HADİS VE SÜNNET. Sened Metin Sözlü Fiili Takriri. Senedlerdeki Bazı Kısaltmalar

Transkript

1 BÖLÜM 1 HADİS VE SÜNNET KAVRAMLARI HADİS VE SÜNNET Kavram Olarak Yapı olarak Konum Olarak Hadis Sünnet Hadis Sünnet Dindeki Yeri Sened Metin Sözlü Fiili Takriri n Çözümü n Okunuşu Senedlerdeki Bazı Kısaltmalar Önemi KAVRAM OLARAK HADİS VE SÜNNET: HADİS SÜNNET : Söz, Fiil, Takrir, Yaratılış veya Huyla ilgili bir vasıf olarak Hz Peygambere (veya Sahabe ve Tabiun'a) izafe edilen her şeydir. : Hz Peygamberin ihtiyar ettiği ve Allah'ın ahkamıyla amil olarak gittiği yolun yazı ile tespit edilmiş metinleridir. : Hz Peygamberin yaşayış modeli, gidişatı anlamındadır. : Hz Peygamberin ihtiyar ettiği ve Allah'ın ahkamıyla amil olarak gittiği yoldur. : Sürekli ve Bilinçli davranışları ifade eder.

2 BÖLÜM 1 HADİS VEYA SÜNNETİN UNSURLARI Sünnet (Hadis) Kavli Fiili Takriri Vasıf (Vasfi) (Sıfat) Sarih (Açık) Zımni (Sukut) Hılki (Ahlaki) Hulki (Yaratılışla HADİS VEYA SÜNNETİN UNSURLARI KAVLİ SÜNNET : Rasulullah'a ait sözlerdir. FİİLİ SÜNET : Rasulullah'ın davranış ve uygulamalarının anlatımıdır. SARİH TAKRİR ZIMNİ TAKRİR : Peygamberin huzurunda yada bilgisi dahilinde olmak şartıyla, sahabe tarafından söylenen sözleri ve yapılan davranışları onaylaması ya da karşı çıkmamasıdır. : Şahit olduğu bir olay karşısında Rasulullah'ın sukut buyurmasıdır.

3 BÖLÜM 1 HADİS VEYA SÜNNETİN UNSURLARI Sünnet (Hadis) Kavli Fiili Takriri Vasıf (Vasfi) Sarih (Açık) Zımni (Sukut) Hılki (Ahlaki) Hulki HADİS VEYA SÜNNETİN UNSURLARI AHLAKİ SIFAT : Rasulullah'ın huyunu tanıtan hadislerdir. YARATILIŞLA İLGİLİ SIFAT : Rasulullah'ın ş ine dair bilgileri ihtiva eden h

4 BÖLÜM 1 HADİS VE SÜNNET KAVRAMLARI HADİS VE SÜNNET Kavram Olarak Yapı olarak Konum Olarak Hadis Sünnet Hadis Sünnet Dindeki Yeri Sened Metin Sözlü Fiili Takriri n Çözümü n Okunuşu Senedlerdeki Bazı Kısaltmalar Önemi YAPI OLARAK HADİS (HADİS'İN YAPISI) SENED METİN : Bir şeyi bir yere dayamak. : Biri diğerinden almak ve nakletmek şartıyla hadisi rivayet eden kişilerin - Rasulullah'a kadar - sıralandığı kısım. : Hadisi nakleden ravilerin isim zinciridir. : Hadiste nakledilen içeriktir. : n, kendisinde son bulduğu sözlü kısımdır. Hadisin yapısında asıl kısmı burası teşkil eder. : Hz Peygamberin ihtiyar ettiği ve Allah'ın ahkamıyla amil olarak gittiği yoldur.

5 BÖLÜM 1 HADİS VE SÜNNET KAVRAMLARI HADİS VE SÜNNET Kavram Olarak Yapı olarak Konum Olarak Hadis Sünnet Hadis Sünnet Dindeki Yeri Sened Metin Sözlü Fiili Takriri n Çözümü n Okunuşu Senedlerdeki Bazı Kısaltmalar Önemi SENEDİN ÇÖZÜMÜ (ÖRNEK): H Rasulullah H Enes b. Malik Sahabe Devri :110 H Ebu't Teyyah Tabiun Devri :180 H Şu'be b. El-Haccac Tabiun Devri :180 H Yahya b. Said el-kattan el-ahvel Etbau't Tabiin :220 H Muhammed b.beşşar Etbau Etbau't Tabiin :260 H El-Buhari Etbau Etbau't Tabiin :260

6 BÖLÜM 1 HADİSİN YAPISI - SENEDİN ÇÖZÜMÜ RASULULLAH 632 MÜNTEHASI SAHABE H.110 Enes b. Malik TABİUN H S E N E D ETBAU'T TABİİN H ETBAU ETBAU'T TABİİN H İBTİDASI SENEDİN ÇÖZÜMÜ (ÖRNEK): H Rasulullah H Enes b. Malik Sahabe Devri :110 H Ebu't Teyyah Tabiun Devri :180 H Şu'be b. El-Haccac Tabiun Devri :180 H Yahya b. Said el-kattan el-ahvel Etbau't Tabiin :220 H Muhammed b.beşşar Etbau Etbau't Tabiin :260 H El-Buhari Etbau Etbau't Tabiin :260

7 BÖLÜM 1 HADİS VE SÜNNET KAVRAMLARI HADİS VE SÜNNET Kavram Olarak Yapı olarak Konum Olarak Hadis Sünnet Hadis Sünnet Dindeki Yeri Sened Metin Sözlü Fiili Takriri n Çözümü n Okunuşu Senedlerdeki Bazı Kısaltmalar Önemi Tarik (Vech) : Bir hadisin farklı isnad zincirkeri ile gelen her bir kanalına denir. Metinler aynı olsa bile, bir hadisin herbir isnadı, ayrı birer Hadis sayılır. Hadis sayılarının yüzbinlerce ifade edilmesinin nedeni budur.

8 BÖLÜM 1 HADİS VE SÜNNET KAVRAMLARI HADİS VE SÜNNET Kavram Olarak Yapı olarak Konum Olarak Hadis Sünnet Hadis Sünnet Dindeki Yeri Sened Metin Sözlü Fiili Takriri n Çözümü n Okunuşu Senedlerdeki Bazı Kısaltmalar Önemi SENEDLERDEKİ BAZI KISALTMALAR???

