FĠZYOLOJĠ BĠLĠMĠNE GĠRĠġ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "FĠZYOLOJĠ BĠLĠMĠNE GĠRĠġ"

Deniz Sançar
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 FĠZYOLOJĠ BĠLĠMĠNE GĠRĠġ

2 fizyoloji Hayvan fiz. İnsan fiz. Bitki fiz. Spor fizyolojisi Fizyoloji; Vücut fonksiyonlarını inceleyen ve bir canlının canlı olma özelliğini devam ettirmede rol oynayan bütün yaşamsal fonksiyonların ne olduğunu ve nasıl işlediğini açıklayan bilim dalıdır.

3 Egzersiz ve Spor Fizyolojisi Egzersiz Fizyolojisi; Akut veya kronik egzersizlerde, vücut yapıları ve fonksiyonlarının nasıl değişikliğe uğradığını inceler, Spor Fizyolojisi ise; Egzersiz fizyolojisinden elde edilen bilgilerin sporcu antrenmanına nasıl uygulanacağını ve performansın nasıl geliştirilebileceğini inceler.

4 Spor fizyolojisi, genel fizyoloji, biokimya, spor hekimliği, beslenme, biofizik, biomekanik, kinesiyoloji, antrenman ve harekat bilimleri, farmakoloji v.b. diğer bilimlerle oldukça ilişkilidir.

5 ORGANĠZMANIN YAPISAL DÜZEYĠ İnsan organizması bir çok yapısal organizasyondan meydana gelir. Organizasyonlar içerisinde sürekli bir işbirliği vardır. En alt düzeydeki organizasyon kimyasal organizasyondur. Hayatın devamı için bu organizasyona ihtiyaç vardır.

6 GeliĢim tek bir hücreden başlar; hücreler dokuları, dokular organları, organlar ise sistemleri meydana getirerek nihayet insan vücudunu ortaya çıkarırlar.

7 Organizmanın OluĢumu Düzey Organizma Sistem Organ Doku Hücre Organel Molekül Atom Örnekler İnsan, hayvan İskelet, dolaşım,solunum, hareket Beyin, kalp, akciğer v.b. Epitel, bağ, kas v.b. Kas, sinir, kemik, kan v.b. Nükleus,ribozom, mitpkondri v.b Su, CO2, glikoz v.b. O2, H, C

8 Vücut bir makine gibidir. Örneğin ; bir arabanın kapalı soğutma sistemindeki suyu basınç altında dolaştırarak soğutması, egzersiz yapıldığında vücudun da fazla ısınmaması aynı mantığa yakındır. Hücresel düzeyde enerjinin nasıl oluştuğunu bilmek, egzersiz anında da enerjinin nerede ve ne kadar enerji ve ısı ürettiğini anlamayı sağlar. Bu nedenle hem sistem fizyolojisi hem de hücre fizyolojisini iyi bilmek ve anlamak gerekir.

9 Bütün bu fizyolojik olaylar çok kompleks bir sinir-hormon zinciri sayesinde kontrol edilir ve düzenlenir. Otonomik iç denge sayesinde; - Zedelenen dokuların tamir edilmesi - Kolesterol depositlerinin atılması - Zararlı maddelerin solunum yollarında filtre edilmesi - ve enerji depolarının yeterli dinlenme ve beslenme sayesinde tekrar yerine konulması sağlanır.

10 İnsan vücudunun potansiyeli sınırsız gibi görünmektedir ve yüksek kapasiteye sahiptir, örneğin; - Hücresel enerji üretme hızını 20 kere daha fazla arttırabilir. - Akciğerlere alınan hava miktarı 30 kat daha arttırabilir. - Kalp atımları 3-4 kere daha fazla olabilir.

11 Organizmanın Yapısı İnsan organizması bir çok yapısal organizasyondan meydana gelir ve bu organizasyonlar arasında sürekli bir işbirliği vardır. Organizmada elementler; %65 O2 (oksijen) %18 C (karbon) %10 H (hidrojen) %3 N (nitrojen) %96 Ayrıca organizmada elementler mineral elementler ve iz elementler olarak da bulunurlar.

