Elit Grup. - ü Denizde veya iç sularda yolcu taþýmacýlýðý yapan yolcu motoru, yolcu gemisi, feribot gibi ulaþým araçlarý,

Transkript

1 Belge Düzeni Ýstanbul, 21 Temmuz 2008 Sirküler Numarasý : Elit /73 Sirküler Belge Düzeni 1 Aðustos 2008 tarihli Resmi Gazete'de yayýmlanan 385 seri numaralý "Vergi Usul Kanunu Genel Tebliði" ile belge düzenine iliþkin açýklamalar yapýlmýþtýr. 1. Bedeli Kredi Kartý Kullanýlmak Suretiyle Ödenen Taþýmacýlýk: Tebliðde, turnike ve benzeri geçiþ sistemleri kullanýlarak taþýma hizmeti veren iþletmelere, taþýma hizmet bedellerinin, kredi kar ve banka kartlarý (ön ödemeli kartlar dahil) kullanýlarak ödenmesi halinde, belgelendirmenin nasýl yapýlacaðýna iliþkin düzenlem yer verilmiþtir. Kapsama giren iþletmeler; - ü Denizde veya iç sularda yolcu taþýmacýlýðý yapan yolcu motoru, yolcu gemisi, feribot gibi ulaþým araçlarý, - ü Þehir içinde toplu taþýma hizmeti sunan araçlar ile

2 Hizmet veren iþletmeler. Bedeli söz konusu kartlarla ödenmek suretiyle yukarýda sayýlan iþletmeler tarafýndan verilen taþýma hizmetinin belgelendirilmesinde; - Yolcu taþýmacýlýðýnda bankalar tarafýndan çýkarýlan kredi kartlarý ve banka kartlarý (ön ödemeli kartlar dahil) kullanýlacaktý - Bu kartlar ile yapýlan geçiþ iþlemlerinde yolcu geçiþ sayýsý ve buna iliþkin tutarlar banka tarafýndan kayýt altýna alýnacaktýr. - Sözü edilen kartlarý okuyan cihazlar vasýtasýyla yapýlan yolcu geçiþleri gün sonunda bankaca raporlanacaktýr. - Banka tarafýndan günlük olarak alýnan geçiþ raporlarýnýn üretilmesi aþamasýnda dýþarýdan hiç bir müdahale yapýlmasýna im verilmeyecektir. - Bankada oluþan tüm bilgiler, deðiþtirilemeyecek ve silinemeyecek þekilde muhafaza edilecektir. Söz konusu kartlarýn bu þartlar dâhilinde kullanýlmasý durumunda günlük hâsýlat Bankaca alýnacak geçiþ raporlarýna istinaden iþletmeler tarafýndan, "muhtelif müþteriler" ibareli fatura ile belgelendirilecek ve kayda alýnacaktýr. Ancak, müþterinin istemesi halinde yolcu bileti iþletme tarafýndan düzenlenerek verilecektir. 2. Otomatik Satýþ Makineleri Ýle Yapýlan Satýþlar: Tebliðde yiyecek, içecek v.b mal veya hizmetlerin satýþýnda yaygýn bir þekilde kullanýlan otomatik makinelerden yapýlan satýþla belgelendirilmesi ile ilgili açýklamalar yer almaktadýr. Buna göre; - Makinelerle yapýlan mal veya hizmet satýþlarýna iliþkin bilgilerin, makinenin hafýzasýndan silinemeyecek ve deðiþtirilemeyece bir þekilde kaydedilmesi, - Kaydedilen bilgilere dýþarýdan herhangi bir müdahale yapýlamamasý, - Gün sonunda makineden günlük satýþ raporu alýnabilmesi þartýyla, Malýn satýþý veya hizmetin verilmesi anýnda Vergi Usul Kanununda yer alan belgelerden herhangi biri düzenlenmeyecektir. Ancak gün sonlarýnda makineden alýnacak raporlara istinaden "muhtelif müþteriler" ibareli bir faturanýn düzenlenmesi gerekmektedir. Otomatik satýþ makinelerinin yukarýda sayýlan þartlarý taþýmamasý ve herhangi bir düzeneðinin olmamasý nedeniyle satýþýn p atýlmak suretiyle yapýlmasý halinde, malýn sevk edildiði tarihten itibaren azami yedi gün içinde satýlan mallarý içerecek þekilde "muhtelif müþteriler" ibareli bir fatura düzenlenmesi gerekmektedir.

