T.C. MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ TEKNĠK EĞĠTĠM FAKÜLTESĠ ELEKTRONĠK-BĠLGĠSAYAR EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ VE ELEKTRĠK EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T.C. MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ TEKNĠK EĞĠTĠM FAKÜLTESĠ ELEKTRONĠK-BĠLGĠSAYAR EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ VE ELEKTRĠK EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ"

Transkript

1 T.C. MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ TEKNĠK EĞĠTĠM FAKÜLTESĠ ELEKTRONĠK-BĠLGĠSAYAR EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ VE ELEKTRĠK EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ OTOMATĠK KONTROL DERSĠ LABORATUAR DENEY FÖYÜ (v otokontrol.foy) Doç. Dr. Hasan ERDAL ArĢ. Gör. Kenan SAVAġ Not: Bu laboratuar föyüne web bağlantısından eriģebilir, bağlantısı ile web tabanlı ve simülasyon uygulaması olan ACSES sistemi eģliğinde sorularınıza çözüm bulabilirsiniz. ĠSTANBUL, 2010

2 ĠÇĠNDEKĠLER İÇİNDEKİLER... 2 KAYNAKLAR İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) TEMEL DENEYLERİ... 7 DENEY NO : DENEY KONUSU : OPAMP'IN AÇIK ÇEVRİM DAVRANIŞI... 7 DENEY AMACI:... 7 DENEY ELEMANLARI:... 7 DENEY AÇIKLAMASI:... 7 DENEY SİMÜLASYONU:... 7 DENEY ADIMLARI:... 7 SORULAR (DENEY-1.1):... 8 DENEY NO : DENEY KONUSU : EVİREN YÜKSELTEÇ DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-1.2): DENEY NO : DENEY KONUSU : EVİRMEYEN YÜKSELTEÇ DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-1.3): DENEY NO : DENEY KONUSU : TOPLAMA DEVRESİ DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-1.4): DENEY NO : DENEY KONUSU : ÇIKARTMA DEVRESİ DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: / 73 -

3 DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-1.5): DENEY NO : DENEY KONUSU : GERİLİM İZLEYİCİ DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-1.6): DENEY NO : DENEY KONUSU : TÜREV ALICI DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-1.7): DENEY NO : DENEY KONUSU : İNTEGRAL ALICI DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-1.8): DENEY NO : DENEY KONUSU : GERİLİM-AKIM DÖNÜŞTÜRÜCÜ (YÜZEN YÜKLEME, İKİ HATLI BAĞLANTI) DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-1.9): DENEY NO : DENEY KONUSU : GERİLİM-AKIM DÖNÜŞTÜRÜCÜ (TOPRAKLANMIŞ YÜKLEME, TEK HATLI BAĞLANTI) DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-1.10): / 73 -

4 2. GEÇİCİ VE SÜREKLİ REJİM CEVABI DENEY NO : DENEY KONUSU : ORANTI ELEMANI TİPİNDEKİ SİSTEMİN CEVABI DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-2.1): DENEY NO : DENEY KONUSU : ZAMAN SABİTİ (1. DERECE) ELEMANI TİPİNDEKİ SİSTEMİN CEVABI DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-2.2): DENEY NO : DENEY KONUSU : TİTREŞİM ELEMANI (2.DERECE) TİPİNDEKİ SİSTEMİN CEVABI DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-2.3): ANALOG KONTROLÖRLER DENEY NO : DENEY KONUSU : ON/OFF (AÇ/KAPA) KONTROLÖR DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-3.1): DENEY NO : DENEY KONUSU : PI KONTROLÖR DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: / 73 -

5 SORULAR (DENEY-3.2): DENEY NO : DENEY KONUSU : PID KONTROLÖR DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-3.3): KONUM KONTROL DENEYLERİ DENEY NO : DENEY KONUSU : 4.1. DC SERVO SİSTEM VE PID KONTROLÖR İLE DENETLENMESİ DENEY AMACI: DENEY ELEMANLARI: DENEY AÇIKLAMASI: DENEY SİMÜLASYONU: DENEY ADIMLARI: SORULAR (DENEY-4.1): RAPOR ÖRNEK KAPAK SAYFASI OTOMATİK KONTROL LABORATUAR DERSİ LABORATUAR DENEY RAPORU OTOMATİK KONTROL LABORATUARI DENEY ALIŞTIRMA SORULARI LABORATUAR RAPORU MÜSVETTE KAĞIT / 73 -

6 KAYNAKLAR 1. Web MWS System User Manual, 2009, (Erişim: 01 Eylül 2009) 2. Olcay Pala, Atilla Aktaş, "Sayısal Kontrol Sistemleri I Deney Föylerinin Hazırlanması" Lisans Bitirme Tezi, Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi, İstanbul, Sayısal Kontrol 1-2 Ders Notları, Prof. Dr. Burhanettin Can, İstanbul, Otomatik Kontrol 1-2 Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. Hasan Erdal, İstanbul, MATLAB Help / Control System Toolbox 6. Uğur Arifoğlu, Cemalettin Kubat, MATLAB ve Mühendislik Uygulamaları ALFA Adrian Biren, Mashe Brenier, MATLAB For Engineers, Prentice Hall 8. K. Ogata Discrete-time Control Systems, Prentice-Hall International (1994). 9. By the Regents of the University of Michigan. 8/18/97 CJC ( 10. Roland S. Burns, Advanced Control Engineering, Butterwoth-Heinemann Selçuk Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Teknik-Online Dergi Cilt 6, Sayı: Aydoğdu Ö. Optimal-Tuning of PID Controller Gains Using Genetic 13. Algorithms, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2005,11/1, Çolak İ., Bayındır R., PIC 16F877 ile DA Motor Hız Kontrolü, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2005, 11-2, Yazıcı İ. Kendinden Ayarlamalı Sayısal PID Tasarımı, Yüksek Lisans Tezi 16. J.R.Leigh, Applied Digital Control Theory, Design and Implementation 17. Nicholas Sheble, InTech, "What is PID control anyway?", ISA - The Instrumentation, Systems, and Automation Society, Jan 1999 (Çeviri: Ertan Akgül, Ertan.Akgul@metroloji-okulu.com.tr, İhsan Akyüz, Ihsan.Akyuz@metrolojiokulu.com.tr) - 6 / 73 -

7 1. ĠġLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) TEMEL DENEYLERĠ DENEY GRUBU KONUSU: İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) TEMEL DENEYLERİ DENEY NO : 1.1. DENEY KONUSU : OPAMP'ın Açık Çevrim DavranıĢı DENEY AMACI: 1- OPAMP ın herhangi bir geri besleme elemanı olmadan giriş işaretini çıkışına nasıl yansıttığını incelemek. 2- OPAMP'ın açık çevrim davranışını kavramak. 3- Açık çevrim ve kapalı çevrim arasındaki farkı öğrenmek. DENEY ELEMANLARI: 1 adet 741 OPAMP. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz. (OPAMP'ı ±15 V ' luk DC kaynakla besleyiniz.) 2- Eviren girişe DC, evirmeyen girişe ise fonksiyon jeneratöründen 1V tepe değerine sahip 1 KHz'lik AC işaret uygulayınız (Not: Eğer bu adımda istenilen genlik değerinde bir işaret vermiyorsa sinyal jeneratöründen elde edilen sinyalin istenilen genlik değerine nasıl getirilebileceğine kendiniz çözüm getiriniz. (Örneğin bu örnekte 1V tepe değeri 2 Volt tepeden tepeye değere sahip sinyali göstermektedir. Yani sinyal jeneratöründen eğer 1 Volt - 7 / 73 -

8 değerinden az veya 1 Volt değerinden fazla bir genlik değeri ki bu değer ola ki cihazdan istenilen 1 Volt değerine ayarlanamıyor olsun, bu duruma nasıl bir çözüm uygularsınız?). 3- Uyguladığınız V1 ve V2 gerilimlerinin genliğini; V1>V2, V1<V2 yaparak V1, V2, Vo gerilimlerinin dalga şeklini alt alta çiziniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız. 4- V1 ve V2'nin yerini değiştirerek 3. adımı tekrarlayınız ve sonuçlarınızı yorumlayınız. NOT: Aksi belirtilmedikçe OPAMP'lar (±Vcc için) ±15 V ' la beslenecektir. SORULAR (DENEY-1.1): - 8 / 73 -

9 NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz. Soru 1 / 6- Açık çevrim davranışa sahip bir OPAMP çıkışı hakkında bilgi veriniz. Böyle bir devrenin nerelerde kullanılabileceğini önerileriniz eşliğinde açıklayınız. Soru 2 / 6- OPAMP ile açık çevrim davranışa sahip bir devre kullanmanın yararı hakkında motor sürücüleri açısından ilişkisini dikkate alarak bilgi veriniz. Günümüzde kullanılan sürücü devrelerinden örnekler vererek OPAMP sürücü devreleri ile diğer devreleri karşılaştırarak açıklamanızı genişletiniz. Soru 3 / 6- Elektronik simülasyon yazılımları ile OPAMP ile gerçekleştirilen bu devrenin çıkışını önce V1 girişi için (V2 toprağa bağlı olmak üzere) 5V, 15V ve 20V tepe değerine sahip 10 Hz frekansındaki farklı tipteki sinüs, kare, DC ve üçgen giriş işaretleri için ve daha sonra da V2 girişi için (V1 toprağa bağlı olmak üzere) 5V, 15V ve 20V tepe değerine sahip 10 Hz frekansındaki farklı tipteki sinüs, kare, DC ve üçgen giriş işaretleri için gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 4 / 6- V1 ve V2 girişlerinin her ikisini toprağa bağladığınızda OPAMP çıkışını gözlemleyiniz (Teorik ve pratik sonuçları dikkate alınız.). Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 5 / 6- OPAMP'ın böyle açık çevrim kullanılmasındaki sınırlıklarını ve dezavantajlarını açıklayınız. Açıklamanızı farklı türdeki ve farklı frekanslardaki giriş işaretlerine fiziksel devrenin verdiği cevabı dikkate alarak genişletiniz. Farklı frekanslı devre tasarımlarında nasıl bir çözüm yolu kullanılacağını yöntem ve kullanılacak yükselteç entegre model örneği vererek açıklayınız. Not: Simülasyon ortamında farklı frekans tepkilerine sistemin cevabı aynı kabul edildiği için bu tip analizi elektronik simülasyon yazılımları eşliğinde gerçekleştiriniz. Ġpucu: İnternetten araştırma yapmak için örneğin 741 OPAMP özelliklerine bakmak üzere google arama motorunu kullanarak 741 ve datasheet anahtar kelimelerini kullanınız. Bu şekilde 741 OPAMP elemanının frekans tepkisini ve hangi tür devrelerde kullanılıp, hangilerinde kullanılamayacağı hakkında bilgi toplayınız ve çözümünüzü genişletiniz. - 9 / 73 -

10 Soru 6 / 6- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 10 / 73 -

11 DENEY GRUBU KONUSU: İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) TEMEL DENEYLERİ DENEY NO : 1.2. DENEY KONUSU : Eviren Yükselteç DENEY AMACI: 1- OPAMP ın eviren giriş ucuna uygulanan sinyalin çıkışta 180 faz farklı olduğunu kavramak. 2- OPAMP kazancı oranında yükseldiğinin ispatının gerçekleştirebilmek. 3- Geri beslemeli bir sistemi KARARLILIK açısından yorumlayabilmek. DENEY ELEMANLARI: 1 adet 741 OPAMP, 2 adet 10 KΩ potansiyometre. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz. V 1 (V) R 1 (kω) R 2 (kω) V 0 (V) Yukarıdaki tabloya göre Vo ölçümlerini yaparak tabloya kaydediniz. V1 sinyalinin işaretinin değiştiğini (evrildiğini) ve yükseltildiğini/düşürüldüğünü gözlemleyiniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız. 3- Aynı ölçümleri V1 girişine 1V tepe değerine sahip 1 KHz'lik AC işaret uygulayarak gerçekleştiriniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız (Not: Eğer bu adımda istenilen genlik değerinde bir işaret vermiyorsa sinyal jeneratöründen elde edilen sinyalin istenilen genlik - 11 / 73 -

12 değerine nasıl getirilebileceğine kendiniz çözüm getiriniz. (Örneğin bu örnekte 1V tepe değeri 2 Volt tepeden tepeye değere sahip sinyali göstermektedir. Yani sinyal jeneratöründen eğer 1 Volt değerinden az veya 1 Volt değerinden fazla bir genlik değeri ki bu değer ola ki cihazdan istenilen 1 Volt değerine ayarlanamıyor olsun, bu duruma nasıl bir çözüm uygularsınız?). SORULAR (DENEY-1.2): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz / 73 -

13 Soru 1 / 6- R1=5KΩ ve R2=10KΩ olmak üzere V1 ucuna 2 Hz frekansında 20 V tepe değerine sahip sinüs işareti, üçgen kare dalga ve DC sinyal uygulayınız ve çıkışı gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 2 / 6- R1=5KΩ ve R2=10KΩ olmak üzere V1 ucuna sırasıyla 5V, 10 V ve 20V tepe değerine sahip DC işaret uygulayınız ve çıkışı gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 3 / 6- V1 giriş sinyali 5 V genlikli 10 Hz frekansında olmak üzere R1 değeri sabit olmak üzere R2=2*R1, R2=3*R1 ve R2=4*R1 olacak şekilde R2 değerlerinde OPAMP çıkışını gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 4 / 6- Eviren yükselteç devrelerinin nerelerde ve ne amaçla kullanıldığını açıklayınız. Açıklamanızı önerileriniz eşliğinde genişletiniz. Soru 5 / 6- Farklı türdeki eviren yükselteç devrelerine örnekler vererek her birini açıklayınız. Soru 6 / 6- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 13 / 73 -

14 DENEY GRUBU KONUSU: İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) TEMEL DENEYLERİ DENEY NO : 1.3. DENEY KONUSU : Evirmeyen Yükselteç DENEY AMACI: 1- OPAMP ın evirmeyen giriş ucuna uygulanan sinyalin çıkışta faz farksız olduğunu kavramak. 2- OPAMP kazancı oranında yükseldiğinin ispatının gerçekleştirebilmek. 3- Geri beslemeli bir sistemi KARARLILIK açısından yorumlayabilmek. DENEY ELEMANLARI: 1 adet 741 OPAMP, 2 adet 10 KΩ potansiyometre. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz. V 1 (V) R 1 (kω) R 2 (kω) V 0 (V) Yandaki tabloya göre Vo ölçümlerini yaparak tabloya kaydediniz. V1 sinyalinin işaretinin değiştiğini (evrildiğini) ve yükseltildiğini/düşürüldüğünü gözlemleyiniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız. 3- Aynı ölçümleri V1 girişine 1V tepe değerine sahip 1 KHz'lik AC işaret uygulayarak gerçekleştiriniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız (Not: Eğer bu adımda istenilen genlik değerinde bir işaret vermiyorsa sinyal jeneratöründen elde edilen sinyalin istenilen genlik - 14 / 73 -

15 değerine nasıl getirilebileceğine kendiniz çözüm getiriniz. (Örneğin bu örnekte 1V tepe değeri 2 Volt tepeden tepeye değere sahip sinyali göstermektedir. Yani sinyal jeneratöründen eğer 1 Volt değerinden az veya 1 Volt değerinden fazla bir genlik değeri ki bu değer ola ki cihazdan istenilen 1 Volt değerine ayarlanamıyor olsun, bu duruma nasıl bir çözüm uygularsınız?). SORULAR (DENEY-1.3): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz / 73 -

16 Soru 1 / 6- R1=5KΩ ve R2=10KΩ olmak üzere V1 ucuna 2 Hz frekansında 20 V tepe değerine sahip sinüs işareti, üçgen kare dalga ve DC sinyal uygulayınız ve çıkışı gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 2 / 6- R1=5KΩ ve R2=10KΩ olmak üzere V1 ucuna sırasıyla 5V, 10 V ve 20V tepe değerine sahip DC işaret uygulayınız ve çıkışı gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 3 / 6- V1 giriş sinyali 5 V genlikli 10 Hz frekansında olmak üzere R1 değeri sabit olmak üzere R2=2*R1, R2=3*R1 ve R2=4*R1 olacak şekilde R2 değerlerinde OPAMP çıkışını gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 4 / 6- Evirmeyen yükselteç devrelerinin nerelerde ve ne amaçla kullanıldığını açıklayınız. Açıklamanızı önerileriniz eşliğinde genişletiniz. Soru 5 / 6- Farklı türdeki evirmeyen yükselteç devrelerine örnekler vererek her birini açıklayınız. Soru 6 / 6- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 16 / 73 -

17 DENEY GRUBU KONUSU: İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) TEMEL DENEYLERİ DENEY NO : 1.4. DENEY KONUSU : Toplama Devresi DENEY AMACI: 1- OPAMP ın eviren giriş ucuna uygulanan sinyallerin OPAMP çıkışında kendilerinden 180 faz farklı olarak yansıtıldığını kavramak. 2- OPAMP kazancı oranında giriş işaretlerinin çıkışta toplandığını ispatlamak. DENEY ELEMANLARI: 1 adet 741 OPAMP, 4 adet 10 KΩ, 1 adet 470 Ω, 1 adet 330 Ω, 1 adet 1.5 KΩ. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz. V 1 (V) V 2 (V) V 3 (V) V 0 (V) 2- V1, V2, V3 ve Vo gerilimlerini ölçünüz ve tabloya kaydediniz. Vo=V1+V2+V3 olduğunu gözlemleyiniz ve sonucunuzu yorumlayınız. 3- Gerilim bölücü olarak kullanılan dirençlerin ±15 V ' luk beslemesi yerine fonksiyon jeneratöründen 20V tepe değerine sahip 100 Hz'lik AC işaret uygulayarak, osilaskopla V1, V2, V3 ve Vo ' nın değişimini inceleyiniz, alt alta çiziniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız (Not: Eğer bu adımda istenilen genlik değerinde bir işaret vermiyorsa sinyal jeneratöründen elde edilen sinyalin istenilen genlik değerine nasıl getirilebileceğine kendiniz çözüm getiriniz. (Örneğin bu örnekte 1V tepe değeri 2 Volt tepeden tepeye değere sahip sinyali göstermektedir. Yani sinyal jeneratöründen eğer 1 Volt değerinden az veya 1 Volt değerinden - 17 / 73 -

18 fazla bir genlik değeri ki bu değer ola ki cihazdan istenilen 1 Volt değerine ayarlanamıyor olsun, bu duruma nasıl bir çözüm uygularsınız?). SORULAR (DENEY-1.4): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz. Soru 1 / 6- Devredeki gerilim bölücü dirençleri simülatör ortamına dahil edilmemiştir. +15 V ve -15 V giriş besleme kaynakları yerine 5V, 10V ve 15 V tepe değerine sahip DC, kare, - 18 / 73 -

19 üçgen ve sinüs sinyalleri uygulandığında V1, V2 ve V3 uçlarına düşecek gerilim seviyesini hesaplayınız. Hesapladığınız değerlere göre simülatör ortamında V1, V2 ve V3'ün grafiklerini çizdiriniz. Hesaplama işlemlerini açıklayınız. Soru 2 / 6- V1 ucuna 2 Hz frekansında 10 V tepe değerine sahip sinüs işareti, V2 ucuna 4 Hz frekansında 2 V tepe değerine sahip kare dalga ve V3 ucuna 6 Hz frekansında 5 V tepe değerine sahip kare dalga ve uygulayınız ve çıkışı gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 3 / 6- Farklı türdeki toplama devrelerine örnekler vererek her birini açıklayınız. Soru 4 / 6- Böyle bir toplama devresindeki 10 KΩ değerine sahip dirençler, aynı değere sahip fakat farklı değerde dirençlerle yer değiştirilirse OPAMP çıkışının nasıl etkileneceğini elektronik simülasyon yazılımları kullanarak açıklayınız. Soru 5 / 6- Toplama devrelerinin nerelerde ve ne amaçla kullanıldığını açıklayınız. Açıklamanızı önerileriniz eşliğinde genişletiniz. Soru 6 / 6- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 19 / 73 -

20 DENEY GRUBU KONUSU: İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) TEMEL DENEYLERİ DENEY NO : 1.5. DENEY KONUSU : Çıkartma Devresi DENEY AMACI: 1- OPAMP ın eviren giriş ucuna uygulanan sinyallerin OPAMP çıkışında kendilerinden 180 faz farklı olarak yansıtıldığını kavramak. 2- OPAMP kazancı oranında giriş işaretlerinin çıkışta birbirinden farkı alındığını ispatlamak. 3- Wheatstone köprüsünün nasıl oluştuğunu ve ne amaçla kullanıldığını öğrenmek. 4- Bir hata algılama devresi olarak çıkarma devresini tanımak ve Wheatstone köprüsü ile ilişki kurabilmek. DENEY ELEMANLARI: 1 adet 741 OPAMP, 4 adet 22 KΩ, 1 adet 1 KΩ, 1 adet 330 Ω, 1 adet 1.5 KΩ. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz. V 1 (V) V 2 (V) V 0 (V) 2- V1, V2 ve Vo gerilimlerini ölçünüz ve tabloya kaydediniz. Vo=V1-V2 olduğunu gözlemleyiniz ve sonucunuzu yorumlayınız. 3- V1 ve V2 ' nin yerlerini değiştirerek 2. adımı tekrarlayınız / 73 -

21 4- Gerilim bölücü olarak kullanılan dirençlerin ±15 V ' luk beslemesi yerine fonksiyon jeneratöründen 20V tepe değerine sahip 100 Hz'lik AC işaret uygulayarak, osilaskopla V1, V2 ve Vo ' nın değişimini inceleyiniz, alt alta çiziniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız (Not: Eğer bu adımda istenilen genlik değerinde bir işaret vermiyorsa sinyal jeneratöründen elde edilen sinyalin istenilen genlik değerine nasıl getirilebileceğine kendiniz çözüm getiriniz. (Örneğin bu örnekte 1V tepe değeri 2 Volt tepeden tepeye değere sahip sinyali göstermektedir. Yani sinyal jeneratöründen eğer 1 Volt değerinden az veya 1 Volt değerinden fazla bir genlik değeri ki bu değer ola ki cihazdan istenilen 1 Volt değerine ayarlanamıyor olsun, bu duruma nasıl bir çözüm uygularsınız?). SORULAR (DENEY-1.5): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney - 21 / 73 -

22 hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz. Soru 1 / 8- Fiziksel deney ortamında V1 ve V2 girişine aynı sinyali (sinüs, kare, üçgen ve DC olmak üzere) verdiğinizde sistemin çıkışının nasıl olduğunu gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 2 / 8- Devredeki gerilim bölücü dirençleri simülatör ortamına dahil edilmemiştir. +15 V ve -15 V giriş besleme kaynakları yerine 5V, 10V ve 15 V tepe değerine sahip DC, kare, üçgen ve sinüs sinyalleri uygulandığında V1 ve V2 uçlarına düşecek gerilim seviyesini hesaplayınız. Hesapladığınız değerlere göre simülatör ortamında V2 ve V1'in grafiklerini çizdiriniz. Hesaplama işlemlerini açıklayınız. Soru 3 / 8- V1 ucuna 5 Hz frekansında 20 V tepe değerine sahip sinüs işareti ile V2 ucuna 10 Hz frekansında 10 V tepe değerine sahip kare dalga uygulayınız ve çıkışı gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 4 / 8- Böyle bir çıkarma devresindeki 22 KΩ değerine sahip dirençler, aynı değere sahip fakat farklı değerde dirençlerle yer değiştirilirse OPAMP çıkışının nasıl etkileneceğini elektronik simülasyon yazılımları kullanarak açıklayınız. Soru 5 / 8- Farklı türdeki çıkarma devrelerine örnekler vererek her birini açıklayınız. Soru 6 / 8- Wheatstone köprüsü ile ilgili örnek bir hesaplamaya ait çözüm işlemlerini Rx direncini bulmak üzere diğer direnç değerlerini kendiniz belirleyerek gösteriniz. Hesaplama sonuçlarınızı diğer dirençlerin ayrı ayrı değişimine göre yorumlayınız. Soru 7 / 8- Çıkarma devrelerinin nerelerde ve ne amaçla kullanıldığını açıklayınız. Açıklamanızı önerileriniz eşliğinde genişletiniz / 73 -

23 Soru 8 / 8- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 23 / 73 -

24 DENEY GRUBU KONUSU: İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) TEMEL DENEYLERİ DENEY NO : 1.6. DENEY KONUSU : Gerilim Ġzleyici DENEY AMACI: 1- OPAMP ın evirmeyen giriş ucuna sıra ile sinüs, kare dalga ve üçgen sinyal uygulandığında OPAMP çıkışında girişe uygulanan sinyalin takip edildiğini ispatlamak. 2- Gerilim izleyici devrelerin kullanılış amacını öğrenmek. DENEY ELEMANLARI: 1 adet 741 OPAMP. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz. 2- Evirmeyen girişe önce V1 gerilimini uygulayınız, 10 KΩ'luk potansiyometre ile değişik V1 değerleri için Vo geriliminin değişimini inceleyiniz. V1=Vo olduğunu gözlemleyiniz ve aldığınız sonucu yorumlayınız. 3- Evirmeyen girişe bu defa fonksiyon jeneratörünü kullanarak V2 gerilimini uygulayınız. V2'nin tepe değerini 1V a ayarlayınız, frekansını 1 Hz'den başlayarak arttırınız. Çıkış dalga şeklinin bozulmaya başladığı frekans değerini tespit ediniz. Düşük frekanslı girişlerde çıkış sinyalinin bozulmadığını, yüksek frekanslarda ise OPAMP'ın çıkış sinyalinin bozulduğunu gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız / 73 -

25 NOT: Simülasyon ortamında çıkış sinyali hem düşük, hem yüksek frekanslı giriş işareti için bozulmaya uğramamaktadır. Bu duruma dikkat edilmelidir. SORULAR (DENEY-1.6): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz. Soru 1 / 6- Tampon devrelerin nerelerde kullanıldığını açıklayınız. Kullanılmazsa nasıl bir durum ile karşılaşacağı hakkında yorumda bulununuz / 73 -

26 Soru 2 / 6- Farklı türdeki tampon devrelerine (yükselteç, trafo v.b. elemanlar kullanarak) örnekler vererek her birini açıklayınız. Soru 3 / 6- OPAMP ile tampon devre kullanmanın diğer tampon devre türlerini kullanmaya göre avantaj ve dezavantajlarını açıklayınız. Soru 4 / 6- Elektronik simülasyon yazılımları ile OPAMP ile gerçekleştirilen bu devrenin çalışmasını 5V, 15V ve 20V tepe değerine sahip 10 Hz frekansındaki ve farklı tipteki sinüs, kare, DC ve üçgen giriş işaretleri için gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 5 / 6- OPAMP'ın böyle bir tampon devrede sınırlıklarını ve dezavantajlarını açıklayınız. Açıklamanızı farklı türdeki ve farklı frekanslardaki giriş işaretlerine devrenin verdiği cevabı dikkate alarak genişletiniz (Not: Simülasyon ortamında farklı frekans tepkilerine sistemin cevabı aynı kabul edildiği için bu tip analizi elektronik simülasyon yazılımları eşliğinde gerçekleştiriniz.). Soru 6 / 6- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 26 / 73 -

27 DENEY GRUBU KONUSU: İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) TEMEL DENEYLERİ DENEY NO : 1.7. DENEY KONUSU : Türev Alıcı DENEY AMACI: 1- OPAMP ın eviren giriş ucuna R1 ve kondansatör üzerinden sıra ile sinüs, kare dalga ve üçgen sinyal uygulandığın da OPAMP çıkışında girişe uygulanan sinyalin türevinin alındığını ispatlamak. 2- R ve C değerlerinin türev katsayısı üzerindeki etkisini öğrenmek. 3- R ve C'nin farklı değerleri için çıkış işaretinin şeklinde olması beklenilen değişikliği kavramak. 4- OPAMP ile gerçekleştirilen türev devresinin transfer fonksiyonunu çıkarabilmek. 5- Matematiksel modeli belli olan türev sisteminin MATLAB ortamında analizini yapabilmek ve çıkışını gözlemleyebilmek. DENEY ELEMANLARI: 1 adet 741 OPAMP, 2 adet 10 KΩ potansiyometre, 1 adet 1 µf. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz / 73 -

28 2- R1=R2 yaparak girişe (Vin) önce değişik değerlerde V1 DC gerilimini uygulayınız, Vo geriliminin değişimini inceleyiniz. Vo=0 olduğunu gözlemleyiniz (sabitin türevi = 0) ve aldığınız sonucu yorumlayınız. 3- Girişe (Vin) bu defa fonksiyon jeneratörünü kullanarak 1 Volt tepe değerine sahip 1 Khz'lik sinüs, kare ve üçgen V2 gerilimlerini uygulayınız, Vo geriliminin değişimini inceleyiniz, giriş ve çıkış sinyallerinin değişimlerini alt alta çiziniz, devrenin giriş sinyalinin türevini aldığını gözlemleyiniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız (Not: Eğer bu adımda istenilen genlik değerinde bir işaret vermiyorsa sinyal jeneratöründen elde edilen sinyalin istenilen genlik değerine nasıl getirilebileceğine kendiniz çözüm getiriniz. (Örneğin bu örnekte 1V tepe değeri 2 Volt tepeden tepeye değere sahip sinyali göstermektedir. Yani sinyal jeneratöründen eğer 1 Volt değerinden az veya 1 Volt değerinden fazla bir genlik değeri ki bu değer ola ki cihazdan istenilen 1 Volt değerine ayarlanamıyor olsun, bu duruma nasıl bir çözüm uygularsınız?). 4- R2> R1 yaparak 3. adımı tekrarlayınız ve sonuçlarınızı yorumlayınız / 73 -

29 SORULAR (DENEY-1.7): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz. Soru 1 / 6- Saf türev devresi ile pratikteki türev devresi arasındaki farkı açıklayınız. Hesaplamalar eşliğinde açıklamanızı genişletiniz. Soru 2 / 6- Böyle bir devrenin alçak ve yüksek frekanslardan hangisini geçirdiği açıklayınız. Açıklamanızı hesaplamalar, frekans tepkisi ve frekans band genişliği kavramlarını düşünerek genişletiniz. Soru 3 / 6- R1 direncini kısa devre yaparak ve R1 değerini çok büyük seçerek sistem çıkışını gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 4 / 6- R2 direncini kısa devre yaparak ve R2 değerini çok büyük seçerek sistem çıkışını gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 5 / 6- Bu sistemin transfer fonksiyonunu bulunuz ve MATLAB ortamında bu sisteme ait modeli oluşturunuz. Modelin üçgen, kare, DC ve sinüs girişe cevabını R1 ve R2 sabit kalmak üzere farklı C, R1 ve C sabit kalmak üzere farklı R2, R2 ve C sabit kalmak üzere farklı R1 değerleri için gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 6 / 6- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 29 / 73 -

30 DENEY GRUBU KONUSU: İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) TEMEL DENEYLERİ DENEY NO : 1.8. DENEY KONUSU : Ġntegral Alıcı DENEY AMACI: 1- OPAMP ın eviren giriş ucuna ayrı ayrı sinüs, kare ve üçgen sinyal uygulandığında OPAMP çıkışındaki uygulanan sinyalin integralinin alındığının ispatlamak. 2- R ve C değerlerinin integral katsayısı üzerindeki etkisini öğrenmek. 3- R ve C'nin farklı değerleri için çıkış işaretinin şeklinde olması beklenilen değişikliği kavramak. 4- OPAMP ile gerçekleştirilen integral devresinin transfer fonksiyonunu çıkarabilmek. 5- Matematiksel modeli belli olan integral sisteminin MATLAB ortamında analizini yapabilmek ve çıkışını gözlemleyebilmek. DENEY ELEMANLARI: 1 adet 741 OPAMP, 2 adet 10 KΩ potansiyometre, 1 adet 10 nf. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz / 73 -

31 2- Girişe (Vin) önce değişik değerlerde V1 DC gerilimini uygulayınız, Vo geriliminin değişimini inceleyiniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız. 3- Girişe (Vin) bu defa fonksiyon jeneratörünü kullanarak 1 Volt tepe değerine sahip 1 Khz'lik sinüs, kare ve üçgen V2 gerilimlerini uygulayınız, Vo geriliminin değişimini inceleyiniz, giriş ve çıkış sinyallerinin değişimlerini alt alta çiziniz, devrenin giriş sinyalinin integralini aldığını gözlemleyiniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız (Not: Eğer bu adımda istenilen genlik değerinde bir işaret vermiyorsa sinyal jeneratöründen elde edilen sinyalin istenilen genlik değerine nasıl getirilebileceğine kendiniz çözüm getiriniz. (Örneğin bu örnekte 1V tepe değeri 2 Volt tepeden tepeye değere sahip sinyali göstermektedir. Yani sinyal jeneratöründen eğer 1 Volt değerinden az veya 1 Volt değerinden fazla bir genlik değeri ki bu değer ola ki cihazdan istenilen 1 Volt değerine ayarlanamıyor olsun, bu duruma nasıl bir çözüm uygularsınız?). 4- R direncinin ve kondansatörünün değerini değiştirerek 3. adımı tekrarlayınız ve sonuçlarınızı yorumlayınız / 73 -

32 SORULAR (DENEY-1.8): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz. Soru 1 / 6- Saf integral devresi ile pratikteki integral devresi arasındaki farkı açıklayınız. Hesaplamalar eşliğinde açıklamanızı genişletiniz. Soru 2 / 6- Böyle bir devrenin alçak ve yüksek frekanslardan hangisini geçirdiği açıklayınız. Açıklamanızı hesaplamalar, frekans tepkisi ve frekans band genişliği kavramlarını düşünerek genişletiniz. Soru 3 / 6- R1 direncini kısa devre yaparak ve R1 değerini çok büyük seçerek sistem çıkışını gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 4 / 6- R2 direncini kısa devre yaparak ve R2 değerini çok büyük seçerek sistem çıkışını gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 5 / 6- Bu sistemin transfer fonksiyonunu bulunuz ve MATLAB ortamında bu sisteme ait modeli oluşturunuz. Modelin üçgen, kare, DC ve sinüs girişe cevabını R1 ve R2 sabit kalmak üzere farklı C, R1 ve C sabit kalmak üzere farklı R2, R2 ve C sabit kalmak üzere farklı R1 değerleri için gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 6 / 6- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 32 / 73 -

33 DENEY GRUBU KONUSU: İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) TEMEL DENEYLERİ DENEY NO : 1.9. DENEY KONUSU : Gerilim-Akım DönüĢtürücü (Yüzen yükleme, Ġki hatlı bağlantı) DENEY AMACI: 1- OPAMP ile oluşturulan bir gerilim-akım dönüştürücü kontrol devresini tasarlayabilmek. 2- Verilen devrenin girişine uygulanan 5V ' luk gerilime karşılık çıkış sinyalinin çizebilmek. 3- Devredeki potansiyometrenin farklı değerleri için çıkışa etkisini öğrenmek. 4- İstenilen giriş ve çıkış aralığı için gerekli hesaplamaları yapabilmek. 5- Topraklanmamış yük (yüzer yük, floating load) kavramını öğrenmek. DENEY ELEMANLARI: 1 adet 741 OPAMP, 2 adet 1 MΩ, 1 adet 1 KΩ potansiyometre (Rs, R), 10 KΩ potansiyometre (R L, YÜK), 1 adet NPN transistör (BC107, BC108, BC237, BD237). NOT-1: Genel amaçlı ve çok sık kullanılan NPN transistör kodları BC107, BC108, BC237, BD237 dir. NOT-2: Genel amaçlı ve çok sık kullanılan PNP transistör kodları BC238, BD238 dir. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz / 73 -

34 2- Giriş geriliminin 0-10 V arasındaki değişimini 4-20 ma arası değişime çevirmek için gerekli R ve Vos değerlerini hesaplayınız. 3- Rs değerini ve Vos değerini ilgili potansiyometrelerle hesapladığınız değerlere ayarlayınız. 4- Giriş gerilimi Vin'i, referans kaynağı kullanarak kademe kademe değiştiriniz, her kademede IL akımını kaydediniz, değişimini çiziniz. 0 V için 4mA, 10 V için 20 ma elde ettiğinizi gözlemleyiniz ve sonuçlarınızı formüller eşliğinde yorumlayınız. 5- Giriş gerilimini 5 V değerine ayarlayınız, yük direncini değiştiriniz, devreden geçen IL akımının değişmediğini gözlemleyiniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız / 73 -

35 SORULAR (DENEY-1.9): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz. Soru 1 / 6- Vos sabit olmak üzere farklı Rs değerlerinde sistem çıkışındaki değişimi gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 2 / 6- Rs sabit olmak üzere farklı Vos değerlerinde sistem çıkışındaki değişimi gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 3 / 6- Bu devrenin bir elektronik laboratuar simülasyonu yazılımında verilen koşul içindeki farklı yük direnci değerleri ile verilen koşulun dışındaki farklı yük direnci değerleri için çıkışındaki değişimi gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 4 / 6- Böyle bir devrede maksimum giriş gerilim aralığı ile maksimum çıkış akım aralığının ne olduğunu bulunuz. Açıklamanızı hesaplamalar eşliğinde ve sınırların sebebini açıklayarak genişletiniz / 73 -

36 Soru 5 / 6- Topraklanmamış yük (floating load) ile kullanılan çeşitli yükselteç devrelerine örnekler veriniz. Soru 6 / 6- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 36 / 73 -

37 DENEY GRUBU KONUSU: İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) TEMEL DENEYLERİ DENEY NO : DENEY KONUSU : Gerilim-Akım DönüĢtürücü (TopraklanmıĢ yükleme, Tek hatlı bağlantı) DENEY AMACI: 1- OPAMP ile oluşturulan bir gerilim-akım dönüştürücü kontrol devresini tasarlayabilmek. 2- Verilen devrenin girişine uygulanan 10V ' luk gerilime karşılık çıkış sinyalinin çizebilmek. 3- Devredeki potansiyometrenin farklı değerleri için çıkışa etkisini öğrenmek. 4- İstenilen giriş ve çıkış aralığı için gerekli hesaplamaları yapabilmek. 5- Çıkış yükünün devre üzerindeki etkisini kavrayabilmek. 6- Topraklanmış yük (grounded load) kavramını öğrenmek. DENEY ELEMANLARI: 1 adet 741 OPAMP, 4 adet 100 KΩ, 1 adet 5 KΩ potansiyometre (Rs), 2 adet 1 KΩ potansiyometre (Ra ve Rb), 10 KΩ potansiyometre (R L, YÜK), 1 adet NPN transistör (BC107, BC108, BC237, BD237). DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz / 73 -

38 2- Giriş geriliminin 0-10 V arasındaki değişimini 4-20 ma arası değişime çevirmek için gerekli R ve Vos değerlerini hesaplayınız. 3- Rs değerini ve Vos değerini ilgili potansiyometrelerle hesapladığınız değerlere ayarlayınız. 4- Giriş gerilimi Vin'i, referans kaynağı kullanarak kademe kademe değiştiriniz, her kademede IL akımını kaydediniz, değişimini çiziniz. 0 V için 4mA, 10 V için 20 ma elde ettiğinizi gözlemleyiniz ve sonuçlarınızı formüller eşliğinde yorumlayınız. 5- Giriş gerilimini 5 V değerine ayarlayınız, yük direncini değiştiriniz, devreden geçen IL akımının değişmediğini gözlemleyiniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız / 73 -

39 SORULAR (DENEY-1.10): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz. Soru 1 / 6- Vos sabit olmak üzere farklı Rs değerlerinde sistem çıkışındaki değişimi gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 2 / 6- Rs sabit olmak üzere farklı Vos değerlerinde sistem çıkışındaki değişimi gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 3 / 6- Bu devrenin bir elektronik laboratuar simülasyonu yazılımında verilen koşul içindeki farklı yük direnci değerleri ile verilen koşulun dışındaki farklı yük direnci değerleri için çıkışındaki değişimi gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 4 / 6- Böyle bir devrede maksimum giriş gerilim aralığı ile maksimum çıkış akım aralığının ne olduğunu bulunuz. Açıklamanızı hesaplamalar eşliğinde ve sınırların sebebini açıklayarak genişletiniz / 73 -

40 Soru 5 / 6- Topraklanmış yük (grounded load) ile kullanılan çeşitli yükselteç devrelerine örnekler veriniz. Soru 6 / 6- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 40 / 73 -

41 2. GEÇĠCĠ VE SÜREKLĠ REJĠM CEVABI DENEY GRUBU KONUSU: GEÇİCİ VE SÜREKLİ REJİM CEVABI DENEY NO : 2.1. DENEY KONUSU : Orantı Elemanı Tipindeki Sistemin Cevabı DENEY AMACI: 1- Orantı elemanı tipindeki sistemlerin DC, AC ve Kare Dalga girişlere karşılık vereceği cevapları osilaskopla incelemek. 2- Farklı direnç değerlerine göre oluşan gerilim bölücü etkisini kavramak. 3- Farklı tipteki giriş işaretine göre sistem çıkışında faz kayması olmadığını gözlemlemek. 4- Orantı elemanı tipindeki bir sistemin transfer fonksiyonunu yazabilmek. 5- MATLAB ortamında sistemin modellenmesini ve analiz yapılmasını öğrenmek. DENEY ELEMANLARI: 1 adet 10 KΩ potansiyometre, 1 adet 47 KΩ potansiyometre. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz ve hesap yoluyla transfer fonksiyonunu bulunuz. 2- R1=R2 yapınız. 3- Girişe (Vin) sırasıyla 1 Volt değerine sahip DC, 1 Volt tepe değerinde ve 1 KHz lik sinüs ve kare tipinde sinyal uygulayınız. Çıkışın (Vo) değişimini kaydediniz. Sinüs ve kare - 41 / 73 -

42 girişlerin frekanslarını değiştirerek çıkışın değişimini inceleyiniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız. (Vo'nın Vin ile aynı şekilde değiştiğini ve de Vo=Vin/2 olduğunu gözlemleyiniz ve hesapla ispatlayınız.) 4- R1=2*R2 yaparak 3. adımı tekrarlayınız, Vo=Vin/3 olduğunu gözlemleyiniz ve sonuçlarınızı hesaplamalar eşliğinde yorumlayınız. 5- R2=2*R1 yaparak 3. adımı tekrarlayınız, Vo=Vin*2/3 olduğunu gözlemleyiniz ve sonuçlarınızı hesaplamalar eşliğinde yorumlayınız. SORULAR (DENEY-2.1): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney - 42 / 73 -

43 hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz. Soru 1 / 8- R2 değerindeki artma veya azalmanın sistem çıkışına etkisini sistem cevabındaki değişimleri gözlemleyerek açıklayınız. Soru 2 / 8- R1 değerindeki artma veya azalmanın sistem çıkışına etkisini sistem cevabındaki değişimleri gözlemleyerek açıklayınız. Soru 3 / 8- R1 ve R2 değerlerindeki değişimlerin sistem cevabının frekansına nasıl etki ettiklerini devre elemanlarının türünü de düşünerek açıklayınız. Soru 4 / 8- Girişin farklı türdeki işaretlere karşı sistem çıkışındaki etkilerinin nasıl olduğunu açıklayınız. Soru 5 / 8- Eğer böyle bir sistem maksimum çıkışı 15 v ve minimum çıkışı -15 V olarak sınırlanan bir sistem ile tasarlanmış olsa idi sistem çıkışına bu durumun etkisini sistem girişine uyguladığınız sinüs, üçgen, kare ve DC girişler için ayrı ayrı açıklayınız. Soru 6 / 8- MATLAB ortamında R1 sabit olmak üzere R2'nin farklı değerleri ve R2 sabit olmak üzere R1'in farklı değerleri için sistem cevabını kare tipinde giriş için gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 7 / 8- R1 ve R2 değerleri sabit olmak üzere kendinizin seçeceği değerlerde örnekleme zamanını 1 s, 0.1 s, 0.01 s ve s değerlerinde alarak devre ile ilgili simülasyonu gerçekleştiriniz ve devrenin çıkışını gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız / 73 -

44 Soru 8 / 8- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 44 / 73 -

45 DENEY GRUBU KONUSU: GEÇİCİ VE SÜREKLİ REJİM CEVABI DENEY NO : 2.2. DENEY KONUSU : Zaman Sabiti (1. Derece) Elemanı Tipindeki Sistemin Cevabı DENEY AMACI: 1- Zaman sabiti elemanı tipindeki sistemlerin DC ve Kare Dalga girişlere karşılık vereceği cevapları osilaskopla incelemek. 2- Farklı direnç ve kondansatör değerlerine göre oluşan çıkış etkisini kavramak. 3- Zaman sabiti kavramını öğrenmek ve bu tip bir sistemin zaman sabiti ve oturma zamanı arasındaki ilişkiyi kavramak. 4- Zaman sabiti elemanı tipindeki bir sistemin transfer fonksiyonunu yazabilmek. DENEY ELEMANLARI: 1 adet 100 KΩ potansiyometre, 1 adet 10 nf. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz, hesap yoluyla transfer fonksiyonunu ve zaman sabitinin değerini bulunuz. 2- Girişe (Vin) 1 Volt tepe değerine sahip 1 KHz lik kare dalga uygulayınız, simülasyon ortamında DC işaret uygulamanız önerilir (Kare dalganın frekans değerini kendiniz de belirleyebilirsiniz. Ancak, düşük frekans değerleri tercih edilmelidir.). Çıkışın değişimini çiziniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız (Burada bir zaman sabiti tipli sistem incelenmekte ve aslında basamak giriş cevabı incelenmektedir. Basamak giriş DC seviyeli bir işaret olduğuna - 45 / 73 -

46 göre niçin burada fiziksel ortamda sinyal jeneratöründen AC bir kare dalga tipinde işaret uygulandığı hakkında yorum yapınız). 3- Osilaskobun kürsör özelliğini kullanarak Vo'nın 0.63 Volt değerine ulaşması için geçen süreyi bulunuz, hesap yoluyla elde ettiğiniz zaman sabiti değeriyle karşılaştırınız ve sonuçlarınızı yorumlayınız. 4- Zaman sabitinin 2 ms olması için gerekli R direncinin değerini hesaplayınız ve R'nin değerini bu değere ayarlayarak 2. ve 3. adımları tekrarlayınız. SORULAR (DENEY-2.2): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz / 73 -

47 Soru 1 / 7- C değerindeki artış veya azalmanın çıkışta nasıl bir değişime sebep olduğunu açıklayınız. Aldığınız sonuçlara göre çıkıştaki değişim ile zaman sabiti arasındaki ilişkiyi yorumlayınız. Soru 2 / 7- C değeri sabit kalmak üzere sistem çıkışında R'deki artma veya azalmanın oturma zamanını etkisini açıklayınız. Soru 3 / 7- Sistemde 0.5 zaman sabitinde C=10 nf olmak üzere oturma zamanını sistem cevabını gözlemleyerek yorumlayınız. Soru 4 / 7- R ve C değerlerindeki artma ve azalması durumunda sistem çıkışındaki T zaman sabiti ve oturma zamanı kriterlerine etkilerini ayrı ayrı açıklayınız. Soru 5 / 7- Sistemde T zaman sabiti olmak üzere T=0 s, T=0.5 s, T=1 s ve T=1.5 olmak üzere önce R sabit kalmak üzere farklı C değerleri için ve daha sonra C sabit kalmak üzere farklı R değerleri için bu sistemin matematiksel modelini MATLAB ortamında oluşturarak her bir durum için basamak girişe olan sistem cevabını gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 6 / 7- R ve C değerleri sabit olmak üzere kendinizin seçeceği değerlerde örnekleme zamanını 1 s, 0.1 s, 0.01 s ve s değerlerinde alarak devre ile ilgili simülasyonu gerçekleştiriniz ve devrenin çıkışını gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 7 / 7- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 47 / 73 -

48 DENEY GRUBU KONUSU: GEÇİCİ VE SÜREKLİ REJİM CEVABI DENEY NO : 2.3. DENEY KONUSU : TitreĢim Elemanı (2.Derece) Tipindeki Sistemin Cevabı DENEY AMACI: 1- Titreşim elemanı tipindeki sistemlerin DC, ve Kare Dalga girişlere karşılık vereceği cevabların osilaskopla incelemek. 2- Farklı direnç, bobin ve kondansatör değerlerine göre oluşan çıkış etkisini kavramak. 3- Zaman sabiti kavramını öğrenmek ve bu tip bir sistemin zaman sabiti ve oturma zamanı arasındaki ilişkiyi bilebilmek. 4- Titreşim elemanı tipindeki bir sistemin transfer fonksiyonunu yazabilmek. 5- Wn ve zeta kavramlarını öğrenebilmek. 6- zeta değerinin sistem üzerindeki etkilerini bilebilmek. 7- Sistem kararlılığı, sönümlülüğü, titreşim durumu gibi konularda yorum yapabilmek. 8- MATLAB ortamında sistemin modellenmesini ve analiz yapılmasını öğrenmek. DENEY ELEMANLARI: 1 adet 4.7 veya 10 KΩ potansiyometre, 1 adet 33 mh, 1 adet 22 nf. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz, hesap yoluyla transfer fonksiyonu ile sönüm oranı (ζ) ve doğal frekans (Wn) değerlerini bulunuz / 73 -

49 2- Girişe (Vin) 1 Volt tepe değerine sahip 1 KHz lik kare dalga uygulayınız, simülasyon ortamında DC işaret uygulamanız önerilir (Kare dalganın frekans değerini kendiniz de belirleyebilirsiniz. Ancak, düşük frekans değerleri tercih edilmelidir.). Çıkışın değişimini çiziniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız (Burada bir zaman sabiti tipli sistem incelenmekte ve aslında basamak giriş cevabı incelenmektedir. Basamak giriş DC seviyeli bir işaret olduğuna göre niçin burada fiziksel ortamda sinyal jeneratöründen AC bir kare dalga tipinde işaret uygulandığı hakkında yorum yapınız). 3- Sönüm oranının ( ζ ) 0.7 olması için gerekli R değerini hesaplayınız ve R'yi hesapladığınız değere ayarlayarak devreye takınız, titreşimli bir çıkış sinyali elde ettiğinizi gözlemleyiniz ve sönüm oranı ile ilişkisini düşünerek sonuçlarınızı yorumlayınız. Ayrıca, osilaskobun diğer kanalına da giriş işareti bağlayarak osilaskop ekranında gösteriniz. Daha sonra hem giriş, hem çıkış sinyallerini osilaskop ekranında çakıştırarak giriş ve çıkış işaretleri arasında yorum yapınız (Osilaskopta gözlemlediğiniz titreşimli sinyale dikkat edilirse ortada iki farklı frekans durumu vardır. Giriş sinyalinin bir frekansı vardır. Ancak, çıkış sinyalini de girişten kaynaklanan bir frekansı, ancak girişe göre titreşimli olan geçici rejimin de sönümlü olarak bir frekansı söz konusudur. Bu iki frekans arasında yorum yapınız ve niçin farklı değerlere sahip olduğunu açıklayınız.). 4- Elde ettiğiniz titreşimli sinyalin zaman düzlemi kriterlerini (maksimum aşma, aşım zamanı, ölü zaman, gecikme zamanı, yükselme zamanı, oturma zamanı) hem hesap yoluyla, hem de osilaskobun kürsör özelliğini kullanarak bulunuz ve sonuçlarınızı kararlılık, sönümlülük ve titreşimlilik açısından yorumlayınız. 5- R değerini arttırınız, çıkış dalga şekli nasıl bir değişime uğradı? R'yi ayarlayarak sönüm oranını 1 yapan R değerini hesaplayınız ve sönüm oranının bu değerini sönümlülük ve titreşimlilik açısından yorumlayınız. 6- R değerini azaltınız, çıkış dalga şekli nasıl bir değişime uğradı? R'yi kısa devre ediniz, çıkış dalga şekli nasıl bir değişime uğradı? Aldığınız sonuçları yorumlayınız / 73 -

50 SORULAR (DENEY-2.3): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz. Soru 1 / 8- Fiziksel deney ortamında R değerinin 0 yapılmasına rağmen fiziksel sistem çıkışında titreşim görülmeye devam etmektedir. Bu durumu zeta değerini de göz önünde bulundurarak ve devre elemanlarının etkilerini düşünerek açıklayınız. Soru 2 / 8- L ve C değerlerindeki artış veya azalmanın çıkışta nasıl bir değişime sebep olduğunu açıklayınız. Aldığınız sonuçlara göre çıkıştaki değişim ile zeta değeri arasındaki ilişkiyi yorumlayınız. Soru 3 / 8- L ve C değerleri sabit kalmak üzere sistem çıkışında %10 aşım yapmak üzere R ve zeta değerini bulunuz. Soru 4 / 8- Sistemde 0.5 sönüm oranında yapılan aşım miktarı, aşım yüzdesi, Wn ve C değerlerini bulunuz. (R=4.7 K, L=33mH) Soru 5 / 8- R, L ve C değerlerinin artma ve azalması durumunda sistem çıkışındaki doğal frekansa (Wn) etkilerini ayrı ayrı açıklayınız / 73 -

51 Soru 6 / 8- Sistemde zeta=0, zeta=0.5, zeta=1 ve zeta=1.5 olmak üzere seçtiğiniz herhangi R,L ve C değerlerine göre ayrı ayrı MATLAB ortamında modelleyiniz ve basamak girişe olan cevabını gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 7 / 8- R, L ve C değerleri sabit olmak üzere kendinizin seçeceği değerlerde örnekleme zamanını 1 s, 0.1 s, 0.01 s ve s değerlerinde alarak devre ile ilgili simülasyonu gerçekleştiriniz ve devrenin çıkışını gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 8 / 8- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 51 / 73 -

52 3. ANALOG KONTROLÖRLER DENEY GRUBU KONUSU: ANALOG KONTROLÖRLER DENEY NO : 3.1. DENEY KONUSU : On/Off (Aç/Kapa) Kontrolör DENEY AMACI: 1- On/Off (Aç/Kapa) kontrolörü tanımak. 2- Histeresiz kavramını öğrenmek. 3- delta e değerlerini değiştirmenin çıkış üzerindeki etkilerini bilebilmek. 4- Bir On/Off kontrolör parametrelerinin sistem üzerinde nasıl etki yaptığını öğrenmek. 5- On/Off kontrolör çıkışına zener diyodun nasıl etki ettiğini açıklayabilmek. 6- On/Off transfer eğrisini çıkarabilmek. 7- MATLAB ve Simulink ortamında On/Off kontrolör ile analiz yapabilmek. DENEY ELEMANLARI: 2 adet 741 OPAMP, 4 adet 22 KΩ, 3 adet 1 KΩ, 1 adet 10 KΩ potansiyometre, 1 adet 100 KΩ potansiyometre (devrede 2 farklı referans kaynağı gereklidir.). Eğer fırın sistemi veya lamba ile NTC veya PTC elemanları kullanılacaksa, diğer elemanlar: 1 adet NPN transistör (BC107, BC108, BC207 veya BD237 gibi), 1 adet 100 Ω, 1 adet 12 V röle, 1 adet fırın sistemi modülü, 1 adet PT 100 algılayıcı modülü, 1 adet ısıl çift bağlantı ekipman modülü) NOT: Hata detektörü (fark devresi) eğer istenilirse PID modülü üzerinde bulunan fark alıcı katı üzerinden kullanılabilir. Bu şekilde OPAMP elemanını ve diğer elemanları kullanmadan daha kolay ve basit bir şekilde devre tasarımı gerçekleştirilebilir. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Kesik çizgi ile gösterilen kısımlar hariç şekildeki devreyi kurunuz / 73 -

53 2- P1 potansiyometresini 50 KΩ konumuna (Vx = 0), R1'i 10 KΩ'a (maks.) getiriniz. 3- Vpv girişine referans kaynağından 2 V, Vsp girişine referans potu ile 3 V uygulayınız. 4- e(t)'yi ve u(t)'yi ölçmek için osilaskop problarını şekilde gösterilen noktalara bağlayınız. 5- Osilaskobu X-Y moduna (TB moduna) alınız ve 1. kanalı OFF yapınız. 6- Vpv giriş değerini değiştiriniz, ekranda ON/OFF kontrolörün histeresiz şeklini elde ediniz, elde ettiğiniz ekran görüntüsü kaydediniz (çiziniz) ve sonuçlarınızı teorik bilgiye dayanarak yorumlayınız. 7- R1 değerini değiştirerek histeresiz bant genişliğini değiştiriniz. Herhangi bir bant genişliği değerini hesap yoluyla bulduğunuz değerlerle karşılaştırınız ve sonuçlarınızı yorumlayınız. 8- Belli bir Vsp değeri için histeresiz bant genişliğini en fazla kaç Volt yapabileceğinizi tespit ediniz. 9- Vx girişinin değerini - ve + yönde değiştirerek etkisini belirtiniz ve sonuçlarınızı yorumlayınız. 10- Kesik çizgi ile gösterilen kısmı devreye ilave ederek kontrol işlemini gerçekleştiriniz. Simülasyon ortamında bu durumu için herhangi bir model (transfer fonksiyonu, durum uzayı veya sıfır-kutup-kazanç gibi) seçip, parametrelerini değiştirerek gerçekleştirebilirsiniz. 11- Belli zaman aralıklarında u(t), e(t) ve c(t)'nin değerlerini kaydediniz ve zamana göre değişimlerini kaydediniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız / 73 -

54 SORULAR (DENEY-3.1): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz. Soru 1 / 6- Zaman sabiti (T)=2 sn ve Statik kazanç değeri=6 olan bir zaman sabiti tipindeki sistemin transfer fonksiyonunu çıkarınız. Soru 2 / 6- MATLAB ortamında bulduğunuz modeli transfer fonksiyonu türünde oluşturunuz. Yapılan işlem adımlarını açıklayınız / 73 -

55 Soru 3 / 6- Simulink ortamında sisteminizi kapalı çevrim olarak kendi üzerinden geri beslemeli kontrolörsüz olarak durum uzayı türünde modelleyiniz. Sistem cevabını gözlemleyiniz. Sonuçlarınızı yorumlayınız. Soru 4 / 6- Bu sisteme Relay bloğu ekleyerek histeresiz bandı=4 V ve kontrolör çıkışı - 10/+10 V arasında olmak üzere sistemin denetimini gerçekleştiriniz. Sistem çıkışını gözlemleyerek aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 5 / 6- Fiziksel olarak devrede silisyum yapıdaki bir zener diyot bağlanması durumunda Simulink ortamındaki kapalı çevrim sistem için gerekli değişiklikleri yaparak sistemin denetimini gerçekleştiriniz. Sistem çıkışını gözlemleyerek aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 6 / 6- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 55 / 73 -

