TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ AVRUPA BİRLİĞİ UYUM KOMİSYONU. Esas No: 1/ Karar No: 24 TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Transkript

1 TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ AVRUPA BİRLİĞİ UYUM KOMİSYONU Esas No: 1/ Karar No: 24 TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA 23 üncü yasama döneminde, tarihinde Bakanlar Kurulu tarafından Başkanlığınıza sunulan ve tarihinde tali olarak Komisyonumuza havale edilen Silah Kanunu Tasarısı, Komisyonumuzca tarihinde görüşülmüş ve raporumuz Başkanlığınıza sunulmuştur. Ancak, Tasarı 23 üncü yasama döneminde sonuçlandırılamadığından hükümsüz kalmış ve İçtüzüğün 77 nci maddesi uyarınca tarihinde 1/765 esas numarasıyla Bakanlar Kurulu tarafından yenilenmiştir. Yenilenen Tasarı, tarihinde esas komisyon olarak İçişleri Komisyonu na, tali komisyon olarak ise Adalet Komisyonu, Milli Savunma Komisyonu, Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu ile Komisyonumuza havale edilmiştir. Tasarının genel gerekçesinden anlaşıldığı üzere; yivli ve yivsiz silahlara ilişkin hususların, tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun ile tarihli ve 2521 sayılı Avda ve Sporda Kullanılan Tüfekler, Nişan Tabancaları ve Av Bıçaklarının Yapımı Alımı, Satımı ve Bulundurulmasına Dair Kanun ile ayrı ayrı düzenlenmesinin ve bazı hususlara her iki kanunda da yer verilmiş olmasının, uygulamada bir takım sıkıntı ve tereddütlere yol açmasından dolayı; silahlara ilişkin hususların bir kanun altında toplanarak uygulamada karşılaşılan bu tür sorunların asgari düzeye indirilmesi ve sivil kullanım amaçlı silahlara ilişkin düzenlemelerin Avrupa Birliği müktesebatı ile uyumlaştırılması amaçlanmaktadır. Komisyonumuzun görevi tarihli ve 4847 sayılı Avrupa Birliği Uyum Komisyonu Kanununun 3 üncü maddesinde, Başkanlığın talebi üzerine ya da istenildiğinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan kanun tasarı ve teklifleri ile kanun hükmünde kararnamelerin Avrupa Birliği Mevzuatına uygunluğunu inceleyerek ihtisas komisyonlarına görüş sunmak şeklinde ifade edilmiştir. Söz konusu Kanun hükmü gereği, Komisyonumuza havale edilen Tasarı ve Teklifler bu çerçevede incelenip görüşülmektedir. Silah Kanunu Tasarısı, Komisyonumuzun tarihli 15 inci toplantısında, Komisyon Başkanvekili ve Ankara Milletvekili Sayın Haluk Özdalga başkanlığında, Avrupa 1

2 Birliği Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü temsilcilerinin katılımlarıyla görüşülmüştür. Tasarının görüşülmesine başlarken Komisyonumuzca, Tasarı üzerindeki görüşmenin tümü üzerindeki müzakerelerle sınırlı tutulması, Tasarının maddeleriyle ilgili görüş ve önerilerin de bu aşamada ifade edilmesi kararlaştırılmıştır. Tasarı üzerinde yapılan görüşmeler sırasında sunuş yapan İçişleri Bakanlığı temsilcisi, Avrupa Birliği Mevzuatına uyum sağlanabilmesi amacıyla, Silahların arz ettikleri özellik ve önem derecelerine göre (ruhsata tabi, yasaklanmış, izne tabi ve bildirime tabi olmak üzere) kategorilere ayrılarak yeni bir silah sınıflandırması sisteminin getirildiğini, Yetkili bayiler tarafından satışı yapılacak silah ve mühimmatın ülke düzeyinde takibinin yapılabilmesi amacıyla, bunların bayilerin bağlı olduğu merkezi bilgi sistemine kaydedilmesinin zorunlu kılındığını, Silah ruhsatı talebinde bulunan kişinin; silah bilgisi, atış, mevzuat ve yükümlülüklerle ilgili konularda eğitim almış olması şartı getirildiğini, belirtmiştir. İçişleri Bakanlığı temsilcisi, Tasarıyla öngörülen temel düzenlemelere ilişkin olarak ise özetle aşağıdaki hususları ifade etmiştir: Ateşli silah dışında kalan kesici, delici veya saldırı ya da savunma silahı olabilecek aletlerle ilgili yeniden düzenleme yapıldığı ve hakkında düzenleme bulunmayan kelebek bıçaklar, elektroşok cihazları, susturucular, lazerli hedef noktalayıcılar, gece görüş sistemleri gibi aletlerin Tasarı kapsamına alınarak üretimi, bulundurulması, nakli ve benzeri hususların düzenlendiği, Silah ithal ve satış yetkisinin Savunma Sanayi Müsteşarlığı adına Makina Kimya Endüstrisi Kurumunda bulunmasına karşın, özel şartları haiz kişi ve kurumların silah ithal edebilmelerine imkân verildiği, Silah ve aksamı ile mühimmatının basın ve yayın yoluyla reklam ve tanıtımının yasaklandığı, Terörle Mücadele Kanunu kapsamında koruma altına alınanlara ilişkin, hayatı tehlike içinde bulunanlara ilde oluşturulacak komisyon görüşü üzerine Valinin onayıyla silah ruhsatı verilebilmesinin düzenlendiği, Armağan silahların vefat durumu dışında 10 yıl içinde başkasına devredilememesinin hükme bağlandığı, 2

