİ

Sunum ve Sistematik 1. BÖLÜM: TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR KONU ÖZETİ Sunum ve Sistematik 1. BÖLÜM: TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR KONU ÖZETİ Bu başlık altında, bölümün en can alıcı bilgileri, kazanım sırasına göre en alt başlıklara ayrılarak hap bilgi niteliğinde konu özeti olarak

Detaylı

MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 10. SINIF COĞRAFYA DERSİ YAZ TATİLİ EV ÇALIŞMASI

MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 10. SINIF COĞRAFYA DERSİ YAZ TATİLİ EV ÇALIŞMASI MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 10. SINIF COĞRAFYA DERSİ YAZ TATİLİ EV ÇALIŞMASI Öğrencinin, AdıSoyadı: Sınıfı: Numarası: Ödevin Veriliş Tarihi: 12.06.2015 Ödevin Teslim Tarihi: 19.09.2015 DOĞAL SİSTEMLER

Detaylı

Akdeniz iklimi / Roma. Okyanusal iklim / Arjantin

Akdeniz iklimi / Roma. Okyanusal iklim / Arjantin Akdeniz iklimi / Roma Okyanusal iklim / Arjantin Savan iklimi/ Meksika Savan iklimi/ Brezilya Okyanusal iklim / Londra Muson iklimi/ Calcutta-Hindistan 3 3 Kutup iklimi/ Grönland - - - - - - -3-4 -4 -

Detaylı

DOĞAL SİSTEMLER. 1. BÖLÜM TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR

DOĞAL SİSTEMLER. 1. BÖLÜM TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR DOĞAL SİSTEMLER. 1. BÖLÜM TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR KONULAR: KAYAÇLAR PÜSKÜRÜK KAYAÇLAR NASIL OLUŞUR? TORTUL KAYAÇLAR NASIL OLUŞUR? BAŞKALAŞIM KAYAÇLAR NASIL OLUŞUR? EK NOTLAR VE SORULAR 1. ve 2. BÖLÜM 1

Detaylı

Yeryüzündeki Sular hidrosfer su döngüsü

Yeryüzündeki Sular hidrosfer su döngüsü Yeryüzündeki Sular Başta balıklar olmak üzere bütün canlılar suya ihtiyaç duymaktadır. Okyanus, deniz ve göllerde yaşayan bitki ve hayvanların sayısı karalarda yaşayanlara göre çok daha fazladır. Karalarda

Detaylı

MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri

MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri Türkiye de Sıcaklık Türkiye de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı Türkiye haritası incelendiğinde Yükseltiye bağlı olarak

Detaylı

1. Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere ne ad verilir?

1. Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere ne ad verilir? Soru - Yanýt 15 1. Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere ne ad verilir? Yanýt: Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere kayaç denir.

Detaylı

10. SINIF. Yerşekilleri ve Kayaçlar I TEST. 1. Kayaçların ufalanmasında ve ayrışmasında aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez?

10. SINIF. Yerşekilleri ve Kayaçlar I TEST. 1. Kayaçların ufalanmasında ve ayrışmasında aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez? 10. SNF C Yerşekilleri ve Kayaçlar 1. Kayaçların ufalanmasında ve ayrışmasında aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez? A) Dünya nın günlük hareketi B) Kayaçların sertlik derecesi C) Mutlak

Detaylı

8. Ünite Yeryüzünde Yaşam

8. Ünite Yeryüzünde Yaşam 8. Ünite Yeryüzünde Yaşam 381 Yer kabuðu Nelerden Oluþur? Milyarca yýl önce Dünya, ekseni etrafýnda dönen, erimiþ ve gaz hâlinde bulunan maddelerden oluþmuþtu. Zamanla dýþtan içe doðru soðuyarak yer kabuðu

Detaylı

İçindekiler. TOPOĞRAFYA ve KAYAÇLAR...5 LEVHA HAREKETLERİNİN ETKİLERİ... 11. DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR: SU, TOPRAK ve BİTKİ... 17

İçindekiler. TOPOĞRAFYA ve KAYAÇLAR...5 LEVHA HAREKETLERİNİN ETKİLERİ... 11. DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR: SU, TOPRAK ve BİTKİ... 17 İçindekiler 1. Ünite TOPOĞRAFYA ve KAYAÇLAR....5 2. Ünite LEVHA HAREKETLERİNİN ETKİLERİ.... 11 3. Ünite DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR: SU, TOPRAK ve BİTKİ.... 17 4. Ünite NÜFUSUN GELİŞİMİ, DAĞILIŞI ve NİTELİKLERİ...

Detaylı

TOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu.

TOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu. TOPRAK ANA MADDESİ Toprak Bilgisi Dersi 2011 2012 Peyzaj Mimarlığı Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Ana Maddesi Topraklar, arz kabuğunu oluşturan kayalar, mineraller ve organik maddelerin

Detaylı

Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler

Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler Nüfusun Dağılışında Etkili Faktörler Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler 1-Doğal Faktörler: 1.İklim : Çok sıcak ve çok soğuk iklimler seyrek nüfusludur.

Detaylı

İKLİM TİPLERİ. Yıllık ortalama sıcaklık 25 C dolayındadır. Yıllık ve günlük sıcaklık farkı 2-3 C yi geçmez. Yıllık yağış miktarı 2000 mm den

İKLİM TİPLERİ. Yıllık ortalama sıcaklık 25 C dolayındadır. Yıllık ve günlük sıcaklık farkı 2-3 C yi geçmez. Yıllık yağış miktarı 2000 mm den İKLİM TİPLERİ Dünya'nın hemen her bölgesinin kendine özgü bir iklimi bulunmaktadır. Ancak, benzer iklim kuşaklarına sahip alanlar büyük iklim kuşakları oluştururlar. Yüzlerce km 2 lik sahaları etkileyen

Detaylı

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır.

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. PLATO: Çevresine göre yüksekte kalmış, akarsular tarafından derince yarılmış geniş düzlüklerdir. ADA: Dört tarafı karayla

Detaylı

TOPRAK ANA MADDESİ KAYAÇLAR. Oluşumlarına göre üç gruba ayrılırlar 1. Tortul Kayaçlar 2.Magmatik Kayaçlar 3.Metamorfik (başkalaşım) Kayaçlar

TOPRAK ANA MADDESİ KAYAÇLAR. Oluşumlarına göre üç gruba ayrılırlar 1. Tortul Kayaçlar 2.Magmatik Kayaçlar 3.Metamorfik (başkalaşım) Kayaçlar TOPRAK ANA MADDESİ KAYAÇLAR Oluşumlarına göre üç gruba ayrılırlar 1. Tortul Kayaçlar 2.Magmatik Kayaçlar 3.Metamorfik (başkalaşım) Kayaçlar 1. Magmatik Kayaçlar Magmanın arz kabuğunun çeşitli derinliklerinde

Detaylı

Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu

Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu TOPRAK OLUŞUMU Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu şekildedir: 1. İklim (su, sıcaklık, oksijen ve karbondioksit) 2. Ana materyal 3. Bitki ve hayvanlar (organik faktörler)

Detaylı

BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ

BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ Doğal, beşerî ve ekonomik özellikler bakımından çevresinden farklı; kendi içinde benzerlik gösteren alanlara bölge denir. Bölgeler, kullanım amaçlarına göre birbirine benzeyen

Detaylı

5. Aşağıdakilerden hangisi, Dünya nın iç kısmının sıcak. 6. Yer kabuğu mantoyu çevreleyen bir zar gibi olup kıtalar.

5. Aşağıdakilerden hangisi, Dünya nın iç kısmının sıcak. 6. Yer kabuğu mantoyu çevreleyen bir zar gibi olup kıtalar. BÖLÜM 6 Yerin Şekillenmesi (İç Kuvvetler) 1. Dünya nın iç yapısı hakkında en kapsamlı bilgileri... verir. Bu bilgilere göre, Dünya, iç içe bir kaç küreden oluşmuştur. Buna göre, yukarıda noktalı yere aşağıdakilerden

Detaylı

İKLİM TİPLERİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ ÇALIŞMA TESTİ

İKLİM TİPLERİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ ÇALIŞMA TESTİ İKLİM TİPLERİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ ÇALIŞMA TESTİ A. Aşağıdaki soruları yandaki şekle bakarak cevaplayınız. 1. Yağış rejimi. 2. Burası. Kuşakta bulunur. 3. Yarımküresi 4. Bitki örtüsü. 5. Yaz kuraklığı isteyen

Detaylı

COĞRAFYA-2 TESTİ. eşittir. B) Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine B) Yerel saati en ileri olan merkez L dir.

COĞRAFYA-2 TESTİ. eşittir. B) Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine B) Yerel saati en ileri olan merkez L dir. 2012 LYS4 / COĞ-2 COĞRAFYA-2 TESTİ 2. M 1. Yukarıdaki Dünya haritasında K, L, M ve N merkezleriyle bu merkezlerden geçen meridyen değerleri verilmiştir. Yukarıda volkanik bir alana ait topoğrafya haritası

Detaylı

Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik

Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik TARIM VE EKONOMİ Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlıdır. Bazı ülkelerde tarım tekniği

Detaylı

Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü. Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN

Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü. Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN ÇORUM 2017 Alp - Himalaya kıvrım kuşağı üzerinde yer alan ülkemizde tüm jeolojik zaman ve devirlere ait araziler görülebilmektedir.

