ITA Uluslararası Eğitim Akademisi Sunar İSLAMİ FİNANS OKULU ÖNERİLEN MÜFREDAT MODÜL I: İSLAMİ FİNANSIN TEMELLERİ

Transkript

1 London Tel: Fax: Istanbul Tel: Fax: ITA Uluslararası Eğitim Akademisi Sunar İSLAMİ FİNANS OKULU ÖNERİLEN MÜFREDAT MODÜL I: İSLAMİ FİNANSIN TEMELLERİ Ünite I.A KATILIM BANKACILIĞININ VE İSLAMİ FİNANSIN TEMELLERİ 1. Gün 1 İslami Finansı Destekleyen Ahlaki Değerler: Kur an-ı Kerim tarafından bildirilmiş, mülk sahibiyetini ve refahı düzenleyen ahlaki rehberlik Hayır için dağıtıma dair gereklilikler: Zekat (mecburi) ve Sadaka (gönüllü) Refah oluşturulmasında ticaret ve yatırımın önemi Faiz neden yasaktır? 2 İslam Hukuku nun Rolünü Anlamak 3 4 İslam Hukuku nu Kaynaklarını Kavramak: Birincil kaynaklar (Kuran & Sünnet) İkincil kaynaklar Sources (İcma, İçtihad) Kur an-ı Kerim i ve Sünneti Yorumlama Yetkisine Sahip Otoriteler ve Rolleri: Düşünce okulları (madhahib) içindeki ulema İslami Fıkıh Akademisi Finansal Kuruluşların İslam Hukuku Kurulları / Uleması

2 Ünite I.B İSLAMİ FİNANS VE BANKACILIĞA GİRİŞ 2. Gün 1 2 Katılım Bankacılığı ve İslami Finansın Gelişimi: İslami Bankacılığın başlangıcı Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) ve Orta Doğu da İslami Bankacılık Güneydoğu, Güney Asya ve Güneydoğu Asya adalarında İslami Bankacılık Avrupa, Amerika kıtası ve Afrika da İslami Bankacılık Katılım Bankacılığı ve İslami Finans Sektörünün Karşı Karşıya Olduğu Kısıtlamalar ve Zorluklar 3 Katılım Bankalarının Temel Fonksiyonları 4 5 İslami Finansal Kuruluşların Uyguladıkları Temel Operasyonel ve Organizasyonel Yapılar: Pencere modeli Şubeler İştirakler Tam yetkili bankalar İslami Finans ve Bankacılıkta Düzenleyici ve Standart Belirleyici Kuruluşlar: Düzenleyiciler (merkez bankaları ya da diğer kurumlar) Standart belirleyiciler (AAOIFI ve IFSB) İslami Finans ve bankacılığın gelişimine destek olan diğer kuruluşlar (IIFM, GCIBFI, IIRA and IRTI) İslami Finansın Diğer Öğeleri: İslam hukukuna uygun hisse senedi piyasaları Kira sözleşmeleri piyasası İslami yatırım fonları İslami sigorta şirketleri - Tekafül vakıf gayri menkulleri Zekat fonları İslami mikro finans 2/10

3 MODULE II: İSLAMİ FİNANSIN HUKUKİ VE TEKNİK YÖNLERİ Ünite II.A İSLAMİ SÖZLEŞME HUKUKU 3. Gün 1 İslama Uygun İş Yapmanın Etik Kuralları 2 İş Yapmaya Dair İslami Öğretiler 3 İslami Finansta Temel Yasaklar (Faiz, Spekülasyon) 4 Nesîe Ribası ile Fazlalık Ribâsı Arasındaki Farkı Anlamak 5 Garer, yani Belirsiz ya da Net Olmayan Hususların Niteliğini, Oluşma Şartlarını ve İslami Finans Üzerindeki Etkilerini Anlamak Kumar ve Spekülasyonun Niteliği 7 Akit (Sözleşme) Mevhumunun Rükünlerini Anlamak: Akdin Tarafları, Taahhüt, Bedel, Icap ve Kabul 8 İslam Hukukuna Göre Satış Sözleşmesi Çeşitleri 9 Doğurdukları Sonuçlara Göre Sözleşmelere Uygulanan Şartlar ve Bunların Sınıflandırılması: Geçerli (sahih) akit Hükümsüz (fasit) akit Geçersiz (batıl) akit 3/10

