MAKALE YARGITAY KARARLARI

Transkript

1 MAKALE 45 YARGITAY KARARLARI

2 T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAÝRESÝ Hüküm süresi içinde, davalý avukatýnca temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi gereði konuþulup düþünüldü: 46 ESAS NO : 2001/12986 KARAR NO : 2001/17311 KARAR TARÝHÝ : KARAR ÖZETÝ: PROTOKOL UYARIN- CA DAÝMÝ ÝÞÇÝ KADROSUNA ALINMA Toplu Ýþ Sözleþmesi iþveren veya iþveren kuruluþlarý ile iþçi sendikalarý arasýnda baðýtlanabilir. Ýþçi Konfederasyonunun toplu Ýþ Sözleþmesi niteliðinde protokol yapmasý mümkün deðildir. Davacýnýn Sendika üyesi olsa da baðlý bulunduðu Konfederasyonun taraf olduðu protokol daimi iþçi kadrosuna geçirilme yolunda normatif hüküm içeremez. Bu protokol iþverenin yönetim hakkýný kýsýtlayamaz. Dolayýsýyla iþverenden iþçinin daimi iþçilik kadrosuna geçirme iþlemi konusunda iþ mahkemesinin kurucu bir karar almasý söz konusu edilemez. Öte yandan davacý ücret almadan çalýþtýrýldýðý, sürenin ücretini isteyebileceði gibi haksýz feshin sonuçlarýna göre iþverenden tazminat da talep edebilir. DAVA: Davacý, daimi iþçi kadrosuna alýnmadýðýndan bahisle, davalý kurum iþleminin iptali ile daimi iþçi kadrosuna alýnmasýna karar verilmesini istemiþtir. Yerel mahkeme, istek gibi karar vermiþtir. YARGITAY KARARI Davacý davalý iþyerinde hizmet akdi ile geçici iþçi pozisyonunda çalýþmakta iken 26 Ekim 2000 tarihinde iþveren ile sendika arasýnda yapýlan protokol uyarýnca daimi iþçi kadrosuna geçirilmesi gerekirken bunun yapýlmadýðýndan daimi iþçi kadrosuna alýnmama iþleminin iptali ile daimi iþçi kadrosuna alýnmasýný istemiþtir. Davalý davanýn idare mahkemesinde açýlmasý gerektiðini, süre geçirildiði için bu davacýnýn dinlenemeyeceðini, davanýn hukuki dayanaktan yoksun olduðundan reddini savunmuþtur. Mahkemece fesih iþleminin hakkaniyete ve hukuka aykýrý bulunduðunu, yeniden iþe almanýn idarenin taktiri olduðu gerekçesiyle davacýnýn davalý idareye baðlý birimlerde daimi iþçi kadrosuna alýnmama iþleminin iptaline karar verilmiþ, karar davalý tarafça temyiz edilmiþtir. Dosyadaki bilgi ve belgelerden Türk-Ýþ Genel Baþkaný ile Devlet Bakaný ve Baþbakan Yardýmcýsý ve beþ Bakan tarafýndan imzalanan protokolün 1. maddesinde 2000 yýlýnda belirli hizmet akdiyle (geçici veya mevsimlik) iþçi pozisyonlarýnda uzun süredir çalýþmýþ olan ve 26 Ekim 2000 tarihinde çalýþmaya devam edenlerin 2 Þubat 2001 tarihinden itibaren sürekli iþçi kadrolarýnda iþe baþlatýlacaklarý hükme baðlanmýþtýr.

