MYANMAR DAKİ DİN ÇATIŞMASI NIN SWOT ANALİZİ

Transkript

1 MYANMAR DAKİ DİN ÇATIŞMASI NIN SWOT ANALİZİ Mürsel BAYRAM Yasin YAYLAR Özet Myanmar ın Arakan bölgesinde yaşayan Müslümanlar, dünya üzerinde en çok ayrımcılığa uğrayan halklardan biridir. Bununla birlikte, Myanmar a jeopolitik bir önem atfedilmemesi nedeniyle ülkedeki Müslümanlar yeterince seslerini duyuramamaktadırlar. Nitekim 2012 yılında Budistlerin başlattığı şiddet hadiseleri, ülkedeki Hıristiyanları da hedef alınca gözler buraya çevrilmiştir. Myanmar daki askerî rejimin Budistlerin yanında yer alması, devletin Müslümanlara karşı yürütülen etnik temizliğe ortak olduğu anlamına gelmektedir. Bu bağlamda ülkedeki çatışmaların bir SWOT analizinin yapılması soruna çözüm bulunması adına küçük de olsa bir katkı sağlayacaktır. Anahtar kelimeler: Myanmar, Arakan Müslümanları, Budistler, SWOT Analizi Giriş: Çatışma Kavramı Genel anlamıyla çatışma kavramı, silahlı büyük kavga ya da savaş maksadıyla düşmana karşı ilerleyen bir birliğin keşif ve güvenlik kolları arasındaki ilk silahlı vuruşmayı i ifade eder. Kavramın İngilizce karşılığı olan conflict ise zıtlaşma, dövüşme, mücadele etme ii anlamlarını içerir. Bir uluslararası ilişkiler terimi olarak çatışma, çıkarların farklılık göstermesi sonucunda ortaya çıkan durum iii ya da daha spesifik olarak insan hayatını, psikolojisini, varlığını ve müesseselerini hedef alan tahripkâr iç savaşlar iv olarak tanımlanabilir. Kavgadan savaşa kadar geniş bir yelpazeyi kapsayan çatışma olgusu, yoğunluğuna ve şiddetine göre sınıflandırılarak tanımlanmaya çalışılmıştır. Ancak hangi yoğunlukta olursa olsun çatışmaların negatif bir anlam taşıdığı kabul edilmektedir. Bu noktada önemli olan, çatışmanın yönetim şeklidir. v Bir çatışmanın yoğunluğunun artması ve çözümsüzlüğe doğru gitmesi tabii olarak negatif bir durumdur. Öte yandan, latent dahi olsa çatışma halinde bulunan tarafların birbirlerini anlama ortamı bulmaları olumlu bir durumdur. Çatışma çözümünde kullanılan dilin önemi de buradan kaynaklanmaktadır. Tarafların birbirlerini ilzam ettikleri bir ortamda uzlaşıdan bahsetmek güçleşecektir. Yunus Emre nin söz ola kese savaşı, söz ola kestire başı ifadesi, çatışma çözümünde yapıcı/uzlaşmacı tavrın önemini özetlemektedir. Buradan hareketle bu çalışmada Myanmar ın (1989 dan önceki adıyla Burma) Rakhine/Arakan vilayetinde Budistler ile Müslümanlar arasında yaşanan çatışmanın ortaya çıkış nedenleri ve gelişim süreci ele alınarak SWOT analizi yapılacaktır. Çalışmaya konu olarak Arakan ın seçilmesi, bölgede yaşanan trajedinin arka planının yeterince bilinmemesi nedeniyledir. Trajedinin boyutunu gösteren verilerden birisi Heidelberg Uluslararası Çatışmaları Araştırma Enstitüsü ne (Heidelberg Institute for International Conflict Research - HIIK) aittir. Enstitü, dünya üzerindeki çatışmaları 1 ile 5 arasında derecelendirmektedir. Buna göre Arakan daki çatışmalar kısmî çatışmaya denk gelen 4 numara ile derecelendirilmiştir. vi Tarihî Süreçte Arakan 1

2 Öncelikle çalışmaya konu olan bölgenin adlandırılmasındaki farklılıkları belirtmek gerekir. Uluslararası medyada ve pek çok akademik çalışmada burada yaşayan Müslüman toplum için Rohingya Müslümanları ifadesi kullanılmaktadır. İslam dünyasındaki tanımlama ise daha ziyade Arakanlı Müslümanlar veya Müslüman Arakanlar şeklindedir. Diğer taraftan Myanmar yönetimi 1980 li yıllarda Arakan eyaletinin adını Rakhine olarak değiştirmiştir. vii Dolayısıyla bölgenin resmî ve Budistlerle özdeşleşen adı Rakhine, eski ve Müslümanlarla özdeşleşen adı Arakan dır. Bangladeş-Myanmar sınırında kuzey-güney doğrultusunda yer alan