I. BRETTON WOODS VE SABİT KURLAR SİSTEMİNİN.:çözülme SÜRECi : Ergun TÜRKCAN ( ) YENİ ULUSLARARASI PARA SİSTEMİ KARŞlSlNDA GELiŞEN ÜLKELER (i*)

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "I. BRETTON WOODS VE SABİT KURLAR SİSTEMİNİN.:çözülme SÜRECi : Ergun TÜRKCAN ( ) YENİ ULUSLARARASI PARA SİSTEMİ KARŞlSlNDA GELiŞEN ÜLKELER (i*)"

Transkript

1 YENİ ULUSLARARASI PARA SİSTEMİ KARŞlSlNDA GELiŞEN ÜLKELER (i*) Ergun TÜRKCAN ( ) I. BRETTON WOODS VE SABİT KURLAR SİSTEMİNİN.:çÖZÜLME SÜRECi : Bretton Woods Sisteminde, ülkeler, ilan edilmiş sabit kurları (par value) değiştirmemeyi ya da çok dar bir sınır içinde (sabit. kurun yüzde ± 1) hareket ettinneyi kabul etmişlerdir. Uluslara-. rası Para Fonu (IMF), sabit kurlar sisteminin gözetleyicisi ve denetleyicisi olarak 1944 deki ünlü konferansta (International Monetary ançi. -Financial Comerence of the United and Associated Nations at Bretton Woods, 1-22 Temmuz) tasarlanmış ve 194q da işlerneğe başlamıştır. Bu sistemde her ülkenin merkez bankası ya da maliyesi, kurlan bu dar aralık içinde muhafaza edebilmek için kendi para arzlarındaki fazlalık ya da kendi paralanna olan fazla talebi denetlernek amacıyla ülkenin uluslararası işlemlerine müdahale edebileceklerdir:. Kuşkusuz, bir ülkenin ödemeler dengesi, çok açık biçimde tanımlanmamış olan, temel bir dengesizlikle (fundemental disequilibrium) karşılaştığında, Fonla (IMF) anlaşarak döviz kurunu değiştirmesi mümkündür. Bretton Woods Anlaşması iki tür uluslararası rezerv varlığı (international reserve assets) tanımlamaktadır. Altın (monetary gold) ve Fonun elindeki, katılma kotaları yoluy1a toplanmış olan utusal paralar stoku (pool of national currencies) yani döviz. Bü- (*) Doçent Dr., Ekonomi Fakültesi Öğretim Üyesi (*) Bu makalenin yazılmasında ve özellikle-.abd Ödemeler dengesi ve dünıya rezervlerinin hesaplanmasında çok ;büy.üık katkıları olan.dpi' Müşaviri Oral Akman'a teşekk.i.irü porç ibilirim. E.T. 91

2 tün ulusal paraların değerleri (par value) altına ve ABD dolanna göre belirlendiğinden, değeri sadece altına göre belirlenmiş olan dalann sistem içinde özel bir yeri olması doğaldı. Anlaşmada, altına açıkça nihai rezerv (ultimate reserve asset) pozisyonu veril ve «altı diği halde, doların uluslararası rezerv olarak «imtiyazlııı na paralelıı durumundan bahis yoktur. (Gulati 1977) Ancak, hukuken her hangi bir zamanda altına çavirilebilir olması; uluslararası ticaretle, hizmet ve sermaye muameleleriyle uğraşan özel bankalar, firmalar ve_ şahıslar tarafından da ulusal para otoriteleri gibi istenir ve saklanır-yatırılır bir durumda bulunması nedeniyle, ABD dolan, altın kadar, hatta ondan daha iyi bir uluslararası rezerv statüsü- kazanmıştır. (Triffin 1978) Bu ş ekilde, dolar temel rezerv para (principal reserve currency) haline gelince, ABD, kendi para arzını artırarak uluslararası para yaratmak. gibi, bir Dünya Merkez Bankası işlevini, pratikte, üslenmiş oluyordu. (So Iomon s. 31) Bu sistem içinde, rezerv artışları dünya ekonomisinin ve ticaretinin gelişmesine ayak uydurduğu ölçüde bir sorun yoktu. Fakat, bu dengeyi öngören bir mekanizma Anlaşma içine sistematik bir biçimde yerleştirilmemişti. Uluslararası rezervlerin aşırı kıtlaşması veya bollaşması durumunda IMF'in global bir stratejisi yoktu. Nitekim, sistemin önemli bir aksama göstermediği fakat, ilk bozulma emarelerinin yavaş -yavaş belirdiği 1959 yılında, Ro bert Tıiffin bu sorunu (Triffin Dilemma) sezmiş ve ifade etmişti: Eğer, A.BD, ödemeler dengesi açığını düzeltirse, dünya rezerv artışı (a) onsu 35 dolardan altın üretimi ile karşılanamaz, fakat,. (b) açık devam ederse dış, taahhütlerimiz, talep vukuunda bun~ ları altına çevi~emiyeceğimiz derecede artar ki, sonuç bir altın ve dolar krizidir. (Tıiffin 1978/79) Triffin Dilemma'mn birinci öngörii..sü yeni bir uluslararası rezerv yaratma ile sonuçlandı.. Bunu SDR ile ilgili olarak göreceğiz. İkinc~ öngörüsünü ise Dünya enflasyonu olarak hala yaşamakta bulunuyoruz. Bretton Woods'un sistem yapı...c;ından gelen diğer hatalan ya da eksiklikleri arasında, ülkelerin ödemeler dengesi açıklarına tek ülke bazında yaklaşması ve uluslararası büyük sermaye akışlanmn yarattığı önemli dengesizlikleri (large disquilibrating capital flows) karşılayacak araçlardan yoksun olması anılabilir. (86- lomon s. 32) Diğer taraftan, sistemin yapısındaki ııteknikıı J?.ata- 92

3 l.ardan öte, rezervlerin artl ında ve normal kullalll sürecinde en zengin ülkelerin finanse edilmesi bir hata olarak değil de, para sisteminin sadece bir parçasını oluşturduğu gelişmiş kapitalizmin ve dünya tıicaretinin kaçınılmaz bir sonucu olarak görülmelidir. Şu noktada.. irdelenebilecek bir varsayım olarak, uluslararası para sistemi içindeki. bazı ülkelerin aşırı rezerv yaratmaktan, bazılannın da yeterli rezerve sahip olarnamaktan sıkıntı çektikleri ileri sürülebilir. Çok olan rezervin kıt. rezerv bölgelerine kayması gibi basit bir çözfu:nün dü~ünülüp de bir türlü gerçekl~.tiri-. lememesindeki nedenler ve koşullar bu yazının bundan sonralti kesimlerinde ele. alınacaktır. Ancak, çöken sistemin temel dinamiklerinin çözülme nedenleri üzerinde bir miktar daha dunnak gereklidir. Bugünkü dünya emiasyonunun 1973 yılındaki aşın petrol fiyat artışlarından kaynaklandığı biçiminde yaratcrlmış ve yaratılrnağa çalı 'ılan kamu oyuna rağmen, eldeki veriler, olayın çok daha geri- de ba laml olduğunu ortaya koymaktadır. OECD tarafından 1970 yılında hazırlanml bir rapor (OECD 1970 Dec.), 1970 yılında, bir çok OECD ülkesinde fiyatlar genel seviyesinin en az % 5 yükseldi ğini ve bunun 1960 lanri başındaki ortalama fiyat yükselişlerinin il9. katı olduğunu ve dünya ticaret fiyatlannın da yine on yıl içinçte ilk kez iç fiyatj.arın düzeyini geçtiğini saptıyor. TABLO I deki ~thalat ve ihracat fiyatlannın seyri de bu olguyu kanıtlıyor. Fiyatlar arası :% 1 civannd.a artarken, arası Ofo, 6-7 artml, arası ;_% 90 na yaklaşan, arasında ise:_%- 100 geçen artışlar saptanmıştır. Doğal olarak, pet rol ihraç eden ülkelerin ihraç fiyatları bu süre içinde 6 kattan fazla artml sa da petrolün dünya enflasyonunu başlatan değil, belki bu fiyat artl lanna tepki olarak, onu hızlandıran bir faktör oı3.rak ele alınması doğru olacaktır. Bu nedenle enflasyonun kaynağım başka yerde aramak gerekir:

4 Dünya Enflasyonu-Dolar-ABD Ödemeler Dengesi: Dünya enflasyonunun nedenlerini açıklayan göıiişleri de her hangi bir enflasyon modeli için düşünülebileceği gibi monetarist ve karşit görüşler biçiminde gruplandınlabiliriz. Uluslararası likidite monetaristlerinin (internationalliquidity-monetarists) görüşleri kısaca, dünya. enflasyon haddini, dünya para stokunun, dünya üretimi üzelirideki artışının belirlediği, biçiminde formüle edile lebilir. Bu tür nıonetarist görüşlerle karşıt. görüşler arasında te melde büyük bir aynlık o'ımadığı aplaşılıyor. (Branson 197g) TABLQ 1: İJÜNYA DIŞ TİCARET FİYATLARI ABD Th>lan ile ifade edilmiş birim değer endeksi (1970 = 100). ithal Fiyatları ihraç Fiyatlan Yıllar Dünya -Endüstri Endüstri OPEO 'Vllfelerl Dünya tllkeleri tllkeleri 1952 ioo ! : ' &' lll > oo ı [ : KAYNAK: 94 IFS. Cinternational Financial Statistics), IMF,, May 1977, Vol. XXX, No. 5, Supplement. -

5 Monetarist görüşlere açıkça katılmayanlar ve çok-nedenli ekl*tik açıklamalar getirmek iste~enler de dünya rezervlerindeki aşın art~arıiı dünya enflasyonunda önemli rol oynadığım ka bul etmektedirler. (Teigen 1975) Tartışmanın aynntılanna gir meden, Dünya rezervlerinin durumuna ve rezerv artl lannın kaynaklanna bakarak daha belirgin bir görüş elde edebiliriz Tablo III ve Tablo IV dünya rezerv stoklan ile rezerv değişmelerini göstermektedir. Dünya rezervleri, arasında % 450 bir artış gösteriyor. Petrol krizi çıkmadan önce yani arasında artış yüzde yüzdür: (T~blo III) Ondan sonraki dönemde de tekrar yüzde yüzlük bir artış gerçekleşmişt:ir. Yıllar TABLO II: DÜNYA TİCARETİNİN ARTIŞI (Milyar US Dolar Olarak) İthalat Hacmi İhracat Hacmi Dünya Endüstri Dünya Endüstri OPEC Ülkeleri Ülkeleri Ülkeleri : ~ 7: ( ' w D & ' " KAYNAK: IFS, 1977 May ve 1979 March. 9"5

6 TABLO III: ULUSLARARASI REZERVLERİN ARTIŞI (Mfil~ar u.s. Dolar) Stok Olarak Rezervlerin Cinsi/Yıllar Altın (Monetary gold) Imf'deki Rez. Pozisyonu Döviz SDR Toplam ' ' KAYNı.AiK: Monthly Bulletin of Statistios U.N. Jmıaııy 1976 ve A[pril i :!

