life çayyolu nisan 2011 sayı 8 life

Transkript

1 life Ya ş a m s t i l i n i z çayyolu nisan 2011 sayı 8 Ya n l ı ş biliyorsunuz... A s ı l A Ş K N i s a n d a b a ş k a d ı r... life

2

3

4

5

6

7

8

9 TÜRKİYE DE BİR İLK SIVI GRANİT Püskürtme Yöntemiyle *YÜKSEK VASIFLI BİNALARDA RESTORASYONDA UYGULANABİLME *3 BOYUTLU DESEN *RENK ZENGİNLİĞİ *KİR TUTMAMA ÖZELLİĞİ *SONSUZ DAYANIKLILIK VE ÖMÜR

10 Çayyolu Şb Ümit Mh Sk. No: 17 Ümitköy / ANKARA

11 Merhaba, Güzel bir döneme giriyoruz. Nisan ayı ile beraber baharın ilk etkilerini görmeye başlıyoruz. Havalardaki ısı inşallah piyasalarda da sıcak ve olumlu gelişmelere sebep olur. Baharın bereketli etkileri ile verimlilik artar. Nisanda toprak ana canlanır, bütün doğa yeniden dirilişin heyecanını yaşar. Her yer cıvıl cıvıldır. Kışın soğuk ve karanlığından kurtuluşunun bir bayramını yaşar sanki bütün doğa. Bahar umutlarımızın yüreğimizde çiçek açmasını sağlayan bir enerji verir. Nisan ayının sizlere huzur, mutluluk, şans ve bol kazanç getirmesini dileyerek yazıma başlıyorum. Nisan ayı çok özel bir aydır. Takvimler 1 Nisanı gösterirken, hiç beklemediğiniz bir şakanın kurbanı olabilirsiniz, benden uyarması. Bir an aklıma özellikle okulda öğretmenlerimize yaptığımız şakalar geldi. Öğretmenlerimizin oturacağı sandalyeye tebeşir tozları döküp öğretmenimizin oturmasını sağlayıp kalktıktan sonra da arkasında ilginç bir şekil oluşturan haline gülmelerimiz, yoklama defterinin arasına özellikle bayan öğretmenlerimize plastik yılan, böcek oyuncaklarını koyup onların korku dolu gözlerine ve haykırışlarına gülüşmelerimiz, arkadaşlarımızı sınav var diye kandırmalarımız, sınıflarda şube değişikliği yapıp öğretmenleri şaşırtmamız, arkadaşlarımızın giysilerini çıkan mürekkeplerle boyamamız, çalışkan arkadaşlarımızın önlerine otlar koymamız hepsi çok güzel anılar. Bunları hangimiz yaşamadık ki, öğrencilik yıllarımızda masum şakalardı bunlar Nisan ayının en önemli tarihi 23 Nisan 1920 Türk ulusunun etrafını saran karanlık ufuklardan doğan bir güneş gibidir. 23 Nisan denilince şanlı milletim içinde yeniden doğuş ve canlanışın yaşandığı ay bakımından Nisan ayının ne büyük tesadüf olduğunu düşünürüm 23 Nisanın bize kazandırdığı Cumhuriyet ve İstiklalimizi gelecek kuşaklara emanet eden büyük önderimiz Atatürk bu ulusal bayramımızı çok sevdiği çocuklara emanet ederek ona daha da güzel bir anlam katmıştır. Büyük Önder in düşüncesinde çocuklar, milletin geleceğidir. Çocuklara duyduğu büyük sevgi ve sarsılmaz güvenin ifadesidir bu armağan. Bu bayramla bütün çocukların arasında baharın uyandırdığı gibi sevgi ve kardeşlik duygusunun uyanacağını ve bunun bütün dünyaya yayılacağını düşünmüştü büyük Atam Her 23 Nisan Çocuk Bayramı nda ekilecek sevgi, barış ve hoşgörü tohumlarının dünyamızda barış ve sevgi ormanı oluşturacağını biliyorum bütün çocukların yüreklerinde. Milletimize ve bütün çocuklarımıza 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı kutlu olsun Her geçen ay ile birlikte dergimizde değişik konulara yer vermeye çalıştık. Merakla,ilgiyle izlenen bir dergi oluşturmaya, sizleri her konuda bilgilendirmeye çalışıyoruz. Çayyolu Life ailesi olarak tecrübeli kadromuzla sizlerin beğenebileceği yeni konular, yeni yazılar ile dergimizi titiz çalışmalarımızla hazırlıyoruz. Bizler iyi işler yaptığımızın ve iyi yolda olduğumuzun umudu ile çalışmalarımıza devam ediyoruz. Umarım sizlerin beğenilerine layık oluruz Bahar sıcaklığında, sevgi dolu, bol kazançlı günler dileğiyle Saygılarımla, editörden... ayın sözü... Vicdan huzuru başarılı olabilmenin temel şartıdır.