Arakan, coğrafî olarak Hindistan ve Çin medeniyet havzalarının ortasında kurulmuş ve bu nedenle tarih boyunca pek çok etnik unsurun geçiş noktası olmuştur. Bölgenin bilinen geçmişi milattan önce 300'lü yıllara kadar uzanır. Burada ilk olarak Budist Dhanyavadi Krallığı (1. yy) ve Vesali Krallığı (3. yy) hüküm sürmüştür. İslam ın Arakan a ulaşması ise 8. yüzyılda Arap tüccarlar vasıtasıyla mümkün olmuştur. Deniz ticaretinde önemli bir yere sahip olan Müslüman Araplar, Güney Asya, Güneydoğu Asya ve Uzak Doğu ile ticari ilişkiler geliştirmiş; Arakan'dan Sumatra Adası na, oradan Cava ya kadar küçük ticaret şehirleri kurmuşlardır. 15. yüzyılın başında Kral Narameikla nın Müslüman olmasıyla birlikte bölgede İslamiyet hızla yayılmıştır. Kısacası Arakan, Narameikla (Süleyman Şah) tarafından kurulan Mrauk-U Hanedanı ndan önce de hem Müslüman hem Budist nüfusu ile bağımsız bir statüye sahip olmuştur. Arakan ın bu dönemde Venedik ile kıyaslanması bölgenin nasıl bir gelişim sürecinde olduğunu göstermesi bakımından önemlidir. viii Moğolların ve Tibet-Burmaların 10. yüzyılda bölgeye varmalarına kadarki zaman diliminde Arakan, Bengal benzeri nüfusu ile bir Hint toprağı idi. Burmalılar tarafından Moğol ırkından geldikleri düşünülen Arakanlı Budistler (Rakhine), esasında 8. yüzyılda Hindistan dan göç eden ve daha sonraları işgalci Moğollar tarafından asimile edilen Aryan Maghada Budistlerinin torunlarıdır. ix Arakan tarihinde 1430 dan 1638 e kadarki süre zarfında bütün hükümdarlar sonradan İslam ı seçmiştir. Arakan, Bengal Sultanı tarafından ele geçirildiği dönemde tarihinin en geniş sınırlarına ulaşmıştır yılında Bengal de iktidarın el değiştirmesi ile Arakan Kralı Zabuk Şah, ilk defa 1540 yılında Bengal in Çittagong u da içine alan güneydoğu bölgesini işgal etmiştir. Bölge tekrar Bengal sultanlarının eline geçmişse de yılları arasındaki yaklaşık 100 yıllık süre içerisinde yine Arakan idaresinde olmuştur. Bugünkü Çittagong ve Arakan topraklarının yaklaşık bir asır boyunca eski Arakan tarafından yönetildiği göz önünde bulundurulursa, Müslümanların çok uzun zamandan beri burada bulunuyor oldukları söylenebilir. Çittagong un 1582 yılındaki işgalinden sonra Arakan kralları, Bengal in kontrolünü elinde tutan Moğollara karşı Portekizliler ile iş birliği yapmışlardır. Ancak 1638 yılından sonraki gelişmelerle birlikte Arakan kralları Portekizlilere öylesine bağımlı hale gelmişlerdir ki Çittagong un sınır eyaletleri Portekizli korsanların uğrak yeri olmuştur. x Arakan kralı Sanda Tudamma nın Moğol prensi Şah Şuca ya himaye tahsis etmesi ve ardından prensi katletmesi, zaten iyi durumda olmayan Arakan-Moğol ilişkilerinin iyice bozulmasına neden olurken Çittagong un geriye dönüşü olmayacak şekilde elden çıkması sonucunu getirmiştir. Şah Şuca ve yandaşlarının katlinden sonra Arakan ın Burma tarafından işgaline kadar iki kardeş toplum arasında, Burmalıların Arakan ı ele geçirmelerine kadar varan amansız bir mücadele olmuştur. Her ne kadar Burmalılar İngilizlerden bağımsızlıklarını kazanma sürecinde Arakan ın işgalini kendilerince haklı göstermeyi başarsalar da burada 2