3 Ancak davacýnýn davalý Bakanlýðýn... Milli Parklar ve Av Yaban Hayatý Genel Müdürlüðü, Milli Parklar ve Av- Yaban Hayatý Baþmühendisliðinin tarihli yazýsýnda tarihinden itibaren 3 ay boyunca geçici iþçi pozisyonunda görevini aksatmadan mesaiye devam ettiði halde Bakanlýðýn tarih ve PDÝ. 1/965 sayýlý emirleri gereðince daimi iþçi kadrosuna alýnacak iþçi listesinde isminin bulunmamasý, nedeniyle ve ayný emir gereðince geçici iþçi pozisyonunda sona erdiði belirtilmiþtir. Davacý vekili dava dilekçesinde müvekkilinin iþ akdinin feshedilmesini dava konusu yapmamýþtýr. Protokol uyarýnca 3 ay ücretsiz çalýþan davacýnýn daimi iþçi kadrosuna alýnmama iþleminin iptali istenilmiþ ise de, davacýya dayanak yapýlan protokol Türk-Ýþ Konfederasyonu Baþkaný tarafýndan imzalanmýþtýr. Toplu Ýþ Sözleþmesi iþveren veya iþveren kuruluþlarý ile iþçi sendikalarý arasýnda baðýtlanabilir. Ýþçi Konfederasyonunun Toplu Ýþ Sözleþmesi niteliðinde protokol yapmasý mümkün deðildir. Davacýnýn Sendika üyesi olsa da baðlý bulunduðu Konfederasyonun taraf olduðu protokol daimi iþçi kadrosuna geçirilme yolunda normatif hüküm içeremez. Bu protokol iþveren tarafýndan yönetim hakkýný kýsýtlayamaz. Dolayýsýyla iþverenden iþçinin daimi iþçilik kadrosuna geçirme iþlemi konusunda iþ mahkemesinin kurucu bir karar almasý söz konusu edilemez. Öte yandan davacý ücret almadan çalýþtýrýldýðý, sürenin ücretini isteyebileceði gibi haksýz feshin sonuçlarýna göre iþverenden tazminat da talep edebilir. Bunun dýþýnda davacýnýn iþ mahkemesinde daimi iþçi kadrosuna geçirilmeme iþleminin iptalini istemesi yasal dayanaktan yoksun bulunmaktadýr. Bu nedenle davanýn reddi gerekirken yazýlý þekilde kabulü hatalýdýr. SONUÇ: Temyiz olunan kararýn yukarýda gösterilen sebepten BOZULMASI- NA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirliði ile karar verildi. T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAÝRESÝ ESAS NO : 2001/10264 KARAR NO : 2001/15254 KARAR TARÝHÝ : KARAR ÖZETÝ: ÝÞVEREN ÝLÝÞKÝSÝ ASIL ÝÞVEREN-ALT Davacý iþçinin 1998 Aralýk ayý sonuna kadarki dönem için gerçekleþmiþ olan ihbar ve kýdem tazminatlarýnýn eksik ödendiðini ileri sürerek fark tazminat isteðiyle bu davayý açtýðý açýktýr. Somut olayda bu konuya iliþkin daha önceki dairemiz kararlarýnda da vurgulandýðý üzere davalý idarenin gerçek iþveren durumunda bulunduðu ve onun tarafýndan yapýlan iþlemde 47

4 48 davacý iþçinin ihbar ve kýdem tazminatlarý, farklarý da ödenmek suretiyle tasfiye edildiði ve bu tasfiyeyi davacýda kabul etmiþ olduðuna göre ortada taraf iradelerinin birleþtiði bir "tasfiye" olayýnýn bulunduðu, somut olayýn özellikleri bakýmýndan kabul edilmelidir. Açýklanan bu olgular karþýsýnda gösterilen gerekçe hatalý olduðu için 1998 yýlý sonuna kadar gerçekleþmiþ olan haklar denetime elveriþli bir þekilde hesaplattýrýlarak önceki ödeme tutarlarýn daha yüksek olduðu takdirde davanýn reddine, aksi halde aradaki farkýn hüküm altýna alýnmasýna karar verilmelidir. DAVA: Taraflar arasýndaki ihbar ve kýdem tazminatlarýnýn ödetilmesi davasýnýn yapýlan yargýlamasý sonunda; ilamda yazýlý nedenlerle reddine iliþkin hükmün süresi içinde duruþmalý olarak temyizen incelenmesi davacý avukatýnca istenilmesi üzerine dosya incelenerek iþin duruþmaya tabi olduðu anlaþýlmýþ ve duruþma için Salý günü tayin edilerek taraflara çaðrý kaðýdý gönderilmiþti. Duruþma günü davacý adýna avukat... geldi. Karþý taraf adýna kimse gelmedi. Duruþmaya baþlanarak hazýr bulunan avukatýn sözlü açýklamasý dinlendikten sonra duruþmaya son verilerek dosya incelendi, gereði konuþulup düþünüldü: YARGITAY KARARI Davacý iþçi davalý idareye ait iþyerinde ihaleyle iþin bir bölümünü üstlenmiþ olan taþeron iþçisi olarak uzun yýllardan beri