Gümrük İşlemlerinde Sonradan Kontrol Uygulaması. Hüseyin Cöne Gümrük Müşaviri

Transkript

1

2 Gümrük İşlemlerinde Sonradan Kontrol Uygulaması Hüseyin Cöne Gümrük Müşaviri

3 Sonradan Kontrol Uygulamanın Amacı Uygulamanın Kapsamı Kontrole Tabi Tutulacak Firma Seçimi Kontrolün Başlaması Kontrol için Hazırlanması istenilen bilgi ve belgeler Firmaların Hakları Firmaların Yükümlülükleri Kontrolün Kapanışı / Sonuç

4 Sonradan Kontrol Uygulama- AMAÇ Günümüzde gümrük işlemlerinde fiziki kontrole dayalı gümrük işlerinden giderek uzaklaşılmış ve mavi hat, sarı hat, kırmızı hat uygulamaları ile muayene ve kontrol hizmetleri çeşitlendirilmiştir. Uzakdoğu menşeli ürünlerin iç piyasayı olumsuz etkilemeye başlamasıyla menşe sapması, tarife kaydırması ve düşük kıymet beyanı suretiyle gümrüklerde tahsil edilen vergi (gümrük vergisi, katma değer vergisi, özel tüketim vergisi v.s.) kayıplarının önlenmesi ve diğer korunma önlemlerinden kaçınmanın giderilmesi amacıyla uzun zamandır Gümrük Denetim elemanları risk analizlerine dayalı olarak firma denetimlerine devam edilmektedir. Sonradan kontrol, sadece usulsüzlükleri ve hataları bulmaya odaklanmayan, aynı zamanda rehberlik sağlama yönü bulunan bir uygulama olup, gümrük mevzuatının herkese eşit bir şekilde uygulanmasını amaçlar. Uygulama, risk analizine dayalıdır. Aynı zamanda yardım ilkesi bulunmaktadır. rehberlik sunma ve

5 Sonradan Kontrol Uygulama- AMAÇ Sonradan kontrolün amaçları; Firmaların benzer ihlallerinin azaltılması, Kullanışsız veya hatalı prosedürlerden kaçınmaları, Hataların üstesinden gelmeleri; Zayıf oldukları noktaları görmeleridir. İyi uygulanabilen bir sonradan kontrol sistemi ile gümrük idaresi üzerindeki yükün azalması yanında, Dış ticarette gümrük uygulamalarından kaynaklanan maliyetler azalacaktır; Mevzuata uygun olarak yürütülen ticaretin daha kolay yapılmasına önemli katkı sağlanacaktır; Yasa dışı ticaretle ve kayıt dışılıkla daha etkili mücadele edilebilmesi mümkün olacaktır.

6 Sonradan Kontrol-KONTROLÜN KAPSAMI Sonradan Kontrol kavramı Gümrük Mevzuatında Kanunu nun 73 üncü maddesinde yer almıştır sayılı Gümrük Bu maddedeki sonradan kontrol Gümrük idarelerinin eşyanın tesliminden sonra ve beyannamedeki bilgilerin doğruluğunu saptamak amacıyla, eşyanın ithal veya ihraç işlemlerini veya sonraki ticari işlemlere ilişkin ticari belge ve verileri kontrol edebilmesi olduğu anlaşılmaktadır. Sonradan Kontrol sadece Mavi hatta işlem görmüş beyanname kapsamı eşya ve işlemlerin sonradan kontrolünü değil, gümrük işlemleri bağlamında firmaların da düzenli olarak kontrolünü kapsamaktadır. Sonradan kontrol, firmaların gümrük vergileri karşısındaki durumu ile gümrük mevzuatı ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini belirlemek için yapılır.

