Cilt: 16 Sayı: 3 Yıl:

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Cilt: 16 Sayı: 3 Yıl:"

Transkript

1 10 Cilt: 16 Sayı: 3 Yıl: Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Yılları Arasında Takip Edilen Çocuk Kronik Hepatit B Hastalarının Özelliklerinin İncelenmesi Süda TEKİN KORUK, Fazilet DUYGU, Leman KARAAĞAÇ, İbrahim KORUK, Alpay ÇAKMAK, Fatma SIRMATEL Kronik Viral Hepatit Tedavisinde Kullanılan Peg- IFN'un Hematolojik Komplikasyonları Şükran KÖSE, Gülsün ÇAVDAR, Ayhan GÖZAYDIN, Sibel YAVAŞ Hemodiyaliz Hastalarında Transfusion- Transmitted Virus (TTV) Prevalansı Şükran KÖSE, Melda ULUSOY TÜRKEN, Sezin AŞIK AKMAN, Mehmet KELEŞOĞLU, Süheyla SERİN SENGER Alerji Hastalarında Hepatit B ve Hepatit C Prevalansı Şükran KÖSE, Gülsün ÇAVDAR, Melda TÜRKEN, Sibel YAVAŞ Sivas Yöresindeki HCV Genotip Dağılımlarının Araştırılması Cem ÇELİK, Mustafa Zahir BAKICI, Rakibe KAYGUSUZ, Rahşan ERTÜRK Kırşehir Bölgesindeki Kan Donörlerinin HBsAg, anti-hcv, anti-hiv 1/2 ve Sifiliz Seroprevalansı Yönünden Değerlendirilmesi Tülin DEMİR

2

3 Cilt: 16 Sayı: 3 Yıl: 2010

4 Viral Hepatit Dergisi Viral Hepatitle Savaşım Derneği tarafından yayınlanmakta ve üyelerine ücretsiz olarak dağıtılmaktadır. Bu derginin basımı ve dağıtımındaki katkılarından dolayı ROCHE Müstahzarları A.Ş.'ye teşekkür ederiz.

5 Cilt: 16 Sayı: 3 Yıl: 2010 İÇİNDEKİLER Araştırma Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Yılları Arasında Takip Edilen Çocuk Kronik Hepatit B Hastalarının Özelliklerinin İncelenmesi Süda TEKİN KORUK, Fazilet DUYGU, Leman KARAAĞAÇ, İbrahim KORUK, Alpay ÇAKMAK, Fatma SIRMATEL Araştırma Kronik Viral Hepatit Tedavisinde Kullanılan Peg-IFN'un Hematolojik Komplikasyonları Şükran KÖSE, Gülsün ÇAVDAR, Ayhan GÖZAYDIN, Sibel YAVAŞ Araştırma Hemodiyaliz Hastalarında Transfusion-Transmitted Virus (TTV) Prevalansı Şükran KÖSE, Melda ULUSOY TÜRKEN, Sezin AŞIK AKMAN, Mehmet KELEŞOĞLU, 1 Süheyla SERİN SENGER Araştırma Alerji Hastalarında Hepatit B ve Hepatit C Prevalansı Şükran KÖSE, Gülsün ÇAVDAR, Melda TÜRKEN, Sibel YAVAŞ Araştırma Sivas Yöresindeki HCV Genotip Dağılımlarının Araştırılması Cem ÇELİK, Mustafa Zahir BAKICI, Rakibe KAYGUSUZ, Rahşan ERTÜRK Araştırma Kırşehir Bölgesindeki Kan Donörlerinin HBsAg, anti-hcv, anti-hiv 1/2 ve Sifiliz Seroprevalansı Yönünden Değerlendirilmesi Tülin DEMİR

6

7 1. "Viral Hepatit" dergisi, Viral Hepatitle Savaşım Derneği (VHSD)'nin süreli bilimsel yayını olarak dört ayda bir yayınlanmaktadır. Bu derginin amacı, viral hepatitler konusunda yapılan klinik ve deneysel araştırmalar, ilginç olgu bildirimleri, derlemeler türünden yazılar ile okuyucular arasında bilgi alışverişini sağlamak; özellikle VHSD'nin kuruluş amacı olan konularda ülkemizin bilimsel gelişimine katkıda bulunmaktır. Dergide basılan çalışmalarla ilgili görüşler ve bunlara yayın sahibinin verdiği cevaplara "Editöre Mektup" bölümünde yer verilir. 2. Derginin yayın dili Türkçe'dir. Yazıların Türk Dil Kurumu'nun Türkçe sözlüğüne ve yeni yazım kılavuzuna uygun olması gerekir. Ancak deneysel çalışmalar, klinik çalışmalar ve olgu sunumları için İngilizce başlık, İngilizce özet ve İngilizce anahtar kelimelerin bulunması zorunludur. Kısaltmalar uluslararası kabul edilen şekilde olmalı, ilk kullanıldıkları yerde açık olarak yazılmalı, parantez içinde kısaltılmış şekli gösterilmeli ve daha sonra metin içinde kısaltmaları kullanılmalıdır. 3. Gönderilen yazılar önce yayın yürütme kurulu ve editör tarafından değerlendirilir. Yayın yürütme kurulu ve editörden onay alan yazılar, isimleri gizli tutulan konuyla ilgili üç yayın inceleme kurulu üyesi tarafından değerlendirildikten sonra, en az iki olumlu görüş almak kaydı ile yayınlanmaya hak kazanır. Yazılar geliş tarihi göz önüne alınarak yayın kurulunun belirlediği sıraya göre yayınlanır. Yayın kurulu yayın koşullarına uymayan bilimsel yazılan yayınlamamak, gerektiğinde düzeltmek üzere yazarına geri vermek, yazarın iznini alarak kısaltmak yetkisine sahiptir. 4. Yazılar elektronik posta ile adresine gönderilmelidir. 5. Antibiyotik ve antivirallerin isimleri dil bütünlüğünü sağlamak açısından okunduğu gibi yazılmalı ve cümle başında değilse ilk harfi küçük harfle yazılmalıdır. Örneğin; ribavirin, interferon-alfa 2b, streptomisin gibi. 6. Araştırma ve olgu sunumu şeklindeki makaleler mutlaka aşağıda belirtilen düzene uygun olmalıdır; I. Sayfa: Başlık (Türkçe), Yazarlar, Kurum, Yazışma Adresi, II. Sayfa: Özet (Türkçe), Anahtar Kelimeler, İngilizce Başlık, İngilizce Özet, İngilizceAnahtar Kelimeler, III. ve sonraki sayfalar sırası ile Giriş, Materyal ve Metot, Bulgular, Tartışma ve Kaynaklar bölümleri olacak şekilde yazılmalıdır. 7. Derleme türü makalelerde Türkçe ve İngilizce özet şart değildir. Kaynak sayısı mümkünse 40'ın üzerinde olmamalıdır. 8. Kaynak numaraları metinde parantez içinde ve yazar adı geçiyorsa takiben, diğer durumlarda cümle sonunda belirtilmeli, metin sonunda eserin içindeki geçiş sırasına göre numaralandırılmalıdır. Kaynakların yazımı aşağıdaki örneklere uygun olmalıdır. Kaynak bir dergi ise; Yazar(lar)ın soyadı adının baş harf(ler)i, 6 ve daha az sayıdaki yazarlar için yazarların tamamı, 6'nın üzerinde yazarı bulunan makaleler için ilk 3 yazar belirtilmeli, Türkçe kaynaklar için "ve ark." yabancı kaynaklar için "et al." ibaresi kullanılmalıdır. Makalenin başlığı, derginin Index Medicus'a göre uygun kısaltılmış ismi Yıl; Cilt: ilk ve son sayfa numaraları. Örneğin; Kuo G, Choo QL, After HJ, et al. An assay for circulating antibodies to a major etiologic virus of human non-a, non-b hepatitis. Science 1989; 244: Kaynak bir kitap ise; Yazar(lar)ın soyadı ve adının baş harf(ler)i. Kitabın adı. Kaçıncı baskı olduğu. Basımevi, Basım yılı. nd Örneğin; Sykes G. Disinfection and Application. 2 ed. London: FN Spon Co, Kaynak kitaptan bir bölüm ise; Bölüm yazar(lar)ının soyadı adının baş harf(ler)i. Bölüm başlığı, In: Editör(ler)in soyadı adının baş harf(ler)i (ed) veya (eds). Kitabın adı. Kaçıncı baskı olduğu. Basım yeri: Yayınevi, Baskı yılı: Bölümün ilk ve son sayfa numarası. Örneğin; Yenen OŞ. Hepatit C virusu molekül özellikleri ve serolojik tanı. Kılıçturgay K (ed). Viral Hepatit Baskı. İstanbul: Viral Hepatitle Savaşım Derneği, 1994: Olgu sunumlarının giriş ve tartışma kısımları kısa ve öz olmalı, kaynak sayısı sınırlı olmalıdır. 10. Editöre mektup bölümü, dergide daha önce yayınlanmış yazılara eleştiri getirmek, katkı sağlamak ya da orijinal bir çalışma olarak hazırlanmamış ve hazırlanamayacak bilgilerin iletilmesi amacıyla oluşturulduğundan kısa-öz olmalı, özet içermemeli, kaynakları sınırlı olmalıdır. 11. Yazılar, yazının daha önce bir dergide yayınlanmamış veya yayınlanmak üzere gönderilmemiş olduğunu bildiren, makaledeki isim sırasına uygun biçimde yazarlar tarafından imzalanmış Telif Hakkı Formu ile gönderilmelidir. Form ic.htm adresinden temin edilebilir. 12. Daha önce bildiri olarak sunulmuş yazılar, sunum yer ve tarihi belirtilmek koşulu ile yayınlanabilir. Bu durum makalenin ilk sayfasının altında belirtilmelidir. 13. Yayınlanan yazıların hukuki sorumluluğu yazarlara aittir. Yazarlara telif ücreti ödenmez. VİRALHEPATİT DERGİSİ Sağlık Mahallesi, Süleyman Sırrı Caddesi, No: 2/15 Sıhhiye-ANKARA Tel: Faks:

8

9 Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Yılları Arasında Takip Edilen Çocuk Kronik Hepatit B Hastalarının Özelliklerinin İncelenmesi Araştırma Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Yılları Arasında Takip Edilen Çocuk Kronik Hepatit B Hastalarının Özelliklerinin İncelenmesi* Süda TEKİN KORUK, Fazilet DUYGU, Leman KARAAĞAÇ, İbrahim KORUK, Alpay ÇAKMAK, 4 Fatma SIRMATEL Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, ŞANLIURFA. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, BOLU *Bu çalışma, Nisan 2010 tarihlerinde Antalya'da düzenlenen X. Ulusal Viral Hepatit Kongresinde poster bildiri olarak sunulmuştur ÖZET Bu çalışmada, kronik hepatit B (KHB) enfeksiyonu nedeniyle Harran Üniversitesi Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği ile Pediatri Kliniğinde takip edilen çocuk hastaların sosyodemografik ve klinik özelliklerinin değerlendirilmesi amaçlandı. Ocak 2005-Aralık 2009 tarihleri arasında başvuran KHB enfeksiyonu tanısı almış 266 çocuk hastanın demografik verileri ve laboratuvar bulguları değerlendirildi. Hastaların %68.0'i (n=181) erkek, %32.0'ı (n=85) kız çocuk idi. Tümünün yaş ortalaması 11.0±4.2 (1-17) yıl idi. Hastaların %60.5'i (n=166) 1998 yılından sonra doğmuşlardı. Kırsal alanda %56.4'ü (n=150) yaşamakta iken, %42.5'i (n=113) kent merkezinde yaşıyordu. Yapılan aile taramalarında hastaların %64.2'sinde (n=171) ailede HBV enfeksiyonu öyküsü olduğu saptandı. Olası bulaşma yolları incelendiğinde, aile öyküsü dışında, aile içinde ortak tırnak makası kullanımı %32.7'sinde, alın/kulak kestirme durumu %15.0'nda vardı. Çocukların annelerinin %56.7'sinde (n=151) de HBsAg pozitifliği tespit edildi. Olguların %32.0'ı (n=85) immuntoleran kronik hepatit B, %43.9'u (n=117) kronik aktif hepatit B ve %24.1'i (n=64) inaktif HBV taşıyıcısı idi. Toplam %67.7'sinde (n=180) HBeAg pozitif idi. Dört hastada (%1.5) hepatit D virusu pozitifliği mevcuttu. Sonuç olarak, hekimler mutlaka hem yenidoğanlar hem de riskli gruplar için hepatit B'den korunmada aşılamanın önemini gündemlerine almalıdırlar. Erken çocukluk yaşlarında gelişen HBV enfeksiyonunun takiplerinin yapılarak deneyimlerin paylaşılması gereklidir. Anahtar kelimeler: Çocuk, kronik hepatit B, bulaş, klinik özellikler. Viral Hepatit Dergisi 2010; 16(3):

