SERÎ B C İLT 40 SA YI İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ DERGI S
|
|
- Levent Köprülü
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 SERÎ B C İLT 40 SA YI İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ I DERGI S
2 KIZILÇAM-ORMAN YANGINLARI İLİŞKİSİ Y rd. Doç. D r. Ali K Ü Ç Ü K O S M A N O Ğ L U 1) Kısa Özet K tzılçam T ü rk iy e 'd e ala n sa l o la ra k O rm a n B ölge M ü d ü rlü k le rin e dağılım ı d ik k a te a lın d ığ ın d a en geniş yayılışını o rm a n y a n g ın la rı a çısın d an en tehlikeli o lan A n taly a, M u ğ la ve İzm ir'd e y a p m a k ta d ır. K ızılçam o rm a n la rın ın y a n g ın d a n k o ru n m a s ın d a k ısa ve u zun v aded e g e r çek leştirilm esi gerek en k o ru y u cu, önleyici ve y a n g ın la rın sö n d ü rü lm esi k o n u la rın d a k i ö n lem lerin ivedilikle yerine g etirilm esi y a ra rlı o la c a k ta. 1. G İR İŞ O rm ana zarar veren faktörler arasında daim a önem ini koruyan yangın; Türkiye'de orm anların devam lılığını tehlikeye sokan etkenlerin en önem lilerinden biridir. Ö zellikle orm an yangınlarının çıkm asında ve genişlem esinde en uygun koşullara sahip, A kdeniz iklim inin etkili olduğu Ülkem i zin önem li bir kısm ı bu afetin devam lı etkisi altındadır. Y apılan çalışm alardan T ürkiye'nin orm an varlığının 20,2 m ilyon hektar olduğu bilinm ektedir. Bu m iktar orm anlık alanın hektarı (% 52,69) Akdeniz, Ege ve M arm ara bölgelerinde bulunm aktadır. B unun d a takriben % 60'ı ( hektar) orm an yangınlarından korunm ası gereken alanlardır (KÜ ÇÜKO SM A NOĞ LU, 1988). O rm an G enel M üdürlüğü istatistiklerine göre T ürkiye de yıllan arasındaki dönem de toplam adet orm an yangını çıkm ış ve hektar orm an alanı tam am en yok olm uştur. B ununla birlikte bu yangınlar sonucunda m 3 yapacak ve kental orm an em vali yanarak yitirilm iştir. Bu süre içerisinde yangınlarla m eydana gelen zarar m iktan ise, o günün şartlanna göre hesap edilm ek suretiyle toplam TL.'dir. 1) I. Ll. Orman Fakültesi Orman Entomolojisi ve Koruma Anabilim Dalı Yayın Komisyonuna Sunulduğu Tarih:
3 68 ALİ K Ü Ç Ü K O SM A N O Ğ LU Türkiye'de bölgeler itibariyle yangın tehlikesi açısından bir sıralam a yaparsak, yangınlar gittikçe azalm ak sureliyle en çok A kdeniz, Ege ve M arm ara bölgelerinde çıkm aktadır. Kızılçam T ürkiye'nin Akdeniz, Ege ve M arm ara bölgelerinin kıyıya bakan yam açlarında geniş ve saf orm anlar kurm uş olup, toplam alanı hektardır (OGM 1980). K ızılçam yangına karşı hassas b ir ağaç türüdür. T epe çatısının yansın d an fazlasının yanm ası durum unda, yaşam ım tümüyle yitirebilm ektedir (NEYİŞÇİ 1987). Bilindiği üzere, iğne yapraklı ağaçlar, yapraklılara kıyasla yangından daha fazla zarar görürler. Çünkü, iğne yapraklı türlerin odunu ve yapraklarında reçine bulunm ası nedeniyle kolayca tutuşurlar. A ynca bunların yenilenm e güçleri de azdır. B ununla beraber iğne yapraklı türlerin hepsi yangından aynı derecede etkilenm ezler. İğne yapraklı türler içinde, fazla reçine içerm esi, ışık ağacı olm ası, kurak yetişm e yörelerinde sa f ve büyük m eşcereler oluşturm ası nedeniyle yangından en çok çam türleri zarar görür (ÇAN AKÇIO ĞLU 1985). Y angın asırlardır Akdeniz bölgesinde bulunan bitki toplum lannın tür ve özelliklerini belirleyen en önem li etken olm uştur. Akdeniz bölgesinin birçok yerinde yangınlar sonucu geniş ve verim li orm an alanları yok olm uş, yerini m aki ve çalı vejetasyonu alm ıştır. Kim i yerlerde ise yanan orm an alanlarının yerinde yine verim li orm anlar yetişm iştir (ERON 1982). V ar olan orm anları, doğanın tüm güzelliklerini büyük b ir m illi serveti yok eden orm an yangınlarının sebep olduğu zarar ve kayıpların toplum lann yaşam süresi içerisinde yerine konulam adığı da bir gerçektir. Türkiye'de yukarıda açıklanm aya çalışılan bilgilerin ışığı altında özellikle K ızılçam 'm doğal yayılış alanlarının orm an yangınları açısından da hassas yöreler olduğu görülm ektedir. B u itibarla özellikle K ızılçam orm anlarını yangın tehlikesinden korum ak için nelerin yapılm ası gerektiği bu tebliğim izin konusunu oluşturmaktadır. 2. O R M A N Y A N G IN L A R I - K IZ IL Ç A M 'IN Y A Y IL IŞ I Türkiye orm anlarında hem en h er yıl çıkan orm an yangınlarının gerek yangın sayısı, gerekse yaktıkları alan bakım ından, coğrafi bölgelerde olduğu gibi, O rm an Bölge M üdürlüklerindeki dağılım ları da farklılıklar göstermektedir. Ç A N A K Ç IO Ğ LU (1990) eserinde, T ürkiye'de O rm an Bölge M üdürlüklerinin, (13 yıl) yılları arasındaki dönemde çıkm ış yangınların yıllık ortalam a adet ve yanan alan olarak sıralanm alarını Tablo 1 ve 2'de vermiştir. T ablo 1 ve 2'nin incelenm esinden M uğla, A ntalya, Çanakkale ve İzm ir O rm an B ölge M üdürlüklerinin yanan alan ve A ntalya, M uğla ve İzm ir'in adet bakım ından Türkiye'de tehlikeli yöreleri oluşturduğu anlaşılm aktadır. KÜ ÇÜKO SM A NOĞ LU (1987) bu konuda yaptığı çalışm ada yıllarını içeren dönem de çıkan yangınları dikkate a İmale suretiyle O rm an Bölge M üdürlüklerinin yıllık ortalam a yangın adedi ve yanan alan olarak sıralanm asını T ablo 3 ve 4'de detaylı bir şekilde verm iştir.
4 Tabio 1: Orman Bölge Müdürlüklerinin (13 yıl) Dönemine Ait Yıllık Ortalama Yangın Adedine Göre Sıralanması. S ıra No. Bölge M ü d ü rlü ğ ü A dı Y ıllık O rta la m a Y angın A dedi S ıra No. Bölge M ü d ü rlü ğ ü Adı Y ıllık O rta la m a Y a n g ın A dedi 1 A ntalya 203,92 13 A dapazan 35,62 2 M uğla 176,15 14 İsparta 28,30 3 İzm ir 143,92 15 Kastam onu 22,38 4 Denizli 84,46 16 Bolu 18,00 5 B alıkesir 73,92 17 Zonguldak 12,07 6 M ersin 63,23 18 Ankara 10,00 7 'Çanakkale 60,08 19 Am asya 10,00 8 B ursa 58,62 20 Elâzığ 8,77 9 E skişehir 45,00 21 G iresun 4,92 10 İstanbul 44,50 22 A rtvin 5,23 KIZILÇAM-ORMAN YANGINLARI İLİŞK İSİ 11 K.M araş 44,46 23 Trabzon 5,23 12 A dana 43,00 24 Erzurum 3,54 Genel T oplam 1206,32 CT\ VO
5 Tablo 2: Orman Bölge Müdürlüklerinin S (13 yıl) Dönemine Ait Ortalama Yanan Alan Miktarlarına Göre Sıralanması -4 O S ıra No. Bölge M ü d ü rlü ğ ü A dı Y ıllık O rta la m a Y a n an A lan (HA ) S ıra No. Bölge M ü d ü rlü ğ ü A dı Y ıllık O rta la m a Y a n an A lan (HA) 1 M uğla 2875,30 13 Bursa 411,22 2 A ntalya 1886,42 14 Denizli 294,21 3 Çanakkale 1731,03 15 K astam onu 225,30 4 İzm ir 1627,15 16 İsparta 157,50 5 İstanbul 886,10 17 B olu 112,37 6 Elazığ 560,46 18 Zonguldak 106,61 7 M ersin 532,51 19 G iresun 92,87 8 A dana 511,04 20 T rabzon 65,74 9 Adapazarı 499,12 21 A m asya 46,58 ALÎ KÜ ÇÜKOSM A N O Ğ LU 10 B alıkesir 492,72 22 A nkara 37,63 11 E skişehir 472,72 23 Artvin 32,00 12 K.M araş 468,71 24 Erzurum 8,82 Genel T oplam 14134,13
6 Tablo 3: Orman Bölge Müdürlüklerinin (25 yıl) Dönemine Ait Yıllık Ortalama Yangın Adedine Göre Sıralanması Sıra No. Bölge M ü d ü rlü ğ ü A dı Y ıllık O rta la m a Y angın A dedi S ıra No. Bölge M ü d ü rlü ğ ü A dı Y ıllık O rta la m a Y a n g ın A dedi 1 M uğla 143,12 13 K.M araş 19,04 2 A ntalya 127,84 14 Bolu 14,84 3 İzm ir 109,48 15 İsparta 11,76 4 M ersin 43,16 16 A m asya 10,92 5 B alıkesir 41,84 17 K astam onu 10,72 6 B ursa 35,80 18 A nkara 9,00 7 Denizli 34,20 19 Z onguldak 6,28 8 A dana 32,24 20 Elazığ 5,84 9 Adapazarı 32,24 21 T rabzon 5,52 10 Ç anakkale 30,56 22 G iresun 4,04 11 İstanbul 24,48 23 A rtvin 3,08 KIZILÇAM-ORMAN YANGINLARI İLİŞK İSİ 12 E skişehir 21,84 24 Erzurum 1,56 Genel T oplam 779,40
7 Tablo 4: Orman Bölge Müdürlüklerinin (25 yıl) Dönemine Ait Yıllık Ortalama Yanan Alan Miktarına Göre Sıralanması e M ü d ü rlü ğ ü A dı Y ıllık O rta la m a Y A N A N A L A N (IİA ) S ıra No. Bölge M ü d ü rlü ğ ü A dı Y ıllık O r ta la m a ' Y A N A N A L A N (HA) M uğla 2349,68 13 Eskişehir 325,24 İzm ir 1771,56 14 Denizli 210,92 A ntalya 1604,48 15 Bolu 162,52 Ç anakkale 705,16 16 A m asya 113,68 Elazığ 500,68 17 Kastam onu 97,24 M ersin 572,16 18 İsparta 86,76 A dapazarı 571,04 19 Zonguldak 79,80 B alıkesir 530,04 20 Ankara 71,52 İstanbul 504,76 21 G iresun 56,76 A dana 464,36 22 Trabzon 48,24 K.M araş 387,04 23 Artvin 26,24 B ursa 383,24 24 Erzurum 4,32 Genel T oplam 11717,44
8 K IZILÇ A M -O RM A N Y A N G IN LA R I İLİŞK İSİ 73 Tabloların incelenm esinden anlaşılacağı üzere gerek yangm adedi, gerekse yanan alan bakım ından M uğla, İzm ir ve A ntalya O rm an Bölge M üdürlüklerinin yangm tehlikesi açısından ilk üç sırada yer aldıkları görülmektedir. K ızılçam 'm T ürkiye'de en geniş yayılışım A kdeniz, Ege ve M arm ara bölgelerinde yaptığı dikkate alındığında, alansal olarak Orm an Bölge M üdürlüklerine dağılım ı T ablo 5 de gösterilm iştir (OG M 1980). T ablonun incelenm esinden anlaşılacağı üzere K ızılçam en geniş yayılışını Orm an Yangınları açısından en tehlikeli olan Antalya, M uğla, İzm ir O rm an Bölge M üdürlüklerinde yapm aktadır. T ablo 1-5'in incelenm esi sonucunda K ızılçam orm anlarının orm an yangınlarına karşı korunm ası diğer ağaç türlerine oranla özel bir durum gösterm ektedir. Bu özellik onun yangına karşı hassas bir ağaç türü olm asından kaynaklanm aktadır. Kızılçam 'ı yangına hassas m ıntıkalardaki ağaç türlerinden ay n düşünm emekle birlikte, hem en tüm yangın alanlannda asıl ağaç türü olm ası nedeniyle üzerinde önem le durulm ası gerekm ektedir. 