7 Sonradan Kontrol-KONTROLÜN KAPSAMI Bu anlamda sonradan kontrol, firmanın bütün gümrük işlemlerinin ve gümrük işlemleriyle ilgili diğer işlemlerinin kontrolünü içermektedir. Sonradan kontrole tabi tutulan bir firmanın yalnızca gümrük vergileri yönüyle değil, Menşe işlemleri ve menşe belgeleri, Her türlü izinler, Muhasebe kayıtları, Üretim süreçleri, Stok kayıtları, Yetkili kişilerin gümrük işlemleri ile ilgili bilgileri, Rejimlerin öngördüğü şartlara uyulması gibi hususlar da denetlenmekte ve kontrol edilmektedir. Kısaca, gümrük işlemlerinin ve bağlantılı işlemlerin kaynağında yani firmada (ki firmanın serbest bölgede v.b. yerlerde yerleşik olması fark etmemektedir) denetlenmesi söz konusudur.

8 Sonradan Kontrol- KONTROLE TABİ TUTULACAK FİRMA SEÇİMİ Sonradan kontrole tabi tutulacak firmalar Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca yıllık olarak önceden belirlenmektedir. Denetime tabi tutulacak firmaların bir kısmı risk kriterlerine dayanarak tespit edilmektedir, diğer kısmı ise rastgele olarak seçilmektedir. Bu kapsamda gümrük işlemleri gerçekleştiren her bir firmanın sonradan kontrol planı çerçevesinde denetime tabi tutulması söz konusudur.

9 Sonradan Kontrol-KONTROLÜN BAŞLAMASI Süreç tebligat ile başlamaktadır. Sonradan kontrolü yapacak Gümrük ve Ticaret denetim elemanı kontrole başlama tarihinden en az 15 gün önce, sonradan kontrole başlanacağını ilgilisine bildirmesi gerekiyor. Bildirime ilişkin tebligatta yer alan bilgiler; a) Sonradan kontrolün başlama tarihi, b) Kontrolün nerede yapılacağı,kontrol firma merkezinde yapılacaksa uygun bir çalışma ofisinin hazırlanması, c) Sonradan kontrole tabi tutulacak firmanın hakları ve yükümlülükleri, d) Kontrole başlamadan önce hazırlanması gereken bilgi ve belgelerin neler olduğu,

10 Sonradan Kontrol- HAZIRLANMASI İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER Sonradan kontrol kapsamında hazırlanacak bilgi formunda şu bilgilerin yer alması istenir: Genel İdari Bilgiler: Firma unvan,vergi numarası,ticaret sicil bilgileri, Firma ortakları ve sermaye yapısı, İdari ve organizasyon yapısı, Muhasebe birimi ve görevlileri, Firmanın yan kuruluşları,iştirakleri ve bağlı ortaklıkları Ticari faaliyette bulunduğu yabancı firma bilgileri, Firmanın faaliyet alanı,ürünleri,çalışan sayısı,üretim yerleri ve müşterilerine ait bilgiler,

11 Sonradan Kontrol- HAZIRLANMASI İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER Gümrükle İlgili faaliyetler: Gümrük işlemlerinin yürütüldüğü idari yapılanma, Gümrük Müşavirlerine ait iletişim bilgileri ithal edilen malların kullanım çeşitliliği (üretime sunulması,doğrudan satışa çıkarılması,yurt içinde işlendikten sonra yeniden ihraç edilmesi gibi) Kullanılan ekonomik etkili gümrük rejimleri (Dahilde-Hariçte İşleme,Antrepo vs) Ana yabancı tedarikçilere ait bilgiler

12 Sonradan Kontrol- HAZIRLANMASI İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER Muhasebe ve Kayıt Sistemi: Gümrük işlemlerinin muhasebe sistemine geçirilmesinde esas alınan belgeler, Muhasebe kayıtlarının tutulduğu ve saklandığı yerler, Muhasebe kayıtlarının tutulduğu bilgisayar programı ve adı,(varsa) ithal mallarının tedarik süreci, Yabancı satıcılara yapılan ödemeler, İthalat sırasında yerli kişi ve kuruluşlara yapılan ödemeler, İthal mallarına ait belge,makbuz/alındılar, Defter kayıtları ve kullanılan hesaplar, Yukarıdaki belge ve hesap işleyişinin akım şeması veya tanımlanması

