SÜLEYMANİYE EVLERİ. Dr. Fatma SEDES

Transkript

1 Dr. Fatma SEDES

2 K2 K çim çim çim çim KUZEY kuzeydoğu DOĞU kuzeybatı BATI güneydoğu GİRİŞ (Kot Kesit ) (Kot Kesit ) (Kot Kesit ) GİRİŞ GİRİŞ güneybatı GÜNEY (Kot Kesit ) eski 9 parsel eski 8 parsel Dr. Fatma SEDES

3 İçindekiler Önsöz 7 İstanbul tarihine genel bir bakış 8 Tarihi Yarımada da planlama faaliyetleri 10 Kültürümüzde konut yapıları 12 Süleymaniye bölgesinin tarihine genel bir bakış 13 Dr. Fatma SEDES Süleymaniye de sosyal yaşam ve konut yapıları 14 Projenin amacı ve sınırları 15 Ada bazlı çalışmaların görsel sunumu ada 6 parsel görsel sunumu ada 3 parsel görsel sunumu ada 11 parsel görsel sunumu 34 Editör: Berker YAVUZ Baskı:... Temmuz 2015/ İSTANBUL 562 ada 13 parsel görsel sunumu ada 17 parsel görsel sunumu ada 20 parsel görsel sunumu ada 26 parsel görsel sunumu ada 30 parsel görsel sunumu ada 5 parsel görsel sunumu ada 30 parsel görsel sunumu 76 Kaynakça 82

4 ÖNSÖZ Dr. Fatma SEDES

5 İstanbul tarihine genel bir bakış İstanbul un kuruluşu medeniyetin görülmeye başladığı tarihe dayanır. İ.Ö. 660 da Megaralılar efsanevi liderleri Byzas ile ilk şehri kurmuşlardır. Daha sonra şehir Persler, Grekler, tekrar Persler ve Romalılar tarafından işgal edildi. Septimus Severus şehir surlarını ve bazı kamu binalarını yıktırdı ve daha sonra hükümdarlığı sırasında bunları restore ettirdi ve genişleterek Antoniana adlı bir Roma şehri kurdu. İmparator Konstantin Antoniana yı M.S.324 de Doğu Roma İmparatorluğu nun başkenti yaptı ve adını Konstantinople a çevirdi. Valens Su Kemerleri nin yapımı 368 de tamamlandı. 413 te II. Teodosius yedi tepeyi çevreleyen surları inşa etti ve 477 de depremde yıkılmış olan surlar Hun Hakanı Atilla ya karşı koymak için tekrar yapıldı. Bu surlar bugüne kadar ayakta kalmıştır. Konstantinople özellikle 4. ve 6. yüzyıllarda gelişti. Beşinci yüzyılda Marmara ve Haliç kıyılarında yeni mahalleler oluştu. Şehir, Ortaçağın en büyük ve en zengin kentlerinden biri haline geldi. 527 de şehrin nüfusu idi. On yıl sonra, 26 Aralık 537 de Aya Sofya, tarihe dönemin en büyük mimarî başarısı olarak geçti. Aya Sofya ve Sergius ve Bacchus (Küçük Ayasofya) hâlâ orijinal karakterlerini yansıtırlar. Bu yapılarda 6.yüzyılın mimar ve sanatçılarının tüm marifet ve başarıları gözler önüne serilmiştir. Bu Bizans ın, Büyük Jüstinyen in hükümdarlığı sırasında zirvede olduğu dönemdir. Onun zamanında İstanbul, dünyadaki en büyük ve en muhteşem metropoldü de Kariye Camii tamamlandı. Son Haçlı seferi arkasından Haçlılar şehri fakir ve mahvolmuş bırakarak tüm zenginliği yağma ettiler. Askeri yapılar, Bizans Devleti nin son yüzyılında şehre egemendi: 1394 te Galata Kulesi, 1395 te l.beyazid tarafından Anadolu Hisarı ve 1452 de II. Mehmed tarafından Rumeli Hisarı tamamlandı. 29 Mayıs 1453 te şehrin fethinden sonra, Osmanlılar İstanbul u yeniden inşa ettiler ve tekrar döneminin gözde şehirlerinden biri haline getirdiler. Şehrin adı birçok kere, Yeni Roma, Antoniana, Konstantinopolis olarak değişti. Osmanlılar şehre Dârüs-Saltana, Dârül-Halife, Der-Aliye, İslambol (müslüman bol) vb. isimlerini verdiler. Konstantiniye adı kullanılmaya devam etti, fakat zamanla İstanbul a dönüşerek kalıcı olan şeklini aldı. İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu nun 29 Mayıs 1453 ten 13 Ekim 1923 e kadar başkenti oldu den sonra Sultan ayrıca Halife unvanını da taşıyordu. Fatih Sultan Mehmed, şehrin İslâmî karakterini ibadet yerleri etrafında kentsel dokunun yaratılmasıyla ve kentsel fonksiyonların dinî zorunluluklar ile uyumlu bir şekilde birleştirilmesiyle oluşturdu. Aya Sofya kiliseden camiye dönüştürüldükten sonra şehrin en büyük camii oldu. Şehrin bu karakteri Vakıf kuruluşları ile gerçekleştirildi. Kentsel yaşamı ve halkın iyi bir şekilde yaşamasını sağlayan sosyal ve finansal kuruluşlar ilk olarak Aya Sofya Vakfı olarak gerçekleşti. İstanbul un ilk nahiyesi Aya Sofya çevresinde oluştu. Diğerleri, daha sonra sultanlar ve vezirler tarafından yaptırılmış olan camiler etrafında gelişti. Durum böyle iken daha küçük birimler, nahiyeye bağlı mahalleler, mahalli camiler etrafında gelişti. En baştan beri İstanbul, İslâm ın kutsal şehri halini aldı. Fetihten hemen sonra, Peygamberin bayrak taşıyıcısı Halid bin Velid in mezarının olduğu Eyüp kutsal bölge özelliğine sahip oldu. Eyüp Camii 1458 de tamamlandı. Aynı önemdeki ikinci cami olan Fatih Camii, 1470 de Sultan II. Mehmed tarafından inşa edildi. Osmanlıların sufilere ve derviş şeyhlerine olan derin bağlılığı birçok mahallenin sufilerin adıyla anılmasına veya zaviye ya da türbe etrafında kurulmasına neden oldu. Geleneksel İslamî tolerans sosyal ve ekonomik yapıda hemen göze çarpıyordu, böylece ilk günden beri Müslümanlar ve gayrimüslimler ticaret bölgelerinde yan yana çalıştılar ve iç içe yaşadılar. Nüfusun yapısı (1477 te Müslümanlar ortalama %60, 1927 de ortalama %65) bize bu toleransı ve yan yana yaşayan çeşitli kişilerin armonik mozaiğini gayet net olarak ortaya koyar. İstanbul un Osmanlı karakteri, sadece İslâm idealine değil, fakat ayrıca dönemin geleneksel devlet ve toplum bakış açısına da dayanıyordu. Bu yaşam şekli, zengin bir tüccar ve esnaf sınıfının mevcudiyetiyle karakterize olmuştu. Bu geleneğe göre, tüccarların konakladığı kervansaraylar etrafında yaşayan tüccar sınıf için bir bedesten yaptırıldı. Ana zanaatların üyeleri, bedesten etrafında oluşan büyük çarşıyı oluşturan dükkânlar içinde toplanmışlardı. Her zanaat bir çarşı içinde yoğunlaşmıştı. Büyük çarşı içinde oluşturulan bedesten, kervansaray ve dükkânlar, evlerle çevrelenmiş camiler, külliyeler ve saraylarla birlikte şehre temel kentsel ve mimarî karakterini verdiler. 16. yüzyıl hızlı bir nüfus artışına tanık oldu ve şehir 1550 de kişilik bir nüfusa ulaştı. Sur içindeki eski mahallelerde nüfus yoğunlaşmaya başladı, yeni camiler ve mescitler yapıldı ve daha önceden terk edilmiş olan alanlarda yeni mahalleler kuruldu. Galata mahalleleri Haliç e ve yamaçlardan Tophane ye ulaştı. Yeni yapı talebi, Sarayın, büyük Mimar Sinan tarafından idare edilen, Hassa mimarları bölümünde büyük bir faaliyetin gerçekleştirildiği bir dönemi başlattı ve Osmanlı mimarlığının ve sanatının en güzel eserleri bu dönemde verildi. Sultan Süleyman tarafından inşa ettirilmiş birçok değerli yapı kompleksi içinde Süleymaniye Camii ve Külliyesi şehirdeki en önemli ve en mükellef yapıdır. Şehrin merkezinde yangınla yok olmuş ve Haliç e bakan bir tepe üstündeki bir alanda külliyenin yapım işini Sultan Süleyman, Mimar Sinan a vermişti. 18 yapıdan az olmayan inşaata, Temmuz 1550 de başlanmış ve Ekim 1557 de tamamlanmıştır daki büyük depremden sonra, yapılar taş yerine ahşaptan yapılmaya başlamış ve birkaç yüzyıl boyunca, İstanbul, şehri devamlı bir şekilde yok eden ve yeniden yapılmasına sebebiyet veren bir dizi yangınla karşılaşmıştır. Fakat yine de, İstanbul, Leonardo da Vinci nin Haliç üzerinde köprüler inşa etme ilham kaynağı olacak kadar güzeldi. Venedik elçileri ve İngiliz gezginleri, İstanbul un dünyada gördükleri en güzel şehir olduğunu yazmışlardır. Tarihi Yarımada Hava Fotoğrafı ve 17. yüzyıllarda, şehir hızlı gelişimine devam etti. Deniz ulaşımı önem kazandı. Ticari faaliyetler Eminönü-Sirkeci çevresinde gelişti. Hâlâ, tarihî Yarımada da yeni gelişmeler ortaya çıkıyordu. 18.yüzyılda şehrin gelişiminin genel özelliği, şehrin Sur içiyle, Boğaz ve Haliç bölgelerinin kuzeyiyle bütünleşmesi ile oldu te modern su sistemi çalışmaya başladı, 1912 de elektrik şehre geldi. Üsküdar da, eski Kavak Sarayı nın yerine büyük Selimiye Kışlası yapıldı. Beyazıt ta, Savaş Bakanlığı Ofisi, Eski Saray ın önceden bulunduğu yere inşa edildi. 19. yüzyılın ikinci yarısında Topkapı Sarayı boşaldı. Sultanlar, 19. yüzyılda Dolmabahçe, Çırağan, Yıldız ve Beylerbeyi gibi yeni stil saraylar inşa ettirdi. 19. yüzyıl bilimsel ve teknik buluşların çağıydı. Bu planlı gelişmenin başladığı dönemdi. İstanbul da bundan payını aldı. Kadıköy e ve Adalar a düzenli Feribot seferleri başladı, böylelikle bu bölgelere canlılık geldi. Yüzyılın ikinci yarısında Edirne-İstanbul demiryolu (1870) şehri Avrupa ya bağladı, aynı zamanda şehrin güney sahilini ve Topkapı kıyısının güzelliğini bozdu. 18 de ilk Doğu Ekspresi çalışmaya başladı. Haydarpaşa-İzmit demiryolu inşaatı halkın Anadolu kıyısında Pendik e kadar yerleşmesini sağladı. Yüzyıl sonunda İstanbul a tramvay geldi larda iki yakadaki demiryollarının Sarayburnu Üsküdar istikametinde su altından bir tünelle bağlanması önerilmişti. Bu hiçbir zaman gerçekleşmedi ancak 1875 te dünyanın ilk metrolarından biri olan metro Karaköy-Beyoğlu arasında çalışmaya başladı. 19 da Beyazıt-Şişli arasında metro inşası için teklif verildi. Şehri tahrip eden arka arkaya gelen savaşlar bu planın gerçekleşmesini engelledi. Tarihî Yarımada için çizilen ilk plan 1/ ölçekli II.Mahmud için Moltke tarafından çizilen plandır. Bu arada Boğazın iki yakası Mebuslar, Paşalar, zengin ve yabancılar tarafından yaptırılmış yazlık evler ve yalılar ile bezenmişti. Haliç, kolay ve ucuz deniz ulaşımı nedeniyle, mezbaha-hane, toptancı ve diğer endüstriyel kullanımlara açıldı. Cumhuriyetin ilanından ve hükümetin Ankara ya taşınmasından hemen sonra İstanbul yönetimsel önemini yitirdi. İstanbul ve Galata daki toplam nüfusun 1965 e kadar hiçbir zaman i aşmadı. Bizans Döneminde , 1550 de , 1848 de , 1927 de , 1950 de ve 1965 te oldu e kadar eski İstanbul ve Büyük İstanbul daki nüfus dağılımı, 19.yüzyıldaki nüfus dağılımına benzerlik gösteriyordu. Bu açıdan, İstanbul daki nüfus artışı tüm ülkeninkiyle orantılıyken, İstanbul Suriçi ndeki artış göreceli olarak azdır.