12 life çayyolu Tarihte Bu Ay 14 Doğa Savaşçıları; GREENPEACE 12 Prof. Dr.Üstün Dökmen Küçük Şeyler 16 Güneydoğu nun incisi : Diyarbakır 18 içindekiler... Yazlıktan Notlar / Nükleer Santral 25 Kalça Ağrılarının Sebepleri 34 Geçmiş Zaman Olur ki : Kemal Sunal 24 SELÇUK-EFES (EPHESUS) 26 Kanserden Korunmak İçin 36 Laparoskopik Safra Cerrahisi 38 Omega Nedir Biliyor musunuz? 40 Kilolardan Nasıl Kurtulunur? 43 Kafe-Bar ve Lokantalar 44 Sağlıklı Yaşam İçin 10 Altın Kural 46 Kuru Üzüm Deyip Geçme Nisan 48

13 essss.indd 1 1/1/2011 3:04:00 PM Kültür-Sanat-Sinema 55 Kültür-Sanat-Bale 60 Türk Kadınının İlgi Alanları 62 Dövmeye Bir Anda Karar Vermeyin 63 Kadınlarda Uzun Süreli Yorgunluk Hastalık Nedeni 64 Mahluta Çorbası 69 Çekici Gösteren Makyaj Sırları 72 Kültür-Sanat-Kitap 52 Kültür-Sanat-Tiyatro 58 Kültür-Sanat-Opera 61 Şifalı Bitkiler (5) 66 Büyüleyici Kirpikler 70 Ünlülerin Doğal Güzellik Sırları 73 Panik Atak Nedir? 74 Burçlar ve Aşklar : Koç Burcu 76 Ben Mutluyum 79 life Ya ş a m s t i l i n i z çayyolu Ya n l ı ş biliyorsunuz... A s ı l A Ş K Nisan da b a ş k a d ı r... ÇAYYOLU LIFE YIL: 1 SAYI:8 NİSAN-2011 YAYINCI ÇAYYOLU LİFE SAHİBİ ve SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ N.GÜVEN GÜNGÖR HUKUK DANIŞMANI M. BORA HELVACI SANAT DANIŞMANI GÜLŞEN ÇANDAR YAYIN KURULU JALE YILDIR CİHAN HOROZ DİDEM GÜL ALGÜL OKAN KILAN GÖRKEM AKBULUT Ö. HAKKI ÇOKMAR KEVSER KILAN ONUR BOR NÜKHET HELVACI Ş. GÜROL GÜNGÖR BERİL KÜÇÜKOVA NERGİZ CANANOĞLU ALEWNDRA GODINA BURCU SALTOĞLU MİZANPAJ ve GRAFİK TASARIM DÜĞME AJANS dugmeajans@gmail.com BASKI-CİLT Pars Grup Sosyal Hizm. Ofset Matb. Rekl. Yay. San. ve Tic. Ltd. Şti. Büyük Sanayi 1. Cad. No: 103/1-2-3 İskitler / ANKARA Tel: YAYIN MERKEZİ SERVİ SOKAK 2/2 KOLEJ-ANKARA TANITIM VE HALKLA İLİŞKİLER ASLI KAYA REKLAM KOORDİNATÖRÜ UTKU ESER ELEKTRONİK POSTA cayyolulife@gmail.com AYLIK, YEREL SÜRELİ YAYIN Ücretsiz ISSN nisan 2011 sayı 8 Dergi içerisinde yayımlanan yazıların doğruluğu ve sorumluluğu yazarlara aittir. life life çayyolu ocak 2011 sayı 5 mutlu yıllar! life ç a y y o l u

14 life çayyolu doğa savaşçıları Greenpeace Akdeniz, gerçekleştirdiği basın toplantısında Japonya da yaşanan nükleer felaketin boyutlarını değerlendirdi ve Hükümet in her şeye rağmen Türkiye de nükleer enerji planlarına son hız devam etmesini eleştirdi. Greenpeace, Japonya da yaşanan deprem ve tsunami ardından gerçekleşen nükleer felaketin değerlendirildiği bir basın toplantısı düzenledi. Basın toplantısında konuşan Greenpeace Akdeniz Genel Direktörü Dr. Uygar Özesmi ve nükleer fizik uzmanı Prof. Dr. Hayrettin Kılıç, nükleer enerjinin tehlikelerine dikkat çekti ve Hükümet ten, Çin in, Almanya nın, İsviçre nin ve hatta Venezuela nın yaptığını yapmasını istedi. Tüm dünyanın nükleer enerji santrallerini sorguladığı günlerde, Başbakan Erdoğan Rusların Türkiye de yapacağı nükleer santralle ilgili olarak Rusya da Medvedev le görüşmüş ve nükleer santralleri tüp gazla karşılaştırmıştı. Dr. Uygar Özesmi, konuyla ilgili olarak Çok değil, bundan bir yıl önce Enerji Bakan ı Taner Yıldız ofisimizi ziyaret ettiğinde, kendisine bütün samimiyetimizle, nükleer ile yaşamaya hazır mısınız? diye sormuştuk. Kendisi de Evet! Nükleer ile yaşamaya hazırım diye cevap vermişti. Merak ediyorum, Japonya da Fukuşima Nükleer Santral inde yaşanmakta olan felaketi televizyon kanallarından izlerken, Bakan Yıldız, aynı cevabı tekrar verebilir mi? Sayın Erdoğan, Rusya ya gittiği gibi bugün Japonya ya gidebilir mi? Fukuşima nükleer santralinin 30 km yakınına giderek yine günlerdir dile getirdiği fütursuzca sözleri aynı rahatlıkla dile getirebilir mi? Türkiye de insanların hayatı bu kadar ucuz olmamalı. Hükümet, Çin in, Almanya nın, İsviçre nin ve hatta Venezüella nın yaptığını yapmalı. Başbakan, nükleer santral planını durdurmalı şeklinde konuştu. 12

