HĐJYEN. bir bilim dalıdır. Aynı zamanda birey ve toplum olarak insan sağlığı. ve geliştirilmesini hedefler. bilgileri bir sentez halinde. uygular.

Transkript

1 HĐJYEN ĐZMĐR SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Bula HĐJYEN Sağlıklı yaşama ama şartlarını öğreten bir bilim dalıdır. Aynı zamanda birey ve toplum olarak insan sağlığı ığının n korunması ve geliştirilmesini hedefler. Yaşamın n verimli, sağlıkl klı düzeyde uzun süre s devamı için in sağlıkla ilgili bilgileri bir sentez halinde uygular. 1

2 Kelime olarak sağlam, sağlıklı anlamına na gelir. Hijyen; -Sosyal Hijyen -Çalışma Hijyeni -Okul Hijyeni -Çevre Hijyeni -Kişisel isel Hijyen 2

3 KĐŞĐSEL HĐJYENH Bireyin sağlığı ığını sürdürmek rmek için in yaptığı ÖZBAKIM ZBAKIM uygulamalarını içerir. Kişisel isel Hijyen Konusu Đçinde; Vücut Bakımı Ve Temizliği, i, Yüz-boyun Temizliği, i, El Temizliği, i, Ayak Temizliği, i, Kulak Temizliği, i, Saçlar ların n Temizliği, i, Ağız- Diş Bakımı, Beslenme, Tuvalet Alış ışkanlığı Ve Temizliği Giyim Konuları yer almaktadır. 3

4 Birçok enfeksiyon hastalığının kontrolünde kişisel hijyen alışkanlıkları çok önemlidir. Mikroorganizmalar Suda Havada Toprakta Hayvanlarda Đyi yıkanmamy kanmamış sebze ve meyvelerde Đyi pişirilmemi irilmemiş et ve balıklarda Đyi yıkanmamy kanmamış kaplarda Đnsan ve hayvanların n dışd ışkılarında bulunur. 4

5 Mikroorganizmalar en çok Kirli eller ve kirli sular ile bulaşı şır. Elleri su ve sabunla yıkamak mikroorganizmaları uzaklaştırman rmanın n en etkili yoludur ve hastalıklar kları önlemeye yardımc mcıdır. 5

6 Ellerimizi ; Tuvalete girmeden önce ve sonra l W.C Ellerimizi ; Hayvanları sevdikten sonra 6

7 Ellerimizi ; Gıdalara el sürmeden önce ve sonra Ellerimizi ; Çiğ et, balık, veya tavukla temas ettikten sonra yıkamalıyız. 7

8 Eller öksürüp-hapşırdıktan sonra mutlaka yıkanmaly kanmalıdır. Özellikle grip gibi hastalıklarda öksürüp-hapşırdıktan sonra ellerin yıkanmaması bulaşmaya neden olur. Ellerimizi bol sabun ile akan su altında saniye kuvvetli şekilde, parmaklarımız z ve bileklerimiz dahil ovalayarak yıkamalıyız. 8

9 Mikroplar kuru yüzeylerde büyüyemez b yemez ve çoğalamazlar. Bu nedenle ellerimizi yıkady kadıktan ktan sonra iyice kurulamalıyız. Bütün n dünyada d olduğu u gibi su ve besinlerle bulaşan an enfeksiyon hastalıklar kları ülkemizde de halk sağlığı sorunu olarak önemini korumaktadır. r. Bu hastalıklar önemli salgınlara neden olmaktadırlar. 9

10 Su ve Besinlerle Bulaşan an Hastalıklar: Tifo Salmonella türleri Basilli Dizanteri (Şigella( igella) Amipli Dizanteri (Entameoba( Histolitica) Ani Başlayan Sulu ve Kanlı Đshaller Kolera Sarılık k (Hepatit A) vb... Bu Hastalıklar ; -Genellikle ağıa ğız z ve dışd ışkı yoluyla bulaşı şırlar. Yani kirlenmiş olan su ve besinler aracılığı ığı ile sağlam kişileri ileri enfekte ederler. -Özellikle KÖTÜK HĐJYEN KOŞULLARINI severler. 10

11 Halen dünyada d en sık s k ve en çok görülen hastalıklar grubunu enfeksiyon hastalıklar kları oluşturmaktad turmaktadır. r. Doğru el yıkama y şekli ve alış ışkanlığının n insanlara kazandırılmas lması halinde bu hastalıklar kların n sıkls klığında önemli azalmalar olacaktır. Başta sarılık k (Hepatit A) virusu olmak üzere dışd ışkı-ağız z yoluyla bulaşan an hastalıklar kların n kontrolünde nde en etkili yöntemy el yıkama y alış ışkanlığıdır. 11

12 Kişisel isel temizlik günlg nlük yapılmal lmalı ve hatta günde g birkaç kez yinelenmelidir. Vücudun; Kasık, Cinsel organlar, Makat, Kadınlarda meme gibi kapalı bölümleri de dikkatle temiz tutulmalıdır. 12

13 Ağız z temizliği i ve özellikle dişlerin temizliği çok önemlidir. Herkesin kendine ait bir diş fırçası olmalıdır. Dişler düzenli d olarak her öğün n sonrası fırçalanmalıdır. 13

14 Kulak temizliğinde inde özellikle kulak kepçesinin esinin arka bölümlerindeki temizliğe e dikkat etmek gerekir. Kulağa a zarar verebilecek ucu sivri cisimlerden kaçınmal nmalıdır. Tırnaklarımızın kısa ve temiz olmasına özen göstermeliyiz. g 14

