ÖNSÖZ. Prof. Dr. Veysel ERO LU Çevre ve Orman Bakan

Transkript

1

2

3 ÖNSÖZ Türkiye; topo rafik yap s, iklimi, uygulanan zirai yöntemleri, afl r mera ve orman tahribat ve topraklar n ço unlukla erozyona duyarl olmas dolay s yle Dünya da yüksek seviyede erozyona maruz kalan ülkeler aras nda yer almaktad r. En k sa sürede orman varl n n art r lmas, bozuk ormanlar n slah, erozyonla mücadele edilerek topraklar m z n göllere, barajlara ve denizlere tafl nmas n n önlenmesi gayesiyle Milli A açland rma Seferberli i bafllat lm flt r. Bu maksatla Bakanl m z n 01 Kas m 2007 tarihli resmi gazetede yay nlanarak yürürlü e giren "A açland rma Seferberli i" konulu 2007/28 no'lu Genelgesi do rultusunda "A açland rma ve Erozyon Kontrolu Seferberli i Eylem Plan " haz rlanarak yürürlü e konulmufltur. Türkiye; Gerçek ve tüzel kiflilerce yap lmakta olan özel a açland rma çal flmalar na büyük önem vermekte, özel a açland rma çal flmalar n teflvik etmektedir. Özel a açland rma çal flmalar, hibe ve düflük faizli uzun süreli kredilerle teflvik edilmekte, ayr ca orman alanlar ndan ve hazine arazilerinden ücretsiz saha tahsis edilmekte, her türlü teknik yard m yap lmaktad r. Özel a açland rma çal flmalar nda orman a aç ve a açç kullan lmakla birlikte daha çok gelir getirici türlerin kullan lmas teflvik edilmektedir. Özel a açland rma, vatandafllar m z n yaflad klar yerlerde geçimlerini temin etmeleri aç s ndan önemlidir. Bakanl m z bu konuda her türlü deste i vermeye haz rd r. Prof. Dr. Veysel ERO LU Çevre ve Orman Bakan 1

4 A açland rma ve Erozyon Kontrolu Seferberli i Hedefimiz 5 y lda Trakya büyüklü ünde hektar alanda 2,3 milyar fidan toprakla buluflturulacakt r. Trakya Makedonya Slovenya Belçika : Hektar : Hektar : Hektar : Hektar PROGRAM Hektar (000) 2 Y llar

5 Hedef Afl ld y l eylem plan hedefi olan hektara karfl l k hektar alanda çal fl lm flt r. Ayr ca 2008 y l nda; 476 adet sa l k oca ve hastane bahçesi adet okul bahçesi 540 kilometre karayolu adet ibadethane ve mezarl k a açland r lm flt r y l hedefimiz Eylem plan ndaki hektar programa karfl l k hektara ulaflmakt r. 3

6 Özel A açland rma Özel A açland rman n Tan m Bozuk orman alanlar, hazine arazilerinde ve sahipli arazilerde, gerçek ve tüzel kiflilerce, Bakanl kça onaylanan proje do rultusunda yürütülen, faydalanma haklar ilgilisine ait olan a açland rmalard r. 4

7 Özel A açland rman n Gayesi Orman alan n art rmak, Özel ormanc l teflvik etmek, Özel sektör kaynaklar ndan yararlanmak, Yöre halk n n gelir kayna n art rmak, Tar ma uygun olmayan ancak tar m yap lan alanlar n a açland r lmas n sa lamak. Özel A açland rman n Dünya da ve Türkiye de Durumu Dünya orman varl n n % 24 ü özel ormanlard r. Bu oran Avrupa Birli i ülkelerinde % 61 dir Türkiye de ormanlar n %99 u devlete aittir. Özel A açland rma Yap labilecek Sahalar Bozuk orman alanlar, Hazine arazileri, Özel ve tüzel kifliliklere ait araziler. Özel A açland rmada Saha Büyüklü ü Alt S n r Ormanl k alanlarda en az 5 dekar, Hazine arazilerinde en az 20 dekar, Sahipli arazilerde en az 5 dekar. Üst S n r Orman ve Hazine arazilerinde her proje için 3000 dekar d r. Özel A açland rman n Tarihi Geliflimi Özel a açland rma çal flmalar 1986 y l nda bafllam flt r y llar aras nda sadece odun üretimi gayesiyle özel a açland rmalar yap lm flt r y l ndan itibaren meyve ve yapra ndan faydalan lan ceviz, antepf st, defne, harnup ve kestane türleri özel a açland rmaya konu edilmektedir. 5