15 life çayyolu Konuşmasında Japonya da yaşanan felaketin boyutlarına dikkat çeken Prof. Dr. Hayrettin Kılıç da Fukuşima Daiçi santralinde, 14 Mart gecesi itibariyle yapılan radyasyon dozu ölçümleri santral 3130 Micr Sivert /saat yani, 310 milirem/saate ulaşan çok yüksek düzeyde radyasyon dozu ölçülmüştür. Bunu daha açık ifade etmek gerekirse, Amerika da nükleer santraller civarında yaşayan halk için bir yılda kabul edilebilir doz miktarı 1 YILDA 100 miliremi geçemez. Oysa ilk 5 gün içerisinde Fukuşima dan yayılan radyasyon dozu bir senede alınanın 3600 misline ulaştı. Ayrıca Enerji Bakanı nın bahsettiği gibi Japonya daki reaktörler o kadar da eski değil. Zaten reaktörlerin eski ya da yeni olması değil, soğutma problemi risktir. Rus nükleer teknolojisindeki sıkıntı malzeme sıkıntısıdır, batı standartlarında değildir. Japonya nın ise Sinop ta kurmayı planladığı santral Amerika dan lisans alamadı. Meydana gelen kazayı sadece deprem derecesiyle veya tsunaminin boyuna bağlamak mümkün değildir. Teknolojik problemler varsa, dizaynı yapan şirketler ve lisans veren hükümetler sorumludur! dedi. Çernobil den bu yana resmi olarak yaklaşık 800 dikkate değer kaza Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı na rapor edildi. Enerjide merkeziyetçi bir anlayış ve planlamayla devam edildiği sürece üretilen enerji ihtiyacı karşılamaya yetmez. Merkezi enerjide hem üretilen enerjinin %60 ını ısı enerjisi olarak boşa harcıyoruz hem de uzun elektrik hatları yüzünden elektrik kayıplarına maruz kalıyoruz. Bu nedenle enerji açığımız arttıkça onları nükleer enerji gibi tehlikeli ve merkezi olan seçeneklerle çözmeye çalışıyoruz. Akılcı bir enerji politikası rüzgâr, güneş, jeotermal ve biyokütle gibi tüm yenilenebilir enerji çeşitlerini akıllı bir şekilde bir arada kullanmaktır. Greenpeace in hazırladığı Enerji [D]evrimi Raporu, yenilenebilir enerjinin olgunlaşmış, hazır ve büyük ölçekte uygulanabilir olduğunu gösteriyor. Toplantıda ayrıca temiz enerji temelli bir enerji sistemi ile sürdürülebilir kalkınmamızı nasıl devam ettireceğimizin anlatıldığı Enerji [D]evrimi raporu gazetecilere dağıtıldı. Ya ş a n a b i l i r b i r d ü n y a i ç i n, l ü t f e n d e s t e k v e r i n. KAYNAK: Greenpeace 13

16 life çayyolu Ay! tarihte Bu Nisan 1 Nisan 1906 : Lumiere Kardeşler renkli fotoğrafı icat etti. 2 Nisan 1949 : NATO kuruldu. 3 Nisan 1937 : 1961 e kadar, Türkiye nin tek demir-çelik üreticisi olarak kalan Karabük Demir Çelik Fabrikaları nın temeli, Başbakan İsmet İnönü tarafından, Zonguldak ın Karabük köyünde atıldı. 4 Nisan 1968 : Martin Luther King Jr. Memphis te öldürüldü. 5 Nisan 1941 : Anıtkabir için açılan proje yarışması sonuçlandı; Emin Onat ve Orhan Arda nın teklif ettikleri proje seçildi. 6 Nisan 1896 : İlk modern Olimpiyat Oyunları Atina da başladı. 7 Nisan 1789 : Sultan I. Abdülhamid öldü ve III. Selim in tahta çıktı. 8 Nisan 1924 : Şeriye mahkemelerini kaldıran yeni Mahkemeler Teşkilatı Kanunu TBMM de kabul edildi. Kadıların yerini hakimler aldı. 9 Nisan 1588 : Mimar Sinan vefat etti. 10 Nisan 1845 : Türk Polis Teşkilatı kuruldu. 11 Nisan 1905 : Einstein, İzafiyet Teorisini açıkladı. 12 Nisan 1961 : Sovyetler Birliği, uzaya ilk insanı gönderdi. Vostok-I ile uzaya giden Yuri Gagarin, uzayda 108 dakika kaldı. 13 Nisan 1950 : Vakıflar Bankası kuruldu. 14 Nisan 1865 : ABD Başkanı Abraham Lincoln bir suikastçı tarafından öldürüldü. 15 Nisan 1912 : 2340 yolcusuyla ilk yolculuğuna çıkan Titanik transatlantiği, New Foundland ın güneyinde bir buzdağına çarparak battı: 1513 kişi öldü. 14 TARİHTEBUAY