10 Koruk S ve ark. SUMMARY The Evaluation of the Characteristics of the Children Followed with the Diagnosis of Chronic Hepatitis B in Harran University Research Hospital between The study was aimed to evaluate the demographic and clinical characteristics of chronic hepatitis B (CHB) infected children followed-up in Harran University Research Hospital, Infectious Diseases and Clinical Microbiology and Pediatric Departments. Demographic data and laboratory findings of 266 children referred to hospital between January 2005-December 2009 were assessed. Sixty eight percent (n=181) of the children were male and 32.0% (n=85) were female. The mean age of the whole group was 11.0±4.2 (1-17) years. 60.5% of the patients were born after 1998 (n=166). While 56.4% of the patients (n=150) lived in rural areas, 42.5% (n=113) of them lived in urban. It was found that 64.2% of patients (n=171) had a family history of HBV infection. The possible transmission routes other than family history were; using a common nail scissors in 32.7% of the patients and, forehead/ear cuts in 15.0% of the patients. Fifty six point seven percent (n=151) of the children's mothers were HBsAg positive. Of the patients, 32.0% (n=85) of them were immune tolerant chronic hepatitis B, 43.9% (n=117) were chronic active hepatitis B and 24.1% (n=64) were inactive hepatitis B carriers. 67.7% (n = 180) were positive for HBeAg. Four patients (1.5%) were hepatitis D virus positive. In conclusion, physicians should recognize the importance of vaccination in preventing hepatitis B infection in both newborns and risk groups. It is required to follow-up HBV infections in early childhood and share experiences. Keywords: Children, chronic hepatitis B, transmission, clinical characteristics. GİRİŞ Hepatit B virusu (HBV), kan ya da vücut sıvılarıyla parenteral temas, perinatal, horizontal ve cinsel yolla bulaşan, kronikleşerek karaciğer yetmezliği ve siroza neden olabilen enfeksiyon etkenidir (1). HBV enfeksiyonunun yayılmasında ve bulaşmasında en büyük etken HBV taşıyıcılarıdır. Asya ülkelerinde ve ülkemizde HBV ile karşılaşma sıklıkla yenidoğan (vertikal) veya erken çocukluk (horizontal) döneminde olmaktadır (2). Horizontal bulaşın, özellikle aynı evde yaşayanlar arasında kan, tükürük ve seröz sıvıların hasarlı ciltle teması sonucu olduğu kabul edilir (1, 3). Vertikal bulaş ile hepatit B virusu yüzey antijeni (HBsAg) pozitif anneden doğan bebekler enfekte olur (3, 4). Hepatit B enfeksiyonuna bağlı ölümlerin %21 kadarında virusun perinatal dönemde ve %48'inde de beş yaşın altında alındığı belirtilmektedir (5). Hepatit B enfeksiyonu sıklığını belirlemek için farklı araştırmalar yapılmış olmasına rağmen, ülkemizde özellikle çocukluk çağında yapılmış sınırlı sayıda araştırma bulunmaktadır. Çocuklarda HBsAg pozitifliği farklı yayınlarda % arasında bildirilmektedir (6). Ege bölgesinde yapılan bir çalışmada 0-15 yaş arası çocukların %1.2'sinde HBsAg pozitifliği tespit edilmiştir (7). Hepatit B aşı ile önlenebildiği için Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 1991 yılında rutin hepatit B aşılamasını önermiştir. Düzenli aşılama sonucunda birçok ülkede süt çocukları, çocuklar ve adölesanlarda dramatik olarak HBV enfeksiyonu insidansının azaldığı görülmüştür (8). Ülkemizde de hepatit B aşısı 1998 yılından itibaren Genişletilmiş Bağışıklama Programı içerisinde yer almıştır (9). Bu çalışmada, kronik hepatit B (KHB) enfeksiyonu nedeniyle Harran Üniversitesi Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği ile Pediatri Kliniğinde takip edilen çocuk hastaların sosyodemografik ve klinik özelliklerinin değerlendirilmesi amaçlandı. MATERYAL ve METOT Çalışmaya Ocak 2005-Aralık 2009 tarihleri arasında Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği ile Pediatri Kliniğinde takip edilen kronik hepatit B enfeksiyonu tanısı almış 1-18 yaş arasındaki 266 çocuk hasta dahil edildi. Veri toplamada, poliklinik takiplerinde kullanılan bilgi formları kullanıldı. Bilgi formlarından yaş, cinsiyet, daha önceden sarılık geçirme, herhangi bir nedenle hastanede yatma, cerrahi girişim, diş tedavisi olma, erkek çocuklara yönelik toplu sünnet olma, kan transfüzyonu, kulak/alın kestirme, yaşadığı yerleşim yeri ve ailede hepatit B taşıyıcısı olması değişkenleri ile laboratuvar değişkenleri elde edildi. 88 Viral Hepatit Dergisi 2010; 16(3): 87-92

11 Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Yılları Arasında Takip Edilen Çocuk Kronik Hepatit B Hastalarının Özelliklerinin İncelenmesi Altı aydan uzun süredir HBsAg pozitifliği olan hastalar kronik hepatit B olarak kabul edildi (10). Tüm hastalarda, HBsAg, HBeAg, anti-hbe, anti-hbs, anti-hcv, anti-hdv, anti-hiv, anti-hav IgG ELİSA ( Axsym, Abbott) yöntemiyle ve HBV DNA (RT-PCR yöntemiyle) seviyeleri test edildi. Ayrıca alanin aminotransferaz (ALT), aspartat aminotransferaz (AST) değerleri ölçüldü. Hastaların ailelerine HBsAg ve anti-hbs testleri yapıldı. Her iki test sonucu negatif olanlar hepatit B aşı programına alındı (0, 1 ve 6. aylarda olmak üzere). Anti-HAV IgG negatif olan hastalara üç doz hepatit A aşısı önerildi. İstatistiksel analizde SPSS 11.5 istatistik programı kullanıldı. İstatistiksel değerlendirmeler tanımlayıcı istatistiklerden ortalama-standart sapma ve yüzde ile yapıldı. BULGULAR Toplam 266 hastanın %68.0'i (n=181) erkek, %32.0'ı (n=85) kız çocuk idi. Tümünün yaş ortalaması 11.0±4.2 (1-17) yıl idi. Hastaların %62.4'ü (n=166) 1998 yılından sonra doğmuşlardı. Hastaların %56.4'ü (n=150) kırsal alanda, %42.5'i (n=113) kent merkezinde, %1.1'i (n=3) ise il dışında yaşamakta idi. HBV için olası bulaşma yolları incelendiğinde, %19.5'inde (n=52) bulaşa dair öykü bulunamadı. Bulaşmaya yönelik risk faktörleri Tablo 1'de verilmiştir. Bunlardan, ailede HBV varlığı öyküsü (%64.2), aile içinde ortak tırnak makası kullanımı (%32.7), alın/kulak kestirme (%15.0) durumu en sık rastlanan bulaşmaya yönelik risk faktörleri idi (Tablo 1). Hastaların %64.2'sinde (n=171) ailede HBV enfeksiyonu öyküsü varken, %35.8'inde (n=95) böyle bir Tablo 1. Hepatit B bulaşmasına yönelik risk faktörleri Risk faktörleri n % Aile Hepatit B virusu varlığı öyküsü Ortak tırnak makası kullanımı Kulak/alın kestirme Diş hekimi öyküsü Toplu sünnet öyküsü Operasyon öyküsü Kan transfüzyonu öyküsü Ortak tıraş bıçağı kullanımı Risk faktörü olmayanlar risk faktörü tespit edilmedi. Ailede hepatit B öyküsü olanların, %45'inde (n=77) aileden 1 kişide, %26.9'unda (n=46) 2 kişide, %16.4'ünde (n=28) 3 kişide, %11.7'sinde (n=20) de 4 ve üzeri sayıda kişide HBsAg pozitifliği mevcuttu. Çocukların annelerinin %56.7'sinde (n=151) de HBsAg pozitifliği tespit edildi. Laboratuvar değerlendirmesinde; ortalama ALT değeri 66.3±86.6 (13-934) U/L ve AST değeri 51.9±59.0 (12-811) U/L olarak saptandı. Olguların %32.0'ı (n=85) HBeAg pozitif immun toleran kronik hepatit B, %43.9'u (n=117) kronik aktif hepatit B ve %24.1'i (n=64) inaktif HBV taşıyıcısı idi. HBeAg durumu değerlendirildiğinde %67.7'sinde (n=180) HBeAg ve %32.3'ünde (n=86) anti-hbe pozitif idi. Kronik aktif hepatit B olgularının (n=117), %81.1'i (n=95) HBeAg pozitif, %18.9'u (n=22) HBeAg negatif idi (Tablo 2). Dört hastada (%1.5) hepatit D virusu (HDV) pozitifliği mevcuttu. Olguların %88.7'sine (n=236) anti HAV IgG bakıldı ve bakılanların %93.2'sinde (n=220) anti HAV IgG pozitif olduğu görüldü. Tablo 2. Hastaların HBV serolojileri İmmun toleran Kronik aktif Kronik inaktif kronik hepatit B hepatit B hepatit B Toplam HBeAg durumu n %* n %* n %* n %** Pozitif Negatif Toplam *Satır yüzdesi **Sütun yüzdesi Viral Hepatit Dergisi 2010; 16(3):

12 Koruk S ve ark. TARTIŞMA Dünya nüfusunun yaklaşık üçte birinin HBV ile enfekte olduğu bilinmektedir (1). Ülkemizin de içinde bulunduğu orta endemik bölgelerde enfeksiyonun çoğunlukla yenidoğan veya erken çocukluk döneminde alındığı, hastalığın bulaşmasında vertikal ve horizontal yolların önemli olduğu vurgulanmaktadır (4). Vertikal bulaşta, Hepatit B virusu early antijen (HBeAg) pozitif anneden doğan bebeklerin %70-90'ı enfekte olur ve bunlarda enfeksiyon %90 kronikleşir. HBeAg negatif anneden doğan bebeklerin %10-40'ı enfekte olur ve enfeksiyon %40-70'inde kronikleşir (3, 4). Perinatal bulaşmanın kesin şekli bilinmemekle beraber, %10 kadarının in utero alındığı, büyük bir kısmının doğum sırasında kan ve vücut sıvılarının yutulması ile geliştiği kabul edilir (11). Horizontal bulaşmada özellikle aynı evde yaşayanlar arasında kan, tükürük ve seröz sıvıların hasarlı ciltle teması sonucu olduğu kabul edilir (1, 3). Kalabalık yaşam şartları, kötü hijyen ve sosyoekonomik durum HBV'nin bulaşma olasılığını artırmaktadır (1). Bu çalışmanın yapıldığı ilin de içinde bulunduğu Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Türkiye ortalamasına göre hane halkı sayısı daha büyük ve anne babaların eğitim seviyeleri de daha düşüktür (12). Bu durumun virusun bulaşma olasılığını artırdığı kanısındayız. Hepatit B enfeksiyonu bulaşına yönelik hasta popülasyonunda belli risk faktörleri tanımlanmış olmakla birlikte olguların %40'ında herhangi bir risk faktörü saptanamamaktadır (13). Bir araştırmada, HBV enfeksiyonu tespit edilen çocukların %46'sının annelerinde de pozitiflik, %68'inde aile öyküsü varlığı ve %14'ünde ameliyat veya kan ürünü ile temas öyküsü tespit edilmiştir (14). Çalışmamızda da benzer olarak çocuk hastaların yarısından fazlasında annelerinde ve/veya ev halkından en az bir kişide HBsAg pozitifliği saptandı. Diğer pek çok çalışmadan farklı olarak parenteral bulaşan hastalıklar için risk oluşturan kulak/alın kestirme durumu Şanlıurfa'da hala uygulanmaktadır (15). Bununla birlikte, hastalığın bulaşmasına ilişkin bilinen risk faktörlerini taşımayan çocuklar da mevcuttu. Perinatal dönemde alınan enfeksiyonlarda spontan serokonversiyon oranı çok düşüktür (ilk yaşta %2, üç yaşından sonra %4-5) (2). Siroz gelişimi çocukluk çağında nadir olmakla birlikte, Asyalı çocuklarda yapılan çalışmalarda, perinatal dönemde alınan enfeksiyona bağlı hepatosellüler karsinom (HCC) gelişme riskinin olduğu gösterilmiştir (2, 16). Dolayısıyla enfeksiyonun erken yaşlarda alınması, erken yaşlarda enfeksiyona bağlı komplikasyon gelişimine neden olacaktır. Kronik HBV enfeksiyonunun doğal seyrinde, özellikle perinatal ve erken çocukluk dönemlerinde virusun alınması halinde immun toleran, geç çocukluk döneminde ise immun klirens faz daha çok görülmektedir. İmmun klirens fazda HBeAg pozitif, ALT seviyeleri de dalgalanmalarla seyretmekte, daha sonra bir kısmı inaktif taşıyıcılık fazında uzun yıllar semptomsuz kalmaktadırlar (17). Yapılan bir çalışmada kronik aktif hepatit B'li çocuk hastaların %55'inde (n=66) HBeAg pozitif ve %2'sinde (n=2) HBeAg'nin negatif olduğu belirlenmiştir (14). Çalışmamızda literatürle uyumlu olarak HBeAg pozitif kronik hepatit B olgu sayısı daha yüksek bulunmuştur. Hasta sayısı diğer çalışmalardan yüksektir. Olguların üçte bir kadarı immun toleran fazdadır. HBV replikasyonunun çok yüksek olduğu bu evrede klinikopatolojik değişiklikler azdır, zaten tedavi yanıtı da oldukça düşüktür (4). Üçüncü faz olan inaktif taşıyıcılık evresindeki olguların varlığı da enfeksiyonun daha küçük yaşlarda alınmış olduğunu düşündürtmektedir. Çocukluk yaş grubunda HBV ilişkili HCC'ye prekor mutant virusun (HBeAg negatif ancak HBV DNA pozitif) neden olduğu bildirilmektedir (18, 19). Çalışmamızda kronik aktif HBV olguların beşte biri kadarı bu gruptadır. Dolayısıyla bu yaşlarda HBeAg negatif kronik hepatit B olguları daha dikkatle izlenmelidir. Hepatit D virusu (HDV) enfeksiyonu endemik bölgelerde süperenfeksiyon şeklinde çocukluk ve adölesan dönemde alınır, yakın temas ön plandadır. Düşük endemik bölgelerde koenfeksiyon şeklinde izlenir ve parenteral bulaş öndedir (20). Çocuklarda HDV ile ilgili sınırlı sayıda çalışma mevcuttur. Moğolistan'da 181 HBsAg pozitif çocukta yapılan bir çalışmada, HDV antikor sıklığı %6.1olarak bulunmuş (21). Yaptığımız çalışmada bu sıklık daha düşük tespit edilmiştir. HBV enfeksiyonunun bulaşma yollarının önlenmesi ve korunma yöntemlerinin uygulanması ile enfeksiyonun kontrol altına alınabilmesi mümkündür. Çocukluk dönemindeki enfeksiyon hastalıklarının ve/veya komplikasyonlarının önlenmesini sağlayan en etkili, ucuz ve kolay yön- 90 Viral Hepatit Dergisi 2010; 16(3): 87-92