3 Her iki halde de, söz konusu otomatik satýþ makinelerine yerleþtirilmek üzere taþýnan mallar için "muhtelif müþteriler" ibareli sev irsaliyesi düzenlenecek ve yukarýda bahsi geçen þekilde düzenlenecek faturalar ile iliþkilendirilecektir. Sadece hizmet sunan makinelerde yukarýda bahsedildiði þekilde düzeneðin olmamasý durumunda ise gün sonunda cihazda birikmiþ paranýn sayýlarak toplam hâsýlat tutarý üzerinden "muhtelif müþteriler" ibareli bir fatura düzenlenmesi gerekmektedir. Ay söz konusu makineleri farklý iþyerlerine yerleþtirilmesi nedeniyle, komisyon ödenmesi karþýlýðýnda, komisyon tutarýný gösterir f düzenlenmesi gerekeceði de tabiidir. 3. Elektronik Sistemler Kullanýlarak Yapýlan Otopark Ýþletmeciliði: Otopark iþletmeciliði faaliyetinde bulunan mükellefler tarafýndan ödeme kaydedici cihaz yerine kullanýlan elektronik cihazlarýn, aþaðýda belirtildiði þekilde kullanýlmasý kaydýyla, otopark iþletmeciliði hizmetinin belgelendirilmesi aþaðýdaki þekilde olacaktýr. - Otopark bedelinin ödenmesi sýrasýnda sistem yazýcýlarý tarafýndan tek nüsha olarak perakende satýþ fiþi düzenlenecektir. - Mali hafýzasýnda oluþan tüm mali bilgiler, enerji kesintisi de dâhil olmak üzere hiçbir þekilde hafýzasýndan silinemeyecek þek muhafaza edilecektir. - Günlük, aylýk ve yýllýk olarak alýnan hâsýlat raporlarýnýn üretilmesi aþamasýnda, dýþarýdan hiçbir müdahale yapýlmasýna im verilmeyecektir. Otopark iþletmecileri tarafýndan ödeme kaydedici cihaz yerine yukarýdaki özellikleri haiz elektronik cihazlarýn kullanýlmasý durumunda; günlük hâsýlatýn belge düzenlenmeksizin hâsýlat raporuna göre kaydedilmesi, her cihazýn seri numaralarýna göre g toplam hâsýlatý içerecek þekilde verilen Z raporlarýna istinaden gelir kaydý yapýlmasý ve bu þekilde cihaz kullanýlan otoparklard ayrýca ödeme kaydedici cihaz kullanýlmamasý gerekmektedir. 4. Kapýdan Veya Mesafeli Sözleþme Düzenlenerek Yapýlan Satýþlarda Ýade Ýþlemleri: 4077 sayýlý Tüketicinin Korunmasý Hakkýndaki Kanununun 8. maddesinde, iþyeri, fuar, panayýr gibi satýþ mekânlarý dýþýnda ö mutabakat olmaksýzýn tecrübe ve muayene koþullu satýþlar kapýdan satýþ olarak tanýmlanmýþtýr. Bu tür satýþlarda tüketiciye y tecrübe muayene süresi sonuna kadar malý kabul veya hiç bir gerekçe göstermeden reddetme hakký tanýnmýþtýr. Kanunun 9/A maddesinde ise mesafeli sözleþmeler; yazýlý, görsel, telefon ve elektronik ortamda veya diðer iletiþim araçlarý kullanýlarak ve tüketicilerle karþý karþýya gelinmeksizin yapýlan ve malýn veya hizmetin tüketiciye anýnda veya sonradan teslim

