HAP VE TESİS GÜVENLİĞİ SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE HASTANE AFET PLANLARI EĞİTİMLERİ 2009

Transkript

1 HAP VE TESİS GÜVENLİĞİ SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE HASTANE AFET PLANLARI EĞİTİMLERİ 2009

2 AFETLER Doğrudan hasarlar varlıkları, alt yapı, sermaye, mallar ve stokları etkileyerek yok olmasına neden olur. Dolaylı hasarlar akışları etkiler, hizmet üretimini azaltır, gelirler azalıp harcamalar artar. Olaydan sonraki iyileşme ve yeniden inşanın, haftalar, aylar, hatta yıllar süren etkileri olmaktadır. İnsanların,Sağlıksız,Gıdasız ve Evsiz kalma durumu afettir. Acil servisine aynı anda başvuran 50 hasta da sizin afetinizdir.

3 DİKKAT!!! Hastaneler ve 112 ACİL, afetlerde ülkenin en stratejik kuruluşlarındandır.

4 HAP Uzun vadeli zarar azaltma stratejilerinin oluşmasında rol oynar. Kaynakların doğru yönetilmesine yardımcı olur. HAP bir ihtiyaçtır, aynı zamanda bir fırsattır. HAP zarar azaltma ve önlemdir. HAP tüm Dünyada afete müdahalenin yeni konseptidir. HAP Sağlık Bakanlığı tarafından bütün hastanelerde yapılması istenen Akreditasyon sürecinin bir elementidir.

5 HAP HAP ın varlığı ve tatbikatının yapılmış olması, Akreditasyon sürecinde Uluslar arası Denetim Kuruluşlarının denetim unsurlarındandır. HAP afet riskine aktif olarak hazır olmayı, risk azaltmayı sağlar. HAP hastane yönetimi ve çalışanların ilgi ve sorumluluğu ile oluşur. HAP için risk analizleri mutlaka yapılmalıdır. Projenin içinde risk analizi olmalı ve bütçelemesi bulunmalıdır. Hastanenin içsel veya dışsal afetten zarar görmesi ve önlem alınmaması durumunda, halk psikolojik olarak etkilenecek, yetkililere karşı çok güçlü kamuoyu baskısı oluşturacaklardır. Sağlık Bakanlığı ve İl Sağlık Müdürlüğü HAP yapılmasının sağlanmasıyla sorumluluğun dağıtılması yönündeki iradesi ile zarar azaltma ve önleme faaliyetlerine verdiği önemi gösterecektir.

6 AMAÇ Hastanelerde afet veya olağan dışı durum (ODD) meydana gelmesi durumunda personelin, hasta ve yaralıların can güvenliğini sağlamak, dışarıdan gelebilecek hastalara da hizmet verebilir durumda olmak, can, mal ve bilgi kayıplarını önlemektir. Bunun ilk basamağı ise her kurumun öncelikle kendi Tesis güvenliğini sağlamak ve acil durum yönetimi hazırlıklarını tamamlamasıdır.

7 HAP EĞİTİMLERİNDE HEDEF Her hastanenin bir Hastane Afet Planına sahip olması, Hazırlanan planlara uygun eğitim ve tatbikatların yapılması, Eğitim ve tatbikattan sonra ihtiyaca göre plan revizyonlarının yapılması, İl,Ülke Afet Planları,Seferberlik planları ile uyumlulaştırılmasının sağlanması, İl,Bölge,Ülke ve kabul edilebilirse aynı coğrafyada bir standartın oluşturulması, HEDEFLENMİŞTİR.

8 HAP Eğitimi Gerekliliği İllerde planlar incelendiğinde ; Planların bir çok eksiklikleri olduğu görülmüştür. Sivil Savunma Planı ile HAP karıştırılmaktadır. Planda görevli olanlar görev ve sorumluluklarını bilmemekteydi. Bunun için; Ülkemize uyan standart planların hazırlanması ve gerçekçi tatbikatlarının yapılması gerekiyordu.

9 SÜREÇ Komisyon ülkemizde ve dünyada uygulanmakta olan Hastane Afet Planlarını inceledi. Yurtdışı Hastane Afet Planlarının ülke normlarına göre uyarlanması sağlandı(hecs,heics). Bir Eğitim Proğramı ve müfredatı oluşturuldu. Bu konudaki mevcut mevzuat gözden geçirildi. Bakanlığımızın,Yataklı tedavi Hizmetleri ve Kalite Performans Daire Başkanlığının görüş ve önerileri alındı. HAP ın prosedürü ve gerekçesi oluşturuldu. İl ve Bölge eğitimleri Sağlık Bakanlığı tarafından planlandı ve DSÖ bu eğitimleri destekleme kararı aldı.