56 DENEY GRUBU KONUSU: ANALOG KONTROLÖRLER DENEY NO : 3.2. DENEY KONUSU : PI Kontrolör DENEY AMACI: 1- PI kontrolörü tanımak. 2- Kalıcı hal hatası, titreşimlilik ve aşım gibi kavramların sistem üzerindeki etkilerini öğrenmek. 3- P ve I kontrolörlerin ayrı ayrı etkilerinin neler olduğunu bilebilmek. 4- Bir PI kontrolör parametrelerinin sistem üzerinde nasıl etki yaptığını öğrenmek. 5- PI transfer eğrisini çıkarabilmek. 6- MATLAB ve Simulink ortamında PI kontrolör ile analiz yapabilmek. DENEY ELEMANLARI: 3 adet 741 OPAMP, 2 adet 200 KΩ potansiyometre, 5 adet 100 KΩ, 1 adet 10 µf, 1 adet DC servo motor sistemi (algılayıcı elemanı ile tümleşik olarak). Not: İstenilirse PI katı için PID modülü kullanılabilir. Bu şekilde OPAMP elemanını ve diğer elemanları kullanmadan daha kolay ve basit bir şekilde devre tasarımı gerçekleştirilebilir. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz. Başlangıçta P, I ve A anahtarlarının açık olduğundan emin olunuz / 73 -

57 2- e(t) girişine sinyal jeneratöründen 1 Volt tepe değerine sahip 1 KHz frekansında bir kare dalga işareti uygulayınız. 3- P anahtarını kapatınız. Kontrolörün oransal elemanının (P elemanı) çıkışı teorik olarak ne tür bir dalga olmalıdır? Osilaskopta u(t) çıkışını teorik sonuçlarınıza dayanarak gözleyip çiziniz. Oransal kontrol devresinin kazancını yorumlayınız. e(t) girişe sinüs, üçgen tipinde farklı işaretler uygulayıp, sonuçlarınızı kaydediniz. R1 potunun farlı değerleri için aldığınız sonuçları ve çıkış işaretini yorumlayınız adımı uygulayıp, daha sonra P anahtarı kapalı iken I anahtarını kapatınız. Kontrolörün oransal-integral elemanının (I elemanı) çıkışı teorik olarak ne tür bir dalga olmalıdır? Osilaskopta u(t) çıkışını PI tipi bir kontrolörün çıkışında beklenilen teorik sonuçlarına dayanarak gözleyip çiziniz. Eğer işlemi baştan yapmak isterseniz öncelikle A anahtarını - 57 / 73 -

58 kullanarak Ci kondansatörünü deşarj ediniz. Ri1 potunun farlı değerleri için aldığınız sonuçları ve çıkış işaretini yorumlayınız. 5- Önceki 4 maddede ayrı ayrı gösterilmesi gereken teorik çıkış grafiklerini, PI kontrolörün çıkışında teorik olarak nasıl gözlemeniz gerektiğini çiziniz. Osilaskopta elde ettiğiniz çıkış grafiğiyle, teorik olarak beklediğiniz grafiği karşılaştırınız. Gürültü olması durumunda oransal ve integral terimlerinden hangisinin sistemi en çok etkileyeceği hakkında yorumlarınızı yazınız. SORULAR (DENEY-3.2): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz / 73 -

59 Soru 1 / 7- Wn=1500 rad/s ve zeta=0.45 olan bir ikinci mertebeden sistemin transfer fonksiyonunu çıkarınız. Soru 2 / 7- MATLAB ortamında bulduğunuz modeli transfer fonksiyonu türünde oluşturunuz. Bu modeli daha sonra ss (durum uzayı) ve zpk (sıfır-kutup-kazanç) modellerine dönüştürünüz. Yapılan işlem adımlarını açıklayınız. Soru 3 / 7- Simulink ortamında sisteminizi kapalı çevrim olarak kendi üzerinden geri beslemeli kontrolörsüz olarak durum uzayı türünde modelleyiniz. Sistem cevabını gözlemleyiniz. Sonuçlarınızı yorumlayınız. Soru 4 / 7- Bu sisteme önce P (oransal) kontrolör kullanarak denetimini yapınız. Sistem çıkışını gözlemleyerek aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 5 / 7- Bu sisteme daha sonra I (integral) kontrolör ekleyiniz. Sistem çıkışındaki kalıcı hal hatası ve sistemdeki aşım miktarı ve aşım zamanını gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 6 / 7- Maksimum aşım %2, kalıcı hal hatası %5 ve oturma zamanı 1 sn ' den az olmak üzere PI katsayılarını ayarlayınız. Soru 7 / 7- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 59 / 73 -

60 DENEY GRUBU KONUSU: ANALOG KONTROLÖRLER DENEY NO : 3.3. DENEY KONUSU : PID Kontrolör DENEY AMACI: 1- PID kontrolörü tanımak. 2- Kalıcı hal hatası, titreşimlilik ve aşım gibi kavramların sistem üzerindeki etkilerini öğrenmek. 3- P I ve D kontrolörlerin ayrı ayrı etkilerinin neler olduğunu bilebilmek. 4- Bir PID kontrolör parametrelerinin sistem üzerinde nasıl etki yaptığını öğrenmek. 5- PID transfer eğrisini çıkarabilmek. 6- MATLAB ve Simulink ortamında PID kontrolör ile analiz yapabilmek. DENEY ELEMANLARI: 4 adet 741 OPAMP, 3 adet 200 KΩ potansiyometre, 7 adet 100 KΩ, 2 adet 10 µf, 1 adet DC servo motor sistemi (algılayıcı elemanı ile tümleşik olarak). Not: İstenilirse PID katı için PID modülü kullanılabilir. Bu şekilde OPAMP elemanını ve diğer elemanları kullanmadan daha kolay ve basit bir şekilde devre tasarımı gerçekleştirilebilir. DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz. Başlangıçta P, D, I ve A anahtarlarının açık olduğundan emin olunuz / 73 -

61 - 61 / 73 -

62 2- e(t) girişine sinyal jeneratöründen 1 Volt tepe değerine sahip 1 KHz frekansında bir kare dalga işareti uygulayınız. 3- P anahtarını kapatınız. Kontrolörün oransal elemanının (P elemanı) çıkışı teorik olarak ne tür bir dalga olmalıdır? Osilaskopta u(t) çıkışını teorik sonuçlarınıza dayanarak gözleyip çiziniz. Oransal kontrol devresinin kazancını yorumlayınız. e(t) girişe sinüs, üçgen tipinde farklı işaretler uygulayıp, sonuçlarınızı kaydediniz. R1 potunun farlı değerleri için aldığınız sonuçları ve çıkış işaretini yorumlayınız adımı uygulayıp, daha sonra P anahtarı kapalı iken I anahtarını kapatınız. Kontrolörün oransal-integral elemanının (I elemanı) çıkışı teorik olarak ne tür bir dalga olmalıdır? Osilaskopta u(t) çıkışını PI tipi bir kontrolörün çıkışında beklenilen teorik sonuçlarına dayanarak gözleyip çiziniz. Eğer işlemi baştan yapmak isterseniz öncelikle A anahtarını kullanarak Ci kondansatörünü deşarj ediniz. Ri1 potunun farlı değerleri için aldığınız sonuçları ve çıkış işaretini yorumlayınız adımı uygulayıp, daha sonra P anahtarı ve I anahtarı kapalı iken D anahtarını kapatınız. Kontrolörün oransal-integral-türev elemanının (I elemanı) çıkışı teorik olarak ne tür bir dalga olmalıdır? Osilaskopta u(t) çıkışını PID tipi bir kontrolörün çıkışında beklenilen teorik sonuçlarına dayanarak gözleyip çiziniz. Eğer işlemi baştan yapmak isterseniz öncelikle A anahtarını kullanarak Ci kondansatörünü deşarj ediniz. Rd1 potunun farlı değerleri için aldığınız sonuçları ve çıkış işaretini yorumlayınız / 73 -

63 6- Önceki 5 maddede ayrı ayrı gösterilmesi gereken teorik çıkış grafiklerini, PID kontrolörün çıkışında teorik olarak nasıl gözlemeniz gerektiğini çiziniz. Osilaskopta elde ettiğiniz çıkış grafiğiyle, teorik olarak beklediğiniz grafiği karşılaştırınız. Gürültü olması durumunda oransal, türevsel ve integral terimlerinden hangisinin sistemi en çok etkileyeceği hakkında yorumlarınızı yazınız. SORULAR (DENEY-3.3): NOT: Soruların çözümü için web bağlantısından ACSES sistemine ait bu deneyin "Deney Uygulaması" bölümünü kullanarak yardım alabilir, deney hakkında ayrıntılı teorik bilgi için de yine aynı sistemin bu deneye ait teorik bilgi bölümünden yararlanabilirsiniz. Soru 1 / 7- DC motora sisteminin transfer fonksiyonunu ayrıntılı olarak çıkarınız / 73 -

64 Soru 2 / 7- MATLAB ortamında bulduğunuz modeli oluşturunuz. Yapılan işlem adımlarını açıklayınız. Soru 3 / 7- Simulink ortamında sisteminizi kapalı çevrim olarak kendi üzerinden geri beslemeli kontrolörsüz olarak modelleyiniz. Sistem cevabını gözlemleyiniz. Sonuçlarınızı yorumlayınız. Soru 4 / 7- Bu sisteme önce P (oransal) kontrolör kullanarak denetimini yapınız. Sistem çıkışını gözlemleyerek aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 5 / 7- Bu sisteme daha sonra I (integral) kontrolör ekleyiniz. Sistem çıkışındaki kalıcı hal hatası ve sistemdeki aşım miktarı ve aşım zamanını gözlemleyiniz. Aldığınız sonuçları yorumlayınız. Soru 6 / 7- Daha sonra DC motor sistemini PID (orasal-integral-türev) kontrolör ile denetimini gerçekleştiriniz. Maksimum aşım %2, kalıcı hal hatası %5 ve oturma zamanı 1 sn ' den az olmak üzere PID katsayılarını ayarlayınız. Soru 7 / 7- Bu devre hakkında 3 farklı soru hazırlayınız (Sorular zor nitelikte olmalıdır ve çözümünü hazırlamaya gerek yoktur. Sorular yukarıdakilerden farklı olacaktır. Basit sorular değerlendirmeye alınmayacaktır.) - 64 / 73 -

65 4. KONUM KONTROL DENEYLERĠ DENEY GRUBU KONUSU: KONUM KONTROL DENEYLERİ DENEY NO : 4.1. DENEY KONUSU : 4.1. DC Servo Sistem ve PID Kontrolör ile Denetlenmesi DENEY AMACI: 1- DC servo sistemi tanımak ve matematiksel modelini çıkarabilmek. 2- MATLAB ve Simulink ortamında bir DC servo sistemini modelleyebilmek. 3- Kendi üzerinden kapalı çevrim bir DC servo sistemin çıkışı hakkında bilgi sahibi olmak. 4- Bir PID kontrolör kullanarak basamak giriş için DC servo bir sistemin cevabını denetleyebilmek. 5- DC servo bir sistem için hız ve konum kontrolü arasındaki farkı öğrenmek. DENEY ELEMANLARI: 1 adet PID modülü (hata detektörü PID modülü üzerinden kullanılacak), 1 adet DC servo motor sistemi (algılayıcı elemanı ile tümleşik olarak) DENEY AÇIKLAMASI: Bu deney ile ilgili teorik ve ayrıntılı bilgiler için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak üzere web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY SĠMÜLASYONU: Bu deney için web tabanlı simülasyon uygulaması imkânı sunan ACSES sistemi web bağlantısına ulaşmak için web adresini ziyaret edebilirsiniz. DENEY ADIMLARI: 1- Şekildeki devreyi kurunuz. Devreyi kurarken DC servo sistem olarak laboratuar eğitim setine ait DC servo modülünü, sistemde kontrolör olarak laboratuar eğitim setine ait PID modülünü ve devrede hata algılama katı olarak PID modülü üzerindeki çıkarma bölümünü kullanınız. Ayrıca, transistör ve röleden oluşan sürücü katı yerine laboratuar eğitim setine ait güç yükselteci modülünü (power amplifier) kullanınız. Referans giriş işaretini direk olarak eğitim seti ayarlı DC gerilim kaynağından veriniz / 73 -

66 2- Sistemin tümüne ait kapalı çevrim blok diyagramını çiziniz. Burada yer alan tüm blokların fiziksel devre karşılıklarını ilişkilendiriniz ve her birinin görevini açıklayınız. 3- Eğitim seti DC servo modülüne ait fiziksel büyüklükleri (açı v.b.) elektriksel karşılıklarına dönüştürmek üzere ilgili hesaplamaları yapınız. DC servo modülünde yer alan parametrelerin neler olduğunu açıklayınız / 73 -

T.C. MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ TEKNĠK EĞĠTĠM FAKÜLTESĠ ELEKTRONĠK-BĠLGĠSAYAR EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ VE ELEKTRĠK EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ

T.C. MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ TEKNĠK EĞĠTĠM FAKÜLTESĠ ELEKTRONĠK-BĠLGĠSAYAR EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ VE ELEKTRĠK EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ T.C. MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ TEKNĠK EĞĠTĠM FAKÜLTESĠ ELEKTRONĠK-BĠLGĠSAYAR EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ VE ELEKTRĠK EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ OTOMATĠK KONTROL DERSĠ LABORATUAR DENEYLERĠ DENEY ALIġTIRMA SORULARI (v.1010031044.otokontrol.foy.sorular)

Detaylı

DENEY 5: İŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER ve UYGULAMA DEVRELERİ

DENEY 5: İŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER ve UYGULAMA DEVRELERİ DENEY 5: İŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER ve UYGULAMA DEVRELERİ Amaç: İşlemsel yükselteç uygulamaları Kullanılan Cihazlar ve Devre Elemanları: 1. Dirençler: 1k, 10k, 100k 2. 1 adet osiloskop 3. 1 adet 15V luk simetrik

Detaylı

Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü

Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü HAZIRLIK ÇALIŞMALARI İŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER VE UYGULAMALARI 1. 741 İşlemsel yükselteçlerin özellikleri ve yapısı hakkında bilgi veriniz. 2. İşlemsel yükselteçlerle gerçekleştirilen eviren yükselteç, türev

Detaylı

ANALOG ELEKTRONİK - II. Opampla gerçekleştirilen bir türev alıcı (differantiator) çalışmasını ve özellikleri incelenecektir.

