Termal Sularýn Radyoaktivite ve Kimyasal Ýçeriklerinin Ýncelenmesi; Ýzmir, Seferihisar Bölgesi Örneði

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Termal Sularýn Radyoaktivite ve Kimyasal Ýçeriklerinin Ýncelenmesi; Ýzmir, Seferihisar Bölgesi Örneði"

Transkript

1 Ekoloji 19, 76, (2010) doi: /ekoloji Termal Sularýn Radyoaktivite ve Kimyasal Ýçeriklerinin Ýncelenmesi; Ýzmir, Seferihisar Bölgesi Örneði Berkay CAMGÖZ 1*, Müslim Murat SAÇ 1, Mustafa BOLCA 2, Fulsen ÖZEN 2, Özlem Ege ORUÇ 3, Neslihan DEMÝREL 3 1 Ege Üniversitesi, Nükleer Bilimler Enstitüsü, Bornova, Ýzmir-TÜRKÝYE 2 Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü, Bornova, Ýzmir-TÜRKÝYE 3 Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Ýstatistik Bölümü, Buca, Ýzmir-TÜRKÝYE *Corresponding author: berkay.camgoz@ege.edu.tr Özet Jeotermal alanlardan çýkan suyun çevredeki çay, dere, ýrmak vb. akarsulara akmasý ve bu su kaynaklarýndan da tarým arazilerinin sulanmasý sonucunda tarým alanlarý termal suyun zararlarýndan baþta bor elementi olmak üzere olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu çalýþmada, Seferihisar Doðanbey fay hattýnda yer alan termal sular çalýþma alanlarý olarak seçilmiþtir. Temmuz 2005-Aralýk 2007 tarihleri arasýnda aylýk periyotlarla, belirlenen istasyonlardan su numuneleri alýnmýþtýr. Sularda radon ölçümleri kollektör yöntemi kullanýlarak yapýlmýþtýr. Ayrýca ilave olarak sularda kimyasal olarak ph, Elektrik geçirgenlik deðerleri, Na 2 CO 3, Na +, K +, Ca ++ + Mg ++, Cl -, HCO 3-, SO 4 = ve B (Bor) analiz edilmiþtir. Cumalý istasyonu termal sularýnda radon konsantrasyonlarýnýn 0,1-16,67Bq/L, Karakoç Ýstasyonu termal sularýnda radon konsantrasyonlarýnýn 0,29-10,26Bq/L, Doðanbey 1 Ýstasyonu termal sularýnda radon konsantrasyonunun; 0,33-56,36Bq/L ve Doðanbey 2 Ýstasyonu termal sularýnda radon konsantrasyonu; 0,34-7,7Bq/L arasýnda deðiþtiði gözlenmiþtir. Özellikle radon deðerlerinin çalýþma boyunca deðiþkenlik göstermesi periyodik radon ölçümlerinin gerekliliðini ortaya koymuþtur. Anahtar Kelimeler: Bor, kimyasal içerik, radon, termal su. Investigation of Radioactive and Chemical Contents of Thermal Waters; Izmir Seferihisar Region Representative Abstract Agricultural terrains which are spontaneously irrigated by geothermal waters are affected by harmful contents of those waters especially boron. In the present study, Seferihisar-Doðanbey Fault zone where thermal waters are exist, were selected as study area. In date interval July 2005-December 2007, water samples were collected in a month period from determined stations. Radon measurements in water samples were performed by using collector method. Also analysis of ph, EC (electrical conductivity), Na 2 CO 3, Na +, K +, Ca ++ +Mg ++, Cl -, HCO 3-, SO 4 = and B (Boron) have performed for those water samples. It is observed that radon changes for Cumalý Station in interval of 0.1Bq/L-16.67Bq/L, for Karakoç Station in interval of 0.29Bq/L-10.26Bq/L, for Doðanbey1 Station in interval of 0.33Bq/L Bq/L, for Doðanbey 2 Station in interval of 0.34Bq/L-7.7Bq/L. Unstable variations of radon values provide requirement of periodical radon measurements along the study. Keywords: Boron, chemical content, radon, thermal water. Camgöz B, Saç MM, Bolca M, Özden F, Oruç ÖE, Demirel N (2010) Termal Sularýn Radyoaktivite ve Kimyasal Ýçeriklerinin Ýncelenmesi; Ýzmir, Seferihisar Bölgesi Örneði. Ekoloji 19, 76, (doi: /ekoloji ) GÝRÝÞ Jeotermal kaynaklar arazi topografyasýna baðýmlý olarak, drenaj aðlarýyla arazide yüksek alanlardan çukur alanlara doðru akarak oralarda alkalilik, tuzluluk, sertlik vb. kimyasal; koku, renk, tat, görünüþ vb. fiziksel özellikleri deðiþimi yanýnda, askýda bulunan organik ve inorganik maddelerde zamanla çökelerek birikim ve dip çamuru oluþumlarýyla su ve toprak kirliliðine neden olmaktadýrlar. Doðal ortama deþarj olan bu maddeler zamanla çevredeki ekosistemin dengesini bozarlar. Termal sular yeryüzünün derinliklerinden çýkýp yüzeye ulaþmaktadýr. Yüzeye çýkan su, yeraltý kayaçlarýna ve topraklara temas ederek farklý elementleri de beraberinde taþýr. Halkýn yaygýn olarak kullandýðý ve tarým alanlarý içerisinde kaynaklanan bu sularýn kimyasal ve radyoaktivite içeriklerinin bilinmesi önemlidir. Geliþ: / Kabul: No: 76, 2010

2 Termal Sularýn Radyoaktivite ve Kimyasal Ýçeriklerinin Ýncelenmesi... Ekoloji Termal yeraltý sularý ülkelerin deðerli doðal kaynaklarýndan biridir. Isýtma ve turizm amaçlý olarak deðerlendirilmeleri yaygýn olmakla birlikte seracýlýkta ve kurak mevsimlerde tarýmsal sulamaya pek uygun olmasalar da bitki sulamada kullanýlýrlar. Bu sularýn içerikleri geçtikleri bölgelerin jeolojik yapýsý tarafýndan belirlenmektedir. Ýçerik bakýmýndan doðal olan çalýþma alanýndaki termal sularda kimyasal içerik tarým ya da su kalitesi açýsýndan önemlidir. Fakat sudaki radon içeriði insan saðlýðýný da yakýndan ilgilendirmektedir. Bu sular üzerine kurulmuþ kaplýcalardan ya da sularýn doðal oluþum bölgelerinden faydalanan halk belli bir düzeyde radona maruz kalýr. Radyoaktif bir gaz olan radon solunumla vücuda alýndýðýnda iç ýþýnlama oluþturmaktadýr. Dünyadaki akciðer kanserlerinin sebepleri arasýnda radon önemli bir yer tutmaktadýr. (Wichmann et al. 2002) Yeraltý sularý geçtikleri kayalardaki radyoaktif maddeleri çözündürerek radyoaktif özellik kazanýr. Yeraltý sularýnda rastlanan belli baþlý radyoaktif elementler K 40 Rb 87 Th 235 U 235 ve U 238 dir. Ayrýca U 238 in bozulmasý sonucunda ortaya çýkan Ra 226, Rn 222 (radon) yer altý sularýnda bulunmaktadýr. Radon anomalileri toprak gazýnýn fay kýrýklarý boyunca çýkýþý ile iliþkilidir (Ereeþ 1994, Aslan 1995, Kumbur and Zeren 1997). Radon (Rn), yerkürede en az rastlanan elementlerden biridir. Kimyasal yönden inert olmasýna karþýn radyoaktif özelliði nedeniyle önemlidir. Atom numarasý 88, kütle numarasý 210'dan 230'a ve yarý ömrü 10-3 saniyeden 1620 yýla kadar deðiþmektedir. (Þahinci 1986). Jeotermal sular geçtikleri yörelerdeki kireç taþlarýný çözerek Ca(HCO 3 ) 2 þeklinde litosfer yüzeyine taþýmýþlar ve atmosfer sýcaklýðý sonucu buralarda çökelerek traverten oluþumlarýna neden olmuþlardýr. Suda çözünebilir toplam tuz içeriðinin çok fazla olmasý, derinliklerden gelen sýcak sularýn NaCl içermesi ve bu sularýn yüzeyde buharlaþmasý ve soðumasý sonucu tuzlarýn yeniden kristalize olarak yoðunlaþmasýndan kaynaklanýrken, arazi yüzeyinde tuz-kalker kabuðu oluþumuna neden olmuþtur (Altýnbaþ ve Bolca 1995). Jeotermal kaynaklar çok iyi çözücülüðü nedeni ile kaynaklandýðý arazinin bileþimine baðlý olarak içeriðinde çözünebilir tuzlarý ve aðýr metalleri yoðun olarak bulundururlar. Bunlar çevredeki akarsu, yer altý su kaynaklarý ve topraklarý zamanla kirleterek onlarýn kullanýlamaz hale gelmelerine neden olurlar. Jeotermal kaynaklarýn iyi bir çözgen olmasý sonucu içeriðinde ayrýmlý oranlarda çözünebilir tuzlar ve aðýr metaller yoðunlaþýr. Kirlenen sularda canlý yaþamý için çok önemi olan fotosentez ve solunum iþlevleri bozulur ve sonuçta topraklarýn dinamizmini saðlayan iyon dengeleri altüst olur (Altýnbaþ ve Bolca 1995) Jeotermal sular çevredeki hayvan, bitki ve tarýmsal atýklarýn organik maddelerince yoðunlaþýr. Askýda bulunan bu organik maddeler zamanla alýcý ortamlara doðru, doðrudan veya dolaylý yollardan taþýnarak oralarda birikimlere ve dip çamuru oluþumlarýna neden olurlar. Dip çamuru oluþumlarýnda metan gazý ve toksik maddelerin artýþý söz konusudur (Altýnbaþ ve Bolca 1995). Karakoç kaplýca sularý, çamur ve açýk kaynak sularý, Doðanbey sularý, Cumalý ýlýcasý, Cumalý Gelinboðan ve Ahmetçi kaplýcalarýn sularýnýn sýcaklýklarý birbirine yakýndýr. Tuzluluk dereceleri ise bazý farklýlýklar göstermektedir. Karakoç kaplýcasý civarýndaki kaynaklarda 5g/L sodyum klorür bulunmaktadýr. (Yenal ve ark. 1975). Seferihisar'ýn Doðanbey kaynak sularý 6,5g/L tuz ihtiva etmektedir. Ýzmir, Seferihisar, Cumalý ýlýcasý ve o çevrede bulunan Gelinboðan ve Ahmetçi kaplýcalarý da aþaðý yukarý ayný özellikleri taþýmakta olup sodyum klorür miktarý 18g/Ldir. Sýcaklýklar ise 60ºC ile 70ºC arasýndadýr. (Yenal ve ark. 1975). Çalýþma alaný topraklarý kumlu týn niteliðindedir. ph'ý nötr-orta alkali, kireç içeriðince tüm pedonlar çok kireçli ile çok kireçli marn, suda çözünebilir toplam tuz içeriði bakýmýndan %0,85-%3,00 arasýnda ve çok yüksek tuzlu topraklar olarak tanýmlanýrlar. Tüm horizonlarda bir tuz birikimi söz konusudur (Altýnbaþ ve Bolca 1995). Ortamdaki tuz ve Na + iyonu baþatlýðý mikrobiyal aktiviteyi yavaþlatýp, redüksiyon ortamý oluþturduðundan organik madde ayrýþmasý yavaþlamýþ ve sonuçta toprak yüzeyi ve derinliklerde organik madde birikimi yoðunlaþmýþtýr. Seferihisar sýcak su kaynaklarý (Seferihisar- Cumaovasý) Ýzmir ve Urla üzerinden güneye uzanan paralel faylarýn arasýndaki jeolojik oluþumlardadýr (Yenal ve ark. 1975). Karakoç sularý, konglomera, gre, kill-marn ve volkan tüflerini bir arada bulunduðu bir yükseltide birkaç yerden çýkmaktadýr (Yenal ve ark. 1975). Cumalý ve Doðanbey maden sularýnýn batýsýndaki kretase filiþlerinin (killi, þist, gre, kristalen kalker, kongeromera) bulunduðu yükseltinin doðu yamaçlarýnda neojenlerin üzerindeki alüvyonlarýn bulunduðu sahadadýr. Riyolitler arasýndan gelen sular birbirine yakýn birçok No: 76,