3 Bakanlar Kurulu üyeleri, milletvekilleri, Bakan yardımcıları, mülki amirler, hâkimler, savcılar, emniyet hizmetleri sınıfı mensupları, MİT personeli, askeri personel gibi kişilerden intikal eden silahların hatıra silah sayılması ve böylece ruhsatlarının harçtan muaf olmasının hükme bağlandığı, Silah ruhsatı vermeye yetkili tek merciin Valilik olarak düzenlendiği, Bakan Yardımcılarına, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterine, Yüksek Öğretim Kurulu Başkanına, Cumhurbaşkanlığı ve TBMM Genel Sekreter Yardımcıları ile Cumhurbaşkanlığı Koruma Başkanına kamu görevlisi silah taşıma ruhsatı verilebilmesine yönelik düzenleme yapıldığı, On yıl görev yaptıktan sonra ayrılan mülki amirler, hâkimler, savcılar ve kolluk görevlilerinin harçsız olarak silah ruhsatı alabilmesine imkân sağlandığı, Silahla girilemeyecek yerlerin kapsamı genişletilerek, alkollü içki tüketilen eğlence yerleri ile düğün salonlarının bu kapsama dâhil edildiği ve silahla girilemeyecek yerlerin kapsamının genişletilmesi konusunda valiliklere yetki verildiği, Kıbrıs ve Kore gazileri ile korucuların silah ruhsatlarının harçtan muaf tutulduğu, Suçlar ve kabahatlerin yeni ceza kanunlarına uygun hale getirilerek birbirinden ayrıldığı ve daha önce karşılığı bulunmayan bazı fiillerin de suç veya kabahat olarak yeniden düzenlendiği, Piroteknik maddeleri saldırı veya savunma amacıyla, can veya mal güvenliği bakımından tehlike doğuracak biçimde kullanan ve bulunduran kişilerin cezalandırılmasının öngörüldüğü, Silah taşıma ruhsatının veriliş sebebine ilişkin şartları kaybettiği halde durumu altı ay içinde yetkili kolluk birimine bildirmeyen kişilerin idari para cezası ödemeleri kaydıyla tekrar silah ruhsatı alabilmelerine imkân verildiği, Uyuşturucu veya keyif verici madde ya da alkollü içki kullanmış olarak silah taşıyanların idari para cezası ile cezalandırılmasına ve ikiden fazla bu suçu işleyenlerin taşıdıkları silahın müsadere edilmesinin hükme bağlandığı, Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce alınmış izinlerin geçerli sayılması ve böylece olası mağduriyetlerin önlenmesi adına geçici bir madde ile düzenleme yapıldığı. Tasarı üzerinde söz alan Avrupa Birliği Bakanlığı temsilcisi, Tasarının AB müktesebatı açısından iki fasıl ile ilgili olduğunu, bunlardan birincisinin Malların Serbest 3