17 Nisan life çayyolu 20 Nisan 1902 : Marie ve Pierre Curie Paris teki laboratuarlarında radyoaktif radyum tuzlarını ayrıştırmayı başardılar. 21 Nisan 1967 : Yunanistan da askeri darbe. Yorgo Papadopulos komutasında ABD tarafından desteklenen Albaylar Cuntası yönetime el koydu. 22 Nisan 1997 : Bergama köylüleri siyanürlü yöntemle altın arayan şirketin işletme binasını işgal ettiler. 23 Nisan 1929 : İlk defa 23 Nisan günü, Çocuk Bayramı olarak kutlandı. 24 Nisan 1898 : İspanyollar ın Küba adasının boşaltılması istemini reddederek ABD ye savaş ilan etmesiyle İspanyol-Amerikan Savaşı başladı. 25 Nisan 1953 : Cambridge Üniversitesi nden iki bilim insanı kalıtsal özellikleri anne ve babadan çocuğa taşıyan molekül yapısını buldular. Bu moleküler yapıya DNA adını verdiler. 26 Nisan 1941 : Alman orduları Atina yı ele geçirdi. 27 Nisan 1521 : Portekizli kâşif Ferdinand Magellan Dünyanın dörtte üçünü kat ettikten sonra Filipinler de Maktan adasında yerlilerle giriştiği çatışmada öldürüldü. 28 Nisan 1985 : Cumhurbaşkanı Kenan Evren Türkiye de işkence ve fikir suçu yoktur dedi. 29 Nisan 1945 : Sovyet tankları Berlin e girdi. Sovyet askerleri şansölyelik binasının kapılarını zorlarken, Nazi lider Adolf Hitler, tabancayla intihar etti. 30 Nisan 1789 : George Washington ABD nin ilk Cumhurbaşkanı oldu. 15 TARİHTEBUAY

18 life çayyolu Prof. Dr. Üstün DÖKMEN KÜÇÜK ŞEYLER Büyükşeylere küçük adımlarla ulaşılır. Ve insan, bedenine ve dünyaya hapsedilmiştir; taştan bir hücrede gibidir. Çevresindeki pek çok küçükşeyi fark ettikten sonra özgürlüğüne kavuşabilir. Bir gün yıldızlara ulaşabilmek için, bugün yeryüzündeki herşeyi değerlendirmeniz gerekir. Azlık çokluğun özüdür. Ve bir de şu: Evren, bir bütündür, tektir. Belki bu yüzden evrende birbiriyle tamamen ilişkisiz iki şey yoktur. İlişkileri görebildiğinizde, evren kalbini açar size. İşte Az ile Öz ün öyküsü bunları anlatıyor bize. Yukarıdaki öyküde küçükşeylerin önemi anlatılmak isteniyor. Genelde büyük şeylere değer veririz. Ancak büyük şeylere ulaşabilmek için küçükşeylere, küçük adımlara ihtiyacımız vardır. Devasa büyüklükteki çığları ortaya çıkaran şey, başlangıçtaki ufacık kar parçacıklarıdır. Bütün büyük ırmaklar, dağlardaki sızıntılarla, çanak büyüklüğündeki gözelerle gözlerini dünyaya açarlar. Akiro Krusava nın çevirdiği Dersu Uzala adlı bir film vardı. Sibirya daki ormanlara uyum sağlamış bir adamı anlatıyordu. Dersu Uzala, ormanda bir ayak izi gördüğünde, bu izin sahibinin genç bir insan mı yoksa yaşlı mı olduğunu anlayabiliyordu. Gençlerin ayak izlerinin arkası, yaşlıların ise ön tarafı daha derin oluyormuş. Çünkü gençler dik, yaşlılar ise öne doğru hafifçe eğilerek yürürlermiş. Benzeri şekilde iz süren Kızılderililer de, alışık olmayanların asla fark edemeyecekleri küçük ipuçlarından yararlanarak, örneğin genç sürgünlerin hangi tarafa eğildiğine bakarak onun gittiği yönü bilirlermiş. 16 ÜÇÜKŞEYLERK

19 Prof. Dr. Üstün DÖKMEN KÜÇÜK ŞEYLER life çayyolu Yaşar Kemal in İnce Memed indeki Topal Ali doğadaki küçük ipuçlarını okuma konusunda efsanevi bir güce sahiptir. Hayvanlarda belli bir türün üyeleri birbirinin tamamen benzeri olmaz. Aralarında çok küçük farklılıklar bulunur. Bu farklılıklar türlerin zaman içinde değişime uğramasına ve günümüzdeki tür zenginliğine yol açmıştır. Bununla ilişkili olarak genlerdeki diziliş farklılıkları da yaşamda vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Birbirlerinden çok farklı gözüken iki hayvanın genlerinin dizilişi arasında genelde çok az farklılık vardır. Yani genlerin sıralanışındaki küçük farklılıklar çok farklı türlerin ortaya çıkmasına yol açar. Benzer şekilde atomları oluşturan parçacıklarda ortaya çıkan -bize göre- küçük farklılıklar, bambaşka elementlerin, maddelerin oluşmasına yol açmıştır. Fiziksel, biyolojik evrendeki küçükşeylerin büyük etkileri, yaşamın her alanında, doğada, insanda, Kızılderili den Hintliye, Eskimo dan Türk e, topraktan iklime, hemen her yerde, her toplumda karşımıza çıkar. Hintliler alışık olmayan gözlerin göremeyeceği ufacık bir bulut kümesine bakıp muson yağmurunun başlayacağını bilirlermiş. Anadolu köylüsü de bir zamanlar belirli bir yönden çıkan küçük bulutları görür görmez, sağanak geliyor diye harmanı toplardı. Hekimler en küçük belirtileri, dedektifler ulaşabildikleri bütün ipuçlarını değerlendirirler. Sonuçta, ister bir ormanda, ister bir muayenehanede olalım, yaşamdaki küçük ipuçlarını fark ettiğimizde, doğaya uyum sağlamamız, yarına kalmamız kolaylaşır. Aslında bu durumun farkındayızdır. Küçük Şeylerin önemi geleneksel kültürümüzde bir mıh (bir tür çivi) bir nal kurtarır, bir nal bir süvari kurtarır özdeyişiyle ifade edilir. Ancak pratikte küçükşeylere ne ölçüde önem verdiğimiz ve özellikle küçükşeylerden mutlu olmayı ne ölçüde becerdiğimiz tartışmaya açık bir konudur. Küçük ipuçlarını fark ettiğimizde, doğaya uyum sağlamamız, yarına Kalmamız Kolaylaşır. 17 ÜÇÜKŞEYLER