6 Tarihi Yarımada da planlama faaliyetleri Cumhuriyetin ilanından sonra, ilk planlama çalışmaları 1933 te Alman plancı Herman Elgötz ün, yaptığı plan önerileridir. Fransız mimar Henri Prost 1937 den 1953 e kadar İstanbul planlamasından sorumlu olmuştur. Prost un İstanbul a yaklaşım tarzı 19. asır sonu Batı Avrupa şehir inşa yaklaşımındadır. Bu yaklaşımda batılılaşma dendiğinde genellikle Paris ve Baron Haussman ın yaptığı plan akla gelmekteydi. Bu plan temel alınarak bütün mevcut yapıların yıkılması ve yeniden inşası 1938 de Atatürk Bulvarı nın yapılmasıyla başladı ve döneminde tarihî Yarımada da geniş yolların açılmasıyla tamamlandı. Plandaki birçok kararın İstanbul un gelecekteki gelişiminde çok etkisi oldu. Bunlar: tarihî Yarımadada 40 m. kotunda binaların 3 katta sınırlanması, Sultanahmet in arkeolojik alan olarak korunması, Gülhane Parkı ve Taksim-Dolmabahçe- Maçka üçgenindeki parkın oluşturulması, şehir surlarının 500 m. lik bir yeşil bantla sarılması, Beyoğlu ve Galata nın kentsel tasarımı, Haliç in sanayi alanı olarak ayrılmasıdır yılından sonra İstanbul un şehirleşme hızı birden yükselmişti. Bu artış kent planlamasında çeşitli sorunlar yarattı yılında tapu yasasında yapılan bir değişikle kat mülkiyetine olanak sağlandı yılında Belediye nin sınırları büyütüldü ve belediyelerin konut yapımındaki görev alanları genişletildi. Prost la birlikteki bu dönemden sonra planlama belgeleri için bir revizyon komisyonu arası çalışmıştır. Bu komisyon 3 ana karar aldı ve genel vaziyetin değişmesinden dolayı oluşan yeni isteklere cevap vermek amacıyla mevcut belgeleri geliştiren projeler üretti. Bu 3 proje, Beyoğlu nazım planı, Rami yöresinde sanayi bölgesi ve Haliç sanayi bölgesinin bütün Haliç e yayılmasını öngören plan tadilidir. Haliç sanayi bölgesinin genişletilmesi, Süleymaniye Hanlar Bölgesi hayat düzeyinin çökmesini hızlandırdı. Haliç in sanayi bölgesi haline dönüştürülmesi ile bu bölgenin sakinleri bu yöreleri terk etmeye başlayınca, bu yörede boş kalan yapılar, depolama-sanayi fonksiyonlarına ve fakir İstanbul a yeni gelmiş, henüz gecekondusunu inşa edemeyenlerin şehirde ilk barınakları haline dönüşmeye başladı arasında İ.T.Ü. den bir grup profesörden oluşan Danışmanlar Kurulu 3 plan yaptı; 1/5000 Beyoğlu Nâzım Planı ve 1/500 ölçekli detay planları, sanayi alanları için 1/10000 ölçekli plan, Boğaz daki köylerin 1/2000 ölçekli planı yılında İller Bankası nca İstanbul İmar ve Planlama Müdürlüğü kuruldu ve İtalyan plancısı Luigi Piccinato nun yönetiminde İstanbul Metropoliten alanı planı hazırlanmaya başlandı. Bu çalışmalar tarihî Yarımada ve Beyoğlu bölgelerindeki yığılmanın durdurulmasının yanı sıra metropoliten alanın makro formunun lineer forma dönüştürülmesi açısından tarihî Yarımada nın planlama tarihî içinde önemli bir yer tutar yılında İmar Müdürlüğünden ayrı bir Belediye İmar Planlama Müdürlüğü kuruldu.1962 de Doğu Marmara Bölgesi Planları tamamlandı. İstanbul un 1/25000 ölçekli haritası yapıldı. Tarihî Yarımada nın düzenlenmesine ilişkin 1930 lardan beri sürdürülen deneyim, 1964 yılında 1/5000 ölçekli İstanbul Sur içi Nâzım Planını ortaya çıkarmıştır. Bu plan tarihî Yarımada yı 6 ana bölgeye ayırmıştır: 1- Özel karakterini koruyan konut bölgeleri; 2- Çok yoğun konut bölgeleri; 3- Süleymaniye-Hanlar Bölgesi; 4- Marmara ve Haliç Sahil Şeritleri; 5- Arkeolojik alanlar; 6- Vatan Caddesi aksı. Yine 1964 te İstanbul Kat Nizamları Planı yürürlüğe konmuştur. Bu plan imarlı kesimin kat yüksekliklerini arttırmıştır. Çalışma kapsamındaki 562 adayı içeren Pervititch Haritası 1960 lı yılların ortalarına kadar zaman zaman yapılan aflarla yasallaştırılan gecekondular, 1966 yılında çıkartılan 775 sayılı yasayla toplumun gerçeği olarak kabul ediliyordu. Bu yasanın paralelinde gecekondu bölgelerinin saptanıp ilan edilmesi gerekiyordu yılları arasında İstanbul metropoliten alanındaki belediyelerde 127 tane ıslah, 20 tane tasfiye bölgesi saptanmıştır yılı sonuna kadar da 35 gecekondu önleme bölgesi ilan edilmiştir yılında Büyük İstanbul Nazım Plan Bürosu kuruldu. Bu büro 1971 de 1/25000 ölçekli bir nâzım plan yaptı, fakat bu plan Bakanlıkça onaylanmamıştır. Büyük İstanbul Nazım Plan Bürosu ve Gayrimenkul Eski Eserleri Koruma Yüksek Kurulu (GEAYK) ın çalışmasıyla 1975 te 1/5000 ölçekli Boğaziçi Tarihî ve Doğal Sit Koruma Alanı yapıldı ve onaylandı. Bu ofis tarafından yapılan 1/50000 ölçekli İstanbul Metropoliten Alan Nâzım Planı 19 yılında onaylanmıştır. 19 planının en önemli kararı şehrin batıdan doğuya bir lineer aksta genişlemesi ve böylece şehrin kuzeyindeki orman alanları ve su havzalarının korunmasıydı. Bu plan merkezi iş alanını tarihî Yarımada, Pera ve E5 in güneyinde yerleşmesine karar verdi. Ama bu plan Büyük İstanbul Nazım Plan Bürosu ve İmar ve İskân Bakanlığı nın kapatılması sonucu uygulanamadı. Belediye planlama bürosu yeniden açıldı ve bugüne kadar çeşitli değişimlere uğradı. İstanbul Metropolü de yeni nüfusun yerleştirilme stratejisi merkezi fonksiyonların da yeniden organizasyonunu gerektirmektedir. İstanbul metropolünde merkezi fonksiyon dağılımının, şehir alanı içinde dikkatlice dağıtılması gereklidir. Şehirdeki iş alanları yavaşça tarihî kısımdan şehrin Avrupa yakasında Yıldız ın üstündeki ana yol hizasına kaymaktadır. 20 yıl önce İstanbul için hazırlanan planlar İstanbul metropolünü nüfusun baskısından koruyacak bölgesel ölçülerin verilmesi yoluyla, şehirlere eklenen sanayi ve yeni nüfusun bölgede gelişmesi yoluyla ve ulusal bir düzeyde gelişen yeni kutuplar ve akslar yoluyla, bir denge sağlamaya çalışmıştır. Bu genel strateji, tarihî kesimlerin korunmasını sağlamış ama yeterli olmamıştır. Koruma politikasının aralarında bugün hâlâ her düzeyde bir öncelik olan birçok özel faaliyete ihtiyacı vardır. 19 den sonra İstanbul gelişen dünyanın belki de en hırslı kentsel yenileme programına sahip olmuştur. Bu plan özellikle altyapı üstüne kurulmuştu. Şehrin yol sisteminin ana safhaları gerçekleşti. Yeni bir tek yönlü trafik ağı, Beyoğlu ndaki eski kentsel dokuyu birçok yerden kesti ve merkez etrafındaki trafik akışını arttırdı. Fakat trafik sisteminin diğer bir yanı, Boğaz ın batı kıyısı boyunca yeni bir büyük otoyolu oldu. Bu da zamanın en ihtilaflı projesi oldu lerde şehrin dış hatlarından dolaşan ring yol, şimdi bir iç otoyolu oldu. 29 Ekim 1973 te açılan ilk Boğaz Köprüsü, şehrin gerçek mimarî hüneri olan az yapıdan biridir. Birincisinin kopyası olan ikinci köprü, 1989 da açıldı. Birincisi kadar zarif olmasına karşın İstanbul un en güzel manzaralarından 1453 teki fetih için hazırlık yapmak amacıyla Fatih Sultan Mehmet in yaptırdığı Rumeli Hisarı nın manzarasını kapatmaktadır. Bütün bu imarlar, mevcut ihtiyaçlara yeterli olmadı döneminde 347 km. ana yol planlandı ve yapıldı, ama yine de dönemin ihtiyacının sadece %50 lik bölümüne karşılık verdi. Çalışma kapsamındaki 562 adayı içeren Alman Mavileri İstanbul özellikle Boğaz kıyısı boyunca ve merkezinde ormanlık alanların bulunduğu yeşil bir şehirken yoğun yapılaşma sonucu ana rengini kaybetmiştir te herkese 4 m2 yeşil alandan 10 m2 ye çıkaracak yeni parklar tasarlanmıştır. 5 yıl sonra oluşan sonuç 7 m2 kadardır.