çalýþtýðý, Dairemizin denetiminden de geçen bu çalýþma þeklinin gerçek duruma uygun olmadýðý, bir baþka anlatýmla davacýnýn taþeron iþçisi gibi gösterilmiþ bulunmakla birlikte gerçek iþverenin davalý idarenin olduðu, gerçek iþverenin durumunda bulunan bu davalý tarafýndan hizmet akdinin tarihinde feshedildiði 1999 Mart ayý içinde de kendisine ihbar ve kýdem tazminatlarý ödendiði: davalý idarenin yönetim kurulu kararýna dayanýlarak bu ödemenin eksik olduðu kabul edilerek geri kalan kýsmýnýn da ödenmek sureti ile hizmet akdi iliþkisinin tasfiye edildiði davacý iþçinin de anlatýlan bütün bu olgularý kabul ettiði ve tasfiyeyi doðruladýðý tarihinden itibaren davacýnýn çalýþtýðý bölümün yeni bir taþerona ihale ile verildiði ve böylece... isimli firmanýn ayný iþi yürüttüðü, davacý iþçinin de... firmasýnýn iþçisi olarak tarihinden itibaren iþe baþladýðý dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaþýldýðý gibi, bütün bu hususlar her iki tarafýnda kabulündedir. Davacý iþçinin 1998 Aralýk ayý sonuna kadarki dönem için gerçekleþmiþ olan ihbar ve kýdem tazminatlarýnýn eksik ödendiðini ileri sürerek fark tazminat isteðiyle bu davayý açtýðý açýktýr. Mahkemece Dairemizin içtihatlarýna dayanýlarak davacýnýn ara vermeksizin çalýþmasýný sürdürdüðü, kendisine yapýlmýþ olan ihbar ve kýdem tazminatý ödemelerinin gerçek tazminatlar olmayýp avans niteliðinde bulunduðu, bu bakýmdan gerçek bir feshin söz konusu olmadýðý vurgulanarak davanýn reddine karar ve-

5 rilmiþtir. Somut olayda bu konuya iliþkin daha önceki dairemiz kararlarýnda da vurgulandýðý üzere davalý idarenin gerçek iþveren durumunda bulunduðu ve onun tarafýndan yapýlan iþlemde davacý iþçinin ihbar ve kýdem tazminatlarý, farklarý da ödenmek suretiyle tasfiye edildiði ve bu tasfiyeyi davacýda kabul etmiþ olduðuna göre ortada taraf iradelerinin birleþtiði bir "tasfiye" olayýnýn bulunduðu, somut olayýn özellikleri bakýmýndan kabul edilmelidir. Bu bakýmdan mahkemenin, vardýðý sonuç doðru deðildir. Ayrýca belirtmek gerekir ki, dayanak olarak gösterilen dairemiz kararlarý da tasfiye ile ilgili olmayýp muvazaaya iliþkin bulunmaktadýr. Açýklanan bu olgular karþýsýnda gösterilen gerekçe hatalý olduðu için 1998 yýlý sonuna kadar gerçekleþmiþ olan haklar denetime elveriþli bir þekilde hesaplattýrýlarak önceki ödeme tutarlarýn daha yüksek olduðu takdirde davanýn reddine, aksi halde aradaki farkýn hüküm altýna alýnmasýna karar verilmelidir. Yazýlý þekilde hatalý deðerlendirme ile davanýn reddi isabetsizdir. SONUÇ: Temyiz olunan kararýn yukarýda yazýlý sebepten BOZULMASINA, davacý yararýna takdir edilen TL duruþma avukatlýk parasýnýn karþý tarafa yükletilmesine, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine gününde oybirliðiyle karar verildi. T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAÝRESÝ ESAS NO : 2001/15268 KARAR NO : 2001/14427 KARAR TARÝHÝ : KARAR ÖZETÝ : TOPLU ÝÞ SÖZLEÞMESÝ HÜKMÜNÜN YORUMU Toplu iþ sözleþmesinin 70. maddesinde otobüs bilet hasýlatýnýn kapsamý yönünden bir açýklýk bulunmamaktadýr. Yasalarda yorum yöntemleri gösterilmediðinden hakim bu nedenle hukuk biliminden ve öðretiden yararlanarak toplu iþ sözleþmesinin yorumunda izleyeceði yolu kendisi seçmek zorundadýr. Bu bakýmdan dosyanýn bilirkiþiye verilerek rapor alýnmasý doðru deðildir. Toplu Ýþ Sözleþmesi hükmü yorumlanýrken önce söze (lafza) baðlý kalýnmalýdýr. Taraflarýn ortak arzularý ve gerçek iradelerinin yorumunda temelini dürüstlük kuralýnda bulan "güven prensibi" dikkate alýnmalýdýr. Ayrýca normatif bir hükmün yorumunda sadece o hüküm deðil maddenin ve hatta sözleþmenin tümü göz önüne alýnýp, öteki hükümlerle baðlantýsý deðerlendirilip, sadece iþçilerin lehine olacak bir yorum tarzý benimsenmeden, objektiflikten uzaklaþmadan sonuca gidilmelidir. Toplu iþ sözleþmesinin "Otobüs Ýþletmesinde Prim" baþlýklý 70. maddesinde belirtilen otobüs bilet hasýlatýnýn özelleþti- 49