13 Sonradan Kontrol- HAZIRLANMASI İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER Muhasebe ve Kayıt Sistemi: Eşyaların stoka giriş ve stoktan çıkış aşamasına kadar gerçekleştirilen muhasebe kayıtlarını gösterir yevmiye fişi ve eki muhasebe belgeleri, Alt hesaplar bazında ayrıntılı mizan dökümü, Dış ticaret işlemlerinde kullanılan muhasebe kayıtlarına göre; a) 102 Bankalar b) 150 ilk Madde ve Malzeme, 151-Yarı Mamüller-Üretim, 152- Mamüller c) 153-Ticari Mallar, 159- Verilen Sipariş Avansları d) 300-Banka Kredileri e) 320-Satıcılar, 760-Pazarlama ve Satış Giderleri f) 780-Finansman Giderleri Hesaplarından tutulanların muavin dökümleri

14 Sonradan Kontrol- HAZIRLANMASI İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER Gümrük İşlemleri: Alıcı ile satıcı arasında aşağıda belirtilen şekilde bir ilişkinin mevcut olup olmadığı tespit edilecektir? Gümrük kıymetinin belirlenmesinde alıcı ile satıcı arasındaki ilişkinin varlığı yalnızca aşağıdaki durumlarda kabul edilir. a) Birbirlerinin memuru veya idarecileri olmaları, b) Birbirlerinin yasal ortakları olmaları, c) İşçi ve işveren ilişkisi içinde bulunmaları, ç) Her iki firmanın oy hakkı veren hisse senedi veya sermaye paylarının en az %5'i doğrudan veya dolaylı olarak aynı kişilere ait olması veya bu kişilerin kontrolü altında veya elinde bulunması, d) Birinin diğerini dolaylı veya dolaysız olarak kontrol etmesi,

15 Sonradan Kontrol- HAZIRLANMASI İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER Gümrük İşlemleri: e) Her ikisinin de doğrudan veya dolaylı olarak bir üçüncü kişi tarafından kontrol edilmesi, f) Her ikisinin birlikte, bir üçüncü kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak kontrol etmesi, g) Aynı ailenin üyeleri olmaları. Tek acente, tek distribütör veya tek bayii olarak birbiri ile iş ilişkisi içinde bulunan kişilerin yukarıdaki kıstaslara uymamaları durumunda, ilişki içinde olmadıkları kabul edilir.

16 Sonradan Kontrol- HAZIRLANMASI İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER Alıcı yurtdışındaki satıcıya aşağıdaki kapsamda mali ve maddi yardım sağlamakta ise bunlar belirtilecektir. a) Üretilen ürünlerden veriyor mu? b) Kullanılmak üzere makine tahsis ediyor mu? c) Plan ve proje sunuyor mu? d) Malın üretilmesi için araştırma ve geliştirme desteği veriyor mu? e) Fabrika giderleri ödeme yapıyor mu?

17 Sonradan Kontrol- HAZIRLANMASI İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER Alıcının satıcı ile yazılı antlaşma ve sözleşmesi mevcut mudur? İthal malları ile ilgili olarak yurtiçi ya da yurtdışına bir komisyon ödemesi yapılmış mıdır? İthal malları genel olarak hangi teslim şekli ile taşınmaktadır? İthal mallarının taşınması için taşıma firmasıyla sürekli taşımaya yönelik bir antlaşma var mıdır? İthal mallarını kap ve ambalajlar için malın bedeli dışında bir ödeme yapılmış mıdır?

18 Sonradan Kontrol- HAZIRLANMASI İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER Hesap dönemi (denetime tabi dönem) içinde veya diğer zamanlarda ithal edilen ürünlerin satıcısına intikal eden ve ithal edilen mallarla ilgili olarak fiyat artışı, avans,gider,aide veya fiyat düzenlemesi şeklinde bir tutar var mıdır? İthal eşyası için yapılan ödeme dışında araştırma,geliştirme ve organizasyon giderleri şeklinde bir ödeme yapılmakta mıdır? Firmanın kendisine ait antrepo var mı? Yoksa diğer antrepoların kullanımı nedeniyle depolama bedelleri hangi esaslara göre ve nasıl ödenmektedir? Firmanın almış olduğu kota, tarife kontenjanı,ithal lisans belgeleri hakkında bilgiler

