2015/1.DÖNEM. YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL YÖNETİM 29 Mart 2015-Pazar 17:00

Transkript

1 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFM> PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) 2015/1.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL YÖNETİM 29 Mart 2015-Pazar 17:00 SORULAR SORU 1: "Bark" Ltd. Şirketi bir ticari şirket olup tanesini 60 liradan aldığı A malını 100 liradan satmaktadır. Şirketin ilk dönemi aylık bazda ayrıntılı 2015 yılı satış bütçesi aşağıdaki gibidir: Ocak adet Şubat Mart Nisan - Aralık Toplam adet Şirket satışlarının %40'ını peşin, %60'ını bir ay vadeli yapmakta, buna mukabil alışlarının % 50'ni peşin, %50'si bir ay vadelidir. Stok politikası, dönem sonunda dönemin satışlarının %10'u kadar mal bulundurmaktır. Şirketin 2015 yılı bütçelenmiş satış ve yönetim giderleri (SYG) aşağıdaki gibidir: Değişken Giderler TL 1 Sabit Giderler ( TL'sı amortismandır) Toplam TL Sabit SYG'i aylara eşit dağılmakta, değişken SYG ise her ayki satış gelirinin %20'si olarak tahakkuk etmektedir. Tahakkuk eden giderler, tahakkuk ettikleri aylarda ödenmektedir. İstenen (25 Puan) : 1 Ocak 2015'de mal stoku bulunmadığı, 1 Şubat 2015'te de lira nakit mevcudu olduğu varsayımıyla Şubat ve Mart ayları için nakit bütçesini hazırlayınız. SORU 2: Bir şirketin satış gelirlerinin lira olduğu yılın kapanış bilançosu aşağıdaki gibidir: xx Tarihli Bilanço Kasa TL Kısa Vadeli Borçlar TL Alacaklar Uzun Vadeli Borçlar Stoklar Hisse Sen. Sermayesi Sabit Varlıklar (Net) Dağıtılmayan Karlar Toplam Aktifler TL Toplam Pasifler TL Şirketin cari oranının asgari 2; (Toplam Borç)/(Toplam Aktif) oranının da en fazla %30 olması istenmektedir. Şirketin gelecek seneki satış gelirinin lira olması beklenmektedir. Net Kar Oranının %10 olacağı ve bunun yarısının kar payı olarak dağıtılacağı düşünülmektedir.

2 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFM> PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) Bu koşullarda, şirketin gelecek yılki finansman ihtiyacının (satışların yüzdesi yöntemine göre) lira olacağını hesaplanmıştır. İstenen (25 Puan): Bu finansman ihtiyacının hangi kaynaklardan kaçar lira olarak karşılanacağını hesaplayınız. SORU 3 (25 Puan): Enflasyonun yatırım projelerinin değerlendirilmesinde dikkate alınması gereken etkileri nelerdir? SORU 4: Risksiz aktiflerin getiri oranının %6 olduğu bir piyasada, %15 getiri sağlamak istemektesiniz. Bunun için liralık tasarrufunuzun bir kısmını X şirketinin hisse senetlerine yatırmayı düşünüyorsunuz. Bu hisse senedinin riski (o) %30 hesaplanmıştır. Geri kalan paranızla da hazine bonosu satın alacaksınız. Ancak bu toplam yatırımınızın riskinin (op) de %20'yi aşmamasını istiyorsunuz. İstenen 1 (10 Puan): Paranızın ne kadarıyla hisse senedi, ne kadarıyla hazine bonosu almalısınız? İstenen 2 (15 Puan): Söz konusu özel şirket hisse senedinin beklenen getirisi ne olmalıdır? 2

3 TÜRMOB (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFIED PUBLIC ACCOÜNTANTS OF TUEKEY) CEVAPLAR CEVAP 1: Satış Bütçesi Ocak Şubat Mart Satış Miktarı Satış Geliri TL TL TL %40 Peşin %60 Alacak Nakit Girişleri Şubat Mart Peşin Satış TL TL Alacak Tahsilatı Toplam Nakit Girişi TL TL Tedarik Bütçesi Ocak Şubat Mart Satış Miktarı Dönem Sonu Stok Dönem Başı Stok - (4.000) (3.000) Alış Miktarı Alış Tutarı (60 TL/a) TL TL TL Peşin Ödenen % Borç % Nakit Çıkışları Şubat Mart Mal Alıştan Peşin Ödeme TL TL Borç Ödeme Mal Alıştan Toplam Değişken SYG (Satış Geliri x %20) Sabit SYG * Toplam Nakit Çıkışı TL TL *: ( )/12 = TL. Nakit Bütçesi Şubat Mart Toplam Nakit Girişi TL TL Toplam Nakit Çıkışı TL TL Faaliyetlerden Nakit Akışı TL ( ) TL Dönem Başı Kasa Mevcudu TL TL Dönem Sonu Kasa Mevcudu TL TL

4 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFM> PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) CEVAP 2: İstenen 1: Sorudaki ticari faaliyetle değişecek bilanço kalemleri, yılın satış gelirlerine oranlanacak olursa şu yüzdeler hesaplanır: xx Tarihli Bilanço Kasa % 4 Kısa Vadeli Borçlar %16 Alacaklar %12 Uzun Vadeli Borçlar Stoklar %20 Hisse Sen. Sermayesi Sabit Varlıklar (Net) %160 Dağıtılmayan Karlar Toplam Aktifler Toplam Pasifler Bu yüzdeler yeni satış geliri ile ( TL) çarpılacak olursa: x1 Tarihli Bilanço Kasa TL Kısa Vadeli Borçlar TL Alacaklar Uzun Vadeli Borçlar * Stoklar Hisse Sen. Sermayesi ** Sabit Varlıklar (Net) Dağıtılmayan Karlar *** Toplam Aktifler TL Toplam Pasifler TL 4 *: Uzun vadeli borçlar, ticaret hacmi genişleyince kendiliğinden genişlemez. **: Sermaye artırımı olduğu söylenmemektedir. *** : x %10 = lira gelecek yıl elde edilecek net kar. Bunun yarısı kar payı olarak ortaklara dağıtılacaksa, diğer yarısı olan lira şirkete kalacaktır ki Dağıtılmayan Karlar rakamı = liraya yükselecektir. Yukarıdaki bilançonun aktifleri toplamı lirayken pasiflerin toplamı lirada kalmıştır. Bu da = lira finansman açığı olduğunu göstermektedir. Bu zaten soruda hesaplanarak verilmiş bulunmaktadır. İstenen : Bu finansman açığının nasıl karşılanabileceği: Olanaklar sıralanacak olursa, Her olanaktan ne kadar yararlanılabileceğine bakalım: 1) Kısa Vadeli Borç Alımı: Cari Oran= 2 Olsun isteniyordu. Kısa Vadeli Aktifler/Kısa Vadeli Borçlar = 2 olacaksa /? = 2 eşitliğinden Kısa Vadeli Borçlar = lirayı aşamaz. Halihazırdaki kısa vadeli borçlar lira olduğundan, finansman açığını kapatmak üzere liralık bir cari borç arayışında olunabilir. 2) Uzun Vadeli Borç Alımı: Öte yandan Toplam Borçlar/ Toplam Aktifler = 0,30'u aşmasın deniyordu. (Kısa Vadeli Borçlar: Uzun Vadeli Borçlar:? )/ =0,30 ilişkisinden de uzun vadeli borçların lirayı aşamayacağını görürüz. Halen liralık bir uzun vadeli borç olduğundan tekrar alınabilecek tutar liradır.

