İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... 1 GİRİŞ... 2 I- GENEL BİLGİLER... 3

Transkript

1 T.C. BAŞBAKANLIK GÜMRÜK MÜSTEŞARLIĞI 2006 YILI İDARE FAALİYET RAPORU Nisan 2007

2

3 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... 1 GİRİŞ... 2 I- GENEL BİLGİLER... 3 A-Misyon ve Vizyon... 3 B- Yetki, Görev ve Sorumluluklar... 4 A-ANA HİZMET BİRİMLERİ VE GÖREVLERİ... 5 B-DANIŞMA VE DENETİM BİRİMLERİ... 6 C-YARDIMCI HİZMET BİRİMLERİ... 9 D-TAŞRA VE YURTDIŞI TEŞKİLATI Taşra Teşkilatı Yurtdışı Teşkilatı C- İdareye İlişkin Bilgiler Fiziksel Yapı Örgüt Yapısı Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar a)bilgisayar ve bilgisayar donanımı b)kullanılan Yazılımlar BİLGE (Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri) GÜVAS (Gümrük Veri Ambarı Sistemi) İnsan Kaynakları HİZMET SINIFLARINA GÖRE DAĞILIM (MERKEZ) HİZMET SINIFLARINA GÖRE DAĞILIM TAŞRA Sunulan Hizmetler Yönetim ve İç Kontrol Sistemi D- Diğer Hususlar II- AMAÇ VE HEDEFLER A- İdarenin Amaç ve Hedefleri B- Temel Politikalar ve Öncelikler C- Diğer Hususlar III- FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER A- Mali Bilgiler Bütçe Uygulama Sonuçları ve Temel Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar Mali Denetim Sonuçları B- Performans Bilgileri Faaliyet ve Proje Bilgileri Performans Sonuçları Tablosu Performans Sonuçlarının Değerlendirilmesi Performans Bilgi Sisteminin Değerlendirilmesi Diğer Hususlar IV- KURUMSAL KABİLİYET VE KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ A- Üstünlükler I

4 B- Zayıflıklar C- Değerlendirme V- ÖNERİ VE TEDBİRLER II

5 ÖNSÖZ Çağdaş bir gümrük idaresinde bulunması gereken özelliklerin başında sunulan hizmetin kalitesi, hızı ve uygulamaların yeknesaklığı gelmektedir. Bu itibarla, hukuki, fiziki, beşeri ve teknik olarak sağlam altyapıya sahip dinamik bir gümrük idaremiz olması bir zorunluluktur. Bu gerçekten hareketle gümrük hizmetlerini çağdaş standartlara kavuşturmak, böylece dış ticaret erbabının talep ve beklentilerine etkin bir şekilde cevap vermek amacıyla gümrüklerimizde önemli yapısal reformlar gerçekleştirilmeye çalışılmaktadır. Sorunsuz hizmet, sorumlu idare anlayışıyla yürütülen çalışmalar çerçevesinde, yasal ticareti kolaylaştırmak amacıyla AB müktesebatına uyumdan, gümrükçe onaylanmış kişi uygulamasına, e-gümrük, e-birlik projelerinden, yap-işlet devret modeli ile gümrük kapılarımızın yenilenmesine kadar birçok olumlu gelişme sağlanmış bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, kaçakçılıkla mücadeleye yönelik olarak teknolojinin sağladığı tüm imkanlar kullanılmaya başlanmış, kaçakçılık mevzuatı yenilenerek çağın koşullarına uygun hale getirilmiştir. Gümrük teşkilatının özverili çalışmaları sonucunda geleneksel gümrükten e-gümrüğe dönüşüm büyük oranda gerçekleştirilmiş, Gümrük Müsteşarlığı e- devlete giden yolda en önde giden kurumlardan biri olmuştur. Gümrük birliğine girdiğimiz tarihten itibaren, gümrük idaremiz nasıl gümrük birliğinin merkezinde yer alan kurum olmuşsa ve AB mevzuatına uyum yüklülüğünü ilerleme raporlarına geçecek ölçüde başarıyla hayata geçirmişse, tam üyelik sürecinde de idari kapasitesini güçlendirecek, otomasyon üzerine kurduğu yeni projelerle, başarıya ulaştıracak adımları birer birer atacaktır. Rüsumat Emanetinden, Gümrük Müsteşarlığına kadar uzanan 140 yılı aşkın tarihine bakıldığında, gümrük idaresinin bu dönüşümü gerçekleştirecek geleneğinin, birikiminin ve gücünün var olduğu görülmektedir. Gümrük idaresi ile muhatap tüm kesimlerin de bu dönüşüm süreci içerisinde profesyonel anlayışla çalışarak gümrük idaresinin organizasyonel sinerjisine katkıda bulunmaları gerekmektedir. Bu doğrultuda Müsteşarlığımızın 2006 yılı faaliyetlerini kapsayan bu çalışmanın gelecek yıllardaki çalışmalara temel oluşturması dileğiyle. Kürşad TÜZMEN Devlet Bakanı 1