7 TABLO IV: REZERVLERİN DEÖİŞİMİ (Milyar$) Rezervlerin Cinsi I~ Alıtın II. IıMF'deki Rezerv Pôzi.syonu III. SDR :rv. Döviz Yıllar ı. Toplam dolar artışı a. Resmi Borcu (1) - Resn:ıi Denge (2) - RezerV Hareketleri (2) b. Bilinen Euro dolarlar 2. Diğer Dövizler ve ııeurocurreneyuler Toplam Rezerv Art.ışı a. Resmi Dolar Borcu (1). Resmi Borçia:rS:rna (2) O.ı ' ~ : &ı W ' lll. O fıl ?18.6? KAYNAK: IMF, Annual Reports.1972, 1978 uiıblolanndan U.S. dolara çev.rileı-ek hesaplanmış. 've 'amaca uygım olarak yeniden. dıüzenlenmiştir. (1) «Official Claims on U.S.ı> (2) TABLO V'den naıkledilmi:ştir. SDR Değiştffi Nispetleıi: 1 SDR = us.$ 1970 = ı.ooo 1971 = ; 1972 = ; 19'73 = ; = ; 1975 = ; 1976 = Ll6183; 1977 =

8 TABLO V: ABD ÖDEMELJJ;R DENGESİ ( ) (Milyon US Dolar) ~ Ticaret Dengesi 3000 ô , ;_ ~1241. Hizmetler (net) Transferler Toplamı ' CARİDENGE :1ws ' : Uzun Vadeli Sermaye Hareketleri.(1.) -!N ıl ~ _, TEl.\tlEL DENGE,! ~o :.._ W Q Kısa Vadeli Sermaye Hareketi (2) ı ~ 'Net Hata ve NokSan s1s ? ?2993 Kısa Vadeli Serm.a.yı;; Hareketi (3) ;_, RESMİ DENGE (4) Rezerv Hareketleri <+ = Artış) - 74 s Resmi Borçlanma ( + = Borçlanma) KAYNAK: OECD E-conomic Surveys, United states, 1978'den ama.ca uy;gun olarak yeniden düzenl~tir. (1) «Özel mu.anielelern kalemi dahil (2) «Norı..monetar.y Short term capital» (3) «Private monetar:v. 1nstitutiorıs short term capitaln (4) Total liabilities to foreign official agencies veya oıfficial. clai!ms on the US.

9 Rezerv artışlarıriın temel kaynağı döviz (currency) ve özellikle ABD dolarındaki aşın artıştır. Tablo IV, uluslararası toplam. rezerv artışlan içinde, toplam dolar artışının nisbi ağırlığını, 1970~78 \. yıllan için % 60 ila 94 arasında göstermektedir. Altın, IMF rezerv (ve azalışların pozisyonu ve (1970 den sonra) SDR artışlarındaki daki) seyir, diğer dövizlerle birlikte önemli bir boyuttl:!- değildir.. Bu büyük dolar patlamasının kaynağı nedir? ABD ödemeler dengesi bu soruya açıklık getirmektedir. ABD'nin yıllari ödemeler açığı 52 milyar doların üstüntedir. Rezerv hareketler! ile karşılanan 6 inilyar dolar düşülürse ABD üç yıl içinde 47 milyar dolar cıvarında döviz borcu yaratmıştır. ABD'nin diş dünyaya döviz borcu değişik tempolarda artmakta, 1977 de 34 İnilyar dolarla en yüksek değer almaktadır (Tablo V). ABD araşında. 5 kez ticaret açığı vermesine karşın, cari hesaplarda (1975 yılı hariç) devamlı açık vei:nıektedir. Transfer ve uzun vadeli sermaye hareketleri ise, bu dönemde sürekli açık veren kaleı;nl~rdir. Tranferler, ABD'nin genellikle, askeri, siyasi ve ikti$adi (stratejik) a maçlarla üçüncü ülkelere yaptığı yardım ve hibelerden olüşuyor. Uziın vadeli sermaye hareketleri ise ABD firmalarının, özel ve tüzel kişilerinin ABD dışındaki yatirimlan başta olmak üzere yap~ tıklan sermaye ihracıdır. Bir başka deyişle, ABP, dülann dünya parası olmasından ve böylece bir rezerv olarak geçerliğini sürdürmesinden yararlanarak, dolar basma suretiyle dünya yüzündeki siyasi ve iktisadi egemenliğini düşük bir maliyetle devam. ettirnieyi ve genişletmeyi başarıiuştır. ABD ödemeler dengesindeki resmi borçlanmanın dünya rezerv değişimleri içindeki ABD~I)in. resmi borçlannialanna, hesaplamadan ve yuvarlamadan doğ:ih -küçük farklar hariç tutulursa, eşit olduğu kolayca görülebiltr.. (Bu kolaylığı sağlamak için TABLO IV'ün altında bu iki kalem, ayrıca, birlikte gösterilmiş bulunuyor.) ABD Ödemeler dengesi açığının talep uyarmasından mı (demand-induced) arz uyarmasından mı (supply-induced), yani dünyanın geri kalan kısmının rezervlerini artırmak arzusundan mı yoksa ABD'nin politikasından mı_ ileri geldiği :genellikle sonuç _ landırılamamış bir tartışmadır. (Solomon s. 31) Kuşkusuz, 1950 ler ve 60 lar kıt rezerv, özellikle dolar. kıtlığının çekildiği Yıllar olıirak düşünülürse talep uyarması varsayımının geçerli olabileceği akla gelir. Gerçekten, arasında,.uluslararası rezervlerm dünya ihracatına oranı 0.74 dem 0.33 e düşmüştür. (Gulati 99

10 1977) Hatta, bu kıtlık nedeniyle, uluslararası rezervlerf artırmak için, IMF rezerv pozisyonlarına ek olarak, bunun özel ve daha yaygın-kullamşiı bir türü, özel çekme haklarının (SDR) yaratılması düşünülmüş yıllarında 9.5 milyar dolarlı~ bir SDR teşklli hedef alınmıştı. Fonun yasasındaki bu ilk değiştirge_ (First Amandınimt) 23 Temmuz 1969 da yürürlüğe :girdi. Fakat, yılları arasındaki rezerv artışları, özellikle rezerv para olarak dolarm artışı, Tablolardan da görüldüğü. gibi, öyl~ bir boyuta varmıştır ki, 1970 yılında uygulamasına geçilen SDR sistemi, bir anlamda doğarken. ölmüş, bir rezerv olarak nisbi önemini, bir süre içinde giderek: yitirmiştir.. ' Bu aşamadan ~onra, herhalde rezervlerin artışı için bir talep uyarmasından söz etmek doğru olani;:ı.z. Bretton Woods sistemimn_ dağılma sürecinin tamamlanıp ortadan.tamamen kalkmasının gerçekleştiği yıllar olan döneminden önce, sabit kurlar sisteminin kendi iç çelişkileri belirmişti. Uluslararası para sisterninin başlıca üyeleri sayılan ABD ve İngiltere'nin yanısıra yıl için Batı Avrupa ve Japonya'nın güçlü bir ekonomik yapıyı ger çekleştirmeleri, ödeme! er dengesi fazlası vermeleri, artan verimlilik, kızışan ticaret rekabeti ve bu. ülkelerin birbirlerine olan eko nomik bağımlılığının artması sabit kurlar sistemi içinde çözülemiyecek.bir bunalımı kaçınılniaz kılmaktaydı. Döların sağlamlığı kuşkulu duruma girince ki, ortaya çıkan dolarları karşılayacak altın olmadığı gibi, büyük ekonomiler de eskiden olduğu gibi elde dolar tutmak arzusunda değildiler, 1971 de (Ağustos 15) doların altına çevrilmesi durduruldu. Aynı yıl, Aralık ayında, Smitlısonion Institute'de doların % 9 devalüasyon u ve başlıca paraların yeniden kj.lr ayarlaması yapması (realigrunent). kabul ediı'di. (Srnithsonian Agreement). ABD Ödemeler açığının devamı,. yeni. bir dolar devalüasyonu şayiası nedeniyle dolardan kaçış, Smithsonian Anlaşmasını kısa bir sürede baskı altında bırakarak, kurlarda kaçınılmaz dalgalanmalara yol açtı. Böylece, «de facto» ortaya çıkan ayarlanabilir kur sistemi (adjustable peg system), 1973 Martında, AET Bakanlarının dolara karşı ortak_ bir kur dalgalfmmasını (joint floating ar-. rangement) kabul etmelerine kadar sürdü ve Mart 1973 Bretton Woods Sisteminin fiilen sonu oldu. 100

11 Il. YENİ ULUSLARARASI PARA SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ: ' Bir uluslararası para sisteminde üç temel sorun olduğu, kabul edilebilir: 1) ülkelerin ekonomik politikalarının diğerleri üzerindeki etkileri, 2) ülkelerin birbirleriyle olan ilişkilerinden doğan hesapların tasfiyesi, 3) kullanılan para (ların) hacim ve biçimi-. nin saptanması. Doğal olarak da, bu üç sorun, üç yönetim (management) sürecini ortaya çıkarır: a) ödemeler dengesi pozisyonunun ayarlanması, (döviz kurlarının değiştirilmesi dahil), b) ö deme açıklarının finansmanı, c) uluslararası paranın sağlanması: Bir para sisteminin asgari elemanlan bunlardır. Böyle olunca da, yeni bir para sisteminden çok, değişen, gelişen (evolving) bir sistemden söz etmek doğrudur. Çünkü, 1970 lerin başında tohumları filizlenip 1973 de kendini-de facto belli eden esnek ya da dalgalı kurlara bir sistem demek için sistemdeki tüm temel elemanların. oluşmasını beklemek gerekecektir. Daha doğrusu, bugünkü uluslararası para sisteminin bir geçiş dönemi yaşadığını söylemeliyiz. Oluşan bu sistemin, doğuştan gelen bazı özelliklerini şöylece sırallyabiliriz: altıri 'nihai rezerv ve ortak değer ölçüsü olina vasfını bırakmış onun yeriiii SDR alınağa başlaniıştır; sabit kurlar. sistemi, ne IMF'in anlaşmalarmda -ne de ulusla:ı;arası ilişkilerde bir esas teşkil etmemektedir. Ülkeler, kendi pa:ı;:alarını koruyabilmek için diğer ülkelerle, çeşitli esaslara dayanan işbirlikleri geıiştirmektedirler. (Adhvaryu 1977) Smithsonian'da kurların daha geniş bir marj içinde (IMF'in % ± 1) yani ± % 2.25 arasında dalgalanması kabul edilmişken, 1973 den sonra kurlann, yine, tamamen kendi başlarına, kayıtsız dalgalanması diye bir esas da getirilmemiştir. «Dünya döviz piyasaları 1972 sonlarında ve 1973 başlarında spekülatif tazyikler ve bü~-ölçekli kısa vadeli sermaye akımlannın yoğunluk kazanınasını yaşadı<ıı Bu durum, paralar arasındaı «Sistem, 1960 larda giderek artan bir tazyik altına gi.rdi_. Kurları, özellikle dolann değerini korumak içi:n altın havuzunun Cgol<l.pool), sviap anlaşmalarının (para değerini korumak için merkez bankaları arasmdaıki destekleme alımlan için geliştirilmiş destek mekanizması) yüriirlüğe sokulmasına rağmen, 1967 de İngiliz Pound'u devalüe edildiği gibi diğer büyük paralann ıkı.u'lannda da önemli ayarlamalar yapıldı. Altın için Martmda - ikili fiyat sistemi Ctwo-tier price) kabul edildi. CCosta 1977) - Altın Havuzu, B büyük para ülkesi tarafından, doların resmi fiyatı olan bunce = 35$ paritesini ya da ona çok yakın bir pariteyi korunı.aik: için ser- 1'01