3 Ekoloji Camgöz ve ark. kaynaktan çýkmaktadýr. Cumalý ýlýcalarý ile Doðanbey eski deðirmen kaynaklarý civarýnda, jeolojik etüdlerde yapýlan sondaj ile 500m de ve farklý derinlikte kýzgýn buharlara çok sýcak sulara rastlanmýþtýr (Yenal ve ark. 1975). MATERYAL METOT Seferihisar bölgesi jeotermal sularý kimyasal içerik ve radon aktivite konsantrasyonlarý yönünden incelenmiþtir. Temmuz 2005 ile Aralýk 2007 tarihleri arasýnda Seferihisar'da dört istasyondan aylýk olarak su numuneleri alýnmýþtýr. Arazi çalýþmalarý Seferihisar-Doðanbey (Þekil 1) fay zonu boyunca, termal sularýn gözlendiði yerlerde gerçekleþtirilmiþtir. Çalýþma boyunca Seferihisar'da, Cumalý (38º07" 23'N; 26º54"36'E), Karakoç kaplýcalarý (38º05"43'N; 26º55"02'E) ve Doðanbey'deki (38º05"94'N; 26º54" 38'E) termal sular civarýnda aylýk periyotlarla termal su örnekleri alýnmýþtýr Su örneklerinde radon ölçümleri Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü'nde, kimyasal analizler Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü'nde yapýlmýþtýr. Termal Sularda Radon Ölçümleri Termal su istasyonlarýnda örnekleme iþlemi suyun çýktýðý ana kaynaktan 100ml þiþelere alýnarak yapýlmýþtýr. Þiþedeki su köpürtülerek, radon gazý ve ürünleri içinde bakýr disk bulunan kollektör odasýna aktarýlmýþtýr. Aktarma iþlemi sonucunda Þekil 2 de görüldüðü gibi, kollektör odasýna 600 voltluk bir potansiyel uygulanmýþtýr. Kollektör odasýnda radon ve ürünleri arasýnda dengenin oluþmasý için 4 saat kadar bekletilme süresi uygulanmýþtýr. Bu süre sonunda bakýr disk üzerine biriken radon ve ürünleri, ZnS (Ag) sintilasyon alfa dedektöründe sayýlmýþtýr. Sistemin verim deðeri (Kumru 1992) kullanýlarak sonuçlar Bq/L olarak verilmiþtir. Termal Sularda Kimyasal Ölçümler Su örneklerinde buharlaþma kalýntýsý hesap yoluyla (Richards 1954) bulunmuþtur. Araþtýrmada alýnan su örneklerinde ph ölçümü cam elektrotlu Beckman ph-metresi kullanýlarak yapýlmýþtýr (Merck 1973). Sulardaki elektriksel geçirgenliðin saptanmasýnda direkt gösteren köprü cihazý (Solu Bridge) kullanýlmýþ ve geçirgenlik deðeri mho/cm (ECx10 3 ) olarak belirlenmiþtir (Richards 1954). Örneklerdeki suda çözünmüþ Na + ve K +, miktarlarýnýn belirlenmesinde Na için 590 μm, K için ise 770 μm dalga boyunda ayarlý alev spektrofotometresi (flamefotometre) kullanýlmýþtýr. Ca ++ + Mg ++ analizinde örnekler Eriocrom Black T. Ýndikatörü kullanýlarak renklendirilmiþ, EDTA 80 Þekil 1. Çalýþma alanýnýn uydu görüntüsü. Þekil 2. Radon ölçümlerinde kullanýlan kollektör metodu þemasý. (Etilen Diamin Tetra Asetikasit) çözeltisi ile titrasyonu yapýlmýþtýr. Cl - analizinde ise su örnekleri potasyum kromat (K 2 CrO 4 ) çözeltisi ile renklendirilerek, gümüþ nitrat (AgNO 3 ) çözeltisiyle titrasyonu yapýlmýþtýr (Richards 1954). Su örneklerindeki CO = 3 ve HCO 3- iyonlarýnýn belirlenmesinde metil oranj ve fenol fitaleyn indikatörleri kullanýlarak hidroklorik asit (HCl) çözeltisiyle titrasyonu yapýlmýþtýr. SO 4= iyonlarýnýn belirlenmesinde gravimetrik yöntem kullanýlmýþtýr. Su örnekleri metil oranj indikatörü ile renklendirilmiþ, ýsýtýlarak belli bir hacme düþmesi saðlanarak üzerine BaCl 2 çözeltisi ilave edilmiþtir. Elde edilen çözelti filtre kaðýdýndan süzülmüþ ve içersindeki tuzlarýn uzaklaþtýrýlmasý için kaynatýlmýþ saf su ile yýkanmýþtýr. Yýkanmanýn kontrolü süzüklerde AgNO 3 çözeltisi ile yapýlmýþtýr. Filtre kaðýtlarý önceden darasý alýnmýþ porselen krozeler yerleþtirilerek, kül fýrýnýnda yakýlmýþ ve tekrar tartýmý yapýlmýþtýr (Merck 1973). Su örneklerinde Bor elementinin saptanmasýnda Azomethin-T yöntemi kullanýlmýþtýr. Su örnekleri içerisine amonyum asetat (NH 4 OC), Na-EDTA ve glasiyel asetik asitten oluþan tampon çözelti ve Azomethin- T çözeltisi ilave edilerek 420 nm de kolorimetre de No: 76, 2010

4 Termal Sularýn Radyoaktivite ve Kimyasal Ýçeriklerinin Ýncelenmesi... Ekoloji okumasý yapýlmýþtýr. Ýstasyonlardan alýnan su örneklerinde ve yerinde yapýlan ölçüm sonuçlarý tablo ve grafik halinde verilmiþtir BULGULAR Termal Sularda Radon Ölçüm Sonuçlarý Cumalý Ýstasyonu termal sularýnda radon konsantrasyonlarýnýn 0,1-16,6Bq/L, Karakoç Ýstasyonu termal sularýnda radon konsantrasyonlarýnýn 0,3-10,2Bq/L, Doðanbey 1 Ýstasyonu termal sularýnda radon konsantrasyonunun; 0,3-56,3Bq/L ve Doðanbey 2 Ýstasyonu termal sularýnda radon konsantrasyonu; 0,3-7,7Bq/L, arasýnda deðiþtiði gözlenmiþtir. Araþtýrma Alanýndaki Jeotermal Sularýn Kimyasal Özellikleri Araþtýrma alanýnda yer alan jeotermal kaynaklarýn fiziksel ve kimyasal özellikleri, yöre oluþumlarýna baðýmlý olarak birbirlerine benzerlik göstermektedirler. Örneklemenin yapýldýðý zaman süresince; termal sularýn ya doðrudan yerin derinliklerinden geliþi veya yüzeye yakýn yörelerde akýþa geçiþleri nedeniyle sýcaklýklarýn farklý olduðu belirlenmiþtir. Cumalý Ýstasyonu termal sularýnda ph deðerinin 5,2-6,6 arasýnda, Elektrik Geçirgenliðinin μmho/cm arasýnda, Cl - deðerinin 126,7-236,7me/L arasýnda, SO = 4 deðerinin 16,3-60,4me/L arasýnda, - sýcaklýk deðerinin 55-73ºC arasýnda, HCO 3 deðerinin 5,4-35,4me/L arasýnda, toplam anyon ve toplam katyon deðerinin 210,1-286,44me/L arasýnda, Ca + Mg deðerinin 14,32-23,62me/L arasýnda, K + deðerinin 3,81-88,38me/L arasýnda, Na + deðerinin 103,4-221,3me/L arasýnda, Ca ++ deðerinin 14,3-23,6me/L arasýnda, deðiþtiði gözlenmiþtir (Þekil 3-7). Karakoç Ýstasyonu termal sularýnda ph deðerinin 6,0-7,3 arasýnda, Elektrik Geçirgenliðinin μmho/cm arasýnda, Cl - deðerinin 18,9-235,9me/L arasýnda, SO = 4 deðerinin 13,5-25,8me/L arasýnda, sýcaklýk deðerinin 45-71ºC arasýnda, - HCO 3 deðerinin 9,8-33,4me/L arasýnda, toplam anyon ve toplam katyon deðerinin 58,7-281,2me/L arasýnda, Ca + Mg deðerinin 7,5-53 me/l arasýnda, K + deðerinin 2,4-16,5 me/l arasýnda, Na + deðerinin ,6me/L arasýnda, Ca ++ deðerinin 1,5-22,1me/L arasýnda deðiþtiði gözlenmiþtir (Þekil 8-12). Doðanbey 1 istasyonu termal sularýnda ph deðerinin 5,6-7,1 arasýnda, Elektrik Geçirgenliðinin μmho/cm arasýnda, Cl - deðerinin Þekil 3. Cumalý istasyonu numunelerinde Cl -, K +, Na + iyon ölçüm deðerlerinin Þekil 4. Cumalý istasyonu numunelerinde SO 4 =, HCO3- ve Ca+Mg iyon ölçüm deðerlerinin Þekil 5. Cumalý istasyonu numunelerinde su sýcaklýklarý, ph, iletkenlik ölçüm deðerlerinin Þekil 6. Cumalý istasyonu numunelerinde radon aktivite konsantrasyonlarýnýn ölçüm deðerlerinin No: 76,

5 Ekoloji Camgöz ve ark. Þekil 7. Cumalý istasyonu numunelerinde bor konsantrasyonlarýnýn ölçüm deðerlerinin aylýk deðiþimi. Þekil 11. Karakoç istasyonu numunelerinde radon aktivite konsantrasyonlarýnýn ölçüm deðerlerinin Þekil 8. Karakoç istasyonu numunelerinde Cl -, K +, Na + iyon ölçüm deðerlerinin Þekil 9. Karakoç istasyonu numunelerinde SO 4 =, HCO 3- ve Ca+Mg iyon ölçüm deðerlerinin Þekil 10. Karakoç istasyonu numunelerinde su sýcaklýklarý, ph, iletkenlik ölçüm deðerlerinin 82 Þekil 12. Karakoç istasyonu numunelerinde bor konsantrasyonlarýnýn ölçüm deðerlerinin aylýk deðiþimi. 22,2-294,3me/L arasýnda, SO 4= deðerinin 3,8-38,7me/L arasýnda, sýcaklýk deðerinin 42-70ºC - arasýnda, HCO 3 deðerinin 4,8-26me/L arasýnda, toplam anyon ve toplam katyon deðerinin 76,0-307,2 arasýnda, Ca+Mg deðerinin 2,6-36,8me/L arasýnda, K + deðerinin 2,8-36,8 me/l arasýnda, Na + deðerinin 62,8-261me/L arasýnda, Ca ++ deðerinin 1,1-27 me/l arasýnda, deðiþtiði gözlenmiþtir (Þekil 13-17). Doðanbey 2 Ýstasyonu termal sularýnda ph deðerinin 5,96-7,38 arasýnda, Elektrik Geçirgenliðinin μmho/cm arasýnda, Cl - deðerinin 47,2-225,4me/L arasýnda, SO = 4 deðerinin 15,6-40,9me/L arasýnda, sýcaklýk deðerinin 45-75ºC arasýnda, - HCO 3 deðerinin 5,4-25,9me/L arasýnda, toplam anyon ve Toplam katyon deðerinin , ,4me/L arasýnda, Ca+Mg deðerinin 12-41,4me/L arasýnda, K + deðerinin 3,5-53,5 me/l arasýnda, Na + deðerinin me/L arasýnda, Ca ++ deðerinin 3,3-17,3 me/l arasýnda deðiþtiði gözlenmiþtir (Þekil 18-22). Cumalý Ýstasyonu Sularýnýn Analiz Sonuçlarý: Temmuz 2005-Aralýk 2007 tarihleri arasýnda Cumalý istasyonundan aylýk periyotlarla alýnan su numune- No: 76, 2010