3. Y A N IC I M A D D E - K IZ IL Ç A M İL İŞ K İS İ Y angının çıkabilm esi ve çıkm ış bir yangının gelişebilm esi, diğer faktörler içinde en fazla yanıcı m addelere bağlıdır. Y anm a sonucu m eydana gelen ısı enerjisinin kaynağı yanıcı m addedir. Yangını etkileyen diğer faktörler (hava halleri, topografya vb.) ancak yanıcı m adde var olduğunda önem kazanırlar. Zira, orm anda yanan yanıcı m addedir. Kısaca yanıcı m adde yoksa yangın da yoktur (ÇA N AKÇIO ĞLU 1985). Yanıcı m adde özellikleri orm anı oluşturan vejatasyonun tür kom pozisyonuna bağlıdır. Nitekim iğne yapraklı türlerde yaprak düküm ü tüm yıl boyunca olm akta ve özellikle kurak dönem lerde hızlanm aktadır. Bu durum orm anın zem ininde n em oranı düşük, henüz ayrışm adığı için yanıcı m adde oranı yüksek bir organik kütle oluşturur. Y apraklı türlerde ise yaprak döküm ü yaz sonu, sonbaharda m eydana geldiğinden yüksek bir potansiyel yangın tehlikesi oluşm az (BAŞ ve ÖY- M EN 1988). ERON (1982) ise bu konuda şu görüşlere y er verm ektedir. A kdeniz bölgesi orm an ekosistem inde yetişen bazı bitki tür ve toplundan, asırlardır etkisinde kaldıklan kuraklık ve yangınlara karşı varlıklarım sürdürebilm ek (veya uyum sağlayabilm ek) için bazı yapısal özellikler geliştirm işlerdir. Bu türlerin yangına gösterdiği uyum luluk, yangınla ortadan kalkm aya karşı gösterdikleri dirençten başka b ir şey değildir. Ö rneğin bu yörede görülen uzun yaz kuraklıklarına uyum sağlayabilm ek için bazı bitki Lürleri genellikle yüksek reçine ve yanıcı nitelikli eterik yağ lan içeren bir yapı geliştirm işlerdir. B itki bünyesindeki reçine ve yağlann m ik tan özellikle kurak yaz aylannda daha da artmakta ve böylece bitkinin yanıcılık özelliğini de arttırm aktadır. B una karşın, yine bu yörede yetişen ağaç türlerinin çoğunluğunun kaim bir kabuk tabakasına sahip olm ası da, bitkinin yangına karşı korunm asını veya yangından en az düzeyde etkilenm esini sağlayan önem li bir özelliktir. Çünkü, kalın kabuk tabakası, bitkinin yaşam a ve gelişm esi için son derece önemli olan canlı kam biyum tabakasını sarm akta ve yangından korum aktadır. A ynca, bazı ağaç türlerinde gözlenen uyuyan tom urcuklar da bitkinin tepe sürgününün yangından zarar görm esi durum unda, sürgün vererek bitkinin yaşa-
9 74 ALİ K Ü ÇÜKOSM A N O Ğ LU Tablo 5: Orman Bölge Müdürlüklerine Göre Kızılçam Ormanlarının Alansal Dağılımı. Iiölge M ü d ü rlü ğ ü N o rm al K o ru (ha.) B ozuk K o ru (ha.) T o p lam (ha.) Adana Adapazarı Am asya Ankara Antalya Balıkesir Bolu Bursa Çanakkale Denizli Elazığ Eskişehir K.M araş Kastamonu İstanbul İzm ir İsparta M ersin Muğla Zonguldak Türkiye Toplam ı
10 KIZILÇ AM -O RM AN Y A N G IN LA R I İLİŞK İSİ 75 m ini sürdürm esini sağlam aktadır. Buna rağm en bazı türlerin giderek daha az rastlanır oldukları da gözlenm ektedir. Sık çıkan yangınlar sonucunda, kim i ağaç türleri yok olm akta, yerini lignini fazla çalım sı türler kaplam akla ve alan makilik alan görünüm üne dönüşm ektedir. A kdeniz yöresinde bulunan çam türlerinin çoğu, açılım ı zor olan kozalaklara sahiptir. Bu kozalaklar yangın sıcaklıkları ile daha kolay açılır ve içindeki tohumların saçılm asına neden olur. B unun en tipik örneğini, Akdeniz yöresinin asli ağaç türü olan Halep çamı (Pinus halepensis) ve K ızılçam 'da (Pinus brutia) görm ek m üm kündür. Kızılçam orm anlarının yayıldığı bölgelerde yaz aylarında yüksek sıcaklık dereceleri ve nispeten düşük nem m iktarları ile karaktcrize edilen uzunca bir kurak dönem sözkonusudur. Bu dönem de gerek diri örtü ve gerekse ölü örtünün nem içeriği önem li ölçüde azaldığından yangın tehlikesi son derece yükselm ektedir. Her yıl özellikle Akdeniz bölgesinde, Eylül ya da Ekim aylarında kuzey yönünden gelen ve b ir hafta ya da on gün devam eden kuru rüzgârların hâkim olduğu dönem lerde n isb î h ava rutubeti sıfıra kadar düşebilm ekledir. B üyük y angın ların pek çoğu bu tür rüzgârların hâkim olduğu dönemlerde çıkm aktadır. Akdeniz bölgesinde yağışlı geçen günler dışında H aziran ayı başından Ekim ayı sonuna kadar h er gün yangın tehlikesi sözkonusudur (BAŞ, 1965). K Ü Ç Ü K O SM A N O Ğ LU (1987) tarafından yapılan çalışm anın sonuçlarına güre, T ürkiye orm anlarında yıllan arasında çıkan büyük yangınların (500 hektar ve daha büyük yangınları) % 49'unun K ızılçam, % 13,7'sinin kızılçam -karaçam ile m eşe, % 7.8'inin kızılçam -m aki, % 5.9'unun karaçam ve geri kalan az bir kısm ının da diğer ağaç türlerinin bulunduğu alanlarda çıktığı anlaşılm aktadır. Buna göre, Türkiye orm anlarında çıkan büyük yangınların çoğunluğunun çam orm anlarında çıktığı ve bu ağaç türünü M eşenin izlediği görülm ektedir. Bu tespitler Türkiye orm anlarında yıllan arasında çıkan yangındaki çam (% 71,8) ile ikinci sırayı alan M e şe (% 6) türleri oram sırasını doğrulam aktadır (ÇA N AKÇIO ĞLU 1985). Buna göre bir orm an yangınının çıkabilm esinde veya çıkm ış olan bir yangının gelişebilm e sinde yanıcı m adde tipinin etkisi büyüktür. Hatla yangının çıkm ası ve gelişm esini etkileyen tüm faktörler içinde en önem lisinin yanıcı m adde olduğunu söyleyebiliriz. 4. Z A R A R IN Ş İD D E T İN İ E T K İL E Y E N F A K T Ö R L E R O rm an yangınlarına karşı gerekli önleyici tedbirleri alabilm ek için yangın zararlarını arttıran veya azaltan faktörleri tanım ak gerekm ektedir. Bu konuya ilişkin tedbirleri aşağıdaki şekilde özetlem ek m üm kündür (K Ü Ç Ü K O SM A N O Ğ LU, 1992). A ğaç tü r ü : A ğaç türlerinin yangına karşı olan dirençleri çok değişiktir. Şiddetli yangınlar hariç, iğne yapraklı türler, yapraklılara oranla yangına daha hassastır. İğne yapraklı türler içinde, fazla reçine içerm esi, ışık ağacı olması, kurak yetişm e yörelerinde saf ve büyük m eşcerelcr oluşturm ası nedeniyle, yangından en çok Çam türleri zarar görür. B unu Sedir ve Ladin izler. G öknar gölge ağacı olduğu için yangından en az zarar görür. A yrıca ışık ağaçlan, gölge ağaçlarına kıyasla yangından d aha fazla etkilenirler. Çünkü, ışık ağaçlanndan kurulu m eşcerelerin altında ot ve çalı gibi k olay yanabilen m ad d eler bol m iktarda yetişm ektedir. H albuki gölge ağaçlanndan oluşan m eşcereler buna pek elverişli değildir. Y apraklılar içinde en fazla etkilenen tür M eşe'dir.
11 76 ALÎ K Ü ÇÜ K O SM A N O Ğ LU BAŞ (1965) tespitlerine göre Türkiye'de yıllan arasında çıkan 8750 adet yangının % 72,7 sini Ç am, % 12,3'ünü iğne yapraklı ve yapraklı ağaçlar k anşığı, % 11 'ini M eşe, % 1,8 ini M aki, % 1,4 ünü K ayın ve % 8'ini Sedir, Lâdin, A rdıç ve G öknar m eşcereleri teşkil etm iştir. M eşcere yaşı: Y angından en fazla gençlik zarar görür. B unu, kuru dallan bulunan ve tepesi toprağa kadar ulaşan sınklık dönemindeki iğne yapraklı türler izler. Bu yaştan sonra tehlike gittikçe azalm aya başlar. Ö rtü ve enkaz bulunm ayan yaşlı m eşcerelerde ise yangın tehlikesi en azdır (ÇAN AKÇIO ĞLU 1985). N itekim D üzlerçam ı örnek D evlet O rm an İşletm esin in 6 ve 17 num aralı bölm elerinde tarihinde çıkan yangın saf K ızılçam dan m üteşekkil bulunan orm anın gençlik ve sınklık devresindeki kısım larını tam am en tahrip etm iş olduğu halde, yaşlı ağaçlann bulunduğu yerlerde önem li bir zarar yapm am ıştır (BAŞ 1965). Y etişm e m u h iti: Orm an yangınlarının şiddeti üzerine yetişm e m uhitinin önemli tesiri vardır. N itekim, kurak ve fakir topraklar üstünde bulunan, ekseriya Ç am 'dan m üteşekkil olan, seyrek ova orm anlan yanm aya elverişli örtü tabakasını bol m iktarda ihtiva ettiklerinden, çok kere nem li ve yağışı bol dağ orm anlarına nazaran, dalıa fazla yangın tehlikesine m aruzdurlar. B ununla beraber arazi bakısının da yangınların zuhur ve yayılm a sürati üzerine geniş ölçüde etkisi vardır. Çünkü havanın bağıl nem i güneşlenm e m üddeti, rüzgâr yönü ve hızı, vejetasyon tipi, yanabilen m addelerin m iktan ve nem i m uhtelif balalarda birbirinden farklıdır (BAŞ 1965). G enellikle güney ve güneydoğu bakılar yangının çıkm ası ve yayılm ası için en iyi koşullara sahiptir. Bu yerler daha fazla direkt güneş ışığı alarak, havanın ve yanıcı m addenin sıcaklığını arttm cı etkide bulunur. T ürkiye'de çıkan yangınlar için düzenlenen yangın Sicil Fişlerinde, yangının çıktığı bakı bildirilm ediğinden, bakının yangına olan etkisi hakkında bir rakam verm ek olanaksızdır. A razinin engebelik derecesini belirten eğim in, yangınların yayılm asında büyük önem i vardır. D iğer hususlar eşit olm ak koşuluyla, yangınlar eğim li arazide daha çabuk ilerler. Bilindiği üzere eğim arttıkça yangının yayılm a hızı da artar. Y angın yam açtan yukan şiddetli rüzgâra bağlı olarak, yelpaze şeklinde ilerler (ÇANAKÇIOĞLU 1985). M eşcere k apalılığ ı ve k u ru lu şu : K apalılık ve sıklığın yangın tehlikesine etkisi vardır. Çok sık m eşcereler, bol m iktarda kuru ve ölm ekle olan m ateryali, fazla seyrek m eşcerelerde toprak üstünde kolay tutuşabilen diri ve ölü örtü tabakasını ihtiva etm elerinden dolayı, yangın için tehlikelidir. B u nedenle yangın tehlikesi bakım ından, m eşcerelerin ne çok sık, ne de çok seyrek olm am ası gerekir. Işık ağaç türlerinden oluşan aynı yaşlı orm anlar, gençlik ve sıklık çağm da çok fazla yangın tehlikesine, m uhtelif yaşlı orm anlarda ağaç tepeleri ile toprak arasında çeşitli katlarda gövdeleri İhtiva etm elerinden ötürü yangınlann m eydana gelm esine m üsaittirler. A ncak büyük bir çoğunluğu G öknar gibi gölge ağaçlarından ve bunlann arasında diğer yan gölge ağaçlarından oluşan ve nispeten bol yağışlı yerlerde yetişen seçm e orm anlan, diğerlerine nazaran daha az yangın tehlikesine uğrar (ERASLAN 1969). O rm a n genişliği: W agner ve A catay a göre yollarla, ağaçsız şerit ve alanlarla bölünm em iş b ir orm anda yangın tehlikesi, bu orm an alanının k aresi ile orantılı olarak artar. B una k arşılık bir orm an, yollarla, ağaçsız şerit ve alanlarla ne kadar küçük parçalara bölünürse, yangın tehlikesi de o