ANALOG ELEKTRONİK - II. Opampla gerçekleştirilen bir türev alıcı (differantiator) çalışmasını ve özellikleri incelenecektir. BÖLÜM 6 TÜREV ALICI DEVRE KONU: Opampla gerçekleştirilen bir türev alıcı (differantiator) çalışmasını ve özellikleri incelenecektir. GEREKLİ DONANIM: Multimetre (Sayısal veya Analog) Güç Kaynağı: ±12V

Detaylı

ELM202 ELEKTRONİK-II DERSİ LABORATUAR FÖYÜ

ELM202 ELEKTRONİK-II DERSİ LABORATUAR FÖYÜ TC SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ ELM202 ELEKTRONİK-II DERSİ LABORATUAR FÖYÜ DENEYİ YAPTIRAN: DENEYİN ADI: DENEY NO: DENEYİ YAPANIN ADI ve SOYADI: SINIFI: OKUL

Detaylı

DENEY NO 3. Alçak Frekans Osilatörleri

DENEY NO 3. Alçak Frekans Osilatörleri DENEY NO 3 Alçak Frekans Osilatörleri Osilatörler ürettikleri dalga şekillerine göre sınıflandırılırlar. Bunlardan sinüs biçiminde işaret üretenlerine Sinüs Osilatörleri adı verilir. Pek çok yapıda ve

Detaylı

Şekil 6.1 Faz çeviren toplama devresi

Şekil 6.1 Faz çeviren toplama devresi 23 Deney Adı : İşlemsel Kuvvetlendiricinin Temel Devreleri Deney No : 6 Deneyin Amacı : İşlemsel kuvvetlendiricilerle en ok kullanılan devreleri gerekleştirmek, fonksiyonlarını belirlemek Deneyle İlgili

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ - 2 DENEYİ

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ - 2 DENEYİ KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ - 2 DENEYİ Amaç: Bu deneyde terslemeyen kuvvetlendirici, toplayıcı kuvvetlendirici ve karşılaştırıcı

Detaylı

ALÇAK FREKANS GÜÇ YÜKSELTEÇLERİ VE ÇIKIŞ KATLARI

ALÇAK FREKANS GÜÇ YÜKSELTEÇLERİ VE ÇIKIŞ KATLARI ALÇAK FREKANS GÜÇ YÜKSELTEÇLERİ VE ÇIKIŞ KATLARI Deneyin Amacı: Alçak frekans güç yükselteçleri ve çıkış katlarının incelenip, çalışma mantıklarının kavranması Kullanılacak Materyaller: BD135 (npn Transistör)

Detaylı

Mekatronik Mühendisliği Lab1 (Elektrik-Elektronik) OPAMP lı Tersleyen, Terslemeyen ve Toplayıcı Devreleri

Mekatronik Mühendisliği Lab1 (Elektrik-Elektronik) OPAMP lı Tersleyen, Terslemeyen ve Toplayıcı Devreleri YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNA FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK LABORATUARI (LAB I) DENEY 11 Deney Adı: OPAMP lı Tersleyen, Terslemeyen ve Toplayıcı Devreleri Malzeme Listesi:

Detaylı

DENEY NO: 7 İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ VE UYGULAMALARI. Malzeme ve Cihaz Listesi:

DENEY NO: 7 İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ VE UYGULAMALARI. Malzeme ve Cihaz Listesi: 1 DENEY NO: 7 İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ VE UYGULAMALARI Malzeme ve Cihaz Listesi: 1. 70 direnç 1 adet. 1 k direnç adet. 10 k direnç adet 4. 15 k direnç 1 adet 5. k direnç 1 adet. 47 k direnç adet 7. 8 k

Detaylı

ĠġLEMSEL KUVVETLENDĠRĠCĠLERĠN DOĞRUSAL UYGULAMALARI. NOT: Devre elemanlarınızın yanma ihtimallerine karşın yedeklerini de temin ediniz.

ĠġLEMSEL KUVVETLENDĠRĠCĠLERĠN DOĞRUSAL UYGULAMALARI. NOT: Devre elemanlarınızın yanma ihtimallerine karşın yedeklerini de temin ediniz. Deneyin Amacı: Kullanılacak Materyaller: ĠġLEMSEL KUVVETLENDĠRĠCĠLERĠN DOĞRUSAL UYGULAMALARI LM 741 entegresi x 1 adet 22kΩ x 1 adet 10nF x 1 adet 5.1 V Zener Diyot(1N4655) x 1 adet 100kΩ potansiyometre

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ ORTAK EMETÖRLÜ YÜKSELTEÇ DENEYİ

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ ORTAK EMETÖRLÜ YÜKSELTEÇ DENEYİ KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ ORTAK EMETÖRLÜ YÜKSELTEÇ DENEYİ Amaç: Bu deneyde, uygulamada kullanılan yükselteçlerin %90 ı olan ortak emetörlü yükselteç

Detaylı

DENEY 3: RC Devrelerin İncelenmesi ve Lissajous Örüntüleri

DENEY 3: RC Devrelerin İncelenmesi ve Lissajous Örüntüleri 1. Seri RC Devresinde Akım ve Gerilim Ölçme 1.1. Deneyin Amacı: a.) Seri RC devresinin özelliklerinin incelenmesi b.) AC devre ölçümlerinin ve hesaplamalarının yapılması 1.2. Teorik Bilgi: Kondansatörler

Detaylı

T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK LABORATUVARI-II DENEY RAPORU

T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK LABORATUVARI-II DENEY RAPORU T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK LABORATUVARI-II DENEY RAPORU İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİLER ADI SOYADI: ÖĞRENCİ NO: GRUBU: Deneyin

Detaylı

ELM202 ELEKTRONİK-II DERSİ LABORATUAR FÖYÜ

ELM202 ELEKTRONİK-II DERSİ LABORATUAR FÖYÜ TC SKRY ÜNERSTES TEKNOLOJ FKÜLTES ELEKTRK-ELEKTRONK MÜHENDSLĞ ELM22 ELEKTRONK-II DERS LBORTUR FÖYÜ DENEY YPTIRN: DENEYN DI: DENEY NO: DENEY YPNIN DI ve SOYDI: SINIFI: OKUL NO: DENEY GRUP NO: DENEY TRH

Detaylı

DENEY NO:2 BJT Yükselticinin Darbe Cevabı lineer kuvvetlendirme Yükselme Süresi Gecikme Çınlama Darbe üst eğilmesi

DENEY NO:2 BJT Yükselticinin Darbe Cevabı lineer kuvvetlendirme Yükselme Süresi Gecikme Çınlama Darbe üst eğilmesi DENEY NO:2 BJT Yükselticinin Darbe Cevabı Yükselticini girişine uygulanan işaretin şeklini bozmadan yapılan kuvvetlendirmeye lineer kuvvetlendirme denir. Başka bir deyişle lineer darbe kuvvetlendirmesi,

Detaylı

ELM 331 ELEKTRONİK II LABORATUAR DENEY FÖYÜ

ELM 331 ELEKTRONİK II LABORATUAR DENEY FÖYÜ ELM 33 ELEKTRONİK II LABORATUAR DENEY ÖYÜ DENEY 2 Ortak Emitörlü Transistörlü Kuvvetlendiricinin rekans Cevabı. AMAÇ Bu deneyin amacı, ortak emitörlü (Common Emitter: CE) kuvvetlendiricinin tasarımını,

Detaylı

DENEY FÖYÜ 7: İşlemsel Yükselteçlerin Doğrusal Uygulamaları

DENEY FÖYÜ 7: İşlemsel Yükselteçlerin Doğrusal Uygulamaları DENEY FÖYÜ 7: İşlemsel Yükselteçlerin Doğrusal Uygulamaları Deneyin Amacı: Bu deneyin amacı; İşlemsel yükselteçlerle (OP-AMP) yapılabilecek doğrusal uygulamaları laboratuvar ortamında gerçekleştirmek ve

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ - 2 DENEYİ

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ - 2 DENEYİ KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ - 2 DENEYİ Amaç: Bu deney, tersleyen kuvvetlendirici, terslemeyen kuvvetlendirici ve toplayıcı

Detaylı

DENEY 1: DĠRENÇLERĠN SERĠ/PARALEL/KARIġIK BAĞLANMASI VE AKIM, GERĠLĠM ÖLÇÜLMESĠ

DENEY 1: DĠRENÇLERĠN SERĠ/PARALEL/KARIġIK BAĞLANMASI VE AKIM, GERĠLĠM ÖLÇÜLMESĠ Numara : Adı Soyadı : Grup Numarası : DENEY 1: DĠRENÇLERĠN SERĠ/PARALEL/KARIġIK BAĞLANMASI VE AKIM, GERĠLĠM ÖLÇÜLMESĠ Amaç: Teorik Bilgi: Ġstenenler: Aşağıda şemaları verilmiş olan 3 farklı devreyi kurarak,

Detaylı

DENEY 5- TEMEL İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OP-AMP) DEVRELERİ

DENEY 5- TEMEL İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OP-AMP) DEVRELERİ DENEY 5 TEMEL İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) DEVRELERİ 5.1. DENEYİN AMAÇLARI İşlemsel yükselteçler hakkında teorik bilgi edinmek Eviren ve evirmeyen yükselteç devrelerinin uygulamasını yapmak 5.2. TEORİK BİLGİ

Detaylı

Ölçü Aletlerinin Tanıtılması

Ölçü Aletlerinin Tanıtılması Teknoloji Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği 2017-2018 Bahar Yarıyılı EEM108 Elektrik Devreleri I Laboratuvarı 1 Ölçü Aletlerinin Tanıtılması Öğrenci Adı : Numarası : Tarihi : kurallarını okuyunuz.

Detaylı

ANALOG ELEKTRONİK - II YÜKSEK GEÇİREN FİLTRE

ANALOG ELEKTRONİK - II YÜKSEK GEÇİREN FİLTRE BÖLÜM 7 YÜKSEK GEÇİREN FİLTRE KONU: Opamp uygulaması olarak; 2. dereceden Yüksek Geçiren Aktif Filtre (High-Pass Filter) devresinin özellikleri ve çalışma karakteristikleri incelenecektir. GEREKLİ DONANIM:

Detaylı

Çukurova Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği

Çukurova Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Çukurova Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği BMM309 Elektronik-2 Laboratuarı Deney Föyü Deney#6 İşlemsel Kuvvetlendiriciler (OP-AMP) - 2 Doç. Dr. Mutlu AVCI Arş. Gör. Mustafa İSTANBULLU ADANA, 2015 DENEY

Detaylı

4. 8 adet breadboard kablosu, 6 adet timsah kablo

4. 8 adet breadboard kablosu, 6 adet timsah kablo ALINACAK MALZEMELER 1. 0.25(1/4) Wattlık Direnç: 1k ohm (3 adet), 100 ohm(4 adet), 10 ohm (3 tane), 1 ohm (3 tane), 560 ohm (4 adet) 33k ohm (1 adet) 15kohm (1 adet) 10kohm (2 adet) 4.7 kohm (2 adet) 2.

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 OPAMP DEVRELERİ-1

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 OPAMP DEVRELERİ-1 T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 OPAMP DEVRELERİ-1 DENEY SORUMLUSU Arş. Gör. Memduh SUVEREN MART 2015 KAYSERİ OPAMP DEVRELERİ

Detaylı

ELE 301L KONTROL SİSTEMLERİ I LABORATUVARI DENEY 3: ORANSAL, TÜREVSEL VE İNTEGRAL (PID) KONTROL ELEMANLARININ İNCELENMESİ *

ELE 301L KONTROL SİSTEMLERİ I LABORATUVARI DENEY 3: ORANSAL, TÜREVSEL VE İNTEGRAL (PID) KONTROL ELEMANLARININ İNCELENMESİ * Deneyden sonra bir hafta içerisinde raporunuzu teslim ediniz. Geç teslim edilen raporlar değerlendirmeye alınmaz. ELE 301L KONTROL SİSTEMLERİ I LABORATUVARI DENEY 3: ORANSAL, TÜREVSEL VE İNTEGRAL (PID)

Detaylı

DENEY NO:1 DENEYİN ADI: 100 Hz Hz 4. Derece 3dB Ripple lı Tschebyscheff Filtre Tasarımı

DENEY NO:1 DENEYİN ADI: 100 Hz Hz 4. Derece 3dB Ripple lı Tschebyscheff Filtre Tasarımı DENEY NO:1 DENEYİN ADI: 100-200 4. Derece 3dB Ripple lı Tschebyscheff Filtre Tasarımı DENEYİN AMACI: Bu deneyi başarıyla tamamlayan her öğrenci 1. Filtre tasarımında uyulması gereken kuralları bilecek

Detaylı

Şekil 3-1 Ses ve PWM işaretleri arasındaki ilişki

Şekil 3-1 Ses ve PWM işaretleri arasındaki ilişki DARBE GENİŞLİK MÖDÜLATÖRLERİ (PWM) (3.DENEY) DENEY NO : 3 DENEY ADI : Darbe Genişlik Modülatörleri (PWM) DENEYİN AMACI : µa741 kullanarak bir darbe genişlik modülatörünün gerçekleştirilmesi.lm555 in karakteristiklerinin

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 OPAMP DEVRELERİ-2

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 OPAMP DEVRELERİ-2 T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 OPAMP DEVRELERİ-2 DENEY SORUMLUSU Arş. Gör. Memduh SUVEREN MART 2015 KAYSERİ OPAMP DEVRELERİ

Detaylı

BJT (Bipolar Junction Transistor) nin karakteristik eğrilerinin incelenmesi

BJT (Bipolar Junction Transistor) nin karakteristik eğrilerinin incelenmesi DENEY 5: BJT NİN KARAKTERİSTİK EĞRİLERİ 5.1. Deneyin Amacı BJT (Bipolar Junction Transistor) nin karakteristik eğrilerinin incelenmesi 5.2. Kullanılacak Aletler ve Malzemeler 1) BC237C BJT transistör 2)

Detaylı

DENEY 4. Rezonans Devreleri

DENEY 4. Rezonans Devreleri ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELN2104 Elektrik Devreleri Laboratuarı II 2012-2013 Bahar DENEY 4 Rezonans Devreleri Deneyi Yapanın Değerlendirme Adı Soyadı

Detaylı

BÖLÜM X OSİLATÖRLER. e b Yükselteç. Be o Geri Besleme. Şekil 10.1 Yükselteçlerde geri besleme

BÖLÜM X OSİLATÖRLER. e b Yükselteç. Be o Geri Besleme. Şekil 10.1 Yükselteçlerde geri besleme BÖLÜM X OSİLATÖRLER 0. OSİLATÖRE GİRİŞ Kendi kendine sinyal üreten devrelere osilatör denir. Böyle devrelere dışarıdan herhangi bir sinyal uygulanmaz. Çıkışlarında sinüsoidal, kare, dikdörtgen ve testere

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü HAZIRLIK ÇALIŞMALARI 1. Alternatif akım (AC) ve doğru akım nedir örnek vererek kısaca tanımını yapınız. 2. Alternatif akımda aynı frekansa sahip iki sinyal arasındaki faz farkı grafik üzerinde (osiloskopta)

Detaylı

Deney 3: Opamp. Opamp ın (işlemsel yükselteç) çalışma mantığının ve kullanım alanlarının öğrenilmesi, uygulamalarla pratik bilginin pekiştirilmesi.

