HAFTALIK KÜRESEL DEĞERLENDİRME BÜLTENİ

Transkript

1 HAFTALIK KÜRESEL DEĞERLENDİRME BÜLTENİ 14 Ocak-20 Ocak 2013

2 21. YÜZYIL TÜRKİYE ENSTİTÜSÜ HAFTALIK KÜRESEL DEĞERLENDİRME BÜLTENİ İçindekiler AB Gündemi... 1 Rusya Gündemi... 2 ABD Gündemi... 4 Orta Doğu Gündemi..5 Güney Kafkasya-İran-Pakistan Gündemi... 7 Türkistan Gündemi AB Gündemi Mali ordusunun ülkenin kuzeyini ele geçiren aşırı İslamcı silahlı gruplara karşı yürüttüğü operasyona Fransa başta olmak üzere Batı ülkeleri destek vermeye başladı. Fransa, müdahalesini 20 Aralık 2012 de alınan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararı na bağladı. İlk etapta, Fransa Savunma Bakanı Jean-Yves Le Drian Fransız askerlerinin başkent Bamako da konuşlandıklarını ve özel kuvvetlerin mevcudiyetini açıkladı. Fransa Genelkurmay Başkanı Edouard Guillaud da operasyonu isyancıların kontrolündeki Kuzey bölgesine yaymak istemediklerini belirtti. Sonrasında gelen haberler Fransa hava kuvvetlerinin ülkenin kuzeyine saldırı düzenlediği yönünde oldu. Fransa Cumhurbaşkanı Francois Hollande, Fransız birliklerin bu ülkedeki teröristlerle mücadeleye destek vereceğini açıkladı. Oluşturulacak bir terörist devletin Fransa ve Avrupa için tehdit olduğunu vurguladı. Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius da Silahlı grupların Mali de terör devleti kurmak istediğini bunun tüm bölge için tehdit yaratacağını söyleyerek Mali ye müdahalenin süresi konusunda da gerektiği kadar olacağı, birkaç hafta süreceği ifadelerini kullandı. Fransa basını askeri operasyona geniş ver verdi. Gazetelerde Fransa savaşta ; Fransa Mali de teröristlere karşı savaşa giriyor ; Fransa neden savaşa giriyor gibi başlıklar öne çıktı. Holland ın Afganistan daki Fransız birliklerini geri çekerken Mali de operasyona kalkışması beklenmeyen bir gelişme olarak yorumlanıyor. Fransa nın Afrika da birçok askeri birliğe sahip olduğu biliniyor. Fransa kamuoyu Mali operasyonuna temkinli yaklaşırken muhalif seslerde yükselmeye başladı. Fransa nın eski başbakanı Dominique de Villepin Mali'nin "Fransa'nın Irak'ı" olabileceği vurgusunu yaptı. Ulusal Cephe Lideri Marine Le Pen müdahaleyi meşru olarak 1

3 nitelendirirken Libya ve Suriye de mevcut rejimlere karşı radikal dinci grupların desteklenmesi yanında Mali deki durumu çelişki olarak yorumladı. ABD ve İngiltere Fransa yı desteklerken, Almanya temkinli davranarak diyalog çağrısında bulundu. ABD Savunma Bakanı Leon Panetta, Mali deki olaylara Amerikan askeri gönderilmeyeceğini açıkladı. Bununla birlikte ABD nin Fransa ya destek vermek amacıyla istihbarat desteği sağlamaya devam ettiği bildirildi. ABD nin bu desteği sağlamasının ardında Mali de bulunan El Kaide ile bağlantılı militanların yaptığı faaliyetler gösteriliyor. İngiltere operasyonu Mali ye gönderdiği savaş uçaklarıyla destekliyor. Almanya da siyasi, lojistik ve insani yardım yapacağını duyurdu. Almanya Dışişleri Bakanı Avrupalıların, kendi kapılarının önünde Akdeniz in güneyinde teröristlere ait bir konuşlanma yeri ortaya çıkmasını istemediklerini söyledi. Afrika Birliği operasyonu desteklerken Mısır daki Müslüman Kardeşler Teşkilatı ndan Fransa nın kendi çıkarlarına hizmet ettiği açıklaması geldi. Mali den sonra, Somali de korsanlar tarafından kaçırılan Fransız istihbarat görevlisini kurtarmak için bu ülkeye operasyon düzenleyen Fransız askerleri bozguna uğradı. İstihbaratçının