12 KIZILÇAM -O RM AN Y A N G IN LA R I İLİŞK İSİ 77 oranda azalır. Bu kural, yangınlara karşı alınacak önleyici tedbirlerin tem elini teşkil eder (ERAS- LAN, 1969). M evsim ve M eteorolojik o laylar: Yangın tehlikesi ile yanabilen m addelerin kuruluğu arasında sıkı bir ilişki vardır. Bu m addelerin kuruluğu da yağışın azlığına, havanın sıcaklığına, bağıl nem m iktarının düşüklüğüne ve buharlaşm anın şiddetine göre değişir. R üzgârların hızı da buharlaşm ayı ve dolayısiyle, yanabilen m addelerin kurum asını kolaylaştırarak yangm tehlikesini arttırır. B urada sözkonusu m eteorolojik olaylar, yılın çeşitli m evsim lerinde ve aylarında, bir aym çeşitli günlerinde ve günün çeşitli saatlerinde büyük farklar gösterir ve bunlara göre de yangm tehlikesi artar veya azalır (ER AS LAN 1969). BAŞ (I9 6 5 )'a göre, y ıllan arasında m eydana gelen orm an yangm lannm % 83 ü Haziran ile Ekim ayları arasında, % 16,7'si ise yılm diğer aylarında vukubulm uştur. Yangm m evsim inin en tehlikeli aym ı % 31,7 ile Ağustos teşkil etm ekte olup, bunu % 22,4 ile Eylül ve % 14,5 ile de Tem m uz ayian takip etmektedir. K Ü Ç Ü K O SM A N O Ğ LU (1987) tespitlerine göre, T ürkiye o rm an lan n d a y ıllan arasında çık an 51 adet büyük yangınla, diğer sınıflardaki y angm lann büyük çoğunluğunun Tem - m uz-eylül aylannda çıktığı ortaya konulm uştur. Türkiye'de yangınlar um um iyetle günün her saatinde çıkm aktadır. Fakat bunlar günün bütün saatlerine eşit olarak dağılm am ıştır. Yangm bakım ından tehlikeli zam an, um um iyetle saat 9 dan sonra başlayarak 19'a kadar devam etm ektedir. Nitekim, T ürkiye'de orm an yangınlannm % 77'si bu zam an içinde m eydana gelm iştir. Bununla birlikte Türkiye'de yıllım arasında çıkan 51 adet yangının incelenm esinden, büyük orm an yangınlarının % 62,8'inin saat arasında çıktığı saptanm ıştır. Y angın em niyet yolları ve şeritleri: Yanıcı m addelerin, yangm tehlikesinin fazla olduğu yörelerde, tam am en tem izlenm esi en güvenilir koruyucu yöntem dir. F akat bu yöntem, m aliyetinin yüksekliği nedeniyle henüz hiçbir ülkede uygulanam am ıştır. B u konuda yanıcı m addelerin küçük alanlara ayrılm ası m aliyetin katlanabilir sınırlar içinde olm ası nedeniyle, uygulam ada önem kazanm ıştır. Bu ana fikirden hareketle, önce yangm em niyet yollan ve sonra da daha genişleri olan yangm em niyet şeritleri gelişm iştir. Yangm em niyet yollan ve yangm em niyet şeritleri, yangm çıkm a dan önce, doğal ve yapay engellerden yararlanılarak yapılan, çıplak veya örtülü ve yangının yayılm asını önleyen tesislerdir (ÇANAKÇIOĞLU 1985). K Ü Ç Ü K O SM A N O Ğ LU (1987)'na göre, 31.V III.1956 tarihinde çıkan 6831 sayılı O rm an Yasa sın ın 75. m addesi, orm an idaresinin yangm lan önlem ek am acıyla, en çok beş yılda gerçekleştirilecek bir plan ve program içinde, yangm em niyet yollarım yapm ası zorunluluğunu getirm iş olmasına rağm en Türkiye'de yangm em niyet yol ve şeritlerinin yapılm ası faaliyetleri, ancak son yıllarda hızlandırılm ıştır. VI. Beş Yıllık Kalkınm a Planı Ö.İ.K. Raporu verilerine göre yangm em niyet yol ve şeritlerine ilişkin planlam a çalışm aları sonuçlanm ıştır yılı sonu itibariyle planlanan km. emniyet yolu ile km. yangm em niyet şeridinin gerçekleştirilen m iktarları, yangın em niyet yolu 9835 km. ve yangm em niyet şeridi ise 6398 km. dir (DPT, 1990).
13 78 A Lİ K Ü Ç ÜKOSM A NOĞLU Y ukarıda m iktarları belirtilen yangın em niyet yol ve şeritlerinin 1991 yılı sonu itibariyle gerçekleştirilen m iktarları ise, yangın em niyet yolu km. yangın em niyet şeridi 7890 k in d ir (YEŞİLE ÇERÇEV E, 1992). Y angın em niyet yollarının genişliklerinin tespitinde, h er iki orm an k enanm, ağaç türünü, m cşcere sıklığı ve yaşını, arazinin topoğrafık yapısını, rüzgâr durum unu vb. hususları güzönüne alm ak gerekir. Y urdum uz koşullarında bu yolların genişliği, dik sırtlarda 10 m., yayvan sırtlarda 12 m. olm alıdır. Fakat bu genişlikler, yangına hassas yörelerdeki dik sırtlarda 12 m., yayvan sırtlarda 14 m. olarak yapılm alıdırlar (ÇA N A K ÇIO Ğ LU, 1985, O RM AN GEN EL M Ü DÜRLÜĞÜ, 1988). ORM AN G EN EL M Ü D Ü R LÜ Ğ Ü (1989), 273/5 sayılı E k tebliğine göre O rm an yangınlarına hassaslık derecelerinin tespiti B ölge M üdürlüklerince İşletm e M üdürlüğü bazında yapılacaktır. İşletm e M üdürlüklerinin yangına hassaslık derecelerinin tespiti için önce İşletm e M üdürlüğü orm anlarında son 20 yılda çıkan yangınların yıllık ortalam ası hesaplanacaktır. B undan sonra bulunan rakam aşağıda açıklanan beş tehlike grubundan hangisine giriyorsa sözkonusu İşletm e M üdürlüğü yangm a hassaslık bakım ından gruba dahil edilecektir. Bunlar, 1. derecede en çok tehlikeli grup için ve daha fazlası 2. derece çok tehlikeli grup için derece orta tehlikeli grup için derece az tehlikeli grup için derece çok az tehlikeli grup için 1.0 ve daha az şeklinde ifade edilmektedir. Yine O R M A N G EN EL M Ü DÜRLÜĞÜ (1988) 273/4 Sayılı E k tebliğine göre Y angın Em niyet şeritleri ile bölünecek alanlar Birinci derecede yangına hassas alanlarda İkinci derecede yangm a hassas alanlarda Üçüncü derecede yangına hassas alanlarda Yangın em niyet yollarıyla bölünecek alanlar ise, ler. Birinci derecede yangına hassas alanlarda İkinci derecede yangm a hassas alanlarda Üçüncü derecede yangma hassas alanlarda hektara kadar olabilen parçalara bölünür- Diğer taraftan ORM AN G EN EL M ÜDÜRLÜĞ Ü (1988), 273/4 Ek tebliğine göre de, "Y angın em niyet yol ve şeritleri G üneydoğu ve A kdeniz yörelerinde denizden 1200 m., Ege yöresinde 100 m ve M arm ara yöresinde 800 m etre yüksekliğe kadar m evcut çam orm anlarında veya yeni kurulan yapay ve doğal orm anlarda tesis edilecektir. Bu yüksekliklerden yukarı bulunan veya buralarda yeni kurulan orm anlarda am enajm an planlarının veya ağaçlandırm a uygulam a projelerinin öngördüğü iç taksim at şebekesi ve üretim yolları ile yetinilecektir" denilm ektedir. R eçine ü re tim i - o rm an y a n g ın la rı: B ilindiği gibi orm an ürünleri asli ve tali olarak iki ana gruba ayrılm aktadır. B ugün orm an ürünlerinin 6000 dolayında kullanım yeri bulunm aktadır. O r m anlarım ızdan elde edilen tali ürünlerden biri de reçinedir (K Ü Ç Ü K O SM A N O Ğ LU, 1992). Ü lkem izde yangın tehlikesinin fazla olduğu A kdeniz, Ege ve M arm ara bölgelerinde yayılışı bulunan Kızılçam (Pinus brutia ten.) orm anlarında reçine üretim i yapılm aktadır. Reçinenin yanıcı
14 KIZILÇ AM -O RM AN YANGIN LA RI İLİŞK İSİ 79 ve lutuştunıcu etkisi dolayısiyle, bu tür orm anlarda yangm ihtim ali daha da artm aktadır. Bu nedenle, reçine üretim i yapılm ayan orm anlara kıyasla daha etkin koruyucu önlem ler alm ak gerekm ektedir. Örneğin, buralardaki yangın korum a şerit ve yollarının genişliklerini arttırm ak, üzerinde yanıcı m ateryalin bulunm am asını sağlam ak, hatta bu m aksatla yol üzerini kum kaplam ak vb. gibi ek önlem ler almak zorunluluğu doğm aktadır (BAŞ 1965, ŞAD 1976). 5. A L IN A C A K Ö N L E M L E R B uraya kadar yapılan açıklam alardan anlaşılacağı üzere kızılçam doğal olarak yayılış gösterdiği alanlar, orm an yangınları açısından da en tehlikeli yörelerdir. Bu nedenle Türkiye'de orm an yangınları açısından tehlikeli olan yörelerde yayılış gösteren tüm ağaç türleri ve özellikle de Kızılçam orm anlarında orm anlann yangından korunm asında kısa ve uzun vadede gerçekleştirilm esi gereken koruyucu, önleyici ve yangın lann söndürülm esi konulan n d a Ç A N A K Ç IO Ğ LU (1990)'na göre aşağıda sıralayacağım ız önlem lerin alınması gerekm ektedir. (1) B ilindiği üzere yangının çıkabilm esi için "Y anıcı m adde-oksijen-tutuşm a sıckalığı (Tutuşturucu kaynaklar)" üçlüsünün varlığı ve bunlann uygun bir oranda bulunm ası gerekir. Bu üçlüye "Yangm üçgeni" denir. Eğer bu üçlüden herhangi birisi olm azsa veya gerekli oranda bulunm azsa yangm çıkm az. Ç ıkm ış olan bir yangında, adı geçen üç öğeye karşı birlikle savaşılarak yanm a yavaşlatılır ve yangının söndürülm esine çalışılır. Fakat yangm çıkm adan önce, genelde bu üçlüden yanıcı m adde ile tutuşlurucu kaynaklara (insan) karşı önlem ler alınır. G enelde hem yangm çıkm a dan önce, hem de yangınla savaşta, yanıcı m addelerin uzaklaştırılm ası veya parçalanm ası en çok uygulanan yöntem dir (Y angm em niyet yol ve şeritleri). (2) Yangının vejetasyon, m ikroklim a, toprak ve orm an faunası üzerine olan yararlı ve zararlı etkilerini tespit ederek bundan orm anı yangından korum a veya yangınla savaş için ilmi ve pratik sonuçlar çıkarm ak yangınla savaşacakların önem li uğraşılan arasındadır. Bu nedenle yurdum uzda da yangm ekolojisine ait çalışm a ve araştırm alara büyük önem verm ek gerekir. (3) Ç ıkan bir yangınla savaşan insan için en önem li sorun, yangının o anda ne yaptığını ve ilerideki dönem lerde neler yapabileceğini bilm esidir. Bu konuda yeterli bilgi sahibi olunursa, yangınla savaşm ak ve başarılı olm ak dalıa kolaylaşır. Bu nedenle bir yangının doğal seyrini, yanm a tiplerini, düşük ve yüksek şiddetteki yangınlann davranışı ile yangının çevre ile olan ilişkilerinin her yangm söndürücü tarafından çok iyi bilinm esi gerekir. Ayrıca yangının topografya ile olan ilişkilerinin çok önemli olduğunu da asla unutmam alıdır. (4) G eçm işin yangınları hakkında detaylı bilgiye sahip olm ayan Y angm Korum a ve Savaş O rganizasyonu geleceğe ait planlam ayı istenen düzeyde gerçekleştirem ez. Kısaca geçm işi iyi bilerek geleceği hazırlam ak gerekir. Bu nedenle çıkan ve sönen bir yangm hakkm daki bilgilerin iyi saptanarak ilgililerden istenm esi geleceğe ışık tutması açısından çok önemlidir. (5) Y angm sezonu sonunda (Ocak ayı) her Ünite geçm iş yıl için çıkan yangınlara ait detaylı bir raporu bir üst birim e verm elidir. Bu raporlara dayanarak, özellikle o yöreye ait geleceğin yangm korum a ve savaş planlam ası yapılır. Yangm sezonu sonu raporunun h er ünite için yurdum uzda da hazırlanm ası yararlı olacaktır. (6) Y angınla uğraşan her teknik elem anın, yangınlann çıkm ası, gelişm esi ve söndürülm esinde büyük etkileri olan yangm lıava halleri ve özellikle rüzgâr, sıcaklık, bağıl nem, yağış ve bulutluluk hakkında geniş bilgi sahibi olm ası gerekir. Bu bilgilerin büyük çoğunluğu yangm m eteoroloji istasyonlarından sağlanır. (7) Y angm A m iri, yangının söndürülm esi için gereken her türlü teknik ve idari tedbirleri alan ve uygulayan, kendisine bağlı üniteleri denetleyen ve yangının h er dönem inde son sözü söyleyen şahıstır. Y angm Amiri olarak görev yapacak kişilerin İlmî ve pratik yönleriyle iyi yetiştirilm esi ge
