Yeni Ruh Saπlıπı Yasası

Transkript

1 Yeni Ruh Saπlıπı Yasası Yeni Ruh Saπlıπı Yasası nın içeriπi nedir? Kısa Açıklama

2 Bu broµür, Yasal Görevli Sandra McDougall tarafından yazılmıµtır. Scottish Association for Mental Health (SAMH), Cumbrae House, 15 Carlton Court, Glasgow G5 9JP. Tel: Web sitesi: skoçya Ruh Saπl π Birliπi

3 Yeni Ruh Saπlıπı Yasası Yeni Ruh Saπlıπı Yasası nın içeriπi nedir? Kısa Açıklama

4 Crown copyright 2004 Mart 2004 tarihli düzeltilmiµ yeni basım ISBN Scottish Executive St Andrew s House Edinburgh tarafından yayımlanmıµtır. skoçya Yönetimi için Astron B tarafından hazırlanmıµtır Daha fazla kopya aµaπıdaki adresten saπlanabilir: The Stationery Office Bookshop 71 Lothian Road Edinburgh EH3 9AZ Tel: Bu belgenin metin sayfaları % 100 saf klorinsiz, çevre dostu maddelerden üretilmiµtir ve % 100 geri dönüµüme uygundur. Bu çevirinin, orijinal metnin doπru çevirisi olduπuna inan lmaktad r.

5 YEN RUH SA LI I YASASI Yeni Ruh Saπlıπı Yasası nın içeriπi nedir? 2003 Ruh Saπlıπı (Bakım ve Tedavi) ( skoçya) Yasası, Mart 2003 tarihinde skoçya Parlamentosu tarafından onaylanmıµtır. Yeni Yasa Nisan 2005 tarihinden itibaren yürürlüπe girecektir. skoçya Yönetimi, Yasa nın nasıl uygulanacaπı hakkında halka ayrıntılı bilgi verebilmek için bir Uygulama Tüzüπü ve ilgili diπer yönergeler üzerine çalıµmaktadır. Uygulama Tüzüπü ve diπer yönergelerin hazırlanması sürecinde hizmet kullanıcıların ve bakıcıların görüµlerinin dikkate alınması büyük bir önem taµımaktadır. Yeni Yasa aµaπıdaki gibi sorunları kapsamaktadır: Ne zaman kendi isteπinize karµın hastaneye kaldırılabilirsiniz? Ne zaman kendi isteπinize karµın tedavi edilebilirsiniz? Haklarınız nelerdir? Haklarınızın korunmasını güvence altına alabilecek koruyucu önlemler nelerdir? Bu kitapçık, bu sorunlardan bazılarını daha ayrıntılı bir biçimde açıklamaktadır. 1

6 Ruh Hastalıπı Yeni Yasa, ruh hastaları için geçerlidir. Bu terim ruh saπlıπı sorunlarını, kiµilik bozukluklarını ve öπrenme engellileri kapsamak için kullanılır. lkeler Yürürlükteki Ruh Saπlıπı Yasası ndan farklı olarak, yeni Yasa yönlendirici ve yol gösterici ilkeler üzerine kurulmuµtur. Bu ilkeler, Yasa nın içeriπinin belirlenmesine yardımda bulunacak ve yorumu için kılavuzluk edecektir. Genel kural olarak Yasa kapsamında baµvuruda ya da itirazda bulunan herhangi bir kiµi, bu ilkeleri dikkate almalıdır. Bu 10 ilke aµaπıdakileri içerir: 1. Hak Eµitliπi Ruh hastalarının her olanaklı durumda, saπlık gereksinimi olan diπer hastalar gibi eµit hakları ve bakım hakları olmalıdır. 2. Eµitlikçi Uygulama Yasa nın saπladıπı tüm yetkiler bedensel özürlülük, yaµ, cinsiyet, cinsel tercih, dil, din ya da uyruksal, budunsal ve toplumsal köken nedeniyle dolaylı ya da dolaysız herhangi bir ayrım yapılmadan kullanılmalıdır. 3. nsan Çeµitliliπine Saygı Hizmet kullanıcıların bireysel niteliklerine, becerilerine ve yetiµme ortamlarına saygı gösterilerek ve onların yaµ, cinsiyet, cinsel tercih, budunsal köken ve toplumsal, ekinsel ve dinsel özgeçmiµleri duyarlı bir biçimde dikkate alınarak bakılmalı, tedavi edilmeli ve destek saπlanmalıdır. 4. kili Zorunluluk Toplum kiµiye bir tedavi programına uymak gibi bir zorunluluk getirdiπi durumda, koµut olarak saπlık ve toplum hizmetleri yetkililerine de zorunlu bakım sonrası süregelen bakım dahil olmak üzere, güvenli ve gerekli hizmetleri saπlama zorunluluπu getirmelidir. 2