8 Özel A açland rmada Müracaat ve Saha Tahsisi Orman Say lan Yerlerde; Orman Bölge Müdürlü ü veya Orman flletme Müdürlü üne kroki veya harita ile müracaat yap l r, Saha tahsisi Orman Genel Müdürlü ünce yap l r. Tahsis belgesi ile birlikte Çevre ve Orman l Müdürlü üne müracaat edilir. Projelendirme, kredi ve hibe ifllemleri il müdürlü ünce yürütülür. Hazine ve Sahipli Arazilerde; Hazine arazilerinde illerde valiliklere, ilçelerde ise kaymakaml klara müracaat edilir. Saha tahsisi Milli Emlak Genel Müdürlü ünce yap l r. Tahsis belgesi ile birlikte Çevre ve Orman l Müdürlü üne müracaat edilir. Projelendirme, kredi ve hibe ifllemleri il müdürlü ünce yürütülür. Sahipli arazilerde müracaat Çevre ve Orman l Müdürlü üne yap l r. Di er ifllemler il müdürlü ünce yürütülür. 6

9 Özel A açland rmaya Tahsis zni Verilmeyen Sahalar a) Orman Say lan Yerlerde; Verimli orman alanlar, Yanan orman alanlar, Deniz k y kenar çizgisinden itibaren 2000 metre, tabii göl k y kenar çizgisinden itibaren 500 metre mesafe içinde bulunan yerler, b) Hazine Arazilerinde; Mera, yaylak ve k fllaklar, lan edilen kültür ve turizm alanlar, Deniz, tabii göl ve akarsularda k y kenar çizgisi içerisinde kalan alanlar, Orman Say lan Yerlerde zin Önceli i Özel a açland rma müracaat na konu sahan n, köy veya belde s n rlar içinde kalmas halinde; zin önceli i; köy tüzel kiflili i, köy veya belde halk ndan ilk müracaat eden kifliye, Müracaatç n n d flardan olmas durumunda ise; Köy tüzel kiflili ine veya köy halk ndan ilk müracaat eden kifliye, Belde belediye tüzel kiflili ine, Yapmamalar halinde ilk müracaatç ya tan n r. 7

10 Özel A açland rmada Kullan lan Türler Orman Say lan Yerlerde; Çam, sedir, mefle, kay n, kavak, sö üt, ç nar, k z la aç gibi odunundan faydalan lan türler, Ceviz, badem, f st kçam, antepf st, harnup, kestane defne gibi meyve ve yapra ndan faydalan lan türler, Bu türlerin alt nda da t bbi, aromatik, yumrulu ve so anl bitkiler, yetifltirilebilir. Hazine ve Sahipli Arazilerde ; Orman say lan yerlerde kullan lan türlerin yan s ra, Zeytin, Alt tür olarak üzüm ba kurulabilir, tar m ürünleri yetifltirilebilir. 8

11 Özel a açland rma çal flmalar nda elde edilen her türlü ürün, özel a açland rma sahibine aittir. Özel A açland rma Sahalar nda zin Verilen Tesisler Orman Say lan Yerlerde; Bak m ve koruma maksatl tafl nabilir konteyn r karavan ve toprak sulama havuzuna izin verilebilir. Hazine Arazilerinde; Ormanl k alanlardakilere ilaveten 40 m 2 lik bekçi kulübesi yap labilir. 9

12 Özel A açland rma çin Yap lan Destekler Türkiye de; Orman say lan yerler, 49 y la kadar bedelsiz olarak tahsis edilmektedir. Hazine arazileri, onar y ll k periyotlar halinde projede belirtilen süre kadar düflük bedelle kiralanmaktad r y l için dekar bafl na y ll k kira bedeli 0,85-2 TL aras ndad r. Köy tüzel kifliliklerine proje bedeli kadar hibe verilmektedir. Odun üretimi gayesiyle yap lan a açland rmalar için 30 y l vadeli faizsiz kredi verilmektedir. Yapra ndan ve meyvesinden faydalan lan türler için y ll k %1-2 oran nda 15 y l vadeli düflük faizli kredi verilmektedir. Kredi kullanmak istemeyen kiflilere fidanlar ücretsiz verilmektedir. ABD ve AB ülkelerinde; Hibe fleklinde para yard m, Düflük faizli uzun vadeli kredi teflviki, Bedelsiz tohum ve fidan verilmesi, Düflük verimli ve e imli arazilerin a açland rma gideri ve üretim kay plar n n karfl lanmas, Teknik yard m, Araflt rma kurumlar ndan ücretsiz faydalanma, fleklinde destek sa lanmaktad r Y llar Aras Özel A açland rma Hektar 10