6 GİRİŞ GÜMRÜK MÜSTEŞAR VEKİLİ Bülent ERTEM Ekonomik ve siyasi yapıları farklı ülkelerle komşu, uyuşturucu ve insan kaçakçılığı trafiğinin kavşak noktasında, her bakımdan sıcak bölgede hizmet vermekte olan Türk Gümrük İdaresi son yıllarda çok hızlı bir değişim süreci yaşamaktadır. 3 4 yıl önce 40 milyar Dolar seviyelerinde olan Dış Ticaret işlemleri bugün itibariyle 200 milyar Dolar seviyesine yaklaşmış bulunmaktadır. Dahilde İşleme ile birlikte bu rakam 300 milyar Dolara ulaşmıştır. Söz konusu süreçte 9000 civarında olan personel sayısının 7850 seviyesine kadar düşmesine rağmen Dış Ticaretteki bu artış Gümrüklerde özellikle teknolojik alanda gelinen noktayı açıklamaktadır. Bu gün AB ye üye ülkelerden (ki aralarında Gümrük kapıları kaldırılmıştır) Almanya da 37486, Fransa da 20000, İngiltere de personel bulunmasına rağmen, ülkemizin 19 kara, 7 demiryolu, 39 hava ve 46 deniz hudut kapısını ve coğrafi konumu düşünüldüğünde, Türk Gümrüklerinin 7850 personelle elde ettiği başarı daha iyi anlaşılacaktır. Mükemmelliğe odaklanmış, kendi coğrafyasında en iyi,, uluslararası gümrük topluluğunda örnek, her yıl büyüyen dış ticaret hacmine uygun bir şekilde ve AB standartlarında hizmet veren yeni nesil bir gümrük idaresi oluşturmayı hedefleyen, Müsteşarlığımızın 2006 yılı faaliyetlerini kapsayan raporumuzun hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür ederim. Bülent ERTEM Gümrük Müsteşar V. 2

7 I- GENEL BİLGİLER A-Misyon ve Vizyon Misyonumuz: Yasal Ticaretin Kolaylaştırılmasında e (n) kolay Yasadışı Ticaretin Önlenmesinde e(n)-zor Gümrük İdaresi Vizyonumuz: Mükemmelliğe odaklanmış, Kendi coğrafyasında en iyi, uluslararası gümrük topluluğunda örnek, her yıl büyüyen dış ticaret hacmine uygun bir şekilde ve AB standartlarında hizmet veren yeni nesil, bir gümrük idaresi oluşturmaktır. 3

8 B- Yetki, Görev ve Sorumluluklar Müsteşarlığımızın görevleri tarih ve 485 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname nin 2 inci maddesinde belirtildiği üzere şunlardır; a) Gümrük Politikasının hazırlanmasına yardımcı olmak, gümrük politikasını uygulamak, b) Gümrük Kanunu ve gümrüklerle ilgili diğer mevzuat ile uluslararası sözleşmeler hükümlerinin uygulanmasını sağlamak, c) Gümrük tarife oranlarının tespitine yardımcı olmak, gümrük vergileri ile gümrüklerce alınan diğer gelirler ve fonların tarhı, tahakkuk ve tahsilini sağlamak ve kontrol etmek, d) Gümrük kontrolüne tabi kişi eşya ve araçların muayene ve kontrolünü yapmak, bu işlemlerin etkin ve süratli yapılmasını sağlayacak tedbirleri almak, e) Gümrüklerle ilgili istatistiki bilgileri toplamak ve değerlendirmek, f) Gümrük denetimine tabi eşya ve araçların muhafazasını sağlamak, gümrükte giriş ve çıkış işlemlerine tabi eşyanın, saptanmış olan norm ve standartlara uygunluğunu denetlemek, g) Kara hudutlarındaki gümrük kapıları ile pasavan kapılarında, gümrük teşkilatı bulunan hava ve deniz limanlarında ve serbest bölge ve çeşitli antrepo ve iç gümrük sahalarında ve gümrük bölgelerinde gümrük muhafaza görevleri ile kaçakçılığın men, takip ve tahkik görevlerini yerine getirmek, h) Diğer yer ve sahalarda da gerektiğinde ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak kaçakçılığı men, takip ve tahkik etmek, i) Milletlerarası kuruluşların Müsteşarlık hizmetlerine ilişkin çalışmalarını takip etmek, bu konularda görüş oluşturmak yurtdışı ve yurtiçi faaliyetleri yürütmek, j) Çeşitli kanunlarla Müsteşarlığa verilen görevleri yapmak, k) Bu görevleri yerine getirecek meslek memurlarını yetiştirmek ve konudaki düzenlemeleri yapmak, l) Yukarıdaki görevlerin uygulanmasını takip etmek, değerlendirmek, incelemek ve denetlemek, 4