5 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFM> PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) 3) Bu durumda Hisse Senedi İhracı: Toplam Finansman İhtiyacı Kısa Vadeli Borçla Karşılanan Uzun Vadeli Borçla Karşılanan Öz Sermayeyle Karşılanması Gereken TL TL (75.900) TL CEVAP 3: a) Piyasa fiyatlarının tahmini güçleşir. Ekonomik koşullar kadar siyasi otoritelerin kararlarını ve rekabet yapısını iyi tahmin etmek ve değerlemek gerekir. b) Enflasyonun bir süre daha devam edeceğinin tahmin edildiği dönemlerde reel nakit akışlarının mı yoksa nominal nakit akışlarının mı değerlemeye esas alınacağı konusunda karar vermek gerekir. Eğer yatırımın girdi ve çıktı fiyatları piyasa güçleri tarafından belirleniyorsa reel nakit akışları kullanılmalıdır. Ama fiyatlar idari kararlarla ve uzun süreli sözleşmelerle belirleniyorsa veya nominal değerleri reele dönüştürmek için uygun bir indeks yoksa nominal nakit akışları kullanılmalıdır. c) Nakit akışlarının bugünkü değeri saptanırken kullanılacak iskonto oranı doğru belirlenmelidir. Eğer reel nakit akışları kullanılıyorsa iskonto oranında enflasyonun etkisi gözardı edilir. Eğer nominal nakit akışları kullanılıyorsa enflasyonun hızını da hesaba katan bir iskonto oranı kullanılmalıdır. d) Enflasyon tüketicinin reel gelirini arttırıyorsa ve mamule olan talep esnekliği yüksekse yatırımın nakit girişindeki artış enflasyon oranından yüksek olur. Tersine tüketicinin reel geliri düşmüşse satılan malın fiyatının yüksekliğine rağmen miktarı düşeceğinden nakit girişi genel fiyat düzeyinden daha yavaş artar. Aynı şekilde nakit çıkışları da enflasyondan farklı şekilde etkilenir. İşgücü maliyetleri uzun süreli toplu sözleşmelerle bağlanmış olabilir. Fakat malzeme maliyetleri oynak olabilir. Amortisman maliyetleri ise tam bir sorundur. Amortisman oranının yüksekliği, amortisman giderinin vergi koruyucu etkisi nedeniyle kısa vadeli yatırım projelerinin sıralamada öncelik almasına neden olur. e) Enflasyon dönemlerinde reel faiz haddinin negatif olması, sermaye maliyetinin yüksekliği sermaye yatırımını özendirmiyor. Ayrıca yatırım malları ithal yoluyla sağlanıyorsa ve kurdaki yükselme belli bir zaman aralığıyla enflasyon hızına ayak uyduruyorsa ithalat daha çekici olmaktadır. ÇÖZÜM 4: İstenen 1: Portföy Riski = Riskli Aktifin Portföydeki Ağırlığı x Aktif Riski (Op) = x (o ) 0.20 = x (0.30) x= / (veya %66,6) oranında hisse senedi almalıdır. İstenen 2: E(rp ) = rf + Riskli Aktifin Portföydeki Ağırlığı [E (rp) - rf ] 0,15 = 0,06 + x [E (r) - 0,06 ] 0,15 = 0,06 + / [E (r) - 0,06 ]... E (r) = %19,5 olmalıdır.

