düüncelerle sıklıkla fen örenme ortamlarına gelen örencilerin, kavramsal deiim süreci yoluyla söz konusu düüncelerini deitirmelerinde öretmenler de

Transkript

1 Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi TheJournal of International SocialResearch Cilt: 8 Sayı: 39 Volume: 8 Issue: 39 Austos 2015 August SINIF ÖRETMEN ADAYLARIYLA FARKLI FEN KONULARINA LKN DENEY TASARLAMA UYGULAMALARI* DESIGN APPLICATIONS OF EXPERIMENT ABOUT DIFFERENT SCIENCE ISSUES WITH PRE- SERVICE PRIMARY TEACHERS Didem NEL EKC** Öz Bu aratırmada sınıf öretmeni adaylarının farklı fen konularına ilikin deney tasarlama sürecine yönelik görülerinin, özyeterlik algılarının ve özyeterlik algılarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıtır. Sekiz hafta süren uygulamalar süresince sınıf öretmeni adaylarından her hafta kendilerine verilen fen bilimleri dersi öretim programında yer alan bir kazanımın öretimine yönelik 4-5 kiiden oluan ibirlikli gruplarda deney tasarlamaları istenmitir. Öretmen adayları tasarladıkları deneyleri Fen Öretimi Laboratuvar Uygulamaları II dersinde arkadalarına sunmular ve birbirleriyle görülerini paylaarak sınıf ortamında hazırladıkları etkinlikleri deerlendirmilerdir. Dört ayrı sınıfta yürütülen uygulamalara 84 sınıf öretmeni adayı katılmıtır. Aratırma verilerinin analizde sınıf öretmeni adaylarının ankette yer alan deney tekniinin fen öretiminde kullanılmasına ve deney tasarlama sürecine ilikin görü ve özyeterlik algı maddelerine vermi oldukları yanıtların yüzde ve frekans deerleri hesaplanmıtır. Ayrıca öretmen adaylarının deney tasarlama sürecine yönelik özyeterlik algılarını etkileyen faktörleri belirlemeyi amaçlayan açık uçlu sorulara vermi oldukları yanıtlar betimsel ve içerik analizi yöntemleri kullanılarak deerlendirilmitir. Aratırmadan elde edilen verilerin analizi sonucunda sınıf öretmeni adaylarının çounluunun fen öretiminde deney tekniinin kullanılmasına ve deney tasarlamaya ilikin olumlu görülere sahip olduu; ancak bazı sınıf öretmeni adaylarının deney tasarlamaya ilikin özyeterlik algılarının alan bilgisi eksiklii, deney tasarlamanın zorluu, konuların deney tekniine uygunluu gibi faktörlerden etkilendii belirlenmitir. Anahtar Kelimeler: Sınıf Öretmeni Adayı, Deney Tasarlama, Görü, Özyeterlik. Abstract In this research, it is aimed at determining the views and self-efficacy perceptions on design applications of experiment about different science issuesof pre-service primary teachers. Pre-service primary teachers, who have worked as groups for four-five people, designed different science experiments for every week in application process continuing for eight weeks. Pre-service teachers participated in the study presented their activities developed by them to friends and evaluated the all activities prepared by sharing their views with each other in the course of Science Teaching Laboratory Application II. 84 pre-service primary teachers participated in the study and the courses were carried out in the four different class. In the analysis of data obtained from the study, the frequencies and percentages of the answers given by pre-service primary teachers for each questionnaire item about the views and self-efficacy perceptions about the experiment technique and design applications of experiment were calculated. Besides, the answers given by preservice primary teachers for open-ended questions aimed at determining the factors affecting self-efficacy perceptions of pre-service teachers about design process of experiment were evaluated by using descriptive and content analysis methods. In the results of analysis data obtained from the research, it was concluded that most of pre-service primary teachers participated in the study had positive views about the using science experiments in science teaching and design applications of experiment. However, it was determined that self-efficacy perceptions about design applications of experiment of some pre-service primary teachers were affected from factors like the lack of knowledge in the field of science, the difficulty of designing science experiments, the appropriateness of issues for experimental techniques. Keywords:Pre-Service Primary Teachers, Design of Experiment, View, Self-Efficacy. 1. GR Fen bilimleri dersi öretim programında yer alan konuların öretiminde, örencilerin ilkokul yıllarından balayarak örenmi oldukları kavramlar daha sonra örenecekleri yeni bilgileri de etkileyeceinden büyük önem taımaktadır. Özellikleörencilerin örenme sürecinden önce sahip oldukları bilgiler, zihinlerinde var olan bilimsel kavramların yanı sıra alternatif kavramlar olarak da ifade edilen kavram yanılgılarını içerebilmekte ve söz konusu yanılgılar örencilerin fen örenmelerini etkileyen faktörlerden biri olarak deerlendirilmektedir (Hewson ve Hewson, 1983). Çou zaman örencilerin sahip oldukları yanlı bilgilerin düzeltilmesi, bir baka ifadeyle kavramsal deiimin gerçekletirilmesi ise örencilerin yeni fenkavramlarını örenmelerinden daha çok zaman alabilmekte ve örenme sürecini güçletirebilmektedir (Chiu, Guo ve Treagust, 2007).Kabul görmü bilimsel düüncelerden farklı olan * Bu aratırmanın bir bölümü,bartın Üniversitesinde gerçekletirilen 14. Uluslararası Katılımlı Sınıf Öretmenlii Eitimi Sempozyumunda (USOS 2015) Didem NEL EKC tarafından sözlü bildiri olarak sunulmutur. ** Yrd. Doç. Dr., Uak Üniversitesi, Eitim Fakültesi, Fen Bilgisi Öretmenlii Bölümü, dideminel@gmail.com