6 50 rilen halk otobüslerinde kullanýlan biletlerin belediyenin otobüs iþletmesinde çalýþanlar ile ilgisi bulunmadýðýndan özel bayilerde satýlan biletler için satýcýlara verilen primler hariç olmak üzere toplam hasýlattan KDV düþüldükten sonra bilet hasýlatýnýn % 10 unun otobüs iþletmesinde çalýþan davacý sendika üyelerine ödenmesi gerektiðinin tespiti gerekirken, halk otobüsünde kullanýlan biletlerin de mahkemece buna dahil edilmesi hatalýdýr. DAVA:... Sendikasý adýna Avukat... ile... Büyükþehir Belediye Baþkanlýðý adýna Avukat... aralarýndaki dava hakkýnda... Ýþ Mahkemesinden verilen günlü ve 501/1214 sayýlý hüküm, davalý avukatýnca temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi, gereði konuþulup düþünüldü: YARGITAY KARARI Davacý sendika dönemini kapsayan davalý... Büyükþehir Belediyesi (... Genel Müdürlüðü dahil) ile imzalanan iþletme toplu iþ sözleþmesinin "ücret zammý" baþlýklý 81. maddesinin tarihinde iþverence uygulandýðýný ancak tarihinden gelen % 2,5 oranýnda zammýn uygulanmadýðýný belirterek ücret zammýnýn, yan ödemeler dahil yýl içerisinde ve her ay Devlet Memurlarýna gelen ve gelecek olan her türlü zammýn ayný artýþ oranýnda sendika üyesi iþçilerin yevmiyelerine yansýtýlmasý þeklinde 70. maddesinde "Otobüs bilet hasýlatýnýn aylýk toplamý üzerinden satýlan biletin % 10'u otobüs iþlerinde fiilen görev yapanlara hakkaniyet ölçüleri içerisinde bölünmek suretiyle teþvik primi olarak ücretleri ile birlikte ödenir..." hükmünün "gerek belediye giþelerinde gerek bayilerde ve gerekse halk otobüslerinde kullanýlan biletlerin hasýlatýnýn tamamýný kapsadýðýna" biçiminde yorumlanmasýný istemiþ, mahkemece istek doðrultusunda karar verilmiþtir. Davalý Belediye uyuþmazlýk konusu 70. maddede sadece giþede satýlan biletlerin hasýlatýnýn kastedildiðini, 81. maddede ise parantez içinde gösterilen örneðin yeni bir düzenleme olmayýp açýklayýcý fonksiyon icra ettiðini, uygulamanýn doðru olduðunu belirterek kararýn bozulmasýný istemiþtir. Uyuþmazlýða konu taraflar arasýnda baðýtlanan ve bu yorum davasý açýldýðý sýrada yürürlükte bulunan toplu iþ sözleþmesinin 81. maddesinde sendika üyesi iþçilerin sözleþmenin 2. yýlýnda tarihindeki yevmiyelerinin üzerine seyyanen TL. kýdem zammý ilave edildikten sonra tarihinde Devlet Memurlarýna gelen zammýn ayný oranda tarihindeki yevmiyelerine ekleneceði hüküm altýna alýnmýþtýr. Örnek olarak "Hesap Ýþleri Müdürlüðüne gelen artýþ oraný yan ödenekler dahil yýl içerisinde Devlet Memurlarýna gelecek ayný oranda sendika üyesi iþçilerin yevmiyelerine yansýtýlacaktýr" denildikten sonra sözleþmenin 4. altý ayý için, tarihindeki sendika üyesi iþçilerin yevmiyelerinin üzerine Devlet Memurlarýna gelen tarihindeki zam nispeti tari-

7 hindeki iþçi yevmiyelerine ayný oranda yansýtýlacaðý (örneðin, Hesap Ýþleri Müdürlüðüne gelen zam oraný ve yan ödemeler dahil yýl içerisinde devlet memurlarýna gelecek her türlü zam nispeti iþçi yevmiyelerinin üzerine aynen ilave edilecektir.) düzenlemesine yer verilmiþtir. Öte yandan toplu iþ sözleþmesinin 70. maddesinde otobüs bilet hasýlatýnýn kapsamý yönünden bir açýklýk bulunmamaktadýr. Yasalarda yorum yöntemleri gösterilmediðinden hakim bu nedenle hukuk biliminden ve öðretiden yararlanarak toplu iþ sözleþmesinin yorumunda izleyeceði yolu kendisi seçmek zorundadýr. Bu bakýmdan dosyanýn bilirkiþiye verilerek rapor alýnmasý doðru deðildir. Toplu Ýþ Sözleþmesi hükmü yorumlanýrken önce söze (lafza) baðlý kalýnmalýdýr. Taraflarýn ortak arzularý ve gerçek iradelerinin yorumunda temelini dürüstlük kuralýnda