12 Canlı hücre ve vücutta bulunan moleküllerin sınıflandırılması Molekül Vücut Ağırlığına Göre Yüzdesi Su 60 Protein 17 Lipid 15 Madenler (Na+,K+, Cl-, Mg+,v.b) 5 Diğer bileşik ve Nükleik asitler 2 Karbonhidratlar 1

13 Vücutta bulunan moleküllerin sınıflandırılması MOLEKÜL VÜCUT AĞIRLIĞINA GÖRE YÜZDESĠ SU 60 PROTEĠN 17 LĠPĠD 15 MĠNERAL (Na +, K +, Cl +, Mg +, v.b.) Diğer bileģik ve nükleik asitler 5 2 Karbonhidratlar 1

14 CANLILARIN ORTAK ÖZELLĠKLERĠ

15 CANLILARIN ORTAK ÖZELLĠKLERĠ -Kendine özgü olma -Metabolizma -Hareket -Uyarılma -Büyüme -Üreme -Çevreye uyum -Solunum -Sindirim -Absorbsiyon(emilme) -DolaĢım -Özümleme(asimilasyon)

16 CANLILIĞIN DEVAMI ĠÇĠN GEREKLĠ FAKTÖRLER -Su -Besinler -Oksijen -Isı -Basınç

17 HÜCRE

18 HÜCRE Hücre organizmanın canlı ve en küçük yapısal fonksiyonel ünitesi olarak tanımlanır. Hücre su, elektrolit,protein, lipid ve karbonhidrat lardan oluģur. Hücre 4 temel baģlık altında incelenir; *Plazma *Stoplazma * Organeller * Hücrenin salgı ve depo alanları Yapısal olarak ise iki temel baģlık altında incelenir; *Kimyasal yapı *Fiziksel yapı

19 HÜCRENĠN KĠMYASAL YAPISI *SU:Hücrenin yapısının %75-90 ı sudur.hücre içindeki sıvıya stoplazma adı verilir. Stoplazma içinde Protein, Karbonhidrat, Lipid ve inorganik maddeler bulunur.ġnorganik maddeler ve karbonhidratlar suda çözünür *Hücre Ġçi ve DıĢı Sıvıları; Bir insanın yaklaģık %60 ı su, %18 i protein, %15 i yağ, %7 si - de minerallerden oluģur. Total Vücut Sıvıları Ġntrasellüler %60 Extrasellüler %40 Lenf %1 Kan plazması %24 Ġntertisyel sıvı %75

20 *Oksijen ve Karbondioksit *Ġnorganik BileĢikler *Karbonhidratlar *Lipidler *Proteinler

21 HÜCRENĠN FĠZĠKSEL YAPISI *Hücre zarı *Ribozom *Mitakondri *endoplazmik retikulum *Golgi kompleksi(aygıtı) *Sentriller *Lizozomlar *Nükleus

22 Hücrenin Fiziksel Yapısı 1. Hücre zarı: Protein ve lipid moleküllerinden oluşur, fonksiyonu dış çevreden koruma ve madde alış-verişini sağlamadır. 2. Ribozom: Protein ve RNA moleküllerinden oluşur, protein sentezler. 3. Mitokondri: İç bölmeleri zarlı keseler, ATP sentezi yapılır. 4. Endoplazmik retikulum: Kanal ve borucuklar şeklinde membrana bağlı ağ şeklindedir, madde taşınımı, depolama, lipid ve protein sentezi, kimyasal reaksiyonlar için yüzey sağlar. 5. Golgi kompleksi (aygıtı): Yassı zarlı kesecikler şeklinde, salgılama, protein moleküllerini paketleme fonksiyonunu gerçekleştirirler. 6. Sentrioller: İki adet çubuk şeklinde zarsız yapı, hücre bölmesi-üremesi esnasında kromozom dağılımı 7. Lizozomlar: Zarlı kesecikler, madde ve mikrop sindirimi 8. Nükleus (çekirdek): Protein ve RNA moleküllerinden oluşur, ribozomları yapar hücre faaliyetlerini kontrol eder

24 HÜCRE ZARINDAN GEÇĠġME HAREKETLERĠ Hücrenin Temel Faaliyetleri için bazı maddeler hücreye girerken bazı artık zararlı maddeler ise hücreden uzaklaştırılır. Bu iki türlü taşınma ile yapılır. Pasif TaĢınma: Hücreden yardımsız geçiş Kinetik enerjiye bağlı olarak maddelerin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçişi

25 HÜCRE ZARINDAN GEÇĠġME HAREKETLERĠ *Pasif TaĢıma Sistemi ;4 çeģit pasif taģıma Ģekli vardır. Bunlar; -DĠFÜZYON (yayılma) -OZMOSĠS -KOLAYLAġTIRILMIġ DĠFÜZYON -FĠLTRASYON

29 OSMOZ Yüksek su konsantrasyonlu bir bölgeden düşük su konsantrasyonlu bir bölgeye suyun diffüzyonudur. Madde konsantrasyonu arttıkça su konsantrasyonu azalır. Bu azalma maddenin solusyondaki molekül sayısına bağlıdır. Bir solusyondaki toplam eriyen madde konsantrasyonu olan osmolarite su konsantrasyonunu belirtir. 1 mol glukoz, 1mol aminoasit ya da 1 mol üre solusyonun osmolaritesinde aynı değişikliğe neden olur. İyonize olan 1mol NaCl ün osmatik basıncı 1mol glukozdan 2 kat daha yüksektir Bir solusyonun osmolaritesi arttıkça su konsantrasyonu azalır.