2 düüncelerle sıklıkla fen örenme ortamlarına gelen örencilerin, kavramsal deiim süreci yoluyla söz konusu düüncelerini deitirmelerinde öretmenler de güçlük çekmektedirler (Abell, 2009). Bu nedenle özellikle örencilerin hem içeriinde farklı soyut kavramlar yer alan hem de birbirleriyle ilikili kavramlar içeren fen dersiyle ilk kez karılatıkları ilkokul dönemindetemel fen kavramlarını örenmelerinde sınıf öretmenleri önemli bir rol oynamaktadır (Uluçınar, Doan ve Kaya, 2008). Munck (2007) da çalımasında ilkokul fen öretmenlerinin fen öretme yeterliliklerinin örencilerin fen baarılarını etkileyebilen faktörlerden biri olduunu belirtmitir. Özellikle örencilerin pasif olarak öretmeni dinlemekten çok örenme etkinliklerine aktif olarak katıldıkları, edindikleri bilgileri günlük hayatlarında karılatıkları problemlerin çözümünde kullandıkları aktif örenme ortamlarının(faust ve Paulson, 1998) sınıf öretmenleri tarafından oluturulması önemli görülmektedir. Aktif fen örenme ortamlarının oluturulmasında kullanılabileceken önemli ve öretmenler tarafından gelitirilmesi, hazırlanması ve uygulanması mümkün olan tekniklerden biri ise deney tekniidir. Deneyler fen eitiminin temelini oluturarak örencilerin fen kavramlarını ve ilkelerini örenmeleri için gereken deneyimleri kazanmalarına olanak tanımaktadır (Rizal, 2013). Öretilmesi hedeflenen kavramlara örencilerin kendi deneyimleri yoluyla ulamalarının salandıı laboratuvarlarda (Timur, Yılmaz ve Timur, 2014) örenciler, farklı araç gereçler kullanmakta, veriler toplamakta ve gözlemler yapmaktadırlar (Basey ve Francis, 2011). Aynı zamanda uygun bir ekilde tasarlanan fen laboratuvarlarında gerçekletirilen deneysel etkinlikler bilimsel düünme, sorgulama becerileri gibi bilisel becerilerin örencilere kazandırılmasında önemli bir role sahiptir (Hofstein, Shore vekipnis, 2004).Farklı yöntemlerle ve araçlarla desteklenen deneysel etkinliklerin fen öretiminde kullanılmasının etkilerini belirlemeye yönelik literatürde yer alan aratırmalarda da olumlu sonuçlar elde edilmitir (Boaventura, Faria, Chagas ve Galvao, 2013; Hofstein, Shore ve Kipnis, 2004; Wolf vefraser, 2008). Buna ramen yapılan aratırmalarda, örencilerin birbirleriyle ve öretmenleriyle sosyal etkileim kurarak ve gerekli materyalleri kullanarak fen kavramlarına ilikin birinci elden veriler elde etmelerine olanak tanıyan fen laboratuarlarının birçok öretmen tarafından nadiren ve etkisiz bir ekilde kullanıldıı belirtilmektedir (Hofstein velunetta, 2003; Kim ve Tan, 2011). Bilindii gibibasit ve kolay temin edilebilen araç gereçlerle farklı deneyler tasarlayarak örenme ortamı zenginletirilebilmekte, herhangi bir basit okul deneyi ile örencilerin deneysel bir çalımanın nasıl gerçekletiine ilikin bir anlayı gelitirmeleri salanabilmektedir (Jenkins, 2007).Ancak birçok ilkokul öretmeninin fen alanında kendilerine güvenmemeleri ve sınırlı bir fen bilgisi temeline sahip olmaları nedeniyle fen öretimine yönelik isteksiz olma eiliminde oldukları düünülmektedir (Appleton, 2002). Bu nedenle öretmen eitimi süresince, öretmen eitiminin önemli amaçlarından biri olan öretmen adaylarının pedagojik içerik bilgilerinin (Loughran, Mulhall ve Berry, 2008) ve alan bilgilerinin gelitirilmesi üzerinde durulmaktadır. Aynı zamanda öretmen adaylarının öretim yöntemlerine ilikin algılarının, tutumlarının, görülerinin belirlenmesine ve olumlu yönde gelitirilmesine yönelik aratırmalar da gerçekletirilmektedir. lgili Aratırmalar Sınıf öretmeni adaylarından, meslek hayatlarına balamadan önce deney tekniinin kuramsal temellerine, uygulamalarına ve deney tasarlama sürecine ilikin pedagojik bilgileri eitim fakültelerinde kazanmaları beklenmektedir. Ancak çou zaman öretmen adayları yeterli bilgi birikimine sahip olsalar bile görüleri ve özyeterlik algıları nedeniyle bazı öretim yöntemlerini ve tekniklerini örenme ortamında uygulamaktan kaçınma eilimi göstermektedir. Gunning ve Mensah (2010) da öretmenlerin sahip oldukları düüncelerin, algıların ve tutumların onların öretme sürecini etkileyebileceini ifade etmilerdir. lkokul öretmenlerinin de öretim yöntemlerine ilikin sınırlılık olarak deerlendirdikleri düüncelerinin onların fen öretmeye ilikin davranılarını etkileyen faktörlerden biri olduu düünülmektedir. Birçok ilkokul öretmeninin fen öretmek için gelimi araç gereçlere ihtiyaçları olduunu düünmeleri, ilkokul örencilerinin fen kavramlarını örenmelerinin güç olduuna inanmaları ve günlük hayatlarında örencilerin karılatıkları fen olaylarını dikkate almamaları bu sonucun örnekleri olarak gösterilebilir (Levitt, 2002). Bu nedenle öretmenlerin ve öretmen adaylarının bilgilerinin, inançlarının, görülerinin onların laboratuvar etkinliklerini nasıl etkilediine ilikin gerçekletirilen çalımalarla literatürde karılaılmaktadır. Ottander ve Grelsson (2006) çalımalarında hizmet içi eitim döneminde biyoloji öretmenlerinin laboratuvar etkinliklerini uygulamalarına yönelik bilgilerini ve anlayılarını gelitirmeyi amaçlamılar ve uygulamalar sonrasında öretmenlerin görülerini alarak deerlendirmilerdir. Önen ve Çömek (2011) çalımalarında öretmen adaylarıyla basit araç gereçlerle fen deneyleri gerçekletirmiler ve fen öretmen adaylarının fen deneylerine ve bu deneylerin uygulanabilirliine ilikin görülerini aratırmılardır. Kang ve Wallace (2004) çalımalarında ortaokul fen öretmenlerinin laboratuvar etkinliklerini kullanmalarına ilikin epistemolojik inançlarını aratırmılardır. Kim ve Tan (2011) ise çalımalarında ilkokul öretmen adaylarının fen öretimine ve sorgulama temelli deneysel etkinliklerin fen öretiminde kullanılmasına ilikin görülerini ve inançlarını belirlemeyi amaçlamılardır.literatürde

3 örencilerin, öretmen adaylarının ve öretmenlerin fen deneyleri tasarladıkları çalımalarla ise nadiren karılaılmaktadır. Triona ve Klahr (2003) çalımalarında dördüncü ve beinci sınıf örencilerinin basit fen deneyleri tasarlamalarında gerçek ve sanal ortamların etkisini aratırmılardır. Kocakülah ve Sava (2011) çalımalarında öretmen adaylarından öretim programındaki kazanımları da kapsayacak ekilde deneyler tasarlamalarını, bunları çalıma yaprakları haline getirmelerini istemilerdir. Çoban ve Sanalan (2002) ise çalımalarında sınıf öretmeni adaylarıyla özgün deney tasarlama uygulamaları gerçekletirmiler ve özgün fen deneyleri tasarlayan deney grubundaki örencilerin hazır deneysel etkinlikler gerçekletiren kontrol grubundaki örencilere göre deneysel uygulama sonrasında fen öretimi özyeterlik algılarının anlamlı düzeyde yüksek olduunu belirlemilerdir. Sonuç olarak yapılan çalımalarda dikkate alındıında öretmenlerin laboratuvar etkinliklerine ilikin görülerine ve inançlarına yönelik daha fazla bilgi edinerek onların deney tekniini etkili bir ekilde örenme sürecinde kullanmalarının salanabilecei söylenebilir (Kang ve Wallace, 2004).Günümüzde öretmenlerden örencilerin bireysel farklılıklarını ve ihtiyaçlarını dikkate alarak ve sadece öretim programlarında yer alan etkinliklere balı kalmadan üretken öretmenler olmaları beklenmektedir. Bu nedenle öretmen adaylarının deney tasarladıkları ve bu sürece ilikin görülerinin ve özyeterlik algılarının aratırıldıı daha fazla çalıma yapılmasına ihtiyaç olduu düünülmektedir. Bu aratırmada da öncelikle sınıf öretmeni adaylarıyla deney tasarlama uygulamaları gerçekletirilmi daha sonra ise deney tekniinin fen öretiminde kullanılmasına ve deney tasarlamaya ilikin görülerinin ve özyeterlik algılarının belirlenmesi amaçlanmıtır.aratırmanın amacı dorultusunda aaıda yer alan aratırma problemleri belirlenmitir. 1. Sınıf öretmeni adaylarının deney tekniinin fen öretiminde kullanılmasına ve deney tasarlama sürecine ilikin genel görüleri nelerdir? 2. Sınıf öretmeni adaylarının fen deneylerini örenme ortamında uygulama ve özgün fen deneyleri tasarlama sürecine ilikin özyeterlik algıları nasıldır? 3. Sınıf öretmeni adaylarının meslek hayatlarında fen deneyleri tasarlamalarına ilikin özyeterlik algılarını etkileyebilecek faktörler nelerdir? 2. YÖNTEM Gerçekletirilen bu aratırmada var olan bir durumun ortaya konması amaçlanmı ve bu amaçla aratırmanın yöntemi tarama (survey) modeli olarak belirlenmitir. Tarama modelinin kullanıldıı aratırmalar, davranıları tanımlamayı ve eitimde var olan bir konuya, duruma ya da soruna ilikin bireylerin algılarını, görülerini, tutumlarını ve inançlarını detaylı bir ekilde incelemeyi amaçlamaktadır (Dawson, 2007; Lodico, Spaulding ve Voegtle, 2006).Söz konusu çalımada da öncelikle öretmen adaylarıyla bir uygulama gerçekletirilmi, uygulama sonrasında ise öretmen adaylarının görüleri ve özyeterlik algıları belirlenmeye çalıılmıtır. Aratırmanın uygulamaları sınıf öretmenlii bölümünde ikinci sınıfta örenim görmekte olan öretmen adaylarıyla Fen Öretimi Laboratuvar Uygulamaları II dersinde yürütülmütür.sekiz hafta süren uygulamalar süresince sınıf öretmeni adaylarından her hafta kendilerine verilen fen bilimleri dersi öretim programında yer alan bir kazanımın öretimine yönelik 4-5 kiiden oluan ibirlikli gruplarda deney tasarlamaları istenmitir. Öretmen adayları tasarladıkları deneyleri her hafta (2 ders saati) ilgili derste arkadalarına sunmular ve birbirleriyle görülerini paylaarak hazırladıkları etkinlikleri örenci düzeyine uygunluk, deneyin özgünlüü, kazanımlara uygunluk gibi farklı açılardan deerlendirmilerdir Çalıma Grubu Aratırmaya Uak Üniversitesi Sınıf Öretmenlii bölümünde ikinci sınıfta örenim görmekte olan 84 sınıf öretmeni adayı katılmıtır. Aratırmaya katılan öretmen adaylarının %84,5 (n=71) ini kız örenciler, %15,5 (n=13) ini ise erkek örenciler oluturmaktadır. Aratırmanın uygulamalarını gerçekletirmek içinöretmen adayları sınıflardaki toplam örenci sayıları eit olacak ekilde dört ayrı sınıfa rasgele olarak daıtılmıtır. Uygulamalar aynı öretim üyesi (aratırmacı) tarafından dört ayrı sınıfta yürütülmütür Veri Toplama Aracı ve Veri Analizi Aratırmada veri toplama aracı olarak üç bölümden oluan anket formu kullanılmıtır. Anket formunun birinci bölümünü beli likert tipi (kesinlikle katılıyorum, katılıyorum, kısmen katılıyorum, katılmıyorum, kesinlikle katılmıyorum) ölçeklemeye sahip öretmen adaylarının deney tekniinin fen öretiminde kullanılmasına ve deney tasarlama sürecine ilikin görülerini belirlemeye yönelik maddeler oluturmaktadır. Anketin ikinci bölümünde ise sınıf öretmeni adaylarının fen deneylerini örenme ortamında uygulama ve özgün fen deneyleri tasarlama sürecine ilikin özyeterlik algı maddeleri yer almaktadır. Sınıf öretmeni adaylarının deney tasarlama sürecine yönelik özyeterlik algılarını etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla hazırlanan iki açık uçlu soru da anketin üçüncü bölümünü oluturmaktadır.aratırmacı tarafından hazırlanan anketin gelitirilme sürecinde öncelikle literatürde yer

4 alan çalımalar da incelenerek anket maddeleri ve soruları hazırlanmıtır. Hazırlanan anketin kapsam geçerliliini ve yüz-görünü geçerliliini belirlemek amacıyla uzman iki öretim üyesinin görüüne bavurulmutur. Uzmanların görüleri dorultusunda anket formunda gerekli düzenlemeler yapılarak ankete uygulamalar için son hali verilmitir. Verilerin analiz edilmesi sürecinde ise öretmen adaylarının beli likert tipi (kesinlikle katılıyorum, katılıyorum, kısmen katılıyorum, katılmıyorum, kesinlikle katılmıyorum) ölçeklemeye sahip görü ve özyeterlik algı maddelerine vermi oldukları yanıtların yüzde ve frekans deerleri hesaplanmıtır. Anketin üçüncü bölümünde yer alan açık uçlu soruların analizinde ise betimsel ve içerik analizi yöntemlerinden yararlanılmıtır. Açık uçlu soruların analizi alanında uzman iki aratırmacı tarafından gerçekletirilmi ve aratırmanın güvenirliini salamak amacıyla uzmanlar arasındaki uyuum yüzdesi hesaplanmıtır (Miles ve Huberman, 1994). Uzmanlar arasındaki uyuum deeri birinci soru için 0,77; ikinci soru için ise 0,73 olarak belirlenmitir. Elde edilen deerlerin 0,70 in üzerinde olması nedeniyle aratırma güvenirliinin salandıını söylemek mümkündür (encan, 2005). 3. BULGULAR VE YORUM Çalımanın bu bölümünde aratırmadan elde edilen verilerin analiz edilmesi sonucunda ulaılan istatistiksel deerlere yer verilerek bulgular yorumlanmıtır. Aratırmanın problem cümleleri dorultusunda aratırmadan elde edilen bulguları sınıf öretmeni adaylarının deney tekniinin fen öretiminde kullanılmasına ve deney tasarlama sürecine ilikin görüleri, özyeterlik algıları ve özyeterlik algılarını etkileyen faktörler olmak üzere üç grup altında toplamak mümkündür. Birinci Alt Probleme likin Bulgular ve Yorum Aratırmanın birinci alt probleminin çözümü dorultusunda gerçekletirilen analizler sonucunda elde edilen sınıf öretmeni adaylarının deney tekniinin fen öretiminde kullanılmasına ve deney tasarlama sürecine ilikin görülerini belirlemeye yönelik anket maddelerine vermi oldukları yanıtların yüzde ve frekans deerleri Tablo 1 de sunulmutur. Tablo 1: Sınıf öretmeni adaylarının deney tekniinin fen öretiminde kullanılmasına ve deney tasarlama sürecine ilikin görüleri Deney tekniinin fen öretiminde kullanılmasına ve deney tasarlama sürecine ilikin görü maddeleri Kesinlikle Kısmen Katılmıyorum Kesinlikle Katılmıyorum 1. Deney tasarlamanın fen öretimi için gerekli olduunu düünüyorum. 2. Bence basit deney tasarlama etkinlikleri ilkokul örencileri için uygulanabilirdir. 3. Tüm fen konuları için farklı deneyler tasarlanabilir. 4. Deney tasarlama süreciyle örencilerin fen konularını örenmeleri salanabilir. 5. Deney tasarlama örencilerin yaam boyu örenme becerilerini kazanmaları için gereklidir. 6. Her örencinin fen konuları için deney tasarlayabileceini düünmüyorum. 7. Deney tasarlama süreci örencilerin yaratıcılıklarını gelitirebilir. 8. Öretmenlik hayatımda örencilerimin açık uçlu deneyler gelitirmelerine yönelik uygulamalar gerçekletirmek isterim. 9. Deney tasarlamak yerine daha önce tasarlanmı deneyleri kullanmanın daha uygun olduunu düünüyorum. f % f % f % f % f % 37 44, ,0 6 7,1 1 1,2 3 3, , , ,3 2 2,4 1 1, , , ,1 7 8,3 2 2, , ,8 8 9,5 2 2,4 1 1, , , ,7 3 3,6 1 1,2 7 8, , , ,8 4 4, , , ,1 2 2, , , ,9 6 7,1 2 2,4 8 9, , , ,5 6 7,1 Tablo 1 de sunulan verilere göre, deney tasarlama uygulamaları sonrasında, sınıf öretmeni adaylarının deney tekniinin fen öretiminde kullanılmasına ve deney tasarlama sürecine ilikin genel olarak olumlu görülere sahip oldukları söylenebilir. Aratırmada sınıf öretmeni adaylarının neredeyse tamamının katılma dereceleri farklılık gösterse de, deney tasarlamanın fen öretimi için gerekli olduu, tüm fen konuları için deney tasarlanabilecei, basit deney tasarlama etkinliklerinin ilkokul örencileri için de uygulanabilecei, deney tasarlama süreciyle örencilere fen kavramlarının öretilebilecei, örencilerin yaam boyu örenme becerilerinin ve yaratıcılıklarının gelitirilebilecei görüünde oldukları belirlenmitir. Dier maddeler incelendiinde ise, bazı öretmen adaylarının her örencinin fen konuları için deney

5 tasarlayamayacaını ve deney tasarlamak yerine tasarlanmı deneyleri örenme sürecinde kullanmanın daha uygun ve etkili olacaını düündükleri sonucuna ulaılmıtır. kinci Alt Probleme likin Bulgular ve Yorum Aratırmanın ikinci alt probleminin çözümü dorultusunda gerçekletirilen analizler sonucunda elde edilen sınıf öretmeni adaylarının fen deneylerini örenme ortamında uygulama ve özgün fen deneyleri tasarlama sürecine ilikin özyeterlik algılarını belirlemeye yönelik anket maddelerine vermi oldukları yanıtların yüzde ve frekans deerleri Tablo 2 de sunulmutur. Tablo 2: Sınıf öretmeni adaylarının fen deneylerini örenme ortamında uygulama ve özgün fen deneyleri tasarlama sürecine ilikin özyeterlik algıları Fen deneylerini örenme ortamında uygulama ve deney tasarlama sürecine ilikin özyeterlik algı maddeleri Kesinlikle Kısmen Katılmıyorum Kesinlikle Katılmıyorum 1. Öretmenlik meslek hayatımda fen konuları için deney tasarlamak konusunda yeterliyim. 2. Fen konuları için orjinal, farklı deneyler tasarlayabilirim. 3. Fen deneylerini örenme sürecinde örencilerimin tartımalarını salamak amacıyla kullanabilirim. 4. Örencilerime fen konuları için nasıl deney tasarlayacaklarını açıklayabilirim. 5. Örencilerimin fen konuları için deney tasarlamalarını salayabilirim. 6. Fen konuları için tasarladıım deneyleri sınıf ortamında uygulayabilirim. 7. Tüm fen konuları için deney tasarlayabilirim. 8. Tasarladıım deneyleri sınıf ortamında uygularken sınıf yönetimini salamakta güçlük çekebilirim. 9. Örencilerimin tasarladıkları deneyleri bilimsel yaratıcılıklarına göre deerlendirebilirim. 10. Deney tasarlama sürecini örencilerin yaratıcılıklarını gelitirmek için kullanabilirim. 11. Deney tasarlamak yerine tasarlanmı deneyleri kullanmayı tercih ederim. f % f % f % f % f % 12 14, , , , , , ,6 6 7, , , ,0 2 2,4 1 1, , , ,4 2 2,4 1 1, , , ,9 3 3,6 1 1, , ,9 8 9,5 2 2,4 1 1,2 5 6, , , , , , , ,1 8 9,5 5 6, , ,4 3 3,6 2 2, , ,7 9 10,7 2 2,4 2 2, ,5 9 10, , ,9 3 3,6 Tablo 2 de sunulan verilere göre, deney tasarlama uygulamaları sonrasında sınıf öretmeni adaylarının fen deneylerini örenme ortamında uygulama ve özgün fen deneyleri tasarlama sürecine ilikin özyeterlik algılarının anket maddelerine göre farklılık gösterdii söylenebilir. Aratırmada sınıf öretmeni adaylarının çounluunun, fen konuları için tasarladıkları deneyleri sınıf ortamında uygulayabilme, fen deneylerini örenme sürecinde örencilerin tartımalarını salamak amacıyla kullanabilme, örencilerinin fen konuları için deneyler tasarlamalarını salayabilme, örencilerin tasarladıkları deneyleri deerlendirebilme, deney tasarlama sürecini örencilerin yaratıcılıklarını gelitirmek amacıyla kullanabilme algısına ilikin maddelere olumlu yönde katıldıkları belirlenmitir. Buna karılık aratırmada bazı öretmen adaylarının meslek hayatlarında tüm fen konuları için orijinal ve özgün deneyler tasarlamak konusunda kendilerini kısmen yeterli gördükleri ortaya çıkmıtır. Çalımada öretmen adaylarının çounluunun, tasarladıkları deneyleri sınıfta uygularken sınıf yönetimini salama konusunda kendilerine ilikin özyeterlik algılarının düük olduu da belirlenmitir. Ayrıca çalımadan elde edilen bir baka sonuca göre öretmen adaylarının çounluunun katılma dereceleri farklılık gösterse de deney tasarlamak yerine tasarlanmı deneyleri öretmenlik meslek hayatlarında kullanmayı tercih ettikleri ortaya çıkmıtır. Üçüncü Alt Probleme likin Bulgular ve Yorum Aratırmanın üçüncü alt probleminin çözümü dorultusunda gerçekletirilen analizlerde sınıf öretmeni adaylarının meslek hayatlarında fen deneyleri tasarlamalarına ilikin özyeterlik algılarını etkileyebilecek faktörleri belirlemeye yönelik iki farklı açık uçlu soruya vermi oldukları yanıtların yüzde ve frekans deerleri hesaplanmıtır. Aynı zamanda öretmen adaylarının ifadelerinden örnekler verilmitir.

6 Ankette yer alan ilk açık uçlu soruyla öncelikle sınıf öretmeni adaylarına Meslek hayatınızda tüm fen konuları için deney tasarlayabileceinizi düünüyor musunuz? sorusu yöneltilmi daha sonra ise yanıtlarının gerekçelerini açıklamaları istenmitir. Tablo 3 de sınıf öretmeni adaylarının ilgili anket sorusuna vermi oldukları yanıtlar görülmektedir. Tablo 3: Sınıf öretmeni adaylarının Meslek hayatınızda tüm fen konuları için deney tasarlayabileceinizi düünüyor musunuz? sorusuna vermi oldukları yanıtlar Meslek hayatınızda tüm fen konuları için deney tasarlayabileceinizi düünüyor musunuz? Yanıtlar n % Evet 34 40,48 Hayır 50 59,52 Tablo 3 de sunulan verilere göre aratırmaya katılan sınıf öretmeni adaylarının çounluunun (n=50) meslek hayatlarında tüm fen konuları için deney tasarlayabileceklerini düünmedikleri belirlenmitir. lgili sorunun ikinci bölümünde sınıf öretmeni adaylarına yanıtlarının gerekçeleri sorulmutur. Tablo 4 de Meslek hayatınızda tüm fen konuları için deney tasarlayabileceinizi düünüyor musunuz? sorusuna yönelik gerekçelerini belirten sınıf öretmeni adaylarının yanıtlarının yüzde ve frekans deerleri verilmitir. Tablo 4: Sınıf öretmeni adaylarının Meslek hayatınızda tüm fen konuları için deney tasarlayabileceinizi düünüyor musunuz? sorusunun gerekçeli yanıtlarına ilikin yüzde ve frekans deerleri Meslek hayatınızda tüm fen konuları için deney tasarlayabileceinizi düünüyor musunuz? Neden? Kodlar f % f % Konuların deneyler için uygun olması 8 33,3 Evet, Çünkü; Hayır, Çünkü; Deney tasarlayabilme becerisine sahip olma 8 33,3 Basit malzemelerle deney yapabilme olanaı 5 20,9 Aratırarak yapabilme becerisi / Var olan deneylere farklılık katma olanaı 3 12,5 Yeterli bilgiye sahip olmama 11 27,5 Her konunun deneye uygun olmaması Bazı konularda deney tasarlamanın zorluu 9 22,5 Malzeme sıkıntısı olması 5 12,5 Bireysel yaratıcılıına ilikin inancın az olması 3 7,5 Bazı deneylerin tehlikeli olması , ,5 Tablo 4 te sunulan verilere göre tüm fen konuları için meslek hayatlarında deney tasarlayabileceklerini düünen sınıf öretmeni adayları, yanıtlarının gerekçeleri olarak konuların deneyler için uygunluunu, deney tasarlayabilme becerisine sahip olmalarını, basit malzemelerle ve aratırarak özgün deneyler tasarlamanın mümkün olmasını göstermilerdir. Bazı öretmen adayları uygulama sürecine vurgu yaparak Evet. Çünkü burada yaayıp gördük. Düündükçe konuyla ilgili farklı deneyler ortaya çıkıyor (24), Evet. Çünkü tasarım konusunda alıılmılık düzeyine geldim (35), Evet. Çünkü örencilik hayatımda bu deneyimi kazandım (36) ifadeleriyle görülerini belirtmilerdir. Söz konusu görülere göre uygulama sürecinin bazı sınıf öretmeni adaylarının deney tasarlamaya ilikin özyeterlik algılarının olumlu yönde gelimesine katkı saladıı söylenebilir. Aratırmada bazı öretmen adayları ise Aslında tasarlanabilir. Çünkü fen konuları zaten deney yapılabilecek ekilde. Çok basit haliyle tasarlayabilirim. Yani o konuyu örendikten sonra basit haliyle deney oluturulabilir (44), Hemen hemen evet. Çünkü deney yapmanın o kadar zor bir ey olmadıını, ayrıca laboratuvar gerekmediini, basit malzemelerle de deney yapılabildiini ve benim de bu ii yapabildiimi gördüm (59) ifadeleriyle basit malzemelerle farklı orijinal deneyler gelitirilebileceklerini vurgulamılardır. Aratırmada tüm fen konuları için meslek hayatlarında deney tasarlayabileceklerini düünmeyen öretmen adayları ise yeterli bilgiye sahip olmamalarını, her konunun deneye uygun olmaması nedeniyle bazı konularda deney tasarlamanın zor olmasını ve yeterli düzeyde yaratıcı olmamalarını yanıtlarının gerekçeleri olarak göstermilerdir. Ayrıca bazı öretmen adayları malzeme sıkıntısı ve tehlikeli malzemeler nedeniyle her konuda deney tasarlayamayacaklarını belirtmilerdir. Yeterli bilgiye sahip olmamalarını yanıtlarının gerekçeleri olarak gösteren öretmen adayları Hayır. Çünkü yeterli bilgim yok (21), Düünmüyorum. Çünkü fen konuları hakkında detaylı bilgilere sahip deilim (50), Hayır. Elektrik gibi konularda yeterli olduumu düünmüyorum (57), Hayır düünmüyorum. Çünkü deney için önce konulara hakim olmam gerek (75), Hayır. Fen konularına o kadar hakim deilim (69) ifadeleriyle alan bilgisine yönelik yetersiz olduklarını vurgulamılardır. Bazı öretmen adayları ise Hayır. Çünkü malzeme bulması zor olabilir ve tehlikeli olabilir (26), Hayır. Çünkü her konunun deneyinin sınıf ortamında pahalı olmayan malzemelerle yapılması mümkün deil (31) ifadeleriyle malzeme yetersizlii nedeniyle tüm fen konuları için deney tasarlayamayacaklarını belirtmilerdir. Sınıf öretmeni adaylarına yöneltilen ikinci açık uçlu soruda öncelikle öretmen adaylarına Öretmenlik meslek hayatınızda fen konuları için deney tasarlamayı mı yoksa tasarlanmı deneyleri

7 kullanmayı mı tercih edersiniz? sorusu yöneltilmitir. Tablo 5 de öretmen adaylarının ilgili anket sorusuna vermi oldukları yanıtlar görülmektedir. Tablo 5: Sınıf öretmeni adaylarının Öretmenlik meslek hayatınızda fen konuları için deney tasarlamayı mı yoksa tasarlanmı deneyleri kullanmayı mı tercih edersiniz? sorusuna vermi oldukları yanıtlar Öretmenlik meslek hayatınızda fen konuları için deney tasarlamayı mı yoksa tasarlanmı deneyleri kullanmayı mı tercih edersiniz? Yanıtlar n % Deney tasarlama 50 59,53 Tasarlanmı deneyleri kullanma 13 15,47 Tasarlama ve tasarlanmı deneyleri kullanma Tablo 5 te sunulan verilere göre sınıf öretmeni adaylarının çounluu meslek hayatlarında fen konuları için deney tasarlamayı tercih ettiklerini belirtmilerdir. Bazı öretmen adayları ise hem deney tasarlayabileceklerini hem de tasarlanmı deneyleri kullanabileceklerini ifade etmilerdir. lgili sorunun ikinci bölümünde sınıf öretmeni adaylarından yanıtlarının gerekçelerini açıklamaları istenmitir. Tablo 6 da Öretmenlik meslek hayatınızda fen konuları için deney tasarlamayı mı yoksa tasarlanmı deneyleri kullanmayı mı tercih edersiniz? sorusuna yönelik gerekçelerini belirten sınıf öretmeni adaylarının yanıtlarının yüzde ve frekans deerleri verilmitir. Tablo 6: Sınıf öretmeni adaylarının Öretmenlik meslek hayatınızda fen konuları için deney tasarlamayı mı yoksa tasarlanmı