4 Ünite II.A İSLAMİ SÖZLEŞME HUKUKU (devam) 4. Gün 10 Sözleşmelerde İçerik ve Şekil İlişkisi 11 Sözleşme Çeşitleri: Temel maksadına göre tek yanlı irade ya da taraflar arası ortak irade esasına dayalı akitler 12 Vaat (Söz) Mevhumu ve Ticari Bir Vaadi Bağlayıcı Kılan Koşullar 13 Vaadleşme (Karşılıklı Söz Verme, Muvadaa) Anlaşmasının Niteliği 14 Mukayasa (Takas veya Trampa) Sözleşmesinin Unsurları ve Koşulları 15 Problemli Satış Sözleşmeleri 1 Güvence Sözleşmelerinin İçeriği: Havale Kefalet Rehin 17 Vekaletin (Simsarlık Sözleşmesi) Mahiyeti Sarf Akdi (Paranın Para Karşılığı Satışının, Alışının Yapılması ve Takası, Para Ticareti) Hakkında Süregiden Tartışmaya Dair Hususlar İslami Finans Kuruluşları İçin Muhasebe ve Denetleme Kurumu nun (AAOIFI) Sarf Akdine Dair İslam Hukuku Standartları 4/10

5 Ünite II.B KATILIM BANKALARI TARAFINDAN UYGULANAN FİNANSAL TEKNİKLER 5. Gün 1 Geleneksel Banka Aracılığı ve Katılım Bankacılığı Arasındaki Temel Farkları: Bankanın müşterileriyle olan ilişkileri Fon kaynakları ve Fon kullanımı açısından anlamak 2 Katılım Bankacılığında Katılım Hesaplarının İşletilmesi 3 Katılım Bankacılığında Para Kaynakları Nasıl Kullanılır? 4 Katılım Bankacılığı Modeli ve Karşılaştığı Güçlükler 5 Kırad (Kâr-Zarar Ortaklığı/Mudaraba) Akdinin: Sermayedar ve finansör açısından pratik uygulaması Kırad (Kâr-Zarar Ortaklığı/Mudaraba) Akdi Bünyesinde Müşteri (Rab-El-Mal) ve Katılım Bankasının (Mudarip) Rolleri ve Karın Paylaşımı 7 Aracılı Kırad (Kâr-Zarar Ortaklığı/Mudaraba) Akdini Uygulamak 8 Sermaye İştiraki (Muşaraka) Ortaklık Akdini Uygulamak 9 Azalan Sermaye İştiraki (Muşaraka) Akdini Uygulamak 10 Üretim Desteği ya da Vadeli Satış (Murabaha) Akdini Uygulamak 11 Murabaha Akdinin İhracat/İthalat Finansmanında Kullanımı 12 Murabaha Satışı ile Kredi Arasındaki Fark 13 Murabaha Akdinin Satınalma Emrini Veren Açısından Mahiyeti 14 Kısa Vadeli Murabaha (Tavarruk) İşlemi ve Emtia Murabahası 15 Opsiyon Özelliğini Sentezlemek için Arbun (Opsiyonlu Satış) Nasıl Kullanılır? 1 Finansal Kiralama (İcare) Akdini Uygulamak 17 Sahiplik İcaresi/Finansman İcaresi ile Oluşturulmuş Bir Finansal Kiralama Akdinin Mülkiyetin Devri ile Feshi 18 İleriye Dönük Finansal Kiralama Akitlerinin Kullanımı 19 Pirimli Satış (Selem) Akdinin Uygulanması 5/10