bulan "güven prensibi" dikkate alýnmalýdýr. Ayrýca normatif bir hükmün yorumunda sadece o hüküm deðil, maddenin ve hatta sözleþmenin tümü göz önüne alýnýp, öteki hükümlerle baðlantýsý deðerlendirilip, sadece iþçilerin lehine olacak bir yorum tarzý benimsenmeden, objektiflikten uzaklaþmadan sonuca gidilmelidir. Dava konusu hükmün bu ölçütlere göre yorumunda toplu iþ sözleþmesinin 2. yýl zammý uygulamasýnda seyyanen yapýlan TL. kýdem zammýndan sonra tarihinde devlet memurlarýna yan ödemeler de dahil olmak üzere yapýlan zam oraný ile 4. altý aylýk döneminde tarihindeki devlet memuru zam oraný ve tarihinde belirlenmiþ ücretlere yapýlacaðý kabul edilmelidir. Buna göre örnek olarak yapýlan açýklama devlet memurlarýna yapýlan enflasyon fark zammýný kapsamayýp sadece yan ödeme artýþlarýndaki zam oranýnýn da göz önüne alýnacaðýný gösterdiði benimsenmelidir. Zira mahkemenin kabulü gibi bir sonuca ulaþýldýðýnda, sözleþmenin 2. yýlý ile 4. altý aylýk dönemi için zam oranýnýn ayrýca belirlenmesi gerekmeyip sadece devlet memurlarýna yapýlan zam oranýnýn yansýtýlacaðý yolunda bir düzenleme yeterli olacaktýr. Yine toplu iþ sözleþmesinin "Otobüs Ýþletmesinde Prim" baþlýklý 70. maddesinde belirtilen otobüs bilet hasýlatýnýn özelleþtirilen halk otobüslerinde kullanýlan biletlerin belediyenin otobüs iþletmesinde çalýþanlar ile ilgisi bulunmadýðýndan özel bayilerde satýlan biletler için satýcýlara verilen primler hariç olmak üzere toplam hasýlattan KDV düþüldükten sonra bilet hasýlatýnýn % 10 unun otobüs iþletmesinde çalýþan davacý sendika üyelerine ödenmesi gerektiðinin tespiti gerekirken, halk otobüsünde kullanýlan biletlerin de mahkemece buna dahil edilmesi hatalýdýr. Bu nedenle mahkemenin yorum kararý hatalý deðerlendirme ile davacý sendikanýn talebi doðrultusunda oluþmakta olduðundan bozularak ortadan kaldýrýlmasýna ve toplu iþ sözleþmesinin 70. ve 81. maddeleri dava konusu kýsmýnýn aþaðýdaki þekilde yorumlanmasýna karar vermek gerekmiþtir. 51

8 52 SONUÇ: Yukarýda gösterilen gerekçe ile; Ýþ Mahkemesinin gün ve 2001/ sayýlý kararýnýn bozularak ortadan kaldýrýlmasýna, 2-Toplu Ýþ Sözleþmesinin 70. maddesinin "Halk otobüslerinde kullanýlan biletler hariç olmak üzere belediye otobüs giþelerinde ve özel bayilerde (bayi kârý-prim düþüldükten sonra) satýlan otobüs biletleri hasýlatýndan KDV düþüldükten sonra net hasýlatýn % 10 unun otobüs iþlerinde fiilen görev yapanlara hakkaniyet ölçüleri içerisinde bölünmek suretiyle teþvik primi olarak ücretleri ile birlikte ödenmesi gerektiði" þeklinde, Toplu Ýþ Sözleþmesinin 81. maddesinin üçüncü cümlesinin "sözleþmenin 2. Yýlýnda... Sendikasý üyesi iþçilerin tarihindeki yevmiyelerinin üzerine seyyanen TL. kýdem zammý ilave edildikten sonra tarihinde Devlet Memurlarýna yan ödemeler de dahil olmak üzere yýl içinde gelen zammýn ayný oranda tarihindeki sendika üyesi iþçilerin yevmiyelerinin ekleneceðine" þeklinde yorumlanmasý gerektiðinin tespitine, 3-Harç peþin alýndýðýndan yeniden alýnmasýna yer olmadýðýna, 4-Davalý vekilinin mesaisi ve avukatlýk ücret tarifesi uyarýnca TL. vekalet ücretinin davacýdan alýnýp davalýya verilmesine, 5- Davacýnýn yaptýðý masraflarýn davanýn kabul ve red oranýna göre takdiren TL. sýnýn davalýdan alýnýp davacýya verilmesine, fazla kýsmýn üzerinde býrakýlmasýna kesin olmak üzere gününde oybirliðiyle karar verildi. T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAÝRESÝ ESAS NO : 2001/14351 KARAR NO : 2001/16856 KARAR TARÝHÝ : KARAR ÖZETÝ : ÜCRET- SORUM- LULUK ZAMMI-HAFTA TATÝLÝ ÜCRETÝ 1.Ücretlerin aylýk ödendiði ve aylýk miktarlarýn maktu olduðu açýktýr. Bazý aylar 30 bazý aylar 31 ve bazý aylar da daha az günden oluþabilir. Bu bakýmdan 31 gün çeken aylar için bir gün eksik ücret ödendiði sonucuna varýlamaz. 