13 Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Yılları Arasında Takip Edilen Çocuk Kronik Hepatit B Hastalarının Özelliklerinin İncelenmesi temlerden birisi bağışıklamadır (22). Türkiye'de Sağlık Bakanlığı tarafından 1997 yılından itibaren Hepatit B kontrol programı oluşturma çalışmalarına başlanmış ve 1998 yılından itibaren Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) de önerileri doğrultusunda hepatit B aşısı rutin aşılama takvimine alınmış ve yeni doğan bütün çocuklara uygulanmaya başlanmıştır (10). Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında hepatit B aşısı doğumdan sonra en geç ilk 72 saat (tercihen ilk 24 saat) içinde uygulanmaktadır. HBsAg taşıyıcısı olduğu bilinen anneden doğan bebeklere doğumdan sonraki ilk 12 saat içinde Hepatit B aşısı uygulanmakta, ayrıca doğumda aşı ile birlikte Hepatit B immunglobulini (HBIG) de yapılmaktadır (23). Araştırmalar Şanlıurfa'da halen yenidoğan aşılamalarında ve gebe kadınların doğum öncesi takipleri sırasında HBsAg taramalarının yapılması ve perinatal hepatit B bulaşının önlenmesi konusunda ciddi sorunlar yaşandığını göstermektedir (24, 25). Şanlıurfa'da 2007 yılında çocuklarda aşılanma durumunu gösteren bir araştırmada 3 doz hepatit B aşısı olanlar %70.1 olarak saptanmıştır. Anne eğitim düzeyi düşüklüğü ve evde Türkçe dışında başka bir dil konuşuluyor olması, sağlık ocağına uzak olmak aşı başarısızlık nedenleri içinde belirtilmektedir (25). Tosun ve arkadaşlarının yaptıkları bir çalışmada, sadece yenidoğan ve çocukların değil ülkemizde risk grubu kapsamında yer alan kişilerin aşılamasının da yetersiz olduğu vurgulanmaktadır (26). İlimizin gerek sosyo-kültürel yapısı, yaşayanların eğitim durumları, gerekse de ülkemizin diğer bölgelerinde olduğu gibi risk grubundaki kişilerin aşılanmalarında görülen eksiklikler nedeniyle, çeşitli programlara rağmen hepatit B'ye yönelik aşılama sorunları halen devam etmektedir. Sonuç olarak, hekimlerin mutlaka tüm hastaları için hepatit B'den korunmada aşılamanın önemini gündemlerine almaları gerekir. Ayrıca birinci basamak sağlık kurumlarında aşılama çalışmaları ve kayıtları daha iyi yapılmalıdır. Yürütülen sağlık programlarının başarıya ulaşabilmesi için topluma, bölgeye uyumlu hale getirilmeli, hizmete ulaşım kolaylaştırılmalıdır. Erken çocukluk yaşlarında gelişen enfeksiyonun takiplerinin iyi yapılması ve çocukluk yaş grubundaki hastalığın seyrine ait verilerin paylaşılmasının deneyimlerin artmasını sağlayacağı kanısındayız. KAYNAKLAR 1. Curry MP, Chopra S. Acute Viral Hepatitis. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R, (eds). Principles and Practice of Infectious Diseases. 7th ed. Philadelphia: Churchill Livingstone; Chang MH. Hepatitis B virus infection. Semin Fetal Neonatal Med 2007; 12: Alter MJ. Epidemiology of hepatitis B in Europe and worldwide. J Hepatol 2003; 39 Suppl 1: S Kantarçeken B. Kronik hepatit B Doğal seyir. Tabak F, Balık İ (eds). Viral Hepatit VHSD, 1. Baskı, İstanbul El Khouri M, dos Santos VA. Hepatitis B: epidemiological, immunological, and serological considerations emphasizing mutation. Rev Hosp Clin Fac Med Sao Paulo 2004; 59: Mıstık R. Türkiye'de viral hepatit epidemiyolojisi- Yayınların irdelenmesi. Tabak F, Balık İ, Tekeli E (eds). Viral Hepatit VHSD, 1. Baskı, İstanbul Tansuğ Ş, Düzgünsıvacı E, Ünal Z, Güvel H. Hepatit B virüs enfeksiyonunun seroepidemiyolojik araştırılması-izmir- Viral Hepatit Derg 1999; 2: Lavanchy D. Hepatitis B virus epidemiology, disease burden, treatment, and current and emerging prevention and control measures. J Viral Hepat 2004; 11: T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Hepatit B Kontrol Programı, sayfa=birimler&sinifi=hizmet&cid=3&sid= Lok AS, McMahon BJ. Chronic Hepatitis B: update Hepatology 2009; 50: Kanra G, Cengiz AB. Hepatit B virüs enfeksiyonu. Katkı Pediatri Dergisi 1998: 19: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, Yazigi N, Balistreri WF. Viral Hepatitis. In: Kliegman RM, Behrman RE, Jenson HB, Stanton BF (eds). Nelson Textbook of Pediatrics. 18th WB Saunders; Bekem-Soylu Ö, Targan Ş. Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Gastroenteroloji Kliniğinde izlenen kronik hepatit B virüsü enfeksiyonlu çocukların değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri J Pediatr 2009;18: Viral Hepatit Dergisi 2010; 16(3):

14 Koruk S ve ark. 15. Tekin-Koruk S, Koruk İ, Gürsoy B ve ark. Güneydoğu Anadolu Bölgesinden Şanlıurfa İl Merkezinde Hepatit B ve Hepatit C Seroprevalansı ve İlişkili Risk Faktörleri. Trakya Üniv Tıp Fak Derg DOI: /tutfd Shneider BL, Gonzalez-Peralta R, Roberts EA. Controversies in the management of pediatric liver disease: Hepatitis B, C and NAFLD; Summary of a single topic conference. Hepatology 2006: 44; Yim HJ, Lok AS. Natural history of chronic hepatitis B virus infection: what we knew in 1981 and what we know in Hepatology 2006: 43 (2 Suppl 1); S Fujisawa T, Komatsu H, Inui A, et al. Long-term outcome of chronic hepatitis B in adolescents or young adults in follow-up from childhood. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2000; 30: Bortolotti F, Guido M, Bartolacci S, et al. Chronic hepatitis B in children after e antigen seroclearance: final report of a 29-year longitudinal study. Hepatology 2006; 43: Değertekin H. HDV infeksiyonu epidemiyolojisi ve korunma. Viral Hepatit VHSD, 1. Baskı, İstanbul. 2007: Davaalkham D 21. Ojima T, Uehara R, et al. Hepatitis delta virus infection in mongolia: analyses of geographic distribution, risk factors, and disease severity. Am J Trop Med Hyg 2006; 75: Institute of Medicine. Overcoming barriers to immunization: A workshop summary. Committee on Overcoming Barriers to Immunization National Acad. Press, 30 March at NI000400/html/. 23. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi Genelge 2008/ Koruk İ, Tekin Koruk S, Çiçek Çopur A. Bir Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesinde Hepatit B'ye yönelik erken tanı ve koruyucu sağlık hizmeti uygulamalarında karşılaşılan engellerin aşılmasına yönelik bir müdahale. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Kongresi Mart 2009, Antalya. 25. Şimşek Z, İnakçı İH, Koruk İ, Shermatov K. Vaccination status in children aged months and predictors in Sanliurfa. Türkiye Klinikleri J Pediatr 2010; 19: Tosun S, Ayhan MS, İsbir B. Ülke genelinde HBV aşılamasının değerlendirilmesi. Viral Hepatit Dergisi 2009; 14: YAZIŞMAADRESİ Yrd. Doç. Dr. Süda TEKİN KORUK Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı ŞANLIURFA suda_tekinkoruk@yahoo.com 92 Viral Hepatit Dergisi 2010; 16(3): 87-92

15 Kronik Viral Hepatit Tedavisinde Kullanılan Peg-IFN'un Hematolojik Komplikasyonları Araştırma Kronik Viral Hepatit Tedavisinde Kullanılan Peg-IFN'un Hematolojik Komplikasyonları Şükran KÖSE, Gülsün ÇAVDAR, Ayhan GÖZAYDIN, Sibel YAVAŞ Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği, İZMİR ÖZET Hepatit B tedavisinde standart metotlardan birisi pegile interferonlar, hepatit C'de ise pegile interferon ve ribavirin kombine tedavisidir. Çalışmamızda kronik hepatit C ile kronik hepatit B hastalarında pegile interferon tedavisinin hematolojik komplikasyonları ve bu komplikasyonların yaş ve cinsiyet ile olan ilişkisini saptamayı amaçladık. Kronik viral hepatit nedeniyle pegile interferon tedavisi uygulanan toplam 166 hasta retrospektif olarak hematolojik yan etkiler açısından incelendi. Çalışmaya alınan 166 hastanın 134'ü (%80) kronik hepatit B, 32'si (%20) kronik hepatit C hastasıydı. Tedavi sırasında kronik hepatit B hastalarının %78'inde lökopeni, %2'inde anemi, %73'ünde trombositopeni gelişirken, kronik hepatit C tanılı 32 hastanın %50'sinde anemi, %40'ında lökopeni, %4'ünde trombositopeni geliştiği saptandı. İnterferon tedavisi sırasında birtakım yan etkiler görülebilmekte olup bu yan etkilerden birisi kemik iliği supresyonu sonucunda gelişen hematolojik yan etkilerdir. Çalışmamıza göre hastaların yaşı ile hematolojik yan etkiler arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Kronik hepatit C'de interferon tedavisi sırasında hematolojik komplikasyon olarak anemi ön plandayken, hepatit B'de lökopeni ve trombositopeni daha sıklıkla gelişmiştir. Anahtar kelimeler: Hepatit B, pegile interferon, hematolojik yan etkiler SUMMARY Hematological Side-Effects of Interferon in the Treatment of Chronic Viral Hepatitis One of the standard methods in hepatitis B therapy is pegylated interferons, and combined pegylated interferon and ribavirin therapy in hepatitis C therapy. In our study we aimed to determine hematologic complications of pegylated interferon therapy and relationship of these complications with age and gender in patients with chronic hepatitis C and chronic hepatitis B. A total of 166 patients who received pegylated interferon therapy due to chronic viral hepatitis were examined retrospectively in terms of hematologic side effects. Of 166 patients participated in the study 134 (80%) had chronic hepatitis B and 32 (20%) had chronic hepatitis C. During treatment, of the patients with chronic hepatitis B, 78% developed leukopenia, 2% developed anemia and 73% developed thrombocytopenia, whereas of the patients diagnosed with chronic hepatitis C, anemia was detected in 50%, leukopenia was detected in 40% and thrombocytopenia was detected in 4%. Some side effects can be observed during interferon therapy; one of them is hematologic side effect which develops as a result of suppression of bone marrow. In our study no significant relationship was Viral Hepatit Dergisi 2010; 16(3):

16 Köse Ş ve ark. found between patients' age and hematologic side effects. While in chronic hepatitis C anemia is the foremost hematologic complication during interferon therapy, leukopenia and thrombocytopenia were more often developed in hepatitis B. Keywords: Hepatitis B, pegylated interferon, hematologic side effect GİRİŞ İnterferonlar vücudumuzca üretilen bir tür glikoproteinlerdir. Etki mekanizması, virusun hücreye tutunmasını inhibe etmek ve antiviral ürünleri hücreye götüren proteinleri inhibe etmektir (1). Günümüzde hepatit B tedavisinde standart metotlardan birisi pegile interferonlar, hepatit C'de ise pegile interferon ve ribavirin kombine tedavisidir (2). İnterferon tedavisi sırasında en sık görülen yan etki gripal enfeksiyon tablosu olup, daha az sıklıkla iştahsızlık, saç dökülmesi, depresyon, kilo kaybı, diyare ve alopesi görülebilir (3). Hematolojik yan etkilerden lökopeni ve trombositopeni görülürken, tedavi sonrasında bu etkiler kaybolur (4). Çalışmamızda kronik hepatit C ile kronik hepatit B hastalarında pegile interferon tedavisinin hematolojik komplikasyonları ve bu komplikasyonların yaş ve cinsiyet ile olan ilişkisini saptamayı amaçladık. MATERYAL ve METOT İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji polikliniğinde kronik viral hepatit tanısıyla takipli ve 48 hafta süreyle pegile interferon tedavisi uygulanan toplam 166 hastanın dosyası retrospektif olarak hematolojik yan etkiler açısından incelendi. Tedavi öncesi HBsAg, anti-hbc IgG, anti-hcv, HBeAg, anti-hbe ELİSA ile ( Liason, Diasorin, İtalya) HBV-DNA ve HCV-RNA real time PCR ile ( COBAS AmpliPrep/COBAS TaqMan 48, Roche, Branchburg, NJ) ölçülmüştü. Çalışmaya alınan 166 hastadan 134'üne kronik hepatit B nedeniyle pegile interferon, 32'sine kronik hepatit C tanısıyla pegile interferon ve ribavirin kombinasyon tedavisi uygulanmıştı. Çalışmaya alınan hastaların tedavi öncesi, tedavi bitimine kadar ayda bir ve tedavi sonrasında ölçülerek dosyalarına kaydedilen hemoglobin, hematokrit, lökosit ve trombosit değerlerine bakıldı. Hemoglobinin 10 g/dl'nin altında olması, hematokritin %36'nın altında 3 olması, lökosit sayısının 4000/mm 'ün altında 3 3 olması veya trombositin 150 x10 /mm altında olması durumlarından en az bir tanesinin varlığı hematolojik komplikasyon olarak kabul edildi. BULGULAR Çalışmaya katılan 166 hastanın 134'ü (%80) kronik hepatit B, 32'si (%20) kronik hepatit C hastasıydı. Hastaların yaş ortalaması 48, 96'sı (%57) kadın, 70'i (%43) erkekti. Tedavi sırasında kronik hepatit B hastalarının %78'inde lökopeni, %2'inde anemi, %73'ünde trombositopeni gelişirken, kronik hepatit C tanılı 32 hastanın %50'sinde anemi, %40'ında lökopeni, %4'ünde trombositopeni geliştiği saptandı (Tablo 1). Tablo 1. Kronik hepatit B ve kronik hepatit C tedavisinde görülen hematolojik yan etkiler Hematolojik Kronik Kronik komplikasyon HBV HCV Lökopeni, % Trombositopeni, % Anemi, % Kronik hepatit B hastalarında lökopeninin en sık tedavinin 3. ayında (%62), trombositopeninin ise en sık 6. ayda (%58) geliştiği belirlenmiştir (Tablo 2). Tablo 2. Kronik hepatit B tedavisinde görülen hematolojik yan etkilerin tedavi aylarına göre dağılımı Hematolojik komplikasyon 1. ay 2. ay 3. ay 6. ay 9. ay Lökopeni, % Trombositopeni, % Anemi, % Viral Hepatit Dergisi 2010; 16(3): 93-96