15 80 ALİ KÜ ÇÜKOSM ANOĞLU rekir. Y angm A m irleri, yangm söndürm enin alt kadem elerinden itibaren görev alan ve aldığı her görevi başarı ile tam am layan kişilerdir. (8) B ugün T ürkiye'de insanoğlu, orm anın yangından korunm asında prim er problem olarak karşım ıza çıkm aktadır. Bu nedenle orm an yangınlarının adet olarak azaltılm asında halkın eğitimi en önem li hususu teşkil eder. Bu hususta ayrıca orm anın nyangm dan korunm asında hazırlanacak program ların uygulanm ası zorunludur. (9) Halen yürürlükte bulunan 6831 sayılı O rm an K anunu'nun orm an yangınlarıyla ilgili m addeleri gerçekten önem li tedbirleri içerm ektedir. Fakat bu hüküm lerin tam olarak uygulam aya konulduğunu söylem ek m üm kün değildir. Bu nedenle orm an yangınları hakkındaki yasal tedbirlerin eksiksiz uygulanm ası gerekm ekledir. (10) O rm anı yangından korum ak ve aynca çıkacak yangınları kontrol altına alıp söndürebilm ek için, tüm detayların toplandığı bir planın önceden hazırlanm ası ve uygulanm ası zorunludur. Planlar İşletm e Şefliği, İşletm e M üdürlüğü, Bölge M üdürlüğü ve Genel M üdürlük düzeyinde yapılm alıdır. (11) Y angınla savaş, olağanüstü operasyon karakterinde olup, çabukluk, cesaret ve bilinçli hareket isteyen teknik bir iştir. Bu nedenle küçük ve büyük yangınların söndürülm esinde uygulanacak organizasyonun önceden saptanm ası ve yangm çıktığında aynen uygulanm ası gerekir. (12) O rm an yangınlarının gerek çıkm asını önlem ede, gerekse çıkan yangınlarla savaşta görev alacak tüm personelin, orm an yangınlarının çeşitli konularında sürekli eğitilm eleri gerekir. Buna paralel olarak, orm an yangınlarının çeşitli konularında araştırm alar yapılm asına da büyük önem verilm elidir. (13) Bir yörede gelecek gün veya günlerdeki yangm çıkm a olasılığı ile çıkan bir yangının nasıl bir gelişim göstereceği şim dilik ancak yangm tehlike oranlarından yararlanarak sağlanm aktadır. Bu hususta yapılacak çalışm a ve araştırm alar sonunda yurdum uz koşullarına uygun bir yangm tehlike sistemi geliştirilm elidir. B unun için, önce istenen tüm bilgileri sağlayacak, yeterli m eteoroloji istasyonlarının kurulm ası gerekir. (14) Gerek yangının çıkm am ası, gerekse çıkan bir yangından yanıcı m addenin varlığı nedeniyle m eydana gelecek tehlikeleri azaltm ak için, m eşcerelerin kurulm ası, bakım ve işletilm esinde silvikültürel önlem lere uyulm ası zorunludur. Genelde orm an yangınları bakım ından k an şık meşcereler yetiştirm ek, orm anı bakunlı bulundurm ak ve tem iz bir işletm e uygulam ak asla ihm al edilm e m elidir. Silvikültrün öngördüğü ünlem ler, özellikle yangınların büyük zarar yaptığı yörelerde titizlikle uygulanm alıdır. (15) 1956 yılında kabul edilen 6831 sayılı O rm an K anunu'nun öngördüğü yangın em niyet yollannm yapım ı uzun yıllar m aalesef ihmal edilm iş ve aynca bu yolların yapım ı ile orm anda büyük alanlann açılacağı tartışm ası gündeme gelm iştir. Son yıllarda bu yollann önem inin anlaşılm a sından itibaren yapım lan hızlandırılm ıştır. Bu yollann inşaalan yanında her yıl bakım larının da ihm al edilm em esi gerekir. Aksi halde bu yollara olan itim at gittikçe azalır. (16) Y angınların tehlikeli olduğu alanlardaki yanıcı m addelerin m iktannm azaltılm ası ve buralann yam çı m adde bakım ındım arzulanan düzeyde kalm asını sağlam ak gerekir. Bu hususta aynca silvikültürün öngördüğü "tem iz işletme" prensiplerini de aynen uygulam ayı asla ihmal etm em e lidir. (17) Y urdum uzda 1985 yılından itibaren kurulm uş olan sabit ve gezici yangın söndürm e ekiplerinden beklenen sonuçların alındığına şahit olm aktayız. Bu husustaki çalışm aların hızlandınlm asm a ve ekip m erkezlerdim arttm lm ası yanında gerekli m odem araç ve gereçle donatılm alan da asla ihmal edilm em elidir. Bu arada ekiplerin her türlü sosyal ihtiyaçlan da unutulm amalıdır.
16 K IZILÇ A M -O RM A N Y A N G IN LA RI İLİŞK İSİ 81 (18) Y angınla savaşla en önem li teknik önlem ler arasında bulunan gözetlem e (yangın yerinin tespiti), haberleşm e (yangın yerini bildirm e) ve yangın yerine ulaşım ı sağlayacak ulaşım şebekesinin yeterli düzeyde olm ası zorunludur. B u üç önem li husus için gerekli tüm ünlem lerin alınm ası asla ihm al edilm em elidir. (19) Y angınların en az zararla atlatılm asında, eğitilm iş personel yanında, yangm la savaşta kullanılan söndürm e araç ve gereçlerinin de önem i büyüktür. Bunlar arasında çeşitli el araçlarının daim a yeterli m iktarda bulundurulm ası sağlanm alıdır. Ç ıkan ve büyüyen bir yangını söndürm ede m otorlu araçlardan, başta dozer olm ak üzere insan ve m alzem e naklinde helikopterlerin kullanılıınm a büyük önem verm ek gerekir. (20) Eğer istenen zam anda ve yerde uygun m iktarda kullanıldığında, tüm orm an yangınlarına karşı su ile savaşılabilir. Zira, suyun yanm aya olan etkisinin çok yüksek olduğu saptanm ıştır. Aynı şekilde orm an yangınlarının söndürülm esinde, özellikle son yıllarda birçok ülkelerde çeşitli kim yasal m addelerden de yararlanılm aktadır. Bu m addelerin de yurdum uzda kullanılm ası için gerekli incelem elerin yapılm ası uygun olacaktır. (21) G erek yangın çıkm adan önce, gerekse çıkm ış olan bir yangınla savaşta hava koşullarının öğrenilm esinde yangın m eteoroloji istasyonlarından büyük ölçüde yararlanılm aktadır. Yurdum uzda yangınların yörelerde sabit m eteoroloji istasyonlarının yeterli m iktarda kurulm ası sağlanm alıdır. A ynca, özellikle büyük yangınlarda yararlanılm ak üzere m obil m eteoroloji istasyonları da salın alınm alıdır. (22) Bugün dünyanın birçok ülkesinde yangınlardan çeşitli orm ancılık faaliyetlerinde, örneğin silviklütür, m era am enajm am, yaban hayvanlan am enajm am, havza am enajm am, arazi tem izlem e vb. alanlarda yararlanılm aktadır. Yurdum uzda da özellikle artıklann yakılm ası, yangınlarla savaşta (karşı ateş), böcek zararlarıyla savaşta vb. yangın kısıtlı olsa da kullanılm aktadır. Yangından daha geniş suretle yararlanm ak için gerekli geniş surette yararlanm ak için gerekli araştırm alann yapılm ası asla ihmal edilm em elidir. 6. SO N U Ç VE Ö N E R İL E R Buraya kadar yapılan açıklam alardım anlaşılacağı üzere T ürkiye'de hem en her yıl adet ve alanlan değişebilen çok sayıda yangınlak çıkm aktadır. Ülkemiz orm anları ve onnancılığı için yangın diğer tahrip faktörleri arasında daim a önemini ve güncelliğini korum uştur. Ö zellikle ülkem izde Akdeniz iklim inin hâkim olduğu yörelerde bilki toplum lan için büyük bir tehlike oluşturduğu gibi, bu toplum ların tür ve özellikleri de belirleyen önem li b ir etken olm uştur. Daha önce de ifade edildiği üzere T ürkiye'de K ızılçam ın doğal yayılış sahaları orm an yangınları açısından da en tehlikeli yöreleri oluşturm aktadır. Bu sahalardaki yangın tehlikesini en az zararla atlatabilm ek için yukarıda izahına çalışılan tüm tedbirlerin yerine getirilm esi son derece yararlı olacaktır. Bu ünlem lerin yerine getirilm esinde de özellikle Kızılçam 'm yayılış gösterdiği sahaya öncelik verilm esi gerekm ekledir. Bu konuda kanım ızca Kızılçam 'm yayılış gösterdiği alanlarda orm an yangınları açısından ivedilikle aşağıda sıralayacağım ız önerilerin yerine getirilm esi yararlı olacaktır. (1) 6831 sayılı O rm an K anunu'nun 75. m addesindeki zorunluluğa rağm en yangın em niyet yol ve şeritlerinin planlanm ası bitirilm iş, ancak bunların tam amı gerçekleştirilem em iştir. Gerek orm an yangınlarının önlenm esinde, gerekse orm an yangılarıyla savaşta büyük önemi olan bu tesirlerin K ızılçam 'm yayılış gösterdiği saltalardan başlanarak, en kısa sürede bitirilm esi zorunludur. Bu konuda ÇA N A K ÇIO Ğ LU (1988) ise şu görüşlere yer verm ektedir. B ugün T ürkiye orm anlarında yangm lann en çok çıktığı ve dolayısiyle yangın em niyet yol ve şeritlerinin yapılm asının zorunlu olduğu bölgeler Akdeniz, Ege ve M arm ara'dır. Zira, T ürkiye orm anlarında çıkan yangınların, istatistiklerine göre % 73,8'i bu bölgelerde çıkm aktadır. Adı geçen üç bölgede çıkan yangm lann büyük oram m yükseldiklerdeki K ızılçam orm anlannda m eydana gel