deneyleri kullanmayı mı tercih edersiniz? sorusuna yönelik gerekçeli yanıtlarının yüzde ve frekans deerleri Öretmenlik meslek hayatınızda fen konuları için deney tasarlamayı mı yoksa tasarlanmı deneyleri kullanmayı mı tercih edersiniz? Neden? Kodlar f % f % Yaratıcı/Orijinal/Farklı/Kiiye özel olması 13 28,88 Tasarlama Tasarlanmı lgi çekici ve farklı deneylerin etkili olması 10 22,22 Örencilerin seviyelerine uygun deney tasarlama olanaı 7 15,55 Tasarlanan deneyin daha etkin kullanılması 6 13,33 Deney tasarlamanın öretmeni gelitirmesi 6 13,33 Basit etkinlikler/deneyler tasarlayabilme becerisine sahip olma 3 6,66 Tasarlanmı deneylerin daha iyi/anlaılır/kolay olması 4 28,57 Her konu için deney tasarlamanın zor olması 4 28,57 Tasarlanmı varken deney tasarlamanın gereksiz olması 3 21,42 Bireyin deney tasarlama konusunda yetersiz hissetmesi 3 21, , ,53 Her ikisi Malzemelere göre deiebilmesi 2 33,33 Konuya balı olması/zorlanınca tercih edilmesi 2 33,33 Her ikisinde de amacın deney yapmak olması 2 33,33 6 9,23 Tablo 6 da sunulan verilere göre fen konuları için deney tasarlamayı tercih eden öretmen adayları orijinal deneylerin örenciler üzerinde daha etkili olmasını, örencilerin seviyelerine uygun deneyler hazırlamanın mümkün olmasını, deney tasarlamanın öretmeni gelitirmesini, öretmen tarafından tasarlanan deneylerin daha etkin kullanılmasını yanıtlarının gerekçeleri olarak göstermilerdir. Çalımada bir öretmen adayı Mümkün olduu kadar kendim tasarlamak isterim. Çünkü kendi tasarlamı olduum deneylerle konuyu daha iyi anlatabilirim diye düünüyorum (41) ifadeleriyle kendi tasarladıı deneyi daha etkin kullanacaına vurgu yaparken, bir baka öretmen adayı Tasarlamak isterim. Çünkü daha orijinal olacaını ve akılda kalacaını düünüyorum (29) ifadeleriyle orijinal deneylerin örenciler üzerindeki etkililiini vurgulamıtır. Bazı sınıf öretmeni adayları ise Tasarlamayı tercih ederim. Çünkü her örenci aynı deildir (30), Tasarlamak isterim. Çünkü öretim verdiim örencilerin seviyelerine göre ayarlama yapmak isterim. Böyle olursa daha uygun deneyler tasarlayabilir kullanabilirim (58), Kendim tasarlamak isterim. Çünkü konuyu anlatacaım kesim benim örencilerim olacaından neyi nasıl alacaklarını kestirebilirim ve onlara hitap ederken anlamalarını kolaylatıracak deneyler tasarlayabilirim (80) ifadeleriyle deney tasarlayarak bireysel farklılıklara sahip örenciler için örenme sürecinin daha etkili hale getirilebileceini ifade etmilerdir. Bir öretmen adayı ise farklı bir açıdan deerlendirme yaparak Tasarlamak isterim. Bu beni hep aktif kılar ve körelmem. Çocuklar içinde farklılık olur (35) ifadeleriyle deney tasarlama sürecinin kendisine olan yararından söz etmitir. Aratırmada meslek hayatlarında tasarlanmı deneyleri kullanmayı tercih edeceklerini belirten öretmen adayları deney tasarlama konusunda kendilerini yetersiz hissetmelerini, tasarlanmı deneylerin daha iyi olmasını, deney tasarlamanın zor ve gereksiz olmasını yanıtlarının gerekçeleri olarak

8 göstermilerdir. Deney tasarlamak konusunda kendilerini yetersiz gören bazı öretmen adayları Bu konuda yetersiz olduumu düündüüm için daha çok hazır deneyleri kullanırım diye düünüyorum (55), Tasarlanmı deneyleri kullanmak isterim. Çünkü öyle yetenekli ve orijinal deneyler bulmakta zorluk çekiyorum (61) ifadeleriyle görülerini belirtmilerdir. Bazı öretmen adayları ise Tasarlanmı deneyler daha anlaılır olabilecei için bizim örencilerimiz (1-4. sınıf) daha kolay örenir (4), Tasarlanmı deneyleri kullanmayı tercih ederim açıkçası. Daha kolay olacak ve maliyeti daha az olacaktır (14), Deney tasarlamak yorucu bir i. Bu nedenle ben tasarlanmı deneyleri kullanırım (17), Tasarlanmı deneyleri kullanmak isterim. Yapılmıı varken baka bir deney aramak zaman kaybı (69) ifadeleriyle tasarlanmı deneyleri kullanmanın daha iyi olacaını ve zaman kayıplarını azaltacaını vurgulamılardır. Çalımada bazı öretmen adayları da konuya, amaca ve malzemelere balı olarak meslek hayatlarında deney tasarlamayı ya da tasarlanmı deneyleri kullanmayı tercih edeceklerini ifade etmilerdir. TARTIMA, SONUÇ VE ÖNERLER Bu aratırmada sınıf öretmeni adaylarının deney tekniinin fen öretiminde kullanılmasına ve deney tasarlama sürecine ilikin görülerinin, fen deneylerini örenme ortamında uygulama ve özgün fen deneyleri tasarlama sürecine ilikin özyeterlik algılarının ve söz konusu algılarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıtır. Aratırmanın amacı dorultusunda sınıf öretmeni adaylarıyla gerçekletirilen ilkokul ve ortaokul örencileri için farklı fen konularına yönelik deney tasarlama uygulamaları sonrasında elde edilen verilerin analiziyle bazı sonuçlara ulaılmıtır. Genel olarak söz konusu sonuçlara göre sınıf öretmeni adaylarının deney tekniinin fen öretiminde kullanılmasına ve deney tasarlama sürecine ilikin olumlu görülere sahip oldukları belirlenmitir. Öretmen adaylarının deney tasarlamanın fen öretimi için gerekli olduu, basit deney tasarlama etkinliklerinin ilkokul örencileri için de uygulanabilecei, deney tasarlama süreciyle örencilere fen kavramlarının öretilebilecei, örencilerin yaam boyu örenme becerilerinin ve yaratıcılıklarının gelitirilebilecei görüünde oldukları ortaya çıkmıtır. Öretmenlerin ve öretmen adaylarının her ne kadar deneylerin uygulanması ve gelitirilmesi sürecine yönelik bazı olumsuz görülere sahip olsalar da, fen öretiminde deney tekniinin kullanılmasının gerekliliine ve deney tasarlamaya ilikin genel olarak olumlu görüler bildirdikleri çalımalarla literatürde de karılaılmaktadır (Kang ve Wallace, 2004; Ottander ve Grelsson, 2006; Kim ve Tan, 2011; Kocakülah ve Sava, 2011; Önen ve Çömek, 2011).Bu çalımada da gerçekletirilen deney tasarlama uygulamalarının öretmen adaylarının deney tekniinin fen kavramlarının örenilmesi üzerindeki etkilerine ilikin olumlu görüler gelitirmelerine ve basit ucuz malzemelerle deney tasarlanabilecei konusunda bir farkındalıa sahip olmalarına neden olduu düünülmektedir. Aratırmada ankette yer alan görü maddelerine ilikin verilen yanıtlar incelendiinde, farklı olarak sadece bazı öretmen adaylarının her örencinin fen konularına ilikin