2. Sorumluluk zammý da, hüküm altýna alýnmýþ ise de, hükme dayanak yapýlan bilirkiþi raporu da açýklýktan yoksundur. Davacýnýn usta, usta yardýmcýsý, ya da vardiya amiri olup olmadýðý anlaþýlamamaktadýr. Bu konu yazýlý belgelerle açýklýða kavuþturulmalý ve dinlenen tanýk anlatýmlarý ile birlikte deðerlendirilmeye tabi tutulmalýdýr. Ayrýca bilirkiþi raporuna karþý davalý tarafça ileri sürülen itirazlar da cevaplandýrýlmalýdýr. Seri halinde açýlmýþ olan davalar için taraf tanýklarý ayný anda ve her dosya için geçerli olacak þekilde dinlenmiþlerdir. Oysa, 15 davanýn birbirinden ayrý özellikleri bulunabilir. Bu bakýmdan kiþileþtirme konusu üzerinde durularak sorun çözümlenmelidir. 3.Pazar günü çalýþýlan iþyerinde hafta içinde bir gün izin verilmiþ ise, artýk

9 çalýþýlan Pazar günü için iki yevmiye ödenmesi düþünülemez. DAVA: Davacý, izin ücreti, hafta tatili gündeliði, sorumluluk zammý ile ücret alacaðýnýn ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. Yerel mahkeme, isteði kýsmen hüküm altýna almýþtýr. Hüküm süresi içinde, davalý avukatý tarafýndan temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi gereði konuþulup düþünüldü: YARGITAY KARARI 1. Davacý iþçi 31 gün çeken aylarda kendisine 30 gün üzerinden ücret ödendiðini buna göre bir günün eksik hesaplandýðýný yani ödenmediðini ileri sürerek alacak talebinde bulunmuþtur. Mahkemece, bilirkiþi raporuna itibar edilerek istek gibi sonuca varýlmýþtýr. Taraflar arasýnda düzenlenmiþ yazýlý bir hizmet akdi mevcut deðildir. Dosyada bazý aylara ait ücret bordrolarý varsa da, ücretin günlük ya da haftalýk ödendiði sonucu çýkarýlamaz, aylýk olarak bu bordrolar düzenlenmiþtir. Bu durumda ücretlerin aylýk ödendiði ve aylýk miktarlarýn maktu olduðu açýktýr. Bazý aylar 30 bazý aylar 31 ve bazý aylar da daha az günden oluþabilir. Bu bakýmdan 31 gün çeken aylar için bir gün eksik ücret ödendiði sonucuna varýlamaz. Bu istek reddedilmelidir. 2- Sorumluluk zammý da hüküm altýna alýnmýþ ise de, hükme dayanak yapýlan bilirkiþi raporu da açýklýktan yoksundur. Davacýnýn usta, usta yardýmcýsý, ya da vardiya amiri olup olmadýðý anlaþýlamamaktadýr. Bu konu iþyerince düzenlenen davacýnýn þahsi dosyasýndan ve iþverenin kayýt ve defterlerinden belirlenebilir. Bu konu yazýlý belgelerle açýklýða kavuþturulmalý ve dinlenen tanýk anlatýmlarý ile birlikte deðerlendirilmeye tabi tutulmalýdýr. Ayrýca bilirkiþi raporuna karþý davalý tarafça ileri sürülen itirazlar da cevaplandýrýlmalýdýr. Ayrýca belirtmek gerekir ki, seri halinde açýlmýþ olan davalar için taraf tanýklarý ayný anda ve her dosya için geçerli olacak þekilde dinlenmiþlerdir. Oysa, 15 davanýn birbirinden ayrý özellikleri bulunabilir. Bu bakýmdan kiþileþtirme konusu üzerinde durularak sorun çözümlenmelidir. 3- Hafta tatili alacaðýna gelince; Bu konuda da mahkemece yeterli araþtýrma ve inceleme yapýlmamýþtýr. Ýþyerinde birbirini takiben yürürlüðe konulmuþ olan Toplu Ýþ Sözleþmelerinin 29. maddesinde yapýlan düzenleme, 1475 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 41. maddesi doðrultusunda oluþturulmuþtur. Gerek yasanýn gerek toplu Ýþ sözleþmelerinin hükümlerinin amaçladýðý düzenlemeye göre, hafta tatili, kural olarak Pazar günüdür. Tatilden önceki 6 iþ günü iþyerinde çalýþýlmýþsa, iþçi hafta tatili yani Pazar günü için, çalýþma karþýlýðý olmayan bir yevmiyeye hak kazanýr. Pazar günü de çalýþýldýðý takdirde, Toplu Ýþ Sözleþmelerine göre yüzde yüz zamlý olarak bir baþka anlatýmla iki yevmiyeye daha hak kazanýr. Böylece çalýþýlan Pazar günü için üç yevmiye ödenmesi söz konusu olmaktadýr. Pazar günü çalýþýlan iþyerinde hafta içinde bir gün izin verilmiþ 53