6 20 Pirimli Satış (Selem) Akdiyle İlintili Belgeler 21 Pirimli Satış (Selem) Akdiyle Elde Edilmiş Banka Varlıklarını Yönetirken Paralel Selem İşlemini Kullanmak 22 İstisna Akdini Uygulamak 23 Paralel Istisna Akdinin Gerekçeleri 24 Pirimli Satış (Selem) ve İstisna Akitleri Arasındaki Farklar 25 İslami Finans Akitlerinde Kredi ve Teminat Mektuplarının Kullanımı MODULE III: TEMEL İSLAMİ FİNANS ENSTRÜMANLARI Ünite III.A İSLAMİ VARLIK VE FON YÖNETİMİ. Gün 1 İslami Yatırım İlkelerini Anlamak 2 İslami Yatırım Fonlarını Kurarken İslami Akitlerin Kullanımı Müşterilerin Risk/Getiri Profiline Uygun İslami Yatırım Ürün Çeşitliliğindeki Artış Endüstriyel ve Finansal Monitörler Aracılığı ile İslami Hisse Senedi Seçim Sürecini Uygulamak Bir Hisse Senedi Sekmesinde İslama Uygun Olmayan Hisse Senetlerinin İdaresine Dair Yaklaşımları Anlamak Portföy ve Hisse Senedi Fonlarının Pazar Riskini İdare Etmeye dair Yaklaşımlar İslami Fonlara Likidite Stratejileri Uygularken Fon Yöneticilerinin Karşılaştıkları Zorluklar 8 İslami Yatırım Fonlarının Oluşturulması ve Dağıtımına Dair Zorluklar 9 Bir İslami Menkul Kıymet Yatırım Fon Yapısının Belli Başlı Unsurları 10 İslami Fon Yönetiminde İslam Hukuku Kurulu nun Rolü 11 İslami Yatırım Fonlarının Denetimine Dair Hususlar 12 İslami Yatırım Fonlarının Çeşitliliğini Arttırmaya Yönelik Mevcut Gelişmeler /10

7 Ünite III.B SUKUK (KİRA SERTİFİKASI) PAZARI 7. Gün 1 İslami Ve Geleneksel Bonolar Arasındaki Farklar 2 Sukuk İhracında Farklı Tarafların Sorumluluklarını Anlamak 3 4 Sukuk İhracında Finansal Teminatların Ne Zaman Tedarik Edilebileceğini Anlamak Kira Sertifikaları ve Geleneksel Bono Yönetmek Arasındaki Temel Farkları Anlamak 5 Sukuk İhracındaki Temel İşlemler Ünite III.B SUKUK (KİRA SERTİFİKASI) PAZARI (devam) 8. Gün Mudaraba Sukuk Uygulaması 7 Müşareke Sukuk Uygulaması 8 İcare Sukuk Uygulaması 9 Selem Sukuk Uygulaması 10 İstisna Sukuk Uygulaması İslami Finans Kuruluşları İçin Muhasebe ve Denetleme Kurumu nun (AAOIFI) Sukuk Standartları Kira Sözleşmeleri İhracının Derecelendirilmesi ve Dağıtımına Dair Sermaye Piyasalarının Değerlendirmeleri 7/10

8 Ünite III.C İSLAMİ SİGORTA TEKAFÜL 9. Gün 1 Sigorta Konusunda İslam Dininin Duruşunu Anlamak 2 3 Tekafül ün Çıkış Noktası: Karşılıklı yardımlaşma (teavün) esasları Geleneksel karşılıklı sigortanın mahiyeti Tekafül taahhütün mahiyeti ve gönüllü katkı (teberru) vasıtasıyla sözleşmede belirsiz ya da net olmayan hususlardan (gharar) ve faiz içermeyen enstrümanlara yatırım yapmak suretiyle haramdan kaçınma gerekliliği Tekafül taahhütünün yapısı: kar dışı ve ticari Geleneksel Şahsi Sigorta, Geleneksel Karşılıklı Sigorta ve Tekafül Arasındaki Farkları Anlamak 4 Genel ve Hayat Olmak Üzere Tekafülün İki Şeklini Öğrenmek 5 Tekafül Yapısını Anlamak: katılımcılardan alınan paralarla oluşan fon ile tekafül sigorta şirketinin sermayedarlarının paralarını yansıtan fonun ayrılması ilkesi Faizsiz borcun (Quard Hasan) rolü Bir Tekafül Fonu Yatırımlarını Üstlenmek ve Yönetmek için Geçerli Üç Modeli Anlamak: Kar Paylaşımı (Mudarebe) Vekalet Kombine Model 7 Tekafülde Kullanılan İslami Prensiplere Uygun Sözleşmeler Tekafül Birikim Fonunda Kaynak Fazlasının Dağıtımı İle İlgili Kurallar: Birikim fonu kaynak fazlası kavramının tanımı Teknik provizyonların mahiyeti ve dağıtımı Birikim fonu kaynak fazlasının dağıtımına dair kurallar Tekafül Tazminat Talepleri ve Bunların Hafifletilmesine Dair Riskler: Genel Tekafül ün teknik provizyonlarının içeriği Risk havuzunun ebadının etkileri Hayat Tekafül ünde yatırım fonunun ve de taahhüdün mahiyeti Şirket içi risk birleştirme düzenlemeleri Retekafül ün İşleyişini Anlamak: Retekafül ün fonlanması Retekafül ün yeri Geçerli Retekafül seçeneklerinin yokluğu durumunda Reasüransa başvurmak 11 İslami Esaslara Uygunluk Açısından Tekafül İşletmecisinin Sorumlulukları 8/10