deney tasarlayabileceini düündükleri belirlenmitir. Söz konusu sonucun öretmen adaylarının çounluunun örencilerin yaratıcı ürünler ortaya koyabileceine ilikin inançlarının düük düzeyde olmasından kaynaklanabilecei düünülmektedir. Bilindii gibi, deney tasarlama etkinlikleri örencilerin yaratıcı düünme becerilerini kullanarak yeni ve orijinal ürünler ortaya koymalarını gerektirmektedir. Ancak basit malzemelerle yapılabilecek küçük etkinliklerle örencilerin yaratıcılıkları kolaylıkla ortaya çıkarılabilir. Çünkü farklı çalımaların bulgularında da belirtildii gibi yaratıcılık her çocukta farklı seviyelerde ve farklı biçimlerde bulunmaktadır (Aljughaiman ve Mowrer-Reynolds, 2005). Öretmen adaylarının söz konusu görüe sahip olmalarının bir baka nedeni ise deney tasarlamanın üst düzey beceriler gerektirmesi nedeniyle küçük ya grubundaki örenciler için uygun olmayacaını düünmeleri olabilir. Ancak beyin fırtınasını, ibirlikli örenme, ıraksak düünme gibi teknikler yoluyla küçük ya gruplarındaki örencilerin örenme ortamlarında yaratıcı düünme becerilerini kullanarak orijinal ürünler ortaya koyabilmesi salanabilir (Stewart, 2007). Yapılacak olan yeni aratırmalarda öretmen adaylarının örencilerin yaratıcılıklarına ilikin görülerinin iyiletirilmesi ve farkındalıklarının artırılmasıyla söz konusu deney tasarlama etkinliklerini sınıf ortamında örencileriyle birlikte gerçekletirmelerinin salanabilecei düünülmektedir. Aratırmanın ikinci alt probleminin çözümü dorultusunda elde edilen verilere göre sınıf öretmeni adaylarının çounluunun tasarladıkları deneyleri, örenme sürecinde örencilere yarar salayabilecek farklı amaçlar için kullanabilme konusunda kendilerini yeterli gördükleri söylenebilir. Benzer ekilde öretmen adaylarının çounluu örencilerine deney tasarlama sürecini öretmek ve farklı fen konuları için deneyler tasarlamalarını salamak konusunda da kendilerini yeterli görmektedirler. Özyeterlik performansa ilikin güçlü bir tahmin edici olarak görülmektedir (Palmer, 2006). Bu nedenle öretmen adaylarının fen deneylerini örenme ortamında uygulama ve özgün fen deneyleri tasarlama sürecine ilikin öz-yeterlik algılarının yeterli düzeyde olması onların fen deneylerini meslek hayatlarında kullanmalarını etkileyeceinden büyük önem taımaktadır. Çoban ve Sanalan (2002) da sınıf öretmeni adaylarıyla özgün deney tasarlama uygulamaları gerçekletirdikleri çalımalarında öretmen adaylarının özyeterlik algılarının deneysel uygulama süreci sonunda kendilerine verilen deneyleri uygulayan kontrol grubundaki örencilere göre anlamlı düzeyde yükseldiini belirlemilerdir. Bu aratırmada da öretmen adaylarının basit

9 malzemelerle farklı fen konularına ilikin deneyler tasarlayabildiklerini görmelerinin ankette yer alan özyeterlik algısı maddelerine katılma derecelerini etkiledii düünülmektedir. Bazı öretmen adaylarının kendilerine yöneltilen açık uçlu soruya vermi oldukları yanıtlarda uygulama sürecinde deney tasarlama konusunda deneyim kazandıklarını, deney tasarlayabildiklerini gördüklerini ve bu sürece alıtıklarını ifade etmeleri de bu görüü destekler niteliktedir. Çalımada öretmen adaylarının özyeterlik algılarının özellikle sınıf yönetimini salama ve deney tasarlama konusunda yeterince yüksek olmadıı belirlenmitir. Kim ve Tan (2011) da öretmen adaylarıyla sorgulama temelli basit laboratuvar etkinlikleri gelitirdikleri çalımalarında öretmen adaylarının sınıf yönetimini ve güvenliini salama konusunda kendilerini çok fazla yeterli görmedikleri sonucuna ulamılardır. Söz konusu sonuçların öretmen adaylarının öretmenlik uygulaması deneyimine sahip olmamaları nedeniyle sınıf yönetimi konusunda sorun yaayabileceklerine ilikin algılara ve görülere sahip olmalarından kaynaklanabilecei düünülmektedir. Farklı bir görü olarak, Kocakülah ve Sava (2011) çalımalarında öretmen adaylarının deney tasarlama uygulamaları sırasında karılamı oldukları güçlüklerin çeitli alan bilgisi eksiklikleri ya da özgüven eksikliklerinden kaynaklanabileceini belirtmilerdir. Uluçınar, Doan ve Kaya (2008) da benzer ekilde çalımalarında sınıf öretmenlerinin lisans ve hizmet içi eitimde fen ve laboratuvar uygulamaları hakkında örendikleri bilgilerin eksik olmasını ve esas alanlarının fen bilgisi olmamasını önemli bir sorun olarak deerlendirmilerdir.bu aratırmada bazı öretmen adaylarının kendilerine yöneltilen açık uçlu soruya vermi oldukları yanıtlarda meslek hayatlarında her konu için deney tasarlayamayacaklarının gerekçesi olarak alan bilgisi eksikliklerini vurgulamaları da bu görüü destekler niteliktedir. Öretmen adaylarının alan bilgisi eksiklikleri nedeniyle deney tasarlama ve tasarladıkları deneyleri uygulama konusunda kendilerini yetersiz hissettikleri düünülmektedir. Aratırmada ayrıca tasarladıkları deneyleri örenme sürecinde kullanabilme konusunda kendilerini yeterli gören bazı öretmen adaylarının tüm fen konuları için orijinal özgün deneyler tasarlamak konusunda kendilerini kısmen yeterli gördükleri ortaya çıkmıtır. Ayrıca çalımanın açık uçlu sorularından elde edilen verilere göre öretmen adaylarının çounluunun tasarlanmı deneyleri kullanmak yerine deney tasarlamayı tercih ettikleri sonucuna ulaılmıtır. Deney tasarlamayı tercih eden öretmen adayları orijinal deneylerin örenciler üzerinde daha etkili olmasını, örencilerin seviyelerine uygun deneyler hazırlamanın mümkün olmasını, deney tasarlamanın öretmeni gelitirmesini, öretmen tarafından tasarlanan deneylerin daha etkin kullanılmasını yanıtlarının gerekçeleri olarak göstermilerdir. Tasarlanmı deneyleri kullanmayı tercih edeceklerini ifade eden öretmen adayları ise deney tasarlamanın zorluunu, deney tasarlamanın gereksiz olmasını ve deney tasarlama konusunda kendilerini yetersiz hissetmelerini yanıtlarının gerekçeleri olarak belirtmilerdir. Bu görüe sahip olan öretmen adaylarının, meslek hayatlarında deney gibi tekniklere ancak öretim programlarında varsa derslerinde yer verebilecekleri ve yeni deneyler tasarlamaktan kaçınabilecekleri düünülmektedir. Aratırmadan elde edilen söz konusu sonuçlar dorultusunda yapılacak olan yeni çalımalara ve uygulamalara yönelik aaıda yer alan