7 Kültürümüzde konut yapıları Geleneksel Türk evi, biraz yüksekte bir bodrum üzerine iki katlıdır. Bodrumun yüksek yapılması nedeniyle giriş kapısına, birkaç basamakla ulaşılır. Zemin kat sokağa kapalıdır, bu nedenle az sayıda küçük leri vardır. Bu lerin dışında parmaklık veya ahşap kafesler bulunur. Zemin kat yaşama alanı değil, servis alanı olarak kullanılır. Üst kat, bir çıkma ile alt katın üzerinden sokağa doğru taşar ki bu cumba olarak isimlendirilir. Üst katın cumbası ve leri sokağı daha iyi görebilecek şekilde tasarlanmıştır. Üst kat yaşama alanıdır. Özellikle üst katta bulunan ve yabancılar tarafından Türk Odası olarak anılan büyük oda, gündelik yaşamın büyük kısmının içinde yaşandığı bir mekandır. İçi, oturmak için sedirlerle kaplı bu odanın en az iki duvarında, çok sayıda olur. Bu oda oturma, misafir ağırlama ve uyumanın dışında, yemek için de kullanılır. Yemek, odanın ortasında çok alçak bir sehpa üzerinde, yerde yenir. Bu odaların içerisinde bazen bir ocak ve gusülhane adı verilen yıkanma yeri de olabilmektedir. İçleri ve dış leri ahşap süslemelerle bezenmiş bu evlerin çatılarında da ahşap saçaklar vardır. İÇ SÜSLEME Türk evinin iç süslemesine daha çok önem verilmiştir. Daha çok oda ve sofalar tezyin edilmiştir. Taş iç süslemede, ocaklarda, dolaplarda uygulanmıştır. Stilize bitkisel motifler, figürler, yazılar, geometrik silmeler taş malzeme üzerine gerçekleştirilmiştir. Madeni süslemede ise, büyük başlı çivilerle dolap kapakları, tavanlar, çiçekler üzerinde süslemeler yapılmıştır. Ahşap süslemeye evlerin iç kısmında çok yer verilmiştir. Sofalar ve odalarda değişik tekniklerle yapılan süslemeler gerçekleştirilmiştir. Bu teknikler oyma, geçme, kakma ve çakma teknikleridir ve oda ile sofa tavanlarında, çiçekliklerde, dolap ve yüklüklerde, ocaklarda kullanılmıştır. Ahşap süslemede geometrik, stilize ve natüralist bitkisel kompozisyonlar ile sekizgen rozet, çarkıfelekler, yıldızlar, stilize ağaçlar, çiçeklerden oluşan kompozisyonlar yer almaktadır. İç süslemede ayrıca, nakış ve resim de görülmektedir. Bu kalemişi süslemeler; geometrik ve bitkisel motifler, edirnekari motifler, natürmortlar ve manzara resimleri ile insan ve hayvan figürleri şeklinde oluşturulmuştur. Alçı süslemeye, ocak davlumbazlarında, çiçekliklerde, dolaplarda, revzenlerde ve tavanlarda yer verilmiştir. Çini süslemelerine ocak yaşmaklarında ve duvarlarda pano olarak rastlanmaktadır. Bunlardan ayrı hat sanatının levhaları, halılar, silahlar da bu süsleme programına dahil edilebilir. EVLERİN BÖLGELERE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ Tarihi kaynaklara göre, Türk evinin belirli bir tasarım ve süsleme programına 16.yüzyılda kavuştuğu söylenilebilir. Evlerin avluları, zemin katlarındaki servis hacimleri, oda ve sofaları hakkında yeterli ayrıntı verilmektedir. Bu yüzyıldan sonra her dönemde plan ve süsleme bakımından belirli üsluplar, konut mimarisine de yansımıştır. 19.yüzyıla gelindiğinde bütün Osmanlı kentlerinde evlerin belirli özellikler taşımaya başladığı görülmektedir. Kullanılan mekanlar, süsleme programlarının ortaklığına rağmen, iklim ve yapı malzemesine bağlı bölgesel özellikler, farklı plan tipleri ortaya çıkarmıştır. Bu bölgesel özelliklerin sınırları kimi yerde iç içe geçmiştir, kesin sınır yoktur. Kaynağını Orta Asya dan gelen mimari miras, Anadolu nun çevresel ve kültürel ortamı ile Türk kültürünün oluşturduğu Türk evi belirli bir tasarım ve süsleme programına 16.yüzyılda kavuşmuştur. Bu durumu ne yazık ki günümüze örnekleri gelmediği için, tarihsel kaynaklara dayanarak söylenebilir. Bu yüzyıldan sonra her dönemde plan ve süsleme açısından belirli üsluplar konut mimarisine yansımıştır. 19.yüzyılda ise Osmanlı kentlerinin evleri belirli bir üslup özellikleri taşımaktadır. Artık Klasik Türk evinin kendine has karakteri oluşmuştur. Süleymaniye bölgesinin tarihine genel bir bakış İstanbul un üçüncü tepesinde, adını 16. yüzyılda Kanuni Sultan Süleyman ın, Mimar Sinan a inşa ettirdiği Süleymaniye külliyesinden almış olan Süleymaniye, idari olarak, Eminönü İlçesi nin bir semti olup, Kuzeyde Demirtaş, Kuzeybatıda Hoca Gıyasettin, batıda Molla Hüsrev, güneyde Beyazıt, doğuda Mercan mahalleleriyle çevrilidir. Ancak semt olarak, Demirtaş, Hoca Gıyasettin, Molla hüsrev mahallelerinin bir bölümüyle, Süleymaniye mahallesi içinde kalan İstanbul Üniversitesi nin merkez binasının arkasındaki kesimleri içerir. Süleymaniye deki külliyenin medreseleri, İstanbul un en yüksek düzeyde eğitim veren kurumları idi. Semtin Haliç sahiline doğru uzanan kesiminde ise tüccar evleri ve konakları yer almaktaydı. İstanbul daki Kapıkulu süvarilerinin de Süleymaniye taraflarında oturdukları kaynaklardan bilinmektedir. Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde, Süleymaniye de: Dellak Mustafa Paşa, Lala Mustafa Paşa, Silahtar Ağası Mustafa Ağa, Siyavuş Paşa Saraylarının varlığından bahsedilmekte ise de günümüze ulaşan bir iz bulunmamaktadır. Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde, İstanbul içinde bulunan Bekar Odalarından bahsederken ise, Süleymaniye de Hilalci Odaları altında Bekar Odalarının olduğunu da belirtmektedir. Ayrıca Süleymaniye nin etrafında yer alan ticarethanelerin ve dükkanların oluşturduğu alan, şehrin ticaret ve alışveriş merkezi olan Mercan a ve aşağıda Haliç e kadar uzanmaktaydı. Süleymaniye, 17. yüzyılın ilk çeyreğine kadar, ulemanın rağbet ettiği bir semt olmasından dolayı, İstanbul un en seçkin ve önemli semti idi. Bu dönemden itibaren, ulemanın gücünde bir azalma görülse de, Süleymaniye güzelliğini ve önemini kaybetmemiştir. 19. yüzyılda Süleymaniye de, Osmanlı nın ve dönemin yansımaları görülmeye başlanmış olup, özellikle semtin dini simgesinin yanında, Daire-i Umur-ı Askeriye, Kışla-ı Hümayun, Cephane, Süleymaniye Kışlası olmak üzere, eklenen askeri binalarıyla, semtin askeri-yönetimsel işlevi ön plana çıkmaktadır. 20. yüzyılda, Süleymaniye eski önemini yitirmiştir. Etrafında yoksul yerleşimlerin oluşmasıyla, seçkin zümrenin tercih ettiği bir semt olmaktan çıkmış, İstanbul a çeşitli şehirlerden, ya da ülkelerden gelen, ekonomik durumları yeterli olmayan insanların yerleştiği, bir semt durumuna düşmüştür lere kadar, Osmanlı sivil mimarisinin de doruğuna çıktığı bir alan olarak, geleneksel mimari örnekleri yapısını koruyabilmiştir. Zamanla oluşan tahribat ve yangınlar sonucu büyük kısmı yok olmuşsa da, hâlâ Süleymaniye de özelliklerini koruyan, 19. yüzyıl sonlarına ve 20. yüzyıl başlarına ait ahşap yapılar bulunmaktadır. 20. yüzyılın ortalarından itibaren geleneksel ev mimarisini korumak konusunda başlayan hızlı çöküş, 21. yüzyılın başlarında kültür varlıklarını korumakla ilgisi olmayan, profesyonellik dışı bir mimarlık anlayışının, yeni bir modanın ortaya çıkması ile zirveye ulaşmıştır. Cumhuriyet döneminde ise ekonomik nedenler ve yasal zorlamalarla ahşap terk edilmiş, yerini kagir malzemeye bırakmıştır. Bu kagir yapılar ise Türkiye ye 1930 larda girmiş olan çağdaş mimari akımlarının etkisi altında biçimlenmiştir. II.Dünya savaşından sonra bu gelişme çok değişik boyutlarda apartmanlar şeklinde devam etmiştir. MARMARA BÖLGESİ GELENEKLİ TÜRK EVİ Bu bölgedeki evler, Türk evinin klasik yönde gelişmesine neden olmuş ve diğer bölgelere önderlik etmiştir. Bu evler klasik Türk evinin özelliklerini taşımaktadır. Marmara evi dolayısıyla Türk evi; İstanbul, Edirne, Bursa, İzmit, Tekirdağ da meydana getirilmiştir. Bu evlerin 17. ve 18.yüzyıldan kalma ender bulunan tipleri dış sofalı idi. 17.yüzyıldan kalma tuğla dolgulu ve sıvasız örneklerin taşralı ve rustik özellikleri vardır. 19.yüzyıldan itibaren ise tahta lı evler yaygınlaşmıştır. Plan tiplerinin ise 18.yüzyıldan itibaren iç ve orta sofalı olduğu bilinmektedir. Türk evinin en tipik ve en güzel örnekleri İstanbul da idi. Ama bugün bunların çoğu maalesef ayakta değildir. Her türlü teknik ve modanın gelişiminin burada olmasından dolayı İstanbul bölgenin merkezi idi. TÜRK EVLERİ İÇİNDE İSTANBUL EVLERİ Geleneksel Türk Evi içinde İstanbul Evlerini, saraylar, kasırlar, köşkler, yalılar, bitişik evler, ayrık evler, bitişik apartmanlar şeklinde yedi bölümde inceleyebiliriz. İstanbul evlerinin günümüze ulaşabilenleri, iç sofalı ve orta merkezi sofalı, plan tipine sahiptir. 15.yüzyılın sonunda şehrin nüfusu hızla artınca, eski binaların üstüne, katlar eklenerek, gurfe denilen cihannumalar kondurulmuştur. Altlı üstlü binalara: menzil, tek katlı küçük evlere de: beyt adı verilmektedir. 18. yüzyılda, barındırdığı zümreye göre: Çerkez odaları, sultan odaları, bey odaları, sıra odalar, müteehhilin odaları, bekar odaları, yahuthaneler olarak adlandırılan, bir odalı, su kuyulu, ortak kenifli mekanların varlığı bilinmektedir. 18. yüzyıl İstanbul evleri, fevkani/ üst, tahtani/alt katlı, nadir olarak ise, ulya/ üst, vusta/ orta, süffa/ alt, olmak üzere 3 katlıdır. Selamlık bölümüne hariciye, hareme dahiliye denilmektedir.