4 Dolaşımı faslı diğerinin de 24 üncü Fasıl olan Adalet, Özgürlük ve Güvenlik faslı olduğunu belirtmiştir. Avrupa Birliği Bakanlığı temsilcisi ayrıca şu görüşleri ifade etmiştir: Konuya ilişkin 91/477/AET sayılı Silahların Edinimi ve Mülkiyetinin Kontrolü Hakkındaki Direktif bulunduğunu ve bu Direktifin 2008 yılında 2008/51/AB sayılı Direktif ile değiştirildiğini, Bu Direktif çerçevesinde ateşli silah alımı ve bulundurulmasıyla diğer üye devletlere naklini belirleyen kuralların düzenlendiği ve Direktifin sadece ateşli silahlar ile ilgili hususları içerdiği, Direktifin iki adet ekinin bulunduğu, bunların ilkinde ateşli silahların yasak silahlar, izne tabi ateşli silahlar, beyana tabi ateşli silahlar ve diğer ateşli silahlar olarak dört kategoriye ayrıldığı, ikinci ekte ise ortak bir ruhsat niteliğini taşıyabilecek Ateşli Silahlar Avrupa Kartı için temel teknik özelliklerin belirlendiği, bu kartın ateşli silahları yasal yoldan elinde bulunduran ve kullanan kişinin istemi üzerine üye devletler tarafından verilebildiği, Direktifin 3 üncü maddesinde silah alımı ve bulundurulması konusunda üye devletler tarafından, direktiftekinden daha az olmamak kaydıyla sınırlayıcı hükümler koyulabileceği, 24 üncü Fasıl olan Adalet, özgürlük ve güvenlik faslı kapsamında Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu gibi önemli mevzuat değişikliklerinin yapıldığı, Türkiye nin bu alanda çalışmalarını hızla yürütmeye devam ettiği, ancak bu fasılda da Güney Kıbrıs Rum Yönetiminin tek taraflı siyasi blokajı sebebiyle müzakerelerin durma noktasına geldiği, Tasarıda yer alan hususların 3 Ekim 2005 yılında başlayan tarama sürecinde malların serbest dolaşımı konulu tarama toplantısında da ele alındığı, bu toplantıda ateşli silahların AB içerisinde serbest dolaşımı mümkün olan sıradan mallardan olmaması nedeniyle Direktifin Avrupa Birliği içerisinde belli ateşli silahların dolaşımına ilişkin bir sistem oluşturmak amacıyla hazırlandığı, ayrıca Direktifin Türkiye gibi üçüncü ülkelerle olan silah dolaşımına uygulanmayacağının belirtildiği, Ancak müzakere sürecinde olan bir ülke olmamız nedeniyle mevzuat uyumlaştırma sürecinin sürdürüldüğü, Konuya ilişkin bloke fasılların bulunması ve Direktifin AB üyesi ülkelere yönelik olduğunun belirtilmiş olmasına rağmen, 2012 İlerleme Raporu nda 1 inci Fasıl kapsamında Ateşli silahlar konusunda herhangi bir ilerleme kaydedilmemiştir. ifadesine yer verildiği, 4

5 Tasarının Tanımlar başlıklı 2 nci maddesinde yer alan tanımların Direktifin 1 inci maddesindeki tanımlar ile paralellik göstermediği, Tasarının Silah ve malzeme kategorileri başlıklı 3 üncü maddesinde Direktifin ekinde yer alan kategoriler ile tam olarak uyum içerisinde olmadığı, Direktifin 4 üncü maddesinde yer alan veri tabanına kayıt, işaretleme gibi imalata ve nakle ilişkin hususların Tasarının Üretim başlıklı 4 üncü maddesine tam olarak yansıtılmadığı, Tasarının Silah edinimi ve ruhsata ilişkin esaslar başlıklı 7 nci maddesinde, silah ediniminden sonra kişiye ruhsat alması için tanınan altı aylık sürenin, Direktifte yer alan önce ruhsatın alınıp sonra silahın edinilebileceği koşulu çeliştiği. AB Bakanlığı temsilcisi sonuç olarak, Tasarının ilgili Direktif ile tam uyum içerisinde olmayan kısımları bulunmakla beraber, genel hatları itibariyle uyumlu olarak değerlendirilebileceğini ifade etmiştir. Bakanlık temsilcilerinden sonra söz alan sivil toplum örgütlerinden bireysel silahsızlanma üzerine çalışan Umut Onurlu Önderler Yetiştirme Vakfı (Umut Vakfı) temsilcisi; Tasarıya ilişkin hassasiyetlerinin yaşam hakkı üzerinde olduğunu, silah denilen şeyin aslında tek bir işlevi olduğunu, onun da ne yazık ki öldürmek olduğunu, ruhsatlandırma konusunda aslında kimlere öldürme hakkını tanıyacağımız üzerinde konuşulduğunu vurgulamıştır. Umut Vakfı temsilcisi tarafından ayrıca, Armağan silah kavramının ciddi bir şekilde ele alınması ve sınırlandırılması gerektiği, kimlerin silah armağan edebileceğinin tanımlanmadığı ve kota konmadığı, Düğünlere, eğlence mekânlarına, alkollü mekânlara silahla girilemeyeceği düzenlemesine ek olarak açık hava düğünlerinin de bu kapsama alınması gerektiği, Her yıl kişinin serseri kurşun olarak adlandırılan kurşunlar nedeniyle hayatını kaybettiği, Yaş grubu aralıklarında silahlı suç istatistiklerine bakıldığında yaş aralığında ülkemizde suça karışma oranlarının Avrupa Birliği ülkelerindeki oranlardan çok farklı olduğu, bu nedenle yaş sınırının yükseltilmesinin daha yerinde olacağı ifade edilmiştir. Tasarı üzerinde söz alan Komisyon Başkanvekili ve Ankara Milletvekili Sayın Haluk Özdalga; İlgili AB Direktifinin ateşli silahlara ilişkin olduğunu ve güvenlik güçlerince kullanılan silahları kapsamadığını, Tasarıda yapılan silah tanımının çok geniş olması ve ateşli 5