13 Mülkiyete Göre Yap lan Özel A çland rmalar Odunundan Faydalan lan Türler Meyvesinden Faydalan lan Türler 11

14 Meyveli Türler Meyveli Türlerin Y ll k Geliri Bakanl m z meyvesinden faydalan lan ve k sa sürede gelir getiren türlere öncelik vermektedir. Bu türler kullan larak yap lan özel a açland rmalarda dikimi takibeden onuncu y ldan itibaren elde edilen y ll k gelir; (2009 y l fiyatlar na göre) A aç Alan Gelir Y ll k Gelir Türü (Hektar) (TL/Hektar) (TL.) Zeytin Ceviz Badem F st kçam Antepf st Kestane Harnup TOPLAM ZEYT N Zeytin baflta Ege, Marmara ve Akdeniz bölgeleri olmak üzere Güneydo u Anadolu da Kilis-Nizip, Kuzeydo u Anadolu da Artvin-Yusufeli yörelerinde yay l fl göstermektedir. Bugüne kadar hektar sahada adet zeytin fidan dikilmifltir. Bir zeytin a ac 10 yafl ndan itibaren y lda yaklafl k 10 kg. zeytin vermektedir. Zeytinin ortalama kilogram n n 2 TL. oldu u düflünülürse 1 adet zeytin a ac ndan y ll k 20 TL. gelir elde edilir. Bugüne kadar dikilen adet zeytin a ac ndan elde edilecek y ll k gelir TL. dir. 12

15 CEV Z Ceviz, özel toprak ve iklim iste i olan ve sulama flart bulunan önemli odun d fl orman ürünlerindendir. Afl l ceviz fidanlar ndan genel olarak 4-5 yafllar ndan itibaren biyolojik ömürleri (ortalama 150 y l) sonuna kadar ürün al nabilmektedir. Bu güne kadar hektar alana adet ceviz dikilmifltir. Bir ceviz a ac 10 yafl ndan itibaren y lda yaklafl k 25 kg. kabuklu ceviz vermektedir. Cevizin ortalama kilogram n n 5 TL. oldu u düflünülürse, 1 adet ceviz a ac ndan y ll k 125 TL. gelir elde edilir. Buna göre bugüne kadar dikilen adet ceviz a ac ndan elde edilecek y ll k gelir TL. dir. BADEM Özel toprak ve iklim iste i olmayan, meyvesinden istifade edilen, di er türlere oranla daha kanaatkar olan tabii türlerimizdendir. Badem fidanlar 4-5 yafllar ndan itibaren biyolojik ömürleri (ortalama y l) sonuna kadar meyve vermektedir. Bu güne kadar hektar alana adet badem dikilmifltir. Bir badem a ac 10 yafl ndan itibaren y lda yaklafl k 10 kg. kabuklu badem vermektedir. Bademin ortalama kilogram n n 5 TL. oldu u düflünülürse, 1 adet badem a ac ndan y ll k 50 TL. gelir elde edilir. Buna göre bugüne kadar dikilen adet badem a ac ndan elde edilecek y ll k gelir TL. dir. 13

16 FISTIKÇAMI Yurdumuzda 850 m. rak ma kadar bulunan yerlerde geçirgen toprak özelli ine sahip yerlerde tabii olarak yetiflmektedir. Bergama ve Ayd n yöresinde büyük meflcereler halinde, di er bölgelerde daha küçük ve da n k halde bulunmaktad r. Genel olarak 8-9 yafllar nda meyve vermeye bafllayarak idare müddeti (120 y l) sonuna kadar ürün al nmaktad r. Bu güne kadar hektar alana adet f st kçam dikilmifltir. Bir f st kçam a ac 10 yafl ndan itibaren y lda yaklafl k 4 kg. kabuklu f st k vermektedir. F st kçam n n ortalama kilogram n n 4 TL. oldu u düflünülürse, 1 adet f st kçam a ac ndan y ll k 16 TL. gelir elde edilir. Buna göre bugüne kadar dikilen adet f st kçam a ac ndan elde edilecek y ll k gelir TL. dir. ANTEPFISTI I 14 Antepf st, toprak iste i yönünden fazla seçici olmayan, ancak belli bir so uklama süresine ve s cakl a ihtiyaç duyan, meyvesinden yararland m z önemli ihraç ürünlerimizdendir. Özel antepf st a açland rmas daha çok Siirt, fianl urfa, Ad yaman ve Gaziantep yörelerinde yap lmaktad r. Mersin/Silifke-Mut yöresinde ise daha çok menengiç afl lanarak imar-ihya olarak yap lmaktad r. Bugüne kadar hektar alana adet antepf st dikilmifltir. Bir antepf st a ac 10 yafl ndan itibaren y lda yaklafl k 2 kg. kabuklu antepf st vermektedir. Antepf st n n ortalama kilogram n n 8 TL. oldu u düflünülürse, 1 adet antepf st a ac ndan y ll k 16 TL. gelir elde edilir. Buna göre bugüne kadar dikilen adet antepf st a ac ndan elde edilecek y ll k gelir TL. dir.