8 Süleymaniye de sosyal yaşam ve konut yapıları Cumhuriyet döneminin ilk kadın hattatı Müşerref Çelebi ( doğumu 1915 ), Süleymaniye de Çelebiler in Konağında, yani bu gün ki Suffa Vakfı nın merkezi olan binada 1979 yılına kadar yaşamıştır. O günleri şöyle anlatmaktadır:...her Ramazan da akraba olsun olmasın yatılı misafirlerimiz olurdu. Konağın kapısı Ramazan boyunca açıktı. Standart bir yemek pişer, bahçeye sofralar kurulur, gelene ikram edilirdi. İftar vakti ev, bahçe dolar taşardı. Osmanlı ahşap mimarisinin ve dünyanın en seçkin ahşap yapılarını bünyesinde barındıran ve dünya kültür mirasının da bir parçası olan Süleymaniye konaklarının tarih boyunca, Boğaz daki yalılara ilham kaynağı olduğunu, Osmanlı-Türk mimarisindeki ahşap karkas sisteminin bu semtte geliştirildiğini bilinmektedir. Olağanüstü esneme yeteneğine sahip olması nedeni ile, bu bölgede uygulanan, ahşap karkas sistemi daha sonra ise, İstanbul ve imparatorluğun başka kentlerine de yayılmıştır. Ahşap taşıyıcılar üzerinde, çapraz olarak yerleştirilen bağlayıcı kirişler sayesinde, deprem vs. gibi badireler atlatılabilmiştir. Dünyada ahşap mimarisi üzerinde çalışan tüm üniversitelerden, Süleymaniye yi incelemeye gelen bilim insanları, bu sırra vakıf olmaya çalışıyor. Süleymaniye de ahşap malzemenin olanaklarından yararlanılarak, cephede cumbalar, çatıda saçaklar kullanılmıştır. Süleymaniye evlerinin cumbalı oluşunun, iç mekanın görüş açısına büyük avantajlar sağlamaktadır. Cumbalar, eve 1 derecelik bir görüş açısı verirken, cumbasız evin görüş açısı derece olmaktadır. Projenin amacı ve sınırları Geleneksel mimari karakterini büyük ölçüde koruyan Süleymaniye nin, bütün olumsuzluklara rağmen, doğal ve tarihi değerleri ile birlikte, bir bütün olarak değerlendirmesi için henüz çok geç değildir. Gerekli çalışmalar yapıldığı takdirde, Süleymaniye nin eski dönemlerdeki cazibe merkezi konumuna dönmesi mümkün olabilecektir. Süleymaniye için ön araştırma, dokümantasyon, analitik etütler ve sentez çalışmaları bir anevvel yapılarak, bölgeyi hem fiziksel boyutta hem de sosyal boyutta analiz etmek gerekmektedir. Tarihsel süreç içinden günümüze kadar olan değişim ve dönüşümleri üzerinde detaylı çalışmalar hazırlanarak, Süleymaniye nin alt yapı, ulaşım, trafik, çevre ve kentsel oluşum değerlendirmesi hazırlanmalıdır. Süleymaniye Sit alanının koruma amaçlı analiz ve sentez çalışmaları yapılarak, koruma ve düzenleme planları oluşturulmalıdır. Süleymaniye nin 16. yüzyıl Osmanlı dönemindeki gibi canlandırılmasına yönelik, koruma imar planına veri teşkil edecek, uygulamaya yönelik kentsel tasarım projeleri üretilmelidir. İstanbul un merkezindeki bu bölgenin yenilenerek hayat bulması, diğer tarihi ve kentsel sit alanlarımızın üzerinde gerçekleştirilecek çalışmaları da olumlu etkileyerek, şehrin tarihi dokusunu geri kazanmasında önemli bir yeri olacaktır. NDE YAPILAN İNCELEME Planda detaylandırılan alanda yapılan incelemede, özgün Türk evi mimarisi (ahşap veya ahşap olmayan) özelliğini taşıyan ev sayısının az olduğu, özgün olanlarında çok harap ve pitoresk bir görünüme sahip olduğu görülmüştür. Modern binaların arasına sıkışmış, kısmen Türk evi özelliği taşıyan bakımlı, içinde yaşanan ahşap evlerin yanı sıra, iyi veya üç katlı, ahşap olmayan ( taş ve tuğla malzeme ağırlıklı), bakımsız terk edilmiş, 19. yüzyıla tarihlenebilecek evlerin varlığı da tespit edilmiştir. 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyıla tarihlenebilen, cephesinde taş ve tuğla malzeme kullanılan iki katlı eve, birkaç basmak mermer merdivenlerle girilmektedir. Girişteki kapının özgün çizgilerini muhafaza ediyor olması sevindiricidir. İki katlı binanın cephesinde, tuğla malzeme kullanılarak yapılmış kirpi saçaklar, cepheye bir hareketlilik sağlamaktadır. Alt kat ler demir parmaklıklı olup, iki katta da bulunan cumba lerinin üç yöne açılmış olduğu görülmektedir. Tüm ler giyotinlidir. Yan yana iki evin, bir ve ikincisinin giriş kapılarında yapılan değişikliklerden dolayı özgünlüğünün kalmadığı görülmektedir. Ahşap giriş kapısı, her şeye rağmen, özelliğini korumaktadır. Üst kat lerin, özgün halinden çıkıp, yeni tuğla ile örülmesi ise, büyük talihsizliktir. Siyasal Vakfı binası, dış görünüşü ile özgün ev mimarisine bağlı kalabilmiş nadir örneklerdendir. Buna bitişik olup, betonarme olarak yapılan, eski görünüşlü mimarisinden esintiler taşıyan modern binalar da bulunmaktadır. Bu gün yerinde bulunmayan Cüce Çeşmesi, hala özgün dokusu ile direnmeye devam etmektedir. Bunların yanı sıra, Valens Kemerine bitişik olup, yerinde ahşap ev mimarisi olması muhtemel, fakat tamamen Cumhuriyet dönemine tarihlenen bir yapı da görülmektedir. Valens kemerine bitişik olan alanda yer alan, ahşap, 2 katlı, devrinin özelliklerine çok yakın olarak restore edilmiş güzel bir evin varlığı insanı etkilemektedir. Devrinde yerinde konak veya ahşap ev mimarisi olması muhtemel alanlarda ise, bu gün otoparkların bulunduğunu görmek çok üzücü olmuştur. 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyıla tarihlenebilen, cephesinde taş ve tuğla malzeme kullanılan iki katlı ev, 18. yüzyılda başlayan Lale Devrinde inşa edilen evlerin özeliklerini taşımaktadır. Bu devirde inşa edilen evler, sofa direklikleri kemerli, bağdadi sıvalıdır. Odların ebatları büyümekte ve iki yönlü olarak sokağa çıkma yapmaktadır. Çıkmaları eğri destekler taşımaktadır. Orta sofa uygulaması olup, merdivenler sofanın etrafında yer almaktadır. Köşk odalar ortaya çıkmakta, sayısı artmaktadır. Saçaklar genişlemekte, duvarlar ahşap çatmalı, kerpiç dolgulu, sıvalı, taş ve tuğla almaşık deseni taklidi boyalıdır. Pencere üstünde sakaf, kat aralarında ahşap pervaz ve silmeler vardır. Sürme- giyotinli de bu devirde başlamaktadır. Bir kaçı, bütün bu özellikleri taşıyan, tarafımdan incelenen Süleymaniye evlerinin acilen projelendirilip, kurtarılması gerekmektedir. Süleymaniye deki özgün ev mimarisi kültürünün devamı, birikimi taşımakla ve sistemi sürdürmekle doğru orantılı olarak sağlanabilecektir. Unesco nun, geçtiğimiz yıl, Süleymaniye de ve tüm kentte geleneksel ahşap mimari kültürünün yok edildiği uyarısında bulunmasından sonra, fotoğraflarla anlatılmaya çalışılan geriye kalan birkaç tarihi ev mimarisi ile ilgili olarak, bu konuda acil önlem alınmaya başlanması gerekmektedir.