10 Tesis Güvenliği Nedir? Hastane Afet Planlarının ana maddesi öncelikli olarak Tesis Güvenliğinizin sağlanmasıdır. Kendi hastanesinin güvenliğini sağlayamayan Kendi sorunları ile başa çıkamayan kuruluşların başka kurum ve kuruluşlara da yardım edebilmesi mümkün değildir.

11 Tesis Güvenliği Nedir? Hastalar, hasta yakınları, ziyaretçiler ve çalışanlar için güvenli ve işlevsel sağlık tesisinin oluşturulmasıdır, Bu sağlık tesisinde; Tehlike ve risklerin azaltılıp kontrol altına alınması, Kazaların ve yaralanmaların önlenmesi, Emniyet koşullarının sağlanması için etkin bir yönetim oluşturulmasıdır.

12 Tesis Güvenliği Yönetiminin gerekçesi ve Dış Kaynaklı Dökümanları Nelerdir? -1 Sağlık Bakanlığının, Yataklı Tedavi Kurumları Kurumsal Kaliteyi Geliştirme ve Performans Değerlendirme Yönergesi, Ek-1 Listesinde Tesis Güvenliği, 9 başlık altında toplanır. Sağlık Bakanlığı, Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik i referans alarak, Hastanelerde Yangın Önleme ve Söndürme Esasları belirlemiştir. Çevre ve Orman Bakanlığı Tıbbi ve Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nde de sağlık tesislerini kapsayan maddeler mevcuttur.

13 Tesis Güvenliği Yönetiminin gerekçesi ve Dış Kaynaklı Dökümanları Nelerdir? -2 Hastanelerin Kalite ve Akreditasyon Belgelendirme çalışmaları kapsamında, başvurulan standartlarda da Tesis Güvenliği çeşitli başlıklar altında yer alır. Uluslararası Akreditasyon Belgelendirme Kuruluşu Joint Commission International, Tesis Güvenliği ile ilgili; 27 Standart Madde oluşturmuştur. Toplam Kalite Yönetimi kapsamında, Iso 9001:2000 standart şartları da konuyla ilgili düzenlemelerini içerir.

14 Tesis Yönetimi Planlaması Nedir? Neleri İçermelidir? Etkin tesis yönetimi; planlama, eğitim ve izlemeyi kapsar. 1. Acil Durum Yönetimi 2. Yangın Güvenliğinin Sağlanması 3. Tehlikeli Maddelerin ve Tıbbi Atıkların Yönetimi 4. Tıbbi Ekipmanların Yönetimi 5. Emniyetin Sağlanması 6. Güvenlik Hizmetleri 7. Destek Sistemlerin Sağlanması 8. Personel Eğitim ve tatbikatları

15 Neler Yapılmalı? 1. Tesis Güvenliği ve Yönetimi ile ilgili olarak bir komisyon kurulmalıdır. Komisyon Başkanı Hastanenin en yetkili kişisi yada burada belirtilen işleri bizzat kontrol edebilecek veya yönetebilecek yetki verilmiş kişi olmalı, İlgili yöneticinin Hastanelerde Risk Yönetimi konusunda bir eğitim alması, işleyiş takibi ve yönetim açısından önemlidir. Komisyon, hastane büyüklüğüne ve hizmet verdiği bölge veya nüfusa göre, belirli aralıklarla verilecek hizmet alanlarının büyüklüğünü ve kendi yeterliliğini kontrol etmeli, tatbikatlarla durumu sınamalıdır. Raporlar Komisyon tarafından değerlendirilmeli, gerekli önlemler planlanmalı ve hastane yönetimine iletilmelidir.

16 2. Hastane Acil Durum Planları hazırlanmalıdır. Hastaneler, olası deprem, bulaşıcı hastalık salgınları, çoklu yaralanmalar veya kazalar vb. gibi hastanenin günlük olağan işleyişini değiştirebilecek boyutta gerçekleşme olasılığı bulunan olaylara hazırlıklı olmak zorundadır. Bu nedenle Hastane Acil Durum Planları hazırlanmalıdır. Bu planda Yer alan görevlilerin, sorumluluk, yetki ve sınırlılıkları belirlenmeli, Acil durumlarda kullanılacak alternatif alanlar belirlenmeli, Acil durum karşısında görevli yönetici ve personelin eğitimleri sağlanmalı, Acil Durum Planı dökümante edilmeli, şema, uyarı ve etiketlemeler belirlenen alanlarda bulunmalı ve eğitiminin verilmesi sağlanmalıdır. Acil durum planları yılda en az bir defa tatbikatla test edilmeli ve değerlendirme raporlanmalıdır. Rapor sonucuna dayanarak, Önleyici Ve İyileştirici Çalışmalar ivedilikle yapılmalıdır.

17 3.Tehlikeli Madde Yönetimi Planlanmalıdır. Kurum, tehlikeli maddelerin kullanımı, kontrolü, depolanması, taşınması ve envanterinin tutulması, tehlikeli malzeme ve atıkların uzaklaştırılması için bir plan oluşturmalıdır. Hastanede tehlikeli madde kapsamında olan maddeler listelenmeli ve sınıflandırılmalıdır. Tehlikeli madde kullanılan alanlarda, risk teşkil etmeyecek miktarda madde bulundurulmalıdır. Tehlikeli maddeler kullanım öncesi mutlaka etiketlenmeli, Birbirleriyle etkileşimde bulunabilecek maddeler aynı yerde bulundurulmamalı, İlgili personele kullanım sırasında dikkat edilmesi gereken konular hakkında eğitim verilmeli, Personel tehlikeli maddelere maruz kaldığında neler yapması gerektiği hakkında bilgilendirilmelidir.

18 4. Tıbbi Cihaz Yönetimi Planlanmalıdır. Hastanede bulunan tıbbi cihazların çalışırlılığının sağlanması için denetim, test ve bakım planlaması yapılmalıdır. Cihazların çalışırlılığının kontrol, test ve bakım periyotları belirlenmeli, Yapılan kontroller kayıt altına alınmalı, Hasta bakımı ve tedavisinde kullanılacak olan medikal cihazların kalibrasyon işlem ve takibi yapılmalı, Tomografi gibi sayısı az olan cihazların, arıza vb. nedenlerle çalışmama durumlarında kullanılabilecek yedek cihazlar veya hizmet alınacak yerler belirlenmelidir. Cihaz satın alım şartnamelerinde firmaların kesintisiz hizmet sağlamak için başka bir cihaz temin etmeleri gerekliliği sözleşmeye eklenmelidir.

19 5. Tıbbi Atık Yönetimi Planlanmalıdır. Hastanelerde tıbbi atıkların toplanma yöntemlerinin belirlenmesi için Tıbbi Atık Yönetimi Prosedürü oluşturulmalı, Yetkili Personelin denetim yapması sağlanmalı, Atıkların toplama alanları belirlenmeli ve etiketlenmeli, Bu konuda tüm personel eğitilmelidir.

20 6. Güvenlik ve Emniyet Planı Hasta ve çalışanların can ve mal güvenliği sağlanmasına yönelik çalışmalar planlanmalı, Belirlenen riskli hasta grupları için tecrit, arındırma v.b. planlaması yapılmalı, Tesis Güvenliği ve Emniyetinde çalışan personelin iş tanımları ve sorumluluklarının belirlenmesi ve eğitimlerinin verilmesi sağlanmalı, Hasta ve çalışanların güvenliği 24 saat sağlanmalı, konuyla ilgili iyileştirme çalışmaları yapılmalıdır.

21 7. Destek Sistemleri Yönetimi planlanmalıdır. Hastaneler 7 gün 24 saat süre ile hizmet vermeleri esasında; destek hizmetlerini (içme suyu, elektrik enerjisi,gaz vb) planlamalı ve kontrollerini gerçekleştirmelidir. Arızalanma veya acil durumlardaki karşılama kapasitelerini belirlemeli ve gerektiğinde nasıl temin edeceğini de planlamalıdır.