6 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFM> PUBLIC ACCOÜNTANTS OF TUEKEY) 2015/2.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL YÖNETİM 2 Ağustos 2015-Pazar 17:00 SORULAR SORU 1 (30 Puan): Toplam aktifler içerisinde cari aktiflerin payının yüksek olmasının risk ve kârlılık üzerindeki etkisi nedir? Bu varlıkların finansman şekli (öz sermayeyle veya borçla finansman) ve finansmanla ilgili vade ( kısa vade - uzun vade) risk ve kârlılığı etkiler mi? Kısaca cevaplayınız. SORU 2: Risksiz aktiflerin getiri oranının %4 olduğu bir piyasada liranızın lirasıyla %12 gelir getiren X Anonim Şirketi'nin hisse senetlerinden, liranızla da hazine bonosu satın aldınız. Şirket hisselerinin riski (o) %25 olarak hesaplanmıştır. İstenen 1 ( 15 Puan): Hisse senedi ve hazine bonosundan oluşan portföyünüzün beklenen getirisi nedir? İstenen 2 ( 15 Puan): Portföyünüzün riski nedir? SORU 3: Bora AŞ gelecek yıl tamamı kredili olmak üzere liralık satış beklemektedir. Satışların değişken maliyeti, satışların %80; şirketin sermaye maliyeti ise %16'dır. Şirketin kredili satışları 25 gün vadeyle olmakla birlikte ortalama alacak tahsil süresi 30 günü bulmaktadır. Şüpheli alacaklar da %2'dir. Alacakların tahsili için yılda lira harcanmaktadır. Şirketin vergi oranı %40'tır. Finans müdürüne alacakların yönetimi ile ilgili iki teklif getirilmiştir. Her iki teklifte de liralık alacak tahsil gideri değişmeyecek ama satış gelirleri değişecektir. Buna göre teklifler aşağıdaki gibidir: 1. Teklif: Vadeyi 30 güne çıkarmak. Bu durumda ortalama tahsil süresi 30 günden 45 güne yükselecek, eski müşterilere yapılması beklenen liralık satıştaki şüpheli alacak yüzdesi %2'de kalacaktır. Ancak vadenin uzaması yeni liralık ilave satış getirecektir ki bu yeni alacaklara ait şüpheli alacak yüzdesinin %4 olacağı tahmin edilmektedir. 2. Teklif: Vadeyi 20 güne düşürmek. Bu durumda ortalama tahsil süresi 22 güne, şüpheli alacaklar da %1'e düşecek fakat satış gelirlerinde de liralık azalma olacaktır. İstenen 1 (15 Puan) İstenen 2 (15 Puan) Birinci teklif kabul edilecek olursa, şirketin vergiden sonraki kârı kaç lira olur? İkinci teklif kabul edilecek olursa, şirketin vergiden sonraki kârı kaç lira olur? İstenen 3 (10 Puan) Şirketin halihazırdaki kârlılık durumunu belirleyiniz. İstenen 1 ve 2'deki hesaplamalarınıza göre her iki teklifi halihazırdaki durumla karşılaştırarak, alacak tahsilatı ile ilgili politikanın değişip değişmeyeceğini, eğer değişecekse hangi teklifin kabul edilmesi gerektiğini belirleyiniz.

7 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) CEVAPLAR CEVAP 1: Toplam aktifler içersinde cari aktiflerin payının yüksek olması risk ve karlılığın düşük olmasına neden olur. Bu oran düştükçe kârlılık yükselir. Öz sermayeyle finansman, şirketin finansal kaldıraçtan yararlanamaması demektir. Kârlılığın yükselmesi için borçtan yararlanması gerekir. Ancak unutulmamalıdır ki, dönen varlıklara yapılan yatırımla sağlanacak getiri oranı, borcun maliyetini karşılamaktan uzaksa; borçlanma durumundaki finansal kaldıracın zarar büyütücü etkisi de, büyük olur. Bu bakımdan finansal kaldıraçtan mutlaka hisse başına zarar değil, kâr elde ediliyorsa yararlanılmalıdır. Öte yandan borçlanmada vade kısaldıkça kârlar ve risk yükselir, uzun vadeli finansmana yer verildikçe risk ve kârlılık düşer. CEVAP 2: İstenen 1 : E(rp) = 0,25 ( 0,12-0,04) + 0,04 = 0,06'dır. İstenen 2 : (op) = 0,25 (0,25 ) = 0,0625'dir. CEVAP 3: 1. Teklifin değerlemesi: Şüpheli Alacak Gideri: %2 x %4 x = TL Ortalama Tahsil Süresi: 45 Gün. Yeni Alacaklar: ( / 360 ) x 45 = TL. Alacaklara Yatırımın Fon Maliyeti: 0,80 x 0,16 x = TL Brüt Kâr = Satışlar x %20 Ala. Bağlanan Fonun Ml. Şüpheli Alacak Gideri Tahsilat Gideri Vergiden Önceki Kâr Vergi %40 Vergiden Sonraki Kâr 1.Teklif Kabul Edilirse TL ( ) ( ) (50.000) TL ( ) TL 2. Teklifin Değerlemesi: Şüpheli Alacak Gideri: %1 x = TL Ortalama Tahsil Süresi: 22 Gün. Yeni Alacaklar: ( / 360 ) x 22 = TL. Alacaklara Yatırımın Fon Maliyeti: 0,80 x 0,16 x = TL