9 BÖLÜM 1 HADİS VE SÜNNET KAVRAMLARI HADİS VE SÜNNET Kavram Olarak Yapı olarak Konum Olarak Hadis Sünnet Hadis Sünnet Dindeki Yeri Sened Metin Sözlü Fiili Takriri n Çözümü n Okunuşu Senedlerdeki Bazı Kısaltmalar Önemi SENEDİN ÖNEMİ: 1 Hadisin sıhhatini tayin ve tespit için imkan hazırlamak. 2 Rivayet anarşisini önlemek. Rivayetlerin hadis kitaplarında toplanmasından önce buna dikkat ediliyordu. Halk için yazılan kitaplarda buna dikkat edilmiyor.

10 BÖLÜM 1 HADİS VE SÜNNET KAVRAMLARI HADİS VE SÜNNET Kavram Olarak Yapı olarak Konum Olarak Hadis Sünnet Hadis Sünnet Dindeki Yeri Sened Metin Sözlü Fiili Takriri n Çözümü n Okunuşu Senedlerdeki Bazı Kısaltmalar Önemi YAPI OLARAK HADİS (HADİS'İN YAPISI) METİN n kendisinde son bulduğu sözlü kısımdır. Hadis = Metindir. Sened, o metnin Hz Peygambere ait olup olmadığı konusunda tetkiklerde bulunma imkanı veren ravi zinciridir.

11 BÖLÜM 1 HADİS VE SÜNNET KAVRAMLARI HADİS VE SÜNNET Kavram Olarak Yapı olarak Konum Hadis Sünnet Hadis Sünnet Dindeki Yeri Sened Metin Sözlü Fiili Takriri n Çözümü n Okunuşu Senedlerdeki Bazı Kısaltmalar Önemi KONUM OLARAK HADİS (DİNDEKİ YERİ) Peygamberin Görevi: Tebliğ: Allah'tan almış oldukları vahyi, eksiksiz olarak insanlara bildirmek. Beyan / Tebyin : Peygamberin, kendisine indirilen kitabı, ümmetine açıklaması. Tezkiye : İnsanların kötü huylardan, günahlardan, kötülüklerden temizlenmesi, arındırılması. Bu üç görevinde amacı, insanların arındırılmasıdır. Manen arınmış bir birey ve onlardan meydana gelen bir toplum oluşturmak.

12 BÖLÜM 1 HADİS VE SÜNNET KAVRAMLARI HADİS VE SÜNNET Kavram Olarak Yapı olarak Konum Hadis Sünnet Hadis Sünnet Dindeki Yeri Sened Metin Sözlü Fiili Takriri n Çözümü n Okunuşu Senedlerdeki Bazı Kısaltmalar Önemi KONUM OLARAK HADİS (DİNDEKİ YERİ) Peygamberin Konumu: Deki ben de sizin gibi ancak bir insanım. (Şu kadar ki) bana vahyolunuyor. Kehf:110 Deki, eğer yeryüzünde yerleşmiş gezip dolaşan melekler olsaydı, elbette onlara gökten bir meleği peygamber olarak gönderirdik. İsra 95 Ben daha önce yıllarca aranızda bulundum. Hiç düşünmüyormusunuz? Yunus 16. Allah, meleklerden, insanlardan peygamberler seçer Hac 75. Allah, bir insanla ancak vahiy suretiyle veya perde arkasından konuşur, yahut bir elçi gönderir, izniyle dilediğini vahyeder Şura 51.

13 BÖLÜM 1 HADİS VE SÜNNET KAVRAMLARI HADİS VE SÜNNET Kavram Olarak Yapı olarak Konum Olarak Hadis Sünnet Hadis Sünnet Dindeki Yeri Sened Metin Sözlü Fiili Takriri n Çözümü n Okunuşu Senedlerdeki Bazı Kısaltmalar Önemi KONUM OLARAK HADİS (DİNDEKİ YERİ) Dindeki Yeri Peygamber size ne getirdi ise onu alın, size neyi yasak etti ise ondan da kaçının. Haşr.7 Kim rasulullah'a itaat ederse Allah'a itaat etmiş olur. Nisa: 80 Peygamberin emrine aykırı davrananlar başlarına bir belanın gelmesinden Nur 63 Allah ve Rasulunun hüküm verdiği bir konuda hiçbir müslüman için seçim yoktur. Ahzab 36. Peygamberin söz ve fiilleri ayetleri tefsir sadedindedir. Sünnet: Allah'ın kitabının Hz Peygamber tarafından yapılmış evrensel bir yorumudur. Hadisler de; bu yorumun yazılı belgesidir.

14 BÖLÜM 1 HADİS VE SÜNNET KAVRAMLARI HADİS VE SÜNNET Kavram Olarak Yapı olarak Konum Olarak Hadis Sünnet Hadis Sünnet Dindeki Yeri Sened Metin Sözlü Fiili Takriri n Çözümü n Okunuşu Senedlerdeki Bazı Kısaltmalar Önemi KONUM OLARAK HADİS (DİNDEKİ YERİ) Dindeki Yeri Hadis: Hz Peygamberin sünnetini haber veren, sünnetin söz ile ifade edilmiş haline denir. Hadis: Peygamberin, davranışlarının, sözlerinin ve onaylarının, tanıkları tarafından, görmeyenlere, tanık olmayanlara söylenmesini, iletilmesini, duyurulmasını, bildirilmesini ifade eder.

15 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET Adabı Keyfiyeti Sıfatı Mahsülleri Talebenin Adabı Hocanın Adabı Tahammül ve Eda Yolları Lafzen Manen Tasnif Devri Öncesi Tasnif Dönemi ürünleri Sema' Kitabet Cüzler Sahifeler Erbeun Ale'r-rical Ale'lebvab Kıraat İ'lam Musannef İcazet Vasiyet Mü'cem Cami Münavele Vicade Etraf Sünen HADİS ÖĞRENCİSİNİN ADABI 1- İyi Niyet (İhlas) Hadisle meşguliyetten beklenti başka değil, sadece Allah'ın rızasını kazanmak olmalıdır. Öğrendiklerini dünyevi herhangi bir amaca alet etmekten kaçınmalıdır. Allah'tan kolaylık, tevfik, doğruluk ve güzel ahlak istemelidir. 2- Hadisi Ehlinden Almaya Çalışmak Bütün gayret ve imkanlarını seferber ederek, bu ilmi, ilim, amel ve takva ile meşhur hocalardan almaya çalışmalıdır. 3- Öğrendiğiyle Amel Etmeye çalışmak Bildiğiyle amel etmemek, kitap yüklü eşeklere benzemektir.