öldüğü ileri sürülürken, bir Fransız askerinin öldüğü, bir başka askerin de kaybolduğu bildirildi. Operasyon Fransa nın doğal kaynak zengini eski Afrika sömürgeleri üzerinde yeniden güçlü aktör olarak rol alma çabası şeklinde yorumlanıyor. Önümüzdeki süreçte ülkedeki Fransız askerlerinin sayısının 2500 olması bekleniyor. Avrupa Birliği dışişleri bakanlarının, orduyla İslamcı militanların çatışmalarına ve Fransa'nın müdahalesine sahne olan Mali'ye eğitim birlikleri gönderme ve Afrika ülkelerinin oluşturacağı bir müdahale gücüne mali destekte bulunma konusunda anlaştı. Diğer Gelişmeler: - Cezayir'de El-Kaide bağlantılı bir grubun çoğu Batı ülkelerinin vatandaşı olan 41 yabancıyı, Fransa'ya Mali'deki operasyon için hava sahasını açmasına tepki olarak, rehin aldığı bildirdi. Rusya Gündemi Rusya'da yolsuzluk iddialarının ardından acil durum önlemi olarak Suvunma Bakanlığına atanan Sergey Şoygu, orduda hem şekilsel hem de idari değişikliklere gitmekte. RBC ajansı, Bakan Şoygu, Moskova yakınlarında askeri kışlada dört askerin zatüreden öldüğü iddiası üzerine Askeri Başhekim Vçıslav Novikov'u görevden aldığını belirtti. Diğer taraftan Şoygu'nun talimatıyla yakında yenilenecek askeri üniformaların üzerlerinde yeniden apoletler yer alacak, yıldızlar artık metalik değil, plastik ya da iplikten olacak. Hizmet süresi dolan askerler eskiden olduğu gibi üniformalarını beraberlerinde götüremeyecek, kışlaya teslim etmeleri gerekecek. 2

4 Öne Çıkan Haberler Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın istifasının sorunları çözmeyeceğini belirtti. Lavrov ayrıca Suriye Devlet Başkanı nın görevden uzaklaştırılmasının yeni can kayıplarına yol açacağından emin olduğunu belirterek, Suriye muhalefetine Esad ın ardından diyaloğun sağlanması için fikirlerini ortaya koymaları çağrısında bulundu. Rusya Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov Türkiye nin Suriye sınırına yerleştirilecek Patriot füzeleri ile ilgili gelişmeleri yakından takip ettiklerini, tansiyonun yüksek olduğu bölgede silah yığınağının artmasının ek risk oluşturduğunu ifade etti. Ayrıca Gerasimov, ortaklarının bu sistemin Suriye de herhangi bir uçuşa yasak bölge oluşturulmasında kullanılmayacağının açıkladığını belirtti. Moskova'da muhalif örgütler, kimsesiz Rus çocuklarının ABD vatandaşlarınca evlat edinmelerini yasaklayan yasayı Alçaklara karşı yürüyüş adı altında düzenlenen yürüyüş ile protesto etti. ABD'lilerin Rusyalı çocukları evlatlık edinmesini yasaklayan yasanın geri çekilmesi ve Duma'nın feshedilmesinin talep edildiği gösteri ciddi bir olay yaşanmadan sona erdi. Rusya Dışişleri Bakanlığı nın resmi internet sayfasından alınan bilgiye göre, Bakanlık Rus vatandaşlarına ülkede kötüleşen durum nedeniyle bir süreliğine Mali ye gitmemeleri çağrısında bulundu. Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanlığı, NATO nun Afganistan da sivil hedeflere gerçekleştirdiği hava saldırılarının detaylı bir şekilde incelenmesini ve sorumluların cezalandırılmasını talep etti. Chernovitsi Uluslararası Üniversitede Rusya-Ukrayna Uluslararası İşbirliği komisyonunun düzenlediği 7. oturumda konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, Moskova da Avrasya entegrasyonunun geliştirilmesi adına, Rusya nın Atlantik ten Pasifik Okyanusu na kadar olan bölgede ekonomik alan oluşturması için somut adımlar atma konusunun görüşüldüğünü söyledi. 3