3 yabancı saldırganlar ve işgalciler olarak kalmışlardır. Müteakip süreçte Burma yönetimi, Arakan tarihinin bir gün tekerrür edebileceği ve sonunda oradan tamamen çekilmek zorunda kalacakları kurgusu ile meşgul olmuştur. Bunun önüne geçebilmek için, kendilerince potansiyel bir tehlike durumunda olan Arakanlı Müslümanları ortadan kaldırma yoluna başvurmuşlardır. Zaman zaman gerçekleştirilen etnik temizlik operasyonları, kökenleri çok derinlerde olan bu korkunun bir tezahürüdür. xi İşgaller Dönemi ve Bağımsızlık Sonrası Milliyetçi Politikalar Burma 1785 te Arakan ı ele geçirince 35,000 kadar Arakanlı, Burma yönetiminin baskısı nedeniyle İngiltere nin kontrolündeki Çittagong bölgesine kaçmıştır. Burma idaresi, geride kalan binlerce Arakanlıyı öldürmüş; önemli bir kısmını da Orta Burma bölgesine tehcir etmiştir. Böylece Arakan, çok az sayıda insanın yaşadığı bir yer haline gelmiştir. Buna mukabil İngilizler çok sayıda Bengalliyi verimli Arakan topraklarına yerleşmeye teşvik etmiştir. Doğu Hindistan Şirketi, Bengal yönetimini Arakan ı kapsayacak şekilde genişleterek bölgeler arası göçe imkân tanımıştır lü yılların başında binlerce Bengalli Arakan a gelirken çok sayıda Arakanlı da Bengal topraklarına göç etmiştir de İngilizlerin gerçekleştirdiği nüfus sayımına göre Arakan da 58 bin civarında Müslüman yaşıyorken bu rakam 1911 de 178 bine çıkmıştır. Bu durum Burma idaresinde korku ile karışık bir ırkçı düşüncenin gelişimine" yol açmıştır. Arakan bölgesinde Budistler ile Müslümanlar arasında baş gösteren husumette bu göç hareketlerinin önemli bir etkisi olmuştur. Bu arada İkinci Dünya Savaşı nın başlamasıyla birlikte Burma, Japonlar tarafından işgal edilmiş ve İngilizler Arakan dan çekilmiştir. Çekilirken de burada Japon işgaline karşı bir tampon bölge oluşturmak maksadıyla Kuzey Arakan daki Rohingyaları silahlandırmıştır. Bu durum hem Budist ve Müslümanlar arasında hem de İngiliz idaresi taraftarı gruplar ile Burma milliyetçileri arasında çatışmalara neden olmuştur. 28 Mart 1942 de milliyetçiler tarafından Minbya ve Mrohaung mevkilerinde 5,000 Müslüman katledilmiştir. Japonlar da Müslümanlara karşı katliam gerçekleştirmeye başlayınca 40,000 civarında Müslüman, İngilizlerin kontrolündeki Bengal e iltica etmiştir ten itibaren İngilizlerle işbirliği yapan Arakanlı Müslümanlar, tıpkı diğer azınlık gruplar gibi içinde bulundukları dönemin şartları karşısında İngiltere yi bir nevi kurtarıcı olarak görmüşlerdir. xii 1947 de otonom bir İslam devleti amacıyla kurulan Mücahit Hareketi, 1962 deki General Ne Win darbesine kadar aktif olmuştur. General Ne Win idaresi Arakan da yaklaşık 20 yıl askerî operasyon yürütmüş; özellikle 1978 deki meşhur Kral Dragon Operasyonu ndan sonra 200,000 civarında Arakanlı, Bangladeş ve Pakistan a sığınmıştır. xiii Müteakip hükümetler de tek millet (Burman), tek dil (Myanmarsa), tek din (Budizm) politikaları ile Müslümanların da dâhil olduğu azınlıklara karşı baskı ve ayrımcılık yapmaya devam etmiştir. Yasalar gereği, ataları 1948 yılındaki bağımsızlıktan önce ülkede yaşayanlar, vatandaşlık için başvurma hakkına sahip olmasına rağmen ülkeyi on yıllarca demir yumrukla yöneten askerî cunta döneminde Arakanlı Müslümanlar bu haklardan yararlanamamıştır. Hatta 1964 te çıkarılan keyfi bir yasayla 50 ve 100 lük kyatlar tedavülden kaldırılmıştır. xiv Bunu yapmada amaç ticaretle uğraşan kentli Arakan Müslümanlarını birden fakirleştirmektir. Çünkü böyle büyük banknotlar genel itibariyle Arakanlıların elinde bulunmaktadır. Öyle ki Burma devlet başkanlarından U Saw, Arakanlılar Burma kanı taşıdıklarını gösterinceye kadar ayrımcı muamele göreceklerdir demiştir. xv Bu söylemle yönetimin güttüğü bu kan siyaseti en üst perdeden açığa vurulmuştur. Ülkenin Müslüman halkı, seyahat etmek hatta evlenmek için dahi izin almak zorunda bırakılmıştır. Azınlıkları ülkenin yabancısı olarak değerlendiren 3