9 1) Gümrükler Genel Müdürlüğü A-ANA HİZMET BİRİMLERİ VE GÖREVLERİ a. İthalatla ilgili işlemleri yapmak, ithalat rejimi ile kambiyo ve diğer mevzuatın gümrükle ilgili hükümlerinin uygulanmasını sağlamak, b. Gümrük giriş tarife cetvelini ve eşya kıymetini taraf olduğumuz anlaşmalara uygun olarak düzenlemek ve uygulamasını sağlamak, c. Transit, aktarma, antrepo, geçici kabul ve muaflık işlemlerinin yürütülmesini sağlamak ve denetlemek, d. Sundurma ve antrepo açılmasına ve işletilmesine izin vermek ve denetlemek, e. Çıkış, geçici çıkış ve geri gelen eşya ile ilgili ihracat rejimi kararlarının uygulanmasını sağlamak, Posta yoluyla gelen ve giden eşyanın gümrük işlemlerinin yürütülmesini temin etmek, f. Sınır ve kıyı ticaretine ve münasebetlerine ait gümrük işlemelerinin yapılamasını sağlamak ve denetlemek, Denizden kurtarılan yabancı eşyanın işlemelerini yapmak, g. Tahlil metotlarını hazırlamak, gümrük laboratuarlarının çalışmalarını düzenlemek, h. Serbest bölgelerdeki gümrük işlemlerini yürütmek ve denetlemek, Gümrük Müşavirleri ve yardımcıları ile ilgili işlemleri yürütmek, i. Müsteşarlıkça verilecek benzeri görevleri yapmak. 2) Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü a. Müsteşarlığın sorumluluğunda bulunan yer ve sahalarda münhasıran, diğer yer ve sahalarda da gerektiğinde ilgili kuruluşlarla işbirliği yapmak suretiyle kaçakçılığı men, takip ve tahkik etmek, b. Kişi, eşya ve taşıtların gümrük işlemleri bitirilmeden gümrüklü yer ve sahalardan çıkmalarını önlemek; gümrüklü yer ve sahaların takip ve muhafazasını sağlamak, c. Deniz ve hava limanlarıyla, kara hudutlarındaki gümrük kapılarında giriş ve çıkış yapan kişi, eşya ve taşıtların muhafazası ile gümrüğe sevk edilmesini sağlamak; gümrük işlemleri yapılan yer ve sahalar ile gümrük bölgesinde gümrük muhafaza hizmetlerini yürütmek, d. Kuruluşun soruşturma görevine yardımcı olacak araştırma laboratuarları kurmak ve çalışmalarını düzenlemek, e. Müsteşarlıkça verilecek benzeri görevleri yapmaktır. 3) Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü a. Gümrük mevzuatı ve ilgili diğer mevzuat esas alınarak gümrüklerce tahsil edilen vergiler ile diğer gelirler ve fonların tarh, tahakkuk ve tahsilini kontrol etmek, 5

10 b. Tahsil noksanlığı ve fazlalığı ile ilgili işlemlerin yürütülmesini sağlamak, c. Gümrük ile ilgili vergi muafiyet, indirimi ve teşvik tedbirlerinin uygulanmasını yürütmek ve izlemek, d. Gümrüklerce yürütülecek turistik kolaylıkların, Gümrük Kanunu ve diğer kanunların ilgili hükümlerine göre uygulanmasını sağlamak, e. Karayolu transit taşımacılığı ile ilgili olarak taşıtların ve taşınan eşyanın yurda giriş ve çıkışını izlemek, aykırı işlemlerde kovuşturma yapmak, f. Müsteşarlık teşkilatında görevli gelir tahakkuk memurlarının tazmin sorumluluklarını Sayıştay nezdinde takip etmek, g. Müsteşarlıkça verilecek benzeri görevleri yapmak. 4) Avrupa Topluluğu ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü a. Müsteşarlığın yurtdışı ve milletlerarası veya ikili münasebetlerini yürütmek, b. Türkiye nin Gümrüklerle ilgili milletlerarası anlaşmalar ve sözleşmelere katılmasına dair Müsteşarlık görüşünü hazırlamak, c. Milletlerarası Kuruluşların kabul ettiği gümrük tarifeleri, gümrük kıymeti, gümrük rejimi ve formaliteleri ile bunların değişikliklerini takip ederek, milli mevzuata aktarılmasını ve uygulamaya intikal ettirilmesini sağlamak, d. Müsteşarlığın yurtdışında görevli birimlerinin faaliyetlerini düzenlemek ve yönetmek, e. Müsteşarlığın görev ve faaliyet alanlarına giren, Avrupa Birliği ile ilgili hususlarda koordinasyonu sağlamak, Avrupa Birliği ile ilgili alanda Hükümetin genel politikasını uygulamaya yönelik tedbirleri almak, uyum ve uygulama çalışmaları ile ilgili işleri yürütmek, f. Müsteşarlıkça verilecek diğer işleri yapmak 5) Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü 17/04/2007 Tarih Ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 5622 sayılı Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğünün Gümrük Müsteşarlığına Bağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun İle Eklenmiştir. B-DANIŞMA VE DENETİM BİRİMLERİ 1) Teftiş Kurulu Başkanlığı a. Müsteşarlık teşkilatının ve Müsteşarlığa bağlı ve ilgili kuruluşların her türlü faaliyet ve işlemleriyle ilgili olarak teftiş, inceleme ve soruşturma yapmak, 6