17 82 ALİ KÜÇÜ K O SM A N O Ğ LU m ektedir. D olayısiyle Türkiye'de yangm em niyet yol ve şeritlerinin yapılacağı orm an alanı oldukça sınırlı bir yörede bulunmakladır. A ynca yangm em niyet yol ve şeritlerinin, Orm an yol şebekesinin planlanm asından sonra yapılacağı ve bu yörelerde m evcut tüm doğal ve yapay engellerin de dikkate alınacağı düşünülürse yangm em niyet yol ve şeritleri için adı geçen üç bölge orm anlarında kayba uğrayacak orm an alanının T ürkiye çapındaki oranının n e kadar az olacağı ortaya çıkm ış olur. (2) H atırlanacağı üzere, orm anda çıkan bir yangm görünm eden ve yeri saptanm adan hiçbir söndürm e faaliyetine başlanam az. Y angınlann yerinin saptanm asında ve orm anın sürekli kontrol altında bulundurulm asında büyük önem i olan sabit gözetlem e noktalarının (kule ve kulübeler) 1983 yılından başlam ak üzere bilim sel yöntem le tüm Türkiye'de planlam ası bitirilm iştir. Yasal zorunluluğa rağm en kule ve kulübelerin inşaası henüz tam am lanam am ıştır. Öncelikle K ı/ılçam ın yayılış gösterdiği O rm an Bölge M üdürlüklerinden başlanm ak üzere bu tesislerin yapılm ası, daha sonra da orm an yangınları bakım ından 1. derecede tehlikeli olan O rm an Bölge M üdürlüklerinde, yangınlann en çok çıktığı yükseklik, örneğin 1200 m 'ye kadar olan orm anlann her yerinin 2 sabit gözetleme noktasından görülmesini sağlam ak için çalışılm alıdır. (3) B ilindiği gibi Türkiye'de reçine üretim i yapılan K ızılçam orm anlan (A kdeniz-ege-m arm ara bölgeleri) orm an yangınları açısından en hassas yörelerdir. Bu orm anlarda orm an yangınlan açısından tüm koruyucu tedbirlerin alınması ve bunlara uyulm ası son derece önemlidir. (4) A TA Y (1988)'a göre, Y angın riski arttıkça bölm e ve bölm ecikleri küçültm ek gerekir. Ürgenç'in O rm an G enel M üdürlüğünün 273 sayılı tebliğine atıfla bildirdiğine göre: yangm riskinin en çok olduğu ağaçlandırm a sahalarında, bölm elerin veya bölm eciklerin hektar, çok olduğu sahalarda hektar, orta derecede olduğu sahalarda hektar olması gerekm ektedir. Yağış itibariyle zengin İngiltere'de bile yeni tesis edilen ağaçlandırm a alanları yangm em niyet yollan ile 12 hektar büyüklükte parsellere aynlm ışlır (ERASLAN, 1969). (5) Y angm tehlikesi açısından hassas olan A kdeniz, Ege ve M arm ara bölgelerinde yetişm e m uhiti şartlan uygun olduğu takdirde iğne yapraklılar kanştınlarak m eşcerelerin kurulm ası ve ayrıca halihazırdaki m eşcerelerde de kanşım m korunm ası yangm çıkm a ve gelişm esi ihtim alini azaltacaktır. (6) A lçak rakım lardaki K ızılçam orm anları genellikle daha sık yandıklanndan, önceliğin bu alanlara verilm esi alınım tedbirlerin etkinliğini arttıracaktır. Karışık m eşcereler kurmak, orm anı bakım lı bulundurm ak ve temiz bir işletm ecilik uygulam ak gibi silvikültürel tedbirlerin yangınlann önlenm esi bakım ından büyük önem i vardır. Ö rneğin, iğne yapraklı orm anlara belirli oranlarda yapraklı ağaç kanşiırm am n yangm çıkm a ve genişlem e olasılığını önemli ölçüde düşürdüğü bilinen bir gerçektir. İğne yapraklı bir tür olm asına karşm, yangm tehlikesini azaltm ak bakım ından en uygun türlerden biri Cupresus sem pervirens'tir. (7) Ü lkem izde yangm sonucunda m eydana gelen yanık alanlar derhal ağaçlandınlm ayıp birkaç yıl kendi haline bırakıldığında, bu alanları orm andan yitirilm iş yerler olarak kabul etm ek gerekir*. K Ü Ç Ü K O SM A N O Ğ LU (1987, 1990) tarafından y ap ılan çalışm aların sonuçlarına göre, Türkiye de yıllan arasm da çıkan 51 adet büyük yangm incelendiğinde, birçok yangın alanının uzun yıllar ağaçlandırılm adığı anlaşılm ıştır. B öylece bu sahalar orm andan kaybedilm iş alanlar haline gelmiştir. Böylece bu sahalar orm andan kaybedilm iş alanlar haline gelmiştir. Bununla birlikte araştırm aya konu olan 1985 yılı tüm büyük yangm sahalarında süresi içerisinde gerekli çalışm alar yapılarak ağaçlandınlm ıştır. Böylece bu alanların yabanlaşm ası önlenmiştir. Ü lkem izde son yıllarda yanık sahalara gereken önem verilm iş ve bu sahaların ağaçlandırılm asında gerekli olan tüm liüzlik gösterilm iştir. Bu da T ürkiye orm anlan ve orm ancılığı için bir aşam adır.
18 KIZILÇAM -O RM AN YANGINLARI İLÎŞKİSİ 83 KAYNAKLAR A T AY, I Yangın Tehlikesini A zaltm ada Silvikiiltürel Tedbirler. Tarım O rm an ve K öyişleri Bakanlığı, Orman G enel M üdürlüğü Yayın N o.: 29, Seri No.: 672, A nkara. B AŞ, R Türkiye'de O rman Yangınları P roblem i ve Bazı K lim a tik F aktörlerin Yangınlara Etkileri Üzerine Araştırm alar. İ. Ü. Orman Fakültesi Dergisi, A, 15 (2), İstanbul. BAŞ, R. ve T. ÖYM EN Yangına N eden Olan Yanıcı M adde Sorunu ve Yanıcı M addenin A zaltılası. Tarım O rman ve K öyişleri B akanlığı, O rman G enel M üdürlüğü, Yayın N o.: 29, Seri No.: 672, Ankara. D PT VI. Beş Yıllık K alkınm a Planı Ö.İ.K. Raporu, T.C. B aşbakanlık D evlet P lanlam a Teşkilatı, Yayın N o.: D PT Ç A N AK Ç IO Ğ LU, II O rman Korum a. İstanbul Ü niversitesi O rm an F akültesi Yayınları, İ. Ü. Yayın N o.: 3315, O. F. Yayın N o.: 376, İstanbul Orm ancılığın 150. Yılında Orman Yangınları. 150'nci Yılında Türk O rm ancılığı Paneli, A n kara. ERASLAN, İ Aynıyaşlı O rm anlarda İçtaksim alın Yapılması E sasları ve Tekniği (Ö rnekleriyle). İstanbul Ü niversitesi O rm an F akültesi Yayınları, İ. Ü. Yayın N o.: 1447, O. F. yayın No.: 146, İstanbul. ERO N, Z A kdeniz Ü lkelerinde Orman Yangını Sorunu. O rm ancılık A raştırm a E nstitüsü Dergisi. 28 (56), Ankara. K Ü Ç Ü K O SM A N O Ğ LU, A. 19S7. Türkiye O rm anlarında Ç ıkan Yangınların Sınıflandırılm ası ile B üyük Yangınların Çıkma ve G elişme N edenleri. O rm an G enel M üdürlüğü, Yayın No.: 662, Seri N o.: 28, Ankara. K Ü Ç Ü K O SM ANOĞLU, Büyük O rman Yangınlarını Elim ine E tm ede Yanıcı M addenin D ü zenlenm esi. Tarım Orman ve K öyişleri Bakanlığı O rman G enel M üdürlüğü, Yayın N o.: 29, Seri No.: 672, A nkara. K Ü Ç Ü K O SM A N O Ğ LU, Türkiye'de 1985 Yılında Ç ıkan B üyük O rm an Yangınları Üzerine Araştırm alar. İ. Ü. Orman Fakültesi Dergisi, A, 40 (1), İstanbul. K Ü Ç Ü K O SM A N O Ğ LU, A m enajm an P lanlarının D üzenlenm esinde O rm an Yangınları A çısından D ikkate A lınm ası G ereken Esaslar. Orm ancılığım ızın O rman A m enajm anının Dünü, B ugünü ve G eleceğine İlişkin G enel Görüşme, K asım, Ankara. NE YİŞÇ İ, T Kızılçam O rm anlarında Yangından Korunm a ve M ücadele. Orm ancılık A raştırm a Enstitüsü Yayınları, Seri No.: 52, Ankara. O RM AN G E N E L M Ü D ÜRLÜĞ Ü Sayılı O rman Kanunu. O R M A N G E N E L M Ü D Ü RLÜ Ğ Ü Türkiye O rm an Envanteri. Sıra No. 13, Seri No. 630, A n kara. O R M A N G E N E L M Ü D Ü RLÜ Ğ Ü Orman K orum a ve Yangınla İlg ili İstatistik ve D eğerlendirm eler. O rm an Genel M üdürlüğü Yayınlarından, Ankara. O RM AN G E N E L M Ü D Ü RLÜ Ğ Ü /4 Sayılı Ek tebliğ, Ankara.
19 84 ALİ KÜ ÇÜKOSM ANOĞLU O RM AN G ENEL M ÜDÜRLÜĞÜ /5 Sayılı Ek tebliğ, A nkara. ŞAD, II. C Türkiye de Reçine Üretimi Yapılan O rm anların Am enajm an Esasları H akkında A raştırm alar. İstanbul üniversitesi O rman Fakültesi Yayınları, İ. Ü. Yayın No.: 2075, O. F. Yayın N o.: 214, İstanbul. YEŞİLE Ç ERÇ EVE Orman Yangınları. Foça Sunta San. ve Tic. A. Ş. Yayın, Sayı, 16.
SERÎ B C İLT 40 SA YI İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ DERGI S
SERÎ B C İLT 40 SA YI 4 1990 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ I DERGI S DEVLET ORMAN İŞLETMELERİNDE SABİT SERMAYENİN ÖNEMİ VE SERMAYENİN HESAPLANMASINDA KULLANILABİLECEK BİR YÖNTEM A raş. G ör. Devlet
DetaylıÇ ayır M era E kolojisi
Ç ayır M era E kolojisi M ekanik F aktörler M ekanik faktörler, (a) rüzgâr ve (b) ateş (yangın) başta olm ak üzere, çığ, kum ul v.b etm enlerdir. İklim den kaynaklanır. R üzgâr ve ateş vejetasyon karakterinin
DetaylıİMAR VE ŞEHİRCİLİK DAİRESİ BAŞKANLIĞI
BİRİM İMAR VE ŞEHİRCİLİK DAİRESİ BAŞKANLIĞI Tarih: 27-10.2014 TALEP SAHİBİ Antalya Büyükşehir Belediyesi Ac I MECLİS TOPLANTISININ TARİHİ VE GÜNDEM MADDESİ TALEP KONUSU KOMİSYON RAPORU: Büyükşehir Beiediye
DetaylıT.C. TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ T.C GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI. Kaliteli Üret! Elde Et!
T.C GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI T.C. TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kaliteli Üret! Elde Et! ANKARA - 2015 YÜKSEK VERİM VE KALİTE İÇİN GÜBRELEME > / Yüksek verim ve kalite için buğdayın
DetaylıBİRİM İÇ DEĞERLENDİRME RAPORU. Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü. Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi Kat :1
BİRİM İÇ DEĞERLENDİRME RAPORU Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi Kat :1 13 Şubat 2017 İÇ DEĞERLENDİRME RAPORU A.Kurum Hakkında Bilgiler İletişim Bilgileri İşletme Müdürü
DetaylıOrman Koruma Dersi. ORMAN YANGIN DAVRANIŞI Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Ekim 2014
Orman Koruma Dersi ORMAN YANGIN DAVRANIŞI Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Ekim 2014 ORMAN YANGINI DAVRANIŞI? ORMAN YANGINI DAVRANIŞI Yangın davranışını tahmin etmek için aşağıdakilerin bilinmesi ve anlaşılması
Detaylı15. ORMAN YANGIN YOLLARI VE ŞERİTLERİ. Planlanması Yapım Bakım. Yangın Emniyet Yol ve Şeritleri
15. ORMAN YANGIN YOLLARI VE ŞERİTLERİ Planlanması Yapım Bakım Yangın Emniyet Yol ve Şeritleri Akdeniz coğrafyası ve iklim kuşağında yer alan ülkemiz ormanları, yaz aylarında yoğun bir yangın tehdidi altında
DetaylıİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
SERİ CİLT SAYI SERIES A VOLÜM E NUM BER SERIE A b a n d 5 5 h e f t SERIE TOM E FA SCICU LE İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ DERGİSİ R E V IE W O F T H E F A C U L T Y O F F O R E S T R Y, U N IV
DetaylıTürkiye de Eğitim Hizmetlerinin Kamu Harcamları Açısından Analizi1'
Türkiye de Eğitim Hizmetlerinin Kamu Harcamları Açısından Analizi1' Dr. Engin ATAÇ** Eskişehir iktisadı ve Ticari İlimler Akademisi Maliye Kürsüsü asistanı Dr. Engin Ataç «Türkiye'de Eğitim Hizmetlerinin
DetaylıORMAN YANGIN DAVRANIŞINA GİRİŞ
Orman Koruma Dersi ORMAN YANGIN DAVRANIŞINA GİRİŞ Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Ekim 2014 1.2. Orman Yangını Tanımı Orman yangını, çevresi açık olması nedeniyle serbest yayılma eğiliminde olan ve ormandaki
DetaylıORMAN KORUMA YANGIN AMENAJMANI
ORMAN KORUMA YANGIN AMENAJMANI Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Kasım 2014 Yangın amenajman planlamaları yangın önleme programları, yangın öncesi ve yangınla savaş planlamaları ile yangının amenajman aracı olarak
Detaylı2. Karışımın Ağaç Türleri Meşcere karışımında çok değişik ağaç türleri bulunur. Önemli olan, ağaçların o yetişme ortamı özelliklerine uyum gösterip
2. Karışımın Ağaç Türleri Meşcere karışımında çok değişik ağaç türleri bulunur. Önemli olan, ağaçların o yetişme ortamı özelliklerine uyum gösterip karışıma katılabilmeleridir. Karışımdaki ağaç türleri
DetaylıSİLVİKÜLTÜRÜN TEMEL İLKELERİ. Doç. Dr. Zafer YÜCESAN
SİLVİKÜLTÜRÜN TEMEL İLKELERİ Doç. Dr. Zafer YÜCESAN TEMEL KAVRAMLAR Ağaç? Orman? Mekanik ve Organik görüş? Yaşam ortaklığı? Silvikültür? Amacı ve Esasları? Diğer bilimlerle ilişkileri? Yöresellik Kanunu?