4 Burma hükümetleri özellikle Arakanlı Müslümanlara karşı ayaklanmaları teşvik ettiği gerekçesiyle eleştirilmiştir. Birleşmiş Milletler de Arakanlı Müslümanları dünya üzerinde en fazla ayrımcılığa maruz kalan azınlıkların başında göstermektedir. xvi 2012 Olayları ve Sonrası Devlet politikalarıyla körüklenen etnik-dinsel husumet 2012 yılı içerisinde meydana gelen hadiselerle kendini göstermiştir. Ma Thida Htwe adlı bir Budist kadın 28 Mayıs günü üç kişi tarafından tecavüz edilip öldürülmüştür. Faillerin Müslüman olduğu iddia edilmiştir. xvii Myanmar polisi üç zanlıyı tutuklayarak cezaevine sevk etmiştir. Bu sırada cinayet zanlılarını taşıdığı gerekçesiyle bir otobüse saldırı düzenlenmiş ve 10 Müslüman öldürülmüştür. Yangon da toplanan çok sayıda Müslüman, bu saldırıyı protesto etmiştir. Hükümet olayın araştırılması için bir komisyon kurmuş ve olayla ilgileri olduğu gerekçesiyle 2 Temmuz da 30 kişi tutuklanmıştır. xviii Lakin gerilim daha da tırmanmış; öfkeli Budist kalabalıklar, Müslümanlara ait ev ve dükkânları hedef almış, camileri ateşe vermiştir. Mevzubahis hadiselerde 1,000 den fazla Müslüman öldürülürken, binlercesi de evlerini terk etmek zorunda kalmıştır. xix Rohingya Dayanışma Örgütü Başkanı Dr. Muhammed Yunus, "Rohingya (Arakan) Müslümanlarının Budistler tarafından ateşe atılarak diri diri yakıldığını, Arakan'ın kuzeyindeki illerde yaşayan 200 Arakanlının da güvenlik gerekçesiyle başka şehirlerdeki kamplara yerleştirilmek üzere nehirden botla diğer şehirlere götürülürken Myanmar askeri tarafından ateş edilerek öldürüldüğünü öne sürmüştür. Yunus, ayrıca "Myanmar güvenlik güçlerinin kimsenin kamptan çıkmasına müsaade etmediğini, asıl amaçlarının Müslümanları tek bir noktada toplayıp dağılmalarını engellemek olduğunu belirtmiştir. Müslümanların kamplarda açlıkla boğuştuğunu, yaşadıkları zor şartlara rağmen kendilerine yardım edilmesine izin verilmediğini ifade eden Yunus, "Myanmar hükümetinin Filistin'deki gibi duvar örerek Müslümanları bir alana hapsetmeye çalıştığını" iddia etmiştir. xx Bu noktada Rohingyaların sıkıntılarını hiç bir ülkenin paylaşmak istemediğini vurgulayan Yunus, "bizi bir tek Türkiye önemsedi. İlk kez bir ülke yetkilisi bizi ziyaret etti, bu bizim için tarihi önem taşıyor. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve beraberindeki heyet Arakan'a girdiğinde, gözyaşlarımız ilk kez acı ve zulümden değil, mutluluktan aktı. Türkiye'ye minnettarız" ifadesini kullanmıştır. xxi Gerçekten de uluslararası aktörlerin Arakan konusunda somut tepkiler vermediği görülmüştür. Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere, durumun endişe verici olduğunu söylemekle yetinmiş; Avrupa Birliği, Myanmar yetkilileri ile irtibat halinde olarak hadiseleri takip ettiklerini belirtmiş; İslam İşbirliği Teşkilatı Arakanlılara yardım etmek için Myanmar da büro açacağını duyursa da baskılar nedeniyle planından vazgeçmiştir. xxii Bizzat bölgede mülakatlar yapan araştırmacı-yazar Mehmet Özay ise kamplarda dağıtılan BM gıda yardımlarının Bangladeşli mafyavari yapılar tarafından el konduğunu ve başkalarına satıldığını ileri sürmüştür. xxiii Dahası, Bangladeş olayların patlak vermesinin ardından sınır güvenliğini artırıp çok sayıda Arakanlı mülteciyi geri çevirirken Pakistan Dışişleri Bakanlığı olaylardan Myanmar yönetiminin sorumlu tutulması gerektiğini beyan etmiştir. xxiv Myanmar daki etnik temizlik kampanyasını resmî olarak kınayan Suudi Arabistan xxv ise dünya Müslümanlarının hamisi olarak Arakan bölgesine 50 milyon dolar yardım yapacağını duyurmuştur. xxvi Myanmar askerî diktatörlüğüne karşı gösterdiği barışçıl ve şiddetsiz mücadele nedeniyle 1991 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülen Aung San Suu Kyi xxvii de Myanmar 4

