İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM ESKİ ÇAĞ

Transkript

1 İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM ESKİ ÇAĞ A. YAZILI TARİH ÖNCESİ ÇAĞLARDA BİLİM VE TEKNOLOJİ... 1 B. İLK ÇAĞLARDA BİLİM Çin, Hint ve Orta Asya da Bilim... 2 a. Çin de Bilim... 2 b. Hint te Bilim... 3 c. Orta Asya da Bilim Mısır, Mezopotamya ve Anadolu da Bilim... 5 a. Mısır da Bilim... 5 b. Mezopotamya da Bilim... 6 c. Anadolu da Bilim d. Girit (Minos) ve Aka (Miken) Uygarlıkları C. YUNAN DÖNEMİNDE BİLİM Hellenik Çağ da Bilim Homeros Hesiodos Milet Okulu Thales Anaksimandros Anaksimenes Hekataios İtalya Kıyılarında Bilimin Yeşermesi ve Pythagorasçılar Krotonlu Filolaos Sirakuzalı Hiketas Krotonlu Alkmeon Krotonlu Democedes Sokrates in Ölümüne Kadar Geçen Dönem ve Atina nın Egemen Olmaya Başlaması Efesli Herakleitos Klozomenaeli Anaksagoras Elea Okuluyla Evrene Yeni Bir Bakış Ksenofanes Parmenides Zenon Agrigentumlu Empedokles Atomcular Abderalı Demokritos Bilgi Sorununu İşleyenler V

2 Bilgi Tâcirleri Sofistler Abderalı Protagoras Sokrates Bilimler ve Bilim Adamları Matematik Elisli Hippias Kioslu Hipokrates Tarentumlu Arkitas Sofist Antifon Heraclealı Bryson Coğrafya Karyandalı Scylax Kartacalı Hannon Kartacalı Himilton Halikarnaslı Herodotos Tıp Asklepion Tapınakları Koslu Hipokrates Teknoloji Pers Artachaies Samoslu Agathaicos Miletli Hippodamos Madencilik Atina Dönemi Platon Knidoslu Eudoxos Pontuslu Herakleides Aristoteles Hellenistik Çağ da Bilim İskenderiye Bilimsel Kurumlar Müze Kütüphane Bilimler ve Bilim Adamları Matematik Eukleides Astronomi Sisamlı Aristarkhos Hipparkhos Fizik Archimedes Coğrafya Eratosthenes Biyoloji ve Tıp VI

3 Teofrastos Herophilos Erasistratos Teknoloji İskenderiye Mekanik Okulu Ctesibios Heron Philon D. ROMA DÖNEMİNDE BİLİM Bilimler ve Bilim Adamları Matematik Menelaus Pappus Diophantos Astronomi Batlamyus Coğrafya Strabon Fizik Lucretius Tıp Celsus Efesli Rufus Galenos Eczacılık Dioskorides Mühendislik ve Mimarlık Vitrivius Agrippa Ansiklopedi Yazarları Varro Plinius İKİNCİ BÖLÜM ORTA ÇAĞ A. ORTA ÇAĞ HIRİSTİYAN DÜNYASI NDA BİLİM a) Erken Orta Çağ Aurelius Augustinus b) Yüksek Orta Çağ Üniversitelerin Kuruluşu Fransisken ve Dominiken Tarikatları Robert Grosseteste Roger Bacon VII

4 John Pecham Witelo Albertus Magnus Thomas Aquinas Evren Tasarımı Yüzyıl Rönesansı nın Doğuşu ve Etkileri c) Geç Orta Çağ Fizik Merton Grubu ve Paris Okulu Coğrafya ve Astronomi Marco Polo Dante Tümeller Çatışması ve Batı da Yeni Bir Anlayışın Doğuşu B. ORTA ÇAĞ İSLÂM DÜNYASI NDA BİLİM İslâm Dünyası nda Çeviriler Dönemi DOĞU İSLÂM DÜNYASI Bilimsel Kurumlar Bilgelik Evi Gözlemevleri Hastahâneler Bilimler ve Bilim Adamları Matematik Hârizmî Abdülhamid ibn Türk Sâbit ibn Kurrâ Kerecî Astronomi Fergânî Amâcur Ailesi Battânî Abdurrahman es-sûfî Ebu l-vefâ el-buzcânî İhvân-ı Safâ İbn Yûnus Fizik Fârâbî İbnü'l-Heysem Kimya Câbir ibn Hayyân Kindî Râzî Biyoloji Câhiz Coğrafya VIII

5 Mesûdî İbn Havkal İdrisî Tıp Ali ibn Abbâs Veteriner Hekimlik İbn Ahî Hizâm İbnü l-avvâm İbnü l-münzir Teknik Benû Musa BATI İSLÂM DÜNYASI Felsefe İbn Bâcce İbn Tufeyl İbn Rüşd Astronomi İbnü z-zerkâlî Câbir ibn Eflâh Bitrûcî Tıp Zehrâvî İbn Zuhr TÜRKLERİN İSLÂMİYET E GİRİŞİ VE BU DÖNEMDEKİ BİLİMSEL ETKİNLİKLER Gazneliler Karahanlılar Kaşgarlı Mahmud Yusuf Has Hâcib Edib Ahmed Yüknekî Selçuklular Bilimsel Kurumlar Medreseler Gözlemevleri Hastahaneler Bilimler ve Bilim Adamları Matematik Ömer el-hayyâm Nasîrüddin el-tûsî Astronomi Çağmînî İbnü ş-şâtır Cemâleddin el-mârdînî Ahmed ibn el-mecdî IX