12 ki kurlann ve kur ilişkilerinin yapısının ve niteiiğinin değişmesi ne yöneldi. Şubattaki % 10 dolar devalüasyonu, yaygın bir kur değişikliği dalgasını getirdi. «(IMF, Annual Report 1974) Bret.ton Woods Sisteminin temel direklerinden biri böylece yıkılınca, sistemin baş gözcüsü olarak IMF bir şeyler yapmak gereğini duydu. Yönetim Kurulu tarafından 1973 ve 1974 yıllarında kabuı edilip, 1974 Haziran'ında yürürlüğe giren iki temel karar, pratikte, 1978 Nisan ayına kadar geçen süredeki işlere bir ölçüde hukuki bir formül ve işlerlik kazandırinak, durumun tamamen kontroldan çıkmasını önlemek işlevini yerine getirecektir. «Merkezi Hadler ve Daha Geniş Marjlar. Geçici Bir Rejim» ile «Dalgalı Kurlann Yönetimi. için, Rehber ve Yorumun birbirini tamamlayan karariann başlıklandır. <2> Smithsonian Aİılaşmasının fiilen son bulduğu Mart 1973 den soılra döviz kurlan uygulamasında, başlıca şu kategoriler ortaya çıktı: I. Bağımsız olarak dalgalanma,, II. Tek bir paraya bağlanma, III. Bir paralar kompozitesine (ya da sepetine) bağlanma (SDR dahil), best piyasada altın alım-satımı içüı yapılmış bir anlaşmadır. Ayrıntısı için bkz. Solamon s Buna rağmen altın için l:>iri resmi, öteki serbest piyasa fiyatı olmak üzere ikili-fiyat sistemini getirmek kaçınılmaz oldu. DCJia!" iyice zayıflamış ve 1960 ların sonunda çözülme aşamasına gelmişti. (Solomon, s. 119 ve ilerisi) ' 2 IMF YBnetlın, Kurulunun 7 _Kasım 1973 tarih ve 4083-(73/104) sayıliı karar!. «Central' Rates and Wider Margins: A. Temporary Regime-Revised Decisioniida üyeler, paralarının sabit değerleri ya da.merkezi hadlerfniiı % 2.25 civarında kurlarını oyuatabilecekler ancak, kuru tutmağa muvaffak olanıazıarsa Fonu haberdar edecekler, katlı ve seçmeli kurlar uygulamasına (Multiple currency practices and Discriminaıtory Currericy. Arrangements) geçebilecekl!';lrdir.. ÖZü bu olan kararın, ayrıntıları ve temel ilkeleri bir Dibaçe ile 8 maddede toplanmıştır. (IMF Annual Report 1974; Appendix II. 13 Haziran 1974 gün ve (74/67) sayılı «Guidelines for the Manegement of Floating Exchange Ratesn ve «Comnıentaryn, bu al'andaki,tfun yeni tanımları. dalgalanma tekniklerini ve yeni kurallan formüle etmektedir. Gep.elinde, bu metin, 4 Yll kur politikalannın temel referansı olmuştur. <Loc. CiJJt.)) 102

13 IV. Sık aralıklarla, daha önce belirlenmiş bir foimüle göre a yarlama,lar yapılarak tek bir paraya bağlanma, V. Ortak dalgalanma~ Bir ülkenin hangi koşullarla, bu sistemlerden birini seçtiğini ya da seçmesi gerektiğini, bu yazının III. Bölümünde ele alacağız. Bugün, dünya paralarının çoğunluğu bir paraya bağlı görünseler bile, bağlı oldukla;rı paralar ki; Dünya ticaretinin % 70 ni gerçekleştiren ülkejerin paralan olduklan ve dalgalandıklan için, bu günkü kur sisteminin esasım bir tür kontrollu dalgalanma (managed floating) olarak kabul edebiliriz ' Böylece, işleyen de facto bir para sistemi olmasına rağmen, bu uygulamalar, Sistemin kilit taşını oluşturan IMF Anlaşmasına ve 30 yılda gelişmiş kurallara ve anlayışıara ters düşmekteydi. Bu nedenle IMF Anlaşmasında kapsamlı bir değişiklik yapma gereği 'ortaya çıktı. IMF Yönetim Kuruluna 1974 Haziranında sunulan İkinci Değiştirge (The Second Amendment), önerisi 1976 Ocak ayında Jamaika'daki Bakanlar Komitesinde (İİıterim Committe) kabul edilerek Fon üyelerinin onayıarına sunuldu. Üyelerin 97 sinin % oyunu alarak ı Nisan 1978 de yürürlüğe giren İkinci Değiştirg.e, SDR sistemini getiren Birinci Değiştirgeden çok daha kapsamlıdı~.<4> Jamaika Anlaşmasıyla getirilen başlıca esas- lar şöyledir (IMF, ~nu.al Reix>rt, 1976) 3 Ülkelerin kur rejimleri, 1975 yıl'ında şöyle: 81 ülke tek bir paraya bağlı (54 ü dolara, 13 Ü FF na; 10 u İngiliz lirasına); 5 i SDR olm.sk üzere 19 para kompozit bir gruba bağlı ll i ba~ız. 7 si ortak biçimde dalgalamyoi', gerisi de kanşık bir rejim içinde. (Illl.[ll1 Annual Report 1975) Mart 30, 1979 tarihi itibariyle de 62 ülke tek bir paraya bağlı ( 41 i dolara, 14 ü FF na), 12 si SDR ye olmak üzere 33 ü kompozit bir gruba bağlı, gerisi bağımsız olarak ya da ortak olarak dalgalanıyor (8 EMS üyesi) veya rejimi tam olarak. t8.. yin edilemiyor. (Illl.[ll1 Survey 9 Aprill979) Türkiye'de kur rejimi iyi biçimde ta.yin edilemeyen ülkeler grub:una girmektedir." <<Birden fazla paraya. bağım Iıiıgını vejveya katlı kur uygulamasını sürdüren üye «grubuna girdiği gibi bağımsız dalgalanan ya da bir set göstergeye göre kurlarını ayarlayan ilikeler grubuna da girmektedir. 4ı Illl.[ll1 Yönetim Kurulunun 29 Nisan 1977 giin ve 5392-(77/63) say:ıll karanyl'a <<Surveillance over Exchange Rate. Policies» başl.ı.ktı, ayrıntılı bir doküman çikanlarak, biı konudaki ilkeler ve prosedm o:rıtaya konmuştur. Her iiki yılda bir gözden geçirilecek olan bu metin, Jam.aikaı Anlaşmasının uygulama kitabı niteliğindedir. (Illl.[ll1 Annual Report 1977). 103

14 Yeni Siste:mde Kurların Seçimi ve IMF'in Gözetim işlevi. üyeler, döviz ;kurları politikalarını seçmekte serbest olacaklardır. Üyeler, Fonla ve diğer üyelerielişbirliği halinde istikr:}rlı bir döviz kurlan sistemini teşvik etmek ve düzenli anlaşmalar yapmakla yükümlüdürler. Bu şekilde, 1973 den beri, çöken eski sistemin boşluğunu doldurmak (Stop-gap). amacıyla yapılan atılaşmalar ve. uyarlamalar legal bir çerçeve kazanıyordu. Fon, büyük bir çoğunlukla,. uluslararası para sisteminin gelişmesi için, genel biı: klir düzenlemesi tavsiye etse dahi, bu üyelerin diledj.kleri. biçimde özel düzenlemeler yapma olasılığını ortadan kaldırmamaktadır. Yalnız, Fon, döviz kurları p'olitikalan üzerinde, sikı bir gözetim işlevini sürdürecektir. Heı: ne kadar, Jamaika Anlaşması' nın kontrollu dalgalanma. sistemini onayladığı ortadaysa da, bir gün, <<istikrarlı fakat ayarlanabilir kurlarla» sabit kurlar (par value) sistemine döriülebileceği olanağı gözden uzak tutulmamıştır. Bunun için Fon üyelerinin % 85 oy gücünün (üyelerin sayısının değil de ((voting power»ın) böyle bir sisteniin başarı ile işleyebi- _leceği hakkında bir.kanaate varmaları gerekecektir. Yeni Sistemile Altının Rolü ve Geleceği: Bretton Woods Sisteminde merkezi bir yeri olan nihai rezerv durumundaki-altının ((düzgün kurların istikrarını sağlayabildiği ve uluslararası likiditey1 ~arşılıyabildiği ölçüden-bu yerini koru~ duğu, görülmektedir» (S.. B. Singh 1977) Daha, 1950 lerde, ABD' nin altın stoku dı~rdaki dolar borçlarının altına düştükçe, altına... l. ve dolara. karşı bir güvensizlik krizi 'olasılığından, yeri geldikçe söz ediliyordu. (Machlup 1964) Ancak, henüz dol~r kıtlığının yaşandığı, Avrupa paralarının yeterince güçlenınediği ve J:ıele yukarıda boyutlarını belirtrneğe çalıştığımız. ABD ödemeler sorununun ortaya çıkmadığı bir aşamada bazı dalgahmmalara karşın, altın, gorevini yapıyor ve dolayısiyle Bretton Woods Sistemi yaşamaya devam ediyordu. Doların bir kez daha devalüe edildiği (yani bir ounce::::35 S. yerine $ yada 35 SDR= ı ounce olarak saptandığı) ancak, altıri karşılığının resmen_ortadan kaldırıldığı 1973 Martından 1976 başına kadar, para otoritelerinin eller?-ndeki altınları 1973 dolar fiyatına göre hesaplamalarına Jamaika Anlaşma_sı ile son verildi. :Böylece, para otoriteleri ellerindeki altınları piyasa fiyatından he 104

15 sabedeceklerdi. Altıri SDR dahil hiç bir para birimi için ortak bir ölçüt sayılmıyordu. Bunun doğal sonuçları olarak, IMF kotalarında, üyelerin % 25 payıarım altınla ödemeleri zorunluluğu kalkıyor, Fon elin- deki altınların üçte biririi, (ki, 50 milyon ounce) yarısı piyasada satılmak yarısı da üyelerine geri verilmek suretiyle elden çıkarıyor, piyasada satılan altınlarla, per capita milli geliri 300 SDR altında olan ülkelere ödemeler dengesi açığı yardımı yapmak üzere bir fon kuruluyordu: (Altımn «demonetizasyonuıı süreci içinde, ABD Hazinesi de cari açığı finanse etmek ve doları sağlamlaştır- mak için, aynı zamanda hızla yükselen altın fiyatıarım denetleme amacıyla 1975 den itibaren. önemli partiler halinde altın satışını sürdürmektedir. Diğer Merkez Bankalan da açık piyasada alımsatım işlemlerini sürdürmektedirler; Bu Bretton Woods da olmayan bir yeniliktir.) Daha önemli bir sonuç Merkez Bankalarının ellerindeki altın, ları piyasa fiyatlarından değerlendirmeleridir. :Bu şekilde, altın fiyatına göre, dünya rezervleri % arası bir artış göstermektedir. Financial Times,-in Şubat 1~79 sonuna göre, ounce=200 $ altın fiyatından yaptığı hesaplamaya göre Dünya altın rezervlerinin değeri (monetary gold} milyar dolardır ki, Tablo III de den hesaplanan stok miktarıyla uyum göstermektedir. (Aynı kaynak döviz rezervlerini dolar gösteriyor ki, IMF pozisyonu ve SDR artışı olmadığına' göre, dünya rezervlerinde sade-.. ce altının revalüe edilmesinden dolayı ı% 60 üstünde fazlalık yaratılmış olmaktadır). (F. T. 12 June 1979) Bu fazlalık ise, dünya altın stokunun büyük bir kısmını elfnde buluhd,uran ve çoğu öde:rp.eler dengesi fazlası veren sanayileş miş ülkelere ekstra bir rezerv sağlamaktadır. Heme:q., dünya rezervlerinin yarısını elinde. bulunduran az sayıda ülke, (TABLO VI) bu.% 60 artışın tamamına yakınını da Otomati~ olarak ele geçirmiş bulunma~tadır. Bu durumun, gelişen ülkelerin_pisbi durumunu daha_ da kötüleştirdiği muhakkaktır. Bu noktaya daha ilerde geleceğiz. Fakat, fiyatı giderek artan altının (1979 ortasında ounce 300 $ tavanına bir çok kez yaklaştı), çok kısa bir süre i- 105

