Mesleki Etik ve Gıda Mühendisliği. Prof. Dr. Dilek Boyacıoğlu

Transkript

1 Mesleki Etik ve Gıda Mühendisliği Prof. Dr. Dilek Boyacıoğlu

2 Meslek Öğrenmek suretiyle veya bilim yoluyla bir konunun teorik olarak kavranmasının ve bunun için gereken becerilerin üzerine kurulmuş uygulamalardır. 2

3 Özellikler Meslek kamu amaçları ile eş anlamlıdır. Ayrıca meslek, etik kurallar ile kendi-kendine yönetilebilir. Meslek, dürüst toplum yaratma görevine sahiptir. 3

4 Meslek Tanımlarının Ortak Yönleri Özgün bilgi ve becerilerin gerekliliği, Toplumda bir grup meydana getirmesi, Uygulanmasında kuralların varlığı, Dürüst toplum yaratmada önemli işlevleri olması, Kamu yararı olması 4

5 Meslek ve Toplum Meslek sahipleri hem toplum ile hem de aynı mesleğe sahip bir grup ile sürekli temas halindedir. Mesleğin üyeleri arasındaki ilişki-dahili Toplumla olan ilişki harici İdeal hizmeti verebilmek için mesleki kuralların yanı sıra meslek ile toplum arasındaki ilişki de netleşmelidir. 5

6 Mesleğin dahili ve harici ilişkileri Eğitim ve öğretim standartları Resmi veya gayri resmi sertifikalandırma veya yetkilendirme prosedürü Etik kuralları da içerebilen uygulama kuralları Dahili Mesleğin topluma hizmet vermesi İstendiğinde mesleki yargılamaya imkan tanır. Harici 6

7 Etik Kavramı Ahlak bilimi doğru ve yanlış iyi ve kötü fazilet ve ahlaksızlık Erdem (moral), çoğu kez günlük yaşamımızda yer alan aksiyonlar ve düşüncelerin modelleri için kullanılır ve kişilerin kendi yargılarıdır. Etik ise bir başka grup tarafından hazırlanmış ve davranışları kontrol eden standart seti olarak kabul edilebilir. 7

8 Mesleki Etik ve Sosyal Değerler Mesleki etik ve yasalar çok nadir olarak birbirinden izole durumdadır. Kaçınılmaz olarak bunlar sosyal değerler ve ilkeler ile bütünleşmiştir ve kültürel olarak birbirine bağlıdır Sosyal Değerler ve İlkeler Mesleki Kurallar Mesleki Etik Yasalar 8

9 Etik Yaklaşımlar Ahlak kuralları ile uyuşmazlık Meslek kuralları Mesleki erdem rolü Etik ortam yaklaşımı 9

10 1-Ahlak kuralları ile uyuşmazlık Ahlak bilimi ahlak kavramını vurgulayarak meslekte yaşanan uyumsuzlukların önlenmesi ve bunların analizini hedefleyen bir disiplindir. Bir anlamda etik bir uyuşmazlık veya bir çatışma yok ise sorun da yok demektir. Bu yaklaşımın kuvvetli yönleri akut durumlara çözüm getirmesidir. Ancak kuşkusuz normal olmayan durumların hep göz önüne alınması da zayıf yönüdür. 10

11 2- Meslek kuralları Uygun kurallar setinin hazırlanması ve uygulanmasıdır. İstenilen ve istenmeyen davranışlar ve çatışmaların açıklanmaktadır. 11

12 3- Mesleki erdem rolü Meslekle ilgili durumlarda rol alan tüm aktörlerin görevleri ve beklentileri ile ilgili normlar hazırlanır. Buna göre ahlaki haklar ve sorumluluklara odaklanılmaktadır. Bu yaklaşımın kuvvetli yanı, belirsizliğe ve kişilerin kendi ilgi ve sorumluluklarını belirleme rahatlığına rağmen, kişiye odaklı iletişimin üzerine kurulu olmasıdır. 12

13 4- Etik ortam yaklaşımı Her üç yaklaşımı da içine alan ve bir meslek ortamının sosyalleşmesi için kullanılan şemsiye bir terimdir. Bu yaklaşımda insanlar ortamı ve ortamda insanları değiştirebilir. Bu ortama sahip bir organizasyonda mevcut etik politikaları ve prosedürleri çalışanlar tarafından kalıcı ve psikolojik olarak anlamlı algılamalar olarak paylaşılır. 13

