Çin Halk Cumhuriyeti Doğal Taş Sektörü

Transkript

1 Çin Halk Cumhuriyeti Doğal Taş Sektörü ÜLKE RAPORU Ahmet Barış Ünel

2 ÇİN HALK CUMHURİYETİ GENEL BİLGİLER Çin Halk Cumhuriyeti 1,34 milyar nüfusa sahip, yüzölçümü bakımından dünya üçüncüsü, idari olarak 22 eyalet, 5 otonom bölge ve 4 belediyeye ayrılmış olan ve 1949 yılından beri Çin Komünist Partisi tarafından yönetilen bir devlettir. Çin de 22 Eyalet vardır. Bunlar; Anhui, Fujian, Gansu, Guangdong, Guizhou, Hainan, Hebei, Heilongjiang, Hubei, Hunan, Jiangsu, Jiangxi, Jilin, Liaoning, Qinghai, Shaanxi, Shandong, Shaanxi, Shanxi, Tayvan, Zhejiang, ve Yunnan'dır. Başlıca şehirleri; Şanghay, Pekin, Guangzhou, Shenzen, Dongguan ve Tianjindir. Çin'in nüfusu azalarak artmaya devam etmektedir. Çin, maden ve mineraller yönünden zengin bir ülkedir. 17 maden ve mineral türünde dünya lideri konumundadır. Sahip olduğu kömür rezervleri ve hidroelektrik güç potansiyeli bakımından dünya birincisidir. Toplam enerji ihtiyacının %70'i kömürden elde edilmektedir. Çin önemli bir ham petrol ithalatçısıdır. Tablo 1. Çin Genel Bilgiler Resmi Adı Başkenti Yönetim Devlet Başkanı Hükümet Başkanı Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) Pekin Komünist tek parti yönetimi Hu Jintao (15 Mart 2003'ten beri) Wen Jiabao (16 Mart 2003 ten beri) Nüfus 1,34 milyar (2013) Dil Mandarin (Pekin Lehçesi) İnançlar Ateist (Resmi), Taoist-Budist, Hristiyan %3-4, Müslüman %1-2 Yüzölçümü Başlıca Şehirleri Komşuları km² Şanghay (16,5 milyon), Pekin (12,2 milyon), Guangzhou (8,8 milyon), Shenzen (9 milyon), Dongguan (6,5 milyon), Tianjin (5,2 milyon) Afganistan, Bhutan, Birmanya, Hindistan, Kazakistan, Kırgızistan, Kuzey Kore, Laos, Moğolistan, Nepal, Pakistan, Rusya Federasyonu, Tacikistan, Vietnam Telefon Kodu +86 Resmi Web Sitesi EIU, China Country Report

3 ÇİN GENEL EKONOMİK DURUM Çin, merkezi planlamadan ayrıldığı 1978 yılından bu yana ortalama %10 büyüyen, IMF raporlarına göre 2016 itibariyle dünyanın bir numaralı ekonomisi olacağı öngörülen, özellikle son yıllarda yabancı sermayeyi çekme konusundaki başarısı göze çarpan bir ülkedir. Ama Çin in son 10 yıldaki yükselişi tarihte ilk kez gerçekleşmemektedir. Ekonomik büyümenin hızı istikrarlı değildir. Çin yabancı ve yerli yatırımlara eşit muameleyi sağlayan " Milli Muamele" ilkesini uygular li ve 1990 lı yıllarda Guandong eyaleti ve genel olarak İnci Nehri Deltası en hızlı büyüyen bölge olmuştur. Gelişmekte olan ülkelere yapılan yatırımların başında Çin yer alır. Dış ticaret kanunu 1995 te yürürlüğe girmiştir. İthalatta yerli üretimi korumak ve döviz rezervini kontrol etmek amacıyla plan önemini sürdürür. Dış ticarette denge politikası izlemeyi amaçlayan Çin, son on yıldaki atılımıyla ABD den sonra dünyanın ikinci büyük ekonomisi olmuştur. IMF tahminlerine göre 2016 yılında Çin in dünya üretimindeki payının % 18 olacağı tahmin edilmektedir yılında küresel büyümenin %35'i Çin kaynaklı olmuştur. Tablo 2. Çin Ekonomik Veriler GSYİH- DÜNYA 8,4 trilyon $ (2012) - 2. sırada SIRALAMASI 9,5 trilyon $ (2013 EIU tahmini) NÜFUS 1,34 milyar kişi KİŞİ BAŞINA GSYİH 6,290 $ (2012) $ (2013 EIU tahmini) GSYİH BÜYÜME % 7,8 (2012) HIZI % 7,5 (2013 EIU tahmini) İHRACAT 1,97 trilyon ABD $ (2012) 2,13 trilyon ABD $ (2013 EIU tahmini) İTHALAT 1,65 trilyon ABD $ (2012) 1,76 trilyon ABD $ (2013 EIU tahmini) ENFLASYON ORANI % 2,5 (2012) % 3,0 (2013) DIŞ BORÇ 728,0 milyar ABD $ (2012) 779,1 milyar ABD $ (2013 EIU tahmini) TOPLAM 3,3 trilyon ABD $ (2012) REZERVLER 3,5 trilyon ABD $ (2013 EIU tahmini) TOPLAM FDI 1.019,7 milyar ABD $ (2012) STOĞU 1.284,7 milyar ABD $ (2013 EIU tahmini) ÜLKEYE GİREN DOĞRUDAN 307,9 milyar ABD $ (2012) YATIRIM TUTARI (YILLIK) 265,0 milyar ABD $ (2013 EIU tahmini YURTDIŞI DOĞRUDAN YATIRIM TUTARI (YILLIK) 116,8 milyar ABD $ (2012) 125,2 milyar ABD $ (2013 EIU tahmini) TOPLAM İŞGÜCÜ 798,5 milyon kişi (2012)