DetaylıBÖLÜM 3. Artvin de Orman Varlığı
BÖLÜM 3 Artvin de Orman Varlığı Özgür EMİNAĞAOĞLU Orman, oldukça geniş bir alanda kendine özgü bir iklim oluşturabilen, belirli yükseklik, yapı ve sıklıktaki ağaçlar, ağaçcık, çalı ve otsu bitkiler, yosun,
DetaylıORMAN KORUMA ORMAN KORUMA YA GİRİŞ
ORMAN KORUMA ORMAN KORUMA YA GİRİŞ Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Ekim 2014 Foto: İ.BAYSAL Balıkesir, 2006 Orman Korumanın Tanımı Modern ormancılığın amacı, ormanın devamlılığını sağlayarak en uygun yararlanmayı
DetaylıT.C. AN TALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI. İmar veşehircilik Dairesi Başkanlığı
Antalya Büyükşehir Belediyesi Planlama Şube Müdürlüğü Sayı: 90852262-301.03-E.306 Tarih: 31.01.2017 22.02 Dosya Numarası. 2017-21087 T.C. AN TALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI. İmar veşehircilik Dairesi
DetaylıT.C. ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı
A ntalya BûyCıkşetıir Belediyesi Planlam a Şub e Müdürlüğü Sayı; 90852262-301.03-E.1 173 Tarih; 28.04,2017 17:50 Oosya Numarası: 2017> 1337 T.C. ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI İmar ve Şehircilik
DetaylıSERt [o) CİLT 35 SAYI ORMAN FAKÜLTESİ. DERGtSİ
SERt [o) CİLT 35 SAYI 1 1985 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ DERGtSİ ORMAN YANGINLARI Ar. Gör. Ali KÜÇÜKOSMANOĞLU* Kısa Özet Canlı bir varlık olan orman, açıkta bulunması nedeniyle biyotik ve abiyotik
DetaylıOrman Koruma Dersi YANGIN EKOLOJİSİ
Orman Koruma Dersi YANGIN EKOLOJİSİ Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Ekim 2014 Orman Yangınları Karadeniz Ege Akdeniz Yangın Ekolojisi KONULAR: Konu I: Yangın Tarihi Konu II: Konu III: Konu IV: Konu V: Konu
DetaylıDOĞU KARADENİZ BÖLGESİNDEKİ HİDROMETRİK ÇALIŞMALAR
FORUM 2009 Doğu Karadeniz Bölgesi Hidroelektrik Enerji Potansiyeli ve Bunun Ülke Enerji Politikalarındaki Yeri, 13-15 Kasım 2009, Trabzon DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNDEKİ HİDROMETRİK ÇALIŞMALAR İmdat KARAMAN
DetaylıT.C. ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı Planlama Şube Müdürlüğü
Antalya Büyükşehir Belediyesi Planlama Şube Müdürlüğü Sayı: 90852262-301.03-E.15 Tarih: 02.01.2017 22:26 Dosya Numarası: 2017-263 T.C. ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI İmar ve Şehircilik Dairesi
DetaylıGENEL G EREK ÇE M ADDE G EREK ÇELERİ. Madde 1, Onay Yasa Tasarısı nın kısa ismini düzenlemektedir.
f \N ' GENEL G EREK ÇE Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Tarım ve Doğal K aynaklar Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Köyişleri B akanlığının tarım sal araştırm alar alanında işbirliğini geliştirmek
DetaylıIĞDIR ARALIK RÜZGÂR EROZYONU ÖNLEME PROJESİ İZLEME RAPORU
Rapor No. :1 Tarihi: 04/12/2012 IĞDIR ARALIK RÜZGÂR EROZYONU ÖNLEME PROJESİ İZLEME RAPORU Projenin Adı: Iğdır Aralık Rüzgâr Erozyonu Önleme Projesi Proje Alanının Genel Özellikleri: Iğdır İli Aralık İlçesinde
DetaylıİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
SE R İ B CİLT 3 4 SAYI 1 1984 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ : DERGİSİ TÜRKİYE DE ORMAN YOL ŞEBEKE PLÂNLARININ DÜZENLENMESİ VE ETÜD APLİKASYONU Doç. Dr. Ö. Bülend S E Ç K İN 1 K ı s a ö z e t B
DetaylıEğitimin Kalkınma Apışından Önemi
Eğitimin Kalkınma Apışından Önemi Işıl ÜNAL(*) G ünüm üzde tüm ülkeler, sağlıklı bir ekonom ik işleyişi sağ layabilm ek için çeşitli düzeylerde ve biçim lerde p lan lam a y a p m a zorunluluğu duym aktadırlar.
DetaylıULUSLARARASI EĞİTİSV3 HAREKETLERİ
ULUSLARARASI EĞİTİSV3 HAREKETLERİ Fen ve Teknolojisi S{ltlîîîinc 3 Ucuz Araçlar* Sait G. Elgin** U N E S C O nun üstlendiği görevin bir gereği olarak, gelişm ekte olan ülkelerde, eğitimin niteliğini artırm
DetaylıBİR ANADOLU DİYARI ERMENEK
BİR ANADOLU DİYARI ERMENEK A nadolu nun tarihine şahitlik eden ve eşsiz doğal güzellikleriyle ün salan Toros D ağları nın o kendine has havasıyla bütünleşm iş Ermenek, K aram an iline bağlı şirin bir ilçedir.
DetaylıTRABZON İLİ SÜRMENE İLÇESİ ÇAMBURNU YÖRESİNDE ÇIKAN ORMAN YANGINI HAKKINDA RAPOR
TRABZON İLİ SÜRMENE İLÇESİ ÇAMBURNU YÖRESİNDE ÇIKAN ORMAN YANGINI HAKKINDA RAPOR 1. Giriş Türkiye Ormancılar Derneği genel merkezinin talebi ve görevlendirmesi üzerine TOD KTÜ Orman Fakültesi temsilcisi
Detaylıempozuumu D üretmen en d Okulları / lo^emo 7er: ' STE< Özel AuUem Iar\V\ ' 'İİ+ Nisan 00?- ~ ~ e,
Iar\V\ ' 'İİ+ Nisan 00?- 7er: ' STE< Özel AuUem Okulları ~ ~ e, ve / lo^emo D üretmen en d empozuumu İSTEK Ö/el Acıbadem Okulları İbrahımaga Mah. Bag.Sok No: 4 34718 Acıbadem/İSTANBUL Tel: 0216 325 30
DetaylıTürkiye Antepfıstığı Sektörünün Ekonometrik Analizi
I ürkiye V. Tarım Ekonomisi Kongresi 18-20 Eylül 2002 Erzurum Türkiye Antepfıstığı Sektörünün Ekonometrik Analizi Adcnı AKSOY Tecer ATSAN Fahri YAVUZ Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi larıın Ekonomisi
DetaylıSedirler (Cedrus) Türkiye de doğal olarak yetişen. Türkiye de egzotik (yaygın ya da parklarda)
Sedirler (Cedrus) Türkiye de doğal olarak yetişen Toros (Lübnan) Sediri (C. libani) Türkiye de egzotik (yaygın ya da parklarda) Himalaya Sediri Atlas Sediri (C. deodora) (C. atlantica) Dünyada Kuzey Afrika,
DetaylıAkdeniz iklimi / Roma. Okyanusal iklim / Arjantin
Akdeniz iklimi / Roma Okyanusal iklim / Arjantin Savan iklimi/ Meksika Savan iklimi/ Brezilya Okyanusal iklim / Londra Muson iklimi/ Calcutta-Hindistan 3 3 Kutup iklimi/ Grönland - - - - - - -3-4 -4 -
DetaylıT.C K AM U DENETÇİLİĞİ KURUM U RET KARARI
KAMU DENETÇİllCi KURUMU T.C K AM U DENETÇİLİĞİ KURUM U ŞİK AYET NO : 01.2013/428 K ARAR T A R İH İ:21/03/2014 RET KARARI ŞİKAYET EDİLEN İDARE ŞİKAYETİN KONUSU ŞİKAYET BAŞVURU TARİHİ Em niyet Genel M üdürlüğü
DetaylıİKLİM TİPLERİ. Yıllık ortalama sıcaklık 25 C dolayındadır. Yıllık ve günlük sıcaklık farkı 2-3 C yi geçmez. Yıllık yağış miktarı 2000 mm den
İKLİM TİPLERİ Dünya'nın hemen her bölgesinin kendine özgü bir iklimi bulunmaktadır. Ancak, benzer iklim kuşaklarına sahip alanlar büyük iklim kuşakları oluştururlar. Yüzlerce km 2 lik sahaları etkileyen
DetaylıSİLVİKÜLTÜREL PLANLAMA-7. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER
SİLVİKÜLTÜREL PLANLAMA-7 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER SILVIKÜLTÜRÜN AMACı: Koru ormanı İşletmelerinin Silvikültürel Planlaması Tıraşlama İşletmesi: Bir alan üzerinde yaşlı ağaçların aynı zamanda kesilmesi
DetaylıİÇİNDEKİLER YAZARLAR HAKKINDA...VII. ÖNSÖZ (Av. Hakan BEZGİNLİ)... XIII. ÖNSÖZ (Dr.Jur. Tuııay KOKSAL)...XV İÇİNDEKİLER...XVII GİRİŞ...
r İÇİNDEKİLER YAZARLAR HAKKINDA...VII ÖNSÖZ (Av. Hakan BEZGİNLİ)... XIII ÖNSÖZ (Dr.Jur. Tuııay KOKSAL)...XV İÇİNDEKİLER...XVII GİRİŞ...1 Birinci Böliim KARAYOLU TAŞIMACILIĞI İLE İLGİLİ TEMEL KURALLAR 1.