9 GÖRSEL SUNUMU (Kot Kesit +9.76) İstanbul un en eski konut yerleşim ve ticaret bölgelerinden olan Süleymaniye, şehrin tarihi dokusunun tipik özelliklerine sahip bir parçasıdır. Çalışmamız 461, 562, 563 ve 572 ada üzerindeki 10 u tescilli olmak üzere toplam 48 parseli kapsamaktadır. Bölgenin mimari karakterini ortaya çıkarmak, özgün yapı plan çözümlerini ve cephe oranlarını yeniden oluşturabilmek esas amaç olarak ifade edilebilir. Bahsi geçen tescilli yapıların dokuzu ayakta iken, bir tanesi mevcudiyetini koruyamamış durumdadır. (Kot Kesit ) (Kot Kesit ) (Kot Kesit ) Tescilli (Kot Kesit ) (Kot Kesit ) Tescilli Avan Proje Avan Proje Avan Proje Avan Proje Tescilli Avan Proje 33 Parsel 7 Parsel 6 Parsel 5 Parsel 4 Parsel 3 Parsel Parsel (Kot Kesit +9.52) (+9.74 Kot Kesit) Çalışmak kapsamındaki 461 ve 572 adaları içeren Pervititch Haritası Projeler çalışmalarına başlamadan önce İstanbul Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ndan edinilen dökümanlar ile, yapıların mimari özellikleri hakkında bilgilere ulaşılmış ve cephe fotoğrafları elde edilmiştir. Ayrıca, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Restorasyon Anabilim Dalı tarafından Süleymaniye bölgesi için hazırlanan anıt fişleri ve 10 lerin başında çizilmiş olan Pervititch Haritası ile Alman Mavileri de incelenmiştir. Neticede elde edilen bu belgeler ışığında, yapıların plan kurgusu oluşturulmuş, cephe oranları çözülmüş ve bu vesile ile İstanbul un karakteristik sivil mimarlık örneği konut yapılarını içeren Süleymaniye Bölgesi nin, yeniden eski dokusuna kavuşturulması sağlanmaya çalışılmıştır. Çalışmamız, avan proje halinde önerileri sunulan otuz sekiz parselin ve adalar içerisinde dağınık durumda bulunan tescilli parsellerin üzerinde yapılan ada bazlı çizimler ile başlamakta; anıt yapılarımızın teker teker görsel sunumlarının verilmesiyle devam etmektedir. (+9.99 Kot Kesit) (Kot Kesit +9.94) Dr. Fatma SEDES