6 Termal Sularýn Radyoaktivite ve Kimyasal Ýçeriklerinin Ýncelenmesi... Ekoloji Þekil 13. Doðanbey1 istasyonu numunelerinde Cl -, K +, Na + iyon ölçüm deðerlerinin Þekil 17. Doðanbey1 Ýstasyonu numunelerinde bor konsantrasyonlarýnýn ölçüm deðerlerinin aylýk deðiþimi. Þekil 14. Doðanbey1 istasyonu numunelerinde SO 4 =, HCO 3- ve Ca+Mg iyon ölçüm deðerlerinin Þekil 18. Doðanbey2 istasyonu numunelerinde Cl -, K +, Na + iyon ölçüm deðerlerinin Þekil 15. Doðanbey1 Ýstasyonu numunelerinde su sýcaklýklarý, ph, iletkenlik ölçüm deðerlerinin Þekil 19. Doðanbey2 istasyonu numunelerinde SO 4 =, HCO 3- ve Ca+Mg iyon ölçüm deðerlerinin Þekil 16. Doðanbey1 istasyonu numunelerinde radon aktivite konsantrasyonlarýnýn ölçüm deðerlerinin Þekil 20. Doðanbey2 istasyonu numunelerinde su sýcaklýklarý, ph, iletkenlik ölçüm deðerlerinin No: 76,

7 Ekoloji Camgöz ve ark. Þekil 21. Doðanbey2 istasyonu numunelerinde radon aktivite konsantrasyonlarýnýn ölçüm deðerlerinin Þekil 22. Doðanbey2 istasyonu numunelerinde bor konsantrasyonlarýnýn ölçüm deðerlerinin aylýk deðiþimi. lerinde radon ölçümleri kollektör yöntemi kullanýlarak yapýlmýþtýr. Ayrýca ph, elektrik geçirgenlik deðerleri, Na 2 CO 3, Na +, K +, Ca ++ + Mg ++, Cl -, HCO 3-, SO 4= ve B (Bor) analiz edilmiþtir (Þekil 3-7). Karakoç Ýstasyonu Sularýnýn Analiz Sonuçlarý: Temmuz 2005-Aralýk 2007 tarihleri arasýnda Karakoç istasyonundan aylýk periyotlarla alýnan su numunelerinde radon ölçümleri kollektör yöntemi kullanýlarak yapýlmýþtýr. Ayrýca ph, Elektrik geçirgenlik deðerleri, Na 2 CO 3, Na +, K +, Ca ++ + Mg ++, Cl -, HCO 3-, SO 4= ve B (Bor) analiz edilmiþtir (Þekil 8-12). Doðanbey1 Ýstasyonu Sularýnýn Analiz Sonuçlarý: Temmuz 2005-Aralýk 2007 tarihleri arasýnda Doðanbey1 istasyonundan aylýk periyotlarla alýnan su numunelerinde radon ölçümleri kollektör yöntemi kullanýlarak yapýlmýþtýr. Ayrýca ph, Elektrik geçirgenlik deðerleri, Na 2 CO 3, Na +, K +, Ca ++ + Mg ++, Cl -, HCO 3-, SO 4= ve B (Bor) analiz edilmiþtir (Þekil 13-17). Doðanbey2 Ýstasyonu Sularýnýn Analiz Sonuçlarý: Temmuz 2005-Aralýk 2007 tarihleri 84 arasýnda Doðanbey 2 istasyonundan aylýk periyotlarla alýnan su numunelerinde radon ölçümleri kollektör yöntemi kullanýlarak yapýlmýþtýr. Ayrýca ph, elektrik geçirgenlik deðerleri, Na 2 CO 3, Na +, K +, Ca ++ + Mg ++, Cl -, HCO 3-, SO 4= ve B (Bor) analiz edilmiþtir (Þekil 18-22). Verilerin Ýstatistiki Analizi Ýstatistik analizi yapýlacak elemanlar (ölçülen her bir deðiþken) birimleri birbirinden farklý olduðundan en fazla deðiþim gösteren iki elemanýn deðiþim katsayýlarý dikkate alýnmýþtýr. Cumalý için HCO 3- ve K, Karakoç için Radon ve CI -, Doðanbey 1 için K + ve HCO 3- ve Doðanbey 2 için Radon ve K + deðiþim katsayýlarý en yüksek olan eleman ikilisidir. Veri setindeki deðiþkenlerin daðýlýmý normal daðýlýma uymadýðý için Pearson korelasyon katsayý deðerlerini hesaplamak uygun deðildir. Böyle durumlarda Kendal Tau katsayýsý hesaplanarak, deðiþkenler arasýndaki iliþkinin yönü ve miktarý belirlenir. Kendal Tau deðerinin pozitif çýkmasý; iki deðiþken arasýnda biri artarken (azalýrken) diðerinin de arttýðý (azaldýðý) doðru orantýlý bir iliþkiyi gösterir. Negatif çýkmasý ise biri azalýrken (artýarken) diðerinin arttýðý (azaldýðý) durumu gösterir. -1 ile +1 deðeri arasýnda deðiþen bu katsayý -1 veya +1'e yaklaþtýkça kuvvetli bir iliþkiyi temsil eder. Ýliþki katsayýsý anlamlý çýkan deðiþkenlere bakýldýðýnda en kuvvetli iliþkiye sahip olanlar: Cumalý Ýstasyonu için Ýletkenlik-toplam anyon (0,702), iletkenlik-toplam katyon (0,694) ve toplam anyon-toplam katyon (0,751), Karakoç Ýstasyonu için toplam anyontoplam katyon (0,745), iletkenlik-toplam anyon (0,689) ve SO 4= -HCO 3 - (0,617), Doðanbey 1 istasyonu için toplam anyon-toplam katyon(0,913), iletkenlik-toplam anyon (0,880) ve iletkenliktoplam katyon (0,847), Doðanbey 2 Ýstasyonu için toplam anyon - Na + (0,718), toplam anyon-toplam katyon (0,673) ve CI - -SO 4= (0,591) olarak sýralanabilir. Ayrýca ph ve sýcaklýk ile diðer elemanlar arasýnda iliþki anlamlý çýkmamýþtýr. TARTIÞMA Bu çalýþma öncesinde, Ege Üniversitesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi'den araþtýrýcýlarýnýn yürüttüðü proje (Saç ve ark. 2006) kapsamýnda Doðanbey Fayý üzerinde 0cak-2005 ve Haziran tarihleri arasýnda 6 ay boyunca, Doðanbey çevresindeki kaplýcalarda, radon gazý ve su sýcaklýðý deðiþimleri ölçülmüþtür. Elde edilen verilere göre radon konsantrasyonlarý Ocak, Þubat ve Haziran aylarýnda deðiþim göstermektedir. Kollektör No: 76, 2010

8 Termal Sularýn Radyoaktivite ve Kimyasal Ýçeriklerinin Ýncelenmesi... Ekoloji yöntemi kullanýlarak termal sularda ölçülen radon ölçümlerinin 0,51Bq/L ile 11,01Bq/L arasýnda deðiþtiði ve ortalama konsantrasyonun 3,57Bq/L olduðu bulunmuþtur. Sulardaki ph ölçümlerinin 5,9 ile 7,3 arasýnda ve ortalama 6,5 olduðu, iletkenlik ölçümlerinin 1,2 ms cm -1 ile 48,7mS cm -1 arasýnda deðiþtiði ve ortalama 27,6 ms cm -1, sýcaklýk ölçümlerinin ise 53ºC ile 75ºC, arasýnda deðiþtiði ortalama 61,4ºC olduðu gözlenmiþtir (Saç ve ark. 2006) Moussa ve Arabi (2003) Mýsýrda aktif faylar üzerinde radon ölçümleri yapmýþlardýr. Fay hattýna farklý uzaklýklarda ve farklý zamanlarda aldýklarý radon ölçümlerini incelediklerinde konsantrasyonlarýn fay yakýnýnda arttýðý uzaklaþtýkça bir noktaya kadar azaldýðýný gözlemiþlerdir. Farklý zamanlarda fay yakýnlarýnda alýnan yeraltý sularýnda 232pCi/L, 202pCi/L ve 210pCi/L konsantrasyon deðerleri ölçmüþlerdir. Çalýþýlan bölge kapsamýnda alýnan 10 örnekte ise ortalama 11pCi/L bulmuþlardýr. Papastefanou'nun yaptýðý (2002) çalýþmada, toprak gazýnda ve yeraltý sularýnda radon ölçümüne yönelik geliþtirdiði metotlar yer almaktadýr. Toprak gazýnda ölçümleri Lukas Hücresi ve LR-116 film dedektör yöntemi ile yapmýþtýr. Yeraltý sularý için ise sadece Lucas Hücresini kullanmýþtýr. Pasif çevresel Radon monitörü geliþtirerek 2 günde 3Bq/m 3-37Bq/m 3 arasýnda, 8 günde 12 Bq/m Bq/m 3 arasýnda ve 40 günde de 93Bq/m Bq/m 3 arasýnda radon ölçmüþlerdir. Yenal ve arkadaþlarýnýn (1975) yapmýþ olduðu bir çalýþmada Ýzmir-Seferihisar'da, Karakoç Kaplýcasýnda iletkenlik 6,0x10-3 mho, sýcaklýk 64 C, ph 6,54 ve radon konsantrasyonu 174pCi/L olarak; yine ayný bölgede açýk bir kaynakta iletkenlik 7,7x10-3 mho, sýcaklýk 58 C, ph 6, 9, ve radon konsantrasyonu 207pCi/L olarak; Doðanbey Kaplýcalarýnda Ýletkenlik 0,9x10-2 mho, sýcaklýk 51 C, ph 7, ve radon konsantrasyonu 124pCi/L olarak; Cumalý Kaplýcalarýnda Ýletkenlik 2,35x10-2 mho, sýcaklýk 58ºC, ph 6 ve radon konsantrasyonu 92pCi/L olarak rapor edilmiþtir. Jeotermal kaynaklarýn fiziksel ve kimyasal özelliklerinin genelde yöre oluþumlarýna baðýmlý olarak bunlarýn birbirlerine benzerlik gösterdikleri görülmüþtür. Örneklemenin yapýldýðý zaman süresince bu termal sularýn ya doðrudan yerin derinliklerinden geliþi veya yüzeye yakýn yörelerde akýþa geçiþleri nedeniyle sýcaklýklarýn farklý olduðu belirlenmiþtir. Jeotermal kaynaklar fiziksel olarak, bulanýklýk ve koku içermeyen, berrak ve tuz tadýndadýrlar. Jeotermal kaynaklarýn tepkimeleri orta asit-hafif alkali özelliðindedir. Sulama suyu kalitesi yönünden aþýrý tuzlu sular sýnýfý olan sýnýf 6 'ya yerleþtirilir ki, bunun tarýmsal açýdan herhangi bir sulama suyu olarak kullanýmý söz konusu deðildir. Jeotermal kaynaklarýn civarýnda CaCO 3 çökeltilerine yoðun olarak rastlanýlýr. Termal sularýn etkisiyle çözünme sürecindeki kalsiyumun artýþý kalsit çökelmelerine neden olur. Jeotermallerin çevresindeki çökelmelerin yoðunlaþmasý termal sularýn bileþimindeki HCO 3-, SO 4= vb. iyonlarýn azalmasýna neden olur. Jeotermal kaynaklar geçtikleri yörelerdeki kayalarda iyon içeriði yönünden kimyasal dengeye ulaþmaya çalýþýr ve bu suyun sýcaklýðý ne kadar fazla ise bu denge konumunda o derece çabuk oluþur (Altýnbaþ ve Bolca 1995). Araþtýrma yöresi jeotermal kaynaklarda Na + 'un çok yoðun bulunmasý nedeniyle bu sular çok yüksek derecede sodyumlu sular sýnýfýna yerleþtirilirler. Yapýlan analizlerin sonuçlarýna göre Karakoç ve Cumalý jeotermallerinde temel tuz alkali klorür olan NaCl'dür. Termal kaynaklarýn içeriðindeki tuzlar bunlarýn çýkýþ derinlikleriyle ilgilidir ve bu baðlamda 500 m'ye kadar olan jeotermal sularda SO 4=, m'de HCO 3-, 700 m derinlikten fazla olanlarda ise Cl - iyonu baskýndýr. Buna göre Na + iyonunun baskýn oluþundan dolayý Cumalý ve Karakoç jeotermallerindeki sularýn 700 m'den daha derin bölgelerden geldiðini göstermektedir. Jeotermallerin içeriðindeki Cl - niceliði ile Na + /K + oranýnýn yüksek oluþu, termal kaynaklarýn köken aldýðý hazne kaya sýcaklýðýnýn yüksek olabileceðini göstermektedir (Þahinci 1991).Bu arada sular yoðun olarak sülfat, bikarbonat, amonyak ve magnezyum içermektedirler. Cl - /SO 4= oraný yüksek, ph özelliðine göre ise orta asit-hafif alkalidir. Ýstatistiki olarak veriler incelendiðinde tüm elementler için ayrý ayrý normallik testi sonucunda; sýcaklýk ve ph için normal daðýldýðý gözlenirken, diðer elementlerin normal daðýlmadýðý gözlenmiþtir. Bu çalýþmada elde edilen sonuçlardan özellikle radon ve iletkenlik deðerlerinin belirgin bir deðiþim gösterdiði gözlenmiþtir. Bunun baþlýca sebebi bölgeyi etkisine alan sismik aktivitelerdir. Bu durum Seferihisar termal sularýnýn radon seviyelerinin belirli bir aralýkta kalmamasý ve sularýn karakteristik No: 76,