11 b. Müsteşarlık teşkilatı ile Müsteşarlığın bağlı kuruluşlarının denetimi altındaki her türlü kuruluşun faaliyet ve işlemleri ile ilgili olarak Müsteşarlığın görev ve yetkileri çerçevesinde teftiş, inceleme ve soruşturma yapmak, c. Müsteşarlığın amaçlarını daha iyi gerçekleştirmek, mevzuata, plan ve programa uygun çalışmasını sağlamak üzere gerekli önerileri hazırlamak ve Müsteşara sunmak, d. Mevzuatın Müsteşar veya müfettişlere tanıdığı teftiş, inceleme ve soruşturma yetkilerini kullanmak, e. Türkiye Gümrük Bölgesine giren ve çıkan taşıtları, bunların yük ve eşyasını, personel ve yolcularını; posta yoluyla Türkiye Gümrük Bölgesine gelen, Türkiye Gümrük Bölgesinden gönderilen, yurt dışına yollanıp da herhangi bir nedenle geri gelen ya da yabancı bir ülkeden gelip de herhangi bir nedenle çıkış yerine geri gönderilen eşya, posta çantaları ve kolilerini muayene etmek; Müsteşarlığın denetimine tabi geçici depolama yerleri, gümrük antrepoları, serbest bölge ve yerlerde mevcut mallar ile bunların kayıtlarını incelemek, teftiş etmek ve gerektiğinde idarenin haklarını koruyacak önlemlerin alınmasını sağlayıcı önerilerde bulunmak, acil ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde idare ve Hazinenin haklarını koruyucu önlemler almak, f. Teftiş, inceleme ve soruşturma sırasında, eşyanın ilgilisine tesliminden sonra beyannamedeki bilgilerin doğruluğunu saptamak amacıyla, eşyanın ithal veya ihraç işlemlerini veya sonraki ticari işlemlere ilişkin ticari belge, bilgi ve verileri kontrol etmek, bu kontrolü beyan sahibine, söz konusu işlemler ile doğrudan ya da dolaylı olarak ticari yönden ilgili diğer kişilere veya belge, bilgi ve verileri ticari amaçla elinde bulunduran diğer kişilere ait yerlerde yapmak, g. Kaçakçılığın önlenmesi, izlenmesi ve soruşturulması görevlerini yerine getirmek amacıyla, gümrük kapı ve bölgelerinde, serbest bölge ve yerler ile antrepolarda ve iç gümrük sahalarında doğrudan, diğer yer ve sahalarda gerektiğinde ilgili kuruluşlarla işbirliğinde bulunarak, kaçakçılar hakkında soruşturma yapmak, usulüne uygun olarak yetkili birimlerle birlikte arama yapılmasını ve kaçak eşyaya el konulmasını sağlamak, Hazine haklarını koruyucu önlemler almak, h. Müsteşar tarafından verilen diğer görevleri yapmaktır. 2) Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı a. İdarenin Stratejik Plan ve Performans programının hazırlanmasını koordine etmek ve sonuçlarını konsolide edilmesi çalışmalarını yürütmek. i. Ulusal kalkınma strateji ve politikaların yıllık program ve hükümet programı çerçevesinde idarenin orta ve uzun vadeli strateji ve politikaların belirlemek, amaçlarını oluşturmak üzere gerekli çalışmaları yapmak, ii. İdarenin görev alanına giren konularda performans ve kalite ölçütlerini geliştirmek ve bu kapsamda verilecek diğer görevleri yerine getirmek, iii. İdarenin yönetimi ile hizmetlerin geliştirilmesi ve performansla ilgili bilgi ve verileri toplamak analiz etmek, yorumlamak, iv. İdarenin görev alanına giren konularda hizmetleri etkileyecek dış faktörleri incelemek, kurum içi kapasite araştırması yapmak, 7

12 hizmetlerin etkiliğini ve tatmin düzeyini analiz etmek ve genel araştırmalar yapmak, v. Yönetim bilgi sistemlerine ilişkin hizmetleri yerine getirmek, vi. İdarede kurulmuşsa Strateji Geliştirme Kurulunun Sekreterya hizmetlerini yürütmek, vii. Bakan ve/veya üst yönetici tarafından verilecek diğer görevleri yapmak, b. İzleyen iki yılın bütçe tahminlerini de içeren idare bütçesini stratejik plan ve yıllık performans programına uygun olarak hazırlamak ve idare faaliyetlerinin bunlara uygunluğunu izlemek ve değerlendirmek, c. Mevzuat uyarınca belirlenecek bütçe ilke ve esasları çerçevesinde, ayrıntılı harcama programı hazırlamak ve hizmet gereksinimleri dikkate alınarak ödeneğin ilgili birimlere gönderilmesini sağlamak d. Bütçe kayıtlarını tutmak, bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin verileri toplamak, değerlendirmek ve bütçe kesin hesabı ile mali istatistikleri hazırlamak, e. İlgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek gelir ve alacaklarının tahsil işlemlerini yürütmek, f. Harcama birimleri tarafından hazırlanan birim faaliyet raporlarını da esas alarak idarenin faaliyet raporunu hazırlamak, g. İdarenin mülkiyetinde veya kullanımında bulunan taşınır ve taşınmazlara ilişkin icmal cetvellerini düzenlemek, h. İdarenin yatırım programının hazırlanmasını koordine etmek, uygulama sonuçlarını izlemek ve yıllık değerlendirme raporunu hazırlamak, i. İdarenin, diğer idareler nezdinde takibi gereken mali iş ve işlemlerini yürütmek ve sonuçlandırmak, j. Mali Kanunlarla ilgili diğer mevzuatın uygulanması konusunda üst yöneticiye ve harcama yetkililerini gerekli bilgileri sağlamak ve danışmanlık yapmak, k. Ön mali kontrol faaliyetlerin yürütmek, l. İç kontrol sisteminin kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesi konularında çalışmalar yapmak, m. Mali konularda üst yönetici tarafından verilen diğer görevleri yapmaktır. 3) Hukuk Müşavirliği a. Müsteşarlığın diğer birimlerinden sorulan hukuki konular ile hukuki, mali, cezai sonuçlar doğuracak işlemler hakkında görüş bildirmek, b. Müsteşarlığın menfaatlerini koruyucu, anlaşmazlıkları önleyici hukuki tedbirleri zamanında almak, anlaşma ve sözleşmelerin bu esaslara uygun olarak yapılmasına yardımcı olmak, c. 08/01/1943 tarihli ve 4353 sayılı Kanun hükümlerine göre adli ve idari davalarda gerekli bilgileri hazırlamak ve Hazineyi ilgilendirmeyen idari davalarda Müsteşarlığı temsil etmek, 8

13 d. Müsteşarlığın amaçlarını daha iyi gerçekleştirmek, mevzuata, plan ve programa uygun çalışmasını temin etmek amacıyla kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer hukuki teklifleri hazırlamak ve Müsteşara sunmak, e. Müsteşarlık birimleri tarafından hazırlanan ve Bakanlıklardan ya da Başbakanlıktan gönderilen kanun, tüzük ve yönetmelik tasarılarını hukuki açıdan inceleyerek Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Dairesi Başkanlığının görüşünü de alarak Müsteşarlık görüşü oluşturmak, f. Müsteşarlıkça verilecek benzeri görevleri yapmak. 4) İç Denetim Birim Başkanlığı Başkanlığımız 10 Kasım 2006 tarih ve 1148 sayılı Bakanlık Makam Onayı ile kurulmuştur. 5) Müsteşarlık Müşavirleri a. Müsteşarlıkta özel önem ve öncelik taşıyan konularda Müsteşara yardımcı olmak üzere yirmi Müsteşarlık müşaviri görevlendirilebilir. b. Müsteşarlık müşavirleri Müsteşarlık Makamına bağlıdır. 1) Personel Dairesi Başkanlığı C-YARDIMCI HİZMET BİRİMLERİ a. Müsteşarlığın insan gücü planlaması ve personel politikasıyla ilgili çalışmaları yapmak, personel sisteminin geliştirilmesiyle ilgili tekliflerde bulunmak, b. Müsteşarlık personelinin atama, nakil, özlük, emeklilik işleriyle ilgili işleri yapmak, c. Müsteşarlık kadrolarının, ilgili birimlerinin görüşünü aldıktan sonra dağıtım, tahsis ve tenkisini sağlamak, d. Müsteşarlıkça verilecek benzeri görevleri yapmak. 2) Eğitim Dairesi Başkanlığı a. Müsteşarlık merkez, taşra teşkilâtı ile ilgili eğitim planını hazırlamak, yayınlamak ve uygulanmasını takip etmek, b. Müsteşarlık merkez teşkilatı personeli ile ilgili hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim programlarını düzenlemek ve uygulamak, c. Müsteşarlık personelini yurtiçinde ve yurtdışında yetiştirmek için hizmet içi eğitim merkezleri ve mesleki eğitim kursları açmak ve yönetmek, d. Eğitim faaliyetleri ile ilgili dokümantasyon, yayım ve arşiv hizmetlerini yürütmek, kitaplığı yönetmek, e. Müsteşarlıkça verilecek benzeri görevleri yapmak, 9

14 3) İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı a. Müsteşarlık için gerekli araç gereç ve malzemenin temini ile ilgili hizmetleri yürütmek, b. İhtiyaç duyulan bina ve arazinin kiralama, satınalma işlemlerini yürütmek, c. Gerektiğinde Başkanlığımız bütçe ödeneklerinin serbest bırakma ve aktarma işlemlerini yürütmek, i. Müsteşarlık taşra teşkilatının ihtiyaçlarının karşılanması için Başkanlığımız sorumluluğunda bulunan ödenek tertiplerinden gerekli ödenekleri göndermek, ii. Başkanlığımız personelinin (sürekli ve geçici işçiler dahil) vergi iade tahakkuk işlemlerini yapmak, iii. Hizmet binalarının genel temizliği, personelin yemek ihtiyacının karşılanması ve akaryakıt temini hizmetlerini yürütmek, d. Sosyal tesislerin kurulması ve yönetimi ile ilgili hizmetleri düzenlemek ve yürütmek, e. Müsteşarlık merkez teşkilatı personeli ve ailelerinin sağlık kurum ve kuruluşlarında görmüş oldukları tedavilerine ilişkin ödemelerin tahakkuk hizmetlerini yürütmek, f. Genel evrak, kurum arşivi ve haber merkezinin hizmet ve faaliyetlerini düzenlemek ve yürütmek, g. Kıymetli ve kıymetsiz matbu evrakı hazırlamak, mahallerine sevk ettirmek ve bu konularla ilgili her türlü muameleleri yapmak ve gerekli tedbirleri almak, h. Müsteşarlıkça verilecek diğer görevleri yapmaktır. 4) Muhabere ve Elektronik Dairesi Başkanlığı a. Müsteşarlığının Bilgi İşlem ve Haberleşme hizmetlerini yürütmek, b. Müsteşarlığın Merkez ve Taşra Kuruluşlarının Merkez ve Taşra Kuruluşlarının Bilgi İşlem, Haberleşme irtibat ve her nevi elektronik sistemlerini kurmak, c. Bilgi İşlem, Haberleşme araç ve gereçlerinin ikmal, bakım, işletilmesini sağlamak, d. Her türlü Gümrük Hizmetleriyle ilgili bilgileri toplamak ve depolamak, e. Müsteşarlıkça verilecek benzeri görevleri yapmak. 5) Savunma Uzmanlığı Müsteşarlığımız birimlerince yapılması gereken Topyekûn Savunma ve Milli Seferberlik hizmet, görev ve yükümlülüklerine ait planların ve diğer çalışmaların; ilgili kanun, tüzük, yönetmelik, talimat ve Seferberlik ve Savaş Hali Hazırlıkları Direktifi ne göre hazırlanmasını ve uygulanmasını sağlamak, kontrol ve koordine etmektir. 10

15 D-TAŞRA VE YURTDIŞI TEŞKİLATI Taşra Teşkilatı tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 2003/5932 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Müsteşarlığımız taşra teşkilatında yer alan Gümrükler Başmüdürlükleri ile Gümrük Muhafaza Başmüdürlüklerinin kaldırılması ve bunların yerine Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüklerinin kurulması uygun görülmüştür. GÜMRÜK VE MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜKLERİ 1 - Ankara Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 2 - Antalya Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 3 - Bursa Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 4 - Edirne Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 5 - Gaziantep Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 6 - Gürbulak Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 7 - Habur Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 8 - Hakkari Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 9 - Hopa Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 10 - İskenderun Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 11 - İstanbul Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 12 - İzmir Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 13 - İzmit Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 14 - Malatya Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 15 - Mersin Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 16 - Samsun Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 17 - Sinop Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 18 - Trabzon Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 11

16 GÜMRÜK VE MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜKLERİ KARA HUDUT KAPISI DEMİRYOLU HUDUT KAPISI HAVA HUDUT KAPISI DENİZ HUDUT KAPISI 20 (Şenyurt ta gümrük yok) 7 (Nusaybin aynı zamanda kara hudut kapısı) 39 (8 inde gümrük var) 46 (36 sında gümrük var) İÇ GÜMRÜKLER 60 SERBEST BÖLGE GÜM.MÜD. 8 HUDUT KAPISI OLMAYAN ANCAK LİMANDA BULUNAN GÜMRÜK MÜDÜRLÜKLERİ 6 TOPLAM 143 Yurtdışı Teşkilatı 485 sayılı KHK nin maddesi gereğince Müsteşarlığımız, Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Yurtdışı Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname esaslarına uygun olarak yurtdışı teşkilatı kurmaya yetkilidir. 12

17 C- İdareye İlişkin Bilgiler Gümrükler Teşkilatı ilk kez Osmanlı Devletinin Tanzimat Döneminde 1861 yılında Rüsumat Emaneti adı altında müstakil bir daire ve doğrudan Sadrazamlığa bağlı olarak örgütlenmiştir. II. Meşrutiyet döneminde 1909 yılında ise Rüsumat Emaneti dairesi kaldırılarak Maliye ye bağlanmış; ayrıca bu tarihte ilk kez beyanname sistemine geçilmiştir. Cumhuriyet döneminde ise 29 Aralık 1931 tarih ve 1909 sayılı Kanunla Gümrükler Tekel İdaresi ile birleştirilerek bir bakanlık çatısı altında yeniden örgütlenmiş Gümrük ve Tekel Bakanlığı kurulmuştur yılında da Gümrük ve Tekel Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı kaldırılarak, 178 sayılı KHK ile iki bakanlık birleştirilmiş olup, Maliye ve Gümrük Bakanlığı oluşturulmuştur. Bu yapı 1993 yılına kadar, Gümrük Teşkilatının tarih ve 485 sayılı Gümrük Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK ile Başbakanlığa bağlı müstakil bir Müsteşarlık olarak yeniden organize olana kadar devam etmiştir. Halen 4458 Sayılı Gümrük Kanunu ile 485 Sayılı K.H.K de değişiklik çalışmaları devam etmektedir. 1- Fiziksel Yapı Müsteşarlığımız Merkez Teşkilatı hizmetlerine; Hükümet Meydanı No:2 adresinde bulunan Ana Hizmet binası (Taş Bina), Anafartalar Caddesi No:6 adresindeki Müsteşarlığımız Yüksek Blok hizmet binası, Rüzgârlı Caddesi Agâh Efendi Sokak No:4 de bulunan (Mülkiyeti DMO ya aittir.) bina, Hizmet İçi Eğitim Programlarına katılmak üzere Ankara dışından gelen kursiyerlerin ikâmet ettiği Yatakhane Binası İstanbul Caddesi No: 24 (Binanın mülkiyeti özel şahsa aittir) adreslerinde bulunan binalarda sürdürmektedir. 13

18 İskenderun Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğüne bağlı Yumurtalık Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü (21/6/2006 tarihli, 2006/10628 sayılı BKK), İstanbul Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğüne bağlı Zeytinburnu Gümrük Müdürlüğü (13/9/2006 tarihli, 2006/10960 sayılı BKK), İzmir Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğüne bağlı Alaşehir Gümrük Müdürlüğü (13/9/2006 tarihli, 2006/10960 sayılı BKK) kurulmuştur. İstanbul Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğüne bağlı İstanbul Gıda Ürünleri İhtisas Gümrük Müdürlüğü (21/6/2006 tarihli, 2006/10628 sayılı BKK), İstanbul Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğüne bağlı Halkalı Tekstil İhtisas Gümrük Müdürlüğü (5/7/2006 tarihli, 2006/19696 sayılı BKK), Bursa Gümrük ve Muhafaza 14

19 Başmüdürlüğüne bağlı Bursa Tekstil İhtisas Gümrük Müdürlüğü (5/7/2006 tarihli, 2006/19696 sayılı BKK) kapatılmıştır. Samsun Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğüne bağlı Ünye Gümrük Müdürlüğü ile Gürbulak Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğüne bağlı Doğubeyazıt Gümrük Müdürlüğünün kurulması ve Ankara Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğüne bağlı Ankara Gar Gümrük Müdürlüğü ile Edirne Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğüne bağlı Edirne Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünler İhtisas Gümrük Müdürlüğünün kapatılmasına ilişkin olarak hazırlanan Kararname Taslakları da Başbakanlığa gönderilmiştir. Hatay Gümrük Müdürlüğü nün yeni hizmet binasının ve Hamzabeyli Gümrük Müdürlüğü hizmet binası ve tesislerinin inşaatı devam eden 2. kısmının açılışı yapılmıştır. Gümrük Laboratuarlarının Modernizasyonu Projesi tamamlanarak 23 olan gümrük laboratuarları sayısı 1 merkez ve 5 bölgesel laboratuar olmak üzere 6 ya indirilmiş olup bunlardan İstanbul ve İzmir ile ilgili iyileştirme çalışması sürdürülmektedir. Böylece gümrük laboratuarlarının cihaz, ekipman ve personel ihtiyacı büyük ölçüde tamamlanmış olup gümrük idaresinin her türlü analizini doğru ve hızlı bir şekilde yapacak seviyeye getirilmiştir. Bunun yanı sıra tahlillerin büyük çoğunluğunun gümrük laboratuarlarında yapılacak hale gelmesi sonucu, eşyanın diğer laboratuarlara gönderilmesinden kaynaklanan ve beyan sahibinin ödediği tahlil masrafları ortadan kalkmıştır. Ayrıca, proje kapsamı 6 gümrük laboratuarında yapılacak tahlil sonuçlarının ilgili gümrük müdürlüklerine ve dolayısıyla yükümlülere anında ulaşılabilecek bir sistemin kurulmasıyla analiz sonuçlarının işlemi yapan gümrük idaresine gönderilmesi anında ve elektronik ortamda yapılacaktır. Dolayısıyla, analiz sonuçlarının ulaştırılmasına ilişkin zaman kaybı ortadan kaldırılacaktır. Söz konusu proje kasamı 6 gümrük laboratuarı, ithalat hacminin ve dış ticaretin en fazla yapıldığı yer gümrük idarelerinin bulunduğu bölgelerde kurulduğundan laboratuar analizleri modern ve donanımlı cihazlarda sayı ve kalite yönüyle yeterli kimyagerler tarafından daha hızlı ve hata payı en az şekilde yapılabilir aşamaya getirilmiştir. Diğer yandan yapılan Yönetmelik değişikliği ile tahlile tabi tutulacak eşyanın 6 gümrük laboratuarından birine sevk edilmesi veya eşyanın tahlilinin uzun sürmesi durumunda tahlil sonucu beklenilmeden yükümlüsü tarafından tesliminin talep edilmesi hallerinde eşyanın teslimine ilişkin düzenleme yürürlüğe girmiştir. Böylece eşya sahibi tahlil sonuçlarını beklemeden tahlil sonucuna göre işlem yapılmak kaydıyla eşyasını gümrükten çekip ardiye masrafından kurtulma hakkına sahiptir. GÜMRÜK LABORATUARLARININ MODERNİZASYONU 1) GÜMRÜK LABORATUARLARIN PROJE ÖNCESİ DURUMU Laboratuar tahlilleri gümrük laboratuarlarında yapılır. Eşya sahiplerinin, başka laboratuarlarda tahlil isteme hakları yoktur. Gümrük laboratuarlarında eşyanın tahlilinin yapılamaması halinde, ücreti yükümlülerce peşin ödenmek şartıyla Müsteşarlıkça uygun 15