4 İŞSİZLİK ORANI % 6,5 (2012) % 6,4 (2013 EIU tahmini) PARA BİRİMİ - Yuan (Renminbi), 1 $ = 6,11 RMB (2013 sonu) PARİTESİ DÜNYA BANKASI İŞ YAPMA 91 inci sırada yer almaktadır. KOLAYLIĞI SIRALAMASI (Hong Kong 2.sırada, Tayvan 16. Türkiye 71. sırada yer GSMH NİN SEKTÖREL DAĞILIMI almaktadır.) Tarım % 10,1, Sanayi % 46,8, Hizmetler % 43,1 DOĞAL KAYNAKLAR* BAŞLICA SANAYİ DALLARI* BAŞLICA TARIMSAL KAYNAKLAR* Ana Kaynak: Economist Intelligence Unit Kömür, demir cevheri, petrol, doğalgaz, civa, kalay, volfram, magnez, vanadyum, manyetit, alüminyum, kurşun, çinko, nadir toprak elementleri, uranyum, su gücü potansiyeli (dünyada 1.sırada) Madencilik, demir, çelik, alüminyum, kömür madenciliği, makine üretimi, silah sanayi, tekstil, petrol, çimento, kimyasallar, gıda işleme; oyuncak, ayakkabı, elektronik gibi tüketici ürünleri; otomotiv,raylı taşıma, gemi ve havayolu taşımacılığı; telekomünikasyon, uydu (endüstriyel çıktılarda gayrisafi kıymet açısından 1.sırada) Pirinç, buğday, patates, mısır, yer fıstığı, çay, darı, arpa, elma, pamuk, yağlı tohum, domuz, balık (tarımsal çıktılarda gayrisafi kıymet açısından 1.sırada) Yıllar GSYİH (Milyar $) Büyüme (%) Kişi Başına Enflasyon Oranı (%) İhracat (Milyar $) İthalat (Milyar $) Gelir ($) , ,3 266,1 232, , ,4 325,7 281, ,2 438,3 393, , ,4 593,4 534, , ,6 762,5 628, , ,8 969,7 751, , , , , , , , , , ,8 954, , , , , , , , , , , , , , , ,6 - - Kaynak: Economist Intelligence Unit (EIU)

5 ÇİN DIŞ TİCARET Çin dünyanın bir numaralı tedarikçisi ve ihracatçısıdır yılında da önceki yıllarda olduğu gibi hem ithalatında hem de ihracatında artış yaşanmış; 2012 yılında 2,05 trilyon dolar olan ihracatı, 2013 yılında 2,21 trilyon dolar olmuş; 1,81 trilyon dolar olan ithalatı ise yine artış göstererek 1,95 trilyon dolar olmuştur. Çin'in dış ticaret hacmi ise 2013 yılı için 4,16 trilyon dolardır yılına ait toplam dış borç 848 milyar dolar olurken 2014 yılındaki tahmini dış borcun 900 milyar doları bulması beklenmektedir. Tablo 3. Çin Dış Ticaret Göstergeleri (milyon $) YIL İHRACAT İTHALAT DENGE HACİM Kaynak: Global Trade Atlas ÇİN İN DIŞ TİCARETİNDE BAŞLICA ÜRÜNLER VE ÜLKELER Başlıca İhraç Ürünleri: Makine ve ulaşım araçları (%47), Diğer tüketim ürünleri (%15), Tekstil ve hazır giyim (%13), Diğer yarı mamuller (%7), Kimyasallar (%6) Başlıca İthal Ürünleri: Makine ve ulaşım araçları (%38), Maden cevherleri ve mineral yakıtlar (%25), Kimyasallar (%11) İhracatında İlk 5 Ülke: AB (%20,5), ABD (%17,7), Hong Kong (%13,4), ASEAN (%8), Japonya (%8) Türkiye nin Payı %0,8 İthalatında İlk 5 Ülke: Japonya (%13,2), AB (%11,4), ASEAN (%10,4), G.Kore (%10), Tayvan (%9,4) Türkiye nin Payı %0,13 ÇİN - İHRACAT Hong Kong, Çin'in ihracatında en önemli ülkedir yılında Hong Kong a olan ihracatı 2012 yılına göre %18,9 büyüyerek 384,85 milyar dolar olmuş ve ilk kez ABD nin önüne geçerek en önemli ticaret ortağı konumuna gelmiştir. Diğer önemli alıcılar; ABD, Japonya, Kore, Almanya ve Hollanda'dır. Türkiye, 2013 yılında Çin in ihracatında %0,8'lik payı ve 17,75 milyar dolar ile 26. sıradadır. Çin'in ihraç ettiği başlıca kalemler; otomatik bilgi işlem