öneriler sunulmutur. Öretmen eitimi programlarında deney tasarlamaya ilikin uygulamalara daha sık yer verilmesi, Staj uygulamalarında öretmen adaylarının kendi gelitirdikleri etkinlikleri uygulamalarıyla tecrübe ve deneyim kazanmalarının salanması, Yapılacak olan yeni aratırmalarla deney tasarlama sürecinin öretmen adaylarına bilgi, beceri, yeterlilik gibi çeitli açılardan ne gibi katkıları olduunun ortaya konması önerilebilir. KAYNAKÇA ABELL, K. Sandra (2009). Thinking about Thinking in Science Class, Science and Children, S.1, s ALJUGHAIMAN, Abdullah and MOWRER-REYNOLDS, Elizabeth (2005). Teachers Conceptions of Creativity and Creative Students, Journal of Creative Behavior, C. 39,S. 1, s APPLETON, Ken (2002). Science Activities that Work: Perceptions of Primary School Teachers, Research in Science Education, S. 32, s BASEY, M. John and FRANCIS, D. Clinton (2011). Design of Inquiry-OrientedScienceLabs: Impacts on Students Attitudes, Research in Science&Technological Education, C. 29, S. 3, s BOAVENTURA, Diana.,FARIA, Cláudia, CHAGAS, Isabel and GALVÃO, Cecília (2013). Promoting Science Outdoor Activities for Elementary School Children: Contributions from a research laboratory, International Journal of Science Education, C. 35, S. 5, s CHIU, Mei-Hung, GUO, Chorng-JeeandTREAGUST, F. David (2007). Assessing Students Conceptual Understanding in Science: An Introduction about a National Project in Taiwan, International Journal of Science Education, C. 29, S. 4, s ÇOBAN, Abdülkadir and SANALAN, Aytekin (2002). Fen Bilgisi Öretimi Dersinde Özgün Deney Tasarım Sürecinin Öretmen Adayının Öz Yeterlilik Algısına Etkisi,Erzincan Eitim Fakültesi Dergisi, C. 4, S. 2, s DAWSON, Catherine. (2007). A PracticalQuide to Research Methods, Oxford: How to Content a Division of How tobooks Ltd. FAUST, L. Jennifer and PAULSON,R. Donald. (1998). Active Learning in the College Classroom, Journal on Excellence in College Teaching, C. 9, S. 2, s GUNNING, M. Amanda and MENSAH, M. Felicia (2010). Preservice Elementary Teachers Development of Self-Efficacy and Confidence to Teach Science: a Case Study, Journal of Science Teacher Education, C. 22, S. 2, s HEWSON, G. Mariana and HEWSON, W. Peter (1983). Effect of Instruction Using Students'Prior Knowledge and Conceptual Change Strategies on Science Learning,Journal of Research in Science Teaching, C. 20, S. 8, s

10 HOFSTEIN, Avi and LUNETTA, N. Vincent (2003). The Laboratory in Science Education: Foundations for the Twenty-First Century, Science Education, C. 88, S. 1, s HOFSTEIN, Avi, SHORE, Relly and KIPNIS, Mira (2004). Providing High School Chemistry Students with Opportunities to Develop Learning Skills in an Inquiry-Type Laboratory: a Case Study, International Journal of Science Education, C. 26, S. 19, s JENKINS, Edgar (2007). What Is the School Science Laboratory for?, Journal of Curriculum Studies, C. 39, S. 6, s KANG, Nam-Hwa and WALLACE, S. Carolyn (2004). Secondary Science Teachers Use of Laboratory Activities: Linking Epistemological Beliefs, Goals, and Practices,Science Education, C. 89, S. 1, s KIM, Mijyng and TAN, Aik-Ling (2011). Rethinking Difficulties of Teaching Inquiry-Based Practical Work: Stories from Elemantary Pre-Service Teachers, Internayional Journal of Science Education, C. 33, S. 4, s KOCAKULAH, Aysel and SAVA, Emre (2011). Fen Bilgisi Öretmen Adaylarının Deney Tasarlama ve Uygulama Sürecine likin Görüleri,Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi, C. 30, S. 1, s LEVITT, E. Karen (2002). An Analysis of Elementary Teachers'Beliefs Regarding the Teaching and Learning of Science, Science Education, C. 86, S. 1, s LOUGHRAN, John, MULHALL, Pamela and BERRY, Amanda (2008) Exploring Pedagogical Content Knowledge in Science Teacher Education,International Journal of Science Education,C. 30, S. 10, s LODICO, G. Marguerite, SPAULDING, T. Dean and VOEGTLE, H. Katherine (2006). Methods Educational Research From Theory to Practice, San Francisco: Jossey-Bass A Wiley Imprint. MILES, B. Matthew and HUBERMAN, A. Michael (1994). Qualitative Data Analysis, United States of America: Sage Publications. MUNCK, Miriam (2007). Science Pedagogy, TeacherAttitudes and StudentSuccess, Journal of Elementary Science Education, C. 19, S. 2, s OTTANDER, Christina and GRELSSON, Gunnel (2006). Laboratory Work: The Teachers'Perspective, Journal of Biological Education, C. 40, S. 3, s ONEN, Fatma and ÇOMEK, Arif (2011). Öretmen Adaylarının Gözüyle Basit Araç-Gereçlerle Yapılan Fen Deneyleri,Batı Anadolu Eitim Bilimleri Dergisi, C. 3, S. 1, s PALMER, H. David (2006). Sources of Self-efficacy in a Science Methods Course for Primary Teacher Education Students, Research in Science Education, C. 36, S. 4, s RIZAL, Gopal (2013). Online Experiments for Science Education, Journal of the International Society for Teacher Education,C. 17, S. 1, s STEWART, J. Paula (2007). No Creative Child Left Behind: Using The Torrance Tests of Creative Thinking to Identify and Encourage Middle School Learners, The International Journal of Learning, C. 14, S. 1, s SENCAN, Hüner (2005). Sosyal ve Davranısal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik, Ankara: Seçkin Yayıncılık. TIMUR, Serkan, YILMAZ, irin and TIMUR, Betül (2014). Fen ve Teknoloji Öretmenleri ile Öretmen Adaylarının Fen Deneylerinin Amaçlarını Kavramaya Yönelik Tutumlarının ncelenmesi,bartın Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi, C. 3, S. 1, s TRIONA, M. Lara andklahr, David (2003). Point and Clickor Grab and Heft: Comparing the Influence of Physical and Virtual Instructional Materials on Elementary School Students'aabeylity to Design Experiments,Cognition and Instruction, C. 21, S. 2, s ULUCINAR, afak, DOGAN, Alev and KAYA, N. Osman (2008). Sınıf Öretmenlerinin Fen Öretimi ve Laboratuvar Uygulamalarına likin Görüleri, Kastamonu Eitim Dergisi, C. 16, S. 2, s WOLF, J. Stephen and FRASER, J. Barry (2008). Learning Environment, Attitudes and Achievement among Middle-School Science Students Using Inquiry-Based Laboratory Activities, Research in Science Education, C. 38, S. 3, s