10 K ADA BAZLI SUNUM KAT PLANLARI KUZEY kuzeydoğu DOĞU kuzeybatı BATI güneydoğu GİRİŞ (Kot Kesit ) (Kot Kesit ) (Kot Kesit ) GİRİŞ GİRİŞ güneybatı GÜNEY K2 185 çim çim çim çim (Kot Kesit ) eski 9 parsel eski 8 parsel

11 563 ADA BAZLI SUNUM KAT PLANLARI (Kot Kesit ) 9 PARSEL AVAN 10 PARSEL AVAN Yeni Hayat Sokak 4 PARSEL AVAN 5 PARSEL TESCİLLİ 6 PARSEL AVAN 7 PARSEL AVAN 8 PARSEL AVAN 9 PARSEL AVAN Atlama Taşı Caddesi 11 PARSEL AVAN 12 PARSEL AVAN 13 PARSEL AVAN 14 PARSEL AVAN PARSEL AVAN (Kot Kesit ) (Kot Kesit ) 22 PARSEL AVAN PARSEL AVAN 4 PARSEL AVAN 3 PARSEL AVAN 2 PARSEL AVAN 1 PARSEL AVAN İşlek Sokak (Kot Kesit ) Hacı Kadın Caddesi 1 PARSEL AVAN 20 PARSEL AVAN 19 PARSEL AVAN 18 PARSEL AVAN

12 2K02 HOL Ahşap küpeşte Ahşap silme-pervaz M2 Ahşap merdiven 16x(22/30) Ahşap basamak-rıhtlar Mertek 7x14 Ahşap Tavan Ahşap Kiriş 7x14 Ahşap Çıtalar Ahşap Kuşak Ahşap korkuluklar 2K01 Ahşap Süpürgelik Ahşap silme-pervaz 1K02 SOFA M1 Ahşap merdiven 17x(22/30) Merdiven altı ahşap Ahşap Döşeme Kadronaj İzolasyon konstrüksiyon- Ahşap Tavan Ahşap Çıtalar Ahşap Kuşak 1K01 Ahşap Süpürgelik Ahşap küpeşte Ahşap korkuluklar Ahşap limon kiriş 9x(21/30) Taş Merdiven Ahşap silme-pervaz Ahşap Döşeme Kadronaj İzolasyon Ahşap Tavan Ahşap Çıtalar B GK02 SOFA Beton 6x(21/30) Taş Merdiven basamak Ahşap Döşeme Kadronaj İzolasyon Ahşap Tavan 230 BK01 ODUNLUK K2 A 210 Cumba İzi Harç Dolgu Harcı 6x(21/30) Taş Merdiven Beton basamak M1 Ahşap merdiven Ahşap Çatkı Üzeri Bağdadi Sıva 17x(22/30) Ahşap dikme Ahşap Çatkı Üzeri Bağdadi Sıva K3 A x(21/30) Taş Merdiven 210 B Harç Dolgu Harcı BK01 ODUNLUK 17x(22/30) Ahşap Tavan GK02 GİRİŞ HOLÜ Ahşap Döşeme Kadronaj İzolasyon Ahşap Süpürgelik Ahşap Kuşak GK01 1K01 Ahşap Tavan Ahşap Çıtalar Kadronaj İzolasyon Ahşap Döşeme Ahşap silme-pervaz Ahşap Süpürgelik Ahşap Kuşak Ahşap Kuşak Ahşap silme-pervaz 2K01 Ahşap Tavan Ahşap Çıtalar Kadronaj İzolasyon Ahşap Döşeme Ahşap silme-pervaz Ahşap Kuşak Ahşap Tavan Ahşap Çıtalar 461 ADA 6 PARSEL GÖRSEL SUNUMU 8 AYŞE KADIN HAMAMI SOKAK Alaturka Kiremit Örtüsü Kiremit Altı Tahtası 7 Ahşap korkuluk babası YALITIM BOŞLUĞU B-B KESİTİ 9 Doğal Taş Kaplama Sıkıştırılmış Toprak Kiremit Altı Tahtası Mertek 7x14 İstanbul ili, Fatih İlçesi, Molla Hüsrev Mahallesi, 131 pafta, 461 ada 6 parselde yer alan, 19 yy da inşa edilmiş ancak ön cephesi bugün mevcudiyetini koruyamamış olan, zemin kat üzerinde iki normal kattan oluşan, ahşap konstrüksiyonlu konut yapısına ilişkin görsel ve proje çalışmalarının sunumu. ELMARUF SOKAK KANUNİ MEDRESESİ SOKAK A-A KESİTİ Doğal Taş Kaplama Sıkıştırılmış Toprak Ahşap Süpürgelik Ahşap Süpürgelik Ahşap Kiriş 7x14 Alaturka Kiremit Örtüsü GİRİŞ SÜLEYMANİYE CADDESİ Elmaruf Sokak Silüeti Vaziyet Planı (Kot-Kesit ) B KANUNİ MEDRESESİ SOKAK (Kot-Kesit ) (Kot-Kesit ) (Kot-Kesit ) Ahşap Çatkı Üzeri Bağdadi Sıva A 17x(22/30) M1 Ahşap merdiven Beton basamak GK02 SOFA Tavan: Ahşap Kaplama Duvar: Bağdadi Sıva Zemin: Ahşap Kaplama Alan: 16.6 m² 9x(21/30) Taş Merdiven GK02 BAHÇE Zemin: Toprak Dolgu Ø14 Ahşap dikme K K GK MUTFAK Tavan: Ahşap Kaplama Duvar: Bağdadi Sıva Zemin: Ahşap Kaplama Alan: 5.8 m² GK01 Tavan: Ahşap Kaplama Duvar: Bağdadi Sıva Zemin: Ahşap Kaplama Alan: 10.9 m² 207 GK WC/BANYO Tavan: Ahşap Kaplama Duvar: Bağdadi Sıva Zemin: Ahşap Kaplama 242 Alan: 2.85 m² A Ahşap Çatkı Üzeri Bağdadi Sıva (Kot-Kesit ) (Kot-Kesit ) Cumba İzi 210 B 6x(21/30) Taş Merdiven Yapının 2010 yılında çekilmiş fotoğrafı (Kot-Kesit ) GİRİŞ ELMARUF SOKAK (Kot-Kesit ) Restorasyon projesi zemin kat planı