9 Ekoloji Camgöz ve ark. içeriklerinden olmamasý onucunu doðurmaktadýr. Bu çalýþma termal sularýn periyodik olarak analiz edilmelerinin gerekliliðini savunmaktadýr. Sularýn kimyasal içerikleri de çalýþma süresince kararlýlýk göstermemektedir. Deðiþim profilleri radondan farklý olsa da seviyelerde iniþ çýkýþlar gözlenmektedir. Ýstatistikî analizler de bunu desteklemektedir. Ölçülen parametreler bölgenin tektonik hareketlerinden belli oranlarda etkilenmektedir. Buradan bölgenin sismik hareketliliðinin termal sularýn içeriklerinde dikkate alýnmasý gereken ölçüde etkiler oluþturduðu ortaya konmaktadýr. Seferihisar bölgesi Jeotermal kaynaklarýnda saptanan elementlerin normalden çok fazla olmasý nedeni ile, jeotermal kaynaklar ve bundan etkilenen Karakoç deresi ve yöre topraklarýnda çökelme, kabuklaþma, rekristalizasyon ve çözelti tepkimeleri oluþmuþtur. Bu maddeler silisyum, karbonat ve klorürlerdir. Jeotermal kaynaklarýn yüzeye çýkmasý ile buhar fazýndaki CO 2, H 2 S, CH 4, NH 3 vb. gazlar ayrýlýr ve sonuçta ph yükselmeye baþlar. Zeminde sýcaklýðýn azalmasý, deriþim ve ph'nýn artmasý sýcak sulardaki kalsit, dolomit, klorür, sülfat, silisyum vb. maddelerin çökelmesine neden olur. Bu maddeler doðal ortama girerek yörenin ekosistem içerisindeki dengesini bozmakta ve zaman süreci içerisinde toprak özelliklerini bozarak etkilediði alanlarý çorak, bitkisiz bir konuma getirmektedir. Jeotermal sularýn etkisi altýnda kalan topraklar ve buralarda yoðunlaþan aðýr metaller, kimyasal çökelmeler, ayrýmlý gazlar vb. kirletici etmenler çevrenin hýzla kirlenmesine neden olmaktadýrlar. Bitkiler için topraktaki bor elementi niceliði 1 ppm olup bunun üstündeki deðerlerde toprakta toksik etki yapmaktadýr. Bu baðlamda Jeotermal sularda sýcaklýðýn etkisiyle çözünür duruma geçen ve normalden kat fazla olan bor elementi niceliði topraklarýn kullanýmýný olumsuz yönde etkilemektedir. Araþtýrma alanýndaki Br elementi deðerleri Cumalý bölgesi için 8,82-19,45 ppm, Karakoç bölgesi için 6,02-18,36 ppm, Doðanbey 1 bölgesi için 10,95-21,15 ppm ve Doðanbey 2 bölgesi için 7,25-14,58 ppm aralýðýnda daðýlým göstermektedir. Cumalý istasyonu termal sularýnda radon konsantrasyonlarýnýn 2,7-450,5pCi/L(0,1-16,67 Bq/L), Karakoç Ýstasyonu termal sularýnda radon konsantrasyonlarýnýn 7,8-277,3pCi/L (0,29-10,26Bq/L), Doðanbey 1 Ýstasyonu termal sularýnda radon konsantrasyonunun; 8, ,2pCi/L (0, ,36Bq/L) ve Doðanbey 2 Ýstasyonu termal sularýnda radon konsantrasyonu; 9,1-208 pci/l (0,34-7,7Bq/L) arasýnda deðiþtiði gözlendiði halde Yenal ve arkadaþlarýnýn (1975) yaptýðý çalýþmada Cumalý için 124pCi/L Karakoç için 207pCi/L ortalama deðerleri saptanmýþtýr (1pCi/L= 0,037Bq/L, literatür verilerinde pci/l birimi sýklýkla kullanýlmaktadýr). Bu deðerler, çalýþmada yapýlan periyodik ölçümlerin veri aralýklarý içerisinde yer almaktadýr fakat bu bölgedeki termal sularýn radyoaktivite konsantrasyonlarý sabit kalmadýðýndan deðer aralýðý belirtmek daha doðru olacaktýr. Suya doymuþ %20 gözenekli topraklarda dünya ortalamasý deðeri olan 40Bq/kg aktivite konsantrasyonunda uranyum içermektedir. Bu topraklar yer altý sularýnýnýn radon aktivite konsantrasyonlarýnýn dünya ortalamasýnýn 50Bq/L üzerinde olmasýna sebep olmaktadýr (Anonimous 2001). Pekçok ülkedeki yüzey ölçümleri göstermiþtir ki yüzeyde radon konsantrasyonu 1Bq/L kadardýr fakat yer altý sularýnda bu deðer 1-50Bq/L arasýnda, birikim kayalarý içinde Bq/L ve kristalize kayaçlarda da Bq/L arasýnda deðiþim göstermektedir (Anonimous 2001). Bölgenin termal sularýnda yapýlan ph ve sýcaklýk ölçümleri literatür verileri ile uyumludur bu deðerler için de yine deðiþim aralýðý belirtilmesi önerilmektedir. Yunanistan (Papastefanou 2002) ve Mýsýr'da (Moussa ve Arabi 2003) yapýlmýþ çalýþmalarda yer altý sularýndan elde edilen radon deðerleri, bu çalýþmada ölçülen deðer aralýklarý dýþýna çýkmamýþtýr. Bu sýnýr deðerlere bakýldýðýnda bor elementi için bora dayanýklý bitkiler için en üst sýnýr olan 1 ppm'in (Ayers and Westcot 1989) kat üstünde olduðu gözlenmektedir. Bu sularýn etkisi altýnda olan topraklarda tarým yapmak olanaksýzdýr. Bu sularla bulaþýk olan topraklarýn ýslahý ise çok zor ve maliyetli iþlemleri gerektirmektedir. Sulama sularýnýn bor deriþimine göre sýnýflandýrýlmasý (Richards 1954) þu þekide yapýlmýþtýr; "çok iyi" sýnýfý sularda duyarlý bitkiler için 0,33ppm den az, yan duyarlý bitkiler için 0,67ppm den az, dayanýklý bitkiler için 1ppmden az olmalýdýr. "Ýyi" sýnýfýndaki sularda duyarlý bitkiler için 0,33-0,67ppm aralýðýnda, yan duyarlý bitkiler için 0,67-1,33ppm aralýðýnda, dayanýklý bitkiler için 1-2ppm aralýðýnda olmalýdýr. "Kullanýlabilir" sýnýfýndaki sularda duyarlý bitkiler için 0,67-1ppm aralýðýnda, yan duyarlý bitkiler için 1,33-2ppm aralýðýnda, dayanýklý bitkiler için 2-3ppm aralýðýnda olmalýdýr. "Þüpheli" sýnýfýndaki sularda No: 76, 2010

10 Termal Sularýn Radyoaktivite ve Kimyasal Ýçeriklerinin Ýncelenmesi... Ekoloji duyarlý bitkiler için 1-1,25ppm aralýðýnda, yan duyarlý bitkiler için 2-2,5ppm aralýðýnda, dayanýklý bitkiler için 3-3,75ppm aralýðýnda olmalýdýr. Bu deðerlerin üzerindeki sular "uygun olmayan" sýnýfýna girmektedir. Bu bakýmdan incelenen sular sulamaya elveriþli deðildir. Sulama suyu bakýmýndan çalýþma alanýndaki tüm jeotermal sular C 4 S 4 sýnýfýnda çok yüksek tuzlu ve sodyumlu sular sýnýfýna girmekte ve bu sularýn herhangi bir içme ve tarýmsal amaçlý sulamada kullaným imkâný bulunmamaktadýr. Gerek çalýþmaya konu olan Seferihisar termal sularý gerekse ülkemizde halkýn yaygýn olarak faydalandýðý jeotermal sularýn fay hatlarýndan kaynaklandýðý düþünüldüðünde belirli aralýklarla analiz edilip rapor edilmesi gerekmektedir. Özellikle radon kanser sebepleri arasýnda önemli yere sahiptir. Ayrýca termal sularýn bazýlarýnýn, özellikle Seferihisar sularýnýn tarým alanlarýnda bulunmasý seracýlýkta ýsýtma amaçlý olarak kullanýlmasý, içeriklerinin bilinmesini önemli hale getirmektedir. KAYNAKLAR Altýnbaþ Ü, Bolca M (1995) Ýçmeler (Seferihisar-Ýzmir) Jeotermal Kaynaklarýn Çevre Kirliliðine Olan Etkileri Üzerine Araþtýrmalar. In: Türkiye Toprak Ýlmi Derneði Ýlhan Akalan Toprak ve Çevre Sempozyumu Bildirileri Kitabý, II, Eylül 1995, Ankara, Ayers RS, Westcott DW (1989) Water quality for agriculture. FAO Irrigation and Drain Paper No:29, Rome. Anonymous (2001) Commission Recommendation of 20 December 2001 on the protection of the public against exposure to radon in drinking water supplies. Commission of the European Communities (CEC). CEC Publication /4580/01/928/EURATOM. Aslan Z (1995) Termal Hizmetlerin Oluþturulmasýnda Termal Suyun Standartlarýnýn Belirlenmesi. Ekoloji 14, Ereeþ SF, Erata GY (1993) Doðal Gaz, Çevre ve Radon. Ekoloji 13, Kumbur H, Zeren O (1997) Ýçel de Evlerde Radon Düzeylerinin Araþtýrýlmasý. Ekoloji 25, Kumru MN (1992) Determination of Radium-226 in Environmental Samples by the Collector Chamber Method. Applied Radiation and Isotopes 43, 8, Merck E (1973) Die Untersuchung Von Wasser, Darmstadt. Moussa M M And Arabi A G M (2003) Soil Radon Survey For Tracing Active Fault: A Case Study Along Qena-Safaga Road, Eastern Desert Egypt. Radiation Measurements 37, Papastefanou C (2002) An Overview of Instrumentantion for Measuring Radon in Soil Gas and Groundwaters. Journal of Environmental Radioactivity 63, Richards (1954) Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. US Salinity Lab. Staff Goverment Print Office, Washington. Saç M M, Kumru M N, Þalk M, Karali T, Camgöz B, Sözbilir H (2006) Ýzmir Bölgesinde Olasý Depremlerin, Toprak Gazý Radon Hareketi Ýle Ýzlenmesi ve Sismik Parametrelerle Olan Ýliþkilerinin Ýncelenmesi, (Proje No: 2004 NBE 002). Ege Üniversitesi Bilimsel Araþtýrma Projesi, Ýzmir. Þahinci A (1986) Yer Altý Sularý Jeokimyasý. Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlýk Fakültesi Yayýnlarý, Ýzmir. Þahinci A (1991) Jeotermal Sistemler ve Jeokimyasal Özellikleri. Reform Matbaasý, Ýzmir. Yenal U, Usman N, Kanan E (1975) Türkiye Maden Sularý. Ýstanbul Üniversitesi, Týp Fakültesi, Hidroklimatoloji Kürsüsü, Ýstanbul. Wichmann HE, Heinrich J, Gerken M, Kreuzer M, Wellmann J, Keller G, Kreienbrock L (2002) Domestic radon and lung cancer-current status including new evidence from Germany International Congress Series 1225, No: 76,

Term al Suların Radyoaktivite ve Kim yasal İçeriklerinin İncelenm esi; İzm ir, Seferihisar Bölgesi Örneği