16 çinde, «remonetizasyonunun» gündeme gelmesi ilgi çekici bir gelişmedir ~(15>. SDR ve Geleceği. Uluslararası rezerv kıtlığına ve bir ölçüde de dağılım eşitsiz liğine çare olmak, değeri giderek azalan do~arla birlikte, diğer dövizlerin de bir şekilde ortak değer ölçüsü görevini iyi bir esasa (birim) bağlamak üzere, dünya ticaretinde geçerli 16 paranın ~,#;ırlıklı ortalamasından oluşan SDR, arasında toplam rezervlerin% 4.5 oranına kadar bir yükselme gösterdikten sonra, altının revalüasyonu ile birlikte, bir rezerv olarak, toplam içindeki nisbi önemini tamamen yitirip, bir ortak ölçü birimine dönmüştü. IMF' in tüm hesaplamaları, anlaşmalan ve istatistiklerinde SDR kullanılıyor. Ayrıca, ul-qslararası hava yölu ücretleri, dalgalı kurların bazı kredi türleri de bu: birimi esas alıyor. Oysa, SDR, altının, her türlü işleviyle yerini alacak bir temel rezerv (principal reserve asset) olarak tasarlanmış ve uygulamaya konmuştu. Triffin'in yak- laşımı Keynes'inkine paralel olarak şöyledi: «Ulusal para sistemlerinde, kredi-parası nasıl altın paranın yerini almışsa, yapay kredi rezervleri de (man-made credit reserves), sonunda altın rezervinin yerini alacaktır. (S.B. Singh 1977). Jamaika Anlaşmasında, bir anlamda SDR'ı güçlendiren, Fon kotalarının % 32.5 oranında artırılma,sı (% 25 altın dilinii yerine, üyelerin, bunu SDR veya diğer dövizlerle ödenriıesi kararıyla birlikte), kabul edilirken, SDR'in yaygınlaştırılması, pratikte ortada kalıyordu. Çünkü, Fon'Un. geliştirmiş olduğu serbestçe kullanılabilen döviz kavrami, ABD dolan, DM, FF, Yen gibi paraların uluslararası rezerv olma vasfınırı sürdüğünü ve süreceğim gösteriyordu. Doların (döviz) rolü ve yeri hakkında bir karar verilmeyerek, sistemin eurodolar merkezleri dahil rezerv merkezlerinin denetimine bırakıl<;lığı anlaşilıyor. (Gulati 1977) SDR'ı yedek bir rezerv halinde bırakan etkenler, Avrupa ya da serbest para piyasası denilen olgunun niteliği ve boyutları görülmeden, kolaylıkla anlaşılamaz Bu konu, elinde önemli altın stokları ola'n bazı Avrupa ülkeleri tıl.raıfındıin Avrupa Para Sisteminde altının bir rol oy'naması şeklinde öneriler yapılmasıyla o:r:taya çıktı. Şimdilik, remonetizasyon uzak ibir ihtimal glbi görünse de ilerde ne gibi gelişmeler olacağını kestirrnek güçtür. (F.T.. Ju'ne 12, 1979, David Marsh, «A Monetary Renaissance»). 106

17 Euromeneyıı Piyiısası:,Bretton Woods Sistemi içinde de, her zaman, faiz ve kur farklarından yararlanmak isteyen belli bir miktar spekülatif para (hot money).nievcuttu. Ancak,_ bu uluslararası rezerv miktarını ve hareketlerini etkileyecek boyutta değildi. Avrupa paralarının güç kazanması ve dolara ihtiyacın azalması olgusuna paralel olarak, Merke2i Bankalarının elinde, faiz getirmeyen kolaylıkta altına çevrilemeyen, ancak, ABD Hükümet Senetleri almakta kullanılabilecek olan dolar rezervleri, ihtiyacın ötesinde birikıneye ba ladı; e~onom,ilerin bu paralarla alacakları fazla bir mal kalmarhlştı. Bu dövizleri bir şekilde ticaret bankalarına devretrneğe başladılar. Ayrıca, ihracat geliri olarak döviz getiren firmalarının dolarlarını Merkez Bankasına devretmeleri ile ilgili mevzuatı da gevşettller. Bu bir anlamda bu firmı:ı,lara, ellerindeki dövizleri istedikleri gibi kullanabileceklerint gösteren bir işaretti. Böylece ilk olarak Londra'daki ticaret bankalan, dolar üzerinden borç verrneğe başladılar. Bu ol_gu hızla gelişti ve klasik para merkezlerinin de.dışına yayıldı. Karaip adaları, Singapur ve Hong-Kong yeni serbest para piyasası merkezleri arasına katıldı...- Genellikle, borç işlemleri dolar üzerinden yapıldığından, ABD mahreçli olmayan bu dolarıara cceuredolar» denildi ve terim yaygınlaşt ı. Dolann yanısıra diğer Avrupa paraları ve hatta daha sonra' Japon ve Arap paraları da petrol krizinden sonra bu piyasaya çıkınca, daha genel bir terim olan «euroclirrency (avrupa parası) ıı da kullanılmaya başlandı. «Eurocurrencyıılerin kompozisyonu değişmekle birlikte, dolar her zaman % ağırlığındadır. Miktarlan gidere~ artan bu resmi rezerv dışı paraların kaynağı sadece A vrvpa değildir. ABD' de faiz hadlerinin ve banka karlarının nisbi düşüklüğü, ABD ban-. kalarının da hızla uluslararası bankacılığa kaymasına neden oldu. Böylece uluslararası bankacılık sistemindeki toplam mevdut 800 miiyar dolara ulaştı. (1979 ortası) Bankalararası!nterbank muamelelerin dışında piyasanın hacmi 500 milyar dolara yakındır ki, bu miktar gelişmiş 7 piyasa ekonomisinin toplam para stokunun beşte birine eşittir. (The Economist, June ) Bu stok, aynı zamanda (altın revalüasyonu :yapmadan). resmi dünya rezervlerinin-de çok üstündedir. Özel para stoku 1973 yılına kadar, resmi ıs ABD Banka sisteminin ülke içi ve uluslararası kar hadleri arasındaki önemli farklar ve-nedenleri ile ilgifi olarak bkz. The Economist survey <<Joust for Supremacy, A Survey of American Financial Institutionsıı. 107

18 ~ ~--~~ r~ - rezervlerinin altında bulunuyordu. Petrol krizinin çıktığı 197? yılından bu yana, «eurocurrency stoku yılda % 25 gibi çok yüksek bir hızla büyümektedir. Bu süre 'içinde 7 ülkenin iç para arzı,.kombine olarak % 10 civarında artmıştır. Bu aşamada devreye ccpetrodoları> denilen OPEC_ fazlaları girmektedir. Genelinde,- uluslararası bankacılık sistemine zerkedilen petrodoların menşei Ortadoğu' daki petrol ülkeleridir. Buraya kadar -cc euromoney» piyasasınıiı arz yanı ele alındı. Doğal olarak piyasasının talep dinamiği arz yanı kadar önemlidir. Talebi görebilmek için, TABLO VII deki global ödeme dengesi sonuçlarını, özellikle eecari hesapları» incelemeliyiz. Bu noktada, a çıkça bir grubun açığının ötekinin fazlasına eşit olduğu (zero sum game) belirinel,üedir. Açık veren grup, petrol üretmeyen az gelişmiş ya da gelişm~kte olan ülkelerdir. Bu açık; genelinde petrol ithalatından doğinakta ve dünya rezervlennin, adaletsiz. dağıliını yüzünden bu ülkeler açıklarını kendi rezervleri ile dengeleme- dunimunda buhinmamaktadırlar. Dünya rezervleri, Bretton Woods' dan bu yana, bu _ ülkeler ıçın hemen aynı, deği~meyeh bir dağılım yani 1/4 ila 1/5 arasında oynamakta;.geri kalan 3/4 ya da 4/5!se 1974 e kadar henien tamamen endüstri ülkeleri; l974 den sonra da OPEC ile birlikte 2/3 oranında paylaşılmaktadır.. (TABLO VI) Petrol -ithal ederi ülkelerfn ödemeler açıkları, petrol ihraç e den ülkelerin fazlaları ile de önemli ölçüde beslenen bu serbest pi- yasadan karşılanmaktadır. Bir şekilde bu ccfazlan devretmektedir. crrecyclingn. denilen olay da-budur. Ancak bu olayda, ana- paranın sa:hibi olarak OPEC ülkelerinin de bir «karıın olmakla birlikte, esas ((kar», bu ı:;erbest piyasayı çalıştırim uluslararası bankacılık sisteminindir. <7> Uluslararası bankacılık sisteminin de gelişmiş- 7 Avrupa para piyasası ikii.-türlü borç vermektedir. Banka kredileri ki, toplam borç işleinierinin % 70 'ni oluşturmaktadır, ortalama vadeleri bonolardan (tahvil) daha- kısadır. Banka kredileri değişik faiz ihadleri taşımaıktaclırl~r. Gener usul, Londra bankalar arası faiz haddinin (London I'nterbank Offer Rate) ya da kısaca Libor üstüne eklenen bir komisyondur (spread). Altı aylık mevduata uygulanari Libor üstündeki «spread», bankerin, müşterinin kredi durumu hakkındaki yargısının (creditworthiness) ve piyasadaki para arzının bir bileşkesidir. Avrupa para piyasası genelinde bir bankalar arası nitelik taşıdığı_ için büyü..lr borçlanmalar, bir-kaç bankarun yönetiminde fazla sayıda bankanın birleşriıesiyle (syndicate of ba'nks) verilen toplu borçtur (syndicated Ioans). Diğer borç verme usulü belirli sürelerle, her hangi 108

19 / rezerv ülkelerinin denetiminde olduğu düşünülürse, niçin uluslararası platformda azgelişmişlerin rezerv kaynaklarının, geliştirilmesinde somut adımlar atılmadığı ve uluslararası temel rezerv olarak «dolar»dan bir türlü vazgeçhemediği anlaşılınağa başlanabilir. Doların ü stünlüğü~ü:n. Sürme Sorunu: Bergsten, «bir ülkenin parası kilit para statüsü kazanmışsa dünya politika sahnesinde önemli bir rol oynamalıdır, diyor,. (Bergsten s. 101) Bunun tersi de aynı şekilde geçerli. ABD~ Ağustös ı9n de dolarırı konvertibilitesini kaldırdığıilı ve doların mevcut kur rayiçlerini savunma niyetinde olmadığuiı ilan ettiğinde, dünya para sistemi büyük sarsıntı geçirmekle birlikte,. çökmediği gibi, başka bir para için çok ciddi bir felaket sayılabilecek bu duruma. rağmen, dolar kilit para statüsünü sürdürüyor. Başta petrol fiyat.jan olmak üzere, dünya ticaretinin başlıca mallan dolarla öl çülüyor ve dolar oiarak saklamyor. Çünkü, ABD'nin elinde, <<nükleer tehdit» olduğu gibi, ülkedeki yabancı hesaplan dondurma. (freeze foreign assets); daha ileri giderek doların, ABD elindeki diğer rezervlere konvertibilitesihi kaldırmak gibi bir de <<mali tehdit» bulunmaktadır ki, dolar sahibi ülkeler ve şahıslar, hatta kilit paranın yasama alam dışında kalan <<eurodola:rn piyasası bile bu konuda e h küçük bir riski göre alarnamaktadır. \ Doların değeri ve gücü hızla azalırkım uluslararası para sistemi içinde oynadığı rolün artmasındak paradox belki de en iyi bir şekilde, doları ikame edecek, rakip bir kilit paranın, kısa zamanda ortaya çıkamamasıdli'. <<Kilit rezerv olabilme, kilit' rezerv olarak sahnede kalabilp:ıekten çok daha güçt:ür.n. (Bergsten ~. 116) >> Ulusal p~ranın uluslararası kullarumının, bir sistemin çöküşüne neden ohin sonuçları ortada iken, başka bir paranın aym yere gelmesi de artık söz konusu değil. SDR dan sonra Avrupa Parı:ı, Sisteminin (EMS) temelinin atılıp yeni <<kompozitiı ler yaratılmağa<s> bir para hatta SDR üzerinden bono.ihracıdır. Burada bir ye~ ve aynı zamanda güçlük dalgalı faiz haddinden (floating rate note.ş) tahvil ihracıdır ki uluslararası bankacılığın (off shore banlting) şartlarının bir belirtisi olmaktadır. B.Bu yılın Mart ayında yürürlüğe sokulan Avrupa Para Sistemi (EMS) 7 Avfupa parasının (Sterling hariç), bir şebeke içinde, or.taya çıkarıfan yeni para birimi ECU (EUropean Currency Unit) ne karşı en fazla o/o ± 2.5 (İtalyan lireti o/o ± 6) oynayabileceği bir sistem getiriyor. The Economist, March 13, 1979; s. 74l 75. ' ı 109