Detaylı

4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI

4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI 4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI 1. Dünya mızın şekli neye benzer? Dünyamızın şekli küreye benzer. 2. Dünya mızın şekli ile ilgili örnekler veriniz.

Detaylı

TOPO ĞR AFYAV E KAYAÇLAR

TOPO ĞR AFYAV E KAYAÇLAR BÖLÜM 1 TO A VE K A AFY Y A ĞR Ç PO R LA Doğal yollarla oluşmuş, inorganik, karakteristik bir kristal yapısı ve belli bir kimyasal bileşimi (formülü) olan, sabit veya belli sınırlar içinde değişebilen,

Detaylı

Test. Beşeri Yapı BÖLÜM 7

Test. Beşeri Yapı BÖLÜM 7 BÖLÜM 7 Beşeri Yapı 1. Yeryüzünde sıcaklık ve yağış gibi iklim özellikleriyle birlikte denizler, buzullar ve yüksek alanlar gibi etkenler nüfus ve yerleşmenin dağılışında önemli rol oynar. Doğal şartlar

Detaylı

TÜRKİYE NİN İKLİMİ. Türkiye nin İklimini Etkileyen Faktörler :

TÜRKİYE NİN İKLİMİ. Türkiye nin İklimini Etkileyen Faktörler : TÜRKİYE NİN İKLİMİ İklim nedir? Geniş bir bölgede uzun yıllar boyunca görülen atmosfer olaylarının ortalaması olarak ifade edilir. Bir yerde meydana gelen meteorolojik olayların toplamının ortalamasıdır.

Detaylı

O."aapari üç unsur: su, TopRAx, SU KAVNAI{IARI girri N: r-. sıjııı!i $ $J ııç,iifu Aşağıda verilen şekilden yararlanarak soruları cevaplayınız. Su kaynakları arasında nasıl bir ilişki vardır? - Su döngüsü

Detaylı

TOPO ĞR AFYAV E KAYAÇLAR

TOPO ĞR AFYAV E KAYAÇLAR BÖLÜM 1 Sosyal Bilgiler Akademik Ders Notları Sayfası Paylaşımıdır.. (İbrahim Ulaş Baldemir) TO A VE K A AFY Y A ĞR Ç PO R LA BÖLÜM 1 COĞRAFYA Doğal yollarla oluşmuş, inorganik, karakteristik bir kristal

Detaylı

B A S I N Ç ve RÜZGARLAR

B A S I N Ç ve RÜZGARLAR B A S I N Ç ve RÜZGARLAR B A S I N Ç ve RÜZGARLAR Havadaki su buharı ve gazların, cisimler üzerine uyguladığı ağırlığa basınç denir. Basıncı ölçen alet barometredir. Normal hava basıncı 1013 milibardır.

Detaylı

TÜRKİYE NİN YER ALTI SULARI ve KAYNAKLARI

TÜRKİYE NİN YER ALTI SULARI ve KAYNAKLARI TÜRKİYE NİN YER ALTI SULARI ve KAYNAKLARI Yer altı Suları; Türkiye, kumlu, çakıllı ve alüvyal sahalar ile başta karstik alanlar olmak üzere, geçirimli kayaçlara bağlı olarak yer altı suları bakımından

Detaylı

10. SINIF KONU ANLATIMI. 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar

10. SINIF KONU ANLATIMI. 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar 10. SINIF KONU ANLATIMI 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar SUCUL BİYOMLAR Sucul biyomlar, biyosferin en büyük kısmını oluşturur. Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre tatlı su ve tuzlu su biyomları

Detaylı

BİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA

BİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA BİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA SUCUL BİYOMLAR Sucul biyomlar, biyosferin en büyük kısmını oluşturur. Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre tuzlu su ve tatlı su biyomları olmak üzere iki kısımda incelenir.

Detaylı

KONU 12: TAŞIN HAMMADDE OLARAK KULLANIMI: KAYAÇLAR

KONU 12: TAŞIN HAMMADDE OLARAK KULLANIMI: KAYAÇLAR KONU 12: TAŞIN HAMMADDE OLARAK KULLANIMI: KAYAÇLAR Yerkürenin iskeletini oluşturan kayaçlar kökenleri bakımından üç ana gruba ayrılırlar: 1. Magmatik Kayaçlar (Volkanik kayaçlar) 2. Tortul Kayaçlar (Sedimanter

Detaylı

Dünya'da Görülen Đklim Tipleri

Dünya'da Görülen Đklim Tipleri Dünya'da Görülen Đklim Tipleri Bir yerde benzer sıcaklık, basınç, rüzgar, nemlilik ve yağış özelliklerinin uzun süre etkili olmasıyla iklim tipleri belirmektedir. Đklimi oluşturan bu öğelerden birinin