5 hükümetinin Arakanlıları dışlayıcı yaklaşımına ortak olarak uzun müddet hadiselere tepkisiz kalmıştır. xxviii Gazetecilerin olaylar hakkındaki görüşlerini ısrarla sormaları nedeniyle 2012 de sessizliğini bozan Aung San, hükümete sunulan rapordaki iki çocuk sınırlamasına karşı çıkmakla birlikte 1982 de kabul edilen vatandaşlık yasasına göre Arakanlıların Myanmar vatandaşı sayılamayacağını dile getirmiştir. xxix Devlet Başkanı Thein Sein in atadığı 27 üyeli komisyon tarafından hazırlanan raporda, Müslümanlar arasında nüfus artışını kontrol altına almak için doğum kontrol programı uygulanması önerisinde bulunulmuştur. Raporda, Budistlerin komşu ülke Bangladeş ten gelen, yasa dışı göçmenler olarak gördükleri Müslümanların artan nüfusuyla ilgili endişelerinin iki toplumun barış içinde birlikte yaşamasına büyük engel oluşturduğu belirtilerek çözüm için bölgedeki çeşitli merkezlerde doğum kontrol eğitimi verilmesi önerilmiştir. Hükümete Arakan eyaletinde yaşayan herkesin vatandaşlık durumunun belirlenmesi çağrısında bulunan komisyon, en azından gerilim azalana kadar iki toplumu birbirinden mümkün olduğunca uzak tutmak için güvenlik görevlilerinin sayısının artırılması gerektiğini belirtmiştir. Arakanlı Müslümanlara karşı etnik temizlik yapıldığını öne süren İnsan Hakları İzleme Örgütü, komisyonun hazırladığı raporu son derece yetersiz olarak nitelendirmiştir. Örgütün Asya sorumlusu Phil Robertson, raporun yaşanan saldırı ve cinayetlerin sorumlularının yargı karşısına çıkartılmasına yeterince vurgu yapmadığını, bunun da hükümetin adımlarını ileride gerçekleşecek başka etnik temizlik olaylarını planlayacakları caydırmaktan uzak kılacağını belirtmiştir. Robertson ayrıca güvenlik görevlilerinin dokunulmazlığını sona erdirecek reformlar yapılmadan güvenlik görevlilerinin sayısının iki katına çıkartılmasının ancak potansiyel bir tehdit olacağını ifade etmiştir. Örgütün raporunda, Budist rahipler, yerel politikacılar, hükümet yetkilileri ve güvenlik güçleri Müslümanlara yönelik etnik temizliği organize etmekle suçlanmıştır. xxx Diğer yandan uluslararası basında, bölgede zulüm gören Müslümanlara yapılan yardımların sistemli olarak engellendiği ve yönetimin buna sesiz kaldığı anlaşılmaktadır. Bölgede görev yapan Sınır Tanımayan Doktorlar örgütünden Joe Belliveau, Hayatımda böyle tahammülsüzlük görmedim. Halkın (Budistlerin), insanlara tıbbi yardım vermenin siyasi bir hareket olmadığını anlaması lazım ifadeleriyle tepkisini dile getirmiştir. Müslümanları tedavi eden doktorları tehdit eden broşürlerin şehir merkezlerinde dağıtıldığı ve 300 olan gönüllü sayısının onlara düştüğünü belirtmektedir. xxxi SWOT Analizi 1960'larda Harvard Üniversitesi bünyesinde geliştirilen SWOT analizi, bir sürecin, durumun veya kişinin güçlü (Strengths) ve zayıf (Weaknesses) yönleri ile iç ve dış çevreden kaynaklanan fırsat (Opportunities) ve tehditleri (Threats) tespit etmek için kullanılan bir tekniktir. SWOT analizi, çevresel faktörlerin incelenmesini, sürecin geleceği açısından önemli olan fırsatların saptanmasını, tehdit unsuru oluşturabilecek faaliyetlerin önceden fark edilip önlem alınmasını, güçlü yönlerin ortaya çıkarılmasını ve bunların hangi durumlarda, koşullarda ve ortamlarda kullanılması gerekebileceğinin saptanmasını, zayıf yönlerinin belirlenerek önlem alınmasını, zayıf yönlerin olası tehditler karşısında yol açabileceği zor durumların analiz edilmesi gibi stratejik yaklaşımları kapsamaktadır. xxxii Başlangıçta ticari girişimler için kullanılan bu yöntem, çatışma durumlarına da tatbik edilebilmektedir. xxxiii Buradan hareketle Myanmar da Müslümanlara yönelik olarak fanatik Budistlerce gerçekleştirilen saldırıların Budistler açısından SWOT analizi yapıldığında, Müslümanları hedef alan Budist fanatizminin devlet tarafından desteklenmesi, Budistlerin Müslümanların geçmişte emperyalist İngilizlerle işbirliği yaptığı ve sonradan ülkeye gelen yabancılar 5