13 Ahşap silme-pervaz Ahşap Tavan Ahşap Çıtalar 29 2K M2 Ahşap merdiven 16x(22/30) Ahşap küpeşte Ahşap Kuşak Ahşap Süpürgelik Ahşap silme-pervaz Ahşap Döşeme Kadronaj İzolasyon Ahşap Tavan Ahşap Çıtalar B B Ahşap basamak-rıhtlar Ahşap korkuluklar 1K02 SOFA 1K M1 Ahşap merdiven 17x(22/30) Ahşap Süpürgelik Ahşap silme-pervaz Ahşap Kuşak Ahşap Döşeme Kadronaj İzolasyon Ahşap Tavan Ahşap Çıtalar Merdiven altı ahşap konstrüksiyon- Ahşap küpeşte Ahşap Çatkı Üzeri Bağdadi Sıva A 541 Ahşap merdiven 16x(22/30) M2 Ahşap merdiven K01 Tavan: Ahşap Kaplama Duvar: Bağdadi Sıva Zemin: Ahşap Kaplama Alan: 31.8m² A Ahşap Çatkı Üzeri Bağdadi Sıva A Saçak İzi Ahşap merdiven 16x(22/30) M2 Ahşap merdiven 2K02 HOL Tavan: Ahşap Kaplama Duvar: Bağdadi Sıva Zemin: Ahşap Kaplama Alan: 2.95 m² K01 Tavan: Ahşap Kaplama Duvar: Bağdadi Sıva Zemin: Ahşap Kaplama Alan: 31.8m² Restorasyon projesi kesiti A Ahşap Çatkı Üzeri Bağdadi Sıva Ahşap Çatkı Üzeri Bağdadi Sıva 398 GK02 BAHÇE Zemin: Toprak Dolgu Ahşap Kaplama Ahşap Giyotin Pencere Ahşap limon kiriş YALITIM BOŞLUĞU 9x(21/30) Taş Merdiven Ahşap korkuluklar Ahşap korkuluk babası Beton basamak Alaturka Kiremit Örtüsü %33 Eğim GK02 SOFA Ahşap Döşeme Kadronaj İzolasyon Ahşap Tavan BK01 ODUNLUK Doğal Taş Kaplama Harç Dolgu Harcı Sıkıştırılmış Toprak Kat Silmesi Ahşap Kaplama Ahşap Giyotin Pencere Kat Silmesi x(21/30) Taş Merdiven 571 Ahşap Kaplama Ahşap Kaplama Ahşap Giyotin Pencere Ahşap Giyotin Pencere Saçak İzi B B Kat Silmesi Serpme Sıva Serpme Sıva Ahşap Kapı Ahşap Giyotin Pencere Restorasyon projesi 1. normal kat planı Restorasyon projesi 2. normal kat planı K2 Kat Silmesi (Kot-Kesit +9.97) 6x(21/30) Taş Merdiven K1 (Kot-Kesit ) Restorasyon projesi görünüşü

14 RESTORASYON RAPORU I. YAPI KİMLİK BİLGİLERİ Adı : Süleymaniye de konut yapısı İl : İstanbul İlçe : Eminönü Mahalle : Molla Hüsrev Mahallesi Pafta : 131 Ada : 461 Parsel : 6 Dönemi : 19. yy Yapım Sistemi : Ahşap - Kargir - Tuğla RESTORASYON ÇALIŞMASI AÇIKLAMA METNİ Restorasyon projesi çalışmasında elde edilen veriler doğrultusunda yapının varsayılan orjinal yapısının korunmasına ve günümüz kullanımına uygun hale getirilmesine çalışılmıştır. Restitüsyon çalışmaları esnasında belirlenen hacimler korunmuş, özellikle ıslak hacimlerin organizasyonu modern durumlar için uyarlanmıştır. Yapı tuğla yangın duvarı ile birlikte, orjinal haline uygun ahşap konstrüksiyon olarak projelendirilmiştir. Merdivenler daha önceden tespit edilmiş merdiven izi doğrultusunda ahşap olarak çizilmiştir. Bodrum katta kiler olarak varsayılan bölge, bu işlevin devam edeceği şekilde düzenlenmiştir. Yanına ıslak bir hacim eklenmiştir. Bodrum kat hacimlerinin zemin ve duvarları seramik, diğer tüm tavan ve zemin döşemeleri ahşaptır. Yapının dış duvarları aslına uygun sıvalı, ahşap konstrüksyonlu cumbalı, iç duvarları da bağdadi sıva olarak düşünülmüştür. Süleymaniye bölgesinde daha once tespit edilmiş yapı detayları göz önünde bulundurularak, yapının elde bulunan fotoğrafı üzerinden ve şu anki haliyle karşılaştırma yapılarak uygun yapı detayları seçilmiştir. Bodrum kat tuvaleti iç tefriş olarak modern tuvalet ekipmanları ile yeniden tefriş edilmiştir. Bu şekliyle zemin kat depolama ve işlik faaliyetinin olduğu alan olarak öne çıkmaktadır. Giriş katı için daha çok oturma, yemek yeme fonksiyonlarına uygun mekanlar düşünülmüştür. Bu kattaki ıslak hacimlere de, modern ihtiyaçları karşılayabilecek elemanlar yerleştirilmiştir. Mutfak ve holün beraber bulunduğu alan modern ihtiyaçlar doğrultusunda beraber kullanılabilecek şekilde uyarlanmıştır. 1. normal kat için daha çok dinlenme, uyku fonksiyonlarına uygun mekanlar düşünülmüştür. Sokağa bakan cephede cumbalı bir oda oluşmuştur. Arka cepheye bakan bölümde bir banyo konumlandırılmıştır. 2. katta da dinlenme fonksyonlarını karşılayacak bir başka oda konumlandırılmıştır. Bu odada cumba devam ettirelerek, cephenin tarihi dokuya uygun devam etmesi sağlanmıştır. Arka cepheye bakan bölüme bir ıslak hacim yerleştirilmiştir. Yapının çatısı pervititch haritasındaki gösterime uygun olarak tek kırmalı tuğla kalkan duvarlı çatı olarak projelendirilmiştir. İkinci kattaki cumbalı odanın üstü de tuğla çatının saçak uzantısıyla kapatılmıştır. Bahçenin bulunduğu alan kullanılarak inşa edilen muhdes betonarme ıslak hacimler ve diğer muhdes bölümler kaldırılarak yapı özgün haline uygun halde projelendirilmiştir.

15 ADA 3 PARSEL GÖRSEL SUNUMU İstanbul ili, Fatih İlçesi, Yavuz Sinan Mahallesi, 107 pafta, 562 ada 3 parselde yer alan, 19 yy da inşa edilmiş olan, zemin kat üzerinde iki normal kattan oluşan, volta döşemeli, kagir yığma konut ve ticaret yapısına ilişkin görsel ve proje çalışmalarının sunumu. Vaziyet Planı A BİTİŞİK YAPI BİTİŞİK YAPI ZK 02 (Fırın) Döşeme : Karoseramik Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Volta döşeme+sıva h : 3.10 m Alan : m² M3 MERDİVENİ Basamak kapl. : Mermer Duvar : Tuğla Tavan : Volta döş+sıva 9 75 Tuğla Baca B B 75 13x20/23, Tuğla Duvar 2 1 Kemerli Geçiş Tuğla Duvar 15x18/ Parsel Statik Raporuna göre Putrel atılarak güçlendirme ZK 02 (Fırın) Döşeme : Karoseramik Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Volta döşeme+sıva h : 3.10 m Alan : m² yapılacaktır M2 MERDİVENİ Basamak kapl. : Mermer Duvar : Tuğla Tavan : Volta döş+sıva 8 7 4x17.5/ ZK 01 (Taşlık) Döşeme : Karoseramik Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Volta döşeme+sıva h : 2.40 m Alan : m² BİTİŞİK YAPI K K (Kot-Kesit: ) ZEMİN KAT PLANI A GİRİŞ (Kot-Kesit: +9.) Yapının 2010 yılında çekilmiş fotoğrafı (Kot-Kesit: +9.89) Küçük pazar caddesi (Kot-Kesit: +9.85) (Atlama taşı caddesi) Restorasyon projesi zemin kat planı