Deney 3: Opamp. Opamp ın (işlemsel yükselteç) çalışma mantığının ve kullanım alanlarının öğrenilmesi, uygulamalarla pratik bilginin pekiştirilmesi. Deneyin Amacı: Deney 3: Opamp Opamp ın (işlemsel yükselteç) çalışma mantığının ve kullanım alanlarının öğrenilmesi, uygulamalarla pratik bilginin pekiştirilmesi. A.ÖNBİLGİ İdeal bir opamp (operational-amplifier)

Detaylı

DENEY FÖYÜ 7: Seri ve Paralel Rezonans Devreleri

DENEY FÖYÜ 7: Seri ve Paralel Rezonans Devreleri DENEY FÖYÜ 7: Seri ve Paralel Rezonans Devreleri Deneyin Amacı: Seri ve paralel rezonans devrelerini incelemek, devrelerin karakteristik parametrelerini hesaplamak ve ölçmek, rezonans eğrilerini çizmek.

Detaylı

DENEY 3. Maksimum Güç Transferi

DENEY 3. Maksimum Güç Transferi ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELN2024 Elektrik Devreleri Laboratuarı II 2013-2014 Bahar DENEY 3 Maksimum Güç Transferi Deneyi Yapanın Değerlendirme Adı

Detaylı

Bölüm 14 Temel Opamp Karakteristikleri Deneyleri

Bölüm 14 Temel Opamp Karakteristikleri Deneyleri Bölüm 14 Temel Opamp Karakteristikleri Deneyleri 14.1 DENEYİN AMACI (1) Temel OPAMP karakteristiklerini anlamak. (2) OPAMP ın ofset gerilimini ayarlama yöntemini anlamak. 14.2 GENEL BİLGİLER 14.2.1 Yeni

Detaylı

ÖLÇME VE DEVRE LABORATUVARI DENEY: 9. --İşlemsel Yükselteçler

ÖLÇME VE DEVRE LABORATUVARI DENEY: 9. --İşlemsel Yükselteçler Masa No: No. Ad Soyad: No. Ad Soyad: ÖLÇME VE DEVRE LABORATUVARI DENEY: 9 --İşlemsel Yükselteçler 2013, Mayıs 15 İşlemsel Yükselteçler (OPerantional AMPlifiers : OP-AMPs) 1. Deneyin Amacı: Bu deneyin amacı,

Detaylı

SERVOMOTOR HIZ VE POZİSYON KONTROLÜ

SERVOMOTOR HIZ VE POZİSYON KONTROLÜ SERVOMOTOR HIZ VE POZİSYON KONTROLÜ Deneye Hazırlık: Deneye gelmeden önce DC servo motor çalışması ve kontrolü ile ilgili bilgi toplayınız. 1.1.Giriş 1. KAPALI ÇEVRİM HIZ KONTROLÜ DC motorlar çok fazla

Detaylı

DENEY 8. OPAMP UYGULAMALARI-II: Toplayıcı, Fark Alıcı, Türev Alıcı, İntegral Alıcı Devreler

DENEY 8. OPAMP UYGULAMALARI-II: Toplayıcı, Fark Alıcı, Türev Alıcı, İntegral Alıcı Devreler DENEY 8 OPAMP UYGULAMALARI-II: Toplayıcı, Fark Alıcı, Türev Alıcı, İntegral Alıcı Devreler 1. Amaç Bu deneyin amacı; Op-Amp kullanarak toplayıcı, fark alıcı, türev alıcı ve integral alıcı devrelerin incelenmesidir.

Detaylı

DENEY 2: AC Devrelerde R, L,C elemanlarının dirençlerinin frekans ile ilişkileri ve RC Devrelerin İncelenmesi

DENEY 2: AC Devrelerde R, L,C elemanlarının dirençlerinin frekans ile ilişkileri ve RC Devrelerin İncelenmesi ilişkileri ve RC Devrelerin 1. Alternatif Akım Devrelerinde Çeşitli Dirençlerin Frekansla Olan İlişkisi 1.1. Deneyin Amacı: AA. da R,L ve C elemanlarının frekansa bağlı olarak değişimini incelemek. 1.2.

Detaylı

Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Laboratuvarı I İŞLEMSEL YÜKSELTECİN TEMEL ÖZELLİKLERİ VE UYGULAMALARI

Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Laboratuvarı I İŞLEMSEL YÜKSELTECİN TEMEL ÖZELLİKLERİ VE UYGULAMALARI Öğr. Gör. Oğuzhan ÇAKIR 377 42 03, KTÜ, 2010 Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Laboratuvarı I İŞLEMSEL YÜKSELTECİN TEMEL ÖZELLİKLERİ VE UYGULAMALARI 1. Deneyin

Detaylı

DENEY: 1.1 EVİREN YÜKSELTECİN DC DA ÇALIŞMASININ İNCELENMESİ

DENEY: 1.1 EVİREN YÜKSELTECİN DC DA ÇALIŞMASININ İNCELENMESİ DENEY: 1.1 EVİREN YÜKSELTECİN DC DA ÇALIŞMASININ İNCELENMESİ HAZIRLIK BİLGİLERİ: Şekil 1.1 de işlemsel yükseltecin eviren yükselteç olarak çalışması görülmektedir. İşlemsel yükselteçler iyi bir DC yükseltecidir.

Detaylı

HABERLEŞME ELEKTRONĐĞĐNE DENEY FÖYLERĐ 2011 V.Y.S.

HABERLEŞME ELEKTRONĐĞĐNE DENEY FÖYLERĐ 2011 V.Y.S. MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNİK EĞİTİM FAK. HABERLEŞME A.B.D HABERLEŞME ELEKTRONĐĞĐNE GĐRĐŞ DENEY FÖYLERĐ 2011 V.Y.S. DENEY NO: 1 DENEY ADI: Hoparlör Rezonans Frekansı ve Ses Basıncının Belirlenmesi AMAÇLAR:

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ELK 2008 DEVRELER II LABORATUARI

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ELK 2008 DEVRELER II LABORATUARI DİRENÇ-ENDÜKTANS VE DİRENÇ KAPASİTANS FİLTRE DEVRELERİ HAZIRLIK ÇALIŞMALARI 1. Alçak geçiren filtre devrelerinin çalışmasını anlatınız. 2. Yüksek geçiren filtre devrelerinin çalışmasını anlatınız. 3. R-L

Detaylı

ALÇAK FREKANS GÜÇ YÜKSELTEÇLERİ VE ÇIKIŞ KATLARI

ALÇAK FREKANS GÜÇ YÜKSELTEÇLERİ VE ÇIKIŞ KATLARI ALÇAK FREKANS GÜÇ YÜKSELTEÇLERİ VE ÇIKIŞ KATLARI Giriş Temel güç kuvvetlendiricisi yapılarından olan B sınıfı ve AB sınıfı kuvvetlendiricilerin çalışma mantığını kavrayarak, bu kuvvetlendiricileri verim

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ

AFYON KOCATEPE ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ AFYON KOCATEPE ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 2017-2018 Eğitim Öğretim Yılı Güz Dönemi Sayısal Elektronik Laboratuvarı Dersi Tüm Deneyler Kitapçığı LABORATUVARDA UYULACAK

Detaylı

ELE 201L DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI

ELE 201L DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI ELE 201L DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI Deney 3 Temel İşlemsel Kuvvetlendiriciler 1. Hazırlık a. Ön-çalışma soruları laboratuvara gelmeden önce çözünüz. Ön-çalışma çözümleriniz asistan Bürkan Tekeli'ye Z11'de

Detaylı

ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUARI I DENEY 3

ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUARI I DENEY 3 T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUARI I DENEY 3 TRANSİSTÖRLÜ KUVVETLENDİRİCİLERİN TASARIMI VE TEST EDİLMESİ 2: AÇIKLAMALAR

Detaylı

Bölüm 12 İşlemsel Yükselteç Uygulamaları

Bölüm 12 İşlemsel Yükselteç Uygulamaları Bölüm 12 İşlemsel Yükselteç Uygulamaları DENEY 12-1 Aktif Yüksek Geçiren Filtre DENEYİN AMACI 1. Aktif yüksek geçiren filtrenin çalışma prensibini anlamak. 2. Aktif yüksek geçiren filtrenin frekans tepkesini

Detaylı

Şekil 7.1. (a) Sinüs dalga giriş sinyali, (b) yarım dalga doğrultmaç çıkışı, (c) tam dalga doğrultmaç çıkışı

Şekil 7.1. (a) Sinüs dalga giriş sinyali, (b) yarım dalga doğrultmaç çıkışı, (c) tam dalga doğrultmaç çıkışı DENEY NO : 7 DENEY ADI : DOĞRULTUCULAR Amaç 1. Yarım dalga ve tam dalga doğrultucu oluşturmak 2. Dalgacıkları azaltmak için kondansatör filtrelerinin kullanımını incelemek. 3. Dalgacıkları azaltmak için

Detaylı

ĐŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER

ĐŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER K TÜ Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Sayısal Elektronik Laboratuarı ĐŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER Đşlemsel yükselteçler ilk olarak analog hesap makinelerinde toplama, çıkarma, türev ve integral

Detaylı

EET340/308 ALGILAYICILAR VE ÖLÇME LABORATUVARI DENEYLERİ. Deney-4: DEĞERİ BİLİNMEYEN BİR OHMİK DİRENÇ ELEMANININ DEĞERİNİN BULUNMASI-I

EET340/308 ALGILAYICILAR VE ÖLÇME LABORATUVARI DENEYLERİ. Deney-4: DEĞERİ BİLİNMEYEN BİR OHMİK DİRENÇ ELEMANININ DEĞERİNİN BULUNMASI-I FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EET340/308 ALGILAYICILAR VE ÖLÇME LABORATUVARI DENEYLERİ Deney-1: OSİLOSKOP İLE GENLİK ÖLÇME Deney-2: AMPERMETRENİN YÜKLEME

Detaylı

DENEY 5: FREKANS CEVABI VE BODE GRAFİĞİ

DENEY 5: FREKANS CEVABI VE BODE GRAFİĞİ DENEY 5: FREKANS CEVABI VE BODE GRAFİĞİ 1 AMAÇ Bu deneyin temel amacı; bant geçiren ve alçak geçiren seri RLC filtrelerin cevabını incelemektir. Ayrıca frekans cevabı deneyi neticesinde elde edilen verileri

Detaylı

DENEY 5. Rezonans Devreleri

DENEY 5. Rezonans Devreleri ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM2104 Elektrik Devreleri Laboratuarı II 2017-2018 Bahar DENEY 5 Rezonans Devreleri Deneyi Yapanın Değerlendirme Adı Soyadı

Detaylı

Op-Amp Uygulama Devreleri

Op-Amp Uygulama Devreleri Op-Amp Uygulama Devreleri Tipik Op-amp devre yapıları şunları içerir: Birim Kazanç Arabelleği (Gerilim İzleyici) Evirici Yükselteç Evirmeyen Yükselteç Toplayan Yükselteç İntegral Alıcı Türev Alıcı Karşılaştırıcı

Detaylı

Elektronik Laboratuvarı

Elektronik Laboratuvarı 2013 2014 Elektronik Laboratuvarı Ders Sorumlusu: Prof. Dr. Mehmet AKBABA Laboratuvar Sorumluları: Rafet DURGUT İçindekiler Tablosu Deney 1: Laboratuvar Malzemelerinin Kullanılması... 4 1.0. Amaç ve Kapsam...

Detaylı

Bölüm 10 İşlemsel Yükselteç Karakteristikleri

Bölüm 10 İşlemsel Yükselteç Karakteristikleri Bölüm 10 İşlemsel Yükselteç Karakteristikleri DENEY 10-1 Fark Yükselteci DENEYİN AMACI 1. Transistörlü fark yükseltecinin çalışma prensibini anlamak. 2. Fark yükseltecinin giriş ve çıkış dalga şekillerini

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ 1 DENEYİ. Amaç:

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ 1 DENEYİ. Amaç: KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ 1 DENEYİ Amaç: Bu laboratuvarda, yüksek giriş direnci, düşük çıkış direnci ve yüksek kazanç özellikleriyle

Detaylı

Deneyle İlgili Ön Bilgi:

Deneyle İlgili Ön Bilgi: DENEY NO : 4 DENEYİN ADI :Transistörlü Akım ve Gerilim Kuvvetlendiriciler DENEYİN AMACI :Transistörün ortak emetör kutuplamalı devresini akım ve gerilim kuvvetlendiricisi, ortak kolektörlü devresini ise

Detaylı

Öğrenci No Ad ve Soyad İmza DENEY 3. Tümleşik Devre Ortak Source Yükselteci

Öğrenci No Ad ve Soyad İmza DENEY 3. Tümleşik Devre Ortak Source Yükselteci Öğrenci No Ad ve Soyad İmza Masa No DENEY 3 Tümleşik Devre Ortak Source Yükselteci Not: Solda gösterilen devre Temel Yarı İletken Elemanlar dersi laboratuvarında yaptığınız 5. deneye ilişkin devre olup,

Detaylı

DENEY FÖYÜ 5: Diyotlu Doğrultma Devreleri

DENEY FÖYÜ 5: Diyotlu Doğrultma Devreleri Deneyin Amacı: DENEY FÖYÜ 5: Diyotlu Doğrultma Devreleri Alternatif akımı doğru akıma dönüştürebilmek, yarım dalga ve tam dalga doğrultma kavramlarını anlayabilmek ve diyot ve köprü diyotla doğrultma devrelerini

Detaylı

Bu deneyde lab cihazlarının kullanımı için 4 uygulama yapılacaktır.

Bu deneyde lab cihazlarının kullanımı için 4 uygulama yapılacaktır. Bu deneyde lab cihazlarının kullanımı için 4 uygulama yapılacaktır. Uygulama -1: Dirençlerin Seri Bağlanması Uygulama -2: Dirençlerin Paralel Bağlanması Uygulama -3: Dirençlerin Karma Bağlanması Uygulama

Detaylı

MOSFET Karakteristiği

MOSFET Karakteristiği Alınacak Malzemeler Listesi: 4 Adet 10 kω Potansiyomete 2 Adet 10 kω Direnç MOSFET Karakteristiği 4 Adet 10nF Polyester Kutu Tip Kondansatör 1 Adet IRF 530 N Kanallı MOSFET Amaç Bu deneyin amacı MOSFET

Detaylı

Bölüm 3 AC Devreler. 1. AC devrede, seri RC ağının karakteristiklerini anlamak. 2. Kapasitif reaktans, empedans ve faz açısı kavramlarını anlamak.