5 Bangladeş Başbakanı Şeyh Hasina Vecid'in Kremlin Sarayı ziyareti sırasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Rusya'nın, Bangladeş'in ilk nükleer tesisini kurmasına yardımcı olmak ve Rus ordusundan silah satın alınması karşılığında, ülkeye 1 buçuk milyar dolar kredi vereceği bir anlaşma imzalandığı açıklandı. Yevgeni Primakov, Rusya da ikili yönetim anlayışının sona erdiğini, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin in tüm yönetime hakim olduğunu açıklayarak Putin in artık karşılıklı değişime ihtiyacı olmadığını belirtti. Rusya nın en büyük devlet bankası Sberbank ın başkanı German Gref ülke ekonomisinin rekabet gücünün hammadde kaynaklı olduğunu bu nedenle de ekonominin hammadde ihracatına bağımlı hale geldiğini ve küresel ekonomik oyuncu olma gücünün nerede ise kaybedildiğini söyledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı, Halep te Hükümet ordusu ve silahlı muhalefet güçleri arasında süren çatışmalardan dolayı şehirde bulunan Rusya Federasyonu Konsolosluğu nun geçici olarak çalışmalarına son verdiğini açıkladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Federal Göç Servisi(FMS) Başkanını Bakan rütbesiyle taltif eden kararnameyi imzaladı. Kararnamede, Federal Göç Servisi, Federal Bakan rütbesi statüsüyle yönetilmektedir ifade edelerine yer verilmiş ayrıca FMS nin emrinde iç işleri organlarında çalışması gereken azami eleman sayısı 16 bin 290, FMS nin merkezi yönetiminde çalışması gereken azami eleman sayısı da 314 olarak belirlendi. ABD Gündemi Başkan Barack Obama Kongreyi borç tavanını yükseltmeyi hızla onaylamaya çağırırken özellikle okullara yönelik saldırıları önleyecek mantıklı yeni silah kontrollerini desteklediğini açıkladı. Obama Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında Cumhuriyetçilerin kendisine yönelttiği borç tavanını yükselterek hükümet harcamalarını arttırmayı amaçladığı iddiasının gülünç olduğunu söyledi. Borç tavanını yükseltme konusunda geçen seferki gibi pazarlık yapmayacağını belirten Obama Cumhuriyetçileri görevlerini yerine getirmeye çağırdı. Amerika nın batakçı bir ülke olmadığını vurgulayan Obama borç tavanını yükselterek mali yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiğini belirtti. Senato daki Demokrat Partili liderler borçlanma tavanını arttırma konusunda Başkan Barack Obama ya, gerekirse Kongre nin onayını almadan hareket etme çağrısı yapıyor. Bazı uzmanlar ve Demokrat Partililer, Amerikan Anayasası nın 14 üncü maddesinin, 16,4 trilyon dolarlık borçlanma tavanını Kongre nin desteği olmadan tek yanlı yükseltebilme 4

6 konusunda Başkan a yetki verdiğini savunuyor. Borçlanma tavanı arttırılmazsa, Federal Hükümet Şubat ayından itibaren mali yükümlülüklerini yerine getiremeyecek. Obama, silah kontrolu konusunda ise Başkan Yardımcısı Joe Biden in başkanlığını yaptığı özel ekibin sunacağı önlemler listesini beklediğini söyledi. Silah kontrolüyle ilgili bilinen görüşlerini tekrarlayan Obama yeni silah kontrol önlemleri oya sunulduğunda Kongre üyelerinden vicdanlarının sesini dinlemeleri gerekeceğini vurguladı. Öne Çıkan Diğer Gelişmeler - Barack Obama yemin ederek görevine başladı. - Jack Lew in bakanlığı senato tarafından onaylandı. - Amerikan Dışişleri Bakan Yardımcısı Türkistan da çeşitli temaslarda bulundu. - Fransa, ABD nin Mali de kısıtlı destek vermesini eleştirdi. Orta Doğu Gündemi Suriye'de bir yandan çatışmalar devam ederken, savaşın yol açtığı insani kriz de hızla derinleşiyor. Merkezi New York ta bulunan Uluslararası Kurtarma Komitesi (IRC) adlı yardım örgütünün raporuna göre Suriye'de 22 aydır devam eden şiddet olayları nedeniyle ülkelerini terk eden 600 binden fazla Suriyelinin önemli bir bölümü tecavüz olaylarından kendilerini korumaya çalışan kadınlardan oluşuyor. 