22 8. Yangın, Acil Durum Planı Tatbikatları ve Personel Eğitimleri yapılmalıdır. Hastanelerde mutlaka yılda en az iki kez Yangın Tatbikatı yapılmalıdır. Buradaki aksaklıklar kayıt altına alınmalı ve yine yapılması gereken uygulamalar bu komisyonca değerlendirilerek yerine getirilmelidir. Hastane Acil Durum Planı Tatbikatı yapılmalıdır. Acil durumlarda hastane boşaltım planı uygulamasının yapılması Personel Eğitimleri yapılmalıdır. Yangın durumunda personelin görevleri Hastane Acil Durumunda personelin görevleri, Bu durumlarda neler yapmaları gerektiği

23 Acil Durum Yönetimi durumunda neler yapılmalı, Dört başlıkta tartışalım AZALTMA, PLANLAMA, YANIT, İYİLEŞME.

24 SENARYO ÇALIŞMASI: Doğal Afet : DEPREM Yer: Ankara Büyüklük: 8 Saat: 17.00

25 OLAYLARIN SIRASI -1 Pazartesi akşam, saat 17:00 de hastanelerin bulunduğu, şehir merkezinde, 8 ölçekli bir deprem gerçekleşir. Hastaneye giden bütün anayollar ciddi derecede zarar görmüş ve geçiş mümkün değildir. Tali yollar da zarar görmüş, kapalı. Bu nedenle hastaneye veya hastaneden başka yerlere ulaşım zor.

26 OLAYLARIN SIRASI-2 Temel hizmetler için temin edilen telefon hatları %25 kapasite ile çalışıyor. Hastane yakınlarındaki itfaiye, kolluk güçleri ve askeri üsler %50 den az kapasite ile çalışıyor. Ana güç santralleri ve alt iletim santralleri hizmet dışı. Hastane en az 3 gün güçsüz kalacak. Alana içme suyu akışı %75 azaltıldı ve bir hafta boyunca normale dönmeyecek.

27 OLAYLARIN SIRASI-3 Ana atık su boruları ciddi ölçüde zarar görmüş ve kanalizasyon suyu sokaklara akmaya başlıyor. Yer altı suyu kontamine olmuş, hastanenin pompalama sisteminde geri dönmeler gerçekleşiyor. Kanalizasyon suyu geri basınca başlayınca, su içilemez hale geliyor.

28 OLAYLARIN SIRASI - 4 Hastaneye bitişik olan park yerinde büyük yapısal hasar var ve hastaneyi buralara bağlayan yollar, köprüler artık sağlam değil. Ayakta Tedavi Bölümü merkezi (poliklinikler) ve Acil Servis Bölümü yapısal hasara uğramış ve tahliye edilmesi gerekiyor.

29 OLAYLARIN SIRASI - 5 Hastane çevresindeki insanlar hastaneye akın ediyor, ağır yaralı olanlar içeri taşınarak getiriliyor, diğerlerinin fiziksel yaralanması yok, ancak psikolojik şok içindeler. Çalışanlar endişelerini dile getiriyor ve kendi aileleri, yakınları için kaygılılar ve bir kısmı psikolojik şokta. Yapısal hasara uğrayan bölümlerde çalışan personelde de hafif yaralanmalar var.

30 TARTIŞILMASI İSTENİLEN BAŞLIKLAR Bildirim ve harekete geçirme Kaynak yönetimi İletişimler Afet planlaması Yönetim ve kontrol Restorasyon ve iyileşme Arama kurtarma Hasta bakımı Barınma Erişimin kolaylaştırılması ve sınırlanması Personel yönetimi Hazırlıklı olma Destek hizmetler Tehlikenin azaltılması Liderlik Yasal meseleler Kayıt tutma

31 DEĞERLENDİRME Şimdi kendinizi bir denetmen olarak görün, Kurumunuzla ilgili açık noktaları tespit etmeye çalışın, Öz eleştirinizde acımasız olun, Gerçekçi yaklaşımlarda bulunun, Ve asla kendinizi kandırmayın!!!

32 Acil Durum Planı ve uygulamaları Acil durum yönetim planınız var mı? Acil durum yönetimi yanıt ekibiniz var mı? ADY yapısı, operasyonları ve planlama faaliyetleri hazır mı? Tehlike zafiyet analizi (hva), acil durum yönetimi uygulamalarının sonuç raporu oluşturululabiliyor mu? Kurumlar arası organizasyon planlanması yapılmış mı ve uygulanabilir mi?

33 Geliştirilmesi gerekenler nelerdir Tehlike Zaafiyeti Analizi nizde veya tatbikatlar sonrasında tespit ettiğiniz, Hastanenizin iyileştirilmesi veya geliştirilmesi gereken yanlarını biliyor musunuz? Düzeltici ve önleyici çalışmalar yapılıyor mu?