31 Aktif TaĢınma: Maddelerin hücre zarından geçiģi için enerjiye ihtiyaç duyulur. Moleküller genellikle tek yönlü taģınırlar. Bir taģıcıya ihtiyaç duyulur. Aminoasitler, Kalsiyum ve Sodyum bu yolla taģınır.

33 AKTĠF TAġIMA SĠSTEMĠ *ENDOSĠTOZ;Hücre zarında değiģiklik yaparak hücre içine madde lması olayıdır. *PĠNOSĠTOZ;Sıvı maddelerin hücre içine alımı *FAGASĠTOZ;Katı maddelerin hücre içine alımı *EKZOSĠTOZ;Maddelerin hücre dıģına taģınması yani endositozun ersidir

36 HEMOOSTASĠS Hayatın devamı için canlının iç ortamının dengede tutulmasına denir. Bunun için gerekli faktörler:

37 HEMOOSTASĠS yoğunluğu O2-CO2 PH Madde yoğunluğu Kan volümü Kan glikoz düzeyi Vücut ısısı v.b.

38 HEMOOSTASĠSĠN SAĞLANMASI Vücut ısısının dengede tutulması Madde kapsamının sabit tutulması Ph nin dengede tutulması O Asit Nötr Baz

39 Negatif Feedback (Geri Bildirim-Besleme) Mekanizması: Fiziksel veya Kimyasal değiģim (La, ph, O 2, CO 2 v.b.) Reseptörler (Kas, organ v.b.) Sinirsel-Hormonal Tepki Fonksiyonel değiģim (Kalp atımı, solunum, dolaģım v.b.) Hedef Organlar (kalp, akciğerv.b.

40 DOKULAR Benzer hücrelerin oluģturduğu gruptur.dokular 4 temel baģlık al- tında incelenir; *Epitel doku:vücudun, iç organlarının ve salgı bezlerinin iç ve dıģ yü zeyini örter. *Bağ doku: Organizma ve organları korur, destekler birbirine bağlar *Kas doku: Hareketi sağlar. *Sinir doku: Sinir uyarıları ile aktiviteleri kontrol eder.

41 EPĠTEL DOKU Vücudun dıģ ve iç yüzeyini örter, hücreleri birbirine yapıģık gibi urur, esnek yapılıdır, vücudu dıģ ve iç etkenlere karģı korumaktır. Hücre katmanlarına göre epitel doku; *Basit epitel doku:tek katlı hücrelerden oluģur. *Çok katlı epitel doku olmak üzere iki kısımdır. Hücre çeģitine göre ise; *yassı epitel *kübik epitel *silindirik epitel olmak üzere 3 çeģittir, Epitel doku bulundukları yerler itibarıyla da; *Örtü epiteli *Bez epiteli *duyu epiteli olmak üzere 3 e ayrılır

42 *Bir katlı epitel doku *Bir katlı kübik epitel *Bir katlı prizmatik epitel *çok katlı epitel *Transitional epitel doku *Bez epitel doku EPĠTEL DOKU TĠPLEMESĠ

43 *GevĢek bağ doku *Yağ doku *Fibroz bağ doku *Elastik bağ doku *Retiküler bağ doku *Kıkırdak doku *Kemik dokusu *Kas doku *Sinir doku BAĞ VE DESTEK DOKULAR

44 Ġnsan Organizmasındaki Sistemler Deri Kabuk Sistemi İskelet Sistemi Kas Sistemi Dolaşım Sistemi Lenfatik sistem Sinir Sistemi Hormonal Sistem Solunum Sistemi Sindirim sistemi Boşaltım Sistemi Üreme Sistemi

45 Solunum sistemi vücut sıvılarında oksijen ile karbondioksit basınçlarını ve ph yı sabit tutmaya yönelir. Sindirim sistemi besin maddelerini sağlar. Boşaltım sistemi metabolizma artıklarını uzaklaştırıp yine ph nın düzenlenmesi ile ilgili görev alır.

46 Dolaşım Sistemi besin maddeleri, oksijen ve metabolizma ürünlerini gerekli yerlere taşıma görevini üstlenir.

47 Üreme Sistemi kendi türünün devamını sağlamakla yükümlüdür.

Benzer belgeler

FİZYOLOJİ BİLİMİNE GİRİŞ

FİZYOLOJİ BİLİMİNE GİRİŞ fizyoloji Hayvan fiz. İnsan fiz. Bitki fiz. Spor fizyolojisi Fizyoloji; Vücut fonksiyonlarını inceleyen ve bir canlının canlı olma özelliğini devam ettirmede rol oynayan bütün