7 5. Zorunsuz Bakım Her olanaklı durumda ruh hastalarına bakım, tedavi ve destek zorunsuz olarak saπlanmalıdır. 6. Hasta Katılımı Hizmet kullanıcıların bakım, tedavi ve desteklemesiyle ilgili deπerlendirmelerin her aµamasına, kendi yeterlilikleri elverdiπince, tam olarak katılımları saπlanmalıdır. Hizmet kullanıcıların geçmiµ ve güncel istekleri dikkate alınmalıdır. Hastaların tam katılımlarını saπlamak için gerekli her türlü bilgi ve destek verilmelidir. Saπlanan bilgiler, en anlaµılacak biçimde verilmelidir. 7. Bakıcılara Saygı Hizmet kullanıcılara zorunsuz bakım saπlayan kiµiler, katkıları ve deneyimleri için saygı görmeli, kendilerine gerekli bilgi ve öneriler saπlanmalı, görüµleri ve gereksinimleri dikkate alınmalıdır. 8. Enaz Kısıtlayıcı Seçenek Enaz Kısıtlayıcı Seçenek Hizmet kullanıcılara gerekli bakım, tedavi ve destek hem enaz müdaheleci ve hem de en az kısıtlayıcı bir tutumla, baµkalarının güvenliklerini de dikkate alarak, güvenli ve etkin bakıma uygun bir ortamda saπlanmalıdır. 9. Hastanın Yararı Yasa uyarınca hizmet kullanıcılara yapılacak müdaheleler, büyük bir olasılıkla müdahelede bulunmadan elde edilemeyecek yararlar saπlayabilecektir. 10. Çocuk Gönenci Yasa uyarınca ruh hastası bir çocuπa yapılacak herhangi bir müdahalede, çocuπun gönencinin korunması ana ilke olacaktır. 3