10 54 ise, artýk çalýþýlan Pazar günü için iki yevmiye ödenmesi düþünülemez. Görüldüðü üzere konu uygulamalarla çeþitli þekilde uygulanmýþ olabilir. Bordrolarda bu çalýþýlmadan hak kazanýlan Pazar günü ücreti ihtirazi kayýtsýz olarak alýnmýþsa artýk o gün için ayrýca iki yevmiye ödemesi mümkün deðildir. Bilirkiþiden ek rapor alýnarak nasýl bir uygulama yapýldýðýný öncelikle belirlenmesi sonra da 7 gün çalýþýldýðý takdirde bir gün için ayrýca iki yevmiye için daha hesaplama yoluna gidilmesi gerekir. Eksik inceleme ile hüküm kurulmasý hatalý olur. SONUÇ: Temyiz olunan kararýn yukarýda gösterilen sebepten BOZUL- MASINA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirliði ile karar verildi. T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAÝRESÝ ESAS NO : 2001/9240 KARAR NO : 2001/15578 KARAR TARÝHÝ : KARAR ÖZETÝ: BASIN ÝÞ KANUNU GEREÐÝNCE ALACAKLARIN ZAMANIN- DA ÖDENMEMESÝ - GÜNLÜK %5 FAZLA ÖDEMENÝN UYGULANMASI sayýlý Basýn Ýþ Kanununda hangi alacaklarýn zamanýnda ödenmemesi halinde günlük %5 fazlasýyla ödeneceði açýkça düzenlenmiþtir. Bunlarýn arasýnda aile yardýmý, yol parasý, yakacak yardýmý ve kýdem zammý olmadýðý gibi, bu alacaklarla ilgili ödemelerin her ay yapýlmasýnýn öngörülmüþ olmasý bunlarýn ücret gibi deðerlendirilmesini gerektirmez. Mahkemece bu alacaklarla ilgili olarak günlük %5 fazla ödemeye dair isteklerin kabulü hatalýdýr. 2.Davacý iþçi, hizmet sözleþmesinin iþverence feshinden önce tarihli ihtarnameyi keþide etmiþ ve davaya konu alacaklardan gerek 5953 sayýlý Basýn Ýþ Kanununda, gerek Bakanlar Kurulu Teþmil Kararýndan kaynaklanan ikramiye alacaklarýný talep etmiþtir. mahkemece bu konu üzerinde durulmasý ve þayet davadan önce bir temerrüt söz konusu ise, bu iþveren aleyhine olarak hüküm altýna alýnan ikramiye alacaðýna bu temerrüt tarihinden itibaren faize karar verilmesi gerekir DAVA:Taraflar arasýndaki ihbar, kýdem, kötüniyet tazminatlarý, ikramiye, fazla çalýþma, izin ile bayram ve genel tatil gündeliklerinin ödetilmesi davasýnýn yapýlan yargýlamasý sonunda; ilamda yazýlý nedenlerle gerçekleþen miktarýn faiziyle birlikte davalýdan alýnarak davacýya verilmesine iliþkin hükmün süresi içinde duruþmalý olarak temyizen incelenmesi taraflar avukatýnca istenilmesi üzerine dosya incelenerek iþin duruþmaya tabi olduðu anlaþýlmýþ ve duruþma için Salý günü tayin edilerek taraflara çaðrý

11 kaðýdý gönderilmiþti. Duruþma günü davalý adýna Avukat... ile karþý taraf adýna Avukat... geldiler. Duruþmaya baþlanarak hazýr bulunan avukatýn sözlü açýklamasý dinlendikten sonra duruþmaya son verilerek dosya incelendi, gereði konuþulup düþünüldü: YARGITAY KARARI 1. Dosyadaki yazýlara, toplanan delillerle kararýn dayandýðý kanuni gerektirici sebeplere göre, taraflarýn aþaðýdaki bentlerin kapsamý dýþýnda kalan temyiz itirazlarý yerinde deðildir. 2. Mahkemece hüküm altýna alýnan aile yardýmý, yol parasý, yakacak yardýmý ve kýdem zammý gibi alacaklar Bakanlar Kurulunun gün ve sayýlý Resmi Gazetede yayýnlanan Teþmil Kararýndan kaynaklanmaktadýr. Bu konuda mütalaasýna baþvurulan bilirkiþi tarafýndan anýlan alacaklarýn teþmiline karar verilen Toplu Ýþ Sözleþmesinde her ay ödeneceðinin belirtildiði ve buna göre ücret gibi deðerlendirilmesi gerektiði düþüncesinden hareketle alacaklarýn ödenmemesinden kaynaklanan %5 günlük fazlaya dair hesaplamalar yapýlmýþtýr. Mahkemece bu alacaklarla ilgili günlük %5 fazlaya dair isteklerin de kabulüne karar verilmiþtir. Belirtmek gerekir ki 5953 sayýlý Basýn Ýþ Kanununda hangi alacaklarýn zamanýnda ödenmemesi halinde günlük %5 fazlasýyla ödeneceði açýkça düzenlenmiþtir. Bunlarýn arasýnda aile yardýmý, yol parasý, yakacak yardýmý ve kýdem zammý olmadýðý gibi, bu alacaklarla ilgili ödemelerin her ay yapýlmasýnýn öngörülmüþ olmasý bunlarýn ücret gibi deðerlendirilmesini gerektirmez. Mahkemece bu alacaklarla ilgili olarak günlük %5 fazla ödemeye dair isteklerin kabulü hatalýdýr. 