15 Tırnak bakımının n haftada en az bir kez uygulanması gerekir. Ayak tırnaklart rnakları yanları alınmadan düz d z kesilmelidir. Ayak temizliği i mantar hastalığı gibi hastalıklardan korunma açısından son derece önemlidir. Kişinin inin kendine ait bir tırnak t makası mutlaka olmalıdır. olmal 15

16 Kişisel isel bakım m amacıyla (sakal traşı şı,, manikür r..vb.) berbere gidiliyor ise; mutlaka kişinin inin kendine ait bakım malzemelerinin kullanılmas lması, kan yoluyla bulaşan an hastalıklar kların n ( Hepatit B, AIDS.vb.) önlenmesi için i in önemlidir. BESĐN N HĐJYENH JYENĐ Besin hijyeni; herhangi bir besinin tümüyle t hastalık k yapan etmenlerden arınm nmış olması anlamına na gelir. 16

17 Besinler mikroorganizmalarla kolaylıkla kla kirlenebilirler. Böyle B mikroplarla kirlenmiş besinlerin tüketilmesi kişilerde ilerde hastalığ ığa a neden olur. Mikroorganizmalar 20 dakika gibi bir zamanda büyür. b Şartlar uygun olduğunda unda bir mikroorganizmadan 12 saat sonra bir milyar mikroorganizma ürer. 17

18 Besin Hijyeninde Dikkat Edilmesi Gerekenler Sağlam, zedelenmemiş, bozuk olmayan besinler seçilmeli ve satın n alınmal nmalı Hastalık yapabilecek şüpheli besinler, özellikle küflenmik flenmiş olanlar yenilmemeli Sebze ve meyveler toz, toprak ve ilaç kalınt ntılarından temizlenmeleri için i in sirke eklenmiş su dolu bir kapta dakika bekletildikten sonra bol su ile bir kaç kere durulanmalı 18

19 Hazırlama, saklama ve servis sırasında kullanılan lan araç, gereçler temiz olmalı Mutfak ve yemek yenen yerlerin temizliğine ine özen gösterilmeli Sokakta yada açıkta satılan ve kaynağı ğını bilmediğimiz imiz yiyecekleri tüketmemeli 19

20 Gıdaların üstünü kapalı tutarak sinek ve böceklerden korumalı Besinler her türlü temizlik maddesi, sabun, DDT gibi haşere öldürücü ilaçlardan uzak tutulmalı Bu maddeler kendi ambalajlarında yada etiketlenmiş olarak saklanmalı 20

21 Gıdaları satın alırken son kullanma tarihine ve içerii eriğine ine dikkat etmeli şıklar iyi yıkanmaly kanmalı, besin artıklar klarının kurumasına izin verilmemeli Kedi, köpek k veya evcil hayvanların n dışd ışkı ve tüylerinin besinlerle temas etmemesine dikkat edilmeli 21

22 Çöp torbalarının ağızları kapatılmal lmalı ve kapaklı çöp kovalarında muhafaza edilmeli Besinlerle bulaşan an hastalıklardan en sık k görülenlerden g birisi de halk arasında Malta Humması olarak bilinen ve Brusella bakterisinin neden olduğu Brusellozis dir. Sütlerin pastörize edilmesi bu hastalığı önler. 22

23 Günlük k pastörize süt s t yada UHT (Ultra Hıgh Temperature) ) tekniğiyle iyle sterilize edilen uzun ömürlü,, dayanıkl klı paket sütlers kullanılmal lmalıdır. Mikroorganizmalar Su ve besinlere dışkı ile temas sonucu bulaşı şır. 23

24 Đçme suyu olarak temiz su kullanmalı Temizliğinden inden emin olunmayan sular kesinlikle içilmemelii ilmemeli Şüpheli durumlarda su kaynatılmal lmalı veya filtre edilmeli Tuvalet temizliğine özen gösterilmeli 24

25 Tuvaletleri her zaman temiz tutmalıyız. Klozetin kapağı ğını kapattıktan ktan sonra suyu çekmeliyiz. Çünk nkü sıçrayan su hepatit A, tifo vs hastalıklara neden olabilir. Sonuç olarak; Başta kişinin inin kendi sağlığı olmak üzere, başkalar kalarının n da sağlığı ığını korumanın n en önemli aracı temizliktir. Sadece beden ve besin temizliği i değil, kullanılan lan her şeyi ve her ortamı temiz tutmak da temiz olmanın n gereğidir. 25

26 Temizlik, kişisel isel ve sosyal sağlığı ığın dayandığı bir temel olmanın n yanında, nda, toplum içinde i inde yaşaman amanın n vazgeçilmez bir parças asıdır. Günümüzde insanların n uygarlık düzeyini gösteren g ana ölçü temizliktir. Uygar insan vücut, v giyecek ve çevre temizliğine ine önem veren insandır. 26

27 Kaynak: -Sağlık k Bakanlığı ığı nın n Saha Personeli Đçin Toplum Beslenmesi Programı Eğitim Materyali -Toplu Beslenme Sistemlerinde Hijyen Kitapçığı (Doç.. Dr. Nevin Ciğerim erim-doç.. Dr. Yasemin Beyhan) -Sağlık k Bakanlığı Temel Sağlık k Hizmetleri Genel MüdürlM rlüğü-su ve Besinlerle Bulaşan an Hastalıklar 27