ÇİSEM İLGİN ( ) LÜTFİYE ALAÇAM ( ) Prof. Dr. Figen ERKOÇ GAZİ ÜNİVERSİTESİ

Transkript

1 HAZIRLAYLANLAR ÇİSEM İLGİN ( ) LÜTFİYE ALAÇAM ( ) ZEYNEP HALICI ( ) Prof. Dr. Figen ERKOÇ Gazi Eğitim Fakültesi GAZİ ÜNİVERSİTESİ 1

2 TRANSAMİNAZLAR Transaminazlar veya Aminotransferazlar TRANSAMİNOSYONU katalizler; bu olay bir çift amino asitin ve bir çift keto asitin birbirine çevrilişini ilgilendirir. Bunlar genelolarak α amino asit ve α keto asitlerdir. Alanin, arjinin, asparajin, aspartik asit, sistein, izolösin, lösin, lizin, fenilalanin, triptofan, tirozin ve valin gibi en az on iki amino asidin katabolizmasında transaminasyon reaksiyonu ki ile α aminoi grupları enzimatik olarak alınmaktadır. Klinik önemi olan transaminazlar aspartat transaminaz (AST) ve alanin transaminazdır (ALT). 2

3 Transferazların enzimler arasındaki yeri 3

4 a. Alanin aminotransferaz (ALT) Glutamat pirüvat transaminaz (GPT) da denir. Bir çok dokuda mevcuttur. Bu enzim alaninin amino grubunu α ketoglutarata aktarır vesonuçtapirüvatve glutamat oluşur. Reaksiyon reversibl (geri dönüşlüdür), bununla beraber amino asit katabolizması sırasında bu enzim bütün aminotransferazlar gibi glutamat sentezi yönünde çalışır. Böylece glutamat alanin den azot toplayıcısı gibi çalışır. L Alanin + α Ketoglutarat Pirüvat + L Glutamat ALT 4

5 a (Kırmızı) ve b (Mavi) olarak işaretlenmiş i iki benzer subünite karşılıklı kl birimleri i i saran N- terminal uzantıların dimerizasyonu. Kofaktör piridoksal fosfat (PLP ) sarı ile gösterilmiştir. Kompetitif inhibitör amino-oxyacetic acid (AOA) yeşil renk ile gösterilmiştir. 5

6 Alanin aminotransferaz ( ALT) 6

7 Alanin aminotransferaz (ALT) 7

8 b. Aspartat aminotransferaz (AST) Glutamat okzaloasetat transaminaz (GOT) da denir. Bu enzimin ktlildiği katalizlediği reaksiyon ki diğer trasnaminazlardan farklı olarak, glutamat t oluşumu yönünde değil, aspartat oluşumu yönünde ilerler. AST amino asit katabolizması sırasında amino gruplarını glutamat tan okzaloasetat a transfer eder ve oluşan aspartat bir azot kaynağı olarak üre döngüsüne girer. L Aspartat + α Ketoglutarat Okzaloasetat + L Glutamat AST 8

9 Aspartat aminotransferaz ın (AST) iki farklı yönden görünüşü i /Ht l/i /G ll i / d li / i t l i t l 9

10 Escherichia coli ye ait Pyridoksal 5 fosfat koenzimli aspartat aminotransferaz 10

11 ALT AST Transaminasyon reaksiyonu ile karbohidrat metabolizmasının ara ürünleri olan pirüvik asit, oksaloasetat ve α-ketoglutarat gibi maddelerden amino asit oluşumu sağlanmış olur. 11

12 Aminotransferazların Etki Mekanizması Tüm aminotransferazların koenzim olarak piridoksal fosfata (vitamin B6 nın bir türevi) ihtiyacı vardır. Bu koenzim enzimin aktif bölgesindeki özgün lizin biriminin ε amino grubuna kovalan bağlarla bağlanmıştır. Aminotransferazlar, bir amino asidin amino grubunu piridoksal a transfer ederek piridoksamin fosfat oluşturur. Piridoksamin daha sonra bir α keto asit ile reaksiyona girerek bir amino asit oluştururken kendisi de orijinal aldehit formuna yeniden dönüşür. PLP 12

13 Transaminazlar, özellikle eritrosit, kalp kası, karaciğerğ ve akciğerdeğ daha fazla bulunur. Bu organlarda meydana gelebilecek yaygın doku harabiyetinde enzimler kana geçerek kandaki konsantrasyonları artar. Klinik bakımdan transaminazlar, özellikle hepatitlerde ve sarılıklarda önem kazanır. Karaciğer hücrelerinde AST nin %40 kadarı mitokondrilerde lokalizedir, ALT nin ise tamamı sitoplazmadadır. Akut hepatitte hasar daha çok sitoplazmik olduğundan ALT artışı daha fazladır. Karaciğer fonksiyon testlerinintl i özelliklerinde i kullanılır. l 13

14 KAYNAKLAR 1.slayt; Prof. Dr. Engin M. Gözükara, Harper ın Biyokimyası Barış Kitabevi 1993; Biyokimya,Cilt 2, Nobel Tıp Kitabevi 2., 7., 4. slayt ; Pameka C. Champe Richard A. Harvey, Biyokimya Nobel Kitabevi, , 4. slayt; Prof. Dr. Engin M. Gözükara Biyokimya, cilt 2, Nobel Tıp Kitabevleri, Prof. Dr. Nevzat Baban, Protein Biyokimyası, İstanbul 14