6 oldukları yönündeki kendince meşru argümanlarının olması; ayrıca tecavüz gibi ağır bir suçlamaya dayanarak ayaklanmaları güçlü yönlerdir. Zaman zaman Hıristiyan Karen etnik grubuna karşı da ayrımcı davranıldığı gerekçesiyle Batılı hükümetlerin tepkisine maruz kalınması ve Müslümanların karşı saldırılara geçmek için provoke edilmiş olması zayıf yönlerdir. Uluslararası aktörlerin olaylara yeterince ilgi göstermemesi ve hükümetin Arakan a giden yardımları engelleyerek Müslümanları güçsüz bırakması Budistler için fırsattır. Kapalı bir rejim olan Myanmar yönetiminin uluslararası alana açılmaya çalışması, dolayısıyla uluslararası toplumu memnun etmek adına tepkilere cevap verme ihtiyacı hissetmesi ve Aung San Suu Kyi gibi tanınmış bir Nobel Ödüllü muhalefet liderinin hükümetin Arakan politikasına karşı söylemlerde bulunmaya itilmesi ise Budistler açısından tehdittir. Arakanlı Müslümanlar açısından SWOT analizi yapılacak olursa, bölgede yaşayan Müslümanların diğer halklara göre daha eğitimli ve varlıklı olmaları, Suudi Arabistan ve Türkiye gibi ülkelerin kendilerine sahip çıkması xxxiv güçlü yönleridir. Müslümanların Myanmar da azınlık durumunda olması ve hem Myanmar a hem de Arakanlılara gösterilen uluslararası kayıtsızlık zayıf yönleri oluşturmaktadır. Myanmar yönetiminin BM çalışanlarını tutuklaması xxxv, Budistlerin Sınır Tanımayan Doktorlar örgütüne saldırması, Karen Hıristiyanlarının da ayrımcılığa maruz kalması birer fırsattır. Diğer taraftan, yönetimin elinde bulundurduğu medya gücüyle Arakanlıları dünyaya tecavüzcü ve vandal gibi teşhir etmeye çalışması ve olayların şiddetinin azalmasıyla birlikte uluslararası ilginin başka çatışma bölgelerine kayması ise Müslümanlar açısından tehditlerdir. Sonuç Arakan Müslümanlarının uzun süredir maruz kaldığı ayrımcı politikalara sessiz kalan uluslararası aktörler, ancak 2012 yılında meydana gelen çatışmalar sonrasında cılız bir tepki göstermişlerdir. Bunda en önemli faktör bölgenin jeopolitik ya da yer altı/ yerüstü zenginlikleri açısından cazip olmamasıdır. Suudi Arabistan a iltica eden Arakanlıların ülkelerindeki hadiseleri medyaya aksettirmeleri ve Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu nun bölgeye ziyareti, Arakanlıların dünya gündemine gelmesinde etkili olmuştur. Batı dünyası, sadece Karen Hıristiyanları ve bölgeye giden uluslararası yardım örgütlerinin personeli hedef alındığı zaman harekete geçmiştir. Devletler düzeyinde değerlendirildiğinde sadece bazı Müslüman ülkelerin Arakanlıların yanında yer aldığı, diğer birçok devletin olaylara kayıtsız kaldığı görülmektedir. Bu durum, uluslararası politikada salt çıkar temelli yaklaşımların etkili olmaya devam ettiğini göstermektedir. Swot analizi bağlamında değerlendirildiğinde, kısa vadede çatışmaların önlenmesi ve uzun vadede ayrımcı politikaların ortadan kaldırılması için öncelikle Myanmar rejimine yönelik uluslararası hukuk ilkeleri çerçevesinde gerekli tedbirlerin alınması önerilebilir. Diğer birçok örnekte olduğu gibi silah satışının kısıtlanması vb. yaptırımlar, rejimin etnik temizliğe ortak olmasının önüne geçebilecektir. Bunun dışında, ülkedeki Müslümanların ve diğer azınlıkların eşit vatandaşlar olarak anayasal haklara sahip olmaları sağlanmalıdır. Müslümanlar özelinde değerlendirildiğinde, ülke siyasetinde ve uluslararası platformlarda daha etkin olabilmek için daha kapsamlı örgütlenmelere ve diyasporalara ihtiyaç olduğu söylenebilir. KAYNAKÇA AKYEŞİLMEN, Nezir (ed.), Barışı Konuşmak, ODTÜ Yayıncılık, Ankara,