8 Yeni Yasa nın getirdiπi yetkiler nelerdir? Yeni Yasa nın getirdiπi yetkiler yürürlükte olan yasayla benzerdir. Yeni Yasa kiµilerin özel durumlarına göre deπiµik türlerde zorunlu bakım buyrukları verme yetkileri içermektedir. Yasa da üç ana zorunlu uygulama yetkisi bulunmaktadır: 1. Zorunlu vedi Alıkoyma Kiµinin durumunun ivedilikle deπerlendirilmesi için hastanede alıkonması gerektiπi durumlarda, Yasa hastanın 72 saate kadar zorunlu alıkonmasına yetki verir. Bu uygulama, ancak bir doktorun önerisiyle yapılabilir. Her olanaklı durumda bir ruh saπlıπı görevlisinin de (ruh saπlıπı eπitimli toplum hizmetleri görevlisi) onayı alınmalıdır. 2. Kısa Süreli Zorunlu Alıkoyma Yasa, kiµinin 28 güne kadar hastanede alıkonmasına yetki vermektedir. Bu uygulama, ancak özel eπitimli bir doktorun (ruh hekimi) önerisi ve ruh saπlıπı görevlisinin onayıyla yapılabilir. 3. Zorunlu Tedavi Buyruπu Bu tür bir buyruk, Ruh Saπlıπı Yargı Kurulu tarafından onaylanmak zorundadır. Bunun için bir ruh saπlıπı yetkilisinin Ruh Saπlıπı Yargı Kurulu na baµvuruda bulunması gerekir. Baµvuru, iki tıpsal öneri ve hasta için önerilen bakım ve tedavinin ayrıntılarını içeren bir bakım planı ile birlikte yapılmalıdır. Hastanın, hastanın atadıπı temsilcinin ve hastanın asıl bakıcısının bulunabilecekleri itirazların Ruh Saπlıπı Yargı Kurulu tarafından dinlenmesi hakkı olacaktır. Hasta ve atadıπı temsilcinin, Ruh Saπlıπı Yargı Kurulu oturumlarında ücretsiz yasal temsil hakları bulunacaktır. Zorunlu Tedavi Buyruπu baµlangıçta 6 aylıktır, ancak 6 ay daha uzatılabilir ve bundan sonra 12 aylık süreler olarak daha da uzatılabilir. Zorunlu tedavi hastanede ya da hastanın yaµadıπı ortamda yapılabilir. Hasta yaµadıπı ortamda tedavi görüyorsa, bazı gerekler yerine getirilmelidir. Örneπin hasta belirli bir adreste yaµamalı, belirli zamanlarda belirlenmiµ hizmetleri almalı ya da tedavi için belirli bir yere gitmelidir. 4 Yasa, Ruh Saπlıπı Yargı Kurulu dan verdiπi kararları gözden geçirmesi ya da Zorunlu Tedavi Buyruπu nun getirdiπi gereklilikleri deπiµtirmesi için ne zaman baµvuruda bulunulabileceπi konularında kurallar getirmektedir.

9 Yeni Yasa nın diπer yetki güçlerine aµaπıdakiler dahildir: Hemµilerin Alıkoyma Yetkisi Hastanede gönüllü tedavi gören bir hasta hastaneden çıkmak isterse, uzman bir hemµire bir doktorun gelip hastanın durumunu deπerlendirmesi ve hastanede zorunlu alıkonmasının gerekli olup olmadıπına karar vermesi için hastayı 2 saate kadar hastanede tutabilir. ki saatlik süre, doktorun geldiπi andan itibaren bir saat daha uzatılabilir. Güvenlik Altına Alma Bir kiµi halka açık yerlerde ruh hastası görünümü veriyorsa ve bakım ve tedaviye gereksinimi olduπu izlenimi yaratıyorsa, polis bu kiµiyi güvenlik altına alabilir. Güvenlikli bir yerde tutulan kiµi, bakım ve tedavisi için gerekli düzenleme ve deπerlendirmeler yapılıncaya kadar 24 saat gözetim altında tutulabilir. Bu yetkiler ne zaman kullanılabilir? Bu yetkilerin ne zaman kullanılabileceπi hakkında Yasa nın öngördüπü kesin koµullar vardır. Bu koµullar µunlardır: lgili kiµi ruh hastası olmalıdır. lgili kıµının durumunun daha kötüye gitmesini önleyecek ya da hastalıπın belirtilerinin bazılarının tedavisine yardımda bulunacak tıpsal tedavi olanaklarının bulunması gerekir. lgili kiµiye tıpsal tedavi saπlanmadıysa, kendisinin ya da diπer kiµilerin ivedi bir tehlikeyle karµı karµıya bulunma olasılıπı gerekir. lgili kiµinin ruh hastalıπı nedeniyle kendisi hakkında tıpsal tedavi kararı vermesinin çok az olası olması gerekir. lgili kiµi hakkında zorlayıcı yetkiler kullanmanın kaçınılmaz olması gerekir. 5