6 makineleri, üniteleri; telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar; yolcu, gezinti, yük gemileri yer almaktadır. Tablo 4. Çin'in İhracat Değerleri - Ülkeler Bazında (1.000 $) DEĞER DEĞER DEĞER DEĞER Değişim (%) 1 Hong Kong ,91% 2 ABD ,67% 3 Japonya ,89% 4 Kore ,97% 5 Almanya ,63% 6 Hollanda ,38% 7 Birleşik Krallık ,04% 8 Rusya ,54% 9 Vietnam ,00% 10 Hindistan ,47% 11 Malezya ,74% 12 Singapur ,24% 13 Tayvan ,54% 14 Avustralya ,54% 15 Endonezya ,74% 16 Brezilya ,29% 17 B.A.E ,94% 18 Tayland ,87% 19 Kanada ,90% 20 Meksika ,27% 26 Türkiye ,89% Diğer ,61% TOPLAM ,83% Kaynak: ÇİN - İTHALAT Çin'in ithalatında Kore, Japonya, Tayvan, A.B.D, Avustralya, Almanya gibi ülkeler ilk sıralarda yer almaktadır yılı için ithalat değeri %7,3 büyüyerek 1,95 trilyon dolar olmuştur yılına göre, Çin'in Japonya, Suudi Arabistan, Rusya, Tayland, Angola, Endonezya ve Fransa dan ithalat değerlerinde bir düşüş gözlenirken İsviçre, Tayvan, Avustralya ve A.B.D den olan ithalatında bir artış yaşanmıştır. Türkiye, Çin'in ithalatında %0,23'lük payı ile 49. sırada yer almıştır yılına göre; Çin'in Türkiye'den ithalatı %27,6'lık bir büyümeyle 4,5 milyar dolar olmuştur.

7 Tablo 5. Çin'in İthalat Değerleri - Ülkeler Bazında (1.000 $) DEĞER DEĞER DEĞER DEĞER Değişim (%) 1 Kore ,58% 2 Japonya ,72% 3 Çin (re-import) ,12% 4 Tayvan ,45% 5 ABD ,82% 6 Avustralya ,53% 7 Almanya ,40% 8 Malezya ,09% 9 İsviçre ,32% 10 Brezilya ,23% 11 S. Arabistan ,50% 12 Güney Afrika ,37% 13 Rusya ,97% 14 Tayland ,09% 15 Angola ,59% 16 Endonezya ,66% 17 Singapur ,96% 18 İran ,95% 19 Kanada ,44% 20 Fransa ,64% 49 Türkiye ,63% Diğer ,25% TOPLAM ,28% Kaynak: ÇİN - TÜRKİYE DIŞ TİCARET Türkiye nin dönemi için belirlediği hedef ülkelerden bir tanesi de Çin dir. Çin; Uzakdoğu daki en büyük ortağımız ve en çok ithalat yaptığımız ikinci ülkedir. Türkiye nin Çin e ihracatı yıllar itibariyle artış göstermekle birlikte, potansiyel bakımından yeterli görünmemektedir yılında sadece 96 milyon Amerikan doları olan Türkiye nin Çin e ihracatı, 2012 yılında 2,83 milyar dolarken 2013 yılında 3,6 milyar dolar olmuştur. Türkiye'nin Çin'e ihracatının istenen seviyeye ulaşmamasının sebepleri olarak; bölge içi ticaretin çok güçlü olması, Türkiye ile Çin arasında özel ticaret anlaşmalarının olmaması, ihracatçı firmalarımızın Çin pazarıyla ilgili yeterli bilgiye ve stratejiye sahip olmaması görülebilir.

8 Türkiye nin Çin e ihracatının yapısı incelediğinde, Çin ekonomisinin ihtiyaç duyduğu hammaddeler ve kimyasallar ağırlıklı bir yapının olduğu görülmektedir. Bu kapsamda, mermer ve doğal taş, krom cevherleri, bakır cevherleri, kurşun cevherleri, manganez ve kimyasallar Türkiye nin Çin e temel ihraç ürünlerini oluşturmaktadır. Çin ile ticari ilişkiler ithalat ağırlıklı bir gelişim izlemektedir. Türkiye nin Çin den ithal ettiği ürün çeşidi fazladır. Öne çıkan kalemler; otomatik bilgi işlem makineleri ve aksamı, telli telefontelgraf için elektrikli cihazlar, elektrikli ses/görüntülü işaret cihazlar, elektrik konvertisörleri, pamuk, oyuncak, televizyon alıcıları, iplik ve oto yedek ürünleridir. TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER Anlaşmalar: Ticaret Anlaşması Ekonomik, Sınaî ve Teknik İşbirliği Anlaşması Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması Hayvan Sağlığı ve Karantina Anlaşması Türkiye Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Arasında İkili Ticari ve Ekonomik İşbirliğinin Genişletilmesi ve Derinleştirilmesine İlişkin Çerçeve Anlaşması Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile Çin Halk Cumhuriyeti Merkez Bankası Arasında Swap Anlaşması T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı ile Çin Kalkınma Bankası Arasında Mali İşbirliği Çerçeve Anlaşması Protokoller: DTM ile MOFTEC Arasında Ticari İstişare Mekanizması Kurulması Hakkında Mutabakat Zaptı Türkiye - Çin 16. Dönem KEK Toplantısı Mutabakat Zaptı Altyapı, Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Protokolü Dış Ticaret Müsteşarlığı İthalat Genel Müdürlüğü ile ÇHC İthalat-İhracat Ticaret Bürosu Arasında İşbirliği Sağlanmasına Yönelik Protokol Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti İle Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Üçüncü Ülkelerde Altyapı İnşaatı ve Teknik Müşavirlik Alanlarında İşbirliğinin Artırılmasına İlişkin Mutabakat Zaptı