23 sayfa tutan "Suriye: Bir Bölgesel Kriz" adlı raporun, Lübnan ve Ürdün'e kaçan Suriyeli kadınlarla bire bir görüşmelerden sonra kaleme alındığı kaydedildi. Uluslararası Kurtarma Komitesinden yapılan açıklamada her savaş bölgesinde olduğu gibi Suriye'de de en büyük acıları kadınların çektiğine vurgu yapılarak, "Bize bilgi veren kadınların çoğu, silahlı adamların kendilerine aile bireylerinin gözleri önünde tecavüz ettiğini anlattı" denildi. Raporda söz konusu suçların hem hükümet hem de muhalif güçler tarafından işlendiği de iddia edilerek, kadınların ayrıca kaçırılma ve işkenceye maruz kaldığı, birçoğunun da öldürüldüğü bildirildi. Öte yandan, raporda, tecavüz ve işkence sonunda hayatta kalabilen birçok kadının ise lekelenmemek adına yaşadıkları cinsel şiddeti ihbar etmediği belirtilirken, birçok kadının ise, aynı şeyi yeniden yaşamaktan çok korktuğuna dikkat çekiliyor. Ayrıca bazı kadınların da aileleri tarafından öldürülmekten korktukları için maruz kaldıkları cinsel şiddeti sakladıkları ifade ediliyor. Tecavüzün bir savaş stratejisi olarak kullanıldığının belirtildiği raporda, bir babanın kızını silahlı bir grubun tecavüzünden korumak için öldürdüğü anlatılıyor. Raporda, kadınların mülteci kamplarında yaşadığı zorluklara da değinildi. Lübnan ve Ürdün'deki kampların birçoğunun derme-çatma barakalardan ve soğuğa karşı dayanıksız çadırlardan oluştuğu belirtilerek, kadınların yaşadığı problemlerin bu şartlarda daha da fazlalaştığına dikkat çekildi. Rusya24 kanalının hazırladığı Suriye'nin günlüğü isimli belgeselde de ülkede birçok sivilin nasıl 5

7 vahşice katledildiği anlatılırken, silahlı grupların kadınlara yönelik cinsel saldırılarına dikkat çekilmişti. Uluslararası Kurtarma Komitesi (IRC) adlı yardım örgütü, Suriye'deki savaşın yol açtığı insani krizin hızla derinleşmekte olduğu uyarısında bulundu. 600 binden fazla Suriyelinin savaş nedeniyle ülkeyi terk ettiği belirtilirken örgüt kriz karşısında dünyayı harekete geçmeye çağırdı. Suriye Genel Devrim Konseyi (SRGC), Suriye ordusuna bağlı savaş uçaklarının Halep Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'ne düzenlediği hava saldırısında 46 kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın generalleri ile yaptığı gizli bir toplantıda vasiyetini açıkladığı ortaya çıktı. İsrail merkezli internetten yayınlanan Inyan Merkazi sitesinin Suriyeli kaynaklarına dayandırdığı haberde Beşar Esad'ın, generallerine "Eğer beni muhaliflerin bombaları öldürür veya Muammer Kaddafi gibi bir serseri tarafından öldürülürsem İsrail ve Mısır'ı vurun" dediği öne sürüldü. Şanlıurfa nın Ceylanpınar ilçesinin karşısındaki Rasulayn kasabasında Suriye tarafından gelen mermiler bir vatandaşımızı yaraladı, bazı ev ve işyerlerinin camlarına kurşunlar isabet etti. Suriye, Halep kentinde 1000 kadar fabrikayı yağmalayan isyancıların, buralardan aldıkları malları Türkiye'ye götürdüklerini iddia ederek, Birleşmiş Milletler'den Türkiye'yi kınamasını istedi. Bağdat yakınlarında Irak Maliye Bakanı Rafia El Issawi ye yönelik suikast girişiminde bulunuldu. Saldırıdan zarar görmeyen El Issawi nin Irak hükümetinde Sünni Müslümanları temsil eden en üst düzey siyasetçi olduğu söylenmekte. Bağdat ın 60 kilometre kuzeyindeki Duceyl kasabasında patlayan bomba yüklü araçlar en az yedi kişi ölümüne, 32 kişinin de yaralanmasına yol açtı. 6