Detaylı

4.ÜNİTE ÜLKEMİZİN KAYNAKLARI

4.ÜNİTE ÜLKEMİZİN KAYNAKLARI 4.ÜNİTE ÜLKEMİZİN KAYNAKLARI A) DOĞAL KAYNAKLAR VE EKONOMİ Toprak, su, orman ve madenler başlıca doğal kaynaklardır. Ülkemiz bu kaynaklar bakımından zengindir. Doğal kaynaklar sanayinin ihtiyacı olan hammadde

Detaylı

Özlem ŞAHİN, Faruk MİRZA

Özlem ŞAHİN, Faruk MİRZA YAYIN KURULU Hazırlayanlar Özlem ŞAHİN, Faruk MİRZA YAYINA HAZIRLAYANLAR KURULU Kurumsal Yayınlar Yönetmeni Saime YILDIRIM Kurumsal Yayınlar Birimi Dizgi & Grafik Mustafa Burak SANK & Ezgi Güler & Meltem

Detaylı

FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ

FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ KPSS 2017 önce biz sorduk 50 Soruda 32 soru ÖABT FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI YER BİLİMİ, ASTRONOMİ, ÇEVRE BİLİMİ, ALAN EĞİTİMİ Eğitimde 30. yıl KOMİSYON ÖABT Fen Bilimleri/

Detaylı

Diğer sayfaya geçiniz YGS / SOS

Diğer sayfaya geçiniz YGS / SOS 18. Doğal ve beşerî unsurlar birbirleriyle karşılıklı etkileşim içindedir. 19. Arazide yön ve hedef bulma sporlarında pusula ve büyük ölçekli haritalar sporcuların en önemli yardımcılarıdır. Sporcular

Detaylı

ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK

ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTENİN KONULARI Toprağın Oluşumu Fiziksel Parçalanma Kimyasal Ayrışma Biyolojik Ayrışma Toprağın Doğal Yapısı Katı Kısım Sıvı Kısım ve Gaz Kısım Toprağın Katmanları

Detaylı

Toprak oluşumu ve toprak türleri

Toprak oluşumu ve toprak türleri On5yirmi5.com Toprak oluşumu ve toprak türleri Toprak oluşumu ve toprak türleri nelerdir? Yayın Tarihi : 13 Kasım 2012 Salı (oluşturma : 3/1/2017) -Toprağın oluşması için önce kayaların çözünmesi gerekir.

Detaylı

Coğrafya ve Türkiye nin En'leri

Coğrafya ve Türkiye nin En'leri Coğrafya ve Türkiye nin En'leri Enlemin etkilediği en önemli faktör iklimdir. Boylam en çok yerel saat farklılaşmasını sağlar. En büyük paralel Ekvator, en küçük paraleller kutup noktalarıdır. Meridyenlerin

Detaylı

YERİN YAPISI VE İÇ KUVVETLER

YERİN YAPISI VE İÇ KUVVETLER YER 3 KATMANDAN OLUŞUR: 1.YERKABUĞU: En üstte bulunan tabakadır. İkiye ayrılır. SİAL: En üstteki katı kabuktur. Kıtaların altında kalın okyanusların altında incedir. SİMA: Sial in altında bulunan sıvı

Detaylı

COĞRAFYA DERSİ 9. SINIF 2. DÖNEM 1. YAZILISI SORULARI (1) (CEVAP ANAHTARLI)

COĞRAFYA DERSİ 9. SINIF 2. DÖNEM 1. YAZILISI SORULARI (1) (CEVAP ANAHTARLI) COĞRAFYA DERSİ 9. SINIF 2. DÖNEM 1. YAZILISI SORULARI (1) (CEVAP ANAHTARLI) 2013-2014 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI.. OKULU 2.DÖNEM 9/ SINIFI COĞRAFYA DERSİ 1. YAZILISI ADI SOYADI:...SINIF NO..PUAN 1. Yukarıdaki

Detaylı

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA CEVAP 1: (TOPLAM 10 PUAN) 1.1: 165 150 = 15 meridyen fark vardır. (1 puan) 15 x 4 = 60 dakika = 1 saat fark vardır. (1 puan) 12 + 1 = 13 saat 13:00 olur. (1 puan) 1.2:

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI AÇIK ÖĞRETİM OKULLARI (AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ - MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ) COĞRAFYA

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI AÇIK ÖĞRETİM OKULLARI (AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ - MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ) COĞRAFYA T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI AÇIK ÖĞRETİM OKULLARI (AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ - MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ) COĞRAFYA 3 DERS NOTU YAZAR Mecit Mümin POLAT ANKARA 2014 MEB HAYAT BOYU ÖĞRENME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAYINLARI

Detaylı

Büyük İklim Tipleri. Ata Yavuzer 9- A Coğrafya Performans Ödevi. Bu çalışma Bilgi ve İletişim Teknolojileri dersinde hazırlanmıştır.