9 Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı ile Çin Halk Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı Arasında İkili Ticari ve Ekonomik İşbirliği Orta ve Uzun Dönem Kalkınma Planı İçin Ortak Araştırma Başlatılmasına Yönelik Mutabakat Zaptı Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı ile Çin Halk Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı Arasında Yeni İpekyolu Bağlantısı Ortak Çalışma Grubu Kurulmasına İlişkin Mutabakat Zaptı BDDK ile Çin Bankacılık Düzenleme Komisyonu Arasında Sınır Ötesi Krizlere Müdahalede Bankacılık İşbirliği Protokolü Türkiye Cumhuriyeti Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Çin Halk Cumhuriyeti Kalite Kontrolü, Denetim ve Karantina Genel İdaresi Arasında Türkiye den Çin e Gönderilen Tütünün Bitki Sağlığı Şartları Konusunda Protokol DOĞAL TAŞ SEKTÖRÜ Doğal taş sektörü madencilik sektörünün alt sektörlerinden olan, kullanım alanlarının özellikle inşaat ve dekorasyon sektörlerinde yaygınlaşmasıyla üretimi ve tüketimi hızla artan ve böylece ülke ekonomisine önemli bir katkısı olan sektör dalını ifade eder. Öne çıkan doğal taşlar; mermer, traverten, granit, kireç taşı, oniks, kayağan taşı, kalker, konglomera diyabaz, serpantin, tektonik breş ve bazalttır. Traverten genellikle dış alanlarda; kalker, işlenmesi zor olmasına rağmen iç ve dış mekânlarda; Oniks (su mermeri), iç mekânlarda; granit; genellikle dış kaplama ve yer döşemede; serpantin, dış cephelerde kullanılır. DÜNYA DOĞAL TAŞ TİCARETİ 2013 yılında dünya doğal taş ithalatı 19,5 milyar dolar olup, başlıca ithalatçı ülkeler; % 16,6 lık payıyla ABD, %15,1 lik payıyla Çin, % 5 lik payıyla Japonya, % 3,7 lik payıyla Güney Kore, %3,7 lik payıyla Almanya ve % 3,6 lık payıyla S. Arabistan'dır. Bu ülkeleri Birleşik Krallık, Fransa, İtalya ve Birleşik Arap Emirlikleri izlemektedir yılında dünya doğal taş ithalatı 17,8 milyar dolar iken 2013 yılında bir önceki yıla göre % 9,4 yükselmiştir. Dünya doğal taş ihracatı ise; 2013 yılında toplam 20,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Çin %32,1 lik payıyla birinci sırada yer alırken; İtalya %12,2'lik payıyla ikinci sırada, Türkiye %10,8 lik payıyla üçüncü sırada yer almaktadır. Bu ülkeleri Hindistan, Brezilya, İspanya, Portekiz, Mısır ve Yunanistan izlemektedir. ABD, dünya doğal taş ihracatında 2013 verilerine göre, %0,8 lik payıyla 13. sırada yer almaktadır.

10 ÇİN DOĞAL TAŞ SEKTÖRÜ Çin, ülkeler arasında doğal taş üretimi bakımından %21,5 lik payıyla ilk sıradadır ve dünyadaki blok mermer ve traverten ithalatının yarısından çoğunu gerçekleştirmektedir. Çin şu anda dünyanın en büyük mermer ithalatçısı ve ihracatçısı konumundadır. Dünya mermer ve doğal taş pazarlarının yapısı sebebiyle işlenmiş ürün alıcıları ve blok alıcıları farklıdır. Örneğin ABD, Japonya, Almanya ve İngiltere blok alıcısı değillerdir. Mermer doğal taş kültürü yani üretimi ve işletmeciliği gelişmediği için diğer ülkelerden işlenmiş mermer ve traverten talep ederler. Çin'deki durum ise farklıdır. İşlenmiş ürünlerin ülkeye girişinde yüksek vergilerle karşılaşılır ve üretim maliyetleri de çok düşüktür. Bu yüzden Çin'e işlenmiş ürün ihracatı yapmak neredeyse imkânsızdır. Ayrıca Çin'de dünyanın en büyük granit ve traverten işleme kapasitesi bulunmaktadır, bu yüzden de blok mermer traverten ihracatı açısından Çin, Türkiye için çok uygun bir pazardır. Çin aldığı blokları işleyip, çoğunu kendi iç piyasasında tüketir. Buna rağmen Çin sadece kendi iç tüketimi için değil, ihracat için de blok mermer ve traverten alımı yapar. Bu sebeple Çin, Türkiye'nin hem en iyi müşterisi hem de rakibidir. Çin'in doğal taş alımlarını ürün bazında incelediğimizde blok ürün ithalatının belirgin ağırlığını görürüz. Tablo 6. Çin'in Doğal Taş İthalatı - Ürün Gruplarına Göre (2013) ÜRÜN GRUBU ADI DEĞER (1000 $) MİKTAR (TON) Blok Granit Blok Mermer Traverten Kayağan taşı Blok TOPLAM (BLOK) İşlenmiş Granit İşlenmiş Mermer Traverten İşlenmiş Diğer Taşlar İşlenmiş Kayağan taşı Tabii Taşlardan Karo; Granül, Parça ve Tozlar Tabii Taşlardan Kaldırım ve Döşeme Taşları TOPLAM (İŞLENMİŞ) GENEL TOPLAM Kaynak: Çin, enerji maliyetleri ve istihdam vergileri açısından ülke olarak diğerlerine göre avantajlı durumdadır. Çin pazarının çok büyük olması ve hızla gelişmeye devam etmesi, enerji maliyetlerinin, vergilerin ve emeğin fiyatının çok düşük olması, devletin destek vermesi, ihracat teşvikleri, Çin'in en büyük avantajlarındandır. Bunların yanında Çin üretim sürecinde,