16 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET Adabı Keyfiyeti Sıfatı Mahsülleri Talebenin Adabı Hocanın Adabı Tahammül ve Eda Yolları Lafzen Manen Tasnif Devri Öncesi Tasnif Dönemi ürünleri Sema' Kitabet Cüzler Sahifeler Erbeun Ale'r-rical Ale'lebvab Kıraat İ'lam Musannef İcazet Vasiyet Mü'cem Cami Münavele Vicade Etraf Sünen HADİS ÖĞRENCİSİNİN ADABI 4- Hocaya Saygı Göstermek Hocasına ve hocalarına, hadise olan saygı ve edebinden gelen bir hisle saygı ve ta'zim göstermelidir. 5- Arkadaşlarına yardımcı olmak Hadis öğrenmekten ilk elde edilecek meziyet, arkadaşlarına faydalı olma niteliğidir. Bildiğini kendisine saklar ve bununla ötekilere üstünlük taslamak isterse bildiğinden istifade edemez. 6- Tedrici Bir metodla Çalışmak Acele etmemek. Yavaş yavaş ve belli bir sıra takip edilerek öğrenilmelidir.

17 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET Adabı Keyfiyeti Sıfatı Mahsülleri Talebenin Adabı Hocanın Adabı Tahammül ve Eda Yolları Lafzen Manen Tasnif Devri Öncesi Tasnif Dönemi ürünleri Sema' Kitabet Cüzler Sahifeler Erbeun Ale'r-rical Ale'lebvab Kıraat İ'lam Musannef İcazet Vasiyet Mü'cem Cami Münavele Vicade Etraf Sünen HADİS ÖĞRENCİSİNİN ADABI 7- Hadis Usulüne Önem vermek Hiçbir hadis öğrencisi, hadis usulünden müstağni kalamaz. Hadisten ancak, iyi bir usul bilgisi sayesinde yararlanılabilir.

18 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET Adabı Keyfiyeti Sıfatı Mahsülleri Talebenin Adabı Hocanın Adabı Tahammül ve Eda Yolları Lafzen Manen Tasnif Devri Öncesi Tasnif Dönemi ürünleri Sema' Kitabet Cüzler Sahifeler Erbeun Ale'r-rical Ale'lebvab Kıraat İ'lam Musannef İcazet Vasiyet Mü'cem Cami Münavele Vicade Etraf Sünen HADİS HOCASININ AHLAKI (Hocanın hadis ilmi ve Talebeleri ile ilişkileri) 1- İyi Niyet ve Üstün Ahlak Sahibi Olmak Hesabi değil hasbi olmalıdır. Riyadan, çıkar ve dünyalık kaygıdan uzak olmalıdır. Niyeti olmayanın ameli, ihlası olmayanın da ecri olmaz. 2- Haddini Bilmek yada Ehliyete Riayet Yaşı ne olursa olsun, ehil olmadıkça hadis okutmaya ve rivayetine kalkışmamalıdır. 3- Kendisinden Daha Eğil Olana Saygı Göstermek Yaş ve İlim bakımından kendisinden büyüklerin yanında hocalık yapmaya kalkışmamak. Cahil, yaşlı da olsa küçük; Alim genç de olsa büyüktür.

19 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET Adabı Keyfiyeti Sıfatı Mahsülleri Talebenin Adabı Hocanın Adabı Tahammül ve Eda Yolları Lafzen Manen Tasnif Devri Öncesi Tasnif Dönemi ürünleri Sema' Kitabet Cüzler Sahifeler Erbeun Ale'r-rical Ale'lebvab Kıraat İ'lam Musannef İcazet Vasiyet Mü'cem Cami Münavele Vicade Etraf Sünen HADİS HOCASININ AHLAKI (Hocanın hadis ilmi ve Talebeleri ile ilişkileri) 4- Karıştırma İhtimali Belirince Hadis Rivayeti ve Okutmayı bırakma. 5- Hadise ve Hadis Meclislerine Ehemmiyet Vermek Kılık kıyafetine dikkat etmeli. Temizliğe dikkat etmeli. Derse iyi hazırlanmış olması. Usluba, eğitim ve öğretim kurallarına riayet etmeli. Ciddiyetsizlik olarak algılanacak davranışlardan kaçınmalı.

20 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET Adabı Keyfiyeti Sıfatı Mahsülleri Talebenin Adabı Hocanın Adabı Tahammül ve Eda Yolları Lafzen Manen Tasnif Devri Öncesi Tasnif Dönemi ürünleri Sema' Kitabet Cüzler Sahifeler Erbeun Ale'r-rical Ale'lebvab Kıraat İ'lam Musannef İcazet Vasiyet Mü'cem Cami Münavele Vicade Etraf Sünen HADİS HOCASININ AHLAKI (Hocanın hadis ilmi ve Talebeleri ile ilişkileri) 6- Kitap yazmak ve Öteki ilmi Faliyetlerde Bulunmak Fikri, Ahlaki, ilmi açıdan insanlara faydalı olmayı görev bilmeli.

21 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET Adabı Keyfiyeti Sıfatı Mahsülleri Talebenin Adabı Hocanın Adabı Tahammül ve Eda Yolları Lafzen Manen Tasnif Devri Öncesi Tasnif Dönemi ürünleri Sema' Kitabet Cüzler Sahifeler Erbeun Ale'r-rical Ale'lebvab Kıraat İ'lam Musannef İcazet Vasiyet Mü'cem Cami Münavele Vicade Etraf Sünen RİVAYETİN KEYFİYETİ Hadis Öğrenim ve Öğretim Yolları (Tahammül ve eda Yolları) Sema Kıraat Hocanın, ezberinden veya yazılı bir metinden okuyarak rivayette bulunması; öğrencinin ise hocadan bizzat duyarak bu rivayeti almasına denir. Hocanın huzurunda talebe ezberinden veya elindeki kitaptan hadis okur. Hoca da ezberinden veya elindeki nüshadan takip ederek dinler.

22 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET Adabı Keyfiyeti Sıfatı Mahsülleri Talebenin Adabı Hocanın Adabı Tahammül ve Eda Yolları Lafzen Manen Tasnif Devri Öncesi Tasnif Dönemi ürünleri Sema' Kitabet Cüzler Sahifeler Erbeun Ale'r-rical Ale'lebvab Kıraat İ'lam Musannef İcazet Vasiyet Mü'cem Cami Münavele Vicade Etraf Sünen RİVAYETİN KEYFİYETİ Hadis Öğrenim ve Öğretim Yolları (Tahammül ve eda Yolları) İcazet Hocanın, talebesine duyduklarını veya kitaplarını rivayete izin vermesine denir. Münavele Kendisinden nakil veya rivayet etmesi için hocanın, öğrencisine bir kitap veya yazılı bir metin vermesine denir.