4 veya ifasý kararlaþtýrýlan sözleþmeler olarak tanýmlanmýþtýr. Tebliðde sadece kapýdan ve mesafeli sözleþmeler düzenlenerek yapýlan satýþlara iliþkin iade iþlemleri için iade bölümünün yer faturanýn düzenlenmesi ve en az iki örneðinin müþteriye malla beraber gönderilmesinin uygun görüldüðü belirtilmektedir. Söz konusu faturanýn alt kýsmýna açýlacak iade bölümünde; - Malý iade edenin adý soyadý, adresi, imzasý, - Ýade edilen mala iliþkin cins, miktar, birim fiyat ve tutar yer alacaktýr. Bu þekilde düzenlenen fatura malla beraber müþteriye gönderildiðinde müþteri malý iade etmek isterse, iadeye iliþkin bölümü dol ve iki örnek olan faturanýn bir örneðini mal ile birlikte malý satana geri gönderecek, bir örneði kendinde kalacaktýr. 5. Döviz Ve/Veya Kýymetli Maden Alým/Satýmý: Bilindiði üzere, sýra numaralý Vergi Usul Kanunu Genel Tebliði ile yetkili müesseselere yaptýklarý döviz alým satým iþlerinde döviz alým satým belgesi, sýra numaralý Vergi Usul Kanunu Genel Tebliði ile de kendilerine kýymetli maden alým/satým yapma yetkisi verilen yetkili müesseselere kýymetli maden alýmýnda "Kýymetli Maden Alým Belgesi", satýmýnda da "Kýymetli Maden Satým Belgesi" Düzenleme zorunluluðu getirilmiþtir. 385 numaralý tebliðle yapýlan düzenleme ile bu mükelleflerin faaliyetlerini aksatmadan yürütmelerini saðlamak ve uygulamayý kolaylaþtýrmak amacýyla, yukarýda belirtilen belgeleri ayrý ayrý düzenlemek yerine, isteyen mükelleflere, döviz ve kýymetli made alýmýnda "Döviz ve Kýymetli Maden Alým Belgesi", satýmýnda da "Döviz ve Kýymetli Maden Satým Belgesi" adý altýnda tek bir düzenleme imkâný getirilmektedir. Bu belge ilgili mükellefler tarafýndan 1 Eylül 2008 tarihinden itibaren düzenlenebilecektir. Mükellefler 1 Eylülden itibaren "Döviz ve Kýymetli Maden Alým/Satým Belgesi" düzenlemelerinin yaný sýra, bundan böyle döviz

5 alým/satým belgesi ve kýymetli maden alým/satým belgesini ayrý ayrý da kullanabileceklerdir. Düzenleme imkâný getirilen yeni belgelerin 226 sýra numaralý Vergi Usul Kanunu Genel Tebliðinde döviz alým/satým belgelerind bulunma zorunluluðu getirilen asgari bilgiler ile 379 sýra numaralý Vergi Usul Kanunu Genel Tebliðinde kýymetli maden alým ve satým belgelerinde bulunma zorunluluðu getirilen asgari bilgileri de ihtiva etmesi gerekmektedir. Ancak sirkülerimizin konusunu oluþturan 385 sýra numaralý tebliðde, 379 sýra numaralý teblið ile kýymetli maden alým ve satým belgelerinde bulunma zorunluluðu getirilen bilgilerden olan tutar ve bu tutara isabet eden katma deðer vergisi bilgilerinin yerine, katma deðer vergisi hariç tutar, katma deðer vergisi matrahý, hesaplanan katma deðer vergisi ve katma deðer vergisi dâh tutar bilgilerine yer verilmesi zorunluluðunun bulunduðu ifadesine yer verilmiþtir. Bu zorunluluðun, matrah konusunda meydana gelebilecek karýþýklarýn önlemesi, verginin hesaplanmasýna ve kontrolüne imkan verilmesi, kayýtlarýn düzenli ve açýk tutulmasýnýn saðlanmasý amaçlarýyla getirildiði 385 sýra numaralý tebliðde belirtilmektedir. Tebliðde ayrýca döviz alým ve satýmý ile kýymetli maden alým ve satýmý yapan yetkili müesseselerin 1 Aðustos 2008 tarihinde ellerinde daha önce anlaþmalý matbaalara bastýrmýþ veya notere tasdik ettirmiþ olduklarý kýymetli maden alým ve satým belges bulunanlarýn, bu belgeleri bitene kadar, kullanabilecekleri belirtilmektedir. Ancak bu mükellefler ellerindeki söz konusu belgeleri, yukarýda katma deðer vergisinin gösterilmesine iliþkin belirtilen bilgileri elle yazmak þartýyla kullanabileceklerdir. Bu belgelerin düzenlenmediðinin veya gerçeðe aykýrý olarak düzenlendiðinin tespiti halinde, mükellefler adýna Vergi Usul Kanununun 353. maddesi uyarýnca özel usulsüzlük cezasý kesilecektir. 6. Sigorta Acentelerine Tali Acentelik Sözleþmesi Ýle Baðlý Olarak Çalýþan Tali Acentelere Ödenen Komisyon Bedellerinde Belg Düzeni: 243 ve 246 sýra numaralý Vergi Usul Kanunu Genel Tebliðlerinde, sigorta acente ve prodüktörleri ile sigorta ve reasürans brokerleri tarafýndan, sigorta þirketlerine saðlanan hizmetler nedeniyle ödenen komisyon bedelleri için sigorta þirketleri tarafýndan "Sigorta Komisyon Gider Belgesi" düzenleneceði ve acente, prodüktör ve brokerlerin bu bedeller için ayrýca fatura düzenlemeyecekleri ve bu bedelleri sigorta komisyon gider belgesine istinaden hasýlat kaydedecekleri açýklanmýþtýr. Söz konusu tebliðlerde tali acentelerin, sigorta acentelerinden elde ettikleri komisyonlar için düzenlenecek belgelerin neler olduðu konusuna yer verilmemiþtir. Bu konuya iliþkin uygulama Maliye Ýdaresi tarafýndan verilen muktezalar çerçevesinde þekillenmiþtir. Bu görüþlerden birinde Ýstanbul Defterdarlýðý Usul Gelir Müdürlüðü "... sigorta komisyon gider belgesi sigorta þirk tarafýndan düzenlenen bir belge olduðundan, acentenin tali acentelere yaptýðý komisyon ödemeleri karþýlýðýnda sigorta komisy gider belgesi düzenlemesi mümkün olmayýp, tali acentelerin almýþ olduðu komisyon bedelleri karþýlýðýnda fatura düzenlemesi gerekmektedir." ifadesine yer vermiþtir.