20 görülen laboratuarlarda muayene ve tahlil yaptırılabilir. Gümrük idarelerince re sen yapılan tahlillerin masrafları yükümlüden alınmaz. Gümrük laboratuarlarında aşağıdaki işler yapılır. a) Eşya için Türk Gümrük Tarife Cetvelinin veya muaflık hükümlerinin uygulanması bakımından tarife diline göre cins, nev i ve niteliğinin laboratuar tahlili ile tespiti, b)dış Ticaret Rejiminin koyduğu kayıtlar gereği, yasaklama ve kısıtlama hükümlerinin uygulanması bakımlarından eşyanın mahiyetinin ne olduğunun laboratuar tahlili ile tayini, c) İdarece lüzum görülecek sair tahlil ve fenni işlerin yapılması. Laboratuar tahlilleri, Gümrük Yönetmeliğinin 194 ila 206 ncı maddelerinde belirlenen hususlar çerçevesinde faaliyet göstermek üzere Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüklerine bağlı olarak aşağıda belirtilen toplam 23 gümrük laboratuarında yapılmaktadır; Ankara Gümrükleri Başmüdürlüğü Laboratuarı Kayseri Gümrük Müdürlüğü Laboratuarı Erenköy Gümrük Müdürlüğü Laboratuarı Halkalı Gümrük Müdürlüğü Laboratuarı İstanbul Gıda Ürünleri İhtisas Gümrük Müdürlüğü Laboratuarı İzmir Gümrükleri Başmüdürlüğü Laboratuarı İzmit Gümrükleri Başmüdürlüğü Laboratuarı Bursa Gümrükleri Başmüdürlüğü Laboratuarı Eskişehir Gümrük Müdürlüğü Laboratuarı Edirne Gümrükleri Başmüdürlüğü Laboratuarı Tekirdağ Gümrük Müdürlüğü Laboratuarı Mersin Gümrükleri Başmüdürlüğü Laboratuarı Adana Gümrük Müdürlüğü Laboratuarı İskenderun Gümrükleri Başmüdürlüğü Laboratuarı Cilvegözü Gümrük Müdürlüğü Laboratuarı Habur Gümrükleri Başmüdürlüğü Laboratuarı Gürbulak Gümrükleri Başmüdürlüğü Laboratuarı Antalya Gümrükleri Başmüdürlüğü Laboratuarı Trabzon Gümrükleri Başmüdürlüğü Laboratuarı Hopa Gümrükleri Başmüdürlüğü Laboratuarı Gaziantep Gümrükleri Başmüdürlüğü Laboratuarı Esendere Gümrük Müdürlüğü Laboratuarı Karadeniz Ereğli Gümrük Müdürlüğü Laboratuarı 2) GÜMRÜK LABORATUARLARININ MODERNİZASYONU PROJESİNİN GEREKÇELERİ i. Ülkemizde laboratuar sayısı 23 iken gelişmiş bazı ülkelerden ABD de 7, Almanya da 5, İspanya da 5, Çin de 4, İngiltere de 3 ve Hollanda da 1 olduğu göz önüne alındığında ülkemizdeki laboratuar sayısının dış ticaret hacmi yüksek olan 16