DetaylıFİDANCILIK TEKNİĞİ DERS 2: FİDANLIK İŞLETMELERİ İÇİN YER SEÇİMİ
FİDANCILIK TEKNİĞİ DERS 2: FİDANLIK İŞLETMELERİ İÇİN YER SEÇİMİ 2. AÇIK ALAN FİDANLIK İŞLETMELERİ İÇİN YER SEÇİMİ FİDANLIK İŞLETMELERİ İÇİN YER SEÇİMİ Genel ve özel mevki özellikleri İklim özellikleri
DetaylıORMANCILIĞIMIZ (TOHUM-FİDAN-AĞAÇLANDIRMA)
ORMANCILIĞIMIZ (TOHUM-FİDAN-AĞAÇLANDIRMA) Prof. Dr. İbrahim TURNA Orman Nedir? Orman, sadece ağaç ve ağaççık toplulukları değildir. Orman canlı ve büyük bir sistemdir. Bu sistem; ağaçlar, çalılar, otlar,
DetaylıGÜNEY EGE DEKİ DENİZ BALIKLARI İŞLETMELERİNİN GENEL DURUMU VE SORUNLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Türkiye 2. Tarım Ekonomisi Kongresi, 4-6 E GÜNEY EGE DEKİ DENİZ BALKLAR İŞLETMELERİNİN GENEL DURUMU VE SORUNLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTRMA Yrd.Doç.l)r.Ahmet döker ELBEK 1Dr.Dilek 1. GİRİŞ Türkiye'de yetiştiricilik,
DetaylıAksi durumda yabacı bir bölgeden getirilen ırk/ırklar o yöreye uyum sağlamış yerel ırklarla polen alışverişine giriştiklerinde genetik tabanda
Ağaçlandırma çalışmalarına temel oluşturacak tohum sağlanmasını emniyetli hale getirebilmek için yerel ırklardan elde edilen tohum kullanılması doğru bir yaklaşımdır. Aynı türde de olsa orijin denemeleri
DetaylıIğdır Aralık Rüzgâr Erozyonu Önleme Projesi
Iğdır Aralık Rüzgâr Erozyonu Önleme Projesi Proje Alanının Genel Özellikleri: Iğdır ili Türkiye nin en kurak ili olup yıllık yağış miktarı 250 mm civarındadır (Meteoroloji kayıtları). Yağan yağış ya da
DetaylıSERİ B CİLT 44 SAYı ORMAN FAKULTESI DERGISI
SERİ B CİLT 44 SAYı 1 2 1994 İSTANBUL ÜNİvERSİTESİ ORMAN FAKULTESI.. DERGISI ÜLKEMİzDE ORMAN YANGıNLARı VE YANGıN SEZONLARı Y. Doç. Dr. Ali KÜÇÜKOSMANOGLUl) Kısa Ormanın kendine düşen görevleri yerine
DetaylıÖZEL EGE LİSESİ İKLİM
ÖZEL EGE LİSESİ İKLİM Rehber Öğretmen : Şule Yıldız Hazırlayanlar : Bartu Çetin Burak Demiral Nilüfer İduğ Esra Tuncer Ege Uludağ Meriç Tekin 2000-2001 İZMİR TEŞEKKÜR Bize bu projede yardımda bulunan başta
DetaylıT.C K A R A B Ü K İLİ İL G E N E L M E C L İS İ
T.C KARABÜK İLİ İL GENEL MECLİSİ Başkan :H üsnü ÖZCAN Birleşim :1 Katip Üye : Ergün ÖZGÜN Toplantı :9 K atip Üye : Ahm et KOÇ Karar Tarihi :03.09.2012 A y /Y ıl : EYLUL/2012 Karar No : 188 Kararın Özeti:
DetaylıORMAN KORUMA KONTROLLÜ VE AMAÇLI YAKMA
ORMAN KORUMA KONTROLLÜ VE AMAÇLI YAKMA Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Aralık 2014 Yangın ekolojisinin temel bir mantığı olarak, yangın ne yıkıcı ne de yapıcı özelliktedir. Yangın, sadece ekosistem yapısında
DetaylıŞUBE MÜDÜRÜ (TEKNİK) TERCİH EDİLEBİLECEK BİRİMLER 3 ADANA ORMAN VE KÖY İLİŞKİLERİ ŞUBE MÜDÜRÜ 7 AMASYA İŞLETME VE PAZARLAMA ŞUBE MÜDÜRÜ
ŞUBE (TEKNİK) TERCİH EDİLEBİLECEK BİRİMLER 1 ADANA AĞAÇLANDIRMA ŞUBE 2 ADANA 3 ADANA ORMAN VE KÖY İLİŞKİLERİ ŞUBE 4 AĞAÇLANDIRMA DAİRESİ ÖZEL AĞAÇLANDIRMALAR ŞUBE 5 AMASYA AĞAÇLANDIRMA ŞUBE 6 AMASYA 7
DetaylıYANGINI ETKİLEYEN ANA FAKTÖRLER
YANGINI ETKİLEYEN ANA Savaş organizasyonun başarıya ulaşabilmesi, yangının nerede ve nasıl çıkabileceğini bilmeye bağlıdır. Yangın ana faktörlerini, yani yangınların yayılmasında rol oynayan etkenleri
DetaylıT.C. ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı Planlama Şube M üdürlüğü BAŞKANLIK M AKAM INA
T.C. ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı Planlama Şube M üdürlüğü ou İ* LUf V \ EXP02016 ANTALYA Sayı : 90852262-301.03-.../.../2015 Konu: Kepez 10053 ada 1,2,3,4,5,6 parseller
DetaylıYayınları, Milli Eğitim Basım Evi, İSTANBUL 1973, (29x20. cm, 221 sayfa, Renkli 4 Türkiye H aritası, 51 resim).
İK İ C İLTLİK YENİ BİR ESER: T Ü R K İY E P ro f. D r. R e şa r İZ B IR A K - Türkiye (I.) Milli Eğitim Bakanlığı K ültür Yayınları, Milli Eğitim Basım Evi, İSTANBUL 1972. (29x20 cm, 221 sayfa, Renkli
DetaylıBİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA
BİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA EKOSİSTEM İLE BİYOM ARASINDA İLİŞKİ Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen abiyotik ve biyotik faktörlere bağlı olarak bitki ve hayvan topluluklarını barındıran
DetaylıBİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 26 ŞUBAT 2014
BİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM DOÇ. DR. YASEMEN SAY ÖZER 26 ŞUBAT 2014 1 19.02.2014 TANIŞMA, DERSLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER, DERSTEN BEKLENTİLER 2 26.02.2014 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 3 05.03.2014 DOĞAL
DetaylıCU M H URİYET İN 50. YILD ÖNÜM ÜNDE CO Ğ R A FY A. D oç. Dr. Erdoğan A K K A N
CU M H URİYET İN 50. YILD ÖNÜM ÜNDE CO Ğ R A FY A D oç. Dr. Erdoğan A K K A N Coğrafya A raştırm aları Enstitüsü M üdürü 29 E K Î M 1973 de ulusça C U M H U R İ Y E T İ M İ Z İ N 50. yıldönüm ünü kutlam
DetaylıORMAN FAKÜLTESİ DERGİSİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ. SE R Î CÎLT SAYI SER IES p VOLÜME NUMBE.R ~ M I H SER IE O BAND t ö H EFT ^ İV/O SER IE TOME FASCICULE
SE R Î CÎLT SAYI SER IES p VOLÜME NUMBE.R ~ M I H SER IE O BAND t ö H EFT ^ İV/O SER IE TOME FASCICULE İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ DERGİSİ R E V IE W O F T H E F A C U L T Y O F FO R E ST R Y,
DetaylıT.C. V W ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı Planlama Şube Müdürlüğü
s» 6 * o O T.C. V W ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ EXpHQ16 İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı Planlama Şube Müdürlüğü 0/^nıımot*C Sayı : 90852262-301.03- to k L Q jd $3 Konu: Kepez 490-491 ve 115-126
DetaylıFaydalanmanın düzenlenmesi
Faydalanmanın düzenlenmesi Tüm Ormanlarda ortaklaşa Düzenleme Süresi Tesviye (Denkleştirme) Süresi Değişiklik (Tahvil=İntikal) Süresi Amenajman Planı Süresi Kesim Planı Süresi Tüm Ormanlarda Düzenleme
DetaylıP E P 1 0 1 _ H 0 5 C
Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR BİTKİ TANIMA I P E P 1 0 1 _ H 0 5 C u p r e s s u s s e m p e r v i r e n s ( A d i s e r v i - A k d e n i z s e r v i s i ) C u p r e s s u s a r i z o n i c a ( A r i z o n
DetaylıTARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA
TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA 6.3.2.4. Akdeniz Bölgesinde Tarımsal Ormancılık Uygulamaları ve Potansiyeli Bölgenin Genel Özellikleri: Akdeniz kıyıları boyunca uzanan Toros
DetaylıS E R İ B C İL T 39 SA Y I İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ D E R G İ S İ
S E R İ B C İL T 39 SA Y I 3 1989 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ D E R G İ S İ AĞAÇ MALZEME KALİTESİ VE SİLVİKÜLTÜREL TEDBİRLER Prof. Dr. Yılmaz BOZKURT D Doç. Dr. Nıırgiin ERDİN B K ı s a Ö z e
DetaylıT.C. A N T A L Y A B Ü Y Ü K Ş E H İR B E L E D İY E B A Ş K A N L IĞ I im ar ve Ş ehircilik Dairesi Başkanlığı B A Ş K A N L IK M A K A M IN A
W «7 W H ^ W.. «W W 4 W W i;w W I Planlama Şube Müdürlüğü Sa/ı: 90852262-301.03-E.964 Tarih: 05.04.20171231 Dos/a Numarası: 2017-64110 İQ T.C. A N T A L Y A B Ü Y Ü K Ş E H İR B E L E D İY E B A Ş K A
DetaylıSINAVI KAZANAN ADAYLARIN DİKKATİNE
SINAVI KAZANAN ADAYLARIN DİKKATİNE Şirketimizin taşra teşkilatının 4857 sayılı İş Kanunu'na tabi daimi işçi statüsünde 137 Elektrik ve 16 Elektronik Teknisyeni ile 47 Elektrik Teknikeri olmak üzere toplam
DetaylıDünya kendi içinde benzerlik gösteren 6 büyük flora alemine ayrılır: 1.Holarktikflora alemi 2.Paleotropis, 3.Neotropis, 4.Australis 5.
Dünya kendi içinde benzerlik gösteren 6 büyük flora alemine ayrılır: 1.Holarktikflora alemi 2.Paleotropis, 3.Neotropis, 4.Australis 5.Arkensis, 6.Kapensis Flora alemleri flora bölgelerine (region), flora
DetaylıORMAN AMENAJMANI ( BAHAR YARIYILI)
ORMAN AMENAJMANI (2016-2017 BAHAR YARIYILI) YETİŞME ORTAMI ENVANTERİ Yetişme Ortamı? Orman toplumu ve onunla birlikte yaşayan diğer canlıların yetişmesini, gelişmesini sağlayan ve onları sürekli etkisi
DetaylıORMANCILIKTA UZAKTAN ALGILAMA. ( Bahar Yarıyılı) Prof.Dr. Mehmet MISIR. 2.Hafta ( )
2.Hafta (16-20.02.2015) ORMANCILIKTA UZAKTAN ALGILAMA (2014-2015 Bahar Yarıyılı) Prof.Dr. Mehmet MISIR Ders İçeriği Planlama Sistemleri Envanter Uzaktan Algılama (UA) Uzaktan Algılamanın Tanımı ve Tarihsel
DetaylıSERÎ B CİLT 34 SAYI İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ DERGİSİ
SERÎ B CİLT 34 SAYI 2 1984 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ DERGİSİ TÜRKİYE DE EN YAŞLI SEDİR AĞACI AMBAR KATRAN Doç. Dr. M. D oğan KANTARCI3 K ı s a Ö z e t Sedir orm anlarım ızdaki araştırm alarım
DetaylıPicea (Ladin) Picea abies (Avrupa Ladini) Picea orientalis (Doğu Ladini) Picea glauca (Ak Ladin) Picea pungens (Mavi Ladin)
Picea (Ladin) 1 Picea abies (Avrupa Ladini) Picea orientalis (Doğu Ladini) Picea glauca (Ak Ladin) Picea pungens (Mavi Ladin) Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR SAÜ PMYO 19.12.2012 Picea (Ladin) 2 Picea (Ladin)
DetaylıGELECEĞİ DÜŞÜNEN ÇEVREYE SAYGILI % 70. tasarruf. Sokak, Park ve Bahçelerinizi Daha Az Ödeyerek Daha İyi Aydınlatmak Mümkün
www.urlsolar.com S L D-S K -6 0 W ile 1 5 0 W St an d art S o kak L a m ba sı F iya t K arşılaşt ırm a sı kw h Ü c reti Yıllık Tü ke tim Ü cre ti Y ıllık T ü ketim Fa rkı kw Sa at G ü n A y Stan d art
Detaylı/ \ / \ T.C. ERDEMLİ KAYMAKAMLIĞI İlçe Yazı İşleri Müdürlüğü. Sayı : ÂF 3 ^ S Konu : Yayla Alanları Kullanıcı Tespit İlanı
T.C. KAYMAKAMLIĞI İlçe Yazı İşleri Müdürlüğü Sayı : 91375411-518-..ÂF 3 ^ S Konu : Yayla Alanları Kullanıcı Tespit İlanı o 3 jstos/.üu İlg i: Erdemli Orman İşletme Müdürlüğünün 18.08.2014 tarihli ve 1655493
Detaylı128 ADA 27 VE 32 PARSEL NUMARALI TAŞINMAZLARA YÖNELİK 1/5000 ÖLÇEKLİ AÇIKLAMA RAPORU
AKÇAKALE KÖYÜ (MERKEZ/GÜMÜŞHANE) 128 ADA 27 VE 32 PARSEL NUMARALI TAŞINMAZLARA YÖNELİK 1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU 2016 AKÇAKALE KÖYÜ-MERKEZ/GÜMÜŞHANE 128 ADA 27 VE 32 NUMARALI PARSELLERE
DetaylıYangına Hassas Yerlerde, Özellikle Yerleşim Alanları Çevresinde Alınabilecek Yangın Koruma Önlemleri