20 life çayyolu GENEL BİLGİLER ADIM ADIM TÜRKİYE GÜNEYDOĞU NUN İNCİSİ DİYARBAKIR Onur BOR Yüzölçümü: km² İl Trafik No: 21 Isının dereceye vardığı yaz günlerinin bunaltıcı sıcaklığından kurtulmak amacıyla gelişen düz damlı evleri ile tipik yöre mimarisinin günümüzde de yaşatıldığı Diyarbakır, uzun surları, Malabadi Köprüsüyle görülmesi gereken bir ildir. Diyarbakır M.Ö 1700 lü yıllara dayanan bir şehirdir.türkiye nin önemli kentlerindendir ve ülkenin güneydoğusunda yer almaktadır. Diyarbakır, Mezopotamya nın kuzeyinde yer almaktadır. Malatya, Elazığ, Bingöl, Muş, Siirt, Mardin, Urfa, Batman ve Adıyaman illeriyle çevrelenmiş olan Diyarbakır ili, bölgenin tüm özelliklerini taşır. Bağlı 13 ilçe merkezi bulunmaktadır. Diyarbakır kent merkezi 7 bin 500 yıllık bir geçmişe sahiptir. Tarihin her döneminde büyük uygarlıkların, kültürel ve ekonomik hareketlerin merkezi olarak kabul edilen kent, birbirini izleyen 26 değişik uygarlığa beşiklik etmiştir. M.Ö.3000 yıllarında Hurriler den başlayarak Osmanlılar a kadar uzanan yoğun bir tarihi geçmişi olan Diyarbakır da yaşayanlar, dönemlerine ait izlerle kenti ölümsüzleştirmişlerdir. TARİH Sırasıyla Amedi,Amed,Kara amed,diyar-ı Bekr,Diyarbekir adlarıyla anılan şehir,tarih boyunca bir çok medeniyete ev sahip yapmıştır. Aslında Diyar-ı Bekr (Diyarbekir) adı Osmanlının son yıllarına kadar daha çok bir bölge adı olarak kullanılmıştır. Ancak merkez için kullanılan Amid isminin kullanımının özellikle Diyar-ı Bekr in (Diyarbekir)1867 yılında Vilayet oluşu sonrası yavaş yavaş terkedildiği, bütün bölgeyi nitelemesinin yanında merkez sancak için de (Diyarı Bekr) Diyarbekir adının kullanıldığı görülmektedir. İ.Ö.3500 yıllarında Hitit, ve Hurrri-Mitanniler le başlayan ve sırasıyla (İ.Ö ) Asurlular ve Urartular,(İ.Ö ) Medler,(İ.Ö ) Partlar,(İ.Ö.85-69) Büyük Tigran,(İ. Ö.69-İ.S.53) Romalılar, (53-226) Romalılar-Partlar,( ) Sasaniler-Romalılar,( ) Bizanslılar egemenliğinde kalmıştır. 639 yılında kent müslüman arapların eline geçmiş ve 661 yılına kadar üç halife devrinde yönetilmiştir. Daha sonra Emeviler ( ),Abbasiler ( ),Şeyhoğulları ( ), Abbasiler ( ), Hamdaniler ( ), Büveyhoğulları ( ), Mervaniler ( ), Büyük Selçuklular ( ), Suriye Selçukluları ( ), İnanoğulları ( ), Nisanoğulları ( ), Hasankeyf Artukluları ( ), Mısır ve Şam Eyyubileri ( ), Anadolu Selçukluları ( ,bu sevirde Hülagü orduları Diyarbakır ve çevresini istila etmiş ve büyük yıkımlarda bulunmuşlardır), İlhanlılar ( ), Timur ( ), Akkoyunlular ( ), Safeviler ( ) egemenliğinde kalan kent, 15 Eylül 1515 te Bıyıklı Mehmet Paşa tarafından Osmanlı egemenliğine alınmıştır. Diyarbakır, Osmanlılar döneminde önemli eyaletlerden birinin merkezi olmuş, doğuya sefer yapan orduların hareket üssü ve kışlağı görevini görmüştür. Osmanlı İmparatorluğu nun son dönemlerinde özellikle 1.Dünya Savaşı nın yakın zamanlarda hastalık, yangın ve sefalet yüzünden büyük sıkıntı çeken Diyarbakır; Cumhuriyet devrinde büyük ve önemli imar, sosyal, kültürel ve ekonomik hareketler yaşamıştır lerden sonra yeni şehir kurulmuş; yollar, hastaneler, okullar ve modern yapılarla gün geçtikçe büyümüş ve gelişmiştir. Yeni şehir kara,hava ve demir yolarıyla Türkiye nin dört bir yanına bağlanmış önemli merkezlerden biri haline gelmiştir. 18