23 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET Adabı Keyfiyeti Sıfatı Mahsülleri Talebenin Adabı Hocanın Adabı Tahammül ve Eda Yolları Lafzen Manen Tasnif Devri Öncesi Tasnif Dönemi ürünleri Sema' Kitabet Cüzler Sahifeler Erbeun Ale'r-rical Ale'lebvab Kıraat İ'lam Musannef İcazet Vasiyet Mü'cem Cami Münavele Vicade Etraf Sünen RİVAYETİN KEYFİYETİ Hadis Öğrenim ve Öğretim Yolları (Tahammül ve eda Yolları) Kitabet İ'lam Huzurunda bulunan veya bulunmayan bir öğrencisi için hocanın kendi eliyle bir veya birkaç hadis yazıp veya yazdırıp vermesi veya göndermesine denir. Hoca'nın icazetten söz etmeksizin belli bir hadis veya hadis kitabı için, sadece ''benim rivayetim işte budur'' diye açıklamada bulnmasına denir.

24 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET Adabı Keyfiyeti Sıfatı Mahsülleri Talebenin Adabı Hocanın Adabı Tahammül ve Eda Yolları Lafzen Manen Tasnif Devri Öncesi Tasnif Dönemi ürünleri Sema' Kitabet Cüzler Sahifeler Erbeun Ale'r-rical Ale'lebvab Kıraat İ'lam Musannef İcazet Vasiyet Mü'cem Cami Münavele Vicade Etraf Sünen RİVAYETİN KEYFİYETİ Hadis Öğrenim ve Öğretim Yolları (Tahammül ve eda Yolları) Vasiyet Vicade Ölmek veya yolculuğa çıkmak üzere olan hocanın - rivayet izinden söz etmeksizin - kitabını öğrencilerinden birine vasiyet etmesidir. Bir kimsenin yazma bir risale veya kitabı bulması, ele geçirmesine denir.

25 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET Adabı Keyfiyeti Sıfatı Mahsülleri Talebenin Adabı Hocanın Adabı Tahammül ve Eda Yolları Lafzen Manen Tasnif Devri Öncesi Tasnif Dönemi ürünleri Sema' Kitabet Cüzler Sahifeler Erbeun Ale'r-rical Ale'lebvab Kıraat İ'lam Musannef İcazet Vasiyet Mü'cem Cami Münavele Vicade Etraf Sünen RİVAYETİN SIFATI Hadisler, kelimesi kelimesine lafzen mi? Manen mi? Rivayet edilmiştir? Lafzen Manen Asıl olan lafzen rivayettir. Bu ideal olmakla beraber, gerek hadislerin fazlalığı, gerekse beşeri ve tabii şartlar dolayısıyla bu herkes için mümkün olamayacağı aşikardır. Önemli olan hadislerin manalarıdır. 'Haramı helal, helali de haram kılacak şekilde manayı bozmadığınız sürece hadisi değişik lafızlarla (manen) rivayet etmenizde bir sakınca yoktur'' (Hadis)

26 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET MAHSÜLLERİ Kütübü Sitte öncesi Rivayet Mahsülleri Tasnif Devri Rivayet Mahsülleri Sahife Cüz Erbeun İsme göre Konularına Göre Sonraki dönemlerde geliştirildi. Ale'r-rical Ale'l-ebvab sistemli mahsüller) Ale'l-ahruf sistemli mahsuller es-sahifetü's-sahiha Hemmam b. Münebbih'e ait es-sahifetü's-sadıka Belli sayıdaki Hadisler Bir Hadisin değişik (senedin müntehası) Ravinin ismine göre A.b.Hanbel Musannef Cami' Metni Alfabetik Suyuti'ye ait Cem'ul-cevami Abdulla b.amr.b.el-as'a ait Bir konudaki hadisler Bir Ravinin Hadisleri Tayalisi sahabe, şuyuh, beldelere göre Mu'cem (senedin ibtidası) Taberaniye ait El-Kebir Sünen Müstedrek Müstahrec el-camiu's-sağir Suyuti'ye ait Bölümü İbnu'l-Esir el-cezeri'ye ait Cami'ul-usül Ali el-muttaki'ye ait Sahife : Yazılan notlardan oluşur. Taberaniye ait El-Evsat Taberaniye ait Ali el-muttaki'ye ait Cüz : Küçük Hacimli rivayet mahsülleri. Es-Sağir Ale'r-rical : Sahabiler, müslüman olmaktaki önceliklerine, Hz Peyg. Yakınlık derecelerine yada Etraf (n Erbeun : 40 hadisten oluşan mahsüller. kabilelerine göre harf sırasına konur ve müntehası sonra onlardan gelen hadisler, o ismin altına kaydedilir. türüne girer. Zehairu'l- en-nabuli'ye ait Kenzeu'l-ummal

27 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET MAHSÜLLERİ Kütübü Sitte öncesi Rivayet Mahsülleri Tasnif Devri Rivayet Mahsülleri Sahife Cüz Erbeun İsme göre Konularına Göre Sonraki dönemlerde geliştirildi. Ale'r-rical sistemli mahsüller Ale'l-ebvab Ale'l-ahruf sistemli mahsuller es-sahifetü's-sahiha Hemmam b. Münebbih'e ait es-sahifetü's-sadıka Belli sayıdaki Hadisler Bir Hadisin değişik (senedin müntehası) Ravinin ismine göre A.b.Hanbel Musannef Cami' Metni Alfabetik Suyuti'ye ait Cem'ul-cevami Abdulla b.amr.b.el-as'a ait Bir konudaki hadisler Bir Ravinin Hadisleri Tayalisi sahabe, şuyuh, beldelere göre Mu'cem (senedin ibtidası) Taberaniye ait El-Kebir Sünen Müstedrek Müstahrec el-camiu's-sağir Suyuti'ye ait Bölümü İbnu'l-Esir el-cezeri'ye ait Cami'ul-usül Ali el-muttaki'ye ait Sahife : Yazılan notlardan oluşur. Taberaniye ait El-Evsat Kenzeu'l-ummal Taberaniye ait Ali el-muttaki'ye ait Cüz : Küçük Hacimli rivayet mahsülleri. Es-Sağir Ale'l-Ebvab : Hadisleri konularına göre tasnif eden, bölüm (kitap9 ve bablara ayrılmış hadis Erbeun : 40 hadisten oluşan mahsüller. Etraf (n müntehası sonra eserleridir. Temelde 3 çeşit. Musannef, Cami', Sünen Zehairu'l-