Term al Suların Radyoaktivite ve Kim yasal İçeriklerinin İncelenm esi; İzm ir, Seferihisar Bölgesi Örneği Ekoloji 19, 76, 78-87 (2010) doi: 10.5053/ekoloji.2010.769 Term al Suların Radyoaktivite ve Kim yasal İçeriklerinin İncelenm esi; İzm ir, Seferihisar Bölgesi Örneği Berkay CAM GÖZ1*, Müslim Murat SAÇ1,

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) T.C. TARIM ve ORMAN BAKANLIĞI Gübre Ve Kaynakları Merkez Araştırma Deney Laboratuvarı Adresi : İstanbul Yolu 5. km. No:32 Yenimahalle 06172 ANKARA/TÜRKİYE Tel :

Detaylı

MENEMEN (ÝZMÝR) OVASI SU VE TOPRAKLARINDA RADYOAKTÝVÝTE ARAÞTIRMASI VE AÐIR METAL KÝRLÝLÝÐÝ

MENEMEN (ÝZMÝR) OVASI SU VE TOPRAKLARINDA RADYOAKTÝVÝTE ARAÞTIRMASI VE AÐIR METAL KÝRLÝLÝÐÝ Cilt: 9 Sayý: 35 (2000), 26-30 MENEMEN (ÝZMÝR) OVASI SU VE TOPRAKLARINDA RADYOAKTÝVÝTE ARAÞTIRMASI VE AÐIR METAL KÝRLÝLÝÐÝ Mustafa BAKAÇ Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eðitim Fakültesi, Fizik Bölümü, ÝZMÝR

Detaylı

Mersin Ýlinde Tarýmsal Alanlarda Kullanýlan Kimyasallarýn Su Kalitesi Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi

Mersin Ýlinde Tarýmsal Alanlarda Kullanýlan Kimyasallarýn Su Kalitesi Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi Ekoloji 17, 68, 54-58 (2008) ARAÞTIRMA NOTU Mersin Ýlinde Tarýmsal Alanlarda Kullanýlan Kimyasallarýn Su Kalitesi Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi Halil KUMBUR, Havva Duygu ÖZSOY*, Zafer ÖZER Mersin Üniversitesi

Detaylı

Aksaray Ýline Ýçme Suyu Saðlayan Bazý Kaynaklarda Su Kalite Paremetrelerinin Ýncelenmesi Ali ALAÞ

Aksaray Ýline Ýçme Suyu Saðlayan Bazý Kaynaklarda Su Kalite Paremetrelerinin Ýncelenmesi Ali ALAÞ Cilt: 11 Sayý: 42 (2002), 40-44 Aksaray Ýline Ýçme Suyu Saðlayan Bazý Kaynaklarda Su Kalite Paremetrelerinin Ýncelenmesi Ali ALAÞ Niðde Üniversitesi, Aksaray Eðitim Fakültesi, AKSARAY Oðuz Han Þamil ÇÝL

Detaylı

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ) TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak

Detaylı

ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ. 1 ph 14,00. 2 Elektriksel İletkenlik 14,00

ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ. 1 ph 14,00. 2 Elektriksel İletkenlik 14,00 ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ Sıra No: SULAMA SUYU ANALİZLERİ: 2014 FİYATI 1 ph 14,00 2 Elektriksel İletkenlik 14,00 3 Sodyum (Na)

Detaylı

Ýzmit Endüstriyel Ve Evsel Atýksu Arýtma. Tesisi Atýklarýnýn Konvansiyonel Karakterizasyonu Ve Deðerlendirilmesi

Ýzmit Endüstriyel Ve Evsel Atýksu Arýtma. Tesisi Atýklarýnýn Konvansiyonel Karakterizasyonu Ve Deðerlendirilmesi 14, 54, 7-12 25 Ýzmit Endüstriyel Ve Evsel Atýksu Arýtma Tesisi Atýklarýnýn Konvansiyonel Karakterizasyonu Ve Deðerlendirilmesi Ayla ARSLAN, Savaþ AYBERK Kocaeli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre

Detaylı

10. Bölüm: TOPRAK REAKSİYONU (ph)

10. Bölüm: TOPRAK REAKSİYONU (ph) 10. Bölüm: TOPRAK REAKSİYONU (ph) Toprağın asitlik veya bazlık derecesinin göstergesidir Nötr veya nötral = 7.0 Asidik < 7.0 Alkali > 7.0 Bir toprağın asit veya alkali reaksiyon göstermesi toprak çözeltisindeki

Detaylı

Araþtýrma Hazýrlayan: Ebru Kocamanlar Araþtýrma Uzman Yardýmcýsý Gýda Ürünlerinde Ambalajýn Satýn Alma Davranýþýna Etkisi Dünya Ambalaj Örgütü nün açýklamalarýna göre dünyada ambalaj kullanýmýnýn %30 unu

Detaylı

Bursa Ýlinde Nilüfer-Ayvalý Deresiyle Sulanan ve Sulanmayan Tarým Topraklarýnýn Bazý Kimyasal Özellikleri

Bursa Ýlinde Nilüfer-Ayvalý Deresiyle Sulanan ve Sulanmayan Tarým Topraklarýnýn Bazý Kimyasal Özellikleri 13, 51, 33-38 2004 Bursa Ýlinde Nilüfer-Ayvalý Deresiyle Sulanan ve Sulanmayan Tarým Topraklarýnýn Bazý Kimyasal Özellikleri Fatma Olcay KOCAER, Hüseyin Savaþ BAÞKAYA Uludað Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlýk

Detaylı

KALSİYUM, MAGNEZYUM VE SERTLİK TAYİNİ

KALSİYUM, MAGNEZYUM VE SERTLİK TAYİNİ KALSİYUM, MAGNEZYUM VE SERTLİK TAYİNİ Bir suyun sertliği içindeki başlıca çözünmüş kalsiyum veya magnezyum tuzlarından ileri gelip, suyun sabunu çökeltme kapasitesidir. Sabun, suda özellikle her zaman

Detaylı

FEN BÝLÝMLERÝ. TEOG-2 DE % 100 isabet

FEN BÝLÝMLERÝ. TEOG-2 DE % 100 isabet TEOG-2 DE % 1 isabet 1. Geyik Aslan Ot Fare ýlan Atmaca Doðal bir ekosistemde enerji aktarýmý þekildeki gibi gösterilmiþtir. Buna göre, aþaðýdaki açýklamalardan hangisi yanlýþtýr? Aslan ile yýlan 2. dereceden

Detaylı

Tuz Gölü'nün Aksaray Ýli Yeraltý Sularýna Etkisinin Coðrafi Bilgi Sistemi Kullanýlarak Deðerlendirilmesi

Tuz Gölü'nün Aksaray Ýli Yeraltý Sularýna Etkisinin Coðrafi Bilgi Sistemi Kullanýlarak Deðerlendirilmesi Ekoloji 19, 77, 29-34 (2010) doi: 10.5053/ekoloji.2010.775 Tuz Gölü'nün Aksaray Ýli Yeraltý Sularýna Etkisinin Coðrafi Bilgi Sistemi Kullanýlarak Deðerlendirilmesi Murat KAVURMACI 1*, Levent ALTAÞ 2, Yakup

Detaylı

Yetiştirme Ortamlarında Besin Maddesi Durumunun Değerlendirilmesi

Yetiştirme Ortamlarında Besin Maddesi Durumunun Değerlendirilmesi Yetiştirme Ortamlarında Besin Maddesi Durumunun Değerlendirilmesi N, P, K ve Mg un 1:5 ekstraksiyon çözeltisindeki standard değerleri Çok az Az Yeterli Fazla Çok fazla Oldukça fazla N (meq/l)

Detaylı

Derbent Baraj Gölü (Samsun) Su Kalitesinin Ýncelenmesi

Derbent Baraj Gölü (Samsun) Su Kalitesinin Ýncelenmesi Derbent Baraj Gölü (Samsun) Su Kalitesinin Ýncelenmesi 15, 61, 6-15 2006 Beyhan TAÞ Ondokuz Mayýs Üniversitesi, Ordu Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, 52750 Perþembe-ORDU Özet Bu çalýþma, Derbent

Detaylı

Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87

Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Rb izotoplarından oluşmuştur. İzotopların doğada bulunma yüzdelerini hesaplayınız. Bir bileşik

Detaylı

EÞÝTSÝZLÝKLER. I. ve II. Dereceden Bir Bilinmeyenli Eþitsizlik. Polinomlarýn Çarpýmý ve Bölümü Bulunan Eþitsizlik

EÞÝTSÝZLÝKLER. I. ve II. Dereceden Bir Bilinmeyenli Eþitsizlik. Polinomlarýn Çarpýmý ve Bölümü Bulunan Eþitsizlik l l l EÞÝTSÝZLÝKLER I. ve II. Dereceden Bir Bilinmeyenli Eþitsizlik Polinomlarýn Çarpýmý ve Bölümü Bulunan Eþitsizlik Çift ve Tek Katlý Kök, Üslü ve Mutlak Deðerlik Eþitsizlik l Alýþtýrma 1 l Eþitsizlik

Detaylı

2016 YILINDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER

2016 YILINDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER NDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER SIRA NO TARİFENİN NEV'İ KARAR NO KARAR TARİHİ SAYFA NO 1 ANADOLU YAKASI PARK VE BAHÇELER MÜDÜRLÜĞÜ UYGULANACAK İ 1 Ağaç Budama Bedeli 1.1 Ağaç Budama Ücreti

Detaylı

Gediz Nehri Aþaðý Gediz Havzasý'ndan Alýnan Su ve Sediment Örneklerinde Bazý Kirlilik Parametrelerinin Ýncelenmesi

Gediz Nehri Aþaðý Gediz Havzasý'ndan Alýnan Su ve Sediment Örneklerinde Bazý Kirlilik Parametrelerinin Ýncelenmesi Ekoloji 20, 78, 48-52 (2011) doi: 10.5053/ekoloji.2011.788 ARAÞTIRMA NOTU Gediz Nehri Aþaðý Gediz Havzasý'ndan Alýnan Su ve Sediment Örneklerinde Bazý Kirlilik Parametrelerinin Ýncelenmesi Özge ÖNER *,

Detaylı

HİDROJEOLOJİ. Su Kimyasının Önemi

HİDROJEOLOJİ. Su Kimyasının Önemi HİDROJEOLOJİ 9.Hafta Su Kimyası Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Su Kimyasının Önemi Yüzey ve yeraltısuları farklı oranlarda çözünmüş ve askıda maddeler içerirler. Suyun kimyasal bileşimi

Detaylı

Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I

Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I asitleşme-alkalileşme (tuzluluk-alkalilik) ve düşük toprak verimliliği Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri Toprak Kimyasal Özellikleri

Detaylı

2014 YILINDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER

2014 YILINDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER NDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER SIRA NO TARİFENİN NEV'İ KARAR NO KARAR TARİHİ SAYFA NO 1 ANADOLU YAKASI PARK VE BAHÇELER MÜDÜRLÜĞÜ 1 Ağaç Budama Bedeli 1.1 Ağaç Budama Ücreti 2 Ağaç Kesim

Detaylı

HİDROJEOLOJİ. Su Kimyası. 9.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT

HİDROJEOLOJİ. Su Kimyası. 9.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT HİDROJEOLOJİ 9.Hafta Su Kimyası Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Su Kimyasının Önemi Yüzey ve yeraltısuları farklı oranlarda çözünmüş ve askıda maddeler içerirler. Suyun kimyasal bileşimi

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 YILI ANALİZ LABORATUVARI FİYAT LİSTESİ

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 YILI ANALİZ LABORATUVARI FİYAT LİSTESİ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 YILI ANALİZ LABORATUVARI FİYAT LİSTESİ A. NUMUNE ALMA/ÖRNEKLEME A.1.Emisyon Kapsamında Numune Alma/Örnekleme Uçucu Organik

Detaylı

TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ

TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ Bölüm 4 TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra Magnezyum, kalsiyum, stronsiyum, baryum ve radyumdan

Detaylı

TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI

TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Oluşumunda Kimyasal Ayrıştırma Etmenleri Ana kayanın kimyasal bileşimini değiştirmek

Detaylı

SERDA TOPRAK TARIM SU İNŞAAT PROJE MİM.MÜH.MÜŞ.SAN. ve TİC. LTD.ŞTİ.

SERDA TOPRAK TARIM SU İNŞAAT PROJE MİM.MÜH.MÜŞ.SAN. ve TİC. LTD.ŞTİ. Doküman No: LS.03 SERDA TOPRAK TARIM SU İNŞAAT PROJE MİM.MÜH.MÜŞ.SAN. ve TİC. LTD.ŞTİ. İlk Yayın Tarihi: 20.10.2014 Revizyon Tarih/No: 12.01.2016/01 Sayfa No 1/4 Güncellenme Tarihi: 12.01.2016 ANALİZ HİZMET

Detaylı

Reyhanlý Yeniþehir Gölü (Hatay) Su Kalitesinin Belirlenmesi

Reyhanlý Yeniþehir Gölü (Hatay) Su Kalitesinin Belirlenmesi Ekoloji 18, 70, 38-46 (2009) Reyhanlý Yeniþehir Gölü (Hatay) Su Kalitesinin Belirlenmesi Yalçýn TEPE* Giresun Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, 28049 Giresun-TÜRKÝYE *Corresponding

Detaylı

Ovacýk Altýn Madeni'ne dava öncesi yargýsýz infaz!

Ovacýk Altýn Madeni'ne dava öncesi yargýsýz infaz! Asýlsýz iddia neden ortaya atýldý? Ovacýk Altýn Madeni'ne dava öncesi yargýsýz infaz! 19 Haziran 2004 tarihinde, Ovacýk Altýn Madeni ile hiçbir ilgisi olmayan Arsenik iddialarý ortaya atýlarak madenimiz

Detaylı

Farklý Sulama Yöntemlerinin Topraktan Karbondioksit (CO 2 ) Çýkýþý Üzerine Etkisi

Farklý Sulama Yöntemlerinin Topraktan Karbondioksit (CO 2 ) Çýkýþý Üzerine Etkisi Ekoloji 19, 77, 59-64 (2010) doi: 10.5053/ekoloji.2010.779 Farklý Sulama Yöntemlerinin Topraktan Karbondioksit (CO 2 ) Çýkýþý Üzerine Etkisi Ulaþ ÞENYÝÐÝT 1*, Davut AKBOLAT 2 1Süleyman Demirel Üniversitesi,

Detaylı

Toprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler

Toprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler Toprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler Toprakta bulunan katı (mineral ve organik madde), sıvı (toprak çözeltisi ve bileşenleri) ve gaz fazları sürekli olarak etkileşim içerisindedir. Bunlar

Detaylı

Rezistans termometreler endüstride hassas sýcaklýk ölçümü istenilen yerlerde kullanýlmaktadýr. Ýletkenin elektriksel direncinin sýcaklýða baðlý olarak deðiþim temeline dayanýr. Ýletken olarak emaye, cam

Detaylı

Elazığ İlinde Bir Maden Sahasından Kaynaklanan Sızıntı Sularının Maden Çayına Etkisi: II. Diğer Parametreler

Elazığ İlinde Bir Maden Sahasından Kaynaklanan Sızıntı Sularının Maden Çayına Etkisi: II. Diğer Parametreler Karaelmas Science and Engineering Journal/Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi 2 (1): 15-21, 212 Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi Journal home page: www.fbd.karaelmas.edu.tr Araştırma Makalesi Elazığ

Detaylı

Kafes Sisteminde Gübrenin Uzaklaþtýrýlmasý ve Yönetimi. Manure Management and Removal at Cage System

Kafes Sisteminde Gübrenin Uzaklaþtýrýlmasý ve Yönetimi. Manure Management and Removal at Cage System 5 Kafes Sisteminde Gübrenin Uzaklaþtýrýlmasý ve Yönetimi Ömer CAMCI 1 Musa SARICA 2 Ahmet ÞEKEROÐLU ÖZET: Kafes Tavukçuluðunda gübrenin kýsa zamanda ve saðlýklý bir þekilde kümesten uzaklaþtýrýlmasý hayvan

Detaylı

BİYOLOJİK YÖNTEMLE ARITILAN KENTSEL ATIK SULARIN YENİDEN KULLANIMI İÇİN NANOFİLTRASYON (NF) YÖNTEMİNİN UYGULANMASI

BİYOLOJİK YÖNTEMLE ARITILAN KENTSEL ATIK SULARIN YENİDEN KULLANIMI İÇİN NANOFİLTRASYON (NF) YÖNTEMİNİN UYGULANMASI BİYOLOJİK YÖNTEMLE ARITILAN KENTSEL ATIK SULARIN YENİDEN KULLANIMI İÇİN NANOFİLTRASYON (NF) YÖNTEMİNİN UYGULANMASI Samuel BUNANI a, Eren YÖRÜKOĞLU a, Gökhan SERT b, Ümran YÜKSEL a, Mithat YÜKSEL c, Nalan

Detaylı

KÝMYA. 1. Dalton atom modelinde;

KÝMYA. 1. Dalton atom modelinde; 8. I. Kütlenin korunumu kanunu II. Sabit oranlar kanunu III. Katlı oranlar kanunu Yukarıdaki kimya kanunlarından hangileri Dalton Atom Kuramı ile açıklanabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D)

Detaylı

1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn

1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn 4. SINIF COÞMAYA SORULARI 1. BÖLÜM 3. DÝKKAT! Bu bölümde 1 den 10 a kadar puan deðeri 1,25 olan sorular vardýr. 1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn toplamý kaçtýr? A) 83 B) 78 C) 91 D) 87

Detaylı

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3 İLK ANYONLAR Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - İLK ANYONLAR Anyonlar negatif yüklü iyonlardır. Kalitatif analitik kimya analizlerine ilk anyonlar olarak adlandırılan Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - analizi ile

Detaylı

Mumcular Barajý (Muðla-Bodrum)'nýn Fiziko-Kimyasal Özellikleri

Mumcular Barajý (Muðla-Bodrum)'nýn Fiziko-Kimyasal Özellikleri Mumcular Barajý (Muðla-Bodrum)'nýn Fiziko-Kimyasal Özellikleri 13, 50, 10-17 2004 Fevzi YILMAZ Muðla Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, Kötekli - MUÐLA Özet Bu çalýþma, Bodrum ilçesi

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sulu Çözeltilerin Doğası Elektrolitler Metallerde elektronların hareketiyle elektrik yükü taşınır. Saf su Suda çözünmüş Oksijen gazı Çözeltideki moleküllerin

Detaylı

Tekirdağ İli Sulama Sularının Özellikleri

Tekirdağ İli Sulama Sularının Özellikleri TARIM BİLİMLERİ DERGİSİ 2005, 11 (4) Tekirdağ İli Sulama Sularının Özellikleri Fatma VAROL 1 Korkmaz BELLİTÜRK 1 M. Turgut SAĞLAM 1 Geliş Tarihi: Öz: Tekirdağ toprak, su ve iklim özellikleri açısından

Detaylı

düþürücü kullanmamak c-duruma uygun ilaç kullanmamak Ateþ Durumunda Mutlaka Hekime Götürülmesi Gereken Haller:

düþürücü kullanmamak c-duruma uygun ilaç kullanmamak Ateþ Durumunda Mutlaka Hekime Götürülmesi Gereken Haller: Ayna-Gazetesi-renksiz-11-06.qxp 26.10.2006 23:39 Seite 2 Çocuklarda Ateþ Deðerli Ayna okuyucularý, bundan böyle bu sayfada sizleri saðlýk konusunda bilgilendireceðim. Atalarýmýz ne demiþti: olmaya devlet

Detaylı

1 SUDA SERTLİK ve CO2 TAYİNİ 1.SUDA SERTLİK TAYİNİ Suyun sertliği kavramı ile kalsiyum (Ca +2 ) ve magnezyum (Mg +2 ) iyonlarının toplamı anlaşılır ve 1 litre suyun içerdiği Ca ve Mg iyonlarının kalsiyum

Detaylı

TEST. 8 Ünite Sonu Testi m/s kaç km/h'tir? A) 72 B) 144 C) 216 D) 288 K 25 6 L 30 5 M 20 7

TEST. 8 Ünite Sonu Testi m/s kaç km/h'tir? A) 72 B) 144 C) 216 D) 288 K 25 6 L 30 5 M 20 7 TEST 8 Ünite Sonu Testi 1. 40 m/s kaç km/h'tir? A) 72 B) 144 C) 216 D) 288 2. A noktasýndan harekete baþlayan üç atletten Sema I yolunu, Esra II yolunu, Duygu ise III yolunu kullanarak eþit sürede B noktasýna

Detaylı

Kimyasal Toprak Sorunlarına Yönelik Çözüm Önerileri ve Uygulamalar. Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri

Kimyasal Toprak Sorunlarına Yönelik Çözüm Önerileri ve Uygulamalar. Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri Kimyasal Toprak Sorunlarına Yönelik Çözüm Önerileri ve Uygulamalar Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri Kimyasal Toprak sorunları asitleşme-alkalileşme (tuzluluk-alkalilik) düşük

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Deney Laboratuvarı SU (T.C. Sağlık Bakanlığı İnsani Tüketim Amaçlı İçme ve Kullanma Suları Yönetmeliği Kapsamı Hariç)-ATIKSU-ELUAT Adresi :ASO 1. OSB. Ticaret Merkezi

Detaylı

Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 20 (39): (2006) 32-36

Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 20 (39): (2006) 32-36 www.ziraat.selcuk.edu.tr/dergi Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 0 (39): (006) 336 MUĞLA ORTACA YÖRESİ SERA SULAMA SULARININ KALİTELERİNİN BELİRLENMESİ Yaşar AYRANCI Muğla Üniversitesi, Ortaca

Detaylı

Atatürk Baraj Gölünde Alabalýk Üretiminin Oluþturduðu Kirlilik Yükünün Araþtýrýlmasý

Atatürk Baraj Gölünde Alabalýk Üretiminin Oluþturduðu Kirlilik Yükünün Araþtýrýlmasý Atatürk Baraj Gölünde Alabalýk Üretiminin Oluþturduðu Kirlilik Yükünün Araþtýrýlmasý 14, 53, 9-17 2004 Ayþe Dilek SINANMIÞ ATASOY, Suat ÞENEÞ Harran Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliði

Detaylı

Mad Q Kullaným Kýlavuzu

Mad Q Kullaným Kýlavuzu Mad Q Kullaným Kýlavuzu . Kod No: A.2.3.14 Kitap Baský Tarihi: 281206 Revizyon No: 281206 Mad Q Kullaným Kýlavuzu . Ýçindekiler Gösterge ve Çalýþtýrma Cihazlarý Kontrol Ünitesi... 5 Kontrol Seviyesi Çalýþtýrma

Detaylı

Klorofil- a, Çevresel Parametreler ve Besin Elementlerinin Günlük Deðiþimleri: Sarýçay Akarsuyu Örneði (Çanakkale, Türkiye)

Klorofil- a, Çevresel Parametreler ve Besin Elementlerinin Günlük Deðiþimleri: Sarýçay Akarsuyu Örneði (Çanakkale, Türkiye) 19, 73, 76-85 (2009) Klorofil- a, Çevresel Parametreler ve Besin Elementlerinin Günlük Deðiþimleri: Sarýçay Akarsuyu Örneði (Çanakkale, Türkiye) Serpil ODABAÞI *, Yeþim BÜYÜKATEÞ Çanakkale Onsekiz Mart

Detaylı

SU NUMUNELERİNİN LABORATUVARA KABUL MİKTARLARI, SAKLAMA KOŞULLARI VE SÜRELERİ

SU NUMUNELERİNİN LABORATUVARA KABUL MİKTARLARI, SAKLAMA KOŞULLARI VE SÜRELERİ Alkalinite Alüminyum (Al) Amonyum (NH 4 + ) Anyonlar (Br, F, Cl, NO 2, NO 3, SO 4, PO 4 ) PE veya BC 200 100 Tercihen arazide yapılmalıdır. sırasındaki indirgenme ve oksitlenme reaksiyonları numunede değişikliğe

Detaylı

Türkiye de radon ölçümleri Radon measurements in Turkey

Türkiye de radon ölçümleri Radon measurements in Turkey Bu makale, 2008. Uluslararası Katılımlı Tıbbi Jeoloji Sempozyumu Kitabı (Editör: Dr. Eşref Atabey), ISBN: 978-975-7946-33-5, Sayfa: 69-72 yayımlanmıştır. Türkiye de radon ölçümleri Radon measurements in