19 Sonradan Kontrol- HAZIRLANMASI İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER Firmanın tanzim etmiş olduğu ATR Dolaşım Belgesi, EUE 1 Dolaşım Sertifikası hakkında bilgiler İthal edilen malın yurt içi satışı nasıl belirlenmektedir? İthal edilen malların bedelleri nasıl ödenmektedir? Hangi ödeme şekilleri kullanılmaktadır? ithal mallarla ilgili yurtdışına royalti veya lisans ödemesi var mıdır? İthal malın ödenmesi ilgili komisyon ve faiz ödenmekte midir? İthal edilen mallarla ilgili satıcı tarafından iskonto uygulanmakta mıdır?

20 Sonradan Kontrol- HAZIRLANMASI İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER İthal edilen malların bedellerinin ödenmesinde yurtdışı finans kuruluşlarından elde edilen kaynaklar kullanılmakta mıdır? Kullanılmakta ise buna ilişkin faiz ödemeleri nasıl yapılmakta,bu kaynak ve faizler hangi hesaba kaydedilmektedir? Firmanın sahip olduğu Onaylanmış Kişi Statü Belgesi var ise bunun sınıfı belirtilmelidir. Gümrük İdareleri ile herhangi bir tarife ve menşe uyuşmazlığı yaşanmışsa, bu husus belirtilmeli, alınmış Bağlayıcı Tarife Bilgisi var ise açıklanmalıdır.

21 Sonradan Kontrol- HAZIRLANMASI İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER Belirli bir amaç ve ya da nihai kullanım için ithal edilmiş bir eşya var mıdır? Firmanın gümrük idareleri tarafından tahsil edilen herhangi bir vergi borcu var mıdır? (Gümrük vergisi,kdv,ötv,ek Mali Yükümlülük,Telafi Edici Vergi,Ek Vergi, KKDF,Toplu Konut Fonu vb) Firma hakkında aşağıdaki kanunlar kapsamında yapılmış bir soruşturma var mıdır? a) Vergi Usul Kanunu, b) 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu 4458 sayılı Gümrük Kanunun kapsamında herhangi bir idari para cezası uygulandı mı?

22 Sonradan Kontrol- HAZIRLANMASI İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER Satıcı ile alıcı arasında herhangi bir credit ve debit note uygulaması var mıdır? Gümrük Müşavirleri ile firma arasında bilgi,belge ve parasal akış nasıl ve hangi birimce sağlanmaktadır?

23 İSKONTOLAR İthal eşyasının gümrük kıymeti eşyanın satış bedelidir. Satış bedeli, Türkiye'ye ihraç amacıyla yapılan satışta çıkan ve fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır. Fiilen ödenen veya ödenecek fiyat, ithal eşyası için alıcının satıcıya veya satıcı yararına yaptığı veya yapması gereken ödemelerin toplamıdır. Bu kapsamda, gerekli koşullara uygunluk sağlayan iskontoların satış bedeli yöntemine göre gümrük kıymetinin tespitinde dikkate alınması gerekmektedir. Satış bedeli yöntemine göre ithal eşyasının gümrük kıymetinin tespitinde dikkate alınacak iskontolar "peşin ödeme iskontosu" ve "miktar iskontosu"dur. Bu konuda, öncelikle yapılan iskontonun peşin ödeme veya miktar iskontosu tanımına girip girmediği, bu çerçevede gerekli koşulları taşıyıp taşımadığı hususlarının incelenmesi gerekmektedir. Bu inceleme sırasında iskonto oranları da göz önünde bulundurulmalıdır.

24 İSKONTOLAR Satışa konu eşyanın sevk edilmesinden önce alıcı tarafından eşya bedelinin ödenmesi uluslararası ticarette "peşin ödeme" olarak tanımlanmaktadır. "Peşin ödeme iskontosu" ise mal bedelinin peşin ödenmesi nedeniyle alıcıya tanınan bir fiyat indirimidir. Dolayısıyla, peşin ödeme iskontosu yapıldığı belirtilen işlemlerde, öncelikle ödeme şeklinin ne olduğu araştırılacak, ithal eşyasının gümrüğe beyanından önce peşin ödeme iskontosunun yapıldığı ve buna göre mal bedeline ilişkin ödemenin de gerçekleştirilmiş bulunduğu tespit edilecektir. Aynı zamanda peşin ödeme iskontosunun ticarette "mutat iskonto" olarak kabul edilen oranlarda ve satıcının bulunduğu ülkede benzeri ticari muamelelerde uygulanan oranlara yakın olması gerekmektedir.