14 Mesleki etik bilimindeki dört yaklaşımının birbiriyle ilişkisi Sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel ve doğal ortamlar Ahlaki Ortam U y g u l a m a AHLAKİ UYUMSUZLUK test test MESLEKİ KURALLAR ile yönetilir denetim AHLAKİ DAVRANIŞ denetim Ü r e t i m MESLEKİ ROLLER Bağımsız psikolojik ortamlar 14

15 Mühendislikte Etik neden gereklidir? Mühendis seçim yapmak zorundadır. Mühendislik tasarımı yaparken şu etkenler vardır; Bilimsel koşullar Ekonomik koşullar. 15

16 Etik Teorileri Erdem (virtue) - Eylemin kendisi değil de yapan açısından değerlendirmek erdem yaklaşımıdır. Görevcilik (deontology) - Eylemin doğru veya yanlış olduğunu değerlendirmek etiğe görevci bir yaklaşımdır. Sonuç (consequentalism) - Eylemin sonuçları üzerinde değerlendirme yapmak sonuç yaklaşımı 16

17 Etik Teorileri Erdem teorisi ise kim sorusunun üzerine yoğunlaşmaktadır. Bu yaklaşımda sonuçlar ve genel prensiplerin çıkarılması dikkate alınmamaktadır. Görev bazlı etik teorisi ise aksiyonun sonucunun iyi ya da kötü olması ile ilgilenmemektedir. Bu teoriye göre yarar-zarar analizi yapılmamaktadır Sonuç teorisinde yarar-zarar ilişkisi incelenmekte ve sadece sonuç dikkate alınmaktadır. Dolayısıyla bazen kabul edilemez sonuçların alınması söz konusu olabilir. 17

18 Teoriler İç İçedir Eylemi yapan ( erdem teorisi insan yapısından hareket eder.) Eylemin kendisi ( görev teorisi kuralın akılcılığından hareket eder.) Eylemin sonucu ( sonuç teorisi, karşılaştırmalı akılcılıktan hareket eder.) 18

19 Örnek Bir çocuğun marketten şekerleme çalmasının yanlışlığını ona nasıl anlatırız: 1. Yol: Çalan insanlara bakınız. Saygın insan değildirler. İnsan olmanın iyi bir yolu çalmak değildir (Erdem (virtue) teorisi) 2. Yol: Çalma eylemine bakınız: Çalmak başkalarının sahip olduğu bir şeyi almaktır. Onlar bu şeyi istediklerinde ne olacak? Ya da onlar sizin sahip olduğunuz bir şeyi aldıklarında ne olacak? O zaman siz ona sahip olamayacaksınız. Kendinize yapılmasını istemediğiniz bir şeyi başkalarına yapmayınız (Görevcilik - deontology teorisi). 3. Yol: Çalma eyleminden sonra ne olacağına bakınız. Herkes istediği bir şeyi çalarsa ne olacak? Market iş yapamayacak hale gelecek. Çalmanın sonucu toplum için kötü olur (Sonuç consequentialism teorisi). 19

20 Örnek Bovine somatotropin (BST) ineklerin süt verimini %15 oranında artırmaktadır. Ancak aynı zamanda ineklerde meme hastalıklarını da (mastitis) en az %15-45 oranında artırmaktadır. Bu hormon ABD de kullanırken, Avrupa da yasaklanmıştır. 20

21 Örnek BST örneğinde bulduğumuz gerçekler: a. BST verilen inekler ciddi şekilde hastalanmaktadır b. Etik olarak endişe duymayan üreticiler ve kullanıcılar BST den para kazanmaktadır c. Etik olarak endişe duyan üreticiler para kaybetmektedir d. Etik olarak endişe duyan üreticiler potansiyel olarak baskı altındadır. Bu gerçeklerden (a)- (b)-(c) sonuç prensipleri ile ilişkilidir (a) ve (c) zararları ifade ederken, (b) yarar göstermektedir. (d) ise görevcilik prensibi ile ilişkili iken aslında bir yasa dışı hareketi göstermektedir. 21

22 Örnek Bu gerçekler birbiriyle nasıl karşılaştırılır? İnsana karşılık hayvanın refahı? Çok basit olarak olumlu ve olumsuz gerçekleri sayarak bu teknolojiyi ret etmek gerekir. Bu değerlendirmede yasa dışı baskının ne şiddette olduğu dikkate alınmamaktadır. Bu nedenle bu değerlendirmede kurallar listesi oluşturulması önerilmektedir. 22