Yangına Hassas Yerlerde, Özellikle Yerleşim Alanları Çevresinde Alınabilecek Yangın Koruma Önlemleri Mehmet Altuğ KÜÇÜKOSMANOĞLU 1, Dr. Hamit AYBERK 1, Yard. Doç. Ali KÜÇÜKOSMANOĞLU 1 İstanbul Üniversitesi,
DetaylıMEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri
MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri Türkiye de Sıcaklık Türkiye de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı Türkiye haritası incelendiğinde Yükseltiye bağlı olarak
Detaylı8. Meşceredeki yapısal değişim Meşcere geliştikçe onu oluşturan ağaçların büyümesi, gelişmesi, türlerin varlığı, bulunma oranı vb özellikler de
8. Meşceredeki yapısal değişim Meşcere geliştikçe onu oluşturan ağaçların büyümesi, gelişmesi, türlerin varlığı, bulunma oranı vb özellikler de değişir. Saf meşcerelerde değişim, her bir bireyin hayatta
DetaylıT.C. A N TA LY A B Ü Y Ü K ŞE H İR BELED İY E B A ŞK A N LIĞ I İm ar ve Şelıircilik D airesi Başkanlığı
A n la lya Bü^/Ckşehir Belediyesi Planlam a Ş u b e M uourttığu S a y ı 9085?2 6 2-3 0 1 0 3 -E 18^1 Ta rih 03.0 7.20 1 7 20.3 7 D o sya N um arası' 2 017-1 21063 T.C. A N TA LY A B Ü Y Ü K ŞE H İR BELED
DetaylıBölgesel iklim: Makroklima alanı içerisinde daha küçük alanlarda etkili olan iklimlere bölgesel iklim denir.(marmara iklimi)
YERYÜZÜNDEKİ BAŞLICA İKLİM TİPLERİ Matematik ve özel konum özelliklerinin etkisiyle Dünya nın çeşitli alanlarında farklı iklimler ortaya çıkmaktadır. Makroklima: Çok geniş alanlarda etkili olan iklim tiplerine
DetaylıP İO N D İA 45 m g ta b le t A ğız yolu ile a lın ır
P İO N D İA 45 m g ta b le t A ğız yolu ile a lın ır Etkin madde: H er tablet 45 m g pioglitazon (hidroklorür olarak) içerir. Yardımcı maddeler: Laktoz m onohidrat, hidroksipropil selüloz, kalsiyum karboksim
DetaylıM Ü FE TT Ġġ Y A R D IM C ILIĞ I S IN A V I B A ġ V U R U FO R M U
M Ü FE TT Ġġ Y A R D IM C ILIĞ I S IN A V I B A ġ V U R U FO R M U S ınava girm ek istediğiniz ili seçiniz İstanbul Ankara 4,5*6 eb ad ın dakifoto ğrafın ızı yap ıştırın ız İzm ir B ilim sınavına girm
DetaylıS E R İ B C İL T 39 SA Y I İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ D E R G İ S İ
S E R İ B C İL T 39 SA Y I 3 1989 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ D E R G İ S İ DÜNYADA VE TÜRKİYE'DE AĞAÇ İŞLEYEN MAKİNA ÜRETİMİ VE TİCARETİ Prof. Dr. Ahmet KURTOĞLU D Ar. Gör. Metin KAHVECİ D Kısa
DetaylıANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı
Anıaiya buyukşenır beıeaıyesı Planlama Şube Müdürlüğü Sayı: 90852262-301.03-E.898 Tarih: 04.04.2017 00:04 Dosya Numarası: 2017-63615 1.0. ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI İmar ve Şehircilik Dairesi
DetaylıS E R Î C ÎL T SA Y I S E R IE S «VOLÜM E N U M B E R 4 l A l f t S E R IE D BAND t V H E F T I İV/V ORMAN FAKÜLTESİ DERGİSİ
S E R Î C ÎL T SA Y I S E R IE S «VOLÜM E N U M B E R 4 l A l f t S E R IE D BAND t V H E F T I İV/V S E R IE TOM E FA S C IC U L E İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ DERGİSİ R E V IE W O F T H E F
DetaylıYANGIN HASSASİYET DERECESİNİN BELİRLENMESİ: TAŞKÖPRÜ ORMAN İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ ÖRNEĞİ
Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi 6 (1-2) (2005), 28-34 YANGIN HASSASİYET DERECESİNİN BELİRLENMESİ: TAŞKÖPRÜ ORMAN İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ ÖRNEĞİ Ömer KÜÇÜK Sabri ÜNAL Gazi Üniversitesi, Kastamonu
DetaylıORMAN KORUMA YANGIN TEHLİKE ORANLARI SİSTEMİ
ORMAN KORUMA YANGIN TEHLİKE ORANLARI SİSTEMİ Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Kasım 2014 Yangın tehlikesi; topografya, hava halleri ve yanıcı maddeler gibi sabit ve değişken çevre faktörlerine bağlı olarak ortaya
DetaylıT.C. ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığı Engelli Hizmetleri Şube M üdürlüğü
T.C. ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığı Engelli Hizmetleri Şube M üdürlüğü Sayı: 16092535-030.03.-2014-2 ^ / 1, #! 3\. /ftf/2014 Konu: Özel Gereksinimli Bireyleri DesteKİeme
DetaylıPorsuk. Şube : Gymospermae Sınıf : Coniferae Takım : Taxoideae Familya : Taxaceae Cins : Taxus L. Tür : Taxus baccata L.
Porsuk Şube : Gymospermae Sınıf : Coniferae Takım : Taxoideae Familya : Taxaceae Cins : Taxus L. Tür : Taxus baccata L. Genel olarak 15-20 m boylanır. 2-2.5 m çap yapabilir. Yenice - Karakaya (Karabük)
DetaylıT.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI ANTALYA KÜLTÜR VARLIKLARINI KORUMA BÖLGE KURULU " - k a r a r
r T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI ANTALYA KÜLTÜR VARLIKLARINI KORUMA BÖLGE KURULU " - k a r a r Toplantı Tarihi ve N o.: 31.07.2018/225 Karar Tarihi ve No. : 31.07.2018/8101 Toplantı Yeri ANTALYA,.. va"
DetaylıHarita 12 - Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası
AFET YÖNETİMİ Kütahya ve çevresi illeri yoğun deprem kuşağında olan illerdir. Bu çevrede tarih boyunca büyük depremler görülmüştür. Kütahya ve çevre iller doğal afet riski taşıyan jeolojik ve topografik
DetaylıDOĞU KARADENĠZ BÖLGESĠNDE HEYELAN
DOĞU KARADENĠZ BÖLGESĠNDE HEYELAN Heyelan ya da toprak kayması, zemini kaya veya yapay dolgu malzemesinden oluşan bir yamacın yerçekimi, eğim, su ve benzeri diğer kuvvetlerin etkisiyle aşağı ve dışa doğru
DetaylıT.C. YÜKSEKÖĞRETİM KURULU BAŞKANLIĞI Eğilim Öğretim Dairesi Başkanlığı DAĞITIM YERLERİNE
Eğilim Öğretim Dairesi Başkanlığı Sayı :75850160-301.06.01/1355 Konu: Yatay Geçiş 12/01/2015 DAĞITIM YERLERİNE Yükseköğretim kurum lannda Ö n Lisans ve Lisans Düzeyindeki Program lar A rasın d a G eçiş.
DetaylıFonksiyonlar. Fonksiyon tanımı. Fonksiyon belirlemede kullanılan ÖLÇÜTLER. Fonksiyon belirlemede kullanılan GÖSTERGELER
Fonksiyonlar Fonksiyon tanımı Fonksiyon belirlemede kullanılan ÖLÇÜTLER Fonksiyon belirlemede kullanılan GÖSTERGELER Fonksiyona uygulanacak Silvikültürel MÜDAHALELER 2) ETÇAP Planlarının Düzenlenmesine
Detaylı/ ; '-n nr. t AAAl/ H İMAR VE ŞEHİRCİLİK DAİRESİ BAŞKANLIĞI BİRİM TALEP SAHİBİ. Antalya Buyükşehir Belediyesi
BİRİM TALEP SAHİBİ MECLİS TOPLANTISININ TARİHİ VE GÜNDEM MADDESİ TALEP KONUSU KOMİSYON RAPORU: İMAR VE ŞEHİRCİLİK DAİRESİ BAŞKANLIĞI Antalya Buyükşehir Belediyesi Tarih: 27.10.2014 Büyükşehir Belediye
DetaylıT.C. AN TA LY A BÜ YÜKŞEHİR BELED İY E BAŞKANLIĞI İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı BAŞKANLIK M A K AM INA
Afitalya Büyi;kşehır Belediyesi Planlama Şube Wi.ourlıığu Sayı 90ft57?fi?-301 03-F?331 Tarih 21.082017 Dosya Numarası'2017-151*176 T.C. AN TA LY A BÜ YÜKŞEHİR BELED İY E BAŞKANLIĞI İmar ve Şehircilik Dairesi
DetaylıA ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İ l l i İm a r v e b a y in d ir l ik k o m İs y o n u rapo r u
A ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İ l l i İm a r v e b a y in d ir l ik k o m İs y o n u rapo r u BİRİM İMAR VE ŞEHİRCİLİK DAİRESİ BAŞKANLIĞI Tarih:13.09.2017 TALEP SAHİBİ MECLİS TOPLANTISININ TARİHİ VE
DetaylıT.C. M İLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Strateji G eliştirm e Başkanlığı
T.C. M İLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Strateji G eliştirm e Başkanlığı Sayı : 10903426-841.99-E.2225381 21.02.2017 Konu : Mal, Hizm et ve Yapım Harcamaları İlgi : a) 24 Aralık 2016 tarih ve 29928 Sayılı M ükerrer
DetaylıÇIĞLARIN OLUŞUM NEDENLERİ:
ÇIĞ Genellikle boylu bitki örtüsü (orman) çok seyrek veya bulunmayan engebeli, dağlık ve eğimli arazilerde tabakalar halinde birikmiş olan kar kütlesinin iç ve dış kuvvetler etkisi ile başlayan bir ilk
DetaylıT.C REYHANLI KAYMAKAMLIĞI İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü
T.C REYHANLI KAYMAKAMLIĞI İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü-154566 Sayı : &6 5 5 5 3 0 9 25/04/2014 Konu : Araştırma İzni...MÜDÜRLÜĞÜNE REYHANLI İl Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğünün 17/04/2014
DetaylıMETEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI
METEOROLOJI METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI Sayı : 133 Mart 2017 Aylık Bülten www.mgm.gov.tr METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI Sayı : 133 Mart 2017 YAĞIŞ
DetaylıANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ - İMAR VE BAYINDIRLIK KOMİSYONU RAPORU
ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ - İMAR VE BAYINDIRLIK KOMİSYONU RAPORU Tarih: 22.08.2014 BİRİM İMAR VE ŞEHİRCİLİK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TALEP SAHİBİ Karaca Sera Sulama Otomasyon Sistemleri Ar-Ge A.Ş. MECLİS
DetaylıDr.Aykut GÜL1 Arş.Gör.Kasım ŞAHİN1 Prof. Dr. Onur
fiirkive 2. Tarım Ekonomisi Kongresi, 1996 - Adana ('ilt: I Sayfa: 313 T A R IM E K O N O M İS İ A L A N IN D A B İ L G İ S A Y A R K U L L A N I M E T K İ N L İ Ğ İ, S O R U N L A R V E Ö N E R İ L E
DetaylıMACARİSTAN DA LİSANS DÜZEYİNDE VE MEZUNİYET SONRASI ORMANCILIK EĞİTİMİ1
MACARİSTAN DA LİSANS DÜZEYİNDE VE MEZUNİYET SONRASI ORMANCILIK EĞİTİMİ1 B erene B E L D İ2 G İR İŞ B ü tü n d ü n y ad a son y ıllard a genel an lam d a b ir eğitim refo rm u n u n g erçek leştirilm esi
DetaylıAĞAÇLANDIRMALARDA UYGULAMA ÖNCESİ ÇALIŞMALAR
AĞAÇLANDIRMALARDA UYGULAMA ÖNCESİ ÇALIŞMALAR Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Ağaçlandırma çalışmalarında amaç tespiti ile işe başlamak ilk hedeftir. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 2 Amaç tespiti ülkemizin ormancılık
Detaylı4% ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İM A R V E B A Y IN D IR L IK K O M İSY O N U R A P O R U
4% ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İM A R V E B A Y IN D IR L IK K O M İSY O N U R A P O R U B İR İM Tarih: 16.07.2014 D E P R E M R İS K Y Ö N ET İM İ V E K E N T S E L İY İL E Ş T İR M E D A İR E BA ŞK
DetaylıİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
SE R İ B CİLT 3 4 SAYI 1 1984 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ : DERGİSİ KIZILÇAM (Pinııs brııtia), KARAÇAM (Pinus nigra), FISTIK ÇAMI (Pinus pinea) REÇİNELERİNİN TEREBENTİN VE KOLOFAN ANALİZLERİ
Detaylı