3. Davacý iþçi, hizmet sözleþmesinin iþverence feshinden önce tarihli ihtarnameyi keþide etmiþ ve davaya konu alacaklardan gerek 5953 sayýlý Basýn Ýþ Kanununda, gerek Bakanlar Kurulu Teþmil Kararýndan kaynaklanan ikramiye alacaklarýný talep etmiþtir. Anýlan ihtarnamede muhatap olarak davalýlardan... Gazetecilik Matbaacýlýk Yay.Tic.A.Þ. gösterilmiþtir. Bu isteklerle ilgili olarak daha sonra ayný iþverene karþý açýlan davada temerrüt tarihinden itibaren faize karar verilmesi istenmiþtir. Söz konusu ihtarnamenin teblið tarihi dosya içeriðinden anlaþýlamamakla birlikte mahkemece bu konu üzerinde durulmasý ve þayet davadan önce bir temerrüt söz konusu ise, bu iþveren aleyhine olarak hüküm altýna alýnan TL. ikramiye alacaðýna bu temerrüt tarihinden itibaren faize karar verilmesi gerekir. Bu konuda eksik incelemeyle karar verilmesi hatalýdýr. SONUÇ : Temyiz olunan karann yukarýda yazýlý sebepten BOZULMASINA, Davalý yararýna takdir edilen TL. duruþma avukatlýk parasýnýn davacýya, davacý yararýna takdir edilen TL.duruþma avukatlýk parasýnýn davalýya yükletilmesine peþin alman temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirliðiyle karar verildi. 55

12 56 T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAÝRESÝ ESAS NO : 2001/17999 KARAR NO : 2001/17295 KARAR TARÝHÝ : KARAR ÖZETÝ DAVASI : ÝTÝRAZIN ÝPTALÝ Ýtirazýn iptali davasý hem takibe yapýlan itirazýn iptalini hem de alacaðýn tahsilini içermektedir. Davacý ilk kýsmi dava dýþýnda kalan bakiye alacaklarýný takibe koymuþ olup, davalýnýn itirazý üzerine sonuç olarak alacaðýn tahsilini de içeren yani ek dava ile ayný sonuçlarý doðuran itirazýn iptali davasý açtýðýna ve ilk kýsmi dava da belirlenen miktarlar kesinleþtiðine göre, davanýn kabulü yerine icra tetkik merciinde açýlan itirazýn kaldýrýlmasý davasýnda deðerlendirilmesi gerektiði gerekçesiyle reddine karar verilmesi hatalýdýr. DAVA: Davacý, icra takibine yapýlan itirazýn iptali ile takibin devamýna karar verilmesini istemiþtir. Yerel mahkeme, davayý reddetmiþtir. Hüküm süresi içinde, davacý avukatý tarafýndan temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi gereði konuþulup düþünüldü: YARGITAY KARARI Davacý iþçi kýsmi dava kesinleþmeden, bilirkiþice belirlenen kýdem ve kötüniyet tazminatlarýndan kýsmi davadaki miktarlar dýþýnda kalan bakiyesini yasal faizi ile icra takibine koymuþ, davalý iþverenin itirazý üzerine kýsmi dava kesinleþtikten sonra itirazýn iptali davasý açarak takibin devamýný talep etmiþtir. Mahkemece, takip tarihinde ilk kýsmi davanýn ve bilirkiþi raporunun kesinleþmediði, bu belgenin Ýcra Ýflas Kanunu'nun 68.maddesinde yazýlý belgelerden sayýlamayacaðý gerekçe gösterilerek istek reddedilmiþtir. Ýtirazýn iptali davasý, Ýcra Ýflas Kanununun 67. maddesinde düzenlenmiþ olup, miktarý takip konusu yapýlmýþ ve borçlunun itiraz etmiþ olduðu alacak olan, normal bir alacak davasýdýr. Baþka bir anlatýmla bu dava hem takibe yapýlan itirazýn iptalini hem de alacaðýn tahsilini içermektedir. Davacý ilk kýsmi dava dýþýnda kalan bakiye alacaklarýný takibe koymuþ olup, davalýnýn itirazý üzerine sonuç olarak alacaðýn tahsilini de içeren yani ek dava ile ayný sonuçlarý doðuran itirazýn iptali davasý açtýðýna ve ilk kýsmi dava da belirlenen miktarlar kesinleþtiðine göre, davanýn kabulü yerine icra tetkik merciinde açýlan itirazýn kaldýrýlmasý davasýnda deðerlendirilmesi gerektiði gerekçesiyle reddine karar verilmesi hatalýdýr. SONUÇ: Temyiz olunan kararýn yukarýda gösterilen sebepten BOZUL- MASINA, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirliði ile karar verildi.