ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JM 305 ZEMİN VE KAYA MEKANİĞİ UYGULAMA NOTLARI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JM 305 ZEMİN VE KAYA MEKANİĞİ UYGULAMA NOTLARI"

Transkript

1 ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JM 305 ZEMİN VE KAYA MEKANİĞİ UYGULAMA NOTLARI Prof. Dr. Recep KILIÇ Dr. Koray ULAMIŞ Eylül 2009 Ankara

2 ÖNSÖZ Jeoloji Mühendisliği eğitiminde yer alan JEM 305 Zemin ve Kaya Mekaniği dersinin uygulama kılavuzu olarak düzenlenen bu notun Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğrencilