ZAMANA BAĞLI ELEKTRİK FİYATLANDIRMASINA GÖRE TEK MAKİNE ÇİZELGELEME PROBLEMİ 1. GİRİŞ
|
|
- Yağmur Togay
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Edüstri Mühedisliði Dergisi Cilt: Sayý: Sayfa: (-3) YA/EM 9 Özel Sayısı ZAMANA BAĞLI ELEKTRİK FİYATLANDIRMASINA ÖRE TEK * İletişim yazarı MAKİNE ÇİZELELEME PROBLEMİ Mustafa TACETTİN*, Ümit TERZİ, Alpasla FIĞLALI Kocaeli Üiversitesi, Edüstri Mühedisliği Bölümü, İzmit, Kocaeli m.tacetti@brisa.com.tr, umitterzi@gmail.com, figlalia@kocaeli.edu.tr eliş Tarihi: 7 Ağustos 9; Kabul Ediliş Tarihi: 6 Temmuz Bu makale kez düzeltilmek üzere 4 gü yazarlarda kalmıştır. ÖZET elişe birçok ülkede, talep yüküü degelemesi içi güü farklı zama dilimleride birim elektrik tüketimii farklı fiyatladırıldığı, TOU (Time of Usage) adı verile bir tarife uygulamaktadır. Bu çalışmada, birim zamadaki elektrik tüketimleri farklı ola işleri çizelgelemeside, TOU tarifesie göre toplam elektrik maliyetii e aza idirilmesi amacıyla çözüm yolları öerilmiştir. Başarımı değerledirilmesi amacıyla bir lastik fabrikasıdaki çizelgeleme problemi verilerie dayaılarak üretile problemler kullaılmıştır. Tek makie çizelgeleme problemi olarak ele alıa problemi NP-zor olduğu gösterilmiştir. İşleri gecikmemesii biricil amaç olarak ele alıdığı problemde, toplam elektrik maliyeti e az ola çizelgei belirlemesi ikicil amaçtır. Çalışmada matematiksel bir model öerilmiş ve iş sayısı az ola ( 5) problemler içi optimum souçlar elde edilmiştir. Uygulamada karşılaşıla büyük boyutlu problemleri çözümü içi ise Diferasiyel elişim Algoritması (DA) kullaılmıştır. Algoritmaı gerçek verilere dayaılarak çalıştırılmasıyla elde edile souçlar ile fabrikada uygulaa çizelgeleme algoritmasıı başarımı karşılaştırıldığıda, herhagi bir gecikmeye yol açmaksızı toplam elektrik maliyetide % u aşa bir iyileştirme elde edilebileceği hesaplamıştır. Aahtar Kelimeler: Tek makie çizelgeleme, diferasiyel gelişim algoritması, eerji maliyeti SINLE MACHINE SCHEDULIN PROBLEM WITH TIME DEPENDENT ELECTRICITY PRICE ABSTRACT I may developig coutries, TOU (Time of Usage) tariff is used for electricity, where the price depeds o the time of usage, i order to flatte the system load curve. I this study, solutio methods are proposed to miimize total electricity cost, for schedulig of jobs i a sigle machie with differet uit time eergy cosumptio uder TOU tariff, without cocessio for jobs tardiess. Problem istaces are geerated based o a tyre maufacturig plat eviromet ad are used to evaluate the quality of the proposed method. It is prove that the sigle machie schedulig problem for TOU tariff is NP-Hard. The primary objective of the problem is miimizig the total tardiess while miimizig the total electricity cost is the secodary objective. A mathematical model is proposed for the problem, ad optimum results are achieved whe the umber of jobs is small ( 5). For the problem istaces that represet real-world problem sizes, differetial evolutio algorithm (DEA) is used. The results of DEA are compared with the schedulig algorithm used i the tire maufacturig plat. More tha % improvemet opportuity for electricity expediture is observed, without causig ay tardy jobs. Keywords: Sigle machie schedulig, differetial evolutio algorithm, eergy costs. İRİŞ Eerji maliyetleri, so yıllarda petrol fiyatlarıdaki büyük dalgalamalara paralel olarak giderek öemii arttırmaktadır. İşletmeleri, rekabette avatajlı olabilmek içi, üretim maliyetleride eerjii payıı da göz öüde buludurmaları gerekmektedir. elişe birçok ülkede, talep profilide dolayı elektrik ürete şirketler, TOU (Time of Usage) olarak adladırıla bir tarife uygulamaktadır. Sistemi yük eğrisii düzgüleştirilmesii amaçladığı tarifede, farklı zama dilimleride (periyot) elektrik tüketimi içi farklı fiyatladırma uygulamaktadır. Bazı edüstri alalarıda, elektrik maliyetlerii kotrol altıa alıabilmesi içi çizelgeler bu tarifeye göre yapılmaktadır. Ashok (6) tarafıda, çelik imalatıda eerji tüketimii eazlaması içi, karmaşık tam sayılı matematiksel bir model öerilmiştir. Bu model partileri belirlee bir periyot içide hagi makiede hagi sırada üretileceğii belirler. Acak model, her bir zama dilimi içi ikili (biary) değişke kullaımıı öermiştir ve bu tür bir model ile zama dilimii dakika olarak belirlediği durumlarda makul sürede çözüm elde edilemez. Lee (7) i optimum sözleşme kapasite seçimiyle ilgili çalışmasıda öerile modelde, toplam elektrik maliyetii eiyilemek içi sözleşme maliyeti ve sözleşmede belirtile kapasiteyi aşma durumuda ödee ceza maliyetleri ele alımıştır. Meta-sezgisel yötemler; karıcalar, geetik seçilim, siir ağları gibi doğadaki bazı başarılı yapıları çalışma presipleride esileerek geliştirilmiş çözüm yaklaşımlarıdır. Sezgisel yötemlerle karşılaştırıldığıda, daha geiş bir çözüm uzayıı tarayabile, farklı problemler üzerie uygulaabile meta-sezgiseller, özellikle koveks olmaya, türevleemeye, klasik çözüm yötemleriyle çok daha uzu sürede çözülebile ya da modelleme zorluklarıı karşılaşıldığı problemlerde ve bir çok edüstri mühedisliği problemide sıklıkla kullaılmaktadırlar (Tapka vd. ; Akgül vd. 8). Diferasiyel elişim Algoritması (DA) popülasyo tabalı yei bir meta-sezgisel eiyileme yötemidir. Yötem, vektörler arasıdaki bezerliklerde yararlaarak daha iyi çözümler elde etmeye çalışa geetik algoritma ve karıca koloileri algoritmaları gibi, meta-sezgisellerde farklı olarak vektörler arasıdaki farklılıklarda da yararlaarak popülasyou geliştirmektedir. erçek değerli tasarım parametrelerii içere foksiyoları küresel eiyileme amacıyla kullaa bir algoritma olarak geliştirilmiştir. Acak sürekli eiyileme alaıdaki başarılı uygulamalarıı (Price vd. 5; Stor, ) yaıda, kesikli/ kombiatöryel eiyileme problemleri içi de uygulamaları (Nearchou, 8; Al-Azi ve Allahverdi 7; Owubolu ve Davedra 6) mevcuttur. Terzi (9) çalışmasıda DA ı, geel olarak diğer meta-sezgisellerle bezer seviyede, bazı durumlarda ise üstü başarım gösterdiğii belirtmektedir. Türkiye de uygulaa TOU tarifesie göre, gü üç parçaya bölümüştür. Sabah saat 6: da 7: ye kadar ola kısım gü periyodu, 7: de : e kadar ola kısım prime-time periyodu, kala zama ise gece periyodu olarak adladırılmaktadır. ece periyoduda ücretledirme TL/kwH ike, primetime içi ücret 3,44 TL/kwH, gü periyodu içise TL/kwH olabilmektedir. Fiyatları periyotlar arası oldukça farklı olması edeiyle maliyet eiyilemesi içi işleri elektrik fiyatlarıa göre sıralaması oldukça öem kazamaktadır. Bu çalışmada Türkiye de faaliyet göstere bir lastik fabrikasıdaki çizelgeleme problemi ele alımıştır.. bölümde, ele alıa problem alatılmış, problemle ilgili varsayımlar suulmuş ve problemi karmaşıklığı değerledirilmiştir. 3. bölümde, problemi çözümü içi öerile matematiksel model ve 5 işlik bir problem içi elde edile souçlar verilmiştir. 4. bölümde, uygulamada karşılaşıla büyüklükteki çizelgeme problemleri içi kullaıla Diferasiyel elişim Algoritması ve parametre eiyilemesi içi gerçekleştirile deey tasarımı alatılmıştır. 5. ve so bölümde ise lastik fabrikası verilerie göre üretile problemler içi elde edile souçlar değerledirilmiştir. 3
2 . LASTİK FABRİKASI ÇİZELELEME PROBLEMİ Lastik sektörüde, ilk olarak mikserlerde hazırlaa karışımlar, daha sorasıda lastiği oluştura bileşeleri hazırlamak üzere şekilledirilir. Bu şekilledirme ve karıştırma işlemleri çok fazla miktarda elektrik tükete işlerdir ve tüketile eerji miktarları karışım özelliklerie göre (sertlik, akışkalık) büyük farklılık gösterir. Bu bileşeleri hazırladığı ekstruderlerde birbiride farklı lastik bileşeleri (sırt, yaak, dolgu vb.) üretilir. Bir bileşe sadece bir makiede taımlıdır ve çizelgelemeye başlamada öce hagi bileşei hagi ekstruderde üretileceği bellidir. Her bir ekstruderi çizelgelemesi tek makie çizelgeleme problemi olarak ele alıabilir. Kapasite kısıtıda dolayı bu makielerde boşluk bırakılmaması hedeflemiştir. Bu sebeple bizim çözümlerimizde de işler arası boş zama bırakılmasıa izi verilmemiştir. Bu çalışmada ele alıa problemde, çizelgelee işleri soraki işlem adımı içi belli bir zamada hazır olması gerektiğide, öerile çözümlerde biricil öcelik olarak işleri gecikmemesi hedeflemiştir. İşleri gecikmediği ya da gecikme olacaksa toplam gecikmei e az olduğu alteratif çözümler arasıda, elektrik maliyeti e az olaıı seçilmesi amaçlamıştır. Tek makie çizelgeleme problemleride toplam gecikmei eiyilemesi problemii NP-Zor olduğu Du ve Leug (99) tarafıda gösterilmiştir. Tablo. Periyotları Başlama ve Bitiş Zamaları Başlama Zamaı Bitiş Zamaı Zama pecerelerie bağlı olarak tek makie çizelgeleme problemi oldukça çalışılmış bir koudur. Tek makie çizelgeleme problemide zama pecerelerie bağlı olarak işlem zamaı Lahlou ve Peres (6) tarafıda çalışılmıştır. Ayı zamada ortak termi peceresi içere problemler de zama peceresie bağlı problemler olarak düşüülebilir. Biskup ve Feldma (5) tek makie çizelgeleme problemleride ortak termi peceresi problemiyle ilgili matematiksel model tabalı çözüm öerisi geliştirmişlerdir.. Varsayımlar Tüm işleri sıfır aıda yapılmaya hazır olduğu varsayılmıştır. Çizelgei sıfır aı 7: olarak alımıştır. Dolayısıyla, periyotları taımları ve eerji maliyetleri Tablo de görüldüğü gibi olmaktadır. İşleri işlem zamaları periyot uzuluğua göre çok kısa olduğuda, başlagıç ve bitiş zamaı farklı periyotlarda ola bir iş içi birim elektrik tüketim fiyatı olarak, işi başlagıcıa ait periyottaki birim tüketim fiyatı kullaılmıştır. Yukarıda da bahsedildiği üzere, işler arası boşluğa izi verilmediği içi C max değeri tüm işleri işlem zamalarıı toplamıa eşittir.. Problemi Karmaşıklığı de ye kadar ola işleri tek makiedeki çizelgeleme problemii düşüelim. Bu işleri toplam işlem zamalarıı iki farklı elektrik periyoduu içerdiğii varsayalım. Bu periyotlarda biricisii kwh elektrik içi fiyatıı birim, ikici periyodu kwh elektrik içi birim fiyatıı birim olduğuu Periyot Uzuluğu (dak) Birim Fiyat (TL/kwH) Periyot 3 3 3,44 Periyot Periyot Periyot ,44 Periyot Periyot varsayalım. İkici periyodu uzuluğua t diyecek olursak, bizim amacımız elektrik faturasıdaki değeri miimuma düşürmek içi işleri mümkü olduğuca ikici periyotta çizelgelemek olmalıdır. Alatıldığı şekliyle problem aşağıdaki gibi özetleebilir: Mi öyle ki i j X j.e j P j X j t X j {,} Burada X j değişkei değerii almışsa, ikici periyotta çizelgelemiş demektir. Bu problem klasik sırt çatası (kapsack) problemidir. Sırt çatası problemii NP-zor olduğu Karp (97) tarafıda gösterilmiştir. Dolayısıyla, bu çalışmada ele alıa problem, termi kısıtı olmasa dahi NP-zordur. S i 3. MATEMATİKSEL MODEL Karar Değişkeleri: i işii başlama zamaı X ik ikili değişke, eğer i işi k işide öce Kurula model aşağıdaki gibidir: Mi öyle ki m j i C j. E i. V ji + i T i. F i çizelgelemişse, değilse dır. V ji ikili değişke, eğer i işi j periyoduda çizelgelemişse, değilse dır. Y ji ikili değişke, eğer S i > A j ise, değilse dır. Z ji ikili değişke, eğer S i B j ise, değilse dır. T i i işii gecikme miktarı = max{, S i +P i -D i } Kümeler ve Parametreler: P i i işii işlem zamaı C j j periyodudaki birim tüketim fiyatı A j j periyoduu başlama zamaı B j j periyoduu bitiş zamaı R Oldukça büyük bir sayı E i i işii eerji tüketim miktarı D i i işii termi zamaı i işii birim gecikme maliyeti F i F i değeri tüm işler içi gibi oldukça büyük bir sayı alımıştır. İlk dört kısıt Mae (96) tarafıda kullaıla sıra bağımlı ikili değişkelerle ilişkilidir. Beşici kısıt işler arasıda boşluk olmamasıı amaçlar. 6, 7, 8 ve 9. kısıtlar i işii hagi periyotta olduğuu alamak içidir. So kısıt ise gecikme miktarıı belirler. Kurula model AMPL ile kodlamış ve AMS/CPLEX S i +P i S k + R (-X ik ) i=,...,- k=i+,, (3.) S k +P k Si + R. X ik i=,...,- k=i+,, (3.) S i i=,, (3.3) X ik {,} i=,...,- k=i+,, (3.4) S i +P i i P i i=,, (3.5) R. Y ji > S i - A j i=,, j=,,m (3.6) R. Z ji B j - S i i=,, j=,,m (3.7) V ji Y ji +Z ji - i=,, j=,,m (3.8) V ji, Y ji, Z ji {,} i=,, j=,,m (3.9) T i S i +P i -D i i=,, (3.) 4 5
3 Tablo. 5 İşlik Problem Verisi ve Çözümü İş No Eerji Tüketim Miktarı (kw) İşlem Zamaı (dk) 6 Termi Zamaı E Az Maliyetli Sıra ile çözülmeye çalışılmıştır. 5 işlik problemi çözümü dahi çok zama aldığı içi, bir meta-sezgisel arayışıa girilmiştir. İş sayısı 5 te büyük ola verilerle ise matematiksel modeli çalıştırılması mümkü olmamıştır. 5 işlik bir problemi verileri ve elde edile e az maliyetli sıra, Tablo de gösterilmiştir (953,9 TL maliyet). 4. DİFERANSİYEL ELİŞİM ALORİTMASI Büyük boyutlu problemleri çözümüde, ilk olarak Stor ve Price (997) tarafıda öe sürülmüş popülasyo tabalı yei bir sezgisel eiyileme yötemi ola Diferasiyel elişim Algoritması (DA) kullaılmıştır. eetik algoritmalara çok bezeye bu yötemi temelde farklılığı, öerdiği çaprazlama ve mutasyo işlemlerie dayamaktadır. DA temel adımları Şekil de görüldüğü gibidir. DA ı ilk aşamasıda D boyutlu parametre vektörleri X i, oluşturulur. Burada i, N p adet elema içere popülasyou i. elemaıı ve ise popülasyou ait olduğu jeerasyou göstermektedir. X i, = [x,i,,x,i,,x 3,i,,..., x D,i, ] T, i=,,...,n p (4.) Popülasyo büyüklüğü iterasyolar süresice değişmemektedir ve yötemi kotrol parametreleride biridir. Başlagıçta popülasyodaki bireyler rastgele olarak yaratılmakta ve tüm parametre uzayıı eşit olasılıkla kaplayabilmektedir. Bireyleri yaratılmasıı her vektörü uyguluk foksiyouyla değerledirilmesi ve souçlarıı saklaması izlemektedir. Mutasyo, popülasyo içeriside rastgele seçile bir bireye, yie rastgele seçile iki vektörü ölçekledirilmiş farkıı ekleye bir süreçtir. Her bir X i,, i =,,,N p vektörü içi mutasyoa uğramış vektör aşağıdaki formüldeki şekilde hesaplaır. v xr, F.( xr, xr 3, ) (4.) i, 4. de geçe r, r ve r3 parametreleri [,N p ] aralığıda değişe birbiride farklı tamsayılardır. F ise sıfırda büyük, [,] aralığıda değişe bir ölçek faktörüdür. Bu edele her hedef vektör X i, içi yei bir v i,+ mutat vektörüü oluşturulması gerekmektedir. Aday vektörü bileşeleri mutat vektör v i,+ ya da mevcut popülasyo üyesi hedef vektör x i, vektör elemalarıda Deklem 4.3 te görüle ilişkiye göre oluşturularak çaprazlama gerçekleştirilir. vk, i, uk, i, k [, D], i [, N p] xk, i, BAŞLA Rasgele Bireyler Oluştur İlk Popülasyo Uyguluğuu Değerledir BİTİR KOŞUL (Durdurma kriteri == ) SON VER eger rasg CR ya da k RasgTams(, D) aksi takdirde DA Mutasyo DA Çaprazlama (4.3) Burada rasg, [,] aralığıda eş olasılıkla üretilmiş bir gerçel sayı, CR kullaıcı tarafıda belirlee çaprazlama olasılığı ve RasgTams(, D) ise [, D] aralığıda rasgele tamsayı ürete bir foksiyodur. Bu e so foksiyo e azıda bir parametrei mutat vektörde alımasıı garatilemektedir. Seçilim işlemi hedef ya da aday vektörlerde hagisii yei jeerasyoda yer alacağıa uyguluk foksiyou değerlerii karşılaştırarak karar vermektedir. Eğer hedef vektörü uyguluk foksiyou değeri aday vektörü değeride daha iyi ise, hedef vektör yaşamıı devam ettirerek bir soraki jeerasyoda yer alır; aksi takdirde aday vektör yei jeerasyoda hedef vektörü yerii alır. Aday Popülasyo Uyguluğuu Değerledir Seçilim Şekil. Klasik DA Adımları 7 erçel sayı formatıda çalışmak üzere tasarlaa DA ı mevcut çözüm başarımıı değerledirilmesi içi sıralama vektörüe çevrilmesi gerekmektedir. Bu döüşümde Bea [994] tarafıda öerile Rasgele Sayı Kodlama yötemi uygulamıştır. Örek bir gerçel sayı vektörü, Tablo 3 te görüldüğü gibi sıralama vektörlerie döüştürülebilmektedir. erçel sayı vektörüde 3. sıradaki,3 değeri, e küçük değer olduğuda, 3. iş. sırada yer alacaktır. Bezer şekilde,47 değeri, yai 4. sıra, 5. e küçük olduğuda; 4. iş 5. sırada yer almakta ve diğer işler de yerleştirilerek, sıralama tamamlamaktadır. Bu kodlama yötemide işler sabittir; acak öcelik değerlerii göstere gerçel sayı vektörü ve dolayısıyla ideks değerleri değişerek işi çizelgedeki öceliğii belirlemektedirler. 3. Deey Tasarımı Kotrol faktörleri ola popülasyo büyüklüğü, mutasyo ölçekleme faktörü ve çaprazlama oraı değerleri içi, e iyi düzeylerii belirleebilmesi içi deeysel bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Deeysel çalışmada mutasyo ölçekleme faktörü F içi dokuz Tablo 3. Sıralama Vektörüe Döüşüm erçel Sayı Vektörü,3,8,3,47,,5,68 İş Sıralama Vektörü
4 Tablo 4. Varyas Aalizi Souçları Kayak Kareler Serbestlik Ortalaması F p Toplamı Derecesi CR 3674, 6 536,35 If NaN F 8468, ,3 If NaN Np 389,3 945,5 If NaN CR*F 3448, ,55 If NaN CR*Np 4576, ,48 If NaN F*Np 34,7 6 87,67 If NaN CR*F*Np 7576, ,898 If NaN Hata,33E-, TOPLAM 8543, 88 seviye {,,5,,5,,75,,,5,,5,,75, } çaprazlama olasılığı CR içi yedi seviye {,,,,3,,5,,7,,9, } popülasyo büyüklüğü Np içi üç seviye {D, D, 3D} olmak üzere tam faktöryel, beş tekrarlı deeme yapılmıştır. Durdurma kriterii, souç üzerideki etkisii e aza idirebilmek amacıyla maksimum iterasyo sayısı oldukça büyük bir değer (*D) olarak belirlemiştir. Deeylerde elde edile souçlara ait varyas aalizi souçları Tablo 4 te özetlemiştir. Tüm faktörleri tekil etkilerii yaı sıra, ikili ve üçlü etkileşimlerii de öemli olduğu görülmektedir. 8 7 Aa faktörleri seviyelerie göre tekli etkileri aşağıdaki görüldüğü gibidir. Şekillerde verile seviyeler içi yapıla tüm deeylerde elde edile çözümleri, bilie e iyi çözümde yüzde olarak sapma değerlerii ortalamaları yer almaktadır. Bua göre Şekil de görüldüğü gibi popülasyo büyüklüğü arttıkça başarım artmaktadır. Şekil 3 te görüldüğü gibi Çaprazlama oraı (CR) içi e uygu değer, olmaktadır. Şekil 4 te görüldüğü gibi Mutasyo ölçekleme faktörü F içi ise e uygu seviye,5 dir. İkili etkileşimler de bu parametre seviyelerii doğrulamaktadır. İkili etkileşimlerle ilgili seviye karşılaştırmaları Şekil 5, 6 ve 7 de görülmektedir CR Şekil 3. Çaprazlama Oraı (CR) Seviyelerie öre Başarım F Şekil 4. Mutasyo Ölçekleme Faktörü (F) Seviyelerie öre Başarım Np Şekil. Popülasyo Büyüklüğü (N p) Seviyelerie öre Başarım 8 9
5 CR. F Np.5 F 5 Şekil 5. Çaprazlama Oraı (CR) / Mutasyo Ölçekleme Faktörü (F) Etkileşimi Şekil 7. Mutasyo Ölçekleme Faktörü (F) / Popülasyo Büyüklüğü (Np) Etkileşimi 3. Deey Souçları herhagi bir yerel arama yötemi kullaılmamıştır Şekil 6. Çaprazlama Oraı (CR) / Popülasyo Büyüklüğü (N p) Etkileşimi.4 CR. Np Mevcut durumda lastik fabrikasıda uygulaa, e erke teslim tarihie göre (EDD) teslim yötemi ile DA elektrik maliyetleri açısıda kıyaslamıştır. Lastik fabrikasıdaki üretim koşullarıa bezeyecek şekilde türetilmiş 5 adet problem öreği, her iki yötem kullaılarak deeye sokulmuş ve test edilmiştir. Bu problemler iş sayısıı 6, 9,, ve olduğu, her bir işi elektrik tüketim miktarıı [5, 35] kwh arası tekdüze dağıldığı, işlem zamalarıı ise [, 3] dakika arası tekdüze dağıldığı varsayılarak yaratılmıştır. Termi zamaı ise her bir iş içi [C max /, *C max ] arasıda tekdüze dağıtılmıştır. Her bir problem büyüklüğü içi toplam örek türetilmiştir. Üretile problemler içi deey tasarımı ile e uygu DA parametrelerii belirlemesi ve DA ile çözüm aşamalarıda MATLAB da kodlama yapılmış, varyas aalizi içi MATLAB kütüphaelerideki foksiyolar kullaılmıştır. eliştirile DA ı 5 ve daha küçük iş sayılı problemlerde e iyi çözüme ulaştığı görülmüştür. DA ı başarımıı görebilmek amacıyla Yukarıdaki matematiksel modeldeki amaç foksiyou esas alıarak elde edile değerler Tablo 5 te verilmiştir. Souçlarda da görüleceği gibi, elektrik maliyetii göz öüe almada işleri termi tarihie göre sıralaya (EDD) eski yötemle, geliştirile metasezgisel yötem arasıda maliyet açısıda oldukça ciddi farklar bulumakta ve meta-sezgisel yötem daha iyi souç vermektedir. Ayrıca, elde edile kazacı problem boyutuda bağımsız olduğu görülmektedir. Çözüm süresii artış hızıı, problem büyüklüğü artış hızıda daha büyük olduğu söyleebilir. 4. SONUÇ Elektrik tüketimleri arasıda fark bulua işleri çizelgelediği sektörlerde (çelik, çimeto, lastik vb.) TOU tarifesie uygu olarak, bu çalışmada alatıldığı üzere diferasiyel gelişim algoritması kullaarak çizelgeleme yapmak oldukça öemli getirileri ola bir seçim olacaktır. İceleme kousu olarak seçile lastik sektörüdeki uygulamada toplam gecikme
6 Tablo 5. Deey Souçları Problem DA EDD Kazaç (%) Süre (S) Problem DA EDD Kazaç Süre (S) (%) e_6_ ,7 68 e , 3 e_6_ ,8 67 e ,5 34 e_6_ , 68 e ,7 37 e_6_ , 67 e , 36 e_6_ ,9 67 e , 3 e_6_ , 67 e ,6 46 e_6_ , 67 e , 4 e_6_ ,8 67 e ,4 43 e_6_ , 67 e ,8 44 e_6_ , 68 e ,9 43 e_9_ , e ,3 4 e_9_ ,7 e ,3 4 e_9_ ,5 e ,6 47 e_9_ ,8 e ,8 43 e_9_ ,7 e ,7 4 e_9_ ,7 e 65 76, 53 e_9_ , e ,8 544 e_9_ ,9 e , 538 e_9_ ,9 e ,3 55 e_9_ ,6 e ,5 536 e ,7 3 e ,3 544 e ,8 3 e , 55 e , 3 e ,3 59 e , 99 e ,3 59 e ,9 3 e ,6 59 large restrictive commo due Widows, Europea Joural of Operatioal Research, 6, Du, J., Leug, J. Y. T. 99. Miimizig total tardiess o oe machie is NP-hard, Mathematics of Operatios Research, 5, Karp, RM. 97. Reducibility amog combiatorial problems. I: Miller RE, Thatcher JW, editors. Complexity of computer computatios. New York: Pleum Press, Lahlou, C., Dauzère-Pérès, S. 6. Sigle-machie schedulig with time widow-depedet processig times, Joural of the Operatioal Research Society, 57, Lee T., Che C. 7. Iteratio particle swarm optimizatio for cotract capacities selectio of time-ofuse rates idustrial customers, Eergy Coservatio ad Maagemet, 48, -3.. Mae, A.S. 96. O the job-shop schedulig problem. Operatios Research, 8, Nearchou, C.A. 8. A differetial evolutio approach for the commo due date early/tardy job schedulig problem, Computers & Operatios Research. 35, Owubolu,., Davedra, D. 6. Schedulig flow shops usig differetial evolutio algorithm, Europea Joural of Operatioal Research, 7, Price, K.,Stor, R., Lampie, J. 5. Differetial Evolutio A Practical Approach to lobal Optmizatio, Spriger Natural Computig Series, VI-VII. 4. Stor, R., Price, K Differetial Evolutio-A simple ad efficiet heuristic for global optimizatio over cotiuous spaces, Joural of lobal Optimizatio,, Stor, R.. Differetial Evolutio (DE) for Cotiuous Fuctio Optimizatio, edu/~stor/code.html, So erişim tarihi 6 Aralık. 6. Tapka, P., Özbakır, L., Baykasoğlu, A.. Arı Algoritması ve eelleştirilmiş Atama Problemi: Farklı Komşuluk Yapılarıı Karşılaştırılması, Edüstri Mühedisliği Dergisi YA/EM 8 Özel Sayısı, (), Terzi, Ü. 9. ezgi Satıcı Problemlerii Çözümü içi Diferasiyel elişim Algoritması Tabalı Bir Metasezgisel Öerisi, Doktora Tezi, zamaıı artırmada elektrik maliyetleride yaklaşık % luk bir tasarruf mümkü görümektedir. Bezer tasarrufu icelee fabrika geelide gerçekleştirilmesi durumuda yılda yaklaşık milyo TL tasarruf sağlaabilecektir. DA soucuda elde edile çözümü e iyi çözüm olması garatisi bulumamakla beraber, çözüm süresi çok kısa olduğu içi ve çıka souçlar tatmi edici olduğu içi gerçek hayat problemleride kullaımı uygu olabilir. Buda soraki bir araştırma kousu karmaşık tamsayılı doğrusal modeli e iyi soucuu buluması içi algoritmalar geliştirilmesi ve büyük problem örekleri içi DA ı souçlarıı bu eiyi değerle karşılaştırılması olabilir. 5. KAYNAKÇA. Akgül, F.N., Düzce, M.Ç., Erdem, O., Kerimoğlu A., Koçak., M., Karaoğla, İ. 8. TUSAŞ- Türk Havacılık ve Uzay Saayii AŞ de Paralel Makialarda Çizelgelemede Problemi İçi Bir Çözüm Yaklaşımı, Edüstri Mühedisliği Dergisi, 9(3), Al-Azi, F., Allahverdi, A. 7. A self-adaptive differetial evolutio heuristic for two-stage assembly schedulig problem to miimize maximum lateess with setup times, Europea Joural of Operatioal Research, 8, Ashok, S. 6. Peak-load maagemet i steel plats, Applied Eergy, 83, Bea, J eetics ad radom keys for sequecig ad optimizatio, ORSA Joural o Computig, 6(), Biskup, D., Feldma, M. 5. O schedulig aroud 3
İKİ ÖLÇÜTLÜ PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: MAKSİMUM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM ERKEN BİTİRME
V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstabul Ticaret Üversitesi, 25-27 Kasım 2005 İKİ ÖLÇÜTLÜ PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: MAKSİMUM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM ERKEN BİTİRME Tamer EREN
DetaylıÖĞRENME ETKİLİ HAZIRLIK VE TAŞIMA ZAMANLI PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ
Öğreme Etkili Hazırlık ve Taşıma Zamalı Paralel Makieli Çizelgeleme Problemi HAVACILIK VE UZAY TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ TEMMUZ 2006 CİLT 2 SAYI 4 (67-72) ÖĞRENME ETKİLİ HAZIRLIK VE TAŞIMA ZAMANLI PARALEL
DetaylıPamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences
Pamukkale Üiversitesi Mühedislik Bilimleri Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, 2013, Sayfalar 76-80 Pamukkale Üiversitesi Mühedislik Bilimleri Dergisi Pamukkale Uiversity Joural of Egieerig Scieces TEK MAKİNELİ
DetaylıSIRA-BAĞIMLI HAZIRLIK ZAMANLI İKİ ÖLÇÜTLÜ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: TOPLAM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM ERKEN BİTİRME. Tamer EREN a,*, Ertan GÜNER b ÖZET
Erciyes Üiversitesi Fe Bilimleri Estitüsü Dergisi 23 (1-2) 95-105 (2007) http://fbe.erciyes.edu.tr/ ISSN 1012-2354 SIRA-BAĞIMLI HAZIRLIK ZAMANLI İKİ ÖLÇÜTLÜ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: TOPLAM TAMAMLANMA ZAMANI
DetaylıHAZIRLIK ZAMANLARININ ÖĞRENME ETKİLİ OLDUĞU DURUMDA BİR AKIŞ TİPİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ
Gazi Üiv. Müh. Mim. Fak. Der. J. Fac. Eg. Arch. Gazi Uiv. Cilt 22, No 2, 353-36, 2007 Vol 22, No 2, 353-36, 2007 HAZIRLIK ZAMANLARININ ÖĞRENME ETKİLİ OLDUĞU DURUMDA BİR AKIŞ TİPİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ Tamer
DetaylıPARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEMEDE TOPLAM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM GECİKMENİN ENKÜÇÜKLENMESİ. Tamer EREN 1 ve Ertan GÜNER 2
S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Derg., c., s.-, 006 J. Fac.Eg.Arch. Selcuk Uiv., v.,.-, 006 PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEMEDE TOPLAM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM GECİKMENİN ENKÜÇÜKLENMESİ Tamer EREN ve Erta GÜNER Kırıkkale
DetaylıDiferansiyel Gelişim Algoritmasının Valf Nokta Etkili Konveks Olmayan Ekonomik Güç Dağıtım Problemlerine Uygulanması
6 th Iteratioal Advaced Techologies Symposium (IATS ), 6-8 May 0, Elazığ, Turkey Diferasiyel Gelişim Algoritmasıı Valf Nokta Etkili Koveks Olmaya Ekoomik Güç Dağıtım Problemlerie Uygulaması S. Özyö, C.
DetaylıALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI
ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI Bezetimi e öemli faydalarıda birisi, uygulamaya koymada öce alteratifleri karşılaştırmaı mümkü olmasıdır. Alteratifler; Fabrika yerleşim tasarımları Alteratif üretim
Detaylıİstatistik ve Olasılık
İstatistik ve Olasılık Ders 3: MERKEZİ EĞİLİM VE DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Prof. Dr. İrfa KAYMAZ Taım Araştırma souçlarıı açıklamasıda frekas tablosu ve poligou isteile bilgiyi her zama sağlamayabilir. Verileri
DetaylıALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI
µ µ içi Güve Aralığı ALTERNATİF İTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMAI Bezetimi e öemli faydalarıda birisi, uygulamaya koymada öce alteratifleri karşılaştırmaı mümkü olmasıdır. Alteratifler; Fabrika yerleşim tasarımları
Detaylıİstatistik ve Olasılık
İstatistik ve Olasılık Ders 3: MERKEZİ EĞİLİM VE DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Prof. Dr. İrfa KAYMAZ Taım Araştırma souçlarıı açıklamasıda frekas tablosu ve poligou isteile bilgiyi her zama sağlamayabilir. Verileri
Detaylıİleri Diferansiyel Denklemler
MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferasiyel Deklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulumak veya kullaım koşulları hakkıda bilgi içi http://ocw.mit.edu/terms web sitesii ziyaret ediiz.
DetaylıAN ARTIFICIAL BEE COLONY ALGORITHM (ABC) APROACH TO NONCONVEX ECONOMIC POWER DISPATCH PROBLEMS WITH VALVE POINT EFFECT
Fırat Üiversitesi-Elazığ VALF NOKTA ETKİLİ KONVEKS OLMAYAN EKONOMİK GÜÇ DAĞITIM PROBLEMLERİNE YAPAY ARI KOLONİ ALGORİTMASI (ABC) YAKLAŞIMI AN ARTIFICIAL BEE COLONY ALGORITHM (ABC) APROACH TO NONCONVEX
DetaylıDiferansiyel Gelişim Algoritmasının Termik Birimlerden Oluşan Çevresel Ekonomik Güç Dağıtım Problemlerine Uygulanması
Diferasiyel Gelişim Algoritmasıı Termik Birimlerde Oluşa Çevresel Ekoomik Güç Dağıtım Problemlerie Uygulaması Differetial evolutio algorithm applied to evirometal ecoomic power dispatch problems cosistig
DetaylıCebirsel Olarak Çözüme Gitmede Wegsteın Yöntemi
3 Cebirsel Olarak Çözüme Gitmede Wegsteı Yötemi Bu yötem bir izdüşüm tekiğie dayaır ve yalış pozisyo olarak isimledirile matematiksel tekiğe yakıdır. Buradaki düşüce f() çizgisi üzerideki bilie iki oktada
DetaylıBÖLÜM 3 YER ÖLÇÜLERİ. Doç.Dr. Suat ŞAHİNLER
BÖLÜM 3 YER ÖLÇÜLERİ İkici bölümde verileri frekas tablolarıı hazırlaması ve grafikleri çizilmesideki esas amaç; gözlemleri doğal olarak ait oldukları populasyo dağılışıı belirlemek ve dağılışı geel özelliklerii
DetaylıÖğrenme Etkili Tam Zamanında Çizelgeleme Problemi Ve KOBĐ de Uygulama
It.J.Eg.Research & Developmet,Vol.,No.2,Jue 2009 Öğreme Etkili Tam Zamaıda Çizelgeleme Problemi Ve KOBĐ de Uygulama 29 Mesut emil ĐŞLER a, Bilal TOKLU b, Veli ÇELĐK c, Süleyma ERSÖZ d a-devlet Malzeme
DetaylıResearch Article / Araştırma Makalesi JOB SCHEDULING WITH THE HELP OF DOMINANCE PROPERTIES AND GENETIC ALGORITHM ON HYBRID FLOW SHOP PROBLEM
Sigma J Eg & Nat Sci 6 (1), 2015, 127-137 Paper Produced from PhD Thesis Preseted at raduate School of Natural ad Applied Scieces, Yıldız Techical Uiversity Yıldız Tekik Üiversitesi, Fe Bilimleri Estitüsü
DetaylıDENEY 4 Birinci Dereceden Sistem
DENEY 4 Birici Derecede Sistem DENEYİN AMACI. Birici derecede sistemi geçici tepkesii icelemek.. Birici derecede sistemi karakteristiklerii icelemek. 3. Birici derecede sistemi zama sabitii ve kararlı-durum
DetaylıTEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR
www.tekolojikarastirmalar.com e-issn:134-4141 Makie Tekolojileri Elektroik Dergisi 28 (3) 41-48 TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR Makale Düşük Sıcak Kayaklı Isı Pompaları Eerji Maliyet Aalizi Özet Murat KAYA Hitit
Detaylı4/16/2013. Ders 9: Kitle Ortalaması ve Varyansı için Tahmin
4/16/013 Ders 9: Kitle Ortalaması ve Varyası içi Tahmi Kitle ve Öreklem Öreklem Dağılımı Nokta Tahmii Tahmi Edicileri Özellikleri Kitle ortalaması içi Aralık Tahmii Kitle Stadart Sapması içi Aralık Tahmii
DetaylıÇOK ÖLÇÜTLÜ AKIŞ TİPİ ÇİZELGELEME PROBLEMLERİ İÇİN BİR LİTERATÜR TARAMASI
PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİ SLİK FAKÜLTESİ PAMUKKALE UNIVERSITY ENGINEERING COLLEGE MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ JOURNAL OF ENGINEERING SCIENCES YIL CİLT SAYI SAYFA : 2004 : 0 : : 9-30 ÇOK ÖLÇÜTLÜ
DetaylıİSTATİSTİK 2. Tahmin Teorisi 07/03/2012 AYŞE S. ÇAĞLI. aysecagli@beykent.edu.tr
İSTATİSTİK 2 Tahmi Teorisi 07/03/2012 AYŞE S. ÇAĞLI aysecagli@beyket.edu.tr İstatistik yötemler İstatistik yötemler Betimsel istatistik Çıkarımsal istatistik Tahmi Hipotez testleri Nokta tahmii Aralık
DetaylıLİNEER OLMAYAN DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ-2
LİNEER OLMAYAN DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ SABİT NOKTA İTERASYONU YÖNTEMİ Bu yötemde çözüme gitmek içi f( olarak verile deklem =g( şeklie getirilir. Bir başlagıç değeri seçilir ve g ( ardışık
DetaylıHİPOTEZ TESTLERİ. İstatistikte hipotez testleri, karar teorisi olarak adlandırılır. Ortaya atılan doğru veya yanlış iddialara hipotez denir.
HİPOTEZ TETLERİ İstatistikte hipotez testleri, karar teorisi olarak adladırılır. Ortaya atıla doğru veya yalış iddialara hipotez deir. Öreği para hilesizdir deildiğide bu bir hipotezdir. Ortaya atıla iddiaya
Detaylı6. BÖLÜM VEKTÖR UZAYI VEKTÖR UZAYI VEKTÖR UZAYLARI
6. BÖLÜM VEKTÖR LARI -BOYUTLU (ÖKLİT) I Taım: Eğer pozitif bir tam sayı ise sıralı -sayı, gerçel sayılar kümesideki adet sayıı (a 1, a 2,, a ) bir dizisidir. Tüm sıralı -sayılarıı kümesi -boyutlu uzay
DetaylıİŞLETİM KARAKTERİSTİĞİ EĞRİSİ VE BİR ÇALIŞMA THE OPERATING CHARACTERISTIC CURVE AND A CASE STUDY
Süleyma Demirel Üiversitesi Vizyoer Dergisi Suleyma Demirel Uiversity The Joural of Visioary İŞLETİM KARAKTERİSTİĞİ EĞRİSİ VE BİR ÇALIŞMA ÖZET Yrd. Doç. Dr. Halil ÖZDAMAR 1 İstatistiksel kalite kotrol
DetaylıISF404 SERMAYE PİYASALARI VE MENKUL KIYMETYÖNETİMİ
8. HAFTA ISF404 SERMAYE PİYASALARI VE MENKUL KIYMETYÖNETİMİ PORTFÖY YÖNETİMİ II Doç.Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr Geleeksel Portföy Yaklaşımı, Bu yaklaşıma göre portföy bir bilim değil,
DetaylıYatırım Projelerinde Kaynak Dağıtımı Analizi. Analysis of Resource Distribution in Investment Projects
Uşak Üiversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (2012) 5/2, 89-101 Yatırım Projeleride Kayak Dağıtımı Aalizi Bahma Alp RENÇBER * Özet Bu çalışmaı amacı, yatırım projeleride kayak dağıtımıı icelemesidir. Yatırım
DetaylıYENĐ BĐR ADAPTĐF FĐLTRELEME YÖNTEMĐ: HĐBRĐD GS-NLMS ALGORĐTMASI
Uludağ Üiversitesi ühedislik-imarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı, 008 YENĐ BĐR ADAPĐF FĐLRELEE YÖNEĐ: HĐBRĐD GS-NLS ALGORĐASI Sedat ĐRYAKĐ * eti HAUN ** Osma Hilmi KOÇAL ** Özet: Bu makalede, adaptif
DetaylıBASAMAK ATLAYARAK VEYA FARKLI ZIPLAYARAK İLERLEME DURUMLARININ SAYISI
Projesii Kousu: Bir çekirgei metre, metre veya 3 metre zıplayarak uzuluğu verile bir yolu kaç farklı şekilde gidebileceği ya da bir kişii veya (veya 3) basamak atlayarak basamak sayısı verile bir merdivei
DetaylıMEKANİK TESİSATTA EKONOMİK ANALİZ
MEKANİK TESİSATTA EKONOMİK ANALİZ Mustafa ÖZDEMİR İ. Cem PARMAKSIZOĞLU ÖZET Düya çapıda rekabeti ö plaa çıktığı bu gükü şartlarda, e gelişmiş ürüü, e kısa sürede, e ucuza üretmek veya ilk yatırım ve işletme
DetaylıHarmoni Arama Algoritmasının Çevresel Ekonomik Güç Dağıtım Problemlerine Uygulanması
Çukurova Üiversitesi Mühedislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 26(2), ss. 65-76, Aralık 2011 Çukurova Uiversity Joural of the Faculty of Egieerig ad Architecture, 26(2), pp.65-76, December 2011 Özet Harmoi
DetaylıNOT: BU DERS NOTLARI TEMEL EKONOMETRİ-GUJARATİ KİTABINDAN DERLENMİŞTİR. HAFTA 1 İST 418 EKONOMETRİ
NOT: BU DERS NOTLARI TEMEL EKONOMETRİ-GUJARATİ KİTABINDAN DERLENMİŞTİR. KULLANILAN ŞEKİLLERİN VE NOTLARIN TELİF HAKKI KİTABIN YAZARI VE BASIM EVİNE AİTTİR. HAFTA 1 İST 418 EKONOMETRİ Ekoometri: Sözcük
Detaylıİstanbul Göztepe Bölgesinin Makine Öğrenmesi Yöntemi ile Rüzgâr Hızının Tahmin Edilmesi
Makie Tekolojileri Elektroik Dergisi Cilt: 8, No: 4, 011 (75-80) Electroic Joural of Machie Techologies Vol: 8, No: 4, 011 (75-80) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.tekolojikarastirmalar.com e-issn:1304-4141
Detaylıİşlenmemiş veri: Sayılabilen yada ölçülebilen niceliklerin gözlemler sonucu elde edildiği hali ile derlendiği bilgiler.
OLASILIK VE İSTATİSTİK DERSLERİ ÖZET NOTLARI İstatistik: verileri toplaması, aalizi, suulması ve yorumlaması ile ilgili ilkeleri ve yötemleri içere ve bu işlemleri souçlarıı probabilite ilkelerie göre
DetaylıTAHMİNLEYİCİLERİN ÖZELLİKLERİ Sapmasızlık 3.2. Tutarlılık 3.3. Etkinlik minimum varyans 3.4. Aralık tahmini (güven aralığı)
3 TAHMİNLEYİCİLERİN ÖZELLİKLERİ 3.1. Sapmasızlık 3.. Tutarlılık 3.3. Etkilik miimum varyas 3.4. Aralık tahmii (güve aralığı) İyi bir tahmi edici dağılımı tahmi edilecek populasyo parametresie yakı civarda
DetaylıBİR ÇUBUĞUN MODAL ANALİZİ. A.Saide Sarıgül
BİR ÇUBUĞUN MODAL ANALİZİ A.Saide Sarıgül DENEYİN AMACI: Akastre bir çubuğu modal parametrelerii (doğal frekas, titreşim biçimi, iç söümü) elde edilmesi. TANIMLAMALAR: Modal aaliz: Titreşe bir sistemi
DetaylıÖğrenci Numarası İmzası: Not Adı ve Soyadı
Öğreci Numarası İmzası: Not Adı ve Soyadı SORU 1. a) Ekoomii taımıı yapıız, amaçlarıı yazıız. Tam istihdam ile ekoomik büyüme arasıdaki ilişkiyi açıklayıız. b) Arz-talep kauu edir? Arz ve talep asıl artar
DetaylıBİYOİSTATİSTİK İstatistiksel Tahminleme ve Hipotez Testlerine Giriş Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH
BİYOİSTATİSTİK İstatistiksel Tahmileme ve Hipotez Testlerie Giriş Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üiversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr
DetaylıİKİ ÖLÇÜTLÜ BEKLEMESİZ AKIŞ TİPİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: TOPLAM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM GECİKME
V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstabul Ticaret Üiversitesi, 25-27 Kasım 2005 İKİ ÖLÇÜTLÜ BEKLEMESİZ AKIŞ TİPİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: TOPLAM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM GECİKME Tamer EREN Kırıale
DetaylıJournal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi ENERGY COST IN GEOTHERMAL POWER PLANTS
Joural of Egieerig ad Natural Scieces Mühedislik ve Fe Bilimleri Dergisi Sigma 2005/2 ENERGY COST IN GEOTHERMAL POWER PLANTS Ahmet DAĞDAŞ* Yıldız Tekik Üiversitesi, Makia Fakültesi, Makia Mühedisliği Bölümü,
DetaylıSAYISAL ÇÖZÜMLEME. Sayısal Çözümleme
SAYISAL ÇÖZÜMLEME Saısal Çözümleme SAYISAL ÇÖZÜMLEME 8. Hafta İNTERPOLASYON Saısal Çözümleme 2 İÇİNDEKİLER Ara Değer Hesabı İterpolaso Doğrusal Ara Değer Hesabı MATLAB ta İterpolaso Komutuu Kullaımı Lagrace
DetaylıGAZİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK - MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. KM 482 Kimya Mühendisliği Laboratuarı III
GAZİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENİSLİK - MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENİSLİĞİ BÖLÜMÜ KM 482 Kimya Mühedisliği Laboratuarı III eey No : 2-a eeyi adı : Kesikli istilasyo eeyi amacı : a) Kolodaki basıç kaybıı belirlemek,
DetaylıEME 3117 SİSTEM SIMÜLASYONU. Girdi Analizi Prosedürü. Dağılıma Uyum Testleri. Dağılıma Uyumun Kontrol Edilmesi. Girdi Analizi-II Ders 9
..7 EME 37 Girdi Aalizi Prosedürü SİSTEM SIMÜLASYONU Modelleecek sistemi (prosesi) dokümate et Veri toplamak içi bir pla geliştir Veri topla Verileri grafiksel ve istatistiksel aalizii yap Girdi Aalizi-II
DetaylıİKİ MAKİNE AKIŞ TİPİ ÖĞRENME ETKİLİ ÇİZELGELEMEDE ORTAK TESLİM TARİHİNDEN MUTLAK SAPMALARIN EN KÜÇÜKLENMESİ
Gazi Üiv. Müh. Mim. Fak. Der. J. Fac. Eg. Arch. Gazi Uiv. Cilt 24, No 2, 351-357, 2009 Vol 24, No 2, 351-357, 2009 İKİ MAKİNE AKIŞ TİPİ ÖĞRENME ETKİLİ ÇİZELGELEMEDE ORTAK TESLİM TARİHİNDEN MUTLAK SAPMALARIN
DetaylıTahmin Edici Elde Etme Yöntemleri
6. Ders Tahmi Edici Elde Etme Yötemleri Öceki derslerde ve ödevlerde U(0; ) ; = (0; ) da¼g l m da, da¼g l m üst s r ola parametresi içi tahmi edici olarak : s ra istatisti¼gi ve öreklem ortalamas heme
DetaylıYAPIM YÖNETİMİ - EKONOMİSİ 04
İşaat projelerii içi fiasal ve ekoomik aaliz yötemleri İşaat projeleri içi temel maliyet kavramları Yaşam boyu maliyet: Projei kafamızda şekillemeye başladığı ada itibare başlayıp kullaım ömrüü tamamlayaa
DetaylıİSTATİSTİK DERS NOTLARI
Balıkesir Üiversitesi İşaat Mühedisliği Bölümü umutokka@balikesir.edu.tr İSTATİSTİK DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Umut OKKAN idrolik Aabilim Dalı Balıkesir Üiversitesi İşaat Mühedisliği Bölümü Bölüm 5 Örekleme
DetaylıKi- kare Bağımsızlık Testi
PARAMETRİK OLMAYAN İSTATİSTİKSEL TEKNİKLER Prof. Dr. Ali ŞEN Ki- kare Bağımsızlık Testi Daha öceki bölümlerde ölçümler arasıdaki ilişkileri asıl iceleeceğii gördük. Acak sıklıkla ilgileile veriler ölçüm
DetaylıVektör bileşenleri için dikey eksende denge denklemi yazılırak, aşağıdaki eşitlik elde edilir. olarak elde edilir. 2
Açıklama Sorusu : V kayışlar, ayı mekaizma büyüklükleride düz kayışlara göre daha yüksek dödürme mometlerii taşıyabildikleri bilimektedir. V kayışları düz kayışlara göre gözlee bu üstülüğü sebebi "kama
DetaylıNİÇİN ÖRNEKLEME YAPILIR?
İÇİ ÖREKEME YAPIIR? Zama Kısıdı Maliyeti Azaltma Hata Oraıı Azaltma Souca Ulaşma Hızı Doç.Dr. Ali Kemal ŞEHİRİOĞU Araş.Gör. Efe SARIBAY Örekleme Teorisi kousuu içide, Örekleme Tipleri populasyoda örek
DetaylıAN ARTIFICIAL BEE COLONY ALGORITHM (ABC) APROACH TO ENVIRONMENTAL ECONOMIC POWER DISPATCH PROBLEMS
Fırat Üiversitesi-Elazığ ÇEVRESEL EKONOMİK GÜÇ DAĞITIM PROBLEMLERİNE YAPAY ARI KOLONİ ALGORİTMASI (ABC) YAKLAŞIMI AN ARTIFICIAL BEE COLONY ALGORITHM (ABC) APROACH TO ENVIRONMENTAL ECONOMIC POWER DISPATCH
DetaylıÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ
İSTATİSTİKSEL TAHMİNLEME VE İSTATİSTİKSEL YORUMLAMA TAHMİNLEME SÜRECİ VE YORUMLAMA SÜRECİ ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ ÖRNEKLEME VE ÖRNEKLEME ÖRNEKLEME DAĞILIMLARI VE ÖRNEKLEME DAĞILIMLARI Yorumlama
DetaylıSU KAYNAKLARI EKONOMİSİ TEMEL KAVRAMLARI Su kaynakları geliştirmesinin planlanmasında çeşitli alternatif projelerin ekonomik yönden birbirleriyle
SU KYNKLRI EKONOMİSİ TEMEL KVRMLRI Su kayakları geliştirmesii plalamasıda çeşitli alteratif projeleri ekoomik yöde birbirleriyle karşılaştırılmaları esastır. Mühedis öerdiği projei tekik yöde tutarlı olduğu
DetaylıTUTGA ve C Dereceli Nokta Koordinatlarının Gri Sistem ile Tahmin Edilmesi
TMMOB Harita ve Kadastro Mühedisleri Odası, 5. Türkiye Harita Bilimsel ve Tekik Kurultayı, 5 8 Mart 5, Akara. TUTGA ve C Dereceli Nokta Koordiatlarıı Gri istem ile Tahmi Edilmesi Kürşat Kaya *, Levet Taşcı,
Detaylı(3) Eğer f karmaşık değerli bir fonksiyon ise gerçel kısmı Ref Lebesgue. Ref f. (4) Genel karmaşık değerli bir fonksiyon için. (6.
Problemler 3 i Çözümleri Problemler 3 i Çözümleri Aşağıdaki özellikleri kaıtlamaızı ve buu yaıda daha fazla soyut kaıt vermeizi isteyeceğiz. h.h. eşitliğii ölçümü sıfır ola bir kümei tümleyei üzeride eşit
DetaylıOKUL ÖNCESİ DÖNEM İŞİTME ENGELLİLERDE MÜZİK EĞİTİMİ İLE ÇOCUKLARIN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE TERAPÖTİK BİR ÇALIŞMA
Joural of Research i Educatio ad Teachig OKUL ÖNCESİ DÖNEM İŞİTME ENGELLİLERDE MÜZİK EĞİTİMİ İLE ÇOCUKLARIN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE TERAPÖTİK BİR ÇALIŞMA Yard.Doç.Dr. Tüli Malkoç Marmara Üiversitesi
DetaylıNİĞDE İLİ RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ WIND ENERGY POTENTIAL OF NIGDE PROVINCE
Niğde Üiersitesi Mühedislik Bilimleri Dergisi, Cilt 1, Sayı, (1), 37-47 NİĞDE İLİ RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ Uğur YILDIRIM 1,* Yauz GAZİBEY, Afşi GÜNGÖR 1 1 Makie Mühedisliği Bölümü, Mühedislik Fakültesi,
DetaylıSAÜ. Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER Dönemi Ders Notları. Prof. Dr.
SAÜ. Mühedislik Fakültesi Edüstri Mühedisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER - Döemi Ders Notları Pro. Dr. Cemaletti KUBAT .Çok Değişkeli Foksiolarda Talor-McLauri Açılımları, Ekstremum Noktalar..Talor-McLauri
DetaylıTek Bir Sistem için Çıktı Analizi
Tek Bir Sistem içi Çıktı Aalizi Bezetim ile üretile verile icelemesie Çıktı Aalizi deir. Çıktı Aalizi, bir sistemi performasıı tahmi etmek veya iki veya daha fazla alteratif sistem tasarımıı karşılaştırmaktır.
DetaylıHipotez Testleri. Parametrik Testler
Hipotez Testleri Parametrik Testler Hipotez Testide Adımlar Bir araştırma sorusuu belirlemesi Araştırma sorusua dayaa istatistiki hipotezleri oluşturulması (H 0 ve H A ) Hedef populasyoda öreklemi elde
DetaylıTermik Üretim Birimlerinden Oluşan Çevresel-Ekonomik Güç Dağıtım Probleminin Genetik Algoritma Yöntemiyle Çözümü
ermik Üretim Birimleride Oluşa Çevresel-Ekoomik üç Dağıtım Problemii eetik Algoritma Yötemiyle Çözümü Celal YAŞAR, Serdar ÖZYÖN, Hasa EMURAŞ 3, Mühedislik Fakültesi, Elektrik-Elektroik Müh. Bölümü, Dumlupıar
DetaylıKALİTE VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME İÇİN MÜŞTERİ GERİ BİLDİRİMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Altı Sigma Yalı Koferasları (9- Mayıs 8) KALİTE VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME İÇİN MÜŞTERİ GERİ BİLDİRİMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Serka ATAK Evre DİREN Çiğdem CİHANGİR Murat Caer TESTİK ÖZET Ürü ve hizmet kalitesii
DetaylıStandart Formun Yapısı. Kanonik Form. DP nin Formları SİMPLEX YÖNTEMİ DP nin Düzenleniş Şekilleri. 1) Optimizasyonun anlamını değiştirme
5.0.06 DP i Düzeleiş Şekilleri DP i Formları SİMPLEX YÖNTEMİ ) Primal (özgü) form ) Kaoik form 3) Stadart form 4) Dual (ikiz) form Ayrı bir kou olarak işleecek Stadart formlar Simplex Yötemi içi daha elverişli
DetaylıHibrit (Rüzgâr-Güneş) Enerji Sistemlerinin Çevresel Ekonomik Güç Dağıtımı üzerine Etkilerinin İncelenmesi
IMCOFE 15 : INERNAIONAL MULIDISCIPLINARY CONGREE of EURASIA Hibrit (Rüzgâr-Güeş) Eerji Sistemlerii Çevresel Ekoomik Güç Dağıtımı üzerie Etkilerii İcelemesi ÖZYÖN S 1. YAŞAR C. 2 EMURAŞ H. 3 1 serdar.ozyo@dpu.edu.tr,
DetaylıMONTE CARLO BENZETİMİ
MONTE CARLO BENZETİMİ U(0,) rassal değişkeler kullaılarak (zamaı öemli bir rolü olmadığı) stokastik ya da determiistik problemleri çözümüde kullaıla bir tekiktir. Mote Carlo simülasyou, geellikle statik
DetaylıSAÜ. Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER Dönemi Karma Eğitim Ders Notları. Doç. Dr.
SAÜ. Mühedislik Fakültesi Edüstri Mühedisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER 9- Döemi Karma Eğitim Ders Notları Doç. Dr. Cemaletti KUBAT .Çok Değişkeli Foksiolarda Talor-McLauri Açılımları, Ekstremum Noktalar..Talor-McLauri
DetaylıObje Tabanlı Sınıflandırma Yöntemi ile Tokat İli Uydu Görüntüleri Üzerinde Yapısal Gelişimin İzlenmesi
Obje Tabalı Sııfladırma Yötemi ile Tokat İli Uydu Görütüleri Üzeride Yapısal Gelişimi İzlemesi İlker GÜNAY 1 Ahmet DELEN 2 Mahmut HEKİM 3 1 Gaziosmapaşa Üiversitesi, Mühedislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi,
DetaylıHARDY-CROSS METODU VE UYGULANMASI
HRY-ROSS MTOU V UYGUNMSI ğ şebekelerde debi bir oktaya çeşitli yollarda gelebildiği içi, şebekei er agi bir borusua suyu agi yolda geldiğii ilk bakışta söyleyebilmek geellikle mümkü değildir. Çözümleme
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ Makine Mühendisliği Bölümü
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ Makie Mühedisliği Bölümü 1 STAJLAR: Makie Mühedisliği Bölümü öğrecileri, öğreim süreleri boyuca 3 ayrı staj yapmakla yükümlüdürler. Bularda ilki üiversite içide e fazla 10 iş güü süreli
DetaylıVeri nedir? p Veri nedir? p Veri kalitesi p Veri önişleme. n Geometrik bir bakış açısı. n Olasılıksal bir bakış açısı
Veri edir? p Veri edir? Geometrik bir bakış açısı p Bezerlik Olasılıksal bir bakış açısı p Yoğuluk p Veri kalitesi p Veri öişleme Birleştirme Öreklem Veri küçültme p Temel bileşe aalizi (Pricipal Compoet
DetaylıBAġKENT ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ ÇOK GEZGĠNLĠ EN KÜÇÜK GECĠKME PROBLEMĠ ĠÇĠN YENĠ KARAR MODELLERĠ GÖZDE ÖNDER
BAġKENT ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ ÇOK GEZGĠNLĠ EN KÜÇÜK GECĠKME PROBLEMĠ ĠÇĠN YENĠ KARAR MODELLERĠ GÖZDE ÖNDER YÜKSEK LİSANS TEZİ 2015 ÇOK GEZGĠNLĠ EN KÜÇÜK GECĠKME PROBLEMĠ ĠÇĠN YENĠ KARAR
DetaylıISF404 SERMAYE PİYASALAR VE MENKUL KIYMETLER YÖNETİMİ
4. HAFTA ISF44 SERMAYE PİYASALAR VE MENKUL KIYMETLER YÖNETİMİ PARANIN ZAMAN DEĞERİ VE GETİRİ ÇEŞİTLERİ Doç. Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr 2 Paraı Zama Değeri Paraı Zama Değeri Yatırım
DetaylıTürkiye Net Elektrik Enerjisi Tüketiminin Parçacık Sürü Optimizasyonu Tabanlı Modellenmesi
Türkiye Net Elektrik Eerjisi Tüketimii Parçacık Sürü Optimizasyou Tabalı Modellemesi Eşref Boğar *1, Zeyep Özsüt Boğar 2 1 Pamukkale Üiversitesi Elektroik ve Otomasyo Bölümü, Deizli, Türkiye 2 Pamukkale
DetaylıAKIŞKAN BORUSU ve VANTİLATÖR DENEYİ
AKIŞKA BORUSU ve ATİLATÖR DEEYİ. DEEYİ AMACI a) Lüle ile debi ölçmek, b) Dairesel kesitli bir borudaki türbülaslı akış şartlarıda hız profili ve eerji kayıplarıı deeysel olarak belirlemek ve literatürde
DetaylıBir Rasgele Değişkenin Fonksiyonunun Olasılık Dağılımı
5.Ders Döüşümler Bir Rasgele Değişkei Foksiyouu Olasılık Dağılımı Bu kısımda olasılık dağılımı bilie bir rasgele değişkei foksiyoları ola rasgele değişkeleri olasılık dağılımlarıı buluması ile ilgileeceğiz.
DetaylıDeğişkenler: Bir problemin modeli kurulduktan sonra değeri hesaplanacak olan bilinmeyen simgelerdir.
2. DOĞRUSAL PROGRAMLAMA (DP) 2.1. DP i Taımı ve Bazı Temel Kavramlar Model: Bir sistemi değişe koşullar altıdaki davraışlarıı icelemek, kotrol etmek ve geleceği hakkıda varsayımlarda bulumak amacı ile
DetaylıHARMONİK DİSTORSİYONUNUN ÖLÇÜM NOKTASI VE GÜÇ KOMPANZASYONU BAKIMINDAN İNCELENMESİ
HARMONİK DİSORSİYONUNUN ÖLÇÜM NOKASI VE GÜÇ KOMPANZASYONU BAKIMINDAN İNCELENMESİ Celal KOCAEPE Oktay ARIKAN Ömer Çağlar ONAR Mehmet UZUNOĞLU Yıldız ekik Üiversitesi Elektrik-Elektroik Fakültesi Elektrik
Detaylı7. Ders. Bazı Kesikli Olasılık Dağılımları
Hatırlatma: ( Ω, U, P) bir olasılık uzayı ve 7. Ders Bazı Kesikli Olasılık Dağılımları : Ω ω R ( ω) foksiyou Borel ölçülebilir, yai B B içi { ω Ω : ( ω) B } U oluyorsa foksiyoua bir Rasgele Değişke deir.
DetaylıANA NİRENGİ AĞLARINDA NİRENGİ SAYISINA GÖRE GPS ÖLÇÜ SÜRELERİNİN KURAMSAL OLARAK BULUNMASI
TMMOB Harita ve Kadastro Mühedisleri Odası 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Tekik Kurultayı 18 22 Nisa 2011, Akara ANA NİRENGİ AĞLARINDA NİRENGİ SAYISINA GÖRE GPS ÖLÇÜ SÜRELERİNİN KURAMSAL OLARAK BULUNMASI
DetaylıBileşik faiz hesaplamalarında kullanılan semboller basit faizdeki ile aynıdır. Temel formüller ise şöyledir:
1 BİLEŞİK FAİZ: Basit faiz hesabı kısa vadeli(1 yılda az) kredi işlemleride uygulaa bir metot idi. Ayrıca basit faiz metoduda her döem içi aapara sabit kalmakta olup o döem elde edile faiz tutarı bir soraki
DetaylıMACH SAYISININ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE HESAPLANMASI
V. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI UHUK-014-065 8-10 Eylül 014, Erciyes Üiversitesi, Kayseri MACH SAYISININ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE HESAPLANMASI İlke TÜRKMEN 1 Erciyes Üiversitesi, Kayseri Seda ARIK
DetaylıDÖNEM I BİYOİSTATİSTİK, HALK SAĞLIĞI VE RUH SAĞLIĞI DERS KURULU Ders Kurulu Başkanı : Yrd.Doç.Dr. İsmail YILDIZ
DÖNEM I BİYOİSTATİSTİK, HALK SAĞLIĞI VE RUH SAĞLIĞI DERS KURULU Ders Kurulu Başkaı : Yrd.Doç.Dr. İsmail YILDIZ ARAŞTIRMADA PLANLAMA VE ÇÖZÜMLEME (03-09 Ocak 014 Y.ÇELİK) Araştırma Süreci (The research
DetaylıREGRESYON DENKLEMİNİN HESAPLANMASI Basit Doğrusal Regresyon Basit doğrusal regresyon modeli: .. + n gözlem için matris gösterimi,. olarak verilir.
203-204 Bahar REGRESYON DENKLEMİNİN HESAPLANMASI Basit Doğrusal Regresyo Basit doğrusal regresyo modeli: y i = β 0 + β x i + ε i Modeli matris gösterimi, y i = [ x i ] β 0 β + ε i şeklidedir. x y 2 gözlem
DetaylıTEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR
www.tekolojikarastirmalar.com ISSN:34-44 Makie Tekolojileri Elektroik Dergisi 7 () 35-4 TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR Makale Polivili Klorür (Pvc) Malzemeleri Sıcaklığa Bağlı Titreşim Özelliklerii Đcelemesi
Detaylı18.06 Professor Strang FİNAL 16 Mayıs 2005
8.6 Professor Strag FİNAL 6 Mayıs 25 ( Pua) P,..., P R deki oktalar olsu. ( ai, ai2,..., a i) P i i koordiatlarıdır. Bütü P i oktasıı içere bir cx +... + cx = hiperdüzlemi bulmak istiyoruz. a) Bu hiperdüzlemi
DetaylıSevdiğiniz her şey güvence altında
HAKKINDA Sevdiğiiz her şey güvece altıda Baksaş Sigorta 1994 yılıda Türkiye i öemli saayi şirketleri arasıda yer ala Bakioğlu Holdig büyeside kurulmuştur. Bakioğlu Holdig; Ambalaj Grup Şirketleri yaıda;
DetaylıTÜRKİYE İÇİN SERMAYE STOK VERİLERİ GÜNCELLENMESİ VE BÜYÜME ORANIYLA İLİŞKİSİ: 1972-2008 DÖNEMİ
TÜRKİYE İÇİN SERMAYE STOK VERİLERİ GÜNCELLENMESİ VE BÜYÜME ORANIYLA İLİŞKİSİ: 1972-2008 DÖNEMİ Updatig Capital Stock Data for Turkey ad Its Relatioship with Growth Rate: The Period of 1972-2008 Dr. Ahmet
DetaylıŞEKER PANCARI KÜSPESİ KARBOKSİMETİL SELÜLOZUNUN GÖRÜNÜR VİSKOZİTESİNE SICAKLIK VE KONSANTRASYONUN ETKİSİ
ŞEKER PACARI KÜSPESİ KARBOKSİMETİL SELÜLOZUU GÖRÜÜR VİSKOZİTESİE SICAKLIK VE KOSATRASYOU ETKİSİ Hasa TOĞRUL, urha ARSLA Fırat Üiversitesi, Mühedislik Fakültesi, Kimya Mühedisliği Bölümü-ELAZIĞ ÖZET Şeker
DetaylıDENEYĐN AMACI: Bu deneyin amacı MOS elemanların temel özelliklerini, n ve p kanallı elemanların temel uygulamalarını öğretmektir.
DENEY NO: 7 MOSFET ÖLÇÜMÜ ve UYGULAMALARI DENEYĐN AMACI: Bu deeyi amacı MOS elemaları temel özelliklerii, ve p kaallı elemaları temel uygulamalarıı öğretmektir. DENEY MALZEMELERĐ Bu deeyde 4007 MOS paketi
DetaylıParçacık Sürü Optimizasyon Algoritmasının Termik Birimlerden Oluşan Çevresel Ekonomik Güç Dağıtım Problemlerine Uygulanması
6 th Iteratioal Advaced Techologies Symposium (IATS 11), 16-18 May 2011, Elazığ, Turkey Parçacık Sürü Optimizasyo Algoritmasıı Termik Birimlerde Oluşa Çevresel Ekoomik Güç Dağıtım Problemlerie Uygulaması
Detaylıİstatistik Nedir? Sistem-Model Kavramı
İstatistik Nedir? İstatistik rasgelelik içere olaylar, süreçler, sistemler hakkıda modeller kurmada, gözlemlere dayaarak bu modelleri geçerliğii sıamada ve bu modellerde souç çıkarmada gerekli bazı bilgi
DetaylıİSTATİSTİKSEL TAHMİN. Prof. Dr. Levent ŞENYAY VIII - 1 İSTATİSTİK II
8 İSTATİSTİKSEL TAHMİN 8.. İstatistiksel tahmileyiciler 8.. Tahmileyicileri Öellikleri 8... Sapmasılık 8... Miimum Varyaslılık 8..3. Etkilik 8.3. Aralık Tahmii 8.4. Tchebysheff teoremi Prof. Dr. Levet
DetaylıAYRIK DALGACIK DÖNÜŞÜMÜ İLE GÜRÜLTÜ SÜZME
AYRIK DALGACIK DÖNÜŞÜMÜ İLE GÜRÜLTÜ SÜZME Fahri VATANSEVER 1 Ferudu UYSAL Adullah UZUN 3 1 Sakarya Üiversitesi, Tekik Eğitim Fakültesi, Elektroik-Bilgisayar Eğitimi Bölümü, 54187 Esetepe Kampüsü/SAKARYA
Detaylı4/4/2013. Ders 8: Verilerin Düzenlenmesi ve Analizi. Betimsel İstatistik Merkezsel Eğilim Ölçüleri Dağılım Ölçüleri Grafiksel Gösterimler
Ders 8: Verileri Düzelemesi ve Aalizi Betimsel İstatistik Merkezsel Eğilim Ölçüleri Dağılım Ölçüleri Grafiksel Gösterimler Bir kitlei tamamıı, ya da kitlede alıa bir öreklemi özetlemekle (betimlemekle)
DetaylıDOĞRUSAL PROGRAMLAMA İLE PORTFÖY OPTİMİZASYONU VE İMKB VERİLERİNE UYGULANMASI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA
DOĞRUSAL PROGRAMLAMA İLE PORTFÖY OPTİMİZASYONU VE İMKB VERİLERİNE UYGULANMASI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA Filiz KARDİYEN (*) Özet: Portföy seçim problemi içi klasik bir yaklaşım ola karesel programlama yötemi,
DetaylıPERİYODİK OPSİYONLU YENİLEME MODELİ PARAMETRELERİNİN SİMÜLASYON YARDIMIYLA BELİRLENMESİ
46 PERİYODİK OPSİYONLU YENİLEME MODELİ PARAMETRELERİNİN SİMÜLASYON YARDIMIYLA BELİRLENMESİ ÖZET Arş. Gör. İbrahim Zeki AKYURT Arş. Gör. Emrah ÖNDER Birçok işletme tarafıda stok politikası olarak, düşük
DetaylıPLC CİHAZI İLE SERADA SICAKLIK VE NEM KONTROLÜNÜN PID DENETLEYİCİYLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
PL İHAZI İLE SERAA SIAKLIK VE NEM KONTROLÜNÜN PI ENETLEYİİYLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ M.egiz TAPLAMAIOĞLU 1 Ali SAYGIN 2 Evre EĞİRMENİ 3 em TEZAN 4 1,3,4 Elektrik-Elektroik Mühedisliği Bölümü Mühedislik Mimarlık
Detaylı2016 YILI I.DÖNEM AKTÜERLİK SINAVLARI RİSK ANALİZİ VE AKTÜERYAL MODELLEME. aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir? n exp 1.
06 YILI I.DÖNEM AKTÜERLİK SINAVLARI Soru Toplam hasar miktarı S i olasılık ürete foksiyou X x i PS ( t) = E( t ) = exp λi( t ) ise P S(0) aşağıdaki seçeeklerde hagiside verilmiştir? A) 0 B) C) exp λ i
Detaylı