10 Kiµiler kendi izinleri olmadan ne zaman tedavi edilebilir? Zorunlu ivedi alıkonan bir kiµiye ivedilikle tedavi edilmesi gerektiπi durumlar dıµında kendisinin izni alınmadan tedavi yapılamaz ya da bu kiµiler Engelli Yetiµkinler Yasası uyarınca tedavi altına alınabilirler. Haklarında kısa süreli zorunlu alıkoyma ya da zorunlu tedavi buyruπu kararı verilen kiµiler, Yasa nın tıpsal tedaviyle ilgili 16. kısmında saptanan kurallar uyarınca tedavi altına alınabilir. Yasa nın tanımladıπı tıpsal tedavi terimi oldukça yaygın anlamlıdır. Bu tanım ruh hastalıπı tedavisi yanında ilaçla tedavi, çırpınmalı elektrik µoku, hemµire bakımı, genel bakım, ruhsal müdahele, ruhsal güçlendirme ve ruhsal onarım gibi alanları kapsamaktadır. Ruhsal güçlendirme ve ruhsal onarım genel eπitim, çalıµma eπitimi, toplumsal ve baπımsız beceriler kazandırma gibi alanları içerir. Bazı tartıµmalı tedaviler için özel koruyucu önlemler bulunmaktadır. Ruh hastaları için sinir cerrahisi, çırpınmalı elektrik µoku tedavisi ve iki aydan fazla ilaç tedavisi bunlara örnektir. 6

11 Yeni Yasa ruh saπlıπı hizmeti kullanıcılarının haklarını koruyan ne gibi koruyucu önlemler içermektedir? Yeni Ruh Saπlıπı Yargı Kurulları Yeni Yasa uyarınca oluµturulacak Ruh Saπlıπı Yargı Kurulları, Güvenlik Görevlileri Kurulları nın yerini alacak ve gerekli oturumlar bu kurullarda yapılacaktır. Ruh Saπlıπı Yargı Kurulları bakım planları üzerinde düµünmek, zorunlu tedavi buyruπu kararı vermek ve incelemelerde bulunmak gibi konularda görev yapacaktır. Hizmet kullanıcıların ve bakıcıların isterlerse, zorunlu tedavi buyruklarını sorgulama hakları olduπu konusunda özendirilmeleri büyük bir önem taµımaktadır. Ruh Saπlıπı Yargı Kurulu nun görüµlerini dinleyeceπini ve verilecek her kararın adil ve tarafsız olacaπını bilmeleri gerekir. Her Ruh Saπlıπı Yargı Kurulu üç üyeden oluµacaktır: bir yasal uzman, ruh saπlıπı deneyimli bir doktor ve diπer alanlarda bilgili ve deneyimli üçüncü bir üye. Üçüncü üyenin bir hizmet kullanıcısı ya da bakıcı olması olasıdır. Ruh Saπlıπı Yargı Kurulları nın Güvenlik Görevlileri Kurulları ndan daha az sindirici bir ortam yaratacaπı ve ilgili kiµilerinin oturumlara katılmalarını özendireceπi umulmaktadır. Temsilci Atama 16 ya da üzeri yaµlardaki hizmet kullanıcıların, Yeni Yasa altında yapılan oturumlarda kendilerine destek vermesi ve çıkarlarını koruması için bir temsilci atama hakkı olacaktır. Atanan temsilci, hizmet kullanıcı ile aynı hakları olacak ve oturumlara katılarak hizmet kullanıcıyı temsil edecektir. Hizmet kullanıcı herhangi bir temsilci atamazsa, bu durumda hizmet kullanıcının asıl bakıcısı (hizmet kullanıcının tüm bakımını ya da büyük bir kısmını saπlayan ve destekleyen bakıcı) atanan temsilci görevi yapacaktır. Hizmet kullanıcının asıl bakıcısı yoksa, en yakın akrabası atanan temsilci olacaktır. Savunma Hakkı Yeni Yasa ruh hastalarına baπımsız savunma hakkı tanımakta ve baπımsız savunma hizmetlerinin saπlanmasını güvence altına almak için Saπlık Kurulları na ve yerel yetkililere görevler yüklemektedir. Savunma hakkı yalnızca Yasa uyarınca yükümlülük taµıyanlar için deπil, tüm ruh saπlıπı hizmeti kullanıcıları için geçerlidir. 7