7 AL HAMID, Nadim, Over 100,000 Burmese Benefit From Residency Permit Extension, Arab News, 8 Kasım 2013, erişim 15 Şubat 2014, ARAKAN RAPORU, İnsanî Yardım Vakfı, CHAN, Aye, The Development of a Muslim Enclave in Arakan (Rakhine) State of Burma (Myanmar), SOAS Bulletin of Burma Research, Vol. 3, No. 2, Autumn CHARNEY, Michael W. Charney, Arakan, Min Yazagyi, and the Portuguese: The Relationship Between the Growth of Arakanese Imperial Power and Portuguese Mercenaries on the Fringe of Mainland Southeast Asia , Ohio University Press, FREDRIKSEN, John C., Modern World Leaders, Facts on File, New York, 2003, s. 30. FULLER, Thomas, Charity Says Threats Foil Medical Aid in Myanmar, New York Times, 5 Kasım GRAVERS, Mikael, Nationalism As Political Paranoia in Burma, Curzon, Surrey, HUSSAIN, Misha, Rohingya refugees leave Burma to seek help in Bangladesh video, The Guardian, 22 Temmuz OXFORD DICTIONARY, Oxford University Press, USA, ÖZAY, Mehmet, Arakan Müslümanları: Kaybolmaya Yüz Tutmuş Bir Halkın Hikâyesi, İstanbul, ROBINSON, Gwen, UN aid workers face Myanmar riot charges, Financial Times, 15 Temmuz Erişim 15 Şubat 2014, PAHL, Nadine and RICHTE, Anne, SWOT Analysis - Idea, Methodology And A Practical Approach, GRIN Verlag, Nordestedt/Germany, STEINBERG, David, Turmoil in Burma: Contested Legitimacies in Myanmar, EastBridge, Norwalk, TÜRKÇE SÖZLÜK, Cilt 1, TDK, Ankara, WADE, Francis, "Burma 'creating humanitarian crisis' with displacement camps in Arakan", The Guardian, 13 Temmuz YUNUS, Muhammed, Dünden Bugüne Arakan, İstanbul, "Myanmar Rohingya refugees call for Suu Kyi's help", Agence France-Presse, 13 Haziran "PKK SWOT Analizi ve Gelecek 5 Yılda PKK nın Durumu Ne Olabilir?", Lider Gazetesi, 26 Mart

8 "PTI stages protest against Muslim killing in Burma", Pakistan Today, 26 Temmuz "Saudi accuses Myanmar of 'ethnic cleansing' of Rohingya Muslims", Agence France- Presse, 7 Ağustos "Saudi Arabia gives $50 mn aid to Myanmar Muslims", Reuters, 12 Ağustos "Unforgiving history", The Economist, 3 November Arakanlı Müslümanları bir tek Türkiye önemsedi, Anadolu Ajansı, 28 Mayıs Aung San Suu Kyi condemns Rohingya 'two-child policy', BBC News, 27 Mayıs Conflict Barometer 2012, HIIK, s. 87. Erişim 13 şubat 2014, Myanmar arrests 30 over killing of 10 Muslims, Today s Zaman, 2 Temmuz 2012 Q&A: Communal violence in Burma, BBC News, erişim 24 Ocak 2014, Kırıkkale Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Doktora Programı. Selçuk Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Doktora Programı. i Türkçe Sözlük Cilt 1, TDK, Ankara, 1988, s ii Oxford Dictionary, Oxford University Press, USA, 1998, s. 79. iii Nezir Akyeşilmen, Barışı Konuşmak, ODTÜ Yayıncılık, Ankara, 2013, s. 21. iv Mürsel Bayram, Darfur Sorunu nun Uluslararası Boyuta Taşınmasında Küresel Enerji Politikalarının Rolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir, 2013, s v Akyeşilmen, a.g.e., s. 19. vi Conflict Barometer 2012, HIIK, s. 87, Erişim: 13 Şubat vii Mehmet Özay, Arakan Müslümanları: Kaybolmaya Yüz Tutmuş Bir Halkın Hikâyesi, İstanbul, 2013, s. 24. viii Aye Chan, The Development of a Muslim Enclave in Arakan (Rakhine) State of Burma (Myanmar), SOAS Bulletin of Burma Research, Vol. 3, No. 2, Autumn ix Muhammed Yunus, Dünden Bugüne Arakan, İstanbul, 2005, s. 42 vd. x Michael W. Charney, Arakan, Min Yazagyi, and the Portuguese: The Relationship Between the Growth of Arakanese Imperial Power and Portuguese Mercenaries on the Fringe of Mainland Southeast Asia , Ohio University Press, xi Muhammed Yunus, Dünden Bugüne Arakan, İstanbul, 2005, s xii Özay, a.g.e., s. 33. xiii David Steinberg, Turmoil in Burma: Contested Legitimacies in Myanmar, EastBridge, Norwalk, Burma para birimi xiv Yunus, a.g.e., s xv Özay, a.g.e., s