17 Kronik Viral Hepatit Tedavisinde Kullanılan Peg-IFN'un Hematolojik Komplikasyonları Kronik Hepatit C hastalarında anemi ve lökopeni en sık 2. ve 3. aylarda gelişti (Tablo 3). Tablo 3. Kronik hepatit C tedavisinde görülen hematolojik yan etkilerin tedavi aylarına göre dağılımı Hematolojik komplikasyon 1. ay 2. ay 3. ay 6. ay 9. ay Lökopeni, % Trombositopeni, % Anemi, % Hematolojik yan etkiler ile hasta yaşı arasında ilişki olmadığı saptandı. Kadın hastalarda aneminin erkeklere göre daha sık görüldüğü gözlendi. TARTIŞMA Kronik hepatitlerin tedavisinde interferonun önemli yeri bulunmaktadır. Ancak interferon tedavisi sırasında birtakım yan etkiler görülebilmektedir. Bu yan etkilerden birisi kemik iliği supresyonu sonucunda gelişen hematolojik yan etkilerdir. İnterferonların yaptığı kemik iliği baskılanması oldukça sık görülmesine karşın, bu etki genellikle geçicidir(5). Çalışmamızda Kronik hepatit B nedeniyle interferon tedavisi alanlarda özellikle lökopeni ve trombositopeni geliştiği gözlenmiştir. Bu bulgular literatür verileri ile uyumlu bulunmuş olup, hiçbir hastada tedaviyi kesecek düzeyde lökopeni veya trombositopeni gelişmemişti. Aynı şekilde Toccaceli ve ark.'nın İtalya'da yaptıkları bir çalışmada, interferon alan 158 kronik viral hepatitli hastanın %48'inde trombositopeni ve lökopeni gelişmiştir(6). Duche ve ark.'nın yapmış oldukları bir başka çalışmada ise hafta süreyle interferon tedavisi almış 72 kronik hepatit hastasının %32'sinde hematolojik yan etkiler geliştiği saptanmıştır(7). Çalışmamızın sonuçlarına göre kronik hepatit B hastalarında lökopeninin en sık tedavinin 3. ayında, trombositopeni en sık tedavinin 6. ayında geliştiği gözlenmiştir. Colomboto ve ark.'nın bu konuyla ilgili yaptıkları bir çalışmada tedavi alan 340 kronik hepatit hastasında lökopeni ve trombositopeni en sık tedavinin 2-4. ayı arasında görülmüştür(8). İnterferon tedavisinin hemoglobin ve hematokrit değerleri üzerine olan etkisiyle ilgili literatürde çok fazla çalışma olmamasına karşın, Dinçer ve ark.'nın yaptıkları bir çalışmada, tedavi öncesi anemi şikayeti olmayan hastaların %16.6'sında tedavi sırasında anemi geliştiği görülmüştür (9). Çalışmamızda kronik hepatit C nedeniyle interferon ve ribavirin tedavisi alan olguların %50'sinde tedavi sırasında anemi gelişmiştir. Kronik hepatit B hastalarının sadece %2'sinde anemi gelişmiştir. Bunun nedeni olarak; interferondan ziyade ribavirinin anemiye neden olduğunu düşünmekteyiz. İnterferon kemik iliği supresyonu sonucunda anemiye neden olabilirken, ribavirin eritrositlerin retiküloendotelyel sistemde yıkılmasına yol açarak hemolitik anemi gelişmesine neden olur (10). Çalışmamıza göre hastaların yaşı ile hematolojik yan etkiler arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Kronik hepatit C'de interferon tedavisi sırasında hematolojik komplikasyon olarak anemi ön plandayken, hepatit B'de lökopeni ve trombositopeni daha sıklıkla gelişmiştir. Sonuç olarak, interferon tedavisinin neden olduğu birçok komplikasyon arasında lökopeni, trombositopeni ve daha az sıklıkla anemi bulunmaktadır. Bu nedenle kan değerlerini tedavinin ilk haftasından başlayarak, tedavi bitimine kadar her ay sıkı bir şekilde takip edilmesi hematolojik yan etkilerin erken saptanabilmesi açısında son derece önemlidir. KAYNAKLAR 1. Dianzani F, Antonelli G, Capobianchi MR. The biological basis for the clinical use of interferon. J Hepatol 1990; 11 Suppl 1: S Kayhan B. HBV tedavisinde interferon ile uzun süreli sonuçlar. In: Balık I, Tabak F (eds). Viral Hepatit 2009, Viral Hepatitle Savaşım Derneği, Express Matbaası, Istanbul: Iorio R, Pensati P, Botta S, et al. Side effects of alpha interferon therapy and impact on healthrelated quality of the children with chronic viral hepatitis. Pediatr Infect Dis J 1997, 16: Pardo M, Marriott E, Moliner MC, Quiroga JA, Carreno V. Risks and benefits of interferon-alpha in the treatment of hepatitis. Drug Saf 1995; 13: Viral Hepatit Dergisi 2010; 16(3):

18 Köse Ş ve ark. 5. Saracco G, Rizzetto M. A practical guide to the use of interferons in the management of hepatitis virus infections. Drugs 1997; 53: Toccaceli F, Rosati S, Scuderi M, Iacomi F, Picconi R, Laghi V. Leukocyte and platelet lowering by some interferon types during viral hepatitis treatment. Hepatogastroenterology 1998; 45: Duche A, Decocq G, Capron-Chivrac D, Andrejak M. Evaluation of side effects interferon-alpha in 72 patients treated for chronic active hepatitis C. Therapie 1995; 50: Colombatto P, Oliveri F, Leandro G, et al. Platelet and white cell counts during, therapy with different types of alpha interferon in patients with chronic viral hepatitis. Investigators of the Alpha Interferon Study Group of Piemonte, Italy. Ital J Gastroenterol Hepatol 1997; 29: Dinçer D, Demir K, Kaymakoğlu S, et al. Kronik viral hepatit tedavisinde interferonun hematolojik parametrelere etkisi. Viral Hepatit Dergisi 2000; 3: De Franceschi L, Fattovich G, Turrini F, et al. Hemolytic anemia induced by ribavirin therapy in patients with chronic hepatitis C virus infection: role of membrane oxidative damage. Hepatology 2000; 31: YAZIŞMAADRESİ Dr. Gülsün ÇAVDAR Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği İZMİR gakincioglu@hotmail.com 96 Viral Hepatit Dergisi 2010; 16(3): 93-96

19 Hemodiyaliz Hastalarında Transfusion-Transmitted Virus (TTV) Prevalansı Araştırma Hemodiyaliz Hastalarında Transfusion- Transmitted Virus (TTV) Prevalansı Şükran KÖSE, Melda ULUSOY TÜRKEN, Sezin AŞIK AKMAN, Mehmet KELEŞOĞLU, 1 Süheyla SERİN SENGER Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Gastroenteroloji Kliniği Uğur Diyaliz Merkezi, İZMİR ÖZET Transfusion transmitted virus (TTV) prevalansı, virusun tanımlanmasından sonraki süreçte birçok risk grubunda çalışılmıştır. Birçok farklı yol ile bulaşabileceği gösterilmiş olsa da parenteral bulaş asıl bulaş yolu olarak bilinmektedir. Bu çalışma, parenteral bulaş riskinin önem kazandığı bir risk grubu olarak hemodiyaliz hastalarındaki TTV prevalansını, hepatit B virus (HBV) ve hepatit C virus (HCV) birlikteliklerini araştırmak amacıyla planlandı. Çalışmaya 49 hemodiyaliz hastası dahil edildi ve demografik bilgileri kaydedildi. TTV, gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu (PZR) ile, hepatit B yüzey antijeni (HBsAg) ve anti-hcv ELISA yöntemiyle çalışıldı. Hastaların 33'ü (%67.3) erkek cinsiyetteydi. Yaş ortalaması 57.20±14.54 yıl (yaş aralığı 22-80) olarak saptandı. Tüm hastaların 20'sinde (%40.8) TTV DNA pozitif bulundu. Hastaların 5'inde (%10.2) HBsAg, 6 hastada (%12.2) anti-hcv pozitifti. Bir hastada (%2) hem HBsAg, hem de anti-hcv pozitifliği saptandı. TTV DNA pozitif hastaların 2'sinde HBsAg pozitif, 3'ünde anti-hcv pozitif idi. TTV DNA pozitif ve negatif olanlar yaş ortalaması, cinsiyet dağılımı, HBV ve HCV birlikteliği açısından karşılaştırıldığında istatistiksel farklılık saptanmadı (p<0.05). Bu çalışmada TTV prevalansı literatür ile benzerlik göstermekle birlikte, kan dolaşımı yoluyla bulaşan diğer viral etkenlerden HBV ve HCV birlikteliği açısından anlamlı farklılık saptanmamıştır. Parenteral geçiş dışındaki bulaş yollarını aydınlatacak daha büyük çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar kelimeler: Hemodiyaliz, transfusion transmitted virus, hepatit B virus, hepatit C virus. SUMMARY Prevalence of Transfusion-Transmitted Virus (TTV) in Hemodialysis Patients Following identification of the transfusion transmitted virus (TTV), its prevalence has been studied in several risk groups. Many transmission mechanisms of TTV have been shown, the main of which is known to be parenteral route. The aim of this study is to investigate the prevalence of TTV and its coexistence with hepatitis B virus (HBV) and hepatitis C virus (HCV) among hemodialysis patients who are considered as a risk group for TTV transmission. Forty-nine hemodialysis patients have been included in the study and medical records were reviewed for their demographic information. TTV has been studied with real-time polymerase chain reaction (PCR). Hepatitis B surface antigen (HBsAg) and anti-hcv were detected by using ELISA. Thirty three Viral Hepatit Dergisi 2010; 16(3):

20 Köse Ş ve ark. patients (67.3%) were males. Their mean age was 57.20±14.54 years (range: 22-80). TTV DNA was found to be positive in 20 (40.8%) patients. HBsAg and anti-hcv were positive in 5 (10.2%) and 6 (12.2%) patients, respectively, while one patient (2%) was positive for both. Of the TTV DNA positive patients two were positive for HBsAg, and three were positive for anti-hcv. Comparison of TTV DNA positive and negative groups of patients for mean age, sex, and coexistence of HBV and HCV did not yield statistically significant differences (p<0.05). The TTV prevalence has been found in accordance with those reported in the literature, however, no significant difference was found for coexistence with other viral agents (HBV and HCV). Further studies are required for the investigation of other transmission routes than parenteral transmission of TTV. Keywords: Hemodialysis, transfusion transmitted virus, hepatit B virus, hepatit C virus. GİRİŞ Transfusion transmitted virus (TTV) ilk defa 1997 yılında bilinen viral hepatit etkenlerinin negatif olduğu posttransfüzyonel hepatit geçiren ve isminin baş harfleri TT olan Japon bir hastadan izole edilmiştir (TTV= Torgue Teno virus) (1). Anellovirus cinsinden zarfsız, küçük, 3852 bazlık çembersel, tek zincirli DNA virusudur. Genellikle parenteral geçiş tanımlanmış olmakla beraber, kan dışında birçok vücut sıvısından ve sekresyonundan (tükürük, semen, anne sütü, ter ve gaita) izole edilmiş; enteral, vertikal ya da seksüel bulaşların olabileceği yönde görüşler bildirilmiştir(2-5). TTV'nin tanımlanmasından sonraki süreçte akut ve kronik hepatit hastalarında, kan donörlerinde, damar içi uyuşturucu kullanıcılarında, hatta sağlıklı bireylerde TTV'nin varlığı gösterilmiştir (6-10). Polimeraz zincir reaksiyonu (PZR) yöntemi kullanarak yapılan çalışmalara bakıldığında genel popülasyonda prevalans %1-36 arasında değişmektedir(7, 11). Hemodiyaliz programında olan hastalar parenteral bulaşan virus enfeksiyonları için risk altındadırlar. TTV'nin bulaş yolu tam olarak aydınlatılamasa da, TTV prevalansı bu grupta %9.3'ten %83'lere kadar, oldukça yüksek oranlarda saptanmıştır (12-17). TTV DNA varlığını inceleyen çalışmaların sonuçlarına bakıldığında, pozitiflik oranlarının değişkenlik gösterdiği, bu farklılıkta virusun epidemiyolojik dağılım özelliğinin yanı sıra, çalışmalarda kullanılan yöntem ve primerlerin de farklı olmasının yadsınamaz rolü bulunduğu kabul edilmektedir. Yapılan çalışmalarda TTV'nin parenteral yolla bulaşan diğer hepatit etkenleriyle birlikteliği gösterilmiş, ancak tam bir ilişki kurulamamıştır. Bu çalışma hemodiyaliz hastalarındaki TTV prevalansını, hepatit B virus (HBV) ve hepatit C virus birlikteliklerini araştırmak amacıyla planlanmıştır. BULGULAR MATERYAL ve METOT Ağustos 2006 tarihinde, İzmir ilinde bir diyaliz merkezinde en az iki yıldır haftada üç gün hemodiyaliz programında olan toplam 49 hasta çalışmaya dahil edildi. Hastaların demografik bilgileri kaydedildi. Virolojik çalışma İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji laboratuvarında yapıldı. Hasta serumlarında hepatit B yüzey antijeni (HBsAg) macro enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) yöntemiyle (Liaison, Diasorin, Saluggia, Italy) ve Anti-HCV micro ELISA (Liaison, Diasorin, Saluggia, Italy) yöntemiyle çalışıldı. TTV DNA saptanması için gerçek zamanlı PZR yöntemi kullanıldı (Roboscreen GmbH, Leipzig, Germany). İstatistiksel analiz Statistical package for the social sciences (SPSS) for windows (version 11.5; SPSS, Chicago, IL, USA) programı ile yapıldı. Kronik böbrek yetmezliği tanılı 49 hemodiyaliz hastasının 33'ü (%67.3) erkek cinsiyetteydi. Yaş ortalaması 57.20±14.54 yıl (yaş aralığı 22-80) olarak saptandı. Tüm hastaların 20'sinde (%40.8) TTV DNA pozitif bulundu. Hastaların 5'inde (%10.2) HBsAg, 6 hastada (%12.2) anti-hcv pozitifti. Bir hastada (%2) hem HBsAg, hem de anti-hcv pozitifliği saptandı. TTV DNA pozitif hastaların 2'sinde HBsAg pozitif, 3'ünde Anti-HCV pozitif idi. TTV DNA pozitif ve negatif olanlar yaş ortalaması, cinsiyet dağılımı, HBV ve HCV birlikteliği açısından karşılaştırıldığında istatistiksel farklılık saptanmadı (p<0.05). Hastaların TTV DNA pozitif olma durumlarında HBV ve HCV açısından dağılımları Tablo 1'de gösterilmiştir. 98 Viral Hepatit Dergisi 2010; 16(3):

Viral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler

Viral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış Viral Hepatitler İnfeksiyöz Viral hepatitler A NANB E Enterik yolla geçen Dr. Ömer Şentürk Serum B D C F, G, TTV,? diğerleri Parenteral yolla geçen Hepatit Tipleri A B

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Özgür Günal Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Yrd.Doç.Dr. Özgür Günal Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Yrd.Doç.Dr. Özgür Günal Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD HÇ, 28 yş, E, Memur 2010 yılı ocak ayında kan bağışı sırasında sarılık olduğu söyleniyor. Başvuru sırasında bazen halsizlik ve

Detaylı

VİRAL HEPATİTLER 5. Sınıf Entegre Ders. Prof. Dr. Fadıl VARDAR Prof. Dr. Sema AYDOĞDU

VİRAL HEPATİTLER 5. Sınıf Entegre Ders. Prof. Dr. Fadıl VARDAR Prof. Dr. Sema AYDOĞDU VİRAL HEPATİTLER 5. Sınıf Entegre Ders Prof. Dr. Fadıl VARDAR Prof. Dr. Sema AYDOĞDU Kronik Viral Hepatitler Sporadik Enfeksiyon ENDER HBV HCV HDV Ulusal Aşılama Programı Erişkinlerin Sorunu HFV, HGV,

Detaylı

HEPATİT DELTA Klinik Özellikler, Tanı ve Tedavi. Prof. Dr. Mustafa Kemal ÇELEN Diyarbakır

HEPATİT DELTA Klinik Özellikler, Tanı ve Tedavi. Prof. Dr. Mustafa Kemal ÇELEN Diyarbakır HEPATİT DELTA Klinik Özellikler, Tanı ve Tedavi Prof. Dr. Mustafa Kemal ÇELEN Diyarbakır HDV 1700 nükleotidden oluşmaktadır Delta Ag S (22 kda) 195 aminoasit L (24 kda) 214 aminoasit Delta Ag ni 4 ayrı

Detaylı

TLERDE SEROLOJİK/MOLEK HANGİ İNCELEME?) SAPTANMASI

TLERDE SEROLOJİK/MOLEK HANGİ İNCELEME?) SAPTANMASI * VİRAL V HEPATİTLERDE TLERDE SEROLOJİK/MOLEK K/MOLEKÜLER LER TESTLER (NE ZAMANHANG HANGİ İNCELEME?) *VİRAL HEPATİTLERDE TLERDE İLAÇ DİRENCİNİN SAPTANMASI *DİAL ALİZ Z HASTALARININ HEPATİT T AÇISINDAN

Detaylı

Hepatit B Hasta Takibi Nasıl Yapılmalı?

Hepatit B Hasta Takibi Nasıl Yapılmalı? Hepatit B Hasta Takibi Nasıl Yapılmalı? Yrd. Doç. Dr. Kaya Süer Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Sunum Planı Giriş HBsAg Pozitifliği Kronik Hepatit

Detaylı

Akut Hepatit C: Bir Olgu Sunumu. Uz.Dr.Sevil Sapmaz Karabağ İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Manisa

Akut Hepatit C: Bir Olgu Sunumu. Uz.Dr.Sevil Sapmaz Karabağ İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Manisa Akut Hepatit C: Bir Olgu Sunumu Uz.Dr.Sevil Sapmaz Karabağ İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Manisa Olgu 24 yaşında erkek hasta 6. sınıf tıp öğrencisi Ortopedi polikliniğine başvurmuş Rutin

Detaylı

VİRAL HEPATİTLERİN ÜLKEMİZDEKİ DEĞİŞEN EPİDEMİYOLOJİSİ

VİRAL HEPATİTLERİN ÜLKEMİZDEKİ DEĞİŞEN EPİDEMİYOLOJİSİ ANKEM Derg 213;27(Ek 2):128-134 VİRAL HEPATİTLERİN ÜLKEMİZDEKİ DEĞİŞEN EPİDEMİYOLOJİSİ Selma TOSUN İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği,

Detaylı

KONU 24A HEPATİT C. Tekin AKPOLAT, Cengiz UTAŞ

KONU 24A HEPATİT C. Tekin AKPOLAT, Cengiz UTAŞ 165 KONU 24A HEPATİT C Tekin AKPOLAT, Cengiz UTAŞ Hepatit C virusu (HCV) hemodiyaliz hastalarında kronik karaciğer hastalığının en sık nedenidir. Hepatit C virus infeksiyonu, ülkemizde hemodiyaliz ünitelerinin

Detaylı

Dünyada ve Türkiyede Hepatit B ve Hepatit C Epidemiyolojisi. Dr Meral Sönmezoğlu Yeditepe Üniversitesi Hastanesi

Dünyada ve Türkiyede Hepatit B ve Hepatit C Epidemiyolojisi. Dr Meral Sönmezoğlu Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Dünyada ve Türkiyede Hepatit B ve Hepatit C Epidemiyolojisi Dr Meral Sönmezoğlu Yeditepe Üniversitesi Hastanesi EKMUD İstanbul Günleri 1 Mart 2016 Kronik hepatit B ve C Kronik hepatit B ve C dünyada önemli

Detaylı

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Kliniği

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Kliniği HEPATİT VEYA KARACİĞER TRANSPLANTASYONU SONRASI APLASTİK ANEMİ: KLİNİK ÖZELLİKLER VE TEDAVİ SONUÇLARI Özlem Tüfekçi 1, Hamiyet Hekimci Özdemir 2, Barış Malbora 3, Namık Yaşar Özbek 4, Neşe Yaralı 4, Arzu

Detaylı

Dünyada 350 milyonun üzerindeki hepatit B taşıyıcısının %50 sinden fazlasında infeksiyon perinatal yolla kazanılmıştır.

Dünyada 350 milyonun üzerindeki hepatit B taşıyıcısının %50 sinden fazlasında infeksiyon perinatal yolla kazanılmıştır. GİRİŞ Dünyada 350 milyonun üzerindeki hepatit B taşıyıcısının %50 sinden fazlasında infeksiyon perinatal yolla kazanılmıştır. HBeAg pozitif annelerden bebeğe bulaş oranı % 90 dır. Perinatal olarak kazanılan

Detaylı

Mardin Ýlinde Elektif Cerrahi Öncesi Tetkik Edilen Çocuklarda HBV, HCV ve HIV Seroprevalansý

Mardin Ýlinde Elektif Cerrahi Öncesi Tetkik Edilen Çocuklarda HBV, HCV ve HIV Seroprevalansý ARAªTIRMA Alicem Tekin 1 Bahattin Aydoðdu 2 1 Mardin Kadýn Doðum ve Çocuk Hastalýklarý Hastanesi, Týbbi Mikrobiyoloji laboratuarý, Mardin 2 Mardin Kadýn Doðum ve Çocuk Hastalýklarý Hastanesi, Çocuk Cerrahi

Detaylı

SAPD HASTALARINDA TT VİRÜS (TTV) ENFEKSİYONU ve PREVELANSI

SAPD HASTALARINDA TT VİRÜS (TTV) ENFEKSİYONU ve PREVELANSI Türk Nefroloji Diyaliz, ve Transplantasyon Dergisi I Official Journal ofthe Turkish Society of Nephrology 2001;10(2):93-97 SAPD HASTALARINDA TT VİRÜS (TTV) ENFEKSİYONU ve PREVELANSI TT VIRUS (TTV) INFECTION

Detaylı

Özel Konakta Viral Hepatitler: «Gebelik» Dr. Berivan Tunca Kızıltepe Devlet Hastanesi

Özel Konakta Viral Hepatitler: «Gebelik» Dr. Berivan Tunca Kızıltepe Devlet Hastanesi Özel Konakta Viral Hepatitler: «Gebelik» Dr. Berivan Tunca Kızıltepe Devlet Hastanesi 1 Gebelik & HBV Gebeler ve HBV infeksiyonu birkaç biçimde karşımıza çıkıyor; Kr. HBV infeksiyonlu kadın hamile kalabilir

Detaylı

Turgut Özal Tıp Merkezi ne başvuran 0-16 yaş grubu çocuklarda AntiHBs seropozitifliği

Turgut Özal Tıp Merkezi ne başvuran 0-16 yaş grubu çocuklarda AntiHBs seropozitifliği Turgut Özal Tıp Merkezi ne başvuran 0-16 yaş grubu çocuklarda AntiHBs seropozitifliği AntiHBs seropositivity in children aged between 2-16 years who were admitted to Turgut Özal Medical Center Metehan

Detaylı

Travmalı hastaya müdahale eden sağlık çalışanları, hasta kanı ve diğer vücut salgıları ile çalışma ortamında karşılaşma riski bulunan diğer sağlık

Travmalı hastaya müdahale eden sağlık çalışanları, hasta kanı ve diğer vücut salgıları ile çalışma ortamında karşılaşma riski bulunan diğer sağlık Doç. Dr. Onur POLAT Travmalı hastaya müdahale eden sağlık çalışanları, hasta kanı ve diğer vücut salgıları ile çalışma ortamında karşılaşma riski bulunan diğer sağlık personeli gibi hastalardan bulaşabilecek

Detaylı

Sekiz Aylık Dönemde Laboratuvarımızda Saptanan Hepatit B ve Hepatit D Seroprevalansı*

Sekiz Aylık Dönemde Laboratuvarımızda Saptanan Hepatit B ve Hepatit D Seroprevalansı* Araştırma Sekiz Aylık Dönemde Laboratuvarımızda Saptanan Hepatit B ve Hepatit D Seroprevalansı* Kadriye KART YAŞAR, Filiz PEHLİVANOĞLU, Gönül ŞENGÖZ Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Enfeksiyon Hastalıkları

Detaylı

KRONİK VİRAL HEPATİT C Lİ HASTALARDA IL28B NİN İNTERFERON TEDAVİSİNE YANITLA İLİŞKİSİ. Dr. Gülay ÇEKİÇ MOR

KRONİK VİRAL HEPATİT C Lİ HASTALARDA IL28B NİN İNTERFERON TEDAVİSİNE YANITLA İLİŞKİSİ. Dr. Gülay ÇEKİÇ MOR KRONİK VİRAL HEPATİT C Lİ HASTALARDA IL28B NİN İNTERFERON TEDAVİSİNE YANITLA İLİŞKİSİ Dr. Gülay ÇEKİÇ MOR Giriş-Amaç IL28B geni ve yakınındaki single nucleotide polymorphism lerinin(snp, özellikle rs12979860

Detaylı

GEBELİK ve HEPATİT B. Dr.Nazlım AKTUĞ DEMİR

GEBELİK ve HEPATİT B. Dr.Nazlım AKTUĞ DEMİR GEBELİK ve HEPATİT B Dr.Nazlım AKTUĞ DEMİR Gebelerde HBsAg Pozitiflik Oranı Gebelikte HBsAg pozitiflik oranı % 0.6- %5.8 Margarikte L at all. Management of Hepatitis B Infection in Pregnancy Clinical Obstetrıcs

Detaylı

HBV ve HDV Epidemiyolojisi. Dr. A.Arzu Sayıner Tıbbi Mikrobiyoloji AD Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İzmir

HBV ve HDV Epidemiyolojisi. Dr. A.Arzu Sayıner Tıbbi Mikrobiyoloji AD Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İzmir HBV ve HDV Epidemiyolojisi Dr. A.Arzu Sayıner Tıbbi Mikrobiyoloji AD Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İzmir arzu.sayiner@deu.edu.tr PubMed 30 makale Türk Medline 42 makale 46 makale BMJ, 2003 HBV

Detaylı

NEVŞEHİR İLİNDE HEPATİT C VİRÜS GENOTİP DAĞILIMI İLE SERUM ALANİN AMİNOTRANSFERAZ VE KANTİTATİF SERUM HCV RNA DÜZEYLERİ İLİŞKİSİ*

NEVŞEHİR İLİNDE HEPATİT C VİRÜS GENOTİP DAĞILIMI İLE SERUM ALANİN AMİNOTRANSFERAZ VE KANTİTATİF SERUM HCV RNA DÜZEYLERİ İLİŞKİSİ* ANKEM Derg 2015;29(1):3640 doi: 10.5222/ankem.2015.036 Araştırma NEVŞEHİR İLİNDE HEPATİT C VİRÜS GENOTİP DAĞILIMI İLE SERUM ALANİN AMİNOTRANSFERAZ VE KANTİTATİF SERUM HCV RNA DÜZEYLERİ İLİŞKİSİ* Deniz

Detaylı

Hepatit C Bilgilendirme Toplantısı. Doç.Dr. Özgür Günal

Hepatit C Bilgilendirme Toplantısı. Doç.Dr. Özgür Günal Hepatit C Bilgilendirme Toplantısı Doç.Dr. Özgür Günal Hepatit C Epidemiyoloji: Dünya genelinde yaklaşık 150-200 milyon kronik hepatit C hastası Her yıl yaklaşık 3-4 milyon yeni olgu Her yıl 350 bin den

Detaylı

AKUT HEPATİT B' Lİ HASTALARIN EŞLERİNDE HEPATİT B VİRUS BELİRLEYİCİLERİNİN ARAŞTIRILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ ÖZET

AKUT HEPATİT B' Lİ HASTALARIN EŞLERİNDE HEPATİT B VİRUS BELİRLEYİCİLERİNİN ARAŞTIRILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ ÖZET ARAŞTIRMA Cilt 57, No 2, S : 77-82 Türk Hij Den Biyol Derg 2000 AKUT HEPATİT B' Lİ HASTALARIN EŞLERİNDE HEPATİT B VİRUS BELİRLEYİCİLERİNİN ARAŞTIRILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ Metin ÖZSOY 1 Hürrem BODUR

Detaylı

Doç.Dr. Özgür Günal Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği

Doç.Dr. Özgür Günal Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği Doç.Dr. Özgür Günal Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği Epidemiyoloji Kronik Hepatit B (HBV) ve Hepatit C virüs (HCV) enfeksiyonları dünya genelinde ciddi bir halk sağlığı sorunudur.

Detaylı

HEPATİT DELTA Epidemiyoloji ve Tedavi. Prof. Dr. Mustafa Kemal ÇELEN Diyarbakır

HEPATİT DELTA Epidemiyoloji ve Tedavi. Prof. Dr. Mustafa Kemal ÇELEN Diyarbakır HEPATİT DELTA Epidemiyoloji ve Tedavi Prof. Dr. Mustafa Kemal ÇELEN Diyarbakır HCV KÜR. HBV UFUKTA KÜR HIV UZAKTADA OLSA KÜR HDV?????? HDV 1700 nükleotidden oluşmaktadır Delta Ag S (22 kda) 195 aminoasit

Detaylı

AKUT VİRAL HEPATİT TEDAVİSİNDE ORAL ANTİVİRALLERİN YERİ DOÇ.DR.MUSTAFA KEMAL ÇELEN DİCLE ÜNİVERSİTESİ SAPANCA

AKUT VİRAL HEPATİT TEDAVİSİNDE ORAL ANTİVİRALLERİN YERİ DOÇ.DR.MUSTAFA KEMAL ÇELEN DİCLE ÜNİVERSİTESİ SAPANCA AKUT VİRAL HEPATİT TEDAVİSİNDE ORAL ANTİVİRALLERİN YERİ DOÇ.DR.MUSTAFA KEMAL ÇELEN DİCLE ÜNİVERSİTESİ SAPANCA 07.09.2013 Viral Hepatitler Tarihsel Bakış İnfeksiyoz (Fekal oral bulaşan) A E Enterik yolla

Detaylı

Akut Hepatit C Tedavisi. Dr. Dilara İnan Akdeniz ÜTF, İnfeksiyon Hastalıkları ve Kl. Mikr AD, Antalya

Akut Hepatit C Tedavisi. Dr. Dilara İnan Akdeniz ÜTF, İnfeksiyon Hastalıkları ve Kl. Mikr AD, Antalya Akut Hepatit C Tedavisi Dr. Dilara İnan Akdeniz ÜTF, İnfeksiyon Hastalıkları ve Kl. Mikr AD, Antalya HCV DSÖ verilerine göre tüm dünya nüfusunun %3 ü (yaklaşık 170 milyon kişi) HCV ile infekte. İnsidans;

Detaylı

Akut Hepatit B ve Kronik Hepatit B Reaktivasyonu Ayrımı. Dr. Şafak Kaya SBÜ Gazi Yaşargil SUAM Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji

Akut Hepatit B ve Kronik Hepatit B Reaktivasyonu Ayrımı. Dr. Şafak Kaya SBÜ Gazi Yaşargil SUAM Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Akut Hepatit B ve Kronik Hepatit B Reaktivasyonu Ayrımı Dr. Şafak Kaya SBÜ Gazi Yaşargil SUAM Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji HBV Neden Önemli? Dünyada yaklaşık 400 milyon kişi HBV ile

Detaylı

KRONİK HEPATİT C Lİ HASTALARDA HEPATİT C VİRUSU (HCV) GENOTİPLERİ İLE ALANİN AMİNOTRANSFERAZ VE HCV-RNA DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI

KRONİK HEPATİT C Lİ HASTALARDA HEPATİT C VİRUSU (HCV) GENOTİPLERİ İLE ALANİN AMİNOTRANSFERAZ VE HCV-RNA DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI Kısa Bildiri/Short Communication Mikrobiyol Bul 2010; 44: 111-115 KRONİK HEPATİT C Lİ HASTALARDA HEPATİT C VİRUSU (HCV) GENOTİPLERİ İLE ALANİN AMİNOTRANSFERAZ VE HCV-RNA DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN

Detaylı

Tedavi Ne Zaman Yapılmalı Ne Zaman Yapılmamalı?

Tedavi Ne Zaman Yapılmalı Ne Zaman Yapılmamalı? Tedavi Ne Zaman Yapılmalı Ne Zaman Yapılmamalı? Dr. Ziya Kuruüzüm DEÜTF Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Hepatit Akademisi 2015: Temel Bilgiler 22-25.01.2015, Kolin Otel, Çanakkale Sunum

Detaylı

IL28B genotip tayini kronik hepatit B hastalarında oral antiviral tedavi cevabını öngörmede kullanılabilir mi?

IL28B genotip tayini kronik hepatit B hastalarında oral antiviral tedavi cevabını öngörmede kullanılabilir mi? IL28B genotip tayini kronik hepatit B hastalarında oral antiviral tedavi cevabını öngörmede kullanılabilir mi? Sıla Akhan, Aynur Aynıoğlu, Elif Sargın Altunok, Murat Sayan Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi,

Detaylı

DOÇ. DR. GÜNAY ERTEM S. B. Ankara Eğitim Araştırma Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği

DOÇ. DR. GÜNAY ERTEM S. B. Ankara Eğitim Araştırma Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği DOÇ. DR. GÜNAY ERTEM S. B. Ankara Eğitim Araştırma Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği *FG, *38 yaşında, bayan *İlk başvuru tarihi: Kasım 2010 *7 ay önce saptanan HBsAg pozitifliği

Detaylı

HCV/HBV Koinfeksiyonu. Uz. Dr. Ali ASAN Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği

HCV/HBV Koinfeksiyonu. Uz. Dr. Ali ASAN Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği HCV/HBV Koinfeksiyonu 1 Uz. Dr. Ali ASAN Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği 2 OLGU E.T. 40 yaş Erkek İşe giriş muayenesinde HBsAg

Detaylı

HBsAg Pozitif Ebeveynlerin Çocuklarında Hepatit B Virusu Enfeksiyonu Prevalansı

HBsAg Pozitif Ebeveynlerin Çocuklarında Hepatit B Virusu Enfeksiyonu Prevalansı Kısa Bildiri/Short Communication Mikrobiyol Bul 2011; 45(2): 359-365 HBsAg Pozitif Ebeveynlerin Çocuklarında Hepatit B Virusu Enfeksiyonu Prevalansı Prevalence of Hepatitis B Virus Infection in Children

Detaylı

Kronik Hepatit B li Hastanın Güncel Tedavisi. Dr. Yaşar BAYINDIR Malatya-2013

Kronik Hepatit B li Hastanın Güncel Tedavisi. Dr. Yaşar BAYINDIR Malatya-2013 Kronik Hepatit B li Hastanın Güncel Tedavisi Dr. Yaşar BAYINDIR Malatya-2013 Hepatit B ve İnsan 16. yy, Kore de Joseon Hanedanlığı ndan bir çocuk mumyası HBV genotip C2 3.000-100.000 yıl öncesine ait,

Detaylı

Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları

Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları HEPATİT B TESTLERİ Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları Hepatit B virüs enfeksiyonu insandan insana kan, semen, vücut salgıları ile kolay bulaşan yaygın görülen ve ülkemizde

Detaylı

Kronik HBV de Değişenler Epidemiyoloji: Dünya ve Türkiye Dr. Onur Ural Selçuk Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Kronik HBV de Değişenler Epidemiyoloji: Dünya ve Türkiye Dr. Onur Ural Selçuk Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Kronik HBV de Değişenler Epidemiyoloji: Dünya ve Türkiye Dr. Onur Ural Selçuk Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD 13 Mayıs 2017 onurural64@yahoo.com HBV Epidemiyolojisine Genel

Detaylı

KRONİK HEPATİT B DE KİME TEDAVİ? Dr. Fatih ALBAYRAK Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı

KRONİK HEPATİT B DE KİME TEDAVİ? Dr. Fatih ALBAYRAK Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı KRONİK HEPATİT B DE KİME TEDAVİ? Dr. Fatih ALBAYRAK Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı HBV Epidemiyolojisi Dünya nüfusunun üçte biri (>2 milyar) seropozitif (geçirilmiş/kronik

Detaylı

HBsAg KANTİTATİF DÜZEYİ İLE HEPATİT B nin KLİNİK- VİROLOJİK-SEROLOJİK DURUMU ARASINDAKİ İLİŞKİ *

HBsAg KANTİTATİF DÜZEYİ İLE HEPATİT B nin KLİNİK- VİROLOJİK-SEROLOJİK DURUMU ARASINDAKİ İLİŞKİ * HBsAg KANTİTATİF DÜZEYİ İLE HEPATİT B nin KLİNİK- VİROLOJİK-SEROLOJİK DURUMU ARASINDAKİ İLİŞKİ * Emel Aslan, Reşit Mıstık, Esra Kazak, Selim Giray Nak, Güher Göral Uludağ Ü Tıp Fakültesi *Uludağ Ü Bilimsel

Detaylı

ISPARTA İLİ SAĞLIK PERSONELİNDE HEPATİT B VİRUS SEROPOZİTİFLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

ISPARTA İLİ SAĞLIK PERSONELİNDE HEPATİT B VİRUS SEROPOZİTİFLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI İnfeksiyon Dergisi (Turkish Journal of Infection) 2006; 20 (3): 183-187 ISPARTA İLİ SAĞLIK PERSONELİNDE HEPATİT B VİRUS SEROPOZİTİFLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI INVESTIGATION OF SEROPOSITIVITY OF HEPATITIS B VIRUS

Detaylı

Kronik Hepatit B li Hastanın Güncel Tedavisi

Kronik Hepatit B li Hastanın Güncel Tedavisi Kronik Hepatit B li Hastanın Güncel Tedavisi Prof. Dr. Reşat Özaras İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Enfeksiyon AD. rozaras@yahoo.com Genel Bakış HBV Enfeksiyonunda Neredeyiz? Eradikasyon

Detaylı

IV. KLİMUD Kongresi, Kasım 2017, Antalya

IV. KLİMUD Kongresi, Kasım 2017, Antalya IV. KLİMUD Kongresi, 08-12 Kasım 2017, Antalya 1 HCV Tanısında Cut off/ Sinyal (S/CO)/TV) Değerlerinin Tanısal Geçerliliklerinin Değerlendirilmesi TÜLİN DEMİR¹, DİLARA YILDIRAN¹, SELÇUK KILIǹ, SELÇUK

Detaylı

Hepatit Hastalığı Gebelikten Etkilenir mi?

Hepatit Hastalığı Gebelikten Etkilenir mi? GEBELİKTE HEPATİT Gebelik ve hepatit Gebelik ve hepatit iki ayrı durumu anlatır. Birincisi gebelik sırasında ortaya çıkan akut hepatit tablosu, ikincisi ise kronik hepatit hastasının gebe kalmasıdır. Her

Detaylı

KRONİK BÖBREK HASTASINDA (HBV) TEDAVİ PROTOKOLU NASIL OLMALIDIR?

KRONİK BÖBREK HASTASINDA (HBV) TEDAVİ PROTOKOLU NASIL OLMALIDIR? KRONİK BÖBREK HASTASINDA (HBV) TEDAVİ PROTOKOLU NASIL OLMALIDIR? Dr. Ziya Kuruüzüm DEÜTF Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD 07.09.2013, UVHS, Güral Sapanca Otel, Sakarya Kronik böbrek hastası

Detaylı

Kronik Hepatit B'li Genç Hastalara Karaciğer Biyopsisi Hemen Yapılmalı mı?