20 çalı ılması, Dünyanın altın dahil yem rezerv arayı ları içinde o ı~ duğunu kanıtlamaktadır. TABLO VI: DÜNYA REZERVLERİNİN ÜLKELERE YÜZDE DAGILIMI (195o.-:.1977) Ülkeler Eiıdüstn üık Fransa F. Afmanya İtalya ~ :u Japonya Hollanda ı. o L !sveç İsviçre İngiltere 9.5 8: ABD ' Diğerleri Gelişen Ülk OPEC Ülke : Az. Geliş. Ü"_!k TOPLAM Endüstri Ülk. ve OPEC Topl Gelişen Ülk. ve az Geliş. Ülk. Topl , TOPLAM oo.o KAYNAK:IMF, Annual Report 1978, Tablo 14 den kısaltılarak ve yeniden düzenlenmıiştir. hesaplanmış 1 Avusturya, BelçiJia-Lüksembur, Danimarka, Norveç. 2 «More developed primary producing countries» grubuna giren ülkeler: Finlandiya, Yunanistan, İzlanda, İrlanda, Malta, Por~ekiz,.İspanya,.Tüi-.kiye, Yugoslavya, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika. 110

I. Uluslararası Parasal Ortam 1

I. Uluslararası Parasal Ortam 1 İÇİNDEKİLER Ön Söz Teşekkür Öğrenciye Editör ün Notu XI XIII XV XIX I. Uluslararası Parasal Ortam 1 1. Döviz Piyasası 3 Döviz İşlem Hacmi 3 Coğrafi Döviz Kuru İşlemi 4 Spot Döviz Kurları 7 Döviz Arbitrajı

Detaylı

İÇİNDEKİLER (*) 1- Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu (2002-2015 Eylül)

İÇİNDEKİLER (*) 1- Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu (2002-2015 Eylül) İÇİNDEKİLER (*) 1- Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu (2002-2015 Eylül) 2- Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcunun Borçluya Göre Alacaklı Dağılımı (2002-2015

Detaylı

EKONOMİ DEKİ SON GELİŞMELER Y M M O D A S I P R O F. D R. M U S T A F A A. A Y S A N

EKONOMİ DEKİ SON GELİŞMELER Y M M O D A S I P R O F. D R. M U S T A F A A. A Y S A N 1 EKONOMİ DEKİ SON GELİŞMELER 1 3 M A R T 2 0 1 4, P E R Ş E M B E Y M M O D A S I P R O F. D R. M U S T A F A A. A Y S A N 1948 DEKİ EKONOMİK DURUM 2 TABLO I Ülke ABD Doları Danimarka 689 Fransa 482 İtalya

Detaylı

Uluslararası Para Sisteminin Tarihi

Uluslararası Para Sisteminin Tarihi Bölüm 6 Uluslararası Para Sistemi Altın Standardı (1876 1913) Altın MÖ 3000 yılından beri ticarete aracılık etmektedir. Altın standardında her ülke parasının değerini belirli ağırlıkta saf altın cinsinden

Detaylı

Plan Ödemeler Dengesi, tanım, kapsamı Ana Hesap Grupları Cari Denge, Sermaye Hesabı Dengesi Farklı Ödemeler Dengesi Tanımları Otonom ve Denkleştirici

Plan Ödemeler Dengesi, tanım, kapsamı Ana Hesap Grupları Cari Denge, Sermaye Hesabı Dengesi Farklı Ödemeler Dengesi Tanımları Otonom ve Denkleştirici Ödemeler Dengesi Doç. Dr. Dilek Seymen Araş. Gör. Aslı Seda Bilman 1 Plan Ödemeler Dengesi, tanım, kapsamı Ana Hesap Grupları Cari Denge, Sermaye Hesabı Dengesi Farklı Ödemeler Dengesi Tanımları Otonom

Detaylı

TÜRKİYE AÇISINDAN EURO NUN ROLÜ

TÜRKİYE AÇISINDAN EURO NUN ROLÜ TÜRKİYE AÇISINDAN EURO NUN ROLÜ GAZİ ERÇEL BAŞKAN TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI 6. Uluslararası Finans ve Ekonomi Forumu VİYANA, 9 KASIM 2000 Euro ile ilgili görüşlerimi sizlerle paylaşmak üzere, bu

Detaylı

2015 NİSAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ

2015 NİSAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ NİSAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ 15 Haziran Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcuna ilişkin yılı verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından

Detaylı

EKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Ocak 2012, No: 20

EKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Ocak 2012, No: 20 EKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Ocak 2012, No: 20 Bu sayıda; Dünya Bankası Küresel Ekonomik Beklentiler Raporundaki tespit ve değerlendirmelere yer verilmiştir. i Dünya Bankasından

Detaylı

ÖZEL SEKTÖRÜN YURTDIŞINDAN SAĞLADIĞI KISA VADELİ KREDİ BORCU İSTATİSTİKLERİ Ağustos İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü

ÖZEL SEKTÖRÜN YURTDIŞINDAN SAĞLADIĞI KISA VADELİ KREDİ BORCU İSTATİSTİKLERİ Ağustos İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü ÖZEL SEKTÖRÜN YURTDIŞINDAN SAĞLADIĞI KISA VADELİ KREDİ BORCU İSTATİSTİKLERİ Ağustos 2017 1 Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Kısa Vadeli Kredi Borcu (2004-2017 Ağustos) 2 Özel Sektörün Yurtdışından

Detaylı

GARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. ALTIN EMEKLİLİK YATIRIM FONU 2013 YILI 6 AYLIK FAALİYET RAPORU 1-Ekonominin Genel durumu Dünya ekonomisi 2013 ü genel olarak bir toparlanma dönemi olarak geride bıraktı.

Detaylı

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL 6. HAFTA 4. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERE ULUSLAR ARASI FON HAREKETLERİ Gelişmekte olan ülkeler, son 25 yılda ekonomik olarak oldukça

Detaylı

DÖVİZ KURU PARİTE DEĞİŞİMİ VE PETROL FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞÜN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİSİ ( 5 Şubat 2015 ) ( Zafer YÜKSELER )

DÖVİZ KURU PARİTE DEĞİŞİMİ VE PETROL FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞÜN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİSİ ( 5 Şubat 2015 ) ( Zafer YÜKSELER ) DÖVİZ KURU PARİTE DEĞİŞİMİ VE PETROL FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞÜN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİSİ ( 5 Şubat 2015 ) ( Zafer YÜKSELER ) 1. Döviz Kuru Pariteleri: Uluslararası piyasalarda ABD doları diğer para birimlerine

Detaylı

CARİ AÇIK NEREYE KADAR?

CARİ AÇIK NEREYE KADAR? CARİ AÇIK NEREYE KADAR? Prof. Dr. Doğan CANSIZLAR ANKARA - 14 Aralık 2011 1 Türkiye Ekonomisindeki Bazı Eşitlikler -Ekonomik Büyüme = Artan Dış Açık -Artan Dış Açık = Artan Dış Borçlanma -Artan Dış Borçlanma

Detaylı

109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR

109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR -1- 109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR Yabancıların, 8 Haziran itibariyle Türkiye de 53 milyar 130 milyon dolarlık hisse senedi, 38 milyar 398 milyon dolar devlet iç borçlanma senedi (DİBS) ve 407

Detaylı

2015 HAZİRAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ

2015 HAZİRAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ HAZİRAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ 13 Ağustos Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcuna ilişkin yılı ikinci çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

Detaylı

Ödemeler Dengesi Doç. Dr. Dilek Seymen Araş. Gör. Aslı Seda Bilman 1 Plan Ödemeler Dengesi, tanım, kapsamı Ana Hesap Grupları Cari Denge, Sermaye Hesabı Dengesi Farklı Ödemeler Dengesi Tanımları Otonom

Detaylı

Türkiye de Yabancı Bankalar *

Türkiye de Yabancı Bankalar * Bankacılar Dergisi, Sayı 52, 2005 Türkiye de Yabancı Bankalar * I. Giriş: Uluslararası bankacılık faaliyetleri, geçen yüzyılın ikinci yarısından itibaren uluslararası ticaret akımlarının ve doğrudan yabancı

Detaylı

2015 MAYIS ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ

2015 MAYIS ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ MAYIS ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ 14 Temmuz Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcuna ilişkin yılı Mayıs verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından

Detaylı

ULUSLARARASI PARASAL SİSTEMİN GELİŞİMİ. Türev Piyasaları, Sayılgan 2

ULUSLARARASI PARASAL SİSTEMİN GELİŞİMİ. Türev Piyasaları, Sayılgan 2 TÜREV PİYASALARI Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Türev Piyasaları, Sayılgan 1 ULUSLARARASI PARASAL

Detaylı

Merkez Bankası 1998 Yılı İlk Üç Aylık Para Programı Gerçekleşmesi ve İkinci Üç Aylık Para Programı Uygulaması

Merkez Bankası 1998 Yılı İlk Üç Aylık Para Programı Gerçekleşmesi ve İkinci Üç Aylık Para Programı Uygulaması Merkez Bankası 1998 Yılı İlk Üç Aylık Para Programı Gerçekleşmesi ve İkinci Üç Aylık Para Programı Uygulaması Gazi Erçel Başkan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 1 Nisan 1998 Ankara I. Giriş Ocak ayı başında

Detaylı

ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ( )

ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ( ) ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME (2014-2016) I- Dünya Ekonomisine İlişkin Öngörüler Orta Vadeli Program ın (OVP) global makroekonomik çerçevesi oluşturulurken, 2014-2016 döneminde; küresel büyümenin

Detaylı

Para nedir? Uluslar arası Para Nedir?

Para nedir? Uluslar arası Para Nedir? Dünya Para Sistemi Para nedir? Uluslar arası Para Nedir? Değer ölçüsü Değişim aracı Biriktirme aracı Bu üç işlevi ülkesi dışında da kısmen veya tamamen gerçekleştirirse uluslar arası paradır Uluslar arası

Detaylı

GENEL DEĞERLENDİRME TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

GENEL DEĞERLENDİRME TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI GENEL DEĞERLENDİRME Küresel kriz sonrası özellikle gelişmiş ülkelerde iktisadi faaliyeti iyileştirmeye yönelik alınan tedbirler sonucunda küresel iktisadi koşulların bir önceki Rapor dönemine kıyasla olumlu

Detaylı

Cari açığın bazı özellikleri ve politika önerileri. Seyfettin Gürsel

Cari açığın bazı özellikleri ve politika önerileri. Seyfettin Gürsel Bilgi Notu 8/2 23.7.28 Cari açığın bazı özellikleri ve politika önerileri Seyfettin Gürsel Bu bilgi notunda büyümekte olan cari açığın (22-27) yatırım mallarının finansmanı, enerji fiyatları, reel kur

Detaylı

Original Sin olgusu ve BRIC-T ülkelerinin Dış finansmana Dayalı Kalkınması. Tahsin BAKIRTAŞ

Original Sin olgusu ve BRIC-T ülkelerinin Dış finansmana Dayalı Kalkınması. Tahsin BAKIRTAŞ 5 inci İSTANBUL EKONOMİ ve FİNANS KONFERANSI 26-27 Kasım 215 Original Sin olgusu ve BRIC-T ülkelerinin Dış finansmana Dayalı Kalkınması Tahsin BAKIRTAŞ Original Sin olgusu Bugünün dünya finans düzeninde,

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI İstanbul Ekonomi ve Finans Konferansı Dr. İbrahim Turhan Başkan Yardımcısı 20 Mayıs 2011 İstanbul 1 Sunum Planı I. 2008 Krizi ve Değişen Finansal Merkez Algısı II. III.