25 İSKONTOLAR "Miktar iskontosu," satıcının alıcıya, belli bir dönem içinde satın aldığı miktara göre fiyattan yaptığı indirimdir. Miktar iskontosu yalnızca satıcının satılan eşya miktarına bağlı olarak önceden belirlenen bir ödeme planına göre fiyat uygulandığı durumlarda söz konusudur. Bu iskontonun da ticarette mutat olarak kabul edilen oranlarda bulunması ve aynı miktarda mal alan tüm alıcılara uygulanması gerekmektedir. Yukarıda sayılan koşulları taşımayan, alıcı ile satıcının kişisel ilişkilerinden kaynaklanan özel iskontolar ile mutat olmayan miktardaki iskontolar eşyanın gümrük kıymetini azaltıcı bir unsur(iskonto) olarak kabul edilmez.

26 DEBİT-CREDİT NOTE Uluslararası ticari ilişkilerde debit note (Borç Dekontu) ve credit note (Alacak Dekontu) sıklıkla kullanılan tevsik edici belgelerdir. Alacak ve borç notu credit note - debit note uluslararası ticaret yapan şirketlerce ticarette öngörülmeyecek şekilde ortaya çıkan maliyetlere ilişkin unsurları karşılıklı olarak dengelemek amacıyla kullanılan borç veya alacak dekontlarıdır. Bu dekontlar, genellikle satıcı tarafından alıcıya ticari, lojistik, teknik talepler, fiyat düzeltmeleri, komisyon ve indirim gibi nedenlerle gönderilir. Aynı şekilde Alacak notu "credit note" satılan mal veya hizmetin istenilen kalite standartlarına uygun olmaması sonucu ortaya çıkan indirimler ile fiyat farklılığı gibi nedenlerle alıcının satıcıdan alacaklı olduğunu göstermek amacıyla alıcı tarafından düzenlenen bir belgedir.

27 DEBİT-CREDİT NOTE İthalata bağlı olarak satıcı tarafından düzenlenen Debit Note da (Borç Dekontu) yer alan tutarın satın alınan eşyanın gümrük kıymeti ile alakalı olması durumunda bu tutarın gümrük müdürlüğüne beyan edilerek buna ilişkin vergilerin yine gümrük idaresine ödenmesi gerekmektedir. Gümrük Yönetmeliğinin 53 üncü maddesinin 5 inci fıkrasına göre; İthal eşyasının gümrük kıymetine veya katma değer vergisi matrahına girmesi gereken, ancak gümrük beyannamesinin tescili anında beyan sahibi tarafından mevcudiyetinin bilinmesi mümkün olmayan kıymet veya matrah unsurları için, en geç söz konusu kıymet veya matrah unsurunun öğrenildiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar beyanda bulunulur ve vergileri de aynı süre içinde ödenir. Gümrük Yönetmeliğinin bu hükmüne göre gümrük beyannamesinin tescili sırasında mevcudiyeti bilinmeyen debit note tutarlarının öğrenildiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı gününe kadar gümrük idaresine beyan edilerek vergilerinin aynı süre içinde ödenmesi gerekir.

28 DEBİT-CREDİT NOTE Alıcı ile satıcı arasında düzenlenen satış sözleşmesi gereğince Credit note, alım ya da satım konusu yapılan eşyanın kıymetinde dönemsel olarak bir indirme gidilmesi şeklinde de olabilmektedir. Bu şekildeki Credit note,alıcının satıcıdan parasal iade alması şeklinde olabileceği gibi,mal alımı şeklinde de olabilir.credit notun mal alımı şeklinde olması durumunda,bu tutara isabet eden KKDF nin yatırılması gerekmektedir.