Büyük İklim Tipleri. Ata Yavuzer 9- A Coğrafya Performans Ödevi. Bu çalışma Bilgi ve İletişim Teknolojileri dersinde hazırlanmıştır. Büyük İklim Tipleri Ata Yavuzer 9- A Coğrafya Performans Ödevi Hisar Okulları İçindekiler Büyük İklim Tipleri... 3 Ekvatoral İklim... 3 Görüldüğü Bölgeler... 3 Endonezya:... 4 Kongo:... 4 Tropikal İklim:...

Detaylı

Okyanus kıtaları birbirinden ayıran engin, açık denizlerdir 1. Yeryüzünün yaklaşık üçte ikisini (%70) kaplarlar ve bu alanın yaklaşık yarısında su

Okyanus kıtaları birbirinden ayıran engin, açık denizlerdir 1. Yeryüzünün yaklaşık üçte ikisini (%70) kaplarlar ve bu alanın yaklaşık yarısında su Okyanus kıtaları birbirinden ayıran engin, açık denizlerdir 1. Yeryüzünün yaklaşık üçte ikisini (%70) kaplarlar ve bu alanın yaklaşık yarısında su seviyesi 3000 metrenin üzerindedir. Okyanus kelimesi Yunanca

Detaylı

BİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 26 ŞUBAT 2014

BİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 26 ŞUBAT 2014 BİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM DOÇ. DR. YASEMEN SAY ÖZER 26 ŞUBAT 2014 1 19.02.2014 TANIŞMA, DERSLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER, DERSTEN BEKLENTİLER 2 26.02.2014 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 3 05.03.2014 DOĞAL

Detaylı

Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2.

Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2. Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2. Özel Konum 1. Türkiye nin Matematik (Mutlak) Konumu Türkiye nin Ekvatora ve başlangıç

Detaylı

İKLİM ELEMANLARI SICAKLIK

İKLİM ELEMANLARI SICAKLIK İKLİM ELEMANLARI Bir yerin iklimini oluşturan sıcaklık, basınç, rüzgâr, nem ve yağış gibi olayların tümüne iklim elemanları denir. Bu elemanların yeryüzüne dağılışını etkileyen enlem, yer şekilleri, yükselti,

Detaylı

PÜSKÜRÜK (MAĞMATİK) KAYAÇLAR

PÜSKÜRÜK (MAĞMATİK) KAYAÇLAR KAYAÇLAR Kayaçlar, yerkabuğunu oluşturan ve içerisinde çeşitli minareller bulunan taş ve kayalardır. Aslında baktığımızda bütün canlılar için çok önemli yeri olan ve incelemeye değer özellikleri bulunan

Detaylı

Büyük İklim Tipleri COĞRAFYA DERSİ PERFORMANS ÖDEVİ. Doruk Aksel Anil

Büyük İklim Tipleri COĞRAFYA DERSİ PERFORMANS ÖDEVİ. Doruk Aksel Anil Büyük İklim Tipleri COĞRAFYA DERSİ PERFORMANS ÖDEVİ Doruk Aksel Anil YERYÜZÜNDEKİ BAŞLICA İKLİM TİPLERİ Dünya'nın hemen her bölgesinin kendine özgü bir iklimi bulunmaktadır. Yüzlerce km² lik sahaları

Detaylı

SEDİMANTER KAYAÇLAR (1) Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I

SEDİMANTER KAYAÇLAR (1) Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I SEDİMANTER KAYAÇLAR (1) Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I KAYAÇ ÇEŞİTLERİ VE OLUŞUMLARI soğuma ergime Mağmatik Kayaç Aşınma ve erosyon ergime Sıcaklık ve basınç sediment

Detaylı

ÖABT. SORU BANKASI Tamamı Çözümlü. FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ ÖABT. YER BİLİMİ - ASTRONOMİ ÇEVRE BİLİMİ ve ALAN EĞİTİMİ

ÖABT. SORU BANKASI Tamamı Çözümlü. FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ ÖABT. YER BİLİMİ - ASTRONOMİ ÇEVRE BİLİMİ ve ALAN EĞİTİMİ ÖABT 2015 Soruları yakalayan komisyon tarafından hazırlanmıştır. ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ ÖABT FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ YER BİLİMİ - ASTRONOMİ ÇEVRE BİLİMİ ve ALAN EĞİTİMİ SORU BANKASI Tamamı

Detaylı

BÖLÜM 16 YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GELİŞMESİ

BÖLÜM 16 YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GELİŞMESİ BÖLÜM 16 YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GELİŞMESİ TOPOĞRAFYA, YÜKSELTİ VE RÖLİYEF Yeryüzünü şekillendiren değişik yüksekliklere topoğrafya denir. Topoğrafyayı oluşturan şekillerin deniz seviyesine göre yüksekliklerine

Detaylı

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR Kayaçların belirli bir yapısı vardır. Bu yapı kayaç oluşurken ve kayaç oluştuktan sonra kazanılmış olabilir. Kayaçların oluşum sırasında ve oluşum koşullarına bağlı olarak kazandıkları

Detaylı

RÜZGARLAR. Birbirine yakın iki merkezde sıcaklık farkı oluşması durumunda görülecek ilk olay rüzgarın esmeye başlamasıdır.