8 Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi, İran ile Mısır arasında son dönemde yapılan görüşmelerin temelinde Suriye krizinin olduğunu söyledi. Mısır ın iç ve dış borcu, ülke tarihinde ilk kez 1,5 trilyon Mısır poundunu (240 milyar dolar) aşarak görülmemiş düzeye ulaştı. Ürdün Hükümet Başkanı Abdullah Ensur perşembe günü yaptığı açıklamada şiddetin tırmanması ya da Başar Esad rejiminin yıkılmasından sonra Suriyeli mülteci akımı olması halinde ülkesinin sınırlarını kapatacağını söyledi. Güney Kafkasya-İran-Pakistan Gündemi Uzun süredir etnik ve mezhep temelli çatışmaların yanı sıra enerji kriziyle de boğuşan Pakistan da Yüksek Yargı, Pakistan Başbakanı Raja Eşref hakkında tutuklama kararı çıkarttı. Mahkeme, Başbakan Eşref'in su ve enerji bakanı olduğu dönemde mobil enerji kiralama projelerinde yolsuzluk yaptığı ve ülkeyi büyük zarara uğrattığı gerekçesiyle tutuklama kararı aldığını açıkladı. Ancak dava dosyasını inceleyen Pakistan Mali Sorumluluk Bürosu Başkanı Fasih Buhari, Eşref hakkındaki soruşturmanın eksik yapıldığını ifade ederek, başbakanı tutuklamak için yeterli delilin bulunmadığı yönünde görüş bildirmiştir. Buhari nin açıklaması hükümeti rahatlatırken, yüksek yargının ise tepkisini çekmiştir. Pakistan Yüksek Mahkemesi başkanı İftihar Çavduri, Başbakan hakkındaki davanın bir yıldır sürüncemede olduğunu iddia ederek, dava dosyasının mahkemeye iade etmesini istemiştir. Bu durum ülke içerisindeki ikircikli yapıyı bir kez daha ortaya çıkartmıştır. Yargı-Ordu ve Hükümet arasında dönem dönem yaşanan siyasi kriz, 22 Haziran 2012 den bu yana başbakanlık yapmakta olan Raja Eşref hakkında tutuklama kararının çıkarılmasıyla yeniden alevlendi. Başbakan Eşref, eski başbakan Yusuf Rıza Gilani nin Yüksek Yargı yı aşağılamak suçundan 22 Nisan 2012 de görevden alınmasının ardından başbakanlığa getirilmişti. Aslında Pakistan da ordu-yargı ve hükümet arasında yaşanan siyasi kriz, 2008 den bu yana devam etmekte olan siyasi gücü paylaşma mücadelesinin sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır. Başbakan Gilani Hükümeti, siyasi iktidarını korumak için kendisine yönelik darbe teşebbüsünde bulunduğu iddia edilen isimleri etkisiz hale getirmeye çalışmış ancak Pakistan Ordusu nun, siyasetteki yarım yüzyıllık etkinliği karşısında Yusuf Gilani nin siyasi kariyeri sona ermişti. Pakistan Ordusu, hükümeti kimi zaman açıktan uyarırken kimi zaman da Yüksek Mahkeme yi bir vesayet aracı olarak kullanmaktadır. Hükümet kanadından gelen açıklamalar da ordu-yargı birlikteliği tezini destekler bir nitelik taşımaktadır. Raja Eşref'in yardımcısı Fevad Chaudry, başbakan hakkında alınan tutuklama kararı alınmasını hükümeti devirmek için ordu ve yargı tarafından planlanmış bir komplo olarak değerlendirmiştir. Başbakan Raja 7