16 P P P P alaturka kiremit kiremit altı tahtası mertek 5x15 cm ahşap kiriş 7x14 cm +12. baca Yastık Kirişi 12x8 BİTİŞİK YAPI 54 A K 06 () Döşeme : Ahşap Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Volta döşeme+sıva h : 3.00 m Alan : m² 1K 05 (SANDIK SI) Döşeme : Ahşap Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana K5 Tavan : Volta döşeme+sıva 220 h : 3.00 m Alan : 3.40 m² 235 1K 04 (WC) Döşeme : Karoseramik Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana K5 Tavan : Volta döşeme+sıva 220 h : 3.00 m Alan : 2.35 m² Tuğla Baca K 01 (HOL) 5 Döşeme : Ahşap Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana 4 Tavan : Volta döşeme+sıva 3 h : 3.00 m 2 Alan : 8.60 m² 1 13x20/ 23.5 M3 MERDİVENİ Basamak kapl. : Mermer Duvar Tavan : Tuğla : Volta döş+sıva B B 75 1K 03 (MUTFAK) Döşeme : Karoseramik Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Volta döşeme+sıva h : 3.00 m Alan : 7.20 m² dolu tablalı kapı dolu tablalı kapı dolu tablalı kapı dolu tablalı kapı dolu tablalı kapı dolu tablalı kapı BİTİŞİK YAPI BİTİŞİK YAPI M4 MERDİVENİ Basamak kapl. : Mermer Duvar : Tuğla Tavan : Volta döş+sıva BİTİŞİK YAPI niş niş Tuğla Baca 2K 05 () Döşeme : Ahşap Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Ahşap h : 2.82 m Alan : m² 2K 04 (BANYO) Döşeme : Karoseramik Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Ahşap h : 2.82 m Alan : 6.11 m² 237 niş BİTİŞİK YAPI M4 MERDİVENİ Sistemi : Mermer Duvar : Tuğla Tavan : Volta döş+sıva B B Tuğla Duvar K 03 () Döşeme : Ahşap Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Ahşap h : 2.82 m Alan : 7.85 m² A dolu tablalı kapı dolu tablalı kapı dolu tablalı kapı K 01 (HOL) 4 Döşeme : Ahşap Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Ahşap 2 h : 2.82 m 1 Alan : 9.75 m² x20/ 23.5 dolu tablalı kapı Tuğla Duvar Hatıl Taş Temel Duvarı Tuğla Duvar Tuğla Duvar Tuğla Duvar Tuğla Duvar K 01 (HOL) 2K 05 () Tuğla Duvar Döşeme : Ahşap Döşeme : Ahşap Niş Niş +10. Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana 2K 02 () Tavan : Ahşap Tavan : Ahşap Döşeme : Ahşap h : 2.82 m h : 2.82 m Dolu Tablalı Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Kapı Tavan : Ahşap h : 2.82 m Ahşap Kaplama Duvar Ahşap Kaplama Kadron Kadron Harç Harç Volta Döşeme Volta Döşeme Sıva Ahşap Süpürgelik Sıva Ahşap Süpürgelik Ahşap Kaplama Kadron Harç Volta Döşeme Sıva Ahşap Süpürgelik I Profil 1K 02 () Döşeme : Ahşap Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Volta döşeme+sıva h : 3.00 m Duvar ZK 01 (Taşlık) Duvara monte edilmiş Döşeme : Karoseramik ahşap küpeşte Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Volta döşeme+sıva h : 2.40 m Alan : m² M2 MERDİVENİ Basamak kapl. : Mermer Duvar : Tuğla Tavan : Volta döş+sıva Karoseramik Kaplama Yapıştırıcı Karoseramik Kaplama Harç Yapıştırıcı Volta Döşeme Harç Sıva Volta Döşeme Sıva U Profil BK 01 Döşeme : Yığma+ Sıva Duvar : Tuğla + Sıva Tavan : Volta döşeme h : 1. Şap Harç Sıkıştırılmış Toprak I Profil I Profil I Profil BK O2 Döşeme : Yığma + Sıva Duvar : Tuğla + Sıva Tavan : Volta döşeme h : 1.28 Duvara monte edilmiş ahşap küpeşte Restorasyon projesi kesiti Dolu Tablalı Kapı K3 Dolu Tablalı Kapı ZK O2 (FIRIN) Döşeme : Karo mozaik Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Volta döşeme+sıva h : 3.10 m Ahşap Kaplama Kadron Harç Volta Döşeme Sıva Ahşap Süpürgelik Ahşap Süpürgelik K 06 () Döşeme : Ahşap Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Volta döşeme+sıva h : 3.00 m Duvara monte edilmiş AK 01 (FIRIN - DEPO) ahşap küpeşte Döşeme : Karoseramik Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana M3 MERDİVENİ Tavan : Volta döşeme+sıva Basamak kapl. : Mermer h : 2.30 m Duvar : Tuğla Tavan : Volta döş+sıva Karoseramik Kaplama Yapıştırıcı Harç Volta Döşeme Sıva I Profil Dolu Tablalı Kapı M4 MERDİVENİ Basamak kapl. : Mermer Duvar : Tuğla Tavan : Volta döş+sıva Karoseramik Kaplama Yapıştırıcı Harç Volta Döşeme Sıva Hatıl Taş Temel Duvarı Tuğla Duvar Karoseramik Kaplama Yapıştırıcı Harç Sıkıştırılmış Toprak Niş 340 Tuğla Duvar Hatıl Taş Temel Duvarı K 02 () Döşeme : Ahşap Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Volta döşeme+sıva h : 3.00 m Alan : m² BİTİŞİK YAPI niş K 02 () Döşeme : Ahşap Duvar : Tuğla üzeri sıva + badana Tavan : Ahşap h : 2.82 m Alan : m² baca Ahşap süpürgelik P Ahşap süpürgelik P Ahşap süpürgelik 199 P P P4 Ahşap Giyotin Pencere P4 Ahşap Giyotin Pencere A A Serpme Mozaik Kaplama KAT PLANI 2. KAT PLANI P3 Ahşap Giyotin Pencere P3 Ahşap Giyotin Pencere Restorasyon projesi 1. normal kat planı Restorasyon projesi 2. normal kat planı Serpme Mozaik Kaplama P2 Sabit Cam P2 Sabit Cam Ahşap Vitrin K2 P2 P2 P2 K Mermer Silme Restorasyon projesi görünüşü

17 RESTORASYON RAPORU I. YAPI KİMLİK BİLGİLERİ Adı : Süleymaniye de konut yapısı İl : İstanbul İlçe : Eminönü Mahalle : Yavuz Sinan mahallesi Pafta : 107 Ada : 562 Parsel : 3 Dönemi : 19. yy Yapım Sistemi : Kargir tuğla RESTORASYON ÇALIŞMASI AÇIKLAMA METNİ Restorasyon projesi çalışmasında elde edilen veriler doğrultusunda yapının varsayılan özgün yapısının korunmasına ve günümüz kullanımına uygun hale getirilmesine çalışılmıştır. Zemin kat ticaret alanı ve üst katlar konut olarak kullanılacaktır. Ara kat fırının deposu olarak kullanılabilir. Konut olarak kullanılacak olan iki katın odaları mevcut yapıda yerinde bulunmaktadır. Sadece ıslak hacimlerine modern bir şekilde kullanılabilmesi için klozet, lavabo ve duş teknesi konulmuştur. Yapının tümünde tavan döşemelerinin sıvaları kaldırılacaktır ve volta donatılarına antipas sürülecektir. Gerekli görülen kısımlarda derz, sıva (özgün) ve taş, tuğla onarımı yapılacaktır. Kopmalar ve çatlaklar özgün malzeme ile tamamlanacaktır. Tüm yenilenmiş doğramalar özgün ahşap detayları ile tamamlanacaktır. Ahşap döşemelerde gerekli görülen kısımlar tamlanacak ve hepsine koruyucu uygulanacaktır. Özgün lar üzerindeki yağlı boya kimyasal yöntemlerle kaldırılacak ve gerekli görülen kısımlarda onarımları yapılacaktır. Seramik ile kaplı duvar leri özgün tuğla+sıva haline dönüştürülmüştür. Zemin döşemeleri özgün karo mozaik ile değiştirilmiştir. Zemin katta cephede, hizasında olan özgün silmede bulunan kopmalar onarılmıştır. Zemin kat cephesinin kaplandığı yeni tuğlalar kaldırılmıştır. Özgün sıvalı haline döndürülmüştür. Tavan döşemesinin bir kısmı mevcutta seramiktir. Diğer katlarda volta döşeme olması nedeniyle bu katta da özgün döşemenin volta döşeme olduğu düşünülmüştür. Ara katın fırının deposu olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Ara kattaki sonradan açılan boşluk kapatılmıştır. Muhdes bölücü duvar kaldırılmıştır. Pencerenin aluminyum doğraması ahşap doğrama ile değiştirilmiştir. Cephede saçak işlevi gören ondüle levha kaldırılmıştır. Merdiveni taşıyan ara duvarda sonradan açılan boşluk kapatılmıştır. Muhdes metal taşıyıcılar kaldırılmıştır. Döşemede sonradan açılan boşluk kapatılmıştır. Tavan döşemesi volta döşemedir. Cephedeki profillerde oluşan kopmalar onarılmıştır. İkinci kata çıkan betonarme merdiven özgün mermer merdivenle değiştirilmiştir. İkinci kattaki iki odanın özgün ahşap döşemeleri, volta döşeme tavanı ve ahşap süpürgelikleri mevcuttur. Muhdes aluminyum doğramalar, ahşap doğramalar ile değiştirilmiştir. Cephede teki kopmalar onarılmıştır. Üçüncü katta 3K01 kodlu odada ara duvar muhdes olduğu için kaldırılmıştır. Ahşap döşemeler ve tavanlar korunmuştur. Cephede taş silmedeki kopmalar ve özgün alınlıktaki kopmalar onarılmıştır. Yapının çatısı da dönemin özelliklerini taşıyan kırma çatıdır. Su tahliyesinin çinko dereler aracılığıyla sağlandığı düşünülmektedir. li yıllardan yapıya ait bir fotoğraf