Kronik Hepatit B'li Genç Hastalara Karaciğer Biyopsisi Hemen Yapılmalı mı? Kronik Hepatit B'li Genç Hastalara Karaciğer Biyopsisi Hemen Yapılmalı mı? Dr. Ferit Kuşcu ÇÜTF, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Giriş Du nyada yaklaşık 2 milyar kişinin

Detaylı

Kronik Delta Hepatiti Tanı ve Tedavi

Kronik Delta Hepatiti Tanı ve Tedavi HDV-Viroloji Kronik Delta Hepatiti Tanı ve Tedavi HDV defektif bir RNA virusu RNA genomu ve HDAg ile bunu kuşatan HBsAg den oluşmuş kılıfa sahip (36-43 nm) Sadece karaciğerde replike olur HDV nin yüzeyel

Detaylı

Prediktör Testler ve Sıradışı Serolojik Profiller. Dr. Dilara İnan Isparta

Prediktör Testler ve Sıradışı Serolojik Profiller. Dr. Dilara İnan Isparta Prediktör Testler ve Sıradışı Serolojik Profiller Dr. Dilara İnan 04.06.2016 Isparta Hepatit B yüzey antijeni (HBsAg) HBV yüzeyinde bulunan bir proteindir; RIA veya EIA ile saptanır Akut ve kronik HBV

Detaylı

Kronik Hepatit B Tedavisi Zor Olgular

Kronik Hepatit B Tedavisi Zor Olgular Kronik Hepatit B Tedavisi Zor Olgular Dr. Faruk KARAKEÇİLİ Erzincan Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı 22.01.2016 HATAY Tedavisi Zor Olgular! Zor hasta

Detaylı

İstanbul Bölgesi Kan Donörlerinde HBsAg, Anti-HCV ve Anti-HIV Seroprevalansı

İstanbul Bölgesi Kan Donörlerinde HBsAg, Anti-HCV ve Anti-HIV Seroprevalansı Araştırma İstanbul Bölgesi Kan Donörlerinde HBsAg, Anti-HCV ve Anti-HIV Seroprevalansı Özlem ALTUNTAŞ AYDIN, Hayat KUMBASAR KARAOSMANOĞLU, Asuman KÖKREK, M. Emirhan IŞIK, Özcan NAZLICAN Haseki Eğitim ve

Detaylı

KRONİK HEPATİT B (Olgu Sunumu) Dr. İlkay Karaoğlan Gaziantep Ün. Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hst. Ve Kl. Mik. AD.

KRONİK HEPATİT B (Olgu Sunumu) Dr. İlkay Karaoğlan Gaziantep Ün. Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hst. Ve Kl. Mik. AD. KRONİK HEPATİT B (Olgu Sunumu) Dr. İlkay Karaoğlan Gaziantep Ün. Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hst. Ve Kl. Mik. AD. Kasım-1999 HK 41 yaş, erkek Öğretmen Gaziantep Yakınması: Yok Bir yıl önce tesadüfen HBsAg

Detaylı

KIRIKKALE İLİNDE DEVLET HASTANESİ VE KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ POLİKLİNİKLERİNE BAŞVURANLARDA HEPATİT B SEROPREVALANSI

KIRIKKALE İLİNDE DEVLET HASTANESİ VE KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ POLİKLİNİKLERİNE BAŞVURANLARDA HEPATİT B SEROPREVALANSI KIRIKKALE İLİNDE DEVLET HASTANESİ VE KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ POLİKLİNİKLERİNE BAŞVURANLARDA HEPATİT B SEROPREVALANSI Teoman Z. APAN*, R.Cenap YILDIRIM**, Akın YILDIZ***, Binnur BEGON****

Detaylı

TRANSFÜZYONLA BULAŞAN HASTALIKLAR TARAMA TESTİYAPILANLAR: HEPATİTLER VE HIV

TRANSFÜZYONLA BULAŞAN HASTALIKLAR TARAMA TESTİYAPILANLAR: HEPATİTLER VE HIV TRANSFÜZYONLA BULAŞAN HASTALIKLAR TARAMA TESTİYAPILANLAR: HEPATİTLER VE HIV Doç. Dr. Mustafa GÜL Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı 1 Sunum Planı Transfüzyonla

Detaylı

GEBELİK VE VİRAL HEPATİTLER. Uz. Dr. Funda Şimşek Okmeydanı Eğitim Hastanesi İnfeksiyon Hast. ve Kli. Mikr.Kliniği

GEBELİK VE VİRAL HEPATİTLER. Uz. Dr. Funda Şimşek Okmeydanı Eğitim Hastanesi İnfeksiyon Hast. ve Kli. Mikr.Kliniği GEBELİK VE VİRAL HEPATİTLER Uz. Dr. Funda Şimşek Okmeydanı Eğitim Hastanesi İnfeksiyon Hast. ve Kli. Mikr.Kliniği GEBELİK VE VİRAL HEPATİTLER Uz.Dr.Funda Şimşek SSK Okmeydanı Eğitim Hastanesi İnfeksiyon

Detaylı

Tunceli Devlet Hastanesine Başvuran Kişilerde HBsAg ve Anti-HCV Seroprevalansının Değerlendirilmesi*

Tunceli Devlet Hastanesine Başvuran Kişilerde HBsAg ve Anti-HCV Seroprevalansının Değerlendirilmesi* Araştırma Tunceli Devlet Hastanesine Başvuran Kişilerde HBsAg ve Anti-HCV Seroprevalansının Değerlendirilmesi* Ali ASAN 1, Ayhan AKBULUT 2, Suzan SAÇAR 3, Hüseyin TURGUT 3 1 Tunceli Devlet Hastanesi, Enfeksiyon

Detaylı

PERSONEL YARALANMALARININ ÖNLENMESİ VE TAKİBİ. Uz.Dr. Sevinç AKKOYUN

PERSONEL YARALANMALARININ ÖNLENMESİ VE TAKİBİ. Uz.Dr. Sevinç AKKOYUN PERSONEL YARALANMALARININ ÖNLENMESİ VE TAKİBİ Uz.Dr. Sevinç AKKOYUN Sağlık Çalışanlarında İnfeksiyon Riski Kan yoluyla bulaşan hastalıklar Hepatit B, Hepatit C, HIV, Hepatit D Sağlık çalışanlarında majör

Detaylı

Dr. Funda Şimşek SB Okmeydanı EAH Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji

Dr. Funda Şimşek SB Okmeydanı EAH Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dr. Funda Şimşek SB Okmeydanı EAH Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Sunum Kapsamı HCV tanımı HCV enfeksiyonunun seyri Epidemiyoloji HCV genotiplerinin önemi, dağılımı Laboratuvarımızdaki

Detaylı

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ Sağlık hizmeti veren, Doktor Ebe Hemşire Diş hekimi Hemşirelik öğrencileri, risk altındadır Bu personelin enfeksiyon açısından izlemi personel sağlığı ve hastane

Detaylı

KRONİK HEPATİT B, DELTA AJANLI

KRONİK HEPATİT B, DELTA AJANLI Mikrobiyoloji Patogenez Epidemiyoloji KRONİK HEPATİT B, DELTA AJANLI Doç.Dr. Mustafa Kemal ÇELEN Dicle Üniversitesi HBV mi? HBV, Delta ajanlı mı? HBV,DELTA AJANLI HBV MİKROBİYOLOJİ HDV virüsünün özellikleri

Detaylı

HBV Viroloji - Epidemiyoloji

HBV Viroloji - Epidemiyoloji HBV Viroloji - Epidemiyoloji Dr. Şua Sümer Selçuk Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD 20 Ocak 2017 suasumer@gmail.com HBV - VİROLOJİ Taksonomi AİLE CİNS TÜR Hepadnavirüdae Orthohepadnavirüs

Detaylı

TOKAT GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ HASTANESİNDE ANTİ-HCV POZİTİF HASTALARDA RİSK FAKTÖRLERİNİN ANALİZİ*

TOKAT GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ HASTANESİNDE ANTİ-HCV POZİTİF HASTALARDA RİSK FAKTÖRLERİNİN ANALİZİ* Kısa Bildiri/Short Communication Mikrobiyol Bul 2008; 42: 675-680 TOKAT GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ HASTANESİNDE ANTİ-HCV POZİTİF HASTALARDA RİSK FAKTÖRLERİNİN ANALİZİ* ANALYSIS OF RISK FACTORS IN ANTI-HCV

Detaylı

GEBELERDE KRONİK HEPATİT B TEDAVİSİ. Doç. Dr. Sabahattin Ocak Mustafa Kemal Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları AD

GEBELERDE KRONİK HEPATİT B TEDAVİSİ. Doç. Dr. Sabahattin Ocak Mustafa Kemal Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları AD GEBELERDE KRONİK HEPATİT B TEDAVİSİ Doç. Dr. Sabahattin Ocak Mustafa Kemal Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları AD Dünyada 350-400 milyon insan hepatit B virüsü ile enfektedir Dünyadaki kadınların yaklaşık

Detaylı

Hemodiyaliz olgularında hepatit enfeksiyonu ve önlenmesi. Dr Hayriye Sayarlıoğlu, KSÜ, Nefroloji, Kahramanmaraş

Hemodiyaliz olgularında hepatit enfeksiyonu ve önlenmesi. Dr Hayriye Sayarlıoğlu, KSÜ, Nefroloji, Kahramanmaraş Hemodiyaliz olgularında hepatit enfeksiyonu ve önlenmesi Dr Hayriye Sayarlıoğlu, KSÜ, Nefroloji, Kahramanmaraş Giriş Hemodiyaliz hastalarında enfeksiyon önemli mortalite nedenleri arasındadır Hepatit C

Detaylı

DELİCİ KESİCİ ALET YARALANMALARI VE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

DELİCİ KESİCİ ALET YARALANMALARI VE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER DELİCİ KESİCİ ALET YARALANMALARI VE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER Hastanelerde Hastaneler enfeksiyon etkenleri bakımından zengin ortamlar Sağlık personeli kan yolu ile bulaşan hastalıklar açısından yüksek

Detaylı

İNAKTİF HBsAg TAŞIYICILARINDA SERUM ALANİN AMİNOTRANSFERAZ İZLEMİ VE HEPATİT B VİRUS YÜKÜNÜN ARAŞTIRILMASI

İNAKTİF HBsAg TAŞIYICILARINDA SERUM ALANİN AMİNOTRANSFERAZ İZLEMİ VE HEPATİT B VİRUS YÜKÜNÜN ARAŞTIRILMASI MİKROBİYOL MİKROBİYOLOJİ BÜLT 2007; 41: BÜLTENİ 429-433 429 İNAKTİF HBsAg TAŞIYICILARINDA SERUM ALANİN AMİNOTRANSFERAZ İZLEMİ VE HEPATİT B VİRUS YÜKÜNÜN ARAŞTIRILMASI THE FOLLOW-UP OF SERUM AMINOTRANSFERASE

Detaylı

Kronik Hepatit C Tedavisinde Güncel Yaklaşımlar

Kronik Hepatit C Tedavisinde Güncel Yaklaşımlar Kronik Hepatit C Tedavisinde Güncel Yaklaşımlar Asıl Dr. Alpay alt başlık ARIstilini düzenlemek için tıklatın İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji

Detaylı

TRABZON GÖĞÜS HASTALIKLARI HASTANESİ ÇALIŞANLARINDA HBV, HCV VE HIV SEROPREVALANSI *

TRABZON GÖĞÜS HASTALIKLARI HASTANESİ ÇALIŞANLARINDA HBV, HCV VE HIV SEROPREVALANSI * Araştırma Makalesi/Original Article TRABZON GÖĞÜS HASTALIKLARI HASTANESİ ÇALIŞANLARINDA HBV, HCV VE HIV SEROPREVALANSI * Seroprevalances of HBV, HCV and HIV Among Healthcare Workers of Trabzon Chest Diseases

Detaylı

Hepatit B Virus (HBV) İnfeksiyonunda Serolojik Belirteçler, Transaminaz Düzeyleri Ve HBV DNA nın Birlikte Değerlendirilmesi #

Hepatit B Virus (HBV) İnfeksiyonunda Serolojik Belirteçler, Transaminaz Düzeyleri Ve HBV DNA nın Birlikte Değerlendirilmesi # Araştırma Hepatit B Virus (HBV) İnfeksiyonunda Serolojik Belirteçler, Transaminaz Düzeyleri Ve HBV DNA nın Birlikte Değerlendirilmesi # Canan KÜLAH 1, Füsun CÖMERT 1, Nagihan ÖZLÜ 1, Özlem EROĞLU 1, İshak

Detaylı

Dokuz Ay - 8 Yaş Arası Çocuklarda Hepatit B Seroprevalansı ve Aşılanma Durumları

Dokuz Ay - 8 Yaş Arası Çocuklarda Hepatit B Seroprevalansı ve Aşılanma Durumları Çocuk Dergisi 10(3):116121, 2010 doi:10.5222/j.child.2010.116 Dokuz Ay 8 Yaş Arası Çocuklarda Hepatit B Seroprevalansı ve Aşılanma Durumları Burçin NALBANTOĞLU *, Ayşin NALBANTOĞLU **, Nihan Uygur KÜLCÜ

Detaylı

Uzm. Dr Fatma Yılmaz Karadağ

Uzm. Dr Fatma Yılmaz Karadağ Tenofovir Kullanan Kronik Hepatit B Hastalarında Böbrek Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi Uzm. Dr Fatma Yılmaz Karadağ İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tenofovir Kullanan

Detaylı

Ameliyat Olmak Üzere Başvuran Hastalarda Hepatit B ve Hepatit C Seroprevalansı*

Ameliyat Olmak Üzere Başvuran Hastalarda Hepatit B ve Hepatit C Seroprevalansı* Araştırma Ameliyat Olmak Üzere Başvuran Hastalarda Hepatit B ve Hepatit C Seroprevalansı* Filiz PEHLİVANOĞLU, Kadriye KART YAŞAR, Gönül ŞENGÖZ Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Enfeksiyon Hastalıkları

Detaylı

Seroprevalences of HBV, HCV and HIV among healthcare workers in a state hospital Bir devlet hastanesi çalışanlarında HBV, HCV ve HIV seroprevalansı

Seroprevalences of HBV, HCV and HIV among healthcare workers in a state hospital Bir devlet hastanesi çalışanlarında HBV, HCV ve HIV seroprevalansı Klinik ve Deneysel Araştırmalar Dergisi Cilt/Vol, No 2, 9903 Journal of Clinical and Experimental A.Tekin ve ark. Investigations Hastane çalışanlarında HBV, HCV ve HIV seroprevalansı 99 ORIGINAL ARTICLE

Detaylı

Hepatit B Virus İnfeksiyonu İle Savaşımda Ülke Kaynaklarının Ekonomik Kullanımı #

Hepatit B Virus İnfeksiyonu İle Savaşımda Ülke Kaynaklarının Ekonomik Kullanımı # Araştırma Hepatit B Virus İnfeksiyonu İle Savaşımda Ülke Kaynaklarının Ekonomik Kullanımı # Selma TOSUN 1, Mehmet Semih AYHAN 2, Bingül İSBİR 3 1 Manisa Devlet Hastanesi, Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon

Detaylı

Prof. Dr. Selma GÖKAHMETOĞLU Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ABD, Kayseri

Prof. Dr. Selma GÖKAHMETOĞLU Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ABD, Kayseri Prof. Dr. Selma GÖKAHMETOĞLU Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ABD, Kayseri HCV Kronik hepatit Siroz Hepatoselllüler karsinoma 08.06.2016 2 HCV viroloji Flaviviridae ailesi Hepacivirus genusunda

Detaylı

Kronik Hepatit B li Hastalarda Oral Antiviral Tedavilerin Değerlendirilmesi

Kronik Hepatit B li Hastalarda Oral Antiviral Tedavilerin Değerlendirilmesi Kronik Hepatit B li Hastalarda Oral Antiviral Tedavilerin Değerlendirilmesi Özer Yıldırım D¹, Mıstık R², Kazak E², Ağca H³, Heper Y², Yılmaz E², Akalın H² 1 Balıkesir Atatürk Devlet Hastanesi Enfeksiyon

Detaylı

Dr. Nilgün Çöl Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD. Sosyal Pediatri BD.

Dr. Nilgün Çöl Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD. Sosyal Pediatri BD. A N N E L E R İ N Ç A L I Ş M A D U R U M U N U N S Ü T Ç O C U K L U Ğ U D Ö N E M İ N D E B E S L E N M E M O D E L İ, H E M O G L O B İ N / H E M A T O K R İ T D E Ğ E R L E R İ V E V İ TA M İ N K U

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Koray Ergünay MD PhD Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD. Viroloji Ünitesi

Yrd. Doç. Dr. Koray Ergünay MD PhD Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD. Viroloji Ünitesi Hepatit C enfeksiyonlarında yeni bir laboratuvar testi: HCV kor (özyapı) antijeni Yrd. Doç. Dr. Koray Ergünay MD PhD Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD. Viroloji Ünitesi Hepatit

Detaylı

Gebelerde Anti HIV Sonuçlarının Değerlendirilmesi

Gebelerde Anti HIV Sonuçlarının Değerlendirilmesi Gebelerde Anti HIV Sonuçlarının Değerlendirilmesi Ayşe İNCİ Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji DOĞUM SAYILARI 2011 : 1 241 412 2012 : 1

Detaylı

KRONİK HBV ENFEKSİYONLU HASTA TAKİBİNDE KANTİTATİF HBSAG TİTRESİNİN ETKİNLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

KRONİK HBV ENFEKSİYONLU HASTA TAKİBİNDE KANTİTATİF HBSAG TİTRESİNİN ETKİNLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ KRONİK HBV ENFEKSİYONLU HASTA TAKİBİNDE KANTİTATİF HBSAG TİTRESİNİN ETKİNLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Ergenekon KARAGÖZ, Vedat TURHAN, Alpaslan TANOĞLU, M.Burak SELEK, Asım ÜLÇAY, Hakan ERDEM, Ayşe BATIREL

Detaylı

KAN YOLUYLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR

KAN YOLUYLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR KAN YOLUYLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR Prof. Dr. Oğuz KARABAY BU sunularda UHESA sunularından yararlanmıştır. UHESA ya ve eğitmenlerine teşekkürü borç biliriz. 1 Sunum Özeti BU derste verilmek İstenenler!!!

Detaylı

Dr.Funda Şimşek Çanakkale, Ocak 2015

Dr.Funda Şimşek Çanakkale, Ocak 2015 Dr.Funda Şimşek Çanakkale, Ocak 2015 Sunum Planı Delta virus özellikleri Replikasyon Patoloji- Patogenez Epidemiyoloji Bulaş yolları Risk faktörleri Tarihçe İlk defa 1977 yılında Rizetto tarafından tanımlanmış

Detaylı

Kronik Hepatit B tedavisinde HBsAg klirensinin önemi

Kronik Hepatit B tedavisinde HBsAg klirensinin önemi Kronik Hepatit B tedavisinde HBsAg klirensinin önemi Prof. Dr. Hasan ÖZKAN Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı HBV İmmun Cevabı Çift Tarafı Keskin Kılıç 2 1. Efektif immun cevap

Detaylı

Hepatit B de atipik serolojik profiller HBeAg-antiHBe pozitifliği. Dr. H. Şener Barut Gaziosmanpaşa Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve KM AD

Hepatit B de atipik serolojik profiller HBeAg-antiHBe pozitifliği. Dr. H. Şener Barut Gaziosmanpaşa Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve KM AD Hepatit B de atipik serolojik profiller HBeAg-antiHBe pozitifliği Dr. H. Şener Barut Gaziosmanpaşa Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve KM AD Akut ve kronik HBV enf da seroloji Akut Hep B de HBe Ag,

Detaylı

Olgu Yaşında Erkek hasta Genel Cerrahide operasyon geçiriyor Önceki yıllarda damariçi uyuşturucu kullanımı öyküsü var Preop istenen tetkiklerde

Olgu Yaşında Erkek hasta Genel Cerrahide operasyon geçiriyor Önceki yıllarda damariçi uyuşturucu kullanımı öyküsü var Preop istenen tetkiklerde Yunus Gürbüz Olgu 1 55 Yaşında Erkek hasta Genel Cerrahide operasyon geçiriyor Önceki yıllarda damariçi uyuşturucu kullanımı öyküsü var Preop istenen tetkiklerde Anti-HCV pozitif HCV RNA 324 600 IU/mL

Detaylı

HEPATİT B EPİDEMİYOLOJİSİ. Prof. Dr. Tamer ŞANLIDAĞ Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD MANİSA

HEPATİT B EPİDEMİYOLOJİSİ. Prof. Dr. Tamer ŞANLIDAĞ Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD MANİSA HEPATİT B EPİDEMİYOLOJİSİ Prof. Dr. Tamer ŞANLIDAĞ Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD MANİSA HBV ilk salgın Lurman (1885) 1883, Bremen Tersane işçileri (n=1289) Çiçek aşısı (vezikül

Detaylı

Turgut Özal Tıp Merkezi ne başvuran 2-16 yaş grubundaki çocuklarda Anti-HAV IgG seropozitifliği

Turgut Özal Tıp Merkezi ne başvuran 2-16 yaş grubundaki çocuklarda Anti-HAV IgG seropozitifliği Turgut Özal Tıp Merkezi ne başvuran 2-16 yaş grubundaki çocuklarda Anti-HAV IgG seropozitifliği Anti-HAV IgG seropositivity in children aged between 2-16 years who were admitted to Turgut Özal Medical

Detaylı

Epstein-Barr virüs enfeksiyonlarında trombosit parametrelerinin değerlendirilmesi

Epstein-Barr virüs enfeksiyonlarında trombosit parametrelerinin değerlendirilmesi Epstein-Barr virüs enfeksiyonlarında trombosit parametrelerinin değerlendirilmesi Habip ALMİŞ, İbrahim Hakan BUCAK, Mehmet TURGUT. Adıyaman Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD.

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Lisans Tıp Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi 1997-2003

ÖZGEÇMİŞ. Lisans Tıp Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi 1997-2003 ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Esin ÇEVİK Doğum Tarihi: 16/10/1979 Unvanı: Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Tıp Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi

Detaylı

Siirt Devlet Hastanesi ne Başvuran Hastalarda HBsAg, Anti-HBs, Anti- HCV ve Anti-HIV Seroprevalansı

Siirt Devlet Hastanesi ne Başvuran Hastalarda HBsAg, Anti-HBs, Anti- HCV ve Anti-HIV Seroprevalansı Araştırma Siirt Devlet Hastanesi ne Başvuran Hastalarda HBsAg, Anti-HBs, Anti- HCV ve Anti-HIV Seroprevalansı Nedim TUNÇ 1, Hakan ERAYDIN 2, Emin ÇETİNKAYA 1, Mehmet Kadir ODUNCU 1, Şeyhmus TOY 1 1 Devlet

Detaylı

HEPATİT TARAMA TESTLERİ

HEPATİT TARAMA TESTLERİ HEPATİT TARAMA TESTLERİ Hepatit Tarama Testleri (Hepatit Check Up) Hepatit taraması yaptırın, aşı olun, tedavi olun, kendinizi ve sevdiklerinizi koruyun. Hepatitler toplumda hızla yayılan ve kronikleşerek

Detaylı

Dr Gülden ERSÖZ Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Dr Gülden ERSÖZ Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Dr Gülden ERSÖZ Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Delta Ag Anti HD Ig M ve G HDV RNA Real time PZR qhbsag 49 yaşında erkek hasta, doktor Annesi ve dört

Detaylı

Persistan ALT Yüksekliği ile Seyreden Kronik Hepatit B (KHB) Hastalarında Karaciğer Hasarının Öngörülmesinde HBV DNA Seviyesi Ne Kadar Önemli?

Persistan ALT Yüksekliği ile Seyreden Kronik Hepatit B (KHB) Hastalarında Karaciğer Hasarının Öngörülmesinde HBV DNA Seviyesi Ne Kadar Önemli? Persistan ALT Yüksekliği ile Seyreden Kronik Hepatit B (KHB) Hastalarında Karaciğer Hasarının Öngörülmesinde HBV DNA Seviyesi Ne Kadar Önemli? Dr.Ercan YENİLMEZ GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Enfeksiyon

Detaylı

Hastalık Hepatit C virüsü taşıyan kişilerden temas yoluyla bulaşır. En çok bulaşma yolu:

Hastalık Hepatit C virüsü taşıyan kişilerden temas yoluyla bulaşır. En çok bulaşma yolu: HEPATİT C Non A Non B Hepatit; Hepatit C viral bulaşıcı karaciğer iltihabıdır. Hepatit C virüsü ile meydana gelir, aşısı yoktur. Hepatit C virüsü bulaşırsa büyük oranda kronikleşir. Kronik Hepatit C karaciğer

Detaylı

Belge No: Yayın Tarihi: Güncelleme Tarihi: Güncelleme No: Sayfa No: EKÖ/YÖN 20 19.08.2009-1 1/5 GÜNCELLEME BİLGİLERİ

Belge No: Yayın Tarihi: Güncelleme Tarihi: Güncelleme No: Sayfa No: EKÖ/YÖN 20 19.08.2009-1 1/5 GÜNCELLEME BİLGİLERİ EKÖ/YÖN 20 19.08.2009-1 1/5 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama - 0 - EKÖ/YÖN 20 19.08.2009-1 2/5 1. AMAÇ Bu yönergenin amacı; çalışanların iş kazası sonucu yaralanmalarında bildirimin

Detaylı

3. Basamak Bir Hastanede Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Hepatit C Hakkında Bilgi Düzeyi ve Hepatit C Enfeksiyonu Olan Hastalara Karşı Tutumlarının

3. Basamak Bir Hastanede Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Hepatit C Hakkında Bilgi Düzeyi ve Hepatit C Enfeksiyonu Olan Hastalara Karşı Tutumlarının 3. Basamak Bir Hastanede Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Hepatit C Hakkında Bilgi Düzeyi ve Hepatit C Enfeksiyonu Olan Hastalara Karşı Tutumlarının Değerlendirilmesi DR PıNAR KORKMAZ D U MLUPıNAR Ü N

Detaylı

Kırklareli Devlet Hastanesi Kan Merkezine Başvuran Donörlerde HBV, HCV ve HIV Seroprevalansı: Retrospektif Bir Çalışma

Kırklareli Devlet Hastanesi Kan Merkezine Başvuran Donörlerde HBV, HCV ve HIV Seroprevalansı: Retrospektif Bir Çalışma Araştırma Kırklareli Devlet Hastanesi Kan Merkezine Başvuran Donörlerde HBV, HCV ve HIV Seroprevalansı: Retrospektif Bir Çalışma 1 2 2 2 Derya ŞAHİN, İbrahim ŞAHİN, Faruk SÖZERİ, Kürşad ÖNDER 1 2 Kırklareli

Detaylı

İzmir Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna (SHÇEK) Bağlı Yetiştirme Yurtlarında Yaşayan Çocuklarda Hepatit B ve Hepatit C Seroprevalansı

İzmir Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna (SHÇEK) Bağlı Yetiştirme Yurtlarında Yaşayan Çocuklarda Hepatit B ve Hepatit C Seroprevalansı Araştırma İzmir Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna (SHÇEK) Bağlı Yetiştirme Yurtlarında Yaşayan Çocuklarda Hepatit B ve Şükran KÖSE, Gülfem ECE, Ayhan GÖZAYDIN, Özlem ERGİN İzmir Tepecik Eğitim

Detaylı

Anti-HIV Pozitif Bulunan Hastada Kesin Tanı Algoritması. Doç. Dr. Kenan Midilli İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

Anti-HIV Pozitif Bulunan Hastada Kesin Tanı Algoritması. Doç. Dr. Kenan Midilli İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Anti-HIV Pozitif Bulunan Hastada Kesin Tanı Algoritması Doç. Dr. Kenan Midilli İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Testler farklı amaçlarla uygulanabilir: - Tanı, tarama, doğrulama,

Detaylı

İstanbul da Kan Donörlerinde TT Virüsü (TTV) Prevalansının Araştırılması

İstanbul da Kan Donörlerinde TT Virüsü (TTV) Prevalansının Araştırılması İstanbul da Kan Donörlerinde TT Virüsü (TTV) Prevalansının Araştırılması Semra TUNÇBİLEK*, Diler COŞKUN**, Fuat ÇETİNKAYA***, Nedret HIZEL*, Pelin TAHTAKILIÇ* * Genom Moleküler Tanı Laboratuvarı, ANKARA

Detaylı

Kan vericilerde HBsAg, anti-hcv, anti-hiv ve Sifilis seroprevalansı

Kan vericilerde HBsAg, anti-hcv, anti-hiv ve Sifilis seroprevalansı 22 Orjinal Makaleler doi:10.5505/sakaryamj.2011.35744 Original Articles Sakarya Medical Journal Kan vericilerde HBsAg, anti-hcv, anti-hiv ve Sifilis seroprevalansı HBsAg, anti-hcv, anti-hiv and syphilis

Detaylı