21 life çayyolu Müzeler Arkeoloji Müzesi Diyarbakır da ilk müze 1934 yılında Ulu Cami nin devamı olan Zinciriye Madresesi nde açılmıştır.1985 yılında ise Elazığ caddesi üzerinde bulunan Dedeman Oteli arkasında bulunan yeni yapısına taşınmıştır.müzede Diyarbakır yöresinden kazılar,satın alma ve müsadere yoluyla edinilen eserler,neolitik Çağ dan itibaren Eski Tunç, Asur, Urartu, Helenistik, Roma, Bizans, Artuklu, Selçuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı devirlerine ait eserler kronolojik olarak sergilenmektedir. Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi Şair Cahit Sıtkı Tarancı nın doğduğu bu ev geleneksel Diyarbakır evlerine güzel bir örnek teşkil etmektedir yılında Kültür Bakanlığı tarafından satın alınıp müze haline getirtilmiştir. Müzede Cahit Sıtkı Tarancı nın eşyaları. mektupları ve kitapları sergilenmektedir. Ziya Gökalp Müzesi Ziya Gökalp in doğduğu b-ev 1956 yılında müze haline getirtilmiştir. Gökalp in eşyaları. mektupları ve kitapları sergilenmektedir. Kültür ve Sanat El Sanatları Diyarbakır ın el sanatları içerisinde kuyumculuk, ipekçilik, bakırcılık önde gelmektedir. Diyarbakır el sanatları, 1.Dünya Savaşı na kadar çok ilşeri bir düzeydeydi. Örneğin Konya daki Mevlana türbesinin ikinci kapısı, Bağdat taki İmam-ı Azam türbesinin altın ve gümüş işlemeli kapısı ile avize, şamdan ve kandilleri Diyarbakır da yapılmıştır. Eskisi kadar olmamakla birlikte günümüzde önemini koruyan bu el sanatlarında hasır bilezik,kişmiş gerdanlık,güöüş işlemeli nalın ve çekmeceler Diyarbakır ın kuyumcularının beğenilen ürünleri arasındadır. Köylerde el dokumacılığı ve halı, kilim üretimi de yapılmaktadır. Halk Oyunları Davul, zurna eşliğinde oynanan Diyarbakır oyunları yörenin aşk, ıztırap ve bazen de aşiretlerinin sosyal durumlarını konu alır. Oyunlardan bazıları; Delilo, Halay, Esmer, Çaçan, Tekayak, Çiftayak ve Çepik tir. Bu oyunların kendilerine özgü özellikleri, ayrı figür ve hareketleri vardır. Mutfak Binlerce yıl Türk, Kürt, Zaza, Ermeni, Süryani, Yahudi, Arap halklarıyla içiçe yaşayan Diyarbakır da, bu kültürlerin bileşiminden meydana gelen yemek kültürü hayli bir zengindir. Mufağın temel malzemeleri kuzu eti, yöresel baharatlar (sumak, kişniş, karabiber vs.), pirinç, sakatat çeşitleri, tereyağı, bulgurdur. Bu nedenle Diyarbakır mutfağı ağır yemeklerden oluşur. 19

22 life çayyolu İLÇELER Diyarbakır ilinin ilçeleri; Bismil, Çermik, Çınar, Çüngüş, Dicle, Eğil, Ergani, Hani, Hazro, Kocaköy, Kulp, Lice ve Silvan dır. Eğil: Zengin bir geçmişe sahip olan Eğil ilçesi tarih içinde de önemli bir yer işgal etmiştir. Asur Kalesi nin adından da anlaşılabileceği gibi Asurluların da ötesine ulaşan bir geçmişi vardır. Çermik: Diyarbakır ın kuzeybatısında olan Çermik, kaplıcalarıyla tanınmış ünü tüm yurda yayılmış güzel ve yemyeşil bir ilçemizdir. Dünyanın her yanından insanlar şifa bulmak amacıyla bu kaplıcalara gelirler. İlçenin eski kalesi, Alaaddin Camii, Abdullah Paşa Medresesi Haburman Köprüsü efsanevi Gelin Dağı, Seyfullah Bey Hamamı ve Ali Dede Çeşmesi ilk anda görülmesi gereken ünlü yerlerindendir. Hani: Diyarbakır ın 90 km. kuzeydoğusunda Bingöl-Diyarbakır karayolu üzerinde dağlık bir yerleşim yeridir. Hani İlçesinde 13. yy.da yapıldığı sanılan Hatuniye Medresesi ve 15. yy.da yapılan Ulu Cami bir Selçuklu eseridir. Kulp: Kulp, Diyarbakır ın en uzak ilçesidir. Ürettiği nefis ballarıyla tanınan Kulp, Kâfurum Kalesi, Kanikan Mağaraları, Kale-i Ulya, Ciksi Kalesi, Büyük Kaya, İmamı Gazali Türbesi ve çok eski olduğu sanılan Bahemdan köyü gibi eski eserleriyle de geniş bir tarihi zenginliğe sahiptir. Kulp: Kulp, Diyarbakır ın en uzak ilçesidir. Ürettiği nefis ballarıyla tanınan Kulp, Kâfurum Kalesi, Kanikan Mağaraları, Kale-i Ulya, Ciksi Kalesi, Büyük Kaya, İmamı Gazali Türbesi ve çok eski olduğu sanılan Bahemdan köyü gibi eski eserleriyle de geniş bir tarihi zenginliğe sahiptir. Kocaköy : Kocaköy ün ne zaman kurulduğu bilinmemektedir. İlçede birçok höyük ve mağara bulunmaktadır. Lice: Diyarbakır ın 95 km. kuzeyinde tarihi bir yerleşim merkezidir. Efsanesi dünyaca bilinen, çeşitli ülke ve şehirlerin sahip çıktığı Eshab - ül Kehf mağarasının asıl efsanede geçen Dakyonus şehri tüm özellikleriyle Diyarbakır ın Lice ilçesi yakınındadır. Silvan: Kuruluş tarihinin Diyarbakır kadar eski olan Meyyafarikin uygarlığının beşiği olan bir ilçedir. Dünyanın önemli eserlerinden Malabadi Köprüsü, Silvan Kalesi, Kulfa Kapısı ve çeşitli tarihi camilerin yer aldığı tepeden tırnağa tarihle doludur. 20