6 Tali acentelerin, sigorta iþlemleri dolayýsýyla, sigorta acentelerinden elde ettikleri komisyonlarýn belgelendirilmesine iliþkin 385 sýra numaralý VUK genel tebliðinde yeni bir düzenleme yapýlmýþtýr. Buna göre, tali acentelerin bir tali acentelik sözleþmesiyle s acentelerine baðlý olarak faaliyette bulunmalarý ve bu faaliyetleri sonucu bir komisyon geliri elde etmeleri nedeniyle, sigorta acenteleri tarafýndan tali acentelere ödenen komisyon bedelleri için sigorta komisyon gider belgesi düzenlenmesi gerekmektedir. Buna göre, tali acenteler aldýðý bu bedeller için ayrýca fatura düzenlemeyecekler ve bu bedelleri sigorta acenteleri tarafýndan düzenlenen sigorta komisyon gider belgesine istinaden hâsýlat kaydedebileceklerdir. Sigorta acenteleri tarafýndan söz konusu belge 1 Eylül 2008 tarihinden itibaren düzenlenmeye baþlanacaktýr. Bu belgelerin basýmý ve düzenlenmesi ile ilgili usul ve esaslar 243 sýra numaralý Vergi Usul Kanunu Genel Tebliðinde yer almaktadýr. 7. Yabancý Para Biriminde Düzenlenen Faturalarda Türk Para Birimi Karþýlýðý Bulunmamasý: Vergi Usul Kanunu'nun 215. maddesinde, kayýt ve belgelerde Türk para biriminin kullanýlacaðý, belgelerin Türk Parasý karþýlýð gösterilmek þartýyla yabancý para birimine göre de düzenlenebileceði, yurt dýþýndaki müþteriler adýna düzenlenen belgelerde T karþýlýðý gösterilme þartý aranmayacaðý hükme baðlanmýþtýr. 385 sýra numaralý VUK tebliðinde, yabancý para biriminde düzenlenen faturada, Türk para birimi tutarý karþýlýðýnýn bulunmam usule ve þekle iliþkin bir usulsüzlük olarak kabul edilmiþtir. Bu nedenle mükellef adýna anýlan Kanunun 352. maddesinin II-7 bendi uyarýnca ikinci derece usulsüzlük cezasý (2008 yýlý için sermaye þirketlerinde 46 YTL) kesilmesi gerektiði tebliðde belirtilmiþtir. Yurt dýþýndaki müþteriler adýna düzenlenen faturalarda ise Türk para birimi karþýlýðý gösterilme þartý aranmayacaktýr.

7 Saygýlarýmýzla, Elit Yeminli Mali Müþavirlik Anonim Þirketi B.Nahit Kitiþ Zafer Arýhan