34 ROLLER & SORUMLULUKLAR Kendi rolünüzü ve sorumluluğunuzu biliyor musunuz? LİDER VE ORGANİZASYONU KAYNAKLARIN KULLANIMI ACİL DURUM PLANI UYGULAMA KRİZ YÖNETİMİ KAYITLARIN TUTULMASI İLETİŞİM RAPOR HAZIRLAMA

35 NELERE İHTİYAÇ DUYULUR Kişisel korunma ekipmanlarınız ve tedarik malzemeleriniz hazır mı? Acil durum planına uygun eğitimler aldınız mı? Etkili iletişim ve Yedek iletişim sistemleriniz var mı?

36 AFET TATBİKATI DEĞERLENDİRME FORMU Tarih: Saat: Yer: Çalışanın İsmi: Lütfen her bir maddenin sol tarafındaki boşluğa (evet), (hayır) ya da GD (geçerli değil) ibarelerini belirten X işaretini koyunuz. DİĞER YAPILACAKLAR: İrtibata geçilecek dış yetkili makamlar Kullanılacak alternatif alan Gereken yanıtların neler olması gerektiği Yedek iletişim sistemlerinin kullanımı Hasta yakınları ile iletişim Personel ile iletişim Kritik tedarik malzemelerinin ve ekipmanın nasıl temin edildiği Ulaşım ihtiyaçları

37 AFET TATBİKAT DEĞERLENDİRME FORMU Test: Alternatif alanlar mevcuttur (telefonda alternatif alanının yerini doğrulayınız) Ulaşım mevcuttur. Politika ve Prosedür Afetle ilgili prosedür(ler) tanımlıdır. Gibi check-listler oluşturabilirsiniz

38 SONUÇLAR & EYLEMLERİN TARTIŞILMASI Daha önceki tavsiyeler ve eylemlerin takibi: Konu / Sonuç İhtiyaç Duyulan Eylem(ler) Görevlendirilen Personel Hedefin Yerine Getirilmesi Tarih

39 SONUÇ OLARAK Öncelikle kendi güvenliğiniz Kendi sorunlarınızla başa çıkabilmeniz Zayıf yönleriniz ve destek ihtiyaçlarınız Güçlü yönleriniz ve yardım-destek imkanlarınız Koordinasyon yetenekleriniz ve planlarınız Gibi pek çok konuda uyanık ve hazırlıklı olma zorunluluğu içerisinde bulunmanız ŞARTTIR!!

40 ALGIDA SEÇİCİLİK ve BİLİNÇ Sorumlusu bulunduğunuz birimden başlayarak Sonrasında kurumunuzda Gerektiğinde ilinizde,bölge ve Ülkenizde NELER YAPABİLİRSİNİZ NELERİ DÜZELTEBİLİRSİNİZ NERELERDEN DESTEK ALMALISINIZ Sorularına cevaplar bulmak zorundasınız.

41 Yangın çıkışlarının kapatılmaması ve açık tutulması gerekmektedir.

42 Yangın söndürme ekipmanlarına ulaşımın engellenmemesi gerekmektedir.

43 Yangın tüpleri sabit ve asılı olmalı ; kullanıma hazır olması için belirlenen zamanlarda kontrol edilmeli ve kayıtları tutulmalıdır.

44 Elektrik kablolarının açıkta olması engellenmeli ve yıpranma durumunda yenilenmelidir.

45 Keşke dememek için yapacak çok işimiz var. BAŞARILAR Dr. Mehmet Akif GÜLEÇ Ankara İl Sağlık Müdür Yardımcısı

46 Yararlanılan Kaynaklar Yataklı Tedavi Kurumları Kurumsal Kaliteyi Geliştirme ve Performans Değerlendirme Yönergesi, Ek-1 Listesi Sağlık Bakanlığı, Kalite ve Performans Geliştirme Daire Başkanlığı Accreditation Standards for Hospital Joint Commission International. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik 26/07/2002 tarih ve Sayılı. Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Çevre ve orman Bakanlığı, 22/07/2005 tarih ve Sayılı. Atık yönetimi genel esaslarına ilişkin yönetmelik Çevre ve orman Bakanlığı, 05/07/2008 ve Sayılı. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Çevre ve orman Bakanlığı, 14/3/2005 tarihli ve Sayılı.