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 17 Ağustos 2015, Sayı: 23. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 17 Ağustos 2015, Sayı: 23. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni 17 Ağustos 2015, Sayı: 23 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya İnci Şengül

Detaylı

IMF, Birleşmiş Milletlerin uzmanlaşmış kurumlarından biri olsa da, kendi tüzüğü, yönetim yapısı ve mali kaynağı vardır.

IMF, Birleşmiş Milletlerin uzmanlaşmış kurumlarından biri olsa da, kendi tüzüğü, yönetim yapısı ve mali kaynağı vardır. IMF ye Genel Bakış Biz kimiz? Uluslararası Para Fonu (IMF) parasal konularda küresel işbirliğini arttırmak, mali istikrarı sağlamak, uluslararası ticareti kolaylaştırmak, yüksek istihdamı ve sürdürülebilir

Detaylı

3. BÖLÜM DÖVİZ PİYASASI

3. BÖLÜM DÖVİZ PİYASASI 3. BÖLÜM DÖVİZ PİYASASI Döviz: yabancı ülke paraları ve para yerine geçen yabancı banka havaleleri, ödeme emirleri, döviz poliçeleri gibi tüm ödeme araçlarına döviz denir. Efektif: Nakit yabancı banknotlara(kağıt)

Detaylı

12.03.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ

12.03.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ 12.03.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ Ocak ayı cari işlemler açığı piyasa beklentisi olan -5,2 Milyar doların altında -4,88 milyar dolar olarak geldi. Ocak ayında dış ticaret açığı geçen yılın aynı ayına göre

Detaylı

DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER

DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER 1.KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM 2013 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 2,8 oranında büyüyen ABD ekonomisi üçüncü çeyrekte yüzde 3,6 oranında büyümüştür. ABD de 6 Aralık 2013 te

Detaylı

KALKINMAKTA OLAN ÜLKELERİN MAKRO EKONOMİK SORUNLARINDA GÖZLENEN BAZI GELİŞM ELER

KALKINMAKTA OLAN ÜLKELERİN MAKRO EKONOMİK SORUNLARINDA GÖZLENEN BAZI GELİŞM ELER KALKINMAKTA OLAN ÜLKELERİN MAKRO EKONOMİK SORUNLARINDA GÖZLENEN BAZI GELİŞM ELER Doç.Dr. Nurdan Aslan GİRİŞ Son on yılda, birçok ülkede yoğun yapısal değişmelerin yaşandığı, uluslararası ekonomi ile entegrasyonun

Detaylı

Ekonomi II. 23.Uluslararası Finans. Doç.Dr.Tufan BAL. Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından

Ekonomi II. 23.Uluslararası Finans. Doç.Dr.Tufan BAL. Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından Ekonomi II 23.Uluslararası Finans Doç.Dr.Tufan BAL Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından faydalanılmıştır. 2 23.Uluslararası Finans 23.1.Dış Ödemeler

Detaylı

https://www.garantiemeklilik.com.tr/fon-ile-ilgili-duyurular.aspx internet adreslerinden

https://www.garantiemeklilik.com.tr/fon-ile-ilgili-duyurular.aspx internet adreslerinden GARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. ALTERNATİF STANDART EMEKLİLİK YATIRIM FONU 2013 YILI 6 AYLIK FAALİYET RAPORU 1- Ekonominin Genel durumu Dünya ekonomisi 2013 ü genel olarak bir toparlanma dönemi olarak

Detaylı

FİNANSAL SİSTEM DÜZENLEMELERİ VE EKONOMİK BÜYÜME

FİNANSAL SİSTEM DÜZENLEMELERİ VE EKONOMİK BÜYÜME Niyazi ÖZPEHRİZ FİNANSAL SİSTEM DÜZENLEMELERİ VE EKONOMİK BÜYÜME 1. Giriş Finansal sistemin işleyişi, ekonomik büyüme üzerinde önemli etkilere sahip olabilmektedir. İyi işleyen bankacılık sistemi ve menkul

Detaylı

Sayı: 2006-34 26 Mayıs 2006. Toplantı Tarihi: 25 Mayıs 2006

Sayı: 2006-34 26 Mayıs 2006. Toplantı Tarihi: 25 Mayıs 2006 Sayı: 2006-34 26 Mayıs 2006 PARA POLİTİKASI KURULU DEĞERLENDİRMELERİ ÖZETİ Toplantı Tarihi: 25 Mayıs 2006 1. Para Politikası Kurulu (Kurul), kararlarını enflasyonun orta vadeli hedeflerle uyumlu olmasını

Detaylı

11.12.2013 CARİ İŞLEMLER DENGESİ

11.12.2013 CARİ İŞLEMLER DENGESİ 11.12.2013 CARİ İŞLEMLER DENGESİ Ekim ayı cari işlemler açığı piyasa beklentisi 2,9 Milyar dolar eksiyken, veri beklentilere paralel 2,89 milyar dolar açık olarak geldi. Ocak-Ekim arasındaki 2013 cari

Detaylı

SORU SETİ 11 MİKTAR TEORİSİ TOPLAM ARZ VE TALEP ENFLASYON KLASİK VE KEYNEZYEN YAKLAŞIMLAR PARA

SORU SETİ 11 MİKTAR TEORİSİ TOPLAM ARZ VE TALEP ENFLASYON KLASİK VE KEYNEZYEN YAKLAŞIMLAR PARA SORU SETİ 11 MİKTAR TEORİSİ TOPLAM ARZ VE TALEP ENFLASYON KLASİK VE KEYNEZYEN YAKLAŞIMLAR PARA Problem 1 (KMS-2001) Kısa dönem toplam arz eğrisinin pozitif eğimli olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

Detaylı

BBH - Groupama Emeklilik Gruplara Yönelik Büyüme Amaçlı Hisse Senedi Emeklilik Yatırım Fonu

BBH - Groupama Emeklilik Gruplara Yönelik Büyüme Amaçlı Hisse Senedi Emeklilik Yatırım Fonu BBH - Groupama Emeklilik Gruplara Yönelik Büyüme Amaçlı Hisse Senedi Emeklilik Yatırım Fonu BİST-100, Aralık ta %10,5 değer kaybederek 67.801 den kapattı. Aynı dönem içerisinde Bankacılık endeksi %12,4,

Detaylı

BANKA DIŞI FİNANS KESİMİNİN GELİŞİMİ VE GELECEĞİ DR. GÜRMAN TEVFİK KURUMSAL YATIRIMCI YÖNETİCİLERİ DERNEĞİ

BANKA DIŞI FİNANS KESİMİNİN GELİŞİMİ VE GELECEĞİ DR. GÜRMAN TEVFİK KURUMSAL YATIRIMCI YÖNETİCİLERİ DERNEĞİ BANKA DIŞI FİNANS KESİMİNİN GELİŞİMİ VE GELECEĞİ DR. GÜRMAN TEVFİK KURUMSAL YATIRIMCI YÖNETİCİLERİ DERNEĞİ SERMAYE PİYASASI KURUMU KONFERANSI 8 MAYIS 2003 1 FİNANSAL SİSTEMİN İŞLEVLERİ I Malların, hizmetlerin

Detaylı

Tekstil-Hazır Giyim Gülay Dincel TSKB Ekonomik Araştırmalar dincelg@tskb.com.tr Kasım 2014

Tekstil-Hazır Giyim Gülay Dincel TSKB Ekonomik Araştırmalar dincelg@tskb.com.tr Kasım 2014 Tekstil-Hazır Giyim Gülay Dincel TSKB Ekonomik Araştırmalar dincelg@tskb.com.tr Kasım 2014 Sektöre Bakış Tekstil ve hazır giyim sektörleri, GSYH içinde sırasıyla %4 ve %3 paya sahiptir. Her iki sektör

Detaylı

Chapter 15. Para, Faiz Oranları ve Döviz Kurları. Slides prepared by Thomas Bishop. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Chapter 15. Para, Faiz Oranları ve Döviz Kurları. Slides prepared by Thomas Bishop. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Chapter 15 Para, Faiz Oranları ve Döviz Kurları Slides prepared by Thomas Bishop Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Önizleme Para Nedir? Para arzının kontrolü Parasal varlık tutma

Detaylı

2006 YILI EGE BÖLGESİ NİN 100 BÜYÜK FİRMASI

2006 YILI EGE BÖLGESİ NİN 100 BÜYÜK FİRMASI 2006 YILI EGE BÖLGESİ NİN 100 BÜYÜK FİRMASI Ege Bölgesi Sanayi Odası nın 1982 den beri sürdürmekte olduğu Ege Bölgesi nin 100 Büyük Sanayi Kuruluşu çalışması, bölgemiz sanayiinin içinde bulunduğu duruma,

Detaylı

2015 EKİM ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ

2015 EKİM ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ EKİM ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ 17 Aralık Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcuna ilişkin Ekim verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından

Detaylı

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ KISIM: ULUSLARARASI FİNANSAL MİMARİ

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ KISIM: ULUSLARARASI FİNANSAL MİMARİ vi İÇİNDEKİLER BİRİNCİ KISIM: ULUSLARARASI FİNANSAL MİMARİ BİRİNCİ BÖLÜM ULUSLARARASI FİNANS VE GENEL ÇERÇEVESİ 1.1. Uluslararası Finansın Konusu... 3 1.2. Ulusal-Uluslararası Finansal İşlem Ayrımı ve

Detaylı

RUS TÜRK İŞADAMLARI BİRLİĞİ (RTİB) AYLIK EKONOMİ RAPORU. Rusya ekonomisindeki gelişmeler: Aralık Rusya Ekonomisi Temel Göstergeler Tablosu

RUS TÜRK İŞADAMLARI BİRLİĞİ (RTİB) AYLIK EKONOMİ RAPORU. Rusya ekonomisindeki gelişmeler: Aralık Rusya Ekonomisi Temel Göstergeler Tablosu RUS TÜRK İŞADAMLARI BİRLİĞİ (RTİB) AYLIK EKONOMİ RAPORU Rusya ekonomisindeki gelişmeler: Aralık Rusya Ekonomisi Temel Göstergeler Tablosu 11 1 13 1 * GSMH (milyar dolar) 1.9..79 1.86 1.3 1.83 1.578 1.61

Detaylı

Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Orta Vadeli Program. 22 Kasım 2013

Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Orta Vadeli Program. 22 Kasım 2013 Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Orta Vadeli Program 22 Kasım 201 Büyüme Tahminleri (%) 4, 4,1 Küresel Büyüme Tahminleri (%) 4,1,2,0 ABD Büyüme Tahminleri (%) 2,,,,,,1,6,6 2,8 2,6 2,4 2,2

Detaylı

TÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ www.tisk.org.tr

TÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ www.tisk.org.tr TİSK AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ- MART 2016 (SAYI: 85) GENEL DEĞERLENDİRME 31.03.2016 Ekonomi ve İşgücü Piyasası Reformlarına Öncelik Verilmeli Gelişmiş ülkelerin çoğunda ve yükselen ekonomilerde büyüme sorunu

Detaylı

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2011 Yılı Nisan Ayı Ödemeler Dengesi Göstergeleri Merkez Bankası tarafından tarihinde yayımlanan 2011 yılı Nisan ayına ilişkin Ödemeler Dengesi bültenine göre; 2010 yılı

Detaylı

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR Bu rapor ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş Gruplara Yönelik Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları

Detaylı

EURO BÖLGESİ İZLEME RAPORU MART 2001. I. Genel Ekonomik Göstergelere İlişkin Gelişmeler:

EURO BÖLGESİ İZLEME RAPORU MART 2001. I. Genel Ekonomik Göstergelere İlişkin Gelişmeler: EURO BÖLGESİ İZLEME RAPORU MART 2001 I. Genel Ekonomik Göstergelere İlişkin Gelişmeler: 2000 yılının dördüncü çeyreğinde Euro Bölgesi ve AB-15 in GSYİH artışı bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.7 olmuştur.