23 NASIL GİDİLİR? life çayyolu Karayolu: Diyarbakır dan hemen hemen Türkiye nin her yerine otobüs ile yolculuk mümkündür. Otogar şehir merkezindedir. Yolcular şehir içi minibüsleri ile taşınmaktadır. Otogar Tel: ( ) / ( ) Havayolu: Havalimanı: Şehir merkezine uzaklığı 3km. dir. Her gün düzenli olarak Ankara ve İstanbul a uçak seferleri bulunmaktadır. Hava Limanı Tel: ( ) TARİHİ DOKUSU Köprüler Malabadi Köprüsü: Silvan ilçesi yakınlarında Batman çayı üzerindedir. Dünyadaki taş köprüler içinde kemeri en geniş olanıdır. Cami ve Kiliseler Tarihi ve mimari özellikleri ile muhteşem olan Ulu Cami, Nebi Cami ve Safa Cami Diyarbakır ın en ünlü camilerdir. Selçuklu Sultanı Melik Şah tarafından yaptırılan Ulu Cami, orijinal dizaynı ve hem Bizans hem de daha eski mimari malzemeleri kullanması ile ilginç olup Türkiye nin en eski camilerindendir. Diyarbakır ın 77 km doğusunda, Silvan da 1185 yılında yapılmış, zarif görünümlü Ulu Cami, kemer kapıları ifade eden ince taş kabartmaları ile görülmeye değerdir. Diyarbakır ın önemli kiliseleri arasında Mart Thoma, Meryem Ana, Kırklar Kilisesi ve Mart Pityon Kilisesi sayılabilir. Meryem Ana Kilisesi, şehirde kalan az sayıdaki Süryani cemaati tarafından halen kullanılmaktadır. Ulu Cami (Merkez): İslam dünyasında beşinci Harem-i Şerif olarak bilinmektedir. Diyarbakır İslam ordularınca fethedildikten sonra, ildeki en büyük Hıristiyan tapınağı Mar-Tama kilisesi, M.S. 639 yılında camiye çevrilmiştir de Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah zamanında tamir ettirilmiştir tarihinde meydana gelen deprem ve yangında büyük hasar gören cami, 1240 yılında halkın yardımıyla onarılmıştır. Avlusundaki şadırvanları, çeşitli devirlere ait kitabeleri yönünden büyük değer taşıyan bu ilk İslam yapısı, kara taşlarla inşa edilmiştir. Anadolu nun en eski camisi olan Ulu Cami, çevresindeki iki medrese ve diğer yapılarla anıtsal yapılar topluluğu olarak günümüzde de dikkat çekmektedir. Plan olarak yıllarında inşa edilen Şam daki Ümmiye ve Emevi camilerine benzemektedir. Behram Paşa Cami (Merkez): 13. Osmanlı Valisi Behram Paşa tarafından yaptırılan cami, Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerindendir. Caminin çok süslü minberi bir sanat harikasıdır. 21

24 life çayyolu Şeyh Matar Cami (Merkez): Dört ayaklı minare ve cami, Akkoyunlu eseri olup 1500 yılında Sultan Kasım tarafından yaptırılmıştır. Minare yekpare taş sütun üzerinde dört köşeli olarak inşa edilmiştir. Sütunların üzerinde fırınlanmış ağaç kullanılması da minarenin özelliklerinden biridir. Bir inanışa göre yedi defa sütunların arasından geçenin dileği kabul edilirmiş. Safa Cami (Merkez): 1532 yılında yapılan cami, Akkoyunlu eseridir. Eskiden bir kılıf içinde muhafaza edildiği söylenen minaresi oldukça zariftir. Meryem Ana Kilisesi (Merkez): VI. yy.dan kalma olup, zamanla birçok onarım görmüştür. Bizans devrinden kalma mihrabı, Roma biçimi kapısı ilgi çekicidir. Kilisede bazı azizlerin türbesi bulunmaktadır. Süryani Kadim Yakubi mezhebine ait olan kilisede bazı azizlerin tasvirleri bulunmaktadır. Hanlar, Kervansaraylar Diyarbakır, Tarihi İpek Yolu nun merkezlerinden olması sebebi ile önemli hanlara sahiptir. Deliller Hanı, Hasan Paşa, Çiftehan ve Yeni Han da geçmişte olduğu gibi günümüzde de halı, kilim ve gümüş işleme satan dükkanlar bulunmaktadır. Kervansaray Mimarisi ve iç yapısı ile görülmesi gereken yerlerden biri olan Kervansaray, bugün restore edilerek otel haline getirilmiştir. KAPLICALAR Çermik Termal Turizm Merkezi Diyarbakır-Çermik ilçe merkezinin doğusunda yer alır. Suyun Isısı: 48oC PH Değeri: 6,3 Özellikleri: Bikarbonatlı, Klorürlü, Karbondioksitli, Hidrojen Sülfürlü ve kısmen radyoaktif bir bileşime sahiptir. Yararlanma Şekilleri: İçme ve banyo kürleri Tedavi Ettiği Hastalıklar: Romatizma, deri, solunum yolu, kadın, eklem ve kireçlenme gibi hastalıklara olumlu etki yapar. 22