23 Örnek BSE krizi - Avrupa Birliği nin Gıda Etiği Toplum sağlığı ile ilgili konuların ciddiye alınmaması, Politik ve bilimsel kararlar arasındaki ilişkinin şeffaf olmaması Kazanılan yararların dar bir sektör için değerlendirilmesi 23

24 Etik Prensipleri Refah (utilitarian=yararlılık) Zarar vermeme (non-alfeasance=zararsızlık) Bireylerin kararlarına saygı (autonomy=özgürlük) Adil olma (justice=adalet) 24

25 Etik Prensipler Refahın değerlendirmesi oldukça karmaşıktır. Daha iyi bir gıda mı yoksa çevre için daha iyi bir gıda mı? Sorusunun yanıtın kimin vereceği net değildir. Örneğin GMO gıda tartışmaları gibi... Zararsız olma kim için sorusunu ortaya koyar; çünkü bazen bir tür için zararsız bir ürün veya teknoloji diğer bir tür için zararlı olabilir. Örneğin BST gibi... 25

26 Etik Prensipler Özgürlük veya bireylerin kararlarına saygı gösterme prensibi gıda etiği konusunda özellikle tüketicilerin bilme hakkı ve gıda sanayinin etiketleme duyarlılığı konularıyla örtüşmektedir. Gıda etiketlerinde GMO içerir ibaresinin yer alması gibi ve tercih ya da seçim hakkının bireylere ait olması bu prensibin uygulanmasına örnek olarak verilebilir. 26

27 Etik Prensipler Adil olma prensibi ise politikalarla ilişkilidir. Örneğin gıda kaynaklarının üçüncü dünya ülkelerindeki kıtlığı ve öte yandan dünya ticaretinin küreselleşmesi sonucu birinci dünya ülkelerinde artması ve aslında ülkelerin gruplara ayrılması adalet prensibi ile ilişkilidir. İnsanların gıdaya erişme hakkı, çevrenin dengeli olarak korunması, doğal kaynakların yönetimi ve kullanımı ve sürdürülebilir kırsal kalkınma konularında FAO nun rolü tamamen etik prensiplerinin üzerine kuruludur. 27

28 Mesleki Kurallar Bu kurallar, üyelerin genellikle kanunlarla belirlenmiş standartlarından daha yüksek standartlara uymasını gerektirir. Meslek kurallarının kullanımı mesleğin toplum ile ilişkisini düzenlerken aynı zamanda kendi içinde öz yönetimini de kolaylaştır. Bu anlamda meslek sahiplerinin yetenekli ve güvenilir olmaları ve aynı zamanda mesleğin yüksek standartlara ulaşmasını sağlamaları konusunda bir güvence veren araçlardır. 28

29 Mesleki Kurallar-ETİK Mesleki kurallar, etik davranışları özendirecek ve meslek sahipleri için uygun bir ortam hazırlayacak ve büyük bir sistemin sadece bir kısmı olarak dikkate alınmalıdır. Mesleki etik kurallarının var olması sürekli olarak ahlaki davranışları da geliştirecek anlamında ya da ahlaklı insanların olacağı demek değildir. Etik davranışlar teşvik edilmedikçe, uygulanmadıkça ve zorlanmadıkça etik kurallar var olsa da etkin olması beklenmemelidir. 29

30 Mühendislik Etiği Mühendisler, mühendislik mesleğinin namusunu, haysiyetini ve itibarını I: Birikim ve maharetlerini insanlığın iyiliğinin zenginleştirilmesi için kullanarak, II: Dürüst ve tarafsız şekilde topluma ve iş verenlerine sadakat ile hizmet ederek, III: Mühendislik mesleğinin itibarını ve rekabetini artırmak için çaba sarf ederek, IV: Kendi disiplinlerindeki mesleki ve teknik STK ları destekleyerek muhafaza etmek ve yükseltmek zorundadır. 30

31 Mühendislik Etiği-temel kurallar 1. Mesleki görevlerini yerine getirirken toplumun iyiliğini, güvenliğini ve sağlığını en üst düzeyde tutacaklardır. 2. Mühendisler sadece kendi yetkinlik alanlarında hizmet vereceklerdir. 3. Mühendisler, topluma sadece tarafsız ve gerçekçi bir yaklaşımla açıklama yapmalıdırlar. 4. Mühendisler, mesleki konularda iş veren veya müşteriye güvenilir vekiller olarak davranacak ve çıkar çatışmasından sakınacaklardır. 5. Mühendisler, mesleki saygınlıklarını hizmetlerinin yararı üzerine kuracak ve diğerleri ile adil olmayan şekilde rekabet etmeyeceklerdir. 6. Mühendisler, mesleğin namusunu ve haysiyetini zenginleştirecek ve muhafaza edecek şekilde davranacaklardır. 7. Mühendisler kariyerleri süresince mesleki gelişmelerini sağlayacak ve gözetimlerinde olan mühendislerin kişisel gelişimlerine fırsatlar sağlayacaklardır. 31

32 Gıda Etiği Tarımsal anlamda sürdürülebilirlik ile ilgili etik tartışmaları da yine bu sorumlukların parçası olarak düşünülebilir. Tarımın bölgesel pazarlardan ziyade küreselleşmenin sonucu dünya pazarına yayılması ikilemi Hayvanların refahı/mutluluğu konusunda da ikilemler Biyoteknolojik olarak üretilmiş tarımsal ürünlerin çevreye, özellikle biyo-çeşitlilik anlamında, zararının olabilmesi bir ikilemi Küresel olarak ve büyük yatırımları olan modern teknolojinin kullanımının yarattığı ikilem 32

33 Tarım etiği, biyo-etik ve gıda etiği (Etik Matriksi) Refah Özgürlük Adalet Canlılar Koruma Biyolojik çeşitlilik Sürdürebilirlik Üretici Yeterli gelir ve çalışma koşulları Adapte olma veya olmama serbestliği Adil ticaret kuralları ve uygulamaları Tüketici Gıda güvenliği ve gıdanın kabul edilebilirliği Seçim yapma (örnek: etiketleme) Dünyanın her yerinde gıdayı satın alma gücünün yetmesi 33

34 Gıda Etiği Gıda sanayi, insanları beslemek için var olan ve çoğu kez piyasaya önderlik eden markaların medya imajlarını, süpermarket ve ayak-üstü restoranları da kapsayan bir sanayidir. Bu sanayi kuşkusuz çok sayıda farklı iş kollarını da içermektedir ve yöneticilerin istek ve kararları doğrultusunda işlevler kazanmaktadır. Ancak herhangi bir gıda işletmesinin istek ve kararlarına yön veren yöneticiler/sahipleri aslında sadece firmanın değil, bütün anlamda gıda sanayini de etkilemektedir. 34

35 Gıda Etiği Pek çok diğer sektörde olduğu gibi gıda sanayi de toplumla etkileşim halindedir. Özellikle 19.yüzyıldan beri gıda sanayi dünyada sürekli olarak büyüme göstermiş ve bugün uluslar arası pazarlara sahip olan bazı şirketler ekonomik ve politik güç kazanmıştır. Bazı gıda şirketleri diğer iş kolları ile simbiyotik yaşama başlamıştır Aslında sanayinin moral (erdem) ve etik değerleri yöneticilerinin özelliklerini taşımaktadır. 35

36 Gıda Etiği Tüketiciler gıda sanayine giderek bağımlı hale geldikçe sanayinin liderleri bu haklara saygı göstermeyi öğrenmek zorundadır. Toplumsal olarak sorumluluklar taşımakla beraber gıda sanayinin varlığı kuşkusuz kar yapmak amacıyladır. Bir firmanın sadece kar yapmak amacıyla varlığını sürdürmesi sadece kendisi için iyi olup ve diğerleri için iyi olmayacağı için bu refah prensibinden sapma göstermekte ve etik ikilem ortaya çıkmaktadır. 36

37 Gıda Etiği Tarladan çatala uzanan gıda sistemi içinde yer alan bir firma sadece firma çıkarlarının ötesinde toplumla erdem değerleri ile etkileşime girmeli ve sosyal sorumluluklara sahip olduğunu göstermelidir. Tüketicilerin etik konusunda bilinçlenmeleri ve politik-sosyal güçler kazanmaları gıda sanayi üzerinde baskı oluşturarak insanlara ve çevreye sorumlu davranmalarına yol açacaktır. 37

38 Gıda Etiği Haksız kar amaçları ile bilerek yapılan gıda hileleri 19. Yüzyıl - Sir Sinclair in The Jungle adlı kitabında bozulmuş etin konserve yapılarak insanlara nasıl satıldığı 21. Yüzyıl - Çayın ve kahvenin kömür ile, peynirin kırmızı boya ile boyanması, toz kırmızı biberin kiremit tozu ile, kimyonun süpürge sapı tozu ile, salepin kitre zamkı tozu ile, tereyağının patates ile, toz ve kavrulmuş kahvenin kuru fasulye/nohut ile tağşişleri İhracattan geri dönen ürünler? Aslında gıda ile ilgili tüketiciyi ve toplum sağlığını koruyan yasalar mevcut olmasa, bu aldatmaların ne boyutlara ulaşacağını düşünmek bile ürküntü vericidir. 38

39 Gıda Etiği Dünyadaki tüm insanların gıdaya erişme hakları konusunda yaşanan ikilem İnsanların sağlığı ve refahı için gıda haklarını erdem değerleri içinde olarak yorumlarsak; Gıda şirketlerinin tüketicilerin sağlığını teşvik etmelerini etik bir zorunluluk olarak kabul edebilir miyiz? Tüketicilerin yeterli şekilde eğitimlerinin sanayi tarafından sağlanmasını aynı kapsam içinde değerlendirebilir miyiz? 39

40 Gıda Etiği Pek çok batı ülkesinde besleyici ve sağlık için yararlı gıda bulunurken aynı zamanda bu özellikleri taşımayan gıda da mevcuttur. Sadece kar amaçları güden ve güvenlik ile beslenme faktörlerinin dışında faktörlerle ürettiği gıdanın satışını teşvik eden bir üretici için etik sorular doğabilir. 21. Yüzyılda bilimsel gelişmeler gıda üretimine yansıdıkça, gıda etiği bilimsel gerçeklerin teknolojik gelişmelere dönüşümünde etkin olarak yer almalı ve etikbazlı teknoloji değerlendirmesi yapılmalıdır. 40

41 Gıda Etiği İnsanların gıdaya erişme hakları konusunda yaşanan bir diğer ikilem ise küresel anlamda yaşanan eşitsizliklerdir. Örneğin sadece İngiltere de ortalama bir süpermarkette 40,000 çeşit ürün vardır. Tüketicilerin bu kadar çeşit gıdaya gerçekten ihtiyacı var mıdır? Ya da %20 oranında daha az olsa bu durum refahlarını etkileyecek midir? Buna karşın özellikle III.Dünya ülkelerinin gıda kaynakları gelişmiş ülkelerin mutfaklarında kullanılırken, bu ülkelerde insanlar gıdaya ne derece erişebilmektedir? 41

42 Gıda Etiği Aslında batı ülkelerinde çeşitlilik artışı bir anlamda gerekli enerji miktarının çok üstünde gıda tüketimine yol açarak obezite artışına da sebep olması aslında bir diğer prensip ile etik ikilem ortaya çıkarmaktadır (zararsızlık). Batı ülkelerinde yemeğe hazır gıdaların çeşitliliğindeki artış ise insanların yaşam şekillerinde değişime yol açması ve gıda sanayine daha çok bağımlı hale gelmesine yol açması nedeniyle etik tartışmaların içinde değerlendirilmektedir. 42

43 Gıda Etiği Nutrasötiklerin veya fonksiyonel gıdaların ilaç veya gıda kapsamında mevzuatının olması gerektiği Gıda reklamlarında çocukların hedef alınması ve böylece yaşamları boyunca yapacakları gıda seçimi üzerinde etkili olunması Okullarda gıda hizmetleri için ticari olarak yerleşen firmaların etik ve erdem yaklaşımları 43

44 Gıda Etiği Ulusal yemek kültürlerinin sosyal ve psikolojik değerleri ve uluslar arası ayak-üstü zincirlerin diğer kültürlerin yapısına girmesiyle meydana getirdikleri değişimler Süpermarket zincirlerinin küresel anlamda güçlerinin artışı ile gıda kaynaklarının sadece birkaç ticari organizasyonun eline geçmesi 44

45 Gıda Etiği Gıdaların güvenli oluşu ile ilgili etik ikilemler Tüm dünyada gıdaların güvenli olmasından devletler sorumludur. Gıda güvenliği konusunda hükümetlerin politikalarının etik değerlendirmesi için iki farklı felsefe yaklaşımı önerilmektedir: bilgilendirerek onay alma optimizasyon 45

46 Gıda Etiği Bilgilendirerek onay alma yaklaşımında riskler diğerleri üzerine ancak bilgilendirme ve kabul alınırsa yüklenilebilir. Buna karşın diğer yaklaşım ise risk ve yarar arasındaki alış-verişin bir anlamda optimize edilmesidir. Pestisit kullanımı-sonuç etik teorisi Zarar/Yarar ilişkisi değerlendirilerek iddia edilen sağlık risklerine rağmen tüm dünyada kullanılmaktadır. Pestisitlerin kullanımı ile daha ucuz gıda üretimi, gıda kayıplarının azalması ve üretici için ekonomik oluşu avantajlar olarak kabul edilmektedir. 46

47 Sonuç Gıda, insanların tüketimi için yaşamlarını sürdürebilmeleri için üretilmekte ve insan sağlığını direkt olarak etkilemektedir. Gıda maddeleri hangi ülkede üretiliyorsa o ülkenin kanunlarına veya yönetmeliklerine göre uygunluk taşımalıdır. Ancak gıda ile ilgili yönetmelikler veya kanunlar bazı koşullarda çok net değildir Özellikle yeni teknoloji ürünleri söz konusu olduğunda yeterli de olmayabilir. Ayrıca gıda yönetmelikleri oldukça dinamik yapıdadır. 47

48 Sonuç Teknolojideki ve analitik metodolojideki gelişmeler nedeniyle değişime maruz kalabilir. Bu nedenle çeşitli pozisyonlardaki -özel sektör, kamu, araştırma- gıda mühendislerinin gıda mevzuatının gerekiyorsa revize edilmesi için çeşitli kanalları zorlaması gereklidir. Gıda mühendisleri bu sorumluluğu taşımaktadırlar. 48

49 Sonuç Gıda mühendisleri gıdanın insan sağlığına zarar vereceği bilgisine sahip olduğunda bir yandan firmaya ait bilginin gizliliği bir yandan da topluma olan temel sorumluluklarının yerine getirilmesi ikilemini yaşabilirler. Ayrıca bazı durumlarda iş verenin kendilerinden almasını istediği bir karar meslektaşlarının kariyerlerini olumsuz olarak etkileyebilir. Bazen ise yönetimin baskısı altında kalıp bilimsel gerçeklere ters düşebilecek kararlar almaları veya aksiyonlarda bulunmaları için baskı altında kalabilirler. Danışman konumundaki gıda mühendisleri ise birbirine rakip firmalara danışmanlık verdiğinde sıklıkla sorunlar ortaya çıkabilmektedir. 49

50 Sonuç Kuşkusuz mühendisler örnekleri sunulan etik sorunlar ve ikilemler ile karşılaştıklarında peki, şimdi ne yapmalıyım? sorusunu soracaklardır. Çok rahatsız edici durumlar yaşadıklarında, örneğin insan sağlığı söz konusu ise, istifa edip ayrılmayı tercih edenler olabilir. Bu gibi ağır vakalar sonucu ne yazık ki bazı mühendisler mesleğine saygısına zarar verebilecek etik sorunlar yaşayabilir. 50

51 Sonuç Ancak ülkemizde herhangi bir meslek için meslek kurallarının veya özgün olarak etik kuralların geliştirilmesi henüz zorunlu değildir. TMMOB genel anlamda mesleki davranış ilkelerini yayınlamıştır, buna göre topluma, doğa ve çevreye, işverene-müşteriye, mesleğe meslektaşa ve kendilerine karşı sorumluklar tanımlanmıştır. Gıda Mühendisleri Odası nın Gıda Mühendisliği meslek kurallarını geliştirmesi ve üyelerine etik sorunları ve çözümlerini kapsayacak şekilde bir taslak kılavuz hazırlamıştır. 51

52 İlkeler Mesleğimin değerini ve saygınlığını yansıtacak şekilde faaliyette bulunacağım. Mesleğimin standartlarını korumak ve mesleğimin etkisini ve yararlarını genişletmek için uygun şekilde faaliyette bulunacağım. Meslek sayesinde kazanılan kişisel güvene saygı duyacağım. Mesleki anlamda bir beyanda ve öneride bulunurken nesnel ve adil olacağım. Gıdanın sağlıklı ve güvenilir oluşunu güvence altına alacak en uygun vasıtalar ile gerekli yasal adımları atacağım. 52

53 İlkeler Meslektaşlarımın doğruluğuna ve kişiliğine zarar verecek haksız/hatalı beyanlardan kaçınacağım. Meslektaşlarımı (astlarımı) mesleki anlamda yönlendirme sorumluluğuna vakıf olacağım. Çevreye karşı sorumluluk taşıdığımın farkında olacağım. Öğrencilere karşı sorumluluk taşıdığımın farkında olacağım. Mesleki yetkinliklerimi sürekli geliştirme sorumluluğunda olacağım. 53