6 olmayıp silah kabul edilen tüm aletler ile güvenlik güçlerinin kullandığı silahların da Tasarı kapsamına alınmış olması nedeniyle Tasarının Direktifle tam bir paralellik arz etmediğini, Tasarıda yer alan silah kategorileri nin Direktifteki kategorizasyon ile uyumlu olmadığını, Silahların üreticisinin kim olduğu, üretim yeri, seri numarası, üretim yılı gibi temel bilgilerin silahın esas parçalarından birinde kayıtlı olması ve silahın üretiminden imhasına dek tüm aşamalarda silahların kayıt ve takibinin ciddiyetle yapılması gerektiğini, Kişilere hangi şartlar altında silah ruhsatı veriliyorsa bu şartlardan bazıları ortadan kalktığı zaman da ruhsatın iptal edilmesi ve bu iptalin nasıl olacağının da Tasarıda net biçimde belirtilmesi gerektiğini, Tasarıda zımnen belirtilmiş olsa da sivillerin hiçbir şart altında otomatik silaha sahip olmaması yönünde açık hüküm olmasının yerinde olduğunu, ifade etmiştir. Tasarı üzerinde söz alan bazı Komisyon üyelerimiz tarafından da aşağıda belirtilen hususlara dikkat çekilmiştir: Tasarı nın başlığı olan Silah Kanunu Tasarısı ifadesinin eksik olduğu, Direktifte yer verildiği şekilde ateşli silahlar ifadesinin kullanımı ve tanımların ve düzenlemelerin de bu doğrultuda yapılmasının daha yerinde olacağı, Yaş sınırı hususunda Umut Vakfı nın da önerdiği üzere yaş sınırının 25 e yükseltilmesi ve silah ruhsatı edinirken kişinin gerekli eğitimi almış ve psikolojik durumunun da müsait olup olmadığının göz önünde bulundurulmasının gerekliliği, Silahla girilemeyecek alanlara açık havada yapılan düğün, kutlama gibi açık alan kavramlarının ve alkollü eğlence yerlerinin de dâhil edilmesi gerektiği, Silah ruhsatı verilmesi ve harçtan muaf tutulması noktasında emekli kamu görevlileri, bazı kamu kuruluşları çalışanları ve özellikle köy korucularına sağlanan bazı ayrıcalıkların kaldırılmasının daha uygun olacağı, Armağan silah kavramının sınırlandırılması gerektiği, Silah sahibi olmak isteyen kişinin silahı satın aldıktan sonra 6 ay içinde ruhsat alma zorunluluğu olduğu, bunun 6 aylık bir süre için silah bulundurma izni anlamına geldiği, bu durumun yerinde bir uygulama olmadığı ve ilgili Direktife de aykırı olduğu, Önceki uygulamada silah ruhsatı alabilmek için sağlık kurulu raporuna ihtiyaç duyulurken Tasarıda ruhsat alabilmek için bir hekimin vereceği raporun yeterli görülmesinin 6

7 doğru bir yaklaşım olmadığı, ayrıca ruhsat alacak kişinin psikolojik muayeneden geçmesinin de gerekli koşullardan biri olması gerektiği, Silahların üretiminden itibaren takibe alınması gerektiği, aynı şekilde silah ruhsatı verilen kişilerin süreleri ve gerekli şartları taşıyıp taşımadıklarının takibinin yapılmasının önem arz ettiği. Tasarı üzerinde yapılan görüşmelerin tamamlanmasının ardından, raporumuzun Komisyonda ifade edilen görüşler doğrultusunda hazırlanarak esas komisyona iletilmesi kararlaştırılmıştır. Raporumuz esas komisyon olan İçişleri Komisyonu na sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur. 7