17 Özel Orman Fidanl k Çal flmalar Özel orman fidanl k kurulufluna yedi y l vadeli %1-2 y ll k düflük faizle kredi deste i sa lanmaktad r. Küçük çiftçilere istihdam ve ekonomik destek sa lamak gayesiyle al m garantili sözleflmeli fidan ürettirilmektedir. ORKÖY Genel Müdürlü ünce orman köylülerine fidan üretimi maksad yla düflük faizli kredi deste i verilmektedir. (%1-2) Bugüne kadar 48 adet özel orman fidanl kurulufluna destek sa land. 159 hektar alana sahip bu fidanl klar n y ll k üretim kapasitesi yaklafl k olarak 400 milyon adettir. 15

18 POTANS YEL SAHA TESP T ÇALIfiMALARI Potansiyel a açland rma sahalar n n tespitinde gerek Bakanl m zdaki mevcut bilgiler gerekse di er kurumlar n verilerinden yararlan larak ileri seviye co rafi bilgi sistemi analizlerinden yararlan lmaktad r. Bunun için; 1- Say sal meflcere haritalar, 2-1/25000 ölçekli topo rafik haritalar, 3-1/25000 ölçekli yükseklik haritalar, 4- Toprak haritalar, 5- Corine arazi kullan m haritalar, 6- Mera haritalar, 7- Mülkiyet haritalar, kullan lmaktad r. Uygulama yöntemi olarak belirlenen ifllem s ras afla da belirtilmifltir. 1- Meflcere haritas nda amenajman plan verilerine göre verimli orman alanlar n n d fl nda kalan bozuk ve çok bozuk orman alanlar ile orman topra alanlar seçilerek orman kaynakl potansiyel alanlar tespit edilir. 2- Yükseklik haritalar ndan e im gruplar haritas oluflturularak e imi % 0-20, 21-40, ve 60 dan yukar olan alanlar tespit edilir. 3- Toprak verilerinden torak derinlik gruplar ; s (0-30 cm), orta derin (31-60 cm) ve derin (61-90 cm) olan alanlar fleklinde tefrik edilir. 4- Amenajman plan ndan elde edilemeyen veriler Corine arazi örtüsü haritas ndan tespit edilir. 16

19 5- Mera alanlar incelenerek; iyi vas fl meralar, slah edilerek iyilefltirilecek meralar ve toprak muhafaza ve a açland r lacak meralar olmak üzere üç k s mda s n fland r l r ve potansiyel alanlar ile mera alanlar çak flt r larak amaca göre çal fl lacak alanlar tespit edilir. 6- Çal flmalar m zda havza bazl çal flma esas oldu undan tüm katmanlar havza ve alt havza verileri ile çak flt r l r. 7- Yetiflme ortam n n daha iyi oldu u (e imin % 0-40, orta ve derin toprakl, sulama suyu bulunan) sahalar potansiyel özel a açland rma alanlar olarak tefrik edilir. 8- Tüm bu veriler 1/25000 ölçekli topo rafik harita üzerine aktar larak potansiyel alanlar haritas oluflturulur. Bu haritalar n oluflturulmas n n ard ndan sahaya ç k larak yersel etütlerle proje amac na göre nihai potansiyel alan tespit çal flmas tamamlan r. Nihai alanlar TÜB S veritaban na entegre edilerek, kullan c n n hizmetine aç l r. HEDEF M Z... Özel A açland rmada Hedefimiz Cumhuriyetimizin 100. Kurulufl Y l 2023 de Özel orman alan n % 1 den % 5 e yükseltmek, Daha fazla istihdam sa lamak, Ülkemizin fidan ihtiyac n n % 10 unu özel fidanl klardan sa lamak.

20 ESTA LTD. (0312)