28 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET MAHSÜLLERİ Kütübü Sitte öncesi Rivayet Mahsülleri Tasnif Devri Rivayet Mahsülleri Sahife Cüz Erbeun İsme göre Konularına Göre Sonraki dönemlerde geliştirildi. Ale'r-rical sistemli mahsüller Ale'l-ebvab Ale'l-ahruf sistemli mahsuller es-sahifetü's-sahiha Hemmam b. Münebbih'e ait es-sahifetü's-sadıka Belli sayıdaki Hadisler Bir Hadisin değişik (senedin müntehası) Ravinin ismine göre A.b.Hanbel Musannef Cami' Metni Alfabetik Suyuti'ye ait Cem'ul-cevami Abdulla b.amr.b.el-as'a ait Bir konudaki hadisler Bir Ravinin Hadisleri Tayalisi sahabe, şuyuh, beldelere göre Mu'cem (senedin ibtidası) Taberaniye ait El-Kebir Sünen Müstedrek Müstahrec el-camiu's-sağir Suyuti'ye ait Bölümü İbnu'l-Esir el-cezeri'ye ait Cami'ul-usül Ali el-muttaki'ye ait Sahife : Yazılan notlardan oluşur. Taberaniye ait El-Evsat Kenzeu'l-ummal Taberaniye ait Ali el-muttaki'ye ait Cüz : Küçük Hacimli rivayet mahsülleri. Es-Sağir Musannefler : Sünenlerin muhtevasına mevkuf ve maktu' hadislerin ilavesiyle meydana Erbeun : 40 hadisten oluşan mahsüller. Etraf (n getirilmiş kitaplardır. müntehası sonra Zehairu'l-

29 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET MAHSÜLLERİ Kütübü Sitte öncesi Rivayet Mahsülleri Tasnif Devri Rivayet Mahsülleri Sahife Cüz Erbeun İsme göre Konularına Göre Sonraki dönemlerde geliştirildi. Ale'r-rical sistemli mahsüller Ale'l-ebvab Ale'l-ahruf sistemli mahsuller es-sahifetü's-sahiha Hemmam b. Münebbih'e ait es-sahifetü's-sadıka Belli sayıdaki Hadisler Bir Hadisin değişik (senedin müntehası) Ravinin ismine göre A.b.Hanbel Musannef Cami' Metni Alfabetik Suyuti'ye ait Cem'ul-cevami Abdulla b.amr.b.el-as'a ait Bir konudaki hadisler Bir Ravinin Hadisleri Tayalisi sahabe, şuyuh, beldelere göre Mu'cem (senedin ibtidası) Taberaniye ait El-Kebir Sünen Müstedrek Müstahrec el-camiu's-sağir Suyuti'ye ait Bölümü İbnu'l-Esir el-cezeri'ye ait Cami'ul-usül Ali el-muttaki'ye ait Sahife : Yazılan notlardan oluşur. Taberaniye ait El-Evsat Kenzeu'l-ummal Taberaniye ait Ali el-muttaki'ye ait Cüz : Küçük Hacimli rivayet mahsülleri. Es-Sağir Cami'ler : Akaid, Ahkam, Siyer, Adab, Tefsir.. Gibi dinin bütün cephelerine dair konuların Erbeun : 40 hadisten oluşan mahsüller. Etraf (n müntehası sonra tamamını kapsayan kitaplardır. Buhari-Müslim-Tirmizi gibi. Zehairu'l-

30 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET MAHSÜLLERİ Kütübü Sitte öncesi Rivayet Mahsülleri Tasnif Devri Rivayet Mahsülleri Sahife Cüz Erbeun İsme göre Konularına Göre Sonraki dönemlerde geliştirildi. Ale'r-rical sistemli mahsüller Ale'l-ebvab Ale'l-ahruf sistemli mahsuller es-sahifetü's-sahiha Hemmam b. Münebbih'e ait es-sahifetü's-sadıka Belli sayıdaki Hadisler Bir Hadisin değişik (senedin müntehası) Ravinin ismine göre A.b.Hanbel Musannef Cami' Metni Alfabetik Suyuti'ye ait Cem'ul-cevami Abdulla b.amr.b.el-as'a ait Bir konudaki hadisler Bir Ravinin Hadisleri Tayalisi sahabe, şuyuh, beldelere göre Mu'cem (senedin ibtidası) Taberaniye ait El-Kebir Sünen Müstedrek Müstahrec el-camiu's-sağir Suyuti'ye ait Bölümü İbnu'l-Esir el-cezeri'ye ait Cami'ul-usül Ali el-muttaki'ye ait Sahife : Yazılan notlardan oluşur. Taberaniye ait El-Evsat Kenzeu'l-ummal Taberaniye ait Ali el-muttaki'ye ait Cüz : Küçük Hacimli rivayet mahsülleri. Es-Sağir Sünenler : Merfu nitelikli ahkam hadislerini fıkıh kitapları terkibi içinde ihtiva eden kitaplara Erbeun : 40 hadisten oluşan mahsüller. Etraf (n müntehası sonra denilmektedir. Ebu Davud-Nesai-İbn-i Mace-Darimi gibi. Zehairu'l-

31 BÖLÜM 2 RİVAYET (ADABI - KEYFİYETİ - SIFATI - ÜRÜNLERİ) RİVAYET MAHSÜLLERİ Kütübü Sitte öncesi Rivayet Mahsülleri Tasnif Devri Rivayet Mahsülleri Sahife Cüz Erbeun İsme göre Konularına Göre Sonraki dönemlerde geliştirildi. Ale'r-rical sistemli mahsüller Ale'l-ebvab sistemli mahsüller) Ale'l-ahruf es-sahifetü's-sahiha Hemmam b. Münebbih'e ait es-sahifetü's-sadıka Belli sayıdaki Hadisler Bir Hadisin değişik (senedin müntehası) Ravinin ismine göre A.b.Hanbel Musannef Cami' Metni Alfabetik Suyuti'ye ait Cem'ul-cevami Abdulla b.amr.b.el-as'a ait Bir konudaki hadisler Bir Ravinin Hadisleri Tayalisi sahabe, şuyuh, beldelere göre Mu'cem (senedin ibtidası) Taberaniye ait Sünen Müstedrek Müstahrec el-camiu's-sağir Suyuti'ye ait Bölümü İbnu'l-Esir el-cezeri'ye ait El-Kebir Cami'ul-usül Sahife : Yazılan notlardan oluşur. Taberaniye ait El-Evsat Kenzeu'l-ummal Taberaniye ait Ali el-muttaki'ye ait Cüz : Küçük Hacimli rivayet mahsülleri. Es-Sağir Ale'l-ahruf : Sonraki dönemlerde geliştirilmiş, alfabetik sistemle tasnif edilmiş kitaplardır. Erbeun : 40 hadisten oluşan mahsüller. Etraf (n müntehası sonra Metni ve bölümü alfabetik diye ayrılmıştır. Ebu Davud-Nesai-İbn-i Mace-Darimi gibi. Zehairu'l-