12 Önbildirimler Ruh hastalarının gelecekte bir gün rahatsızlanmaları ve isteklerini açıkça dile getiremeyecek bir duruma gelme olasılıπına karµı, kendilerine nasıl bir tedavi uygulanmasını istediklerini önbildirimde bulunarak belirtebilirler. Yeni Yasa uyarınca Ruh Saπlıπı Yargı Kurulları ve tedaviden sorumlu kiµiler, hastanın önbildirimini dikkate almak zorundadır. Ruhsal Gönenç Kurulu Yeni Yasa, Ruhsal Gönenç Kurulu nun korumacı görevlerini sürdürmektedir. Hizmet kullanıcıların haklarının korunması ve yeni Yasa nın etkin bir biçimde uygulanması için Ruhsal Gönenç Kurulu na yeni yetkiler vermektedir. Bu yetkilere Yasa nın uygulamadaki denetimi, en yetkin uygulamayı özendirme, yazılı bilgi ve yönlendirme saπlama, hasta ziyareti, gerekli incelemelerde bulunma, hastalarla görüµmeler yapmak, hastaları muayeneden geçirmek ve hasta kayıtlarının izlenmesi ve denetimi dahildir. Diπer Koruyucu Önlemler Yasa da diπer koruyucu önlemler bulunmaktadır. Bunlardan bazıları, yalnızca Yasa uyarınca tedavi altındaki kiµilerin deπil, tüm hizmet kullanıcıların yararınadır. Bunlara aµaπıdakiler dahildir: Hizmet kullanıcıları ve bakıcılar için yeni bir hak olarak, hizmet kullanıcıların gereksinimlerinin deπerlendirilmesini isteme hakkı. Saπlık Kurulları ve yerel yetkililer, hastaların gereksinimlerinin deπerlendirilmesi isteklerini 14 gün içerisinde yerine getirmekle sorumludur. Deπerlendirme isteπini reddederlerse, gerekçe göstermek zorundadırlar. Yerel yetkililer ruh hastası ya da ruh hastalıπı geçirmiµ kiµiler için bakım ve destek hizmetleri ve gönençleri ile toplumsal geliµmelerini ilerletici hizmetleri saπlamakla ilgili yeni görevler yüklenecektir. Saπlık Kurulları çocuklar ve 18 yaµın altındaki gençlerin özel gereksinimlerin karµılayacak hizmetleri saπlamakla yükümlü olacaktır. 8

13 Saπlık Kurulları ayrıca, doπum sonrası ruhsal çöküntü tedavisi için hastaneye yatırılan annelerin çocuklarına hastanede bakabilmesi için anne ve bebek birimleri saπlamak zorunda olacaktır. Gereksinim duyduklarının üzerinde yüksek güvenlik altında bulundurulan hastaların, yeniden bir inceleme hakkı olacaktır. Bu, özellikle, orta düzeyde güvenlik birimlerinin eksikliπi nedeniyle Devlet Hastanesi nde toplumsal yalıtlanmıµ hastalar için önemli olacaktır. Yeni Yasa ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için aµaπıdakileri yapınız Güncel bilgi edinmek isterseniz, yayınladıπımız Haber Bülteni ni edinmek için baµvurunuz. Lütfen aµaπıdaki adrese baµvurunuz: Mental Health Law Team Scottish Executive Health Department St Andrew s House, 3E(N) Edinburgh EH1 3DG e-posta: mentalhealthlaw@scotland.gsi.gov.uk ya da telefonla no.lu telefondan Ryan Stewart ı arayabilirsiniz. 9

14 10

15