25

26 life çayyolu Geçmiş Zaman Olur ki... KEMAL SUNAL Okan KILAN 1944 yılında Malatya nın Doğanyol ilçesinde doğdu. Vefa Lisesi nden mezun oldu. Sanat hayatı, Zoraki Takip adlı tiyatro oyunuyla başladı. 1 yıl kadar Kenterler Tiyatrosu nda çalıştıktan sonra Devekuşu Kabare Tiyatrosu nda görev aldı yılında Ertem Eğilmez in yönettiği bir filmle sinemaya transfer oldu ve kalabalık kadrolu filmlerde rol almaya başladı. Türk sinemasında başta İnek Şaban tiplemesi olmak üzere canlandırdığı pek çok tiple sevenlerinin kalbinde taht kuran Kemal Sunal, 7 den 70 e herkesin sevgisini kazandı yılında İstanbul da doğan Kemal Sunal, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi ni bitirdi. Sanat yaşamına amatör olarak Zoraki Tabib oyunu ile atılan Sunal, bir süre Ulvi Uraz ve Devekuşu Kabare Tiyatrosu nda çalıştı. Daha sonra sinemaya geçerek, önceleri bazı filmlerde önemsiz roller canlandıran Kemal Sunal, 1973 den sonra kalabalık kadrolu komedi filmleri ile üne kavuştu. Türk sinemasının en büyük komedyenlerinden biri olan Sunal, peş peşe çevirdiği filmlerle ticari açıdan büyük başarı kazandı de Antalya Film Festivali nde En başarılı erkek oyuncu ödülünü alan Sunal, oyunculuğu ve özellikle değişik tiplemesiyle Türk sinemasında komedi oyunculuğuna yeni bir soluk getirdi yılında evlendi. Ali ve Ezo adlarında, biri kız diğeri erkek iki çocuğu oldu lı yıllardan itibaren filmleri kesintisiz olarak televizyonlarda yayınlanmaya başladı; ama kendisi bu gösterimlerden hiç para kazanmadı. 12 Eylül öncesi dönemde yarım bıraktığı üniversiteyi, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi, Radyo Televizyon ve Sinema Bölümünü 1995 yılında bitirdi ve master yapmaya başladı. Onu unutmamız mümkün değil! Hayatı boyunca toplam 82 filmde rol aldı. 3 Temmuz 2000 tarihinde Balalayka adlı filmin çekimlerine başlamak için Trabzon a gitmek üzere bindiği uçakta kalkıştan hemen önce geçirdiği kalp krizi sonucu hayata gözlerini yumdu. 24 E M A L S U N A L N

27 Yazlıktan Notlar NÜKLEER SANTRAL M.Okan KILAN life çayyolu Kahvede, Muhtar Kemal Budak ile oturuyoruz. Kemal Bey 1983 yılından beri Cumhuriyet Mahallesi nin muhtarı. Bunca yıl muhtar seçilmek kolay bir iş değil. Belli ki saygın kişiliği ile herkesin sevgisini kazanmış birisi. Büyükeceli nin tarihçesinden söz ediyor. Büyükkeçeli adı sonradan Büyükeceli olmuş. Önceleri bir Yörük köyü, yazları yaylalarda Ermenek e kadar göçüyorlarmış. Hayvancılıkla uğraşırken, elektriğin 1980 yılların başlarında gelmesiyle göçerliği bırakarak, yerleşik düzene geçmişler. Tarımla, seracılıkla uğraşmaya başlamışlar yılında da köy belediyelik olmuş. Derken söz dönüp, dolaşıp Akkuyu da yapılacak olan nükleer santrale geliyor. Bu nükleer santralin inşaatı ve işletmesi ihalesiz bir şekilde Ruslara verilmiş. Yapılan sözleşmeye göre de birinci ve ikinci ünitelerin elektriğinin yüzde yetmişinin, üçüncü ve dördüncü ünitelerinin de üreteceği elektiriğin yüzde otuzunun on beş yıl süre ile alınacağı garantisi verilmiş. Yani yapılan işe karşı elektriği dolar bazında bize satacaklar. Söylenene göre dünyada VVER-1200 model bir reaktör işletme halinde bulunmamaktaymış. Anlaşılıyor ki, bu daha önce denenmemiş bir reaktör oluyor. Japonya da ki depremde soğutma sistemleri çöken reaktörlerin sızdırdığı radyasyonla dünyanın başına dert açacağından korkuluyordu. Geçtiğimiz ay içinde Rusya dan ekipler gelmeye başlamış. Gülnar Kaymakam vekili Ömer Faruk Çelik, hazırladıkları projeye göre, uzun yıllar Rusya da yaşamış olan iki kişi ile, öncelik esnafta olmak üzere ücretsiz olarak, Büyükeceli de Rusca dil kurslarının başlayacağından söz etmiş. Evet, defalarca yazıldı, çizildi. Neleri götüreceğini bilmediğimiz bir hareketlilik geliyor Büyükeceli ye. Masmavi, tertemiz bir denizin, yemyeşil bir ormanla birleştiği Büyükeceli ye. Akdeniz in sakin, cennetten bir köşesi olan Büyükeceli ye. Şimdi tatlı bir esinti var. Endişeyle kahvelerimizden birer yudum alıyoruz. 25 ÜKLEERSANTRAL