32 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) sonucu kısımları Adalet Zapt Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul İslam İlim Sahabe Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'layn Büluğ Zapt Tabiun Muadde Mechulu'l-hal Akıl Hıfz Etbau't-tabiin Kizbü'r-ravi Kesretü'l-galat Takva Teyakkuz İttihamü'r-ravi bi'lkizb Fartu'l-gafle Murüet Fısku'r-ravi Vehm Adalet : Raviyi takvaya yönelten ve insanlık değerlerine yakışmayan hata ve davranışlardan uzak tutan bir niteliktir. Zapt : Bellemek. Duyduğunu duyduğu gibi rivayet etmek. Cehaletü'r-ravi Bid'atü'r-ravi Muhalefetu's- Suu'l-hıfz

33 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) sonucu kısımları Adalet Zapt Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul İslam Adalet: Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'l- Büluğ Akıl Takva Murüet * Müslüman Olmak * Büluğa ermiş olmak (Ergin) * Akıllı Olmak : Temyiz yeteneği içindir. * Takva Sahibi Olmak : Büyük günahlardan kaçınmak, küçük günahlarda ısrar etmemek. * Muruet Sahibi olmak : İnsani ve örfi meziyet ve geleneklere sahip ve saygılı yaşamak. Kizbü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Fısku'r-ravi Kesretü'l-galat Fartu'l-gafle Vehm Muadde Mechulu'l-hal Cehaletü'r-ravi Muhalefetu's- Bid'atü'r-ravi Suu'l-hıfz

34 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) sonucu kısımları Adalet Zapt Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Hıfz İlim Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'layn Teyakkuz Zapt Muadde Mechulu'l-hal Zapt: Kizbü'r-ravi Kesretü'l-galat * Uyanık Olmak: Gaflet ve dalgınlık zabt'a aykırı * Ezberden naklediyorsa ezberi iyi olmak * Kitaptan naklediyorsa kitabı iyi korunmuş olması, * Mana ile rivayet ediyorsa, manayı bozacak unsurları iyi bilmesi lazım. Fısku'r-ravi Cehaletü'r-ravi Bid'atü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Fartu'l-gafle Vehm Muhalefetu's- Suu'l-hıfz

35 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) sonucu kısımları Adalet Zapt Sahabe Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Tabiun Etbau't-tabiin Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'l- Tabakaları: Yaş ve İsnadda birbirine benzeyen akran raviler gurubu demektir. Kizbü'r-ravi Kesretü'l-galat Muadde Mechulu'l-hal Tabakanın Tayininde şu 4 unsur belirleticidir. * Doğum * Vefat * Öğrenciler * Hocalar Fısku'r-ravi Cehaletü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Fartu'l-gafle Vehm Muhalefetu's- - Sahabeler birinci tabaka. - Tabiiler ikinci tabaka. - Etba't-tabiiler de üçüncü tabakayı teşkil eder. Bid'atü'r-ravi Suu'l-hıfz

36 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) sonucu kısımları Adalet Zapt Sahabe Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Tabiun Etbau't-tabiin Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'laynf Rivayet asrı Hicri 3.ncü yüzyılda sona erer. Muadde Mechulu'l-hal - Sahabeler - H110'a kadar - birinci tabaka. - Tabiiler - H180'e kadar - ikinci tabaka. - Etba't-tabiiler - H220'ye kadar üçüncü tabaka. - Dördüncü tabaka - H260'a kadar. - Beşinci tabaka - H300'e kadardır. Kizbü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Fısku'r-ravi Kesretü'l-galat Fartu'l-gafle Vehm Cehaletü'r-ravi Muhalefetu's- Bid'atü'r-ravi Suu'l-hıfz

37 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) sonucu kısımları Adalet Zapt Sahabe Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Tabiun Etbau't-tabiin Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'layn 1. Sahabe - H110'a kadar olandır; Muadde Mechulu'l-hal - Hz Peygamberin Müslüman çağdaşlarıdır. - Müslüman olarak Rasulullahı gören ve iman üzere ölen. Sahabeyi Tanıma Yolları: * Tevatür yoluyla. * Şöhret yoluyla. * Şehadet yoluyla (şahitlik) * İkrar yoluyla. (kendisinin ikrarı) Hem cahiliyede hem de islam döneminde yaşamış ancak peygamberimizi görmemiş olanlara muhadramun denir. Kizbü'r-ravi Fısku'r-ravi Cehaletü'r-ravi Bid'atü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Kesretü'l-galat Fartu'l-gafle Vehm Muhalefetu's- Suu'l-hıfz

38 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) sonucu kısımları Adalet Zapt Sahabe Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Tabiun Etbau't-tabiin Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'layn 1. Sahabe - H110'a kadar olandır; Muadde Mechulu'l-hal - Hadis Rivayeti ve Sahabiler: * Muksirun : Binden fazla hadis rivayet edenler. * Mukillun : Binden az hadis rivayet edenler (Sahabenin çoğu mukillun'dur) Muksirun olan Sahabiler: * Ebu Hereyre H58 * Abdullah b. Ömer H73 * Hz Aişe H58 * Enes b. Malik H93 * Abdullah b. Abbas H68 Kizbü'r-ravi Fısku'r-ravi Cehaletü'r-ravi Bid'atü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Kesretü'l-galat Fartu'l-gafle Vehm Muhalefetu's- Suu'l-hıfz

39 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) sonucu kısımları Adalet Zapt Sahabe Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Tabiun Etbau't-tabiin Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'layn 1. Sahabe - H110'a kadardır; Muadde Mechulu'l-hal - Sahabelerin sayısı: * Kitaplarda 40 ile 120 Bin arasında rakamlar vardır. * Biyografi eserlerinde Bin sahabi tanıtımı vardır. Sahabe Neslini Tanıtan Eserler: * İbn Abdilberr el-kurtubi - H sahabi tanıtımı. * İbnu'l-Esir el-cezeri - H sahabi tanıtımı. * İbn Hacer el-askalani - H sahabi tanıtımı. Kizbü'r-ravi Fısku'r-ravi Cehaletü'r-ravi Bid'atü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Kesretü'l-galat Fartu'l-gafle Vehm Muhalefetu's- Suu'l-hıfz