29 FİNANSMAN ANLAŞMALARI (krediler) 4458 Sayılı Gümrük Kanunu nun 28 inci maddesinin (c) bendi gereğince; ithal eşyasının satışıyla ilgili olarak bir finansman anlaşması uyarınca alıcı tarafından üstlenilen faiz giderleri, ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatından ayırt edilebilmeleri koşuluyla gümrük kıymetine dahil edilmemektedir. Bu gibi hallerde, finansmanın satıcı veya bir başka kişi tarafından sağlanmış olmasına bakılmayacaktır. Ancak, finansman anlaşmasının yazılı olarak yapılmış olması ve gerektiğinde alıcının;eşyanın, fiilen ödenen veya ödenecek fiyat olarak beyan edilen fiyattan satıldığını ve söz konusu faiz oranının, finansmanın sağlandığı ülkede o tarihte bu tür bir işlem için geçerli olan faiz oranı seviyesini aşmadığını kanıtlaması gerekmektedir.

30 FİNANSMAN ANLAŞMALARI (krediler) Bir şekil şartı olmamakla birlikte iki tarafın bulunduğu finansman anlaşmalarının genel olarak;anlaşmanın yapıldığı tarihi (finansman anlaşmalarının akreditifin açıldığı tarih veya daha önceki bir tarihte düzenlenmesi gerekir), geçerli olduğu süreyi, uygulanacak olan faiz oranını, söz konusu faiz oranının malın birim fiyatını etkilemediği hususunu ihtiva etmesi ve finansmanı sağlayan ile alan taraflarca müştereken imza altına alınması söz konusudur. Buna göre ithal edilen eşyanın kıymetinden ayrı olmak kaydıyla ve yukarıda belirtilen şartları taşıyan finansman anlaşmasından kaynaklanan ve alıcı tarafınızdan ödenen faiz giderleri ithalat sırasında eşyanın gümrük kıymetine dahil edilmeyecektir.

31 FİNANSMAN ANLAŞMALARI (krediler ) İthalatın finansmanında kullanılan ve yurtdışından temin edilen kredilerin BSMV kapsamına girmesi veya BSMV muaf olması durumunda ithalatın finansmanında kullanılan kredi karşılığında krediyi kullandıran kuruluş lehine tahakkuk eden faizin mal bedeli ile irtibatlandırılması mümkün bulunmadığından, ithalatın finansmanı için finansman hizmeti veren kurumlardan alınan kredi ister yurtiçinden isterse yurtdışından temin edilsin, krediyi kullandıran kuruluş lehine ödenen faiz, komisyon gibi giderler mal veya hizmet ifasına ilişkin olmadığından ithalatta katma değer vergisi matrahına dahil edilmemesi gerekmektedir. Ancak, katma değer vergisine tabi bir mal teslimi veya hizmetin ifasına ilişkin ödemelere bağlı olarak ortaya çıkan vade farklarının kredi işlemi ile alakalı olmaması nedeniyle KDV matrahına dahil edilmesi gerekir.

32 SATIŞ SÖZLEŞMELERİ Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kararında; (C21/91 sayılı kararı)"eşyanın satıcısı tarafından alıcısına sonradan ödeme yapabilmesi için izin verilmesi durumunda yapılacak ertelenmiş ödemenin kural olarak bir 'finansman anlaşması' niteliğinde olduğu" ; aksine bir hüküm olmadığı sürece, satıcının ödeme yapması için alıcıya belli bir zaman tanıması ve sonuç olarak ertelenmiş ödeme yapabileceği hususunun alıcı tarafından kabul edilmesi halinde, 1495/80 sayılı Tüzüğün 3 üncü maddesi gereği bu durumun "finansman anlaşması" sayılacağı, bu bağlamda ertelenmiş ödemenin, satış anlaşması dışında, alıcı ile satıcı arasından belli bir özel anlaşmaya konu olması gerekmediği ifade edilmektedir. Buna göre finansman anlaşmaları için gerekli olan koşulları taşımaları şartıyla,satış sözleşmesinde satıcının alıcıya sonradan ödeme yapma imkânı tanıması durumunda söz konusu sözleşmenin finansman anlaşması sayılması gerekmekte olup, bu işlemlerden kaynaklanan faiz ve komisyonların eşyanın kıymetine ve kdv matrahına ilave edilmemesi gerekir.