9 xvi Q&A: Communal violence in Burma, BBC News, erişim 24 Ocak 2014, xvii 1997 yılında da benzer bir olayın yaşandığını ve faillerin bilinmemesine rağmen suçun yine Müslümanlara atıldığını belirten Gravers, böylece Arakanlı Müslümanların mal varlıklarına ve ibadethanelerine saldırmanın meşrulaştırıldığını ifade etmektedir. Bkz. Mikael Gravers, Nationalism As Political Paranoia in Burma, Curzon, Surrey, 1999, s. 86. xviii Myanmar arrests 30 over killing of 10 Muslims, Today s Zaman, 2 Temmuz xix Arakan Raporu, İnsanî Yardım Vakfı, 2012, s. 16. xx Benzer iddialar Batı medyasında da dile getirilmiştir. Bkz. Francis Wade, "Burma 'creating humanitarian crisis' with displacement camps in Arakan", The Guardian, 13 Temmuz xxi Arakanlı Müslümanları bir tek Türkiye önemsedi, Anadolu Ajansı, 28 Mayıs 2013, erişim 8 Aralık 2013, bizi-bir-tek-turkiye-onemsedi xxii Unforgiving history, The Economist, 3 Kasım 2012., erişim 20 Aralık 2013, xxiii Özay, a.g.e., s. 75. xxiv PTI stages protest against Muslim killing in Burma, Pakistan Today, 26 Temmuz 2012, erişim 6 Kasım 2013, xxv Saudi accuses Myanmar of 'ethnic cleansing' of Rohingya Muslims, Al Arabia, 7 Ağustos 2012, erişim 19 Kasım 2013, xxvi ; Saudi Arabia gives $50 mn aid to Myanmar Muslims, Tribune, 12 Ağustos 2012, erişim 12 Kasım 2013, xxvii John C. Fredriksen, Modern World Leaders, Facts on File, New York, 2003, s. 30. xxviii Myanmar Rohingya refugees call for Suu Kyi's help, Bangkok Post, 13 Haziran 2012, erişim 6 Aralık 2013, xxix Misha Hussain, Rohingya refugees leave Burma to seek help in Bangladesh video, The Guardian, 22 Temmuz 2012, erişim 12 Şubat 2014, Aung San Suu Kyi condemns Rohingya 'two-child policy', BBC News, 27 Mayıs 2013, erişim 15 Aralık 2013, xxx Burma: Rohingya Müslümanların Etnik Temizliği ne Son Verin, HRW, 22 Nisan Erişim 14 Şubat 2014, xxxi Thomas Fuller, Charity Says Threats Foil Medical Aid in Myanmar, New York Times, 5 Kasım 2012, erişim 12 Şubat 2014, xxxii Nadine Pahl and Anne Richte, SWOT Analysis - Idea, Methodology And A Practical Approach, GRIN Verlag, Nordestedt/Germany, xxxiii Örneğin PKK nın SWOT analizi yapılacak olursa; finansal destek hatlarının sürekliliği, 30 yıllık deneyim ve bölgeselden çıkıp küresel bir terör gücü olma gibi özellikler PKK nın güçlü yönleridir. Abdullah Öcalan ın yakalanmış olması, Türklerle evlilikler yoluyla oluşan akrabalık bağları ve ayrıca halkın tamamının desteğinin alınamıyor olması zayıf yönlerdir. BDP nin meclise girmiş olması, Abdullah Öcalan ile irtibatın kesilmemiş olması, geri çekilme söz konusu olduğunda PKK militanlarının Kuzey Irak ta yerleşip Kürdistan Bölgesel Yönetimi nin ordusuna katılma şanslarının olması gibi durumlar PKK için fırsatlardır. Diğer taraftan Türkiye`nin bölgede reformlara girişmesi, bölgenin ekonomisinin giderek düzelmesi, Türkiye nin AB ve Avrasya için enerji boğazı olma özelliğinin kazanılması, ABD nin çıkar ibresinin her zaman Türkiye yi işaret etmesi gibi gelişmeler PKK açısından tehditlerdir. Bkz. Ufuk Süslü, PKK SWOT Analizi Ve Gelecek 5 Yılda PKK`nın Durumu Ne Olabilir?", Lider Gazetesi, 26 Mart xxxiv Nadim Al Hamid, Over 100,000 Burmese Benefit From Residency Permit Extension, Arab News, 8 Kasım 2013, erişim 15 Şubat 2014, xxxv Gwen Robinson, UN aid workers face Myanmar riot charges, Financial Times, 15 Temmuz Erişim 15 Şubat 2014, 9