RÜZGARLAR. Birbirine yakın iki merkezde sıcaklık farkı oluşması durumunda görülecek ilk olay rüzgarın esmeye başlamasıdır. RÜZGARLAR Yüksek basınçtan alçak basınca doğru olan hava hareketidir. Birbirine yakın iki merkezde sıcaklık farkı oluşması durumunda görülecek ilk olay rüzgarın esmeye başlamasıdır. Rüzgarın Hızında Etkili

Detaylı

OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ

OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ - Kayaların ayrışması + organik maddeler - Su ve hava içerir - Bitki ve hayvanlar barındırır - Mineral maddeler TOPRAKLARI OLUŞTURAN ANA MATERYAL TİPLERİ - Toprak tipi-ana materyalin

Detaylı

İlk Zaman KAMBRİYEN ÖNCESİ: 3-Hadeyan, 2-Arkeyan, 1-Proterozoik

İlk Zaman KAMBRİYEN ÖNCESİ: 3-Hadeyan, 2-Arkeyan, 1-Proterozoik JEOLOJİK DEVİRLER İlk Zaman KAMBRİYEN ÖNCESİ: 3-Hadeyan, 2-Arkeyan, 1-Proterozoik Dünya nın oluşumundan 4 Milyar Yıl sonra Kıtaların çekirdek kısmını oluşturan en eski kıvrımlar oluşmuştur. Su yosunu (alg)

Detaylı

ADI: DÜNYA ĠKLĠMLERĠ

ADI: DÜNYA ĠKLĠMLERĠ ADI: DÜNYA ĠKLĠMLERĠ DERS : SOSYAL BĠLGĠLER SINIF : 6 YAKLAġIK SÜRE : 2 DERS SAATĠ ÖĞRENME ALANI : ĠNSANLAR YERLER VE ÇEVRELER ÜNĠTE : YERYÜZÜNDE YAġAM KAZANIMLAR : 3.Dünyanın farklı doğal ortamlarındaki

Detaylı

ÖZEL EGE LİSESİ İKLİM

ÖZEL EGE LİSESİ İKLİM ÖZEL EGE LİSESİ İKLİM Rehber Öğretmen : Şule Yıldız Hazırlayanlar : Bartu Çetin Burak Demiral Nilüfer İduğ Esra Tuncer Ege Uludağ Meriç Tekin 2000-2001 İZMİR TEŞEKKÜR Bize bu projede yardımda bulunan başta

Detaylı

DÜNYAMIZIN KATMANLARI FEN BİLİMLERİ

DÜNYAMIZIN KATMANLARI FEN BİLİMLERİ DÜNYAMIZIN KATMANLARI FEN BİLİMLERİ DÜNYAMIZIN KATMANLARI Uzaydan çekilen fotoğraflara baktığımızda Dünya yı mavi bir küreye benzetebiliriz. Bu durum, Dünya yüzeyinin çoğunluğunun su ile kaplı olmasının

Detaylı

AKÇADAĞ KEPEZ LİSESİ-HACI OSMAN DERELİ-COĞRAFYA ÖĞRETMENİ İKLİM TİPLERİ

AKÇADAĞ KEPEZ LİSESİ-HACI OSMAN DERELİ-COĞRAFYA ÖĞRETMENİ İKLİM TİPLERİ AKÇADAĞ KEPEZ LİSESİ-HACI OSMAN DERELİ-COĞRAFYA ÖĞRETMENİ İKLİM TİPLERİ İklim Tipleri Dünya da İklim ve Doğal Bitki Örtüsü Dünya da Görülen İklim Tipleri Bir yerde benzer sıcaklık, basınç, rüzgar, nemlilik

Detaylı

Atoller (mercan adaları) ve Resifler

Atoller (mercan adaları) ve Resifler Atoller (mercan adaları) ve Resifler Atol, hayatlarını sıcak denizlerde devam ettiren ve mercan ismi verilen deniz hayvanları iskeletlerinin artıklarının yığılması sonucu meydana gelen birikim şekilleridir.