9 MODÜL IV: İSLAMİ FİNANS İÇİN KALİTE GÜVENCE Ünite IV.1 KATILIM BANKALARI İÇİN FİNANSAL TABLOLAR 10. Gün 1 2 Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının (UFRS) Kavramsal Çerçevesini Kavramak: UFRS nin amacı Finansal tabloların hedefleri Finansal tablolar için gerekli kalitatif özellikler Finansal bulguların sunumunu ve karar mekanizmasını denetleyen genel prensipler Finansal tabloları destekleyen temel muhasebe varsayımları Finansal Performanslarını Raporlamak Amacıyla Şirketler Tarafından Hazırlanması Gereken Ana Finansal Tablolar 3 Bilançonun Amacı ve Temel İçeriği 4 Gelir Tablosunun Amacı ve Temel İçeriği 5 İslami Esaslara Uygun Muhasebe Standartlarının Gerekliliği İslami Finans Kuruluşları İçin Muhasebe ve Denetleme Kurumu nun (AAOIFI) Rolü ve Sorumlulukları AAOIFI Finansal Muhasebe Tablolarının Kavramsal Çerçevesini Anlamak: Muhasebe bilgilerinin nitel özellikleri Tahakkuk Esaslı Muhasebe Metodunun Katılım Bankalarına Uygulanması: Gelir tahakkuku gerçekleşmesinden kaynaklanan şartlar Temel İslami Sözleşmelerin Başlıca Muhasebe Şekilleri: Üretim desteği ya da vadeli satış (murabaha) Kırad (kâr-zarar ortaklığı/mudaraba) Sermaye iştiraki (muşaraka) Pirimli satış (selem) Paralel Pirimli satış (paralel selem) Finansal kiralama (icare) Sahiplik icaresi İslami Yatırım Hesaplarının Muhasebesine Dair Anahtar Hususlar: İslami yatırım hesapları ile kullanılan farklı UFRS muhasebe yorumları 11 Zekatı Hesaplama Metodları ve Muhasebe Muamelesi 9/10

10 Ünite IV.B İSLAMİ KURUMSAL YÖNETİM 11. Gün 1 Kurumsal Yönetimin Menşei ve Mahiyeti 2 Menfaat Sahiplerine Haklarını Kullanabilmeleri için Sunulmuş Kurumsal Yönetim Mekanizmaları 3 Menfaat Sahiplerinin Hakları ve Kimliklerine Dair Farklı Yaklaşımlar 4 Bankaların Neden Sektöre Münhasır Kurumsal Yönetim Zorlukları ile Karşı Karşıya Olduklarını Anlamak 5 Bankaların Yönetmekle Yükümlü Oldukları Riskler 7 Geleneksel Bankalardan Farklı Olarak Katılım Bankalarının Neden Daha Farklı Kurumsal Yönetim Zorlukları Sunduklarını Anlamak Bir Katılım Bankasının Kurumsal Yönetiminde İslam Hukuku Kurulu nun Farklı Rolleri 8 Serbest ve Serbest Olmayan Yatırım Hesaplarının Mahiyesti Serbest Yatırım Hesabı Sahipleri (SYHS) ve Serbest Olmayan Yatırım Hesabı Sahipleri (SOYHS) için Nakit Akışı Hakları, Kontrol Hakları ve Bilgi Hakları Arasındaki Farklar Yatırım Hesabı Sahipleri ile Menfaat Sahiplerinin Hakları Arasındaki Farkları Anlamak Serbest Yatırım Hesabı Sahipleri (SYHS) Hakları ile Serbest Olmayan Yatırım Hesabı Sahipleri (SOYHS) Hakları Arasındaki Farkı Anlamak 12 Tekafül Sektörünün Önündeki Kurumsal Yönetim Sorunları 10/10