Detaylı

KAMU FİNANSMANI VE BORÇ GÖSTERGELERİ

KAMU FİNANSMANI VE BORÇ GÖSTERGELERİ KAMU FİNANSMANI VE BORÇ GÖSTERGELERİ HAZIRLAYAN 21.05.2014 RAPOR Doç. Dr. Binhan Elif YILMAZ Araş.Gör. Sinan ATAER 1. KAMU FİNANSMANI Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi, 2013 yılı sonunda 18.849 milyon TL açık

Detaylı

7. Orta Vadeli Öngörüler

7. Orta Vadeli Öngörüler 7. Orta Vadeli Öngörüler Bu bölümde tahminlere temel oluşturan varsayımlar özetlenmekte, bu çerçevede üretilen orta vadeli enflasyon ve çıktı açığı tahminleri ile para politikası görünümü önümüzdeki üç

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNİN 2015 YILINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME

TÜRKİYE EKONOMİSİNİN 2015 YILINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME TÜRKİYE EKONOMİSİNİN YILINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME İÇİNDEKİLER: 1) REEL KESİM 1-a) Büyüme 1-b) Sanayi 1-c) İstihdam 2) FİNANSAL KESİM 2-a) Fiyatlar 2-b) Parasal Göstergeler 2-c) Finansal Yatırım Araçları

Detaylı

Dış Ticaret Verileri Bülteni

Dış Ticaret Verileri Bülteni Milyon $ Milyon $ (Milyar $) 217 Ocak - 217 Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 217 yılı Ocak ayında, 216 yılının

Detaylı

Türkiye de Bankacılık Sektörü 1960-2013

Türkiye de Bankacılık Sektörü 1960-2013 Türkiye de Bankacılık Sektörü 196-213 Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankalararası Kart Merkezi,

Detaylı

DÜNYA BANKASI TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU TEMMUZ 2015. Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer. Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü

DÜNYA BANKASI TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU TEMMUZ 2015. Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer. Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü DÜNYA BANKASI TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU TEMMUZ 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü DÜNYA BANKASI TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU Temmuz ayı içerisinde Dünya Bankası Türkiye

Detaylı

2012 SINAVLARI İÇİN GÜNCEL EKONOMİ ÇALIŞMA SORULARI. (40 Test Sorusu)

2012 SINAVLARI İÇİN GÜNCEL EKONOMİ ÇALIŞMA SORULARI. (40 Test Sorusu) ZİRAAT BANKASI 2012 SINAVLARI İÇİN GÜNCEL EKONOMİ ÇALIŞMA SORULARI (40 Test Sorusu) 1 ) Aşağıdakilerden hangisi bir kredi derecelendirme kuruluşudur? A ) FED B ) IMF C ) World Bank D ) Moody's E ) Bank

Detaylı

GÖSTERGELER YABANCI HAREKETİ:

GÖSTERGELER YABANCI HAREKETİ: Alaattin AKTAŞ ala.aktas@gmail.com PROJEKSİYON YABANCI HAREKETİ: Piyasa oyuncuları gelişmeleri yorumlarken üç göstergeye bakıyor; döviz, faiz ve borsa. Döviz geriler, faiz düşer ve borsa çıkarsa, genellikle

Detaylı

İktisadi Planlamayı Gerektiren Unsurlar İKTİSADİ PLANLAMA GEREĞİ 2

İktisadi Planlamayı Gerektiren Unsurlar İKTİSADİ PLANLAMA GEREĞİ 2 İktisadi Planlamayı Gerektiren Unsurlar İKTİSADİ PLANLAMA GEREĞİ 2 PLANLAMAYI GEREKTİREN UNSURLAR Sosyalist model-kurumsal tercihler Piyasa başarısızlığı Gelişmekte olan ülkelerin kalkınma sorunları 2

Detaylı

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM AVRO BÖLGESİNDE BORÇ KRİZİNİN GELİŞİMİ VE NEDENLERİ III. AVRO BÖLGESİNDEKİ BORÇ KRİZİNİN SİSTEMİK NEDENLERİ 10

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM AVRO BÖLGESİNDE BORÇ KRİZİNİN GELİŞİMİ VE NEDENLERİ III. AVRO BÖLGESİNDEKİ BORÇ KRİZİNİN SİSTEMİK NEDENLERİ 10 İÇİNDEKİLER TABLOLAR LİSTESİ GRAFİKLER LİSTESİ ŞEKİLLER LİSTESİ KISALTMALAR LİSTESİ vii ix xiv xvi GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM AVRO BÖLGESİNDE BORÇ KRİZİNİN GELİŞİMİ VE NEDENLERİ I. EKONOMİK VE PARASAL BİRLİKTE

Detaylı

İHRACAT PERFORMANSI VE BÜYÜME. Ecem Erdoğmuş 10103542 Hakan Kurtman 10103548

İHRACAT PERFORMANSI VE BÜYÜME. Ecem Erdoğmuş 10103542 Hakan Kurtman 10103548 İHRACAT PERFORMANSI VE BÜYÜME Ecem Erdoğmuş 10103542 Hakan Kurtman 10103548 İhracat Tarihsel Bakış 1980 yılına kadar tarım ağırlıklı ihracat hacmi; Tarım ürünlerinin payı: 1923 %86, 1963 %77.2, 1980 %57.4

Detaylı

8. Finansal Piyasalar. 8.1 Finansal Koşullar ve Para Politikası

8. Finansal Piyasalar. 8.1 Finansal Koşullar ve Para Politikası 8. Finansal Piyasalar 8.1 Finansal Koşullar ve Para Politikası 016 yılında para politikasındaki en önemli gelişme, 011 yılından beri kullanılmakta olan geniş bantlı faiz koridorunda sadeleşmeye gidilmesi

Detaylı

TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME

TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME 1 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME 12.0 Türkiye GSYİH Büyüme Oranları(%) 10.0 9.4 8.4 9.2 8.8 8.0 6.0 4.0 6.8 6.2 5.3 6.9 4.7 4.0 4.0 5.0 2.0 0.7 2.1 0.0-2.0-4.0-6.0-8.0-5.7-4.8 Tahmin(%) 2014

Detaylı

ÖDEMELER DENGESİ İSTATİSTİKLERİ

ÖDEMELER DENGESİ İSTATİSTİKLERİ ÖDEMELER DENGESİ İSTATİSTİKLERİ Ağustos 2017 İÇİNDEKİLER 1 Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı - Aylık Analitik Sunum (2016-2017 Ağustos) 2 Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı - Aylık Ayrıntılı Sunum (2016-2017

Detaylı

13.02.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ

13.02.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ 13.02.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ Aralık ayı cari işlemler açığı piyasa beklentisi olan -7,5 Milyar doların üzerinde -8,322 milyar dolar olarak geldi. 2013 yılı cari işlemler açığı bir önceki yıla göre

Detaylı

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik

Detaylı

Dış Ticaret Verileri Bülteni

Dış Ticaret Verileri Bülteni (Milyar $) 3 216 Ekim- 216 TÜİK dış ticaret verilerine göre ihracat 216 yılı Ekim ayında, 215 yılının aynı ayına göre %3 azalarak 12 milyar 841 milyon dolar gerçekleşirken, ithalat ise %,5 artarak 17 milyar

Detaylı

KÜRESEL KRİZ SONRASI KÜRESEL FİNANSAL SİSTEM İÇERİSİNDE TÜRK FİNANSAL SİSTEMİ BAKİ ALKAÇAR (BDDK)

KÜRESEL KRİZ SONRASI KÜRESEL FİNANSAL SİSTEM İÇERİSİNDE TÜRK FİNANSAL SİSTEMİ BAKİ ALKAÇAR (BDDK) KÜRESEL KRİZ SONRASI KÜRESEL FİNANSAL SİSTEM İÇERİSİNDE TÜRK FİNANSAL SİSTEMİ BAKİ ALKAÇAR BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (BDDK) KÜRESEL KRİZ SONRASI KÜRESEL FİNANSAL SİSTEM İÇİNDE TÜRK FİNANSAL

Detaylı

Cari işlemler açığında neler oluyor? Bu defa farklı mı, yoksa aynı mı? Sarp Kalkan Ekonomi Politikaları Analisti

Cari işlemler açığında neler oluyor? Bu defa farklı mı, yoksa aynı mı? Sarp Kalkan Ekonomi Politikaları Analisti Cari işlemler açığında neler oluyor? Bu defa farklı mı, yoksa aynı mı? Sarp Kalkan Ekonomi Politikaları Analisti TEPAV Değerlendirme Notu Şubat 2011 Cari işlemler açığında neler oluyor? Ekonomide gözlemlenen

Detaylı

Chapter 18. Sabit Döviz Kurları ve Döviz Piyasası Müdahalesi. Slides prepared by Thomas Bishop

Chapter 18. Sabit Döviz Kurları ve Döviz Piyasası Müdahalesi. Slides prepared by Thomas Bishop Chapter 18 Sabit Döviz Kurları ve Döviz Piyasası Müdahalesi Slides prepared by Thomas Bishop Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Önizleme Merkez bankası bütçesi Döviz piyasası müdahalesi

Detaylı

2005 YILI İLERLEME RAPORU VE KATILIM ORTAKLIĞI BELGESİNİN KOPENHAG EKONOMİK KRİTERLERİ ÇERÇEVESİNDE ÖN DEĞERLENDİRMESİ

2005 YILI İLERLEME RAPORU VE KATILIM ORTAKLIĞI BELGESİNİN KOPENHAG EKONOMİK KRİTERLERİ ÇERÇEVESİNDE ÖN DEĞERLENDİRMESİ 2005 YILI İLERLEME RAPORU VE KATILIM ORTAKLIĞI BELGESİNİN KOPENHAG EKONOMİK KRİTERLERİ ÇERÇEVESİNDE ÖN DEĞERLENDİRMESİ TEPAV EPRI Dış Politika Etütleri AB Çalışma Grubu 9 Kasım 2005 Ankara Zeynep Songülen

Detaylı

Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Aylık Analitik Sunum ( Ağustos)

Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Aylık Analitik Sunum ( Ağustos) İÇİNDEKİLER (*) 1-2- 3-4- 5-6- 7-8- 9-10- 11-12- 13-14- 15-16- 17-18- 19-20- Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Aylık Analitik Sunum (2015-2016 Ağustos) Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Aylık Ayrıntılı

Detaylı

Finansal Hesaplar 2013

Finansal Hesaplar 2013 Finansal Hesaplar 2013 İstatistik Genel Müdürlüğü Parasal ve Finansal Veriler Müdürlüğü İçindekiler I. Genel Değerlendirme...3 II. Mali Olmayan Kuruluşlar...5 III. Mali Kuruluşlar...6 IV. Genel Yönetim...8

Detaylı

ÜLKELERİN 2015 YILI BÜYÜME ORANLARI (%)

ÜLKELERİN 2015 YILI BÜYÜME ORANLARI (%) 2016/17 Global İhracat-Büyüme Tahminleri Kaynak : EDC Export Credit Agency - ÜLKE ANALİZLERİ BÜYÜME ORANLARI ÜLKELERİN YILI BÜYÜME ORANLARI (%) Avrupa Bölgesi; 1,5 % Japonya; 0,50 % Kanada ; 1,30 % Amerika;

Detaylı

Günlük Bülten 10 Nisan 2012

Günlük Bülten 10 Nisan 2012 Bülten 10 an 20 Hazine Yönetimi /Aktif Pasif Yönetimi ve Ekonomik ştırmalar PİYASALAR Döviz Piyasası USD/TL kuru Pazartesi gününe 1,7950 seviyesinden başladı. Gün içinde yatay bir seyir izleyen kur günü

Detaylı

2017 YILI İLK ÇEYREK GSYH BÜYÜMESİNİN ANALİZİ. Zafer YÜKSELER. (19 Haziran 2017)

2017 YILI İLK ÇEYREK GSYH BÜYÜMESİNİN ANALİZİ. Zafer YÜKSELER. (19 Haziran 2017) 2017 YILI İLK ÇEYREK GSYH BÜYÜMESİNİN ANALİZİ Zafer YÜKSELER (19 Haziran 2017) TÜİK, 2017 yılı ilk çeyreğine ilişkin GSYH büyüme hızını yüzde 5 olarak açıklamıştır. Büyüme hızı, piyasa beklentileri olan

Detaylı

Kamu Finansmanı ve Borç Göstergeleri

Kamu Finansmanı ve Borç Göstergeleri Kamu Finansmanı ve Borç Göstergeleri HAZIRLAYAN.1.14 RAPOR Doç.Dr.Binhan Elif YILMAZ Arş.Gör.Sinan ATAER 1. KAMU FİNANSMANI 13 yılının on aylık döneminde merkezi yönetim bütçe dengesi 7.664 milyon TL lik

Detaylı

izlenmiştir. Çin Halk Cumhuriyeti 1949 yılında kurulmuştur. IMF'ye bağlıbirimler: Guvernörler Konseyi, İcra Kurulu, Geçici Kurul, Kalkınma Kurulu

izlenmiştir. Çin Halk Cumhuriyeti 1949 yılında kurulmuştur. IMF'ye bağlıbirimler: Guvernörler Konseyi, İcra Kurulu, Geçici Kurul, Kalkınma Kurulu DÜNYA EKONOMİSİ Teknoloji, nüfus ve fikir hareketlerini içeren itici güce birinci derecede itici güç denir. Global işbirliği ağıgünümüzde küreselleşmişyeni ekonomik yapının belirleyicisidir. ASEAN ekonomik

Detaylı

VOB VADELİ İŞLEMLER VE OPSİYON BORSASI

VOB VADELİ İŞLEMLER VE OPSİYON BORSASI VOB VADELİ İŞLEMLER VE OPSİYON BORSASI Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası (VOB) NEDİR? Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası A.Ş. Sermaye Piyasası Kanunu na tabi olarak ve Bakanlar Kurulu kararı ile kurulmuş,

Detaylı

Ekonomide Değişim. 15. ÇözümOrtaklığı Platformu. 15 Aralık

Ekonomide Değişim. 15. ÇözümOrtaklığı Platformu. 15 Aralık Ekonomide Değişim www.pwc.com.tr 15. ÇözümOrtaklığı Platformu Temel göstergelerde neler değişti? Ortalama Büyüme, % Milli gelir hesaplama yönteminde revizyon Ekonomik Büyüme Oranları % 12.0 10.0 8.0 6.0

Detaylı

Rapor N o : SYMM 116 /1552-117

Rapor N o : SYMM 116 /1552-117 Rapor N o : SYMM 116 /1552-117 BÜYÜME AMAÇLI ULUSLAR ARASI KARMA EMEKLİLİK YATIRIM FONU NUN YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN 30.06.2009 TARİHİ İTİBARİYLE BİTEN HESAP DÖNEMİME

Detaylı

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 3

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 3 FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 3 Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL 5. HAFTA 1.)MALİ PİYASALARIN ULUSLAR ARASI DÜZEYDE ENTEGRASYONU 1.1.Mali Piyasalarda Yaşanan Entegrasyon: Uluslar arası düzeyde

Detaylı

Cari açıktan fazla döviz geldi, on yılda 68 milyar Merkez Bankası rezervine eklendi (Milyon $)

Cari açıktan fazla döviz geldi, on yılda 68 milyar Merkez Bankası rezervine eklendi (Milyon $) Alaattin AKTAŞ ala.aktas@gmail.com GÖSTERGELER PROJEKSİYON CARİ AÇIK: TÜİK geçen ay 2003-2012 dönemini kapsayan son on yılın turizm gelirlerini revize etti, Merkez Bankası da turizmdeki bu revizyondan

Detaylı

Türkiye Ekonomisinde Dönüşüm

Türkiye Ekonomisinde Dönüşüm T.C. KALKINMA BAKANLIĞI Türkiye Ekonomisinde Dönüşüm Erhan USTA Müsteşar Yardımcısı 29 Şubat 2012 3. İzmir Ulusal Ekonomi Kongresi 1970 li Yıllar : Dünya 1971 yılında Bretton Woods sisteminin çöküşü Gelişmekte

Detaylı

Türkiye de Bankacılık Sektörünün Son Beş Yıllık Görünümü 2011

Türkiye de Bankacılık Sektörünün Son Beş Yıllık Görünümü 2011 Türkiye de Bankacılık Sektörünün Son Beş Yıllık Görünümü 2011 Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu,

Detaylı

Finansal Piyasa Dinamikleri. Yekta NAZLI ynazli@yahoo.com

Finansal Piyasa Dinamikleri. Yekta NAZLI ynazli@yahoo.com Finansal Piyasa Dinamikleri Yekta NAZLI ynazli@yahoo.com Neleri İşleyeceğiz? Finansal Sistemin Resmi Makro Göstergeler ve Yorumlanması Para ve Maliye Politikaları Merkez Bankası ve Piyasalar Finansal Piyasalardaki

Detaylı

Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Yıllıklandırılmış Ayrıntılı Sunum (Kasım Ekim 2016)

Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Yıllıklandırılmış Ayrıntılı Sunum (Kasım Ekim 2016) İÇİNDEKİLER (*) 1-2- 3-4- 5-6- 7-8- 9-10- 11-12- 13-14- 15-16- 17-18- 19-20- Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Aylık Analitik Sunum (2015-2016 Ekim) Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Aylık Ayrıntılı

Detaylı

Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Aylık Analitik Sunum ( Temmuz) Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Aylık Ayrıntılı Sunum ( Temmuz)

Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Aylık Analitik Sunum ( Temmuz) Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Aylık Ayrıntılı Sunum ( Temmuz) İÇİNDEKİLER (*) 1-2- 3-4- 5-6- 7-8- 9-10- 11-12- 13-14- 15-16- 17-18- 19-20- Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Aylık Analitik Sunum (2015-2016 Temmuz) Ödemeler Dengesi Altıncı El Kitabı Aylık Ayrıntılı

Detaylı

BAKANLAR KURULU SUNUMU

BAKANLAR KURULU SUNUMU BAKANLAR KURULU SUNUMU Murat Çetinkaya Başkan 12 Aralık 2016 Ankara Sunum Planı Küresel Gelişmeler İktisadi Faaliyet Dış Denge Parasal ve Finansal Koşullar Enflasyon 2 Genel Değerlendirme Yılın üçüncü

Detaylı

Aylık Dış Ticaret Analizi

Aylık Dış Ticaret Analizi EKİM YÖNETİCİ ÖZETİ Bu çalışmada, Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından her ayın ilk günü açıklanan ihracat rakamları temel alınarak Türkiye nin aylık dış ticaret analizi yapılmaktadır. Aşağıdaki analiz,

Detaylı

EKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Aralık 2011, No:16

EKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Aralık 2011, No:16 EKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Aralık 2011, No:16 Bu sayıda; 2011 yılı III. Çeyrek Büyüme Verileri Değerlendirilmiştir. i Hükümetin yılsonu büyüme tahmini şimdiden rafa kalktı 2011

Detaylı

IMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ

IMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ IMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ Hazırlayan: Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik Görünümü IMF düzenli olarak hazırladığı Küresel Ekonomi Görünümü

Detaylı

PROJEKSİYON İŞSİZLİK: GÖSTERGELER. Son on yılın aylara göre işsizlik oranı (Yüzde)

PROJEKSİYON İŞSİZLİK: GÖSTERGELER. Son on yılın aylara göre işsizlik oranı (Yüzde) GÖSTERGELER Alaattin AKTAŞ l ala.aktas@gmail.com PROJEKSİYON İŞSİZLİK: 2008, 2009 ve 2010 yılları tüm dünya gibi Türkiye için de bir kriz dönemiydi. Bu dönemde işsizlik çok arttı. Özellikle 2009 yılındaki

Detaylı

Vahap Tolga KOTAN Murat İNCE Doruk ERGUN Fon Toplam Değeri 877.247,49 Fonun Yatırım Amacı, Stratejisi ve Riskleri

Vahap Tolga KOTAN Murat İNCE Doruk ERGUN Fon Toplam Değeri 877.247,49 Fonun Yatırım Amacı, Stratejisi ve Riskleri A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖY BİLGİLERİ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka Arz Tarihi 07/11/2008 Portföy Yöneticileri 31.03.2010 tarihi itibariyle Vahap Tolga KOTAN Murat İNCE Doruk ERGUN Fon Toplam

Detaylı

HER 100 LİRALIK ANAPARA ÖDEMESİNE KARŞILIK 120 LİRA BORÇLANDIK (MİLYAR TL) Ödeme Borçlanma Borç çevirme oranı

HER 100 LİRALIK ANAPARA ÖDEMESİNE KARŞILIK 120 LİRA BORÇLANDIK (MİLYAR TL) Ödeme Borçlanma Borç çevirme oranı Alaattin AKTAŞ l ala.aktas@gmail.com PROJEKSİYON İÇ BORÇ: Türkiye ekonomisinin en yumuşak karnı cari açıkla birlikte bütçe açığıydı. Yıllar yılı bu açıklardan söz ettik. Ama son yıllarda bütçede sağlanan

Detaylı

Cari açık ve finansmanı

Cari açık ve finansmanı Cari açık ve finansmanı I.GİRİŞ Cari açık ve finansmanı konusunun, 2011 yılında Türkiye Ekonomisindeki önemli gündem maddelerinden biri olacağı anlaşılıyor. 2010 yılında cari açık, 2009 a göre % 247,1

Detaylı

DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER

DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER 1.KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM ABD Merkez Bankası FED, 18 Aralık tarihinde tahvil alım programında azaltıma giderek toplam tahvil alım miktarını 85 milyar dolardan 75 milyar

Detaylı

Uluslararası Tarım ve Gıda Politikası II

Uluslararası Tarım ve Gıda Politikası II Uluslararası Tarım ve Gıda Politikası II DIŞ TİCARET POLİTİKALARI Doç.Dr.Tufan BAL Not: Bu sunuların hazırlanmasında çeşitli internet siteleri ve ders notlarından faydalanılmıştır. Giriş Tarım Ürünleri

Detaylı

Ekonomik Gelişme ve Beklentiler Işığında Orta Vadeli Programın Değerlendirmesi. Ekonomik ve Mali Politika Genel Başkan Yardımcılığı

Ekonomik Gelişme ve Beklentiler Işığında Orta Vadeli Programın Değerlendirmesi. Ekonomik ve Mali Politika Genel Başkan Yardımcılığı Ekonomik Gelişme ve Beklentiler Işığında Orta Vadeli Programın Değerlendirmesi Ekonomik ve Mali Politika Genel Başkan Yardımcılığı Dünya Ekonomisinde Gelişmeler (1) Dünya Ekonomisinde Büyüme Hızları 6,0

Detaylı