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞĐŞĐM ÜNĐTE 3 : MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞĐŞĐM ÜNĐTE 3 : MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞĐŞĐM ÜNĐTE 3 : MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ C- BĐLEŞĐKLER VE BĐLEŞĐK FORMÜLLERĐ (4 SAAT) 1- Bileşikler 2- Đyonik Yapılı Bileşik Formüllerinin Yazılması 3- Đyonlar ve Değerlikleri

Detaylı

Gaziantep Ýlinde Organize Sanayi Bölgesi Atýk Sularý Ýle Sulanan Bazý Tarým Bitkilerinde Kurþun (Pb) Miktarlarýnýn Belirlenmesi

Gaziantep Ýlinde Organize Sanayi Bölgesi Atýk Sularý Ýle Sulanan Bazý Tarým Bitkilerinde Kurþun (Pb) Miktarlarýnýn Belirlenmesi Ekoloji 19, 75, 41-48 (2010) doi: 10.5053/ekoloji.2010.756 Gaziantep Ýlinde Organize Sanayi Bölgesi Atýk Sularý Ýle Sulanan Bazý Tarým Bitkilerinde Kurþun (Pb) Miktarlarýnýn Belirlenmesi Feyza Nur KAFADAR

Detaylı

Ýyidere (Trabzon)'nin Fiziko-Kimyasal Açýdan Su Kalitesinin Belirlenmesi

Ýyidere (Trabzon)'nin Fiziko-Kimyasal Açýdan Su Kalitesinin Belirlenmesi Ýyidere (Trabzon)'nin Fiziko-Kimyasal Açýdan Su Kalitesinin Belirlenmesi Ekoloji 14, 57, 26-35 2005 Bülent VEREP, Osman SERDAR, Davut TURAN, Cemalettin ÞAHÝN Karadeniz Teknik Üniversitesi, Rize Su Ürünleri

Detaylı

8. BÖLÜM: MİNERAL TOPRAKLARDAKİ BİTKİ BESİN MADDELERİ

8. BÖLÜM: MİNERAL TOPRAKLARDAKİ BİTKİ BESİN MADDELERİ 8. BÖLÜM: MİNERAL TOPRAKLARDAKİ BİTKİ BESİN MADDELERİ BİTKİ GELİŞMESİNİ KONTROL EDEN ETMENLER IŞIK TOPRAK (durak yeri) ISI HAVA SU BİTKİ BESİN MADDELERİ BİTKİLER İÇİN MUTLAK GEREKLİ ELEMENTLER MUTLAK GEREKLİ

Detaylı

SU KALİTESİ VE ÇORAKLAŞMA ABDULLAH SUAT NACAR ZİR. YÜK. MÜH.

SU KALİTESİ VE ÇORAKLAŞMA ABDULLAH SUAT NACAR ZİR. YÜK. MÜH. SU KALİTESİ VE ÇORAKLAŞMA ABDULLAH SUAT NACAR ZİR. YÜK. MÜH. Su yaşamı korumak için en gerekli girdilerden biridir. Fakat ona zarar vermek çok kolaydır. Çünkü yakın akrabaları olan toprak, güneş ve rüzgar

Detaylı

Bir Organize Sanayi Bölgesi Atýksu Arýtma Tesisinden Çýkan Atýksularýn Tarýmsal Amaçlý Sulama Suyu Olarak Yeniden Kullanýlabilirliðinin Araþtýrýlmasý

Bir Organize Sanayi Bölgesi Atýksu Arýtma Tesisinden Çýkan Atýksularýn Tarýmsal Amaçlý Sulama Suyu Olarak Yeniden Kullanýlabilirliðinin Araþtýrýlmasý 15, 62, 55-61 2007 Bir Organize Sanayi Bölgesi Atýksu Arýtma Tesisinden Çýkan Atýksularýn Tarýmsal Amaçlý Sulama Suyu Olarak Yeniden Kullanýlabilirliðinin Araþtýrýlmasý Gökhan Ekrem ÜSTÜN, Seval Kutlu

Detaylı

18. Amonyum (NH 4 ÖRNEK

18. Amonyum (NH 4 ÖRNEK 18. Amonyum (NH 4 + ) ve nitrat (NO3 ) iyonlarýndaki azot atomlarýnýn yükseltgenme basamaklarý sýrasýyla aþaðýdakilerin hangisinde doðru olarak verilmiþtir? ( 1 H, 7 N, 8 O) A) +3, 5 B) 3, +5 C) 3, 5 D)

Detaylı

PERİYODİK CETVEL Mendeleev Henry Moseley Glenn Seaborg

PERİYODİK CETVEL Mendeleev Henry Moseley Glenn Seaborg PERİYODİK CETVEL Periyodik cetvel elementleri sınıflandırmak için hazırlanmıştır. İlkperiyodik cetvel Mendeleev tarafından yapılmıştır. Mendeleev elementleri artan kütle numaralarına göre sıralamış ve

Detaylı

- Bioanalytic; Biyokimya otoanalizörleri için test kitleri üretimi,

- Bioanalytic; Biyokimya otoanalizörleri için test kitleri üretimi, Testonic kitleri Colin Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tarafından üretilmektedir. Colin Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. - Colin; Tekstil yardımcı kimyasalları üretimi http://www.colin.com.tr - Vilso; Endüstriyel

Detaylı

Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 23 (49): (2009) ISSN:

Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 23 (49): (2009) ISSN: www.ziraat.selcuk.edu.tr/dergi Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 23 (49): (2009) 88-96 ISSN:1309-0550 KONYA KARATAY ÇENGİLTİ KÖYÜ ARAZİLERİNİN TUZLULUK-SODYUMLULUK YÖNÜNDEN İNCELENMESİ

Detaylı

Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip mikro dozaj sistemleri ile Kimya,Maden,Gýda... gibi sektörlerde kullanýlan hafif, orta

Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip mikro dozaj sistemleri ile Kimya,Maden,Gýda... gibi sektörlerde kullanýlan hafif, orta Mikro Dozaj Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip mikro dozaj sistemleri ile Kimya,Maden,Gýda... gibi sektörlerde kullanýlan hafif, orta ve aðýr hizmet tipi modellerimizle Türk

Detaylı

5. GRUP KATYONLAR (Alkali grubu)

5. GRUP KATYONLAR (Alkali grubu) 5. GRUP KATYONLAR (Alkali grubu) Mg +2 Na + K + Li + Bu gruptaki katyonların hepsini çöktürebilen ortak bir reaktif yoktur. Na, K ve Li alkali metaller grubunun üyeleridir. NH 4 da bileşikleri alkali metal

Detaylı

Küçük Menderes Havzasý Tarým Topraklarýnda Doðal Radyonüklit Seviyesinin Belirlenmesi

Küçük Menderes Havzasý Tarým Topraklarýnda Doðal Radyonüklit Seviyesinin Belirlenmesi Ekoloji 18, 70, 74-80 (2009) Yasemin IÞIK CAMGÖZ*, Günseli YAPRAK Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü 35100 Bornova, Ýzmir-TÜRKÝYE *Corresponding author: yasemin.camgoz@gmail.com ARAÞTIRMA NOTU

Detaylı

ÇEVRE OLÇUM VE ANALİZLERİ ON YETERLİK BELGESİ

ÇEVRE OLÇUM VE ANALİZLERİ ON YETERLİK BELGESİ C T.C. T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE OLÇUM VE ANALİZLERİ ON YETERLİK BELGESİ : ÖY-48/242/2013 Kapsam Düzenleme Tarihi : : Su, Atık Su, Deniz Suyu, Numune Alma : Adres : ALM Binası Zemin Kat

Detaylı

AKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU

AKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU AKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU Fiziksel ve Kimyasal Analizler - ph Değeri Elektrometrik AWWA 4500-H + B 21 st ed. 2005-103-105 o C de Toplam Katı Madde AWWA 2540-B 21 st ed. 2005 - İletkenlik AWWA

Detaylı

Ne-Ka. Grouptechnic ... /... / 2008. Sayýn Makina Üreticisi,

Ne-Ka. Grouptechnic ... /... / 2008. Sayýn Makina Üreticisi, ... /... / 2008 Sayýn Makina Üreticisi, Firmamýz Bursa'da 1986 yýlýnda kurulmuþtur. 2003 yýlýndan beri PVC makineleri sektörüne yönelik çözümler üretmektedir. Geniþ bir ürün yelpazesine sahip olan firmamýz,

Detaylı

Üzerinde kontrollü kopya kaşesi bulunmayan basılı kopyalar kontrolsüz dokümandır.

Üzerinde kontrollü kopya kaşesi bulunmayan basılı kopyalar kontrolsüz dokümandır. . /. /2015 Sayın....Üniversitesi MKÜ MARGEM bünyesinde bulunan cihaz ve analiz yöntemleri için EK te belirtilmiştir. Saygılarımla. MARGEM Md. Sayfa: 1 / 9 TOPRAK ANALİZLERİ ph Analizi Toprak 30 50 g İletkenlik

Detaylı

IĞDIR ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA LABORATUVARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANALİZ FİYAT LİSTESİ AAS ANALİZ ÜCRETLERİ

IĞDIR ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA LABORATUVARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANALİZ FİYAT LİSTESİ AAS ANALİZ ÜCRETLERİ IĞDIR ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA LABORATUVARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANALİZ FİYAT LİSTESİ AAS ANALİZ ÜCRETLERİ ANALİZ Ücret Iğdır Üniversitesi Personel Kurumları Bakır Analizi 70 TL 28 TL 56 TL Altın

Detaylı

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri :

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri : Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani

Detaylı

EMKO CÝHAZLARINDA KULLANILAN ISI SENSÖRLERÝ

EMKO CÝHAZLARINDA KULLANILAN ISI SENSÖRLERÝ EMKO CÝHAZLARINDA KULLANILAN ISI SENSÖRLERÝ Ortamdaki ýsý deðiþimini algýlamamýza yarayan cihazlara ýsý veya sýcaklýk sensörleri diyoruz.emko ELEKTRONÝK tarafýndan üretilen ýsý sensörleri, kullanýlan alan

Detaylı

Kentlerde Yapýsal ve Yeþil Alanlardaki Hava ve Yüzey Sýcaklýklarýnýn Ýrdelenmesi: Ankara Örneði

Kentlerde Yapýsal ve Yeþil Alanlardaki Hava ve Yüzey Sýcaklýklarýnýn Ýrdelenmesi: Ankara Örneði Ekoloji 18, 69, 66-74 (2008) ARAÞTIRMA NOTU Kentlerde Yapýsal ve Yeþil Alanlardaki Hava ve Yüzey Sýcaklýklarýnýn Ýrdelenmesi: Ankara Örneði Ülkü DUMAN YÜKSEL* Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlýk Fakültesi

Detaylı

KAMU MALÝYESÝ. Konsolide bütçenin uygulama sonuçlarýna iliþkin bilgiler aþaðýdaki bölümlerde yer almýþtýr. KONSOLÝDE BÜTÇE ÝLE ÝLGÝLÝ ORANLAR (Yüzde)

KAMU MALÝYESÝ. Konsolide bütçenin uygulama sonuçlarýna iliþkin bilgiler aþaðýdaki bölümlerde yer almýþtýr. KONSOLÝDE BÜTÇE ÝLE ÝLGÝLÝ ORANLAR (Yüzde) V KAMU MALÝYESÝ 71 72 KAMU MALÝYESÝ Konsolide bütçenin uygulama sonuçlarýna iliþkin bilgiler aþaðýdaki bölümlerde yer almýþtýr. A. KONSOLÝDE BÜTÇE UYGULAMALARI 1. Genel Durum 1996 yýlýnda yüzde 26.4 olan

Detaylı

BİLEŞİKLER İki ya da daha fazla maddenin belli oranda kimyasal olarak birleşmeleri sonucu oluşturdukları yeni, saf maddeye bileşik denir.

BİLEŞİKLER İki ya da daha fazla maddenin belli oranda kimyasal olarak birleşmeleri sonucu oluşturdukları yeni, saf maddeye bileşik denir. BİLEŞİKLER İki ya da daha fazla maddenin belli oranda kimyasal olarak birleşmeleri sonucu oluşturdukları yeni, saf maddeye bileşik denir. ÖZELLĠKLERĠ: 1. Yapılarında iki ya da daha fazla madde bulundururlar.