40 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) sonucu kısımları Adalet Zapt Sahabe Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Tabiun Etbau't-tabiin Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'layn 2. Tabiiler - H180'e kadardır; Muadde Mechulu'l-hal - Rasulullah'ı görenleri görenler demektir. * En meşhurları; Said b.el-müseyyeb ve Ebu Hanife'dir. İlim tarihindeki rolleri: * Başta hadis ilmi olmak üzere, islami ilimlerin tedvini, tasnifi veneşrini gerçekleştirmekte kendisini gösterir. Tabiilerin Tabakaları: * Büyük tabiiler (Sahabenin büyüklerinden rivayet eden) * Orta yaşlı tabiiler (Sahabe ve Tabiinden rivayet eden) * Küçük genç tabiiler (son sahabeler döneminde daha Kizbü'r-ravi Fısku'r-ravi Cehaletü'r-ravi Bid'atü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Kesretü'l-galat Fartu'l-gafle Vehm Muhalefetu's- Suu'l-hıfz

41 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) sonucu kısımları Adalet Zapt Sahabe Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Tabiun Etbau't- Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'layn 3. Etbau't-Tabiin - H220'ye kadardır; Muadde Mechulu'l-hal - Malik b. Enes - H179 (İmam Malik) - El-Evzai - H157 - Süfyan es-sevri - H161 - Şu'be b. el-haccac - H160 - İbn Cureyc - H150 Kizbü'r-ravi Fısku'r-ravi Kesretü'l-galat Fartu'l-gafle Vehm Cehaletü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Muhalefetu's- Bid'atü'r-ravi Suu'l-hıfz

42 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) sonucu Adalet Zapt Sahabe Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Tabiun Etbau't-tabiin Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'layn RAVİNİN TENKİDİ; Muadde Mechulu'l-hal Sünneti, nesillere doğru aktarmak önemlidir. Kizbü'r-ravi Kesretü'l-galat Bunun için; bu işi yapan ravilerin, * kendilerinde aranan vasıflar açısından, * yaptıkları işin mahiyet ve ciddiyetine ne ölçüde layık olduklarının tesbit edilmesi ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu işi yapan ilmin adı: Cerh ve Tadil ilmidir. Fısku'r-ravi Cehaletü'r-ravi Bid'atü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Fartu'l-gafle Vehm Muhalefetu's- Suu'l-hıfz

43 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) (Cerh-Tadil) sonucu sonucu kısımları Adalet Zapt Sahabe Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Tabiun Etbau't-tabiin Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'layn RAVİNİN TENKİDİ; Muadde Mechulu'l-hal Cerh : Yaralama, suçlama demektir. Raviler hakkında olumsuz kanaat belirtmedir. Ta'dil : Düzgün ve kusursuz kabul etmek demektir. Raviler hakkında olumlu kanaat belirtmedir. Kizbü'r-ravi Fısku'r-ravi Kesretü'l-galat Fartu'l-gafle Vehm Cehaletü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Muhalefetu's- Bid'atü'r-ravi Suu'l-hıfz

44 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) (Cerh-Tadil) sonucu sonucu kısımları Adalet Zapt Sahabe Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Tabiun Etbau't-tabiin Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'l- RAVİNİN TENKİDİ; Muadde Mechulu'l-hal Cerh ve Ta'dil Prensipleri (Yapacak kişi ile ilgili): Kizbü'r-ravi Kesretü'l-galat * Ravinin hata yapabileceği gerçeğini gözardı etmemek. * Adil ve muteyakkız (uyanık) kimseler olmalı. * Arif ve agah kişi tarafından yapılmalıdır. * Arif ve agah kişini yaptığı ta'dil için sebep gerekmez. * Arif ve agah kişinin yaptığı cerh,sebeb zikredilirse geçerli * Arif ve agah kişinin sözüyle cerh ve ta'dil sabit olur. * Sika (güvenilir) ravinin ismini vermeden, bana sika söyledi demesi ta'dil için yeterli değildir. Fısku'r-ravi Cehaletü'r-ravi Bid'atü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Fartu'l-gafle Vehm Muhalefetu's- Suu'l-hıfz

45 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) (Cerh-Tadil) sonucu sonucu kısımları Adalet Zapt Sahabe Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Tabiun Etbau't-tabiin Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'l- RAVİNİN TENKİDİ; Muadde Mechulu'l-hal Cerh ve Ta'dil'de Ta'n (Tenkid) Noktaları: Kizbü'r-ravi Kesretü'l-galat Adalet vasfına yönelik olanlar; * Kizbu'r-ravi : Ravinin, hadis rivayetinde yalancılığı. * İttihamu'r-ravi bi'l kizb : Ravinin yalancılıkla itham edilmesi. * Fısku'r-ravi : Ravinin günahkarlığı. * Cehaletu'r-ravi : Ravinin tanınmaması. * Bid'atu'r-ravi : Ravinin ehli bidattan olması. Fısku'r-ravi Cehaletü'r-ravi Bid'atü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Fartu'l-gafle Vehm Muhalefetu's- Suu'l-hıfz

46 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) (Cerh-Tadil) sonucu sonucu kısımları Adalet Zapt Sahabe Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Tabiun Etbau't-tabiin Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'layn RAVİNİN TENKİDİ; Muadde Mechulu'l-hal Cerh ve Ta'dil'de Ta'n (Tenkid) Noktaları: Kizbü'r-ravi Kesretü'l-galat Zabt vasfına yönelik olanlar; * Kesretü'l-galat : Rivayette çok yanlış yapması * Fartu'l-gafle: Ravinin aşırı gafil olması. * Vehm : Hadisin sened ve metninde, hatta cerh ve ta'dil'de doğru sanarak bazı hatalar yapması. * Muhalefetu's-sikat : Zayıf bir ravinin güvenilir bir raviye muhalif olması. * Su'ul-hıfz : Ravinin hafızasının pek parlak olmaması. Fısku'r-ravi Cehaletü'r-ravi Bid'atü'r-ravi İttihamü'r-ravi bi'lkizb Fartu'l-gafle Vehm Muhalefetu's- Suu'l-hıfz