9 Eşref hakkında tutuklama kararının alınmasında da bu gerilimin etkili olduğu hatta en büyük hedefin Cumhurbaşkanı Zerdari nin düşürülmesi olduğu görülmektedir. Bununla birlikte Yüksek Yargı nın Raja Eşref liderliğindeki PHP iktidarı hakkında verdiği kararda ülkedeki siyasi ve ekonomik istikrarsızlıkların da etkili olduğu söylenebilir. Azerbaycan gündeminde askeri görevini yaparken hayatını yitiren Ceyhun Gubadov yer alıyor. Görev yaptığı birlikte nöbet sırasında hayatını kaybeden Ceyhun Gubadov'un (19) üzerinde darp ve işkence izleri olan cenaze fotolarının sosyal medyada paylaşılması toplumda tepkilere neden oldu. Sosyal paylaşım sitelerinde örgütlenen gençler, son zamanlarda orduda yaşanan şüpheli asker ölümlerini protesto etmek amacı ile Fevvareler Meydanı'nda toplandı. Yaklaşık 3 bin kişinin katıldığı mitinge çeşitli siyasi partiler, STK'lar ve şehit anneleri destek verdi. Fevvareler Meydanı'na toplanan kalabalık, ellerinde Azerbaycan bayrakları ve şehit askerlerin fotoları, "Şehitler ölmez, vatan bölünmez", "Asker ölümlerine son", "Askerimiz ölmesin, ordumuz morg olmasın", "Savunma Bakanı istifa" sloganlarıyla yürüyüşe başladı. Bir süre yürüyen grup daha sonra polis barikatı ile karşı karşıya geldi. Polis, uyarılara rağmen dağılmayan gruba müdahale etti ve çok sayıda gösterici gözaltına alındı. Ceyhun Gubadov un, adli tıp raporunda ölüm sebebi olarak "kalp yetmezliği" gösterilmiş, daha sonra ailesi evlatlarının cenaze fotoğraflarını çekerek sosyal medyada paylaşması olayın seyrini değiştirmişti. Paylaşılan foto ve videolarda askerin bedeninde darp ve işkence izlerinin açıkça belli olması toplumda tepkilerde neden olmuş, açılan soruşturmada iki subay tutuklanmış, bazı subaylara da farklı cezalar verilmişti. Azerbaycan'da resmi olmayan verilere göre, 2012'de 97 Azerbaycan askeri hayatını kaybetti. Bunlardan sadece 19'unu Ermenistan- Azerbaycan cephe hattında şehit olanlar oluşturuyor. Diğerlerinin ise kaza ve çeşitli nedenlerle vefat ettiği belirtiliyor. Azerbaycan da toplumsal olaylara müdahalede kullanılan sert yöntem ve katılanların sert bir şekilde gözaltına alınması ve uzun süre gözaltında kalması ise, Azerbaycan ın dünya kamuoyunda eleştiri oklarının hedefi haline gelmesine sebep olmaktadır. Karabağ savaşının sık sık gündeme geldiği bir süreçte Azerbaycan ordusunda meydana gelen bu olaylar, askerin ve halkın mücadele motivasyonunu olumsuz etkilemektedir. Cumhurbaşkanı Aliyev in Azerbaycan ordusunun askeri modernizasyonu ve güçlü yapısı hakkında yaptığı açıklamaların yanında halkın motivasyonunu yükseltecek en azından moral bir kayba sebebiyet vermemek adına orduda yaşanan can kayıplarına önlem alması kaçınılmazdır. Güney Kafkasya-İran ve Pakistan da öne çıkan diğer gelişmeler: Muhalefet partileri, Pakistan da yaklaşık 50 bin kişiyi sokaklara döken Kur an Yolu Hareketi lideri Tahirul Qadri ye karşı birleşerek basın açıklaması yaptılar. Pakistan Müslüman Birliği Partisi lideri Nawaz Şerif, Qadri nin başkalarının gündemini gerçekleştirmek istediğini ve demokrasi rayından çıktığını ileri sürdü. 8

10 Pakistan da Kur an Yolu Hareketi nin ülke genelini organize ettiği protesto gösterileri hareketin lideri Tahir ül Kadri ve Başbakan Raja Eşref arasında imzalanan İslamabad Uzun Mart Bildirgesi ile sona erdi. Hükümet, Kadri nin seçim yasasında değişiklik öngören tekliflerini kabul etti. İran Dıışişleri Bakan Yardımcısı Abdulahiyan ın Çin ziyareti devam ediyor. Görüşme de Çin dışişleri bakanı, İran'ın nükleer teknolojiden barış amaçlı yararlanmaya dayalı siyasetlerini desteklediklerini belirterek, İran