Detaylı

KOMPLEKSOMETRİK TİTRASYONLAR

KOMPLEKSOMETRİK TİTRASYONLAR KOMPLEKSOMETRİK TİTRASYONLAR Kompleks oluşması esasına dayanan titrasyonlardır. Mg 2+ + H2Y 2- MgY 2- + 2H + kelat kompleksi Kelatometrik titrasyonlar Mg 2+ + H2Y 2- [MgY] 2- + 2 H + KOMPLEKSOMETRİK TİTRASYONLAR

Detaylı

FBE Kelebek Tip Dairesel Yangýn Damperi

FBE Kelebek Tip Dairesel Yangýn Damperi Taným tipi yangýn damperleri, ateþ ve dumanýn diðer bölümlere yayýlmasýný engellemek için havalandýrma sistemlerindeki dairesel kanallarda kullanýlmak üzere tasarlanmýþlardýr. Özellikler Ateþe dayaným

Detaylı

CaCO3 + CO2 + H2O. ISI MgCO3 + CO2 + H2O

CaCO3 + CO2 + H2O. ISI MgCO3 + CO2 + H2O 9. SULARDA SERTLİK TAYİNİ 9.1. Sularda Sertlik Çeşitleri Geçici Sertlik (Karbonat Sertliği): Geçici sertlik, kalsiyum ve magnezyum iyonlarının suda çözünmüş olan bikarbonatlarından ileri gelir. Suyun belirli

Detaylı

Arýtma Tesisi Çamurlarýndan Piroliz ile Elde Edilen Adsorbentlerin Tekstil Atýk Sularýndan KOI ve Renk Giderimi için Kullanýmýnýn Araþtýrýlmasý

Arýtma Tesisi Çamurlarýndan Piroliz ile Elde Edilen Adsorbentlerin Tekstil Atýk Sularýndan KOI ve Renk Giderimi için Kullanýmýnýn Araþtýrýlmasý ARAÞTIRMA NOTU Ekoloji 16, 64, 43-48 2007 Arýtma Tesisi Çamurlarýndan Piroliz ile Elde Edilen Adsorbentlerin Tekstil Atýk Sularýndan KOI ve Renk Giderimi için Kullanýmýnýn Araþtýrýlmasý Serdar AYDIN, Sinan

Detaylı

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz.

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz. BİLEŞİKLER Birden fazla elementin belirli oranlarda kimyasal yollarla bir araya gelerek, kendi özelligini kaybedip oluşturdukları yeni saf maddeye bileşik denir. Bileşikteki atomların cins ve sayısını

Detaylı

Çöp Sýzýntý Sularýndaki Muhtelif Bazý Kirleticilerin Toprak ile Etkileþimi: Sinop Örneði

Çöp Sýzýntý Sularýndaki Muhtelif Bazý Kirleticilerin Toprak ile Etkileþimi: Sinop Örneði Ekoloji 19, 75, 49-57 (2010) doi: 10.5053/ekoloji.2010.757 Çöp Sýzýntý Sularýndaki Muhtelif Bazý Kirleticilerin Toprak ile Etkileþimi: Sinop Örneði Emre Burcu ÖZKARAOVA GÜNGÖR Ondokuz Mayýs Üniversitesi,

Detaylı

0.2-200m3/saat AISI 304-316

0.2-200m3/saat AISI 304-316 RD Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip hava kilidleri her türlü proseste çalýþacak rotor ve gövde seçeneklerine sahiptir.aisi304-aisi316baþtaolmaküzerekimya,maden,gýda...gibi

Detaylı

Bitlis Ýli Ýçme Sularýnýn Bazý Mikrobiyolojik ve Fizikokimyasal Özellikleri

Bitlis Ýli Ýçme Sularýnýn Bazý Mikrobiyolojik ve Fizikokimyasal Özellikleri Ekoloji 19, 73, 29-38 (2009) Bitlis Ýli Ýçme Sularýnýn Bazý Mikrobiyolojik ve Fizikokimyasal Özellikleri Süleyman ALEMDAR 1*, Tahir KAHRAMAN 2, Sema AÐAOÐLU 1, Mustafa ALÝÞARLI 1 1Yüzüncü Yýl Üniversitesi

Detaylı

Modüler Proses Sistemleri

Modüler Proses Sistemleri Ürünler ve Hizmetlerimiz 2011 Modüler Proses Makineleri Modüler Proses Sistemleri Proses Ekipmanlarý Süt alým tanklarý Süt alým degazörleri Akýþ transfer paneli Vana tarlasý Özel adaptör Tesisat malzemeleri

Detaylı

ZEYTÝNBURNU AKTARMA ÝSTASYONLARI VE OTOGAR ÝSTASYONU YÖNLENDÝRME ÝÞARETLERÝ ÝNCELEME RAPORU YOLCU HÝZMETLERÝNÝ GELÝÞTÝRME ÞEFLÝÐÝ KALÝTE VE KURUMSAL GELÝÞÝM MÜDÜRLÜÐÜ ZEYTÝNBURNU AKTARMA ÝSTASYONLARI VE

Detaylı

ARES 1-ASİTLER. MADDENĠN YAPISI VE ÖZELLĠKLERĠ 4-ASĠTLER ve BAZLAR 8.SINIF FEN BĠLĠMLERĠ

ARES 1-ASİTLER. MADDENĠN YAPISI VE ÖZELLĠKLERĠ 4-ASĠTLER ve BAZLAR 8.SINIF FEN BĠLĠMLERĠ ARES EĞĠTĠM [Metni yazın] MADDENĠN YAPISI VE ÖZELLĠKLERĠ 4-ASĠTLER ve BAZLAR 8.SINIF FEN BĠLĠMLERĠ 1-ASİTLER Suda çözündüklerinde ortama H + iyonu verebilen bileşiklere asit denir. ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ

Detaylı

9. SINIF KURS KÝMYA MÜFREDAT PROGRAMI

9. SINIF KURS KÝMYA MÜFREDAT PROGRAMI 9. SINIF KURS KÝMYA MÜFREDAT PROGRAMI 01. KÝMYA BÝLÝMÝ 01-A, 01-B, 01-C, 01-D, 01-E 01-F Simyadan Kimyaya Madde Elementler ve Bileþikler 6 10 02. ATOM BÝLGÝSÝ ve PERÝYODÝK SÝSTEM 02-A, 02-B, 02-C, 02-D,

Detaylı

4. GRUP KATYONLARI (TOPRAK ALKALİLERİ GRUBU)

4. GRUP KATYONLARI (TOPRAK ALKALİLERİ GRUBU) 4. GRUP KATYONLARI (TOPRAK ALKALİLERİ GRUBU) Ba +2, Ca +2, Sr +2 Bu grup katyonlarının bir grup altında toplanmalarına neden olan ortak özellikleri, amonyak (NH 4 OH) amonyum klorür (NH 4 Cl) tamponu ile

Detaylı

CTA Silindirik Difüzör

CTA Silindirik Difüzör TA TA Taným TA tipi nozullar duvar, tavan uygulamalarý için tasarlanmýþ olan silindirik tipte nozullardýr. Daðýtýcý sistemlerde kullanýlýrlar. Görüntü bütünlüðü açýsýndan toplayýcý olarak da kullanýlabilirler.

Detaylı

ALEV FOTOMETRESİ İLE SODYUM VE POTASYUM ANALİZİ. Alev fotometresinde kullanılan düzeneğin şematik gösterimi şekil 1 deki gibidir.

ALEV FOTOMETRESİ İLE SODYUM VE POTASYUM ANALİZİ. Alev fotometresinde kullanılan düzeneğin şematik gösterimi şekil 1 deki gibidir. ALEV FOTOMETRESİ İLE SODYUM VE POTASYUM ANALİZİ ALEV FOTOMETRESİ Alev fotometresinde kullanılan düzeneğin şematik gösterimi şekil 1 deki gibidir. Slit Slit Ayna Numune Filtre Dedektör Alev Galvanometre

Detaylı

Bu tepkimelerde, iki ya da daha fazla element birleşmesi ile yeni bir bileşik oluşur. A + B AB CO2 + H2O H2CO3

Bu tepkimelerde, iki ya da daha fazla element birleşmesi ile yeni bir bileşik oluşur. A + B AB CO2 + H2O H2CO3 DENEY 2 BİLEŞİKLERİN TEPKİMELERİ İLE TANINMASI 2.1. AMAÇ Bileşiklerin verdiği tepkimelerin incelenmesi ve bileşiklerin tanınmasında kullanılması 2.2. TEORİ Kimyasal tepkime bir ya da daha fazla saf maddenin

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2015

Kanguru Matematik Türkiye 2015 3 puanlýk sorular 1. Hangi þeklin tam olarak yarýsý karalanmýþtýr? A) B) C) D) 2 Þekilde görüldüðü gibi þemsiyemin üzerinde KANGAROO yazýyor. Aþaðýdakilerden hangisi benim þemsiyenin görüntüsü deðildir?

Detaylı

Girne Mah. Küçükyalý Ýþ Merkezi B Blok No:15 34844 Maltepe/Ýstanbul [t] +90 216 518 99 99 pbx [f] +90 216 519 89 99 [e] info@ozenelektronik.

Girne Mah. Küçükyalý Ýþ Merkezi B Blok No:15 34844 Maltepe/Ýstanbul [t] +90 216 518 99 99 pbx [f] +90 216 519 89 99 [e] info@ozenelektronik. Girne Mah. Küçükyalý Ýþ Merkezi B Blok No:15 34844 Maltepe/Ýstanbul [t] +90 216 518 99 99 pbx [f] +90 216 519 89 99 [e] info@ozenelektronik.com www.ozenelektronik.com.tr mobydic 5000 Benzinli+LPG Egzoz

Detaylı

ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU.

ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU. ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU. Sendikamýz Yönetim Kurulu Üyesi Erhan KAMIÞLI, 28 Mart 2001 tarihi itibariyle H.Ö. Sabancý Holding Çimento Grubu Baþkanlýðý'na atanmýþtýr.

Detaylı

Tavuk Gübresindeki Katý Maddenin Sudaki Çözünürlüðüne Asidik Öniþlemlerin Etkileri

Tavuk Gübresindeki Katý Maddenin Sudaki Çözünürlüðüne Asidik Öniþlemlerin Etkileri 14, 53, 39-43 2004 Tavuk Gübresindeki Katý Maddenin Sudaki Çözünürlüðüne Asidik Öniþlemlerin Etkileri Ýlker ARDIÇ, Fadime TANER Mersin Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliði Bölümü, 33343

Detaylı

Kullaným kýlavuzu. Oda kumandasý RC. Genel. Oda sýcaklýðýnýn (manuel olarak) ayarlanmasý. Otomatik düþük gece ayarýnýn baþlatýlmasý

Kullaným kýlavuzu. Oda kumandasý RC. Genel. Oda sýcaklýðýnýn (manuel olarak) ayarlanmasý. Otomatik düþük gece ayarýnýn baþlatýlmasý 7206 2000 07/00 Özenle saklayýn! Kullaným kýlavuzu Oda kumandasý RC Genel RC, bir sýcaklýk kontrol ve kumanda paneli olup, gösterge ve kontrol donanýmý aþaðýda verildiði gibidir. Sýcaklýk ayar düðmesi,

Detaylı

Kalite Güvence Sistemi Belgesi.... Sulamada dünya markasý.

Kalite Güvence Sistemi Belgesi.... Sulamada dünya markasý. Kalite Güvence Sistemi Belgesi... Sulamada dünya markasý. Borular Sulama Borularý & Spagetti Borular Aþýndýrýcý sývýlara karþý yüksek derecede dayanýklýdýr. Güneþin UV ýþýnlarýna karþý dayanýklý ve esnektir.

Detaylı

Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları

Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları 1. Çözelti Hazırlama ve ph S.1.1. Bir atıksu arıtma tesisinde ph ayarlamak için çözeltinin her bir litresine 1 ml 0.05N lik H 2 SO ilavesi yapılması gerekmektedir.

Detaylı

Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır.

Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır. 7. ASİTLER VE BAZLAR Arrhenius AsitBaz Tanımı (1884) (Svante Arrhenius) Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır. HCl H + + Cl NaOH

Detaylı