Bölüm 3 AC Devreler. 1. AC devrede, seri RC ağının karakteristiklerini anlamak. 2. Kapasitif reaktans, empedans ve faz açısı kavramlarını anlamak. Bölüm 3 AC Devreler DENEY 3-1 AC RC Devresi DENEYİN AMACI 1. AC devrede, seri RC ağının karakteristiklerini anlamak. 2. Kapasitif reaktans, empedans ve faz açısı kavramlarını anlamak. GENEL BİLGİLER Saf

Detaylı

DENEY 3. Maksimum Güç Transferi

DENEY 3. Maksimum Güç Transferi ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM2104 Elektrik Devreleri Laboratuarı II 2014-2015 Bahar DENEY 3 Maksimum Güç Transferi Deneyi Yapanın Değerlendirme Adı

Detaylı

DENEY TARİHİ RAPOR TESLİM TARİHİ NOT

DENEY TARİHİ RAPOR TESLİM TARİHİ NOT DENEY 3 SERİ VE PARALEL RLC DEVRELERİ Malzeme Listesi: 1 adet 100mH, 1 adet 1.5 mh, 1 adet 100mH ve 1 adet 100 uh Bobin 1 adet 820nF, 1 adet 200 nf, 1 adet 100pF ve 1 adet 100 nf Kondansatör 1 adet 100

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ DİYOT UYGULAMALARI DENEYİ

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ DİYOT UYGULAMALARI DENEYİ KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ DİYOT UYGULAMALARI DENEYİ Amaç: Bu deneyde, diyotların sıkça kullanıldıkları diyotlu gerilim kaydırıcı, gerilim katlayıcı

Detaylı

EET-202 DEVRE ANALİZİ-II DENEY FÖYÜ OSİLOSKOP İLE PERİYOT, FREKANS VE GERİLİM ÖLÇME

EET-202 DEVRE ANALİZİ-II DENEY FÖYÜ OSİLOSKOP İLE PERİYOT, FREKANS VE GERİLİM ÖLÇME OSİLOSKOP İLE PERİYOT, FREKANS VE GERİLİM ÖLÇME Deney No:1 Amaç: Osiloskop kullanarak AC gerilimin genlik periyot ve frekans değerlerinin ölçmesi Gerekli Ekipmanlar: AC Güç Kaynağı, Osiloskop, 2 tane 1k

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ DİYOT UYGULAMALARI DENEYİ

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ DİYOT UYGULAMALARI DENEYİ 1. Amaç: KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ DİYOT UYGULAMALARI DENEYİ Bu deneyde, diyotların sıkça kullanıldıkları diyotlu gerilim kaydırıcı, gerilim katlayıcı

Detaylı

DENEY 13 İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ (Op Amp)

DENEY 13 İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ (Op Amp) İŞLMSL KUVVTLNDİİCİ (Op Amp) A. DNYİN AMACI : Opampın kuvvetlendirici özelliğinin daha iyi bir şekilde anlaşılması amacıyla uygulamalı devre çalışmaları yapmak. B. KULLANILACAK AAÇ V MALZML : 1. Multimetre

Detaylı

ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUVARI I DENEY 2

ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUVARI I DENEY 2 T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUVARI I DENEY 2 BJT TRANSİSTÖRÜN DC KARAKTERİSTİĞİNİN ELDE EDİLMESİ AÇIKLAMALAR Deneylere

Detaylı

Elektrik Devre Lab

Elektrik Devre Lab 2010-2011 Elektrik Devre Lab. 2 09.03.2011 Elektronik sistemlerde işlenecek sinyallerin hemen hepsi düşük genlikli, yani zayıf sinyallerdir. Elektronik sistemlerin pek çoğunda da yeterli derecede yükseltilmiş

Detaylı

Şekil 5.1 Opamp Blok Şeması ve Eşdeğer Devresi

Şekil 5.1 Opamp Blok Şeması ve Eşdeğer Devresi DENEY NO :5 DENEYİN ADI :İşlemsel Kuvvetlendirici - OPAMP Karakteristikleri DENEYİN AMACI :İşlemsel kuvvetlendiricilerin performansını etkileyen belli başlı karakteristik özelliklerin ölçümlerini yapmak.

Detaylı

DENEY 9- DOĞRU AKIM DA RC DEVRE ANALİZİ

DENEY 9- DOĞRU AKIM DA RC DEVRE ANALİZİ 9.1. DENEYİN AMAÇLARI DENEY 9- DOĞRU AKIM DA RC DEVRE ANALİZİ RC devresinde kondansatörün şarj ve deşarj eğrilerini elde etmek Zaman sabiti kavramını öğrenmek Seri RC devresinin geçici cevaplarını incelemek

Detaylı

DENEY 2 DİYOT DEVRELERİ

DENEY 2 DİYOT DEVRELERİ DENEY 2 DİYOT DEVRELERİ 2.1. DENEYİN AMACI Bu deneyde çıkış gerilim dalga formunda değişiklik oluşturan kırpıcı (clipping) ve kenetleme (clamping) devrelerinin nasıl çalıştığı öğrenilecek ve kavranacaktır.

Detaylı

ELE 301L KONTROL SİSTEMLERİ I LABORATUVARI DENEY 4:ORANSAL, TÜREVSEL VE İNTEGRAL (PID) KONTROL ELEMANLARININ İNCELENMESİ 2

ELE 301L KONTROL SİSTEMLERİ I LABORATUVARI DENEY 4:ORANSAL, TÜREVSEL VE İNTEGRAL (PID) KONTROL ELEMANLARININ İNCELENMESİ 2 ELE 301L KONTROL SİSTEMLERİ I LABORATUVARI DENEY 4:ORANSAL, TÜREVSEL VE İNTEGRAL (PID) KONTROL ELEMANLARININ İNCELENMESİ 2 1. DENEY MALZEMELERİ 33-110 Analog Ünite 33-100 Mekanik Ünite 01-100 Güç Kaynağı

Detaylı

DENEY 3: DOĞRULTUCU DEVRELER Deneyin Amacı

DENEY 3: DOĞRULTUCU DEVRELER Deneyin Amacı DENEY 3: DOĞRULTUCU DEVRELER 3.1. Deneyin Amacı Yarım ve tam dalga doğrultucunun çalışma prensibinin öğrenilmesi ve doğrultucu çıkışındaki dalgalanmayı azaltmak için kullanılan kondansatörün etkisinin

Detaylı

ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI-II DENEY RAPORU

ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI-II DENEY RAPORU ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI-II DENEY RAPORU DENEY NO : DENEYİN ADI : DENEY TARİHİ : DENEYİ YAPANLAR : RAPORU HAZIRLAYANIN

Detaylı

Şekil 1.1: Temel osilatör blok diyagramı

Şekil 1.1: Temel osilatör blok diyagramı 1. OSİLATÖRLER 1.1. Osilatör Nedir? Elektronik iletişim sistemlerinde ve otomasyon sistemlerinde kare dalga, sinüs dalga, üçgen dalga veya testere dişi dalga biçimlerinin kullanıldığı çok sayıda uygulama

Detaylı

Çukurova Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği

Çukurova Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Çukurova Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği BMM309 Elektronik-2 Laboratuarı Deney Föyü Deney#8 I-V ve V-I Dönüştürücüler Doç. Dr. Mutlu AVCI Arş. Gör. Mustafa İSTANBULLU ADANA, 2015 DENEY 8 I-V ve

Detaylı

NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK-1 LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK-1 LABORATUVARI DENEY FÖYÜ NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK-1 LABORATUVARI DENEY FÖYÜ 1 LABORATUVARDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR Laboratuvara kesinlikle

Detaylı

DENEY FÖYÜ 4: Alternatif Akım ve Osiloskop

DENEY FÖYÜ 4: Alternatif Akım ve Osiloskop Deneyin Amacı: DENEY FÖYÜ 4: Alternatif Akım ve Osiloskop Osiloskop kullanarak alternatif gerilimlerin incelenmesi Deney Malzemeleri: 5 Adet 1kΩ, 5 adet 10kΩ, 5 Adet 2k2Ω, 1 Adet potansiyometre(1kω), 4

Detaylı

DENEY-3 AKIM VE GERİLİM BÖLME KIRCHOFF AKIM VE GERİLİM KANUNLARININ İNCELENMESİ

DENEY-3 AKIM VE GERİLİM BÖLME KIRCHOFF AKIM VE GERİLİM KANUNLARININ İNCELENMESİ DENEY-3 AKIM VE GERİLİM BÖLME KIRCHOFF AKIM VE GERİLİM KANUNLARININ İNCELENMESİ Deneyin Amacı: Gerilim ve akım bölmenin anlaşılması, Ohm ve Kirchoff kanunlarının geçerliliğinin deneysel olarak gözlenmesi.

Detaylı

EEM 202 DENEY 9 Ad&Soyad: No: RC DEVRELERİ-II DEĞİŞKEN BİR FREKANSTA RC DEVRELERİ (FİLTRELER)

EEM 202 DENEY 9 Ad&Soyad: No: RC DEVRELERİ-II DEĞİŞKEN BİR FREKANSTA RC DEVRELERİ (FİLTRELER) EEM 0 DENEY 9 Ad&oyad: R DEVRELERİ-II DEĞİŞKEN BİR FREKANTA R DEVRELERİ (FİLTRELER) 9. Amaçlar Değişken frekansta R devreleri: Kazanç ve faz karakteristikleri Alçak-Geçiren filtre Yüksek-Geçiren filtre

Detaylı

BC237, BC338 transistör, 220Ω, 330Ω, 4.7KΩ 10KΩ, 100KΩ dirençler ve bağlantı kabloları Multimetre, DC güç kaynağı

BC237, BC338 transistör, 220Ω, 330Ω, 4.7KΩ 10KΩ, 100KΩ dirençler ve bağlantı kabloları Multimetre, DC güç kaynağı DENEY 7: BJT ÖNGERİLİMLENDİRME ÇEŞİTLERİ 7.1. Deneyin Amacı BJT ön gerilimlendirme devrelerine örnek olarak verilen üç değişik bağlantının, değişen β değerlerine karşı gösterdiği çalışma noktalarındaki

Detaylı

ELM 232 Elektronik I Deney 3 BJT Kutuplanması ve Küçük İşaret Analizi

ELM 232 Elektronik I Deney 3 BJT Kutuplanması ve Küçük İşaret Analizi ELM 232 Elektronik I Deney 3 BJT Kutuplanması ve Küçük İşaret Analizi I. Amaç Bu deneyin amacı; BJT giriş çıkış karakteristikleri öğrenerek, doğrusal (lineer) transistör modellerinde kullanılan parametreler

Detaylı

ADIYAMAN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ DEVRE ANALĠZĠ LABORATUVARI-II DENEY RAPORU

ADIYAMAN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ DEVRE ANALĠZĠ LABORATUVARI-II DENEY RAPORU ADIYAMAN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ DEVRE ANALĠZĠ LABORATUVARI-II DENEY RAPORU DENEY NO : DENEYĠN ADI : DENEY TARĠHĠ : DENEYĠ YAPANLAR : RAPORU HAZIRLAYANIN

Detaylı

DENEY 2A: MOTOR ve TAKOJENERATÖR ÖZELLİKLERİ *

DENEY 2A: MOTOR ve TAKOJENERATÖR ÖZELLİKLERİ * ELE 301L KONTROL SİSTEMLERİ I LABORATUVARI DENEY 2A: MOTOR ve TAKOJENERATÖR ÖZELLİKLERİ * 1. DENEY MALZEMELERİ 33-110 Analog Ünite 33-100 Mekanik Ünite 01-100 Güç Kaynağı Osiloskop 2. KAVRAM Motor ve takojeneratör

Detaylı

DEVRE ANALİZİ DENEY FÖYÜ

DEVRE ANALİZİ DENEY FÖYÜ DEVRE NLİZİ DENEY FÖYÜ 2013-2014 Ders Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Can Bülent FİDN Laboratuvar Sorumluları: İbrahim TLI : Rafet DURGUT İÇİNDEKİLER DENEY 1: SERİ VE PRLEL DİRENÇLİ DEVRELER... 3 DENEY 2: THEVENİN

Detaylı

6. DENEY Alternatif Akım Kaynağı ve Osiloskop Cihazlarının Kullanımı

6. DENEY Alternatif Akım Kaynağı ve Osiloskop Cihazlarının Kullanımı 6. DENEY Alternatif Akım Kaynağı ve Osiloskop Cihazlarının Kullanımı Deneyin Amacı: Osiloskop kullanarak alternatif gerilimlerin incelenmesi Deney Malzemeleri: Osiloskop Alternatif Akım Kaynağı Uyarı:

Detaylı

DENEY-4 İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİLERİN DOĞRUSAL UYGULAMALARI

DENEY-4 İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİLERİN DOĞRUSAL UYGULAMALARI DENEY-4 İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİLERİN DOĞRUSAL UYGULAMALARI DENEYİN AMACI: Bu deneyde işlemsel kuvvetlendiricinin doğrusal uygulamaları incelenecek ve işlemsel kuvvetlendirici kullanılarak çeşitli matematiksel

Detaylı

DENEY 1: AC de Akım ve Gerilim Ölçme

DENEY 1: AC de Akım ve Gerilim Ölçme 1. AC DE AKIM VE GERİLİM ÖLÇME 1.1. Deneyin Amacı: a.) Ampermetre, voltmetre ve osiloskop kullanımını öğrenmek, bu aletler ile alternatif akımda akım ve gerilim ölçmek. 1.2.Teorik Bilgi: Alternatif akımı

Detaylı

dirençli Gerekli Donanım: AC güç kaynağı Osiloskop

dirençli Gerekli Donanım: AC güç kaynağı Osiloskop DENEY 01 DİRENÇLİ TETİKLEME Amaç: Tristörü iletime sokmak için gerekli tetikleme sinyalini üretmenin temel yöntemi olan dirençli tetikleme incelenecektir. Gerekli Donanım: AC güç kaynağı Osiloskop Kademeli

Detaylı

DENEY 5. Pasif Filtreler

DENEY 5. Pasif Filtreler ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİKELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM24 Elektrik Devreleri Laboratuarı II 2425 Bahar DENEY 5 Pasif Filtreler Deneyi Yapanın Değerlendirme Adı Soyadı : Ön

Detaylı

Mekatronik Mühendisliği Lab1 (Elektrik-Elektronik) Zener Diyot Karakteristiği ve Uygulaması

Mekatronik Mühendisliği Lab1 (Elektrik-Elektronik) Zener Diyot Karakteristiği ve Uygulaması YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNA FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK LABORATUARI (LAB I) DENEY 7 Deney Adı: Zener Diyot Karakteristiği ve Uygulaması Öğretim Üyesi: Yard. Doç.

Detaylı

DENEY 5: RC DEVRESİNİN OSİLOSKOPLA GEÇİCİ REJİM ANALİZİ

DENEY 5: RC DEVRESİNİN OSİLOSKOPLA GEÇİCİ REJİM ANALİZİ A. DENEYİN AMACI : Seri RC devresinin geçici rejim davranışını osiloskop ile analiz etmek. B. KULLANILACAK ARAÇ VE MALZEMELER : 1. Sinyal Üreteci, 2. Osiloskop, 3. Değişik değerlerde direnç ve kondansatörler.

Detaylı

Bölüm 1 Temel Lojik Kapılar

Bölüm 1 Temel Lojik Kapılar Bölüm 1 Temel Lojik Kapılar DENEY 1-1 Lojik Kapı Devreleri DENEYİN AMACI 1. Çeşitli lojik kapıların çalışma prensiplerini ve karakteristiklerini anlamak. 2. TTL ve CMOS kapıların girişi ve çıkış gerilimlerini

Detaylı