33 Royalti ve Lisans Ödemeleri Royalti ve lisans ücreti: İthal eşyasının imalatı, ihraç edilmek üzere satışı veya kullanımı ya da yeniden satışı ile ilgili hakların kullanımı nedeniyle patent, dizayn, know-how, model, marka, tescilli tasarım, telif hakkı ve imalat prosesleri gibi adlar adı altında yapılan ödemeleri ifade eder. İthal eşyasının gümrük kıymeti satış bedeli yöntemine göre belirlenirken, royalti veya lisans ücreti ödemeleri fiilen ödenen veya ödenecek fiyata aşağıdaki koşullarla ilave edilir. a) Ödeme kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olmalıdır. b) Ödeme bu eşyanın satış koşulu olarak yapılmalıdır.

34 Royalti ve Lisans Ödemeleri İthal eşyasının sadece Türkiye'de imal edilen eşyanın karışımındaki maddelerden biri veya bir parçası olması durumunda, ithal edilen eşya için fiilen ödenen veya ödenecek fiyatta düzeltme sadece royalti veya lisans ücreti bu eşya ile ilgili ise yapılabilir. Eşyanın monte edilmemiş bir şekilde ithal edilmesi ya da yeniden satılmadan önce sulandırma ya da paketleme gibi önemsiz işlemlerden geçmesi durumunda, bu, bir royalti veya lisans ücretinin ithal edilen eşya ile ilgili kabul edilmesini engellemez.. Royalti kısmen ithal eşyası kısmen de ithal eşyası ile ilgisi olmayan diğer faktörler esas alınarak belirleniyorsa (örneğin, ithal eşyası yerli ürünlerle eski ayniyetlerini kaybedecek şekilde birleştirilmişse veya royalti, alıcı ve satıcı arasındaki diğer özel finans düzenlemelerinden ayırd edilemiyorsa) royalti için bir ilave yapılması doğru olmaz. Ancak, royalti tutarı yalnızca ithal eşyası esas alınarak belirlenmiş ve ölçülebilir nitelikte ise fiilen ödenen veya ödenecek fiyata ilave yapılabilir.

35 Royalti ve Lisans Ödemeleri Bir markanın kullanılmasına ilişkin bir royalti veya lisans hakkı, a) Royalti veya lisans ücreti, aynı durumda yeniden satılan veya ithal edildikten sonra sadece önemsiz işlemden geçen eşyaya ilişkin ise, b) Eşya, ithalattan önce veya sonra yapıştırılan ve royalti veya lisans ücretinin ödendiği marka altında pazarlanıyorsa, c) Alıcı, bu tür eşyayı satıcı ile ilişkisi olmayan diğer satıcılardan temin etme özgürlüğüne sahip değilse, ithal edilen eşya için fiilen ödenen veya ödenecek fiyata ilave edilir. Bir royalti veya lisans ücretinin miktarı ithal edilen eşyanın fiyatına bağlı olarak belirleniyor ise, aksi yönde bir kanıt bulunmadığı sürece, bu royalti veya lisans ücretinin ödenmesinin kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olduğu varsayılır. Ancak, bir royalti veya lisans ücretinin miktarı ithal edilen eşyanın fiyatına bakılmaksızın belirleniyor ise, bu royalti veya lisans ücreti ödenmesinin de kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olduğu kabul edilebilir.

36 Sonradan Kontrol- FİRMALARIN HAKLARI Tebligat tarihinden itibaren bir hafta içinde yazılı olarak geçerli ve kabul edilebilir bir neden ileri sürülerek sonradan kontrolün başlama tarihinin ertelemesini talep etmek, Sonradan kontrol sırasında tespit edilen konular ve hukuki sonuçlar hakkında bilgi talep etmek, Sonradan kontrol kapsamındaki incelemelerin yapılmasını talep etmek, mesai saatleri içinde Sonradan kontrol kapsamında işyerinde yapılacak incelemelerde bizzat bulunmak veya vekilleri bulundurmak,

37 Sonradan Kontrol- FİRMALARIN HAKLARI Sonradan kontrol sonucunda nihai görüşme yapılmasını veya yapılmamasını talep etmek, Değerlendirme raporunun, değerlendirmeye tabi tutulmadan önce kendisine gönderilmesini talep etmek, söz konusu rapor hakkında 15 gün içinde görüşlerini bildirmek.