8 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) Brüt Kâr = Satışlar x %20 Ala. Bağlanan Fonun Ml. Şüpheli Alacak Gideri Tahsilat Gideri Vergiden Önceki Kâr Vergi %40 Vergiden Sonraki Kâr 2.Teklif Kabul Edilirse TL (70.400) (90.000) (50.000) TL ( ) TL 3. Halihazırdaki Durum: Brüt Kâr = Satışlar x %20 Ala. Bağlanan Fonun Ml. Şüpheli Alacak Gideri Tahsilat Gideri Vergiden Önceki Kâr Vergi %40 Vergiden Sonraki Kâr ( /360) x 30 gün x 0,80 x 0,16 = TL Halihazırdaki Durum TL ( )* ( ) (50.000) TL ( ) TL 3 Sonuç olarak: Halihazırda VS Kâr : TL 1. Teklif Kabul edilirse VS Kâr : TL 2. Teklif Kabul edilirse VS Kâr : TL Birinci Teklif kabul edilmelidir.

9 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFIED PUBLIC ACCOÜNTANTS OF TUEKEY) 2015/3.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL YÖNETİM 4 Aralık 2015-Cuma 18:00 SORULAR SORU 1: Risksiz faiz oranının (rf = 0, 10) olduğu bir ortamda liralık birikiminize, %10 faiz oranıyla almış olduğunuz liralık borcu da katıp, bütün bu fonlarla getiri oranı %25, riski %20 olan bir hisse senedi satın almış bulunuyorsunuz. Borç alınmış fonlarla da oluşturulmuş bu portföyünüzün getirisi (15 Puan) ve riski (15 Puan) nedir? SORU 2: ABC Şirketi yeni yatırımı için gereken lirayı borçlanarak veya sermaye artırımına giderek karşılayabilecektir. Alınan borç %10 tahvil ihracı şeklinde olacaktır. Sermaye artırımına gidilecek olursa tanesi 1 liradan adet hisse ihraç edilecektir. İşletmenin mevcut hisse sayısı adet ve vergi oranı %40'dır. İstenen 1 (20 Puan): Şirketin yatırımını finanse etmesinde borçlanma ya da hisse senedi ihracı seçenekleri arasında kayıtsız kalmasında gelecek sene Faiz ve Vergiden Önceki Karının(FVÖK) kaç lira olması gerekir? İstenen 2 ( 5 Puan): Hesapladığınız bu FVÖK'dan daha düşük bir kâr elde etmesi bekleniyorsa borçlanması mı yoksa hisse senedi ihraç etmesi mi daha uygundur? Niçin? SORU 3: Alfa Pazarlama şirketinin müşterileri ödemelerini fatura departmanına yapmaktadır. Bir müşterinin bu departmana ulaşması 4 gün sürmektedir. Bu paranın banka hesabına geçmesi için de ayrıca 1 güne ihtiyaç vardır. Sermaye maliyeti % 9 olan bu şirketin günlük tahsilatı liradır. Şirket internet üzerinden tahsilat sistemine geçecek olursa, faturanın müşteriye gönderilmesinden paranın hesaba geçmesine kadar geçen toplam beş günlük süre, 1% güne inecektir. Sistemin yıllık işletim masrafı liradır. İstenen (20 Puan): Şirket internet üzerinden tahsilat sistemine geçmeli midir? SORU 4 (25 Puan): Yatırım projelerinin değerlemesinde paranın zaman değerini dikkate alan yöntemlerde, projenin ömrü boyunca sağlayacağı "kâr"ların mı yoksa "nakit akışları"nın mı bugünkü değeri hesaplamalara alınır? Niçin?