6 Bedreddin Sıbt el-mârdînî Uluğ Bey Gıyâsüddin Cemşid el-kâşî Kadızâde-i Rûmî Fizik Kemâlüddîn el-fârisî Hâzinî Coğrafya Yâkût Kazvînî Kimya Beyrûnî Biyoloji İbnü l-baytâr Demîrî Tıp İbn Sînâ İbn Nefis Teknik Cezerî Tarih İbn Haldûn İslâm Dünyası ndaki Bilim ve Felsefenin Batıya Aktarılması İslâm Dünyası ndaki Bilimsel Etkinliklerin Yavaşlaması ve Duraklaması ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YENİ ÇAĞ A. RÖNESANS Bilimler ve Bilim Adamları Matematik Luca Pacioli Nicolas Chuquet François Viète Astronomi Nicolaus Copernicus Tycho Brahe Biyoloji ve Tıp Leonardo da Vinci Paracelsus Ambroise Paré Vesalius Conrad Gesner X

7 B. BİLİMSEL DEVRİM VE AYDINLANMA ÇAĞI Bilim Akademileri Bilimsel Yöntem Konusundaki Araştırmalar Francis Bacon Descartes Bilimler ve Bilim Adamları Matematik Gerard Desargues Pierre de Fermat John Wallis Blaise Pascal Gottfried Wilhelm Leibniz Bernoulli Ailesi Jacob Bernoulli Johann Bernoulli Colin Maclaurin Leonhard Euler Joseph Louis Lagrange Astronomi ve Fizik Galileo Galilei Johannes Kepler Willebrord Snell Isaac Newton Kimya Filojiston Kuramı Biyoloji Hücre Kuramı Canlı ve Cansız Arasındaki İlişki Giovanni Alfonso Borelli Marcello Malpighi Antoni van Leeuwenhoek Jeoloji Nicolaus Steno Tıp Harvey Aydınlanma Çağı nın Genel Özellikleri ve Bilimsel Açıdan Temel Karakteri DÖRDÜNCÜ BÖLÜM OSMANLILAR'DA BİLİM A. GELENEKÇİ DÖNEM Bilimsel Kurumlar Medreseler XI

8 Hastahaneler Gözlemevi Bilimler ve Bilim Adamları Matematik Sinan Paşa Molla Lütfi Astronomi Ahmed-i Dâî Mîrîm Çelebi Takîyüddîn Coğrafya Pîrî Reis Seydî Ali Reis Mustafa ibn Ali Emîr Mehmed Efendi Tıp İshak ibn Murad Hacı Paşa İbn Şerîf Şerefeddin Sabuncuoğlu Hekim Nidâî B. YENİLİKÇİ DÖNEM Bilimsel Kurumlar İbrahim Müteferrika ve İlk Osmanlı Matbaası Mühendishâneler Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyûn Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyûn Dârü l-fünûn Rasadhâne-i Âmire (Devlet Gözlemevi) Bilimler ve Bilim Adamları Matematik Kalfazâde İsmail Çınarî İsmail Gelenbevî Hüseyin Rıfkı Tâmânî İbrahim Edhem Paşa Vidinli Hüseyin Tevfik Paşa Astronomi Ahmed Cevdet Paşa Gazi Ahmed Muhtar Paşa Mehmed Fatin Gökmen Kimya Hoca İshak Efendi Derviş Paşa Kırımlı Aziz Bey XII

9 Coğrafya Kâtib Çelebi Evliya Çelebi Erzurumlu İbrahim Hakkı Tıp İtâkî Şânizâde Atâullah Efendi Mustafa Behçet Efendi Mehmed Şâkir Paşa Bilim Tarihi Araştırmalarının Başlaması Bursalı Mehmed Tâhir Bey Sâlih Zeki BEŞİNCİ BÖLÜM YAKIN ÇAĞ A. BATI'DAKİ BİLİMSEL GELİŞMELERE GENEL BİR BAKIŞ Bilimler ve Bilim Adamları Matematik Carl Friedrich Gauss Evariste Galois Henri Poincarè Astronomi Gözlemsel Astronomi Dinamik Astronomi Astrofizik Güneş Sisteminin Oluşumu Evrenin Oluşumu Fizik Elektrik ve Elektromanyetik Mekanik Hava ve Boşluk Optik Tanecik Kuramı Dalga Kuramı Görelilik Kuramı Kuantum Kuramı Kimya Gazlar Kimyası Atom Kuramı Isı ve Enerji Enerjinin Korunumu Biyoloji Canlılar ve Değişim Hakkındaki Kuramlar XIII

10 Charles Darwin Kalıtım Kuramı Jeoloji Georges-Louis Leclerc Buffon Tıp Teknoloji Uzayın Keşfi Bilgisayar Batı'da Bilim Tarihi Çalışmalarının Kurumsallaşması George Sarton B. CUMHURİYET DÖNEMİ'NDE TÜRKİYE DE BİLİM Bilimsel Kurumlar Üniversiteler Araştırma ve Geliştirme Kurumları Bilim Adamları Hulusi Behçet Cahit Arf Ahmet Cemal Eringen Feza Gürsey Behram Kurşunoğlu Orhan Asım Barut Abdülhak Adnan Adıvar Aydın Sayılı KAYNAKLAR XIV