11 ihtiyaçlarını bir bölgede toplayarak ucuza üretim yapmakta ve sektörel kümelenme yaratmaktadır. Bu da Çin'in mermer sektöründeki başarısının nedenlerinden biri olarak görülebilir. Ayrıca firmaların çoğu iç pazar için çalıştığı için krizlerden çok az etkilenir. Diğer yandan Çin'de kaliteli mermer rezervinin olmaması dezavantajdır. Çin, mermere göre daha az tercih edilen ve daha ucuz olan granit rezervlerine sahiptir. Çin sahip olduğu mermer işleme teknolojileri ve blok işleme konusundaki becerisiyle göze çarpar. Kalifiye iş gücü de Çin'in avantajlarından biridir. Sektörel kümelenme de Çin'in üretim sürecini daha kârlı hale getirir. Türkiye ise şu dönemde Çin'e yaptığı blok satıştan vazgeçmek istememektedir. Bunun altında yatan başlıca nedenler; Türkiye'nin teknoloji ve iş gücüne yaptığı az yatırım olarak görülebilir. Ayrıca kriz döneminden sonra Çin gibi ham blok alımı yapan ülkelere artarak yapılan satışlar kurtarıcı olarak görülmektedir. Çin deki mermer talebi doğu kesiminde yoğunlaşmıştır. Çin genelinde en büyük mermer tüketimi Şanghay'a aittir. Şanghay dışında mermer talebi yüksek olan diğer bölgeler Pekin, Quingdao, Hangzhou, Xiamen ve Guangzhou'dur. Çin de önümüzdeki 10 yılda, nüfusu 1 milyondan fazla 40 tan fazla yeni şehir olacağı göz önünde bulundurulursa; iç ve batı kesimlerinde de mermer talebinin artması öngörülmektedir. Xiamen, Çin 'in en büyük ve Dünya'nın en büyük 36. limanını barındıran, mermer sektörünün kümelendiği, hem Çin için hem de Dünya için doğal taş işleme ve ticaret merkezidir. 200'ün üzerinde doğal taş ithal eden şirket ve 4000'nin üzerinde fabrika barındırmaktadır. Çin doğal taş ticaretinin yaklaşık %60'ı Xiamen limanından karşılanmaktadır. Her yıl Mart ayında düzenlenen XIAMEN International Stone Fair Doğal Taş Fuarı, dünyanın en önemli fuarlarından birisidir. Aynı zamanda 'Stone Congress' adı altında bir kongreye de ev sahipliği yapar ve doğal taş sektörünün önde gelenlerini biraraya getirerek bilgi alışverişi sağlar. Xiamen'e yakın mesafede bulunan Shuitou, Çin'deki mermer fabrikalarının merkezi konumundadır. Burada hem Çinli mermer fabrikaları ve showroomları hem de başka ülkelerin mermer işleme fabrikaları bulunmaktadır. Xiamen, mermer ithalatının yarısından fazlasını Türkiye'den yapmaktadır. Genelde Çinli firmaların Türkiye'ye gelerek, ocakları ziyaret edip, blokları kendilerinin seçtikleri görülür. Xiamen Doğaltaş Fuarı, Xiamen Jinhongxin Exhibition Co., Ltd.tarafından düzenlenir ve Türkiye milli katılım organizasyonu Ege Maden İhracatçıları Birliği tarafından yapılmaktadır. Xiamen fuarına katılım, Çin pazarına girmek isteyen Türk firmalarının tanınırlılığı açısından çok önemlidir. Xiamen Uluslararası Doğal Taş Fuarı, Çin pazarında kendine yer edinmek isteyen firmalar için çok önemlidir. Xiamen Uluslararası Doğal Taş Fuarı katılımcı firma sayısı ve sergi alanı bakımından büyük ölçekli bir organizasyondur.