10 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) CEVAPLAR CEVAP 1: Eldeki fon miktarının %75'i kadar borç alınarak hepsi yine riskli aktife yatırmıştır. Böylece riskli yatırım oranı: : = 1,75 'e yükselmiş bulunmaktadır ' y * İstenen 1) rp = x [E (r) - rf ] + rf rp = 1,75 ( 0,25-0,10) + 0,10 rp = % 36,25'dir. İstenen 2) (op) = x (o ) olduğundan (op) = 1,75 (0,20) (op) = % 35'dir. CEVAP 2: İstenen 1 ) Firma hisse senedi de ihraç etse, tahvil de çıkarsa hisse başına düşecek kârların eşit olacağı Başabaş FVÖK noktasını verecek formül aşağıdaki gibidir: (FV Ö K-m - 0,40) = (FV Ö K-m000) ^ - 0,40) FVÖK= _ TL İstenen 2) Gelecek yıl elde edilmesi beklenen FVÖK, TL'den az ise firmanın hisse senedi ihracıyla finansmanı daha uygundur. Çünkü bu kayıtsızlık noktasının altında kalan kârlarda borçla finanse olunduğunda hisse başına düşecek kâr diğer alternatife göre düşük olacaktır. Örneğin gelecek yıl lira FVÖK elde ettiğini varsayalım: Bu durumda eğer borçla finanse olursa HBK= 0,030 lira düşer. Oysa hisse senediyle finanse olursa HBK= 0,045 lira düşer. CEVAP 3 : Günde lira alacaklara bağlanmaktadır. Mevcut sistemde alacağın tahsil edilmesi 5 gün sürmektedir. Önerilen sistemde ise tahsilat 1,5 gün alacaktır. Başka deyişle tahsilat 3,5 gün erken yapılabilecektir. Bu durumda erken tahsil edilen alacaklardan sağlanacak olan fon maliyeti tasarrufu, sistemin maliyetinden büyük olacağından öneri kabul edilmelidir: Tasarruf Edilen Günden Erken Elde Edilen Fon Tutarı 3 / x = TL Tasarruf Edilen Fon Maliyeti TL x %9 = Sistemin Maliyeti Yıllık Net Kazanç TL

11 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) CEVAP 4: Hesaplamalara nakit akışlarının değerleri alınmalıdır. Çünkü projelerin çekicilikleri ya hissedarlara dağıtılacak ya da firmada yeniden yatırımda kullanılmak üzere yaratacakları nakitten kaynaklanır. Bu nedenle sermaye bütçelemesinin odak noktası "kâr" değil, "nakit akışlarındır. Projenin büyük bir nakit çıkışı yarattığı tarihte o proje "zarar etmiş" değildir. Projenin kârı, ya da zararı o projenin maliyetinin ömrüne dağıtılarak (amortisman hesabı) bulunur. Bununla birlikte net bugünkü değer hesaplamasında kârın esas alınması, kârda bir zaman boyutunun olmaması nedeniyle saçma sonuçlar yaratır. Örneğin maliyeti lira, ekonomik ömrü 2 yıl olan bir proje düşünelim. Bu projenin sağlayacağı nakit girişleri ilk yıl lira, ikinci yıl 500 lira olsun. Eğer kâr kavramı ile yola çıkılacak olursa: 1.Yıl 2.Yıl Nakit Girişleri Amortisman Kâr Kârların %10'dan bugünkü değerini ararsak yapacağımız hesaplama: ~ Net Bugünkü Değer = t = + 41,32 TL b b 1.10 (1.10) 2 3 Bu hesaplamaya göre yukarıdaki proje bugün 41,32 lira kâr bırakmaktadır ki sonucun saçmalığı açıktır.....,.. _ Projenin Net Bugünkü Değeri = = - 223,14 Proje zarardadır.