ve 5+1 grubu ile yapılacak müzakerelerin bir an önce olumlu sonuçlanmasını temenni etti. Ayrıca İran'ın Suriye sorununun çözümü için sunduğu 6 maddelik teklife de destek verdiklerini ifade etti. İran, Akdeniz de yeni bir filo konuşlandırmaya hazırlanıyor. Donanma Komutanı Amiral Habibullah Seyyari, İran a yönelik tehditlere karşı savunma amaçlı olarak gönderilecek 24. filonun Akdeniz, Kızıldeniz, Süveyş Kanalı, Hint Okyanusu nun kuzeyi ve Aden Körfezi nde devriye gezeceğini belirtti. İran Petrol Bakanı Rüstem Kasımi, Avrupalı bir yetkiliye, petrol sanayiinde gerekli olan teçhizatı vermedikleri takdirde bizzat imal edeceklerini söylediğini belirtti. Kasımi, özellikle petrol sanayindeki yaptırımları bir fırsat olarak gördüklerinin altını çizdi. Amerika'nın National Interest analisti Paul Pillar, 5+1 grubunun İran'a yaptırımları hafifletme önerisinde bulunması gerektiğini belirtti. İran'ın nükleer programına karşı her türlü savaş çığırtkanlığını reddeden Pillar, İran'a zarar vermekle bu ülkeyi nükleer programından vaz geçirmenin asla mümkün olmadığını kaydetti. Pakistan Başbakanı Raja Pervez Eşref, Perşembe günü Quetta kentinde düzenlenen ve çoğu Şii 92 kişinin ölümüyle sonuçlanan intihar saldırılarının ardından Belucistan eyalet başbakanını görevden aldı Gürcistan'da 3 bin mahkûmun serbest bırakılması için oluşturulan 'af kanunu' onaylandı. Gürcistan Meclis Başkanı Davit Usupaşvili, Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili tarafından iki kez veto edilen kanunun, daha çok siyasi tutukluları kapsadığını ifade etti. Saakaşvili Aralık 2012'de, ilgili kanunun önceki hükümet döneminde Rusya ajanı olmakla suçlanarak hapse atılan 190 kişinin serbest bırakılmasını amaçladığı iddiasıyla iki kez veto etmişti. Azerbaycan cumhuriyetinde bazı sosyal aktivistler polis güçleri tarafından tutuklandı. Reuters'in haberine göre Bakü'de dün hükümet karşıtı düzenlenen miting sırasında bazı sosyal aktivistler polis güçleri tarafından tutuklandı. Ceyhun Gubadof'un şüpheli ölümüne itiraz amacı ile düzenlenen mitinge polis müdahale etti. İnsan hakları grupları ve Gubadof'un ailesi, onun işkence nedeni ile öldüğünü savunurken, Azerbaycan cumhuriyeti ordusu bu suçlamayı yalanlayıp onun kalp krizi sonucu öldüğünü belirtiyor. Ermenistan ın yüksek dağlık Alagyaz Askeri Eğitim Kompleksinde, Ermenistan Rus Askeri Üssü Tank Birliği sahra tatbikatları gerçekleştirdi. 9

11 Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Pakistan Cumhurbaşkanı Asif Ali Zerdari`ye Pakistan`da yapılan terör saldırısı sonucu çok sayıda insanın hayatını kaybetmesi nedeniyle taziye mesajı gönderdi. Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri bakanlarının 28 Ocak'ta bir araya geleceği bildirildi. Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov'un basına yaptığı açıklamaya göre, iki ülke bakanlarının görüşmesi Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk grubu eş başkanları tarafından organize edilecek. Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan Karabağ da tansiyonu yükseltecek açıklamalarda bulundu. Sarkisyan: Karabağ ın güvenliği bizim için itibar değil, ölüm-kalım meselesidir sözleriyle başladığı konuşmasını Güvenliğimiz için başlıca tehlike Azerbaycan yönetiminin aleni Ermeni düşmanı, faşist, militarist siyasetidir. Azerbaycan açık bir şekilde ateşkes koşullarını ihlal etmektedir, tampon hatta belli aralıklarla askerler hayatını kaybetmektedir, bunun vebali Azerbaycan yönetiminin omuzlarındadır sözleriyle sonlandırdı. Ermenistan'da 18 Şubat'ta yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerine yeniden aday olan Serj Sarkisyan, Türkiye ve Azerbaycan'a yüklendi. Türkiye'yi 'komşuları ile sıfır sorun' politikasından 'sıfır sonuç' almakla eleştiren Ermeni lidere göre, Türkiye ve Azerbaycan Yukarı Karabağ'da taviz koparma stratejilerinde başarısız olacak. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan ordusunun bütçesinin, Ermenistan'ın ülke bütçesinden daha fazla olduğunu söyledi. Konuşmasında Azerbaycan ordusunun mevcut durumuna da değinen Aliyev, geçtiğimiz yıl ordunun güçlenmesi için önemli işler yapıldığını, çok sayıda silah ve araç alındığını bildirdi yılında ordu için 3 milyar dolardan fazla para harcandığını söyleyen Aliyev, bu yıl askeri alana 3,7 milyar dolar para ayırdıklarını kaydetti. Türkistan Gündemi Kazakistan, Rusya ve Beyaz Rusya tarafından kurulan Gümrük Birliği çerçevesinde 1 Temmuz 2013 tarihi itibarıyla bu ülkelerde taşıtlara tek tip ortak ruhsat verilmeye başlanacağı açıklandı. Avrasya Ekonomik Komisyonu Konseyi nin resmi internet sitesinde verilen bilgiye göre, Kazakistan, Rusya ve Beyaz Rusya tarafından imzalanmış olan hükümetler arası anlaşmanın onaylanması üzerine 1 Temmuz 2013 tarihinden itibaren karayolu vasıtaları için aynı standart taşıt evraklarının uygulanması planlanılıyor. Elektronik ortamında araç ruhsatlarında damgalama ve işaretleme gibi GB ülkeleri arasında ileride uyumu sağlaması için çalışmaların devam etmekte olduğu belirtildi. Yetkililer bu üç ülke arasındaki bütünleşme çabalarında yeni adımların hızlanarak atılacağını belirtmekteler. Avrasya Birliği üyeleri teknik konularda kalıcı adımlar atarak bütünleşme yolunda istikrarlı bir ilerleyiş yakalamışlardır. 10

12 Tacikistan'ın, Özbekistan ve Kırgızistan ile ortak sınırları bulunan Soğd vilayetinin Valisi Kahir Rasulzade, Özbekistan-Kırgızistan sınırında meydana gelen olaylardan dolayı endişe duyduklarını belirtti. Rasulzade, Azatlık Radyosu Tacik servisine yaptığı açıklamada, bu tür olayların, halen taraflar arasında bir anlaşmanın sağlanamadığı Tacikistan-Kırgızistan sınırında da yaşanabilme olasılığı nedeniyle tedirgin olduklarını kaydetti. Bölgede Kırgızistan ile Özbekistan sınırında yaşanan gerilim Tacikistan ı da doğrudan ilgilendirmektedir çünkü gerginlik arttığı bölgeler de yoğun bir Tacik nüfusu vardır. Örneğin Kırgızistan topraklarının ortasında kalan fakat Özbekistan a ait olan Soh bölgesinde nüfusun yüzde doksanını Tacikler oluşturmaktadır. Bundan dolayı gergin sonucu sınır kapılarının kapatılmasıyla birlikte Özbekistan ile karasal bağlantısı kesilen Soh bölgesi Kırgızistan a muhtaç duruma gelmektedir. Oş ve Celalabad eyaletlerin yerel makamlarından erzak, gıda ve ilaç yardımı alan Soh ilçesinin etrafında bulunan 8 Kırgız köyü, hükümetten Özbekistan topraklarına ayak basmadan çevre karayolu inşaatını acil tamamlanmasını, okul ve hastane yapmasını beklemektedir. Hükümet de köylerin ihtiyaçları arasında yer alan elektrik ve ulaşımını sağlamak için maddi kaynak aramaktadır. Burada yapılan açıklamalar 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsüne değil, sadece yorumda bulunan 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü araştırmacılarına aittir. 11