Birbirine belli bir kuvvetle basan kontak parçaları birbirinden ya çok zor ayrılırlar ya da hiç ayrılmazlar ise kontaklar kaynak olmuşlardır denir.

Transkript

1 Birbirine belli bir kuvvetle basan kontak parçaları birbirinden ya çok zor ayrılırlar ya da hiç ayrılmazlar ise kontaklar kaynak olmuşlardır denir.

2 3 çeşit kaynak tipi vardır. Bunlar ; 1 Soğuk Kaynak 2 Sıcak Kaynak 3 Ergimeli kaynak

3 Soğuk Kaynak Metal iyonlarının kohezyonu sonucu kontak parçalarını birbirine yapıştırıcı bir kuvvet doğar. Bu kuvvetin büyüklüğü temas noktalarındaki plastik deformasyona bağlıdır. Bu olaya soğuk kaynak denir.

4 Sıcak Kaynak Akım dolayısı ile kontaklar ısınırsa plastik deformasyonun daha büyük olduğu görülür. Bunun sonucunda da yapıştırıcı kuvvet doğar. Buna sıcak kaynak denir.

5 Ergimeli Kaynak Eğer sıcaklık kontak malzemelerini ergitecek kadar yüksek ise ergiyen malzeme donunca kontaklar kaynak olmuş olur. Bu hal, özellikle kısa devre akımında gerilimin büyümesi ile ortaya çıkar. Buna da ergimeli kaynak denir.

6 Kontakların yapımında gümüş,bakır,nikel,demir ve karbondan yapılmış alaşımlar kullanılır.bu alaşımlarda gümüşün sertliği artırılmış,sürtünme ve arktan dolayı meydana gelecek aşınmalar azaltılmıştır. Soğuk ve sıcak kaynak sonucu oluşan yapıştırıcı kuvvetler uygun şalt kuvvetleri yardımı ile yenilenebilir. Tehlikeli olan ergimeli kaynaktır. Bu durumda kesici açılmaz ve görevini yerine getiremez.

7 Bir kontak bağlantısının termik ve elektrodinamik kararlılığını kontağın kesebileceği en yüksek akım şiddeti belirler. Bu kararlılığı tahmin etmede geçerli olan iki ölçüt vardır : a)kaynak olmayı yaratan minimum kontak akımı b)kaynak olmuş iki kontağı açabilecek kuvvet.

8 Uzun zaman sonra iki kontak parçasının kaynak olmasına sebep olacak akım: = plastik deformasyondaki kontak direnci, = ergime sıcaklığında bulunan kontak yerindeki gerilim düşümü.

9 Bu ifadenin şekli biraz değiştirilerek yazılabilir. e indisi ergime sıcaklığındaki büyüklükleri işaret eder.

10 Ergime sıcaklıklarının hesaplanması için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Bunlardan biri:

11 A malzemesi sabittir Bu ifade büyük basınçlar için geçerlidir.

12 = olarak kontak malzemesinin ergime sıcaklığı, ve =0 ve = sıcaklıklarındaki özgül dirençler, ta kontağın Brinell sertliği, = olarak ısınma katsayısı, = olarak özgül ısı, = N olarak kontaklar arasındaki basınç kuvveti, = ısınmada yüzey değişimini hesaba katan katsayı.

13 Kontakların birbirine kaynak olmasını önlemek için ; Kontak basıncı artırılır, Kontakların sıçraması önlenir, Elektrodinamik kuvvetler kompanse edilir, Kontaklar bir çok küçük parçadan oluşturulur.

14 N tane parelel bağlanmış kontak elemanın her birinden geçecek akım şöyle hesaplanır;

15 KONTAKLARIN SIÇRAMASI Kontakları birbirine bastıran kuvvetler yay vasıtası ile temin edildiğinden kapanma esnasında ilk temastan sonra kontaklar oturuncaya kadar birbirinden birkaç defa ayrılırlar. Bu sırada akım geçiyorsa ark meydana gelerek kontak malzemesi ergitir. Kapama işlemi bittikten sonra daha önce ergimiş olan malzeme donar. Artık kesiciyi açmak bir daha mümkün olmaz.

16 KONTAKLARIN SIÇRAMASI Bu sebeple kesiciyi öyle yapmak gerek ki bu durumla karşılaşmasın. Bunu sağlamanın temel koşulu kapamadaki kuvvetleri aşırı büyük seçmektir.

17 KAPALI DURUMDA KONTAKLARIN BİRBİRİNE KAYNAMASI Kapalı durumda bir kısa devre halinde özellikle ayırıcı kontakları birbirine kaynak olurlar. Bir çok kesici tipinde her iki kontak parçasının birbirine paralel olduğu kısımlar vardır. Kısa devre durumunda kontakları birbirinden ayırmaya çalışan kuvvetler meydana gelir. Bu kuvvetler bazen kontakları birbirine bastıran kuvvetten daha büyük olur. Bunun sonucu kontaklar birbirinden ayrılır. Bu esnada hasıl olan ark dolayısı ile bu kontaklar birbirine kaynak olur.

18 HAZIRLAYANLAR MAZLUM KAPLAN SERTAÇ ERDOĞ OSMAN GÜLER

19 KAYNAKLAR YÜKSEK GERİLİM GÜÇ KESİCİLERİ TEORİ TASARIM VE DENEY