47 BÖLÜM 3 RAVİ (TANITIMI - TENKİDİ) RAVİ Tanıtımı Tenkidi Vasıfları Tabakaları (Cerh-Tadil) (Cerh-Tadil) sonucu sonucu kısımları Adalet Zapt Sahabe Prensipleri Ta'n noktaları Maruf Mechul Tabiun Etbau't-tabiin Adalete Yönelik Zapta Yönelik Mecruh Mechulu'layn RAVİNİN TENKİDİ; Cerh ve Ta'dil sonucunda Ravilerin Guruplandırılması: Ma'ruf; * Durumu netleşmiş olanlar. Muadde Cerh ve Ta'dil sonucunda Ravilerin Guruplandırılması: Mechul; * Durumu netleşmemiş olanlar. Mechulu'l-hal Mecruh: * Cerh edilmiş ravidir. Muaddel: * Ta'dil ve tezkiye edilmiş raviler. Mechulu'l-ayn; * Sadece bir ravinin kendisinden hadis rivayet ettiği kişidir. Mechulu'l-hal: * Zahiri ve batını nitelikleri bilinmeyen, iki veya daha çok kişinin kendisinden hadis rivayet ettiği ancak güvenilir olduğu

48 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Mevzu Muharref Musahhaf Muzdarib Maklub Müdrec Metruk-Matruh Münker Şazz Muallel Hasen Li Gayrihi Hasen Lizatihi Sahih Li Gayrihi Sahih Li Zatihi Manen Lafzen

49 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi İnkita Sebebiyle Muallel Şazz Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Muzdarib Maklub Müdrec Metruk-Matruh Münker Musahhaf Muharref Mevzu Makbul; * Ravisinin doğruluğu kabul edilen ve kendisiyle amel edilmesi gereken hadislerdir. ; * Ravisinin doğruluğu kabul edilmeyen ve kendisiyle amel etmek gerekmeyen hadislerdir.

50 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi İnkita Sebebiyle Muallel Şazz Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Muzdarib Maklub Müdrec Metruk-Matruh Münker Musahhaf Muharref Mevzu Hadis; * Aklın, yalan üzerinde birleşmele rini mümkün görmediği raviler topluluğunun, her nesilde, kendileri gibi bir topluluktan alıp naklettiği, işitme ve görmeye dayanan hadistir.

51 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Lafzen Hadis; * Bütün rivayetlerde lafızları aynı olan hadislerdir. Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu Manen Hadis; * Aralarında ortak bir nokta bulunan değişik hükümlerin, tevatür şartlarını taşıyan raviler tarafından nakledilmesiyle orta-

52 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Hadis'lerin Hükmü; * Kesin bilgi ifade eder. Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * Yakin ifade eder, amel etmek vaciptir. * Tetkik ve tenkide tabi değildir.

53 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Hadis Eserleri; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * Suyuti - el-ezharu'l-mütenasıra fi'l-ahbari'l-mütevatira * Ebu Abdillah Muhammed b. Ca'fer el-kettani - Nazmu'l- Mütenasir

54 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Ahad Hadis; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * Her ne kadar ''bir kişinin verdiği haber'' anlamına gelse de mütevatir hadis şartlarını taşımayan tüm hadisler Ahad Hadis'tir. * Sahih-Hasen-Zayıf katagorileri vardır. Tetkik gerektirir.

55 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Ahad Hadis Üç Kısma Ayrılır; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * Sahih - Makbul * Hasen - Makbul * Zayıf -

56 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Sahih Hadis; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * Kesintisiz () * Raviler Adil ve Zabıt sahibi. * Sika bir raviye muhalif (şazz) bir hadis olmaması. * İlletten uzak olmayacak; uzmanlarca farkedilecek gizli bir kusur taşımayacak.

57 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Sahih Lizatihi; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * Yukarıdaki şartları en üst seviyede karşılayan hadistir. Sahih Li gayrihi; * Sıhhat şartlarını sağlıyor ancak başka bir rivayetle sahih olduğu

58 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Sahih Hadis'in hükmü; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * Hüccet ve gereğince amel etmek vacip. * İnanç konularında, Kur'an ve mütevatir hadisler kesin delil olarak alınmalıdır.

59 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Sahih Hadis Eserleri; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * El-Buhari - H256 * İmam Müslim - H261 * İmam Malik - H179 * İbn Huzeyme - H311 * İbn Hıbban - H354

60 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Hasen Hadis; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * Zaptı biraz gevşek olan ravilerin muttasıl senetle rivayet ettikleri şazz (muhalif) ve muallel (kusurlu) olmayan hadistir.

61 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Hasen Hadis bölümleri; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * Hasen Li Zatihi : Lafzı benzer bir başka hadis tarafından takviyeli * Hasen Li gayrihi : Ehliyeti çok açıkça belli olmayan bir raviye sahip.

62 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Zayıf Hadis; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * Sahih ve Hasen Hadis şartlarını taşımayan hadistir. * Sahih ve Hasen Hadis şartlarından biri noksan olan hadistir.

63 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Zayıflık Sebepleri; * Senedde Inkıta' (kopukluk). Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * Ravide Cerhi gerektiren bir halin bulunması

64 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Senette Inkıta' Sebebiyle; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * : Tabiinin, Sahabiyi atlayarak Paeygambere izafe ettiği hadis. Hükmü: Delil Kabul edilmez. Farklı görüşlerde var.

65 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; İnkita Sebebiyle Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Senette Inkıta' Sebebiyle; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi Muallel Şazz Münker Metruk-Matruh Müdrec Maklub Muzdarib Musahhaf Muharref Mevzu * Munkatı' : muttasıl olmayan hadis. Hükmü: hadisten daha zayıf.

66 BÖLÜM 4 MERVİY HADİSLERİN TAKSİMİNE ESAS OLAN NOKTALAR Kabul, Red ve Sıhhat Kabul, Red ve Sıhhat n Söyleyeni (Müntehası) İsnadı Seneddeki İttisal ve İnkita' Ravilerin Teferrüdü ve İttifakı Rivayet Şekli Açısında Metin ve Mana Maktu' Mevkuf Merfu' Kudsi Nazil isnad Ali İsnad Munkatı' Teferrüd İttifak Ma'nen Lafzen Muhtelif Muhkem Tetkik Dışı () Tetkike Tabi (Ahad) Kesinkes Tetkike Tabi olarak Müselsel Mu'an'an-Müennes Garib Ferd Tabi'-Şahid Aziz Müstefiz Meşhur Sahih Hasen Zayıf Kabul ve Red ; Senette Inkıta' Sebebiyle; Lafzen Manen Sahih Li Zatihi Sahih Li Gayrihi Hasen Lizatihi Hasen Li Gayrihi İnkita Sebebiyle Muallel Şazz Ravideki Cerh Hali Sbebiyle Muzdarib Maklub Müdrec Metruk-Matruh Münker Musahhaf Muharref Mevzu * : n herhangi bir yerinden peşpeşe iki veya daha fazla ravinin düştüğü hadis. * : n baş tarafından bir veya peşpeşe birkaç ravinin yada müntehasına kadar senedin tamamının hazfolunduğu