Detaylı

KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER ve ÜLKELER

KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER ve ÜLKELER 392 4. Ünite KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER ve ÜLKELER 1. Bölge Kavramı... 146 2. Bölge Sınırları... 148 Konu Değerlendirme Testi-1... 151 145 Bölge Kavramı 393 394 BÖLGE NEDİR? Yeryüzünde doğal, beşeri ve ekonomik

Detaylı

İklim---S I C A K L I K

İklim---S I C A K L I K İklim---S I C A K L I K En önemli iklim elemanıdır. Diğer iklim olaylarının da oluşmasında sıcaklık etkilidir. Güneşten dünyamıza gelen enerji sabittir. SICAKLIK TERSELMESİ (INVERSİON) Kışın soğuk ve durgun

Detaylı

Doðal Unsurlar I - Ýklimin Etkisi Doðal Unsurlar II - Yerþekillerinin Etkisi Dünya'nýn Þekli ve Sonuçlarý

Doðal Unsurlar I - Ýklimin Etkisi Doðal Unsurlar II - Yerþekillerinin Etkisi Dünya'nýn Þekli ve Sonuçlarý Ödev Tarihi :... Ödev Kontrol Tarihi :... Kontrol Eden :... LYS COĞRAFYA Ödev Kitapçığı 1 (TM-TS) Doðal Unsurlar - Ýklimin Etkisi Doðal Unsurlar - Yerþekillerinin Etkisi Dünya'nýn Þekli ve Sonuçlarý Adý

Detaylı

10. Sınıf COĞRAFYA ÖZET

10. Sınıf COĞRAFYA ÖZET 10. Sınıf COĞRAFYA ÖZET Sevgili Öğrenciler, Bu özet kitap, okul müfredatına uygun olarak hazırlanmıştır. Kitaptaki konular, ders kitabınızla uyumlu olarak sıralanmış ve açıklanmıştır. Özet kitabımızın

Detaylı

DIŞ KUVVETLER. Hazırlayan : Taylan Batman Coğrafya Öğretmeni

DIŞ KUVVETLER. Hazırlayan : Taylan Batman Coğrafya Öğretmeni DIŞ KUVVETLER Rüzgar aşınım ve birikim şekilleri Akarsu aşınım şekilleri Akarsu birikim şekilleri Yer altı suları ve kaynaklar Karstik aşınım ve birikim şekilleri Buzul aşınım ve birikim şekilleri* Dalga

Detaylı

KAYAÇLAR YER KABUĞUNU OLUŞTURAN KAYAÇLAR

KAYAÇLAR YER KABUĞUNU OLUŞTURAN KAYAÇLAR TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR YER KABUĞUNU OLUŞTURAN KAYAÇLAR - Püskürük (Katılaşım - Volkanik) Kayaçlar. İç Püskürük Kayaçlar. Dış Püskürük Kayaçlar - Tortul Kayaçlar. Fiziksel (Kırıntılı) Tortul Kayaçlar. Kimyasal

Detaylı

1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir?

1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir? 1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir? a. Ova b. Vadi c. Plato d. Delta 2- Coğrafi bölgelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? a. Coğrafi özellikleri

Detaylı

1. İnsan etkisi dışında, kendiliğinden oluşan her unsur doğayı oluşturmaktadır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bir doğal unsurdur?

1. İnsan etkisi dışında, kendiliğinden oluşan her unsur doğayı oluşturmaktadır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bir doğal unsurdur? COĞRAFYA, yeryüzünü oluşturan doğal ortamların özelliklerini, Dünya üzerindeki dağılışlarını; doğal ortamla insan toplulukları ve etkinlikleri arasındaki karşılıklı ilişki ve etkileşimi nedenleriyle birlikte

Detaylı

TÜRKİYE NİN YERŞEKİLLERİ VE İKLİMİ TEST

TÜRKİYE NİN YERŞEKİLLERİ VE İKLİMİ TEST 1.Türkiye, Japonya ile birlikte ortalama yükseltisi fazla olan ülkeler içinde yer alır. Aşağıda verilenlerden hangisi, Türkiye nin yükselmesinde etkili değildir? A) Epirojenez B) Orejenez C) Volkanizma

Detaylı

DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı

DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı JEOLOJİK OSEONOGRAFİ Genelde çok karmaşık bir yapıya sahip olan okyanus ve deniz

Detaylı

YGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM İÇİNDEKİLER EDİTÖR ISBN / TARİH. Sertifika No: KAPAK TASARIMI SAYFA TASARIMI BASKI VE CİLT İLETİŞİM. Doğa ve İnsan...

YGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM İÇİNDEKİLER EDİTÖR ISBN / TARİH. Sertifika No: KAPAK TASARIMI SAYFA TASARIMI BASKI VE CİLT İLETİŞİM. Doğa ve İnsan... YGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM EDİTÖR Turgut MEŞE Bütün hakları Editör Yayınevine aittir. Yayıncının izni olmaksızın kitabın tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, çoğaltılması

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU Rapor tarihi:10/02/2014 İhracat Miktar Miktar İhracat İhracat Euro 250610 Kuvars 3 Hollanda 0 490.700 0 0 180.149 136.413 4 Almanya 429.387 336.598 64.931 47.605 173.941 131.141 5 İtalya 18.984.512 23.250

Detaylı

4) Yükselti ve engebenin kısa mesafelerde farklılık gösterdiği yörelerde iklim çeşitliliği fazladır.

4) Yükselti ve engebenin kısa mesafelerde farklılık gösterdiği yörelerde iklim çeşitliliği fazladır. 1 1) Aşağıdakilerden hangisi diğer dördünden farklı bir nedene bağlı olarak ortaya çıkmıştır? A) Bir dağ yamacı boyunca yükselen hava kütlesinin yağış bırakması B) Aynı enlemde yer alan, farklı yükseltiye

Detaylı

Ağır Ama Hissedemediğimiz Yük: Basınç

Ağır Ama Hissedemediğimiz Yük: Basınç Ağır Ama Hissedemediğimiz Yük: Basınç Atmosfer çeşitli gazlardan oluşmuştur ve bu gazların belirli bir ağırlığı vardır. Havada bulunan bu gazların ağırlıkları oranında yeryüzüne yaptığı etkiye atmosfer

Detaylı

JEOLOJİ İÇ KUVVETLER

JEOLOJİ İÇ KUVVETLER JEOLOJİ İÇ KUVVETLER Enerjisini yerin içindeki mağmadan alan güçlere iç kuvvetler denir. İç kuvvetlerin etkisiyle orojenez, epirojenez, volkanizma ve depremler meydana gelir. İç kuvvetlerin oluşturduğu

Detaylı

10. SINIF. Yerşekilleri ve Kayaçlar I TEST. 1. Kayaçların ufalanmasında ve ayrışmasında aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez?

10. SINIF. Yerşekilleri ve Kayaçlar I TEST. 1. Kayaçların ufalanmasında ve ayrışmasında aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez? SNF Yerşekilleri ve Kayaçlar 1. Kayaçların ufalanmasında ve ayrışmasında aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez? A) Dünya nın günlük hareketi B) Kayaçların sertlik derecesi ) Mutlak nem miktarı

Detaylı

Rüzgarlar kum çakıl gibi gevşek maddeleri havalandırarak taşımak, zemine çarparak aşındırmak ve biriktirmek suretiyle yeryüzünü şekillendirirler.

Rüzgarlar kum çakıl gibi gevşek maddeleri havalandırarak taşımak, zemine çarparak aşındırmak ve biriktirmek suretiyle yeryüzünü şekillendirirler. Rüzgarlar kum çakıl gibi gevşek maddeleri havalandırarak taşımak, zemine çarparak aşındırmak ve biriktirmek suretiyle yeryüzünü şekillendirirler. Rüzgarların şekillendirici etkilerinin görüldüğü yerlerin

Detaylı

TÜRKĠYE NĠN ĠKLĠMĠ BĠTKĠ ÖRTÜSÜ VE TOPRAK TĠPLERĠ

TÜRKĠYE NĠN ĠKLĠMĠ BĠTKĠ ÖRTÜSÜ VE TOPRAK TĠPLERĠ COĞRAFYA TÜRKĠYE NĠN ĠKLĠMĠ BĠTKĠ ÖRTÜSÜ VE TOPRAK TĠPLERĠ Türkiye nin Matematik Konumunun İklim Üzerindeki Etkileri Dört mevsim belirgin olarak yaşanır Akdeniz iklim kuşağında bulunur Batı rüzgarlarının

Detaylı

Doğal Su Ekosistemleri. Yapay Su Ekosistemleri

Doğal Su Ekosistemleri. Yapay Su Ekosistemleri Okyanuslar ve denizler dışında kalan ve karaların üzerinde hem yüzeyde hem de yüzey altında bulunan su kaynaklarıdır. Doğal Su Ekosistemleri Akarsular Göller Yer altı su kaynakları Bataklıklar Buzullar

Detaylı

Fiziki Özellikleri. Coğrafi Konumu Yer Şekilleri İklimi

Fiziki Özellikleri. Coğrafi Konumu Yer Şekilleri İklimi KİMLİK KARTI Başkent: Roma Yüz Ölçümü: 301.225 km 2 Nüfusu: 60.300.000 (2010) Resmi Dili: İtalyanca Dini: Hristiyanlık Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 29.500 $ Şehir Nüfus Oranı: %79 Ekonomik Faal Nüfus

Detaylı