38 Sonradan Kontrol- FİRMALARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ Sonradan kontrol için esas oluşturacak gerekli her türlü bilgi, veri, kayıt, defter, belge ve diğer evrakı en kısa süre içinde vermek ve her türlü yardımı sağlamak, Yabancı dilde düzenlenmiş belgeleri ücretsiz olarak tercüme etmek,elektronik verileri ücretsiz olarak okunabilir hale getirmek, Denetçinin belgeler ile bilgi işlem veri tekniği ile tanzim edilmiş bilgi, veri, belge ve diğer evraka doğrudan veya dolaylı olarak erişiminde yardımcı olmak, Sonradan kontrolü yapan denetim elemanlarına girme ve inceleme yapmasına izin vermek, işyerlerinin her yerine

39 Sonradan Kontrol- FİRMALARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ Denetimle ilgili bilgi sahibi olan bir firma yetkilisini görevlendirmek, Sonradan kontrol kapsamında işyerinde yapılacak incelemelerde bizzat bulunmak veya vekilleri bulundurmak, Sonradan kontrolün yapılabilmesi için uygun bir çalışma ortamı ve gerekli yardımcı maddeleri bedelsiz olarak sağlamak.

40 Sonradan Kontrol- KONTROLÜN KAPANIŞI / SONUÇ Sonradan kontrol sonucunda varsa, vergilendirme için önemli olan tespitler, muhtemel vergi tutarı değişiklikleri ve yol gösterici nitelikteki tespitlerin yer aldığı değerlendirme raporu düzenlenir. Ancak, bu konularda önemli bir tespit söz konusu olmazsa, rapor düzenlenmeden bu hususun yazılı olarak kişiye bildirilmesi yeterli olur. Sonradan kontrol sonucunda, kontrolü yapan merkez denetim elemanının genel tespitlerini, değerlendirmelerini ve idarece alınması gereken önlemleri içeren idari rapor tanzim edilerek Gümrük ve Ticaret Bakanlığına sunulur. Bu rapora değerlendirme raporu da eklenir.

41 Sonradan Kontrol- KONTROLÜN KAPANIŞI / SONUÇ Sonradan kontrolü yapan merkez denetim elemanlarının düzenlediği değerlendirme ve idarî raporlar, Sonradan Kontrole ilişkin sekretarya işlemlerini yürüten birim tarafından değerlendirilerek, sonradan kontrole tabi tutulan her kişiye(firmaya) bir risk puanı verilir. Bu puanlar Birim tarafından risk değerlendirmelerinde kullanılır. Risk puanlamasında; (1) düşük riskli, (2) orta riskli ve (3) yüksek riskli durumu ifade eder. Risk puanları verilirken riskin hangi alanlara (menşe, kıymet, tarife veya Gümrük Kanunu, Kaçakçılık Kanunu, Türk Ceza Kanunu ve benzerlerine) ilişkin olduğu da belirtilir.

42 Sonradan Kontrol- KONTROLÜN KAPANIŞI / SONUÇ Sonradan kontrol sırasında soruşturmayı gerektirir bir durumun ortaya çıkması halinde ilgili mevzuat gereğince gerekli işleme başlanır ve olayın mahiyetine göre Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu,Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre işlem yapılır.

43 ÖNERİLER Sonradan Kontrol İşleminin süresinde ve sağlıklı şekilde sonuçlanması amacıyla; Gümrük beyannamesinin 7 no.lu nüshası ile muhasebe evrakları mümkün olduğu ölçüde aynı dosya içinde tutulmalı (arşivlenmeli) Muhasebe ve dış ticaret departmanları sistemsel olarak birbirine entegre olmalı Olanaklar ölçüsünde firma sistemleri ile gümrük müşavirliği sistem entegrasyonu sağlanmalı. Her aşamada gümrük müşaviri ile paylaşım içinde olunmalı

44 TEŞEKKÜRLER