12 Xiamen'in Türkiye'den yaptığı ithalatın yaklaşık %90 ve fazlası blok mermer şeklinde olmaktadır. Xiamen'in Türkiye'den ithalatında Mermer, Traverten, Ekosin Su Mermeri ve Kireçli Taşlar ilk sırada yer almaktadır. Fuarı destekleyen kuruluşlar arasında China Council for the Promotion of International Trade, Xiamen Municipal Government, China Stone Material Association, China Chamber of Commerce of Metals Minerals & Chemicals Importers & Exporters, Xiamen Municipal Trade Development Bureau, China Council for the Promotion of International Trade, Xiamen Subcouncil sayılabilir. Çin'in diğer bir şehri olan Guangzhou ise nem ve sıcaklık nedeniyle mermer kullanımını gerektiren bir başka şehirdir. Türkiye'nin mermer ihracatı için, Guangzhou şehrindeki artan nüfus ve yapı sektöründeki hareketlilik avantaj olarak görülebilir. Bu bölgede de bej ve kahverengi renkler tercih edilmektedir. Guangzhou'nun da Türkiye'den ithalatında ilk sırada 2515 GTİP nolu Mermer Traverten Ekosin Su Mermeri ve Kireçli Taşlar gelmektedir. Shenzen de Guandong eyaletinden, Çin'in en büyük dış ticaret hacmine sahip şehridir. Shenzen limanı dünyanın en yoğun limanlarındandır. Xiamen şehrinden sonra, Türkiye'den en çok mermer ithal eden ikinci şehirdir ve mermer ithalatının %46'sını Türkiye'den yapmaktadır. Shenzhen'in Türkiye'den ithalatına baktığımızda; ilk sırada ve büyük oranda 2515 GTİP nolu ürünün yer aldığını görürüz. Yunfu da mermer işleme fabrikalarını barındıran ve plaka halinde satış yapılan bölümlerin bulunduğu bir diğer şehirdir. Bu şehirde Türk firmalarının da satış yaptıkları temsilcilikleri bulunmaktadır. Çin'de en çok tercih edilen renkler beyaz, krem ve sarı tonlarıdır. Özellikle sarı renk, Çin tarihindeki önemi nedeniyle en fazla tercih edilen renkler arasındadır. Açık renk mermer, özellikle bej rengi, Çin deki en çok talep edilen mermer rengidir. 1 Aşağıdaki tablolarda Çin'in ülkeler bazında doğal taş ihracat ve ithalat değerleri verilmektedir. Tabloya göre; Çin'in doğal taş ithalatında önde gelen ülkeler; Türkiye, Hindistan, Brezilya, Mısır ve İtalya'dır yılında 2,64 milyar dolarlık doğal taş ithalatı yapan Çin; 2013 yılında 2,93 milyar dolarlık doğal taş ithalatı gerçekleştirmiştir. 1 Hasan Köse, Çin Halk Cumhuriyeti Bilgi Notu

13 Tablo 7. Çin'in Doğal Taş İthalatı - Ülkeler Bazında ÜLKELER MİKTAR (ton) DEĞER (1000 $) MİKTAR (ton) DEĞER (1000 $) MİKTAR (ton) DEĞER (1000 $) MİKTAR (ton) DEĞER (1000 $) Türkiye Hindistan Brezilya Mısır İtalya İspanya İran Pakistan Portekiz Finlandiya Norveç Yunanistan Suudi Arabistan Namibya Almanya Endonezya Meksika A.B.D Japonya Güney Afrika Diğer TOPLAM Kaynak: Çin'in doğal taş ihracatında önde gelen ülkeler ise; Kore, Japonya, A.B.D, Almanya, Hong Kong ve Suudi Arabistan dır yılında 5,5 milyar dolarlık doğal taş ihracatı gerçekleştiren Çin'in 2013 yılında doğal taş ihracat değeri 6,5 milyar dolar olmuştur.

14 Tablo 8. Çin'in Doğal Taş İhracatı - Ülkeler Bazında ÜLKELER MİKTAR DEĞER MİKTAR DEĞER MİKTAR DEĞER MİKTAR DEĞER (TON) (1000 $) (TON) (1000$) (TON) (1000$) (TON) (1000$) Kore Japonya ABD Almanya Hong Kong Suudi Arabistan Vietnam Tayvan Singapur Hollanda Birleşik Arap Emirlikleri Malezya Belçika Rusya Birleşik Krallık Kazakistan Avustralya Kanada Fransa Diğer TOPLAM Kaynak: ÇİN'İN BLOK MERMER VE TRAVERTEN TİCARETİ Blok Mermer ve Traverten ithalatında Çin 2013 yılında, 1,92 milyar dolar ve %57,8 lik payıyla dünya sıralamasında ilk sıradadır. Çin'i takip eden ülkeler, 226 milyon dolar ve %6,8

15 oranındaki payıyla Hindistan, 130 milyon dolarlık ve % 3,9 oranındaki payıyla İtalya ve 122 milyon dolarlık ve %3,7 oranındaki payıyla Birleşik Krallık'tır. Çin, Blok Mermer ve Traverten ithalatında en büyük alımını Türkiye'den gerçekleştirir yılına göre Türkiye; % 46,6'lik payı ve 895 milyon dolar değerindeki ihracatıyla, Çin'in ithalat yaptığı ülkelerin arasında ilk sırada yer alır. Diğer ülkeler ise; 232 milyon dolar ve % 12'lik payıyla Mısır, 154 milyon dolarlık ve % 8'lik payıyla İtalya ve 141 milyon dolarlık ve %7,3'lük payıyla İspanya dır. Çin'in blok mermer ve traverten ihracatındaki başlıca ülkeler; Kore, Tayvan, Singapur, Hindistan ve Tayland'dır. Şekil 1. Çin'in Blok Mermer ve Traverten İthalatı (2013) - Ülke Bazında Pay Oranları Kaynak: Türkiye'yi diğer ülkelerle kıyaslarsak, Çin'e ihracatlarında değer ve miktar bakımından Türkiye'nin belirgin bir farkla ilk sırada yer aldığını görürüz ancak Türkiye değer olarak lider konumda olmasına rağmen, ülkelerin ortalama ihracat fiyatları kıyaslandığında Türkiye'nin daha düşük fiyattan ihracat yaptığını görürüz yılında, Türkiye, ton başına ortalama 210 dolardan ihracat gerçekleştirirken, İtalya'nın 277 dolardan ihracat yaptığını görürüz. Bunun sebebi olarak da dünya standartlarında ürün ihraç etmemize rağmen markalaşma konusunda yeterince uzmanlaşmamış olmamız, Türk ürünlerinin dünya piyasalarında yeterince tanınamamış olması, fiyat kırma politikasının uygulanması gibi nedenler gösterilebilir.

16 Şekil 2. Çin'in Blok Mermer ve Traverten İthalatı (2013) - Ülke Bazında Alış Fiyatları Tablo 9. Çin'in Blok Mermer ve Traverten İthalatı - Ülkeler Bazında ÜLKE MİKTAR (TON) DEĞER ( 1000 $) MİKTAR (TON) DEĞER ( 1000 $) MİKTAR (TON) DEĞER ( 1000 $) MİKTAR (TON) DEĞER ( 1000 $) Türkiye Mısır İtalya İspanya İran Pakistan Portekiz Yunanistan Almanya Endonezya Meksika Hindistan Avustralya Hırvatistan Filipinler Diğer Dünya Kaynak:

17 Tablo 10. Çin'in Blok Mermer ve Traverten İhracatı - Ülkeler Bazında ÜLKELER MİKTAR (ton) DEĞER (1000 $) MİKTAR (ton) DEĞER (1000 $) MİKTAR (ton) DEĞER (1000 $) MİKTAR (ton) DEĞER (1000 $) Güney Kore Tayvan Singapur Hindistan Tayland Hong Kong Katar İtalya Birleşik Krallık Endonezya ABD Japonya Avustralya Angola İspanya Meksika Güney Afrika Diğer Dünya ÇİN-TÜRKİYE DOĞAL TAŞ TİCARETİ Çin, Türkiye'nin Uzakdoğu daki en büyük ticaret ortağı ve en çok ithalat yapılan üçüncü ülkedir. Türkiye deki mermer daha çok ham halde ihraç edilmektedir. Çin de yaklaşık % 60 lık payıyla en önemli pazardır. Doğal taş üretimi bakımından ilk sırada yer alan Çin ile üçüncü sırada yer alan Türkiye mermer ürünleri ihracatında, pazardaki en önemli iki

18 oyuncudur. Çin, işlenmemiş mermer ithalatının yarısından çoğunu gerçekleştirir, Türkiye ise işlenmemiş mermer ihracatında liderdir. Türkiye, Çin'in blok mermer ve traverten ithalatında ilk sırada yer alır. Çin ve Hindistan gibi blok alımlar yapan iki büyük ülke, 2007 yılında yaşanan kriz sonrası Türkiye için de hammadde ihracat pazarı olarak görülmüş ve kriz döneminde Türkiye'yi ayakta tutan etkenlerden biri olmuşlardır. İşlenmiş ürün tercih eden Arap ülkelerindeki inşaat sektörünün 2009 yılında krizden etkilenmesiyle Türkiye de yönünü değiştirmek zorunda kalmış ve yeni bir pazarlama yatırımı olarak hammadde ihracatını benimsemiştir. Küresel kriz sebebiyle Çin pazarı Türkiye için daha da önemli hale gelmiştir. Çin'in doğal taş ithalatında blok mermer ve traverten ihracatındaki öncülüğü sebebiyle Türkiye ilk sırada yer alır yılında Çin, Türkiye'den 896 milyon dolarlık doğal taş ithalatı gerçekleştirmiş olup, Türkiye'nin payı %30,5 olmuştur. Türkiye'yi sırasıyla Hindistan, Brezilya, Mısır, İtalya, İspanya ve İran izlemektedir. Türkiye'nin payının diğerlerinden belirgin bir farkla daha fazla olduğunu görürüz. Bunun sebebi de Çin in blok mermer ve traverten ithalatının yaklaşık yarısını Türkiye'den gerçekleştirmiş olmasıdır. Tablo 11. Türkiye'nin Çin'e Doğal Taş İhracatı - Ürün Gruplarına Göre BLOK MERMER TRAVERTEN İŞLENMİŞ MERMER TRAVERTEN DOĞAL TAŞ TOPLAM DEĞER(1000$) 337, ,027 MİKTAR(Ton) FİYAT ($) PAY(%) 38,4 2,5 23,3 DEĞER(1000$) 660, ,458 MİKTAR(Ton) , FİYAT ($) PAY(%) 43,4 2,8 29,3 DEĞER(1000$) ,753 MİKTAR(Ton) , FİYAT ($) PAY(%) 39,3 3,9 26,6 DEĞER(1000$) 760, ,057 MİKTAR(Ton) , FİYAT ($) PAY(%) 43,7 4 28,8 DEĞER(1000$) MİKTAR(Ton) FİYAT ($) PAY(%) 46,6 2,3 30,5 Kaynak:

19 ÇİN İNŞAAT SEKTÖRÜ İnşaat sektöründe, 1996 yılından itibaren hızlı bir büyüme gerçekleşmiş bunun bir etkisi olarak da ülkedeki yapı malzemeleri sanayi de en büyük sanayilerden biri haline gelmiştir. Ev boyutlarının büyümesi, yapı malzemeleri talebindeki artışı hızlandırmaktadır. Çin yılları arasında 36 milyon adet yeni konut inşa etmeyi hedeflemiştir. Ülke büyüklüğü itibariyle her yıl 2 milyar m 2 yeni bina eklenmektedir. Çin'de şu anda %7 olan ev sahiplerinin oranının 2015 yılında % 20'ye ulaşması beklenmektedir yılında, Çin Halk Cumhuriyeti inşaat sektöründe kullanılacak mermer ürünlerinin değerinin 25 milyar dolar olacağı tahmin edilmektedir. Çin de mermer tüketimindeki yaklaşık % 95 lik pay inşaat sektörüne aittir. Konutlar, inşaat sektöründe mermer tüketiminin en fazla gerçekleştiği kısımdır. Çin deki kentleşme de giderek artmaktadır. Ülkede nüfusu 1 milyonun üzerinde 100 şehir vardır ve bu şehirlerde 530 milyon kişi yaşamaktadır. Yapılan tahminlere göre 2030 yılında 1 milyar insanın şehirlerde oturması beklenmektedir. Her ne kadar aileler için tek çocuk teşvik edilse de nüfus azalarak da olsa artmaya devam etmektedir. Bunun yanında Çin deki kentleşme de giderek artmaktadır. Ev boyutlarında da bir büyüme gözlenmektedir. Bütün bunlar inşaat sektörünü, dolayısıyla da mermer tüketimini etkileyecektir. ÇİN DOĞAL TAŞ SEKTÖRÜNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Firmaların sektör içinde bireysel hareket etmesi ve birbirlerinden habersiz şekilde koydukları fiyatlar ve fiyat kırma politikaları uygulamaları Türk firmaları için büyük bir dezavantajdır. Bu noktaya dikkat edilmesi, sektör içerisinde birlik ve beraberlik sağlanması kârlılık açısından olumlu sonuçlar doğuracaktır. Ayrıca birkaç firma biraraya gelerek Çin'de mermer işleme imkânlarını araştırararak kâr oranlarını arttırabilirler. Çin'de Türk firmalarının temsilciliklerinin bulunması, ihracat açısından büyük avantajlar yaratabilir. Son yıllarda bu tarz kurumların sayısında da bir artış gözlenmektedir. Olumlu etkileri olarak; müşterilerin istekleri daha iyi anlaşılır, ihracat sırasında yapılan hataların telafisi daha kısa sürede yapılabilir ve daha sağlıklı iletişim kurmak açısından avantaj yaratılabilir. Çin pazarında bulunan Türk firmaları da dahil yabancı firmaların çoğu Hong Kong'da "posta kutusu" şirketi tabir edilen bir şirket kurup, temsilcilik ofisini de Guangzhou ya da Shenzen'de açmaktadırlar. Çin pazarında yer edinmek isteyen firmaların mutlaka Çin konusunda yeterli bilgiye sahip olması, kişisel deneyim ve gözlemlerden ziyade Çin'in özgün olan siyasal, ekonomik ve

20 kültürel yapısını sağlam temelli kaynaklardan kavrayarak, bu doğrultuda strateji geliştirmeleri gerekmektedir. Çin hakkında güncel bilgiler edinmek firmalar için çok önemlidir. Bu doğrultuda Beijing Review, China Today ve China Pictorial dergilerini takip etmek fayda sağlayabilir. Çin'in Batı Bölgesinde Türk ve Müslüman nüfus bulunmaktadır. Firmalar bu durumu göz önünde bulundurarak ihracat stratejileri için avantajlı faktörler yaratabilirler. Çin'de iş yapmak isteyenlerin Çince iletişim kurması daha sağlam bir ilişki kurma açısından çok faydalı olacaktır. Bu sebeple Çince öğrenmek veya Çince bilen bir personel istihdam etmek firmalar açısından çok yararlı olacaktır. Çin'in zaman anlayışıyla Türkiye'deki zaman anlayışı farklıdır. Çin'de iş yapmak isteyen firmaların sabırlı olması, Çin pazarında adım adım ilerleyerek sonuç alabilecekleri gerçeğini kabul etmeleri gerekmektedir. Profesyonel danışmanlık hizmeti almak, Türk firmalarının Çin'de başarıyı yakalamanın sırlarını öğrenmek açısından mutlaka faydalı olacaktır. Tüm dünya Çin ürünlerinin ucuzluğunun sadece ucuz işçilikten kaynaklandığını söylemektedir ancak bunun sebebi sadece ucuz işçilik değil ölçek ekonomisi ve üretim sürecini daha kârlı hale getirmeleridir. Çin'de ülkemizin yeterince tanınmadığını düşünürsek, milli katılım fuarları gibi ülkemizin tanıtımına yönelik çalışmalar artarak devam etmelidir. Türk firmalarının Çin'e ucuz ürün satması mümkün değildir. Bu yüzden Türk firmalarının kendi markalarını oluşturmaları ve yüksek gelir grubuna hitap eden ürün ihraç etmeleri gerekmektedir. Çin'de yüksek gelire sahip kıyı bölgelerde yaşamakta olan yaklaşık 200 milyon Çinli nüfus kaliteli ve katma değeri yüksek ürünler için potansiyel alıcı olarak görülebilir. Çin büyük nüfusu ve yüksek gelire sahip belli bir nüfus kitlesiyle, büyük bir tüketim toplumudur. Yüksek gelire sahip kişiler genellikle, Şanghay, Pekin, Shenzen, Guanzhou ve Tianjin şehirlerinde yaşamaktadırlar. Çin pazarı nüfusunun büyüklüğü ve inşaat sektöründeki hızlı gelişmeler sebebiyle diğer sektörlerde olduğu gibi mermer sektöründe de çok önemli fırsatlar sunmaktadır. Doğal taş sektörü doğrudan inşaat sektöründen etkilendiği için; yükselen toplu konutlar, işyerleri, hızla yapılan diğer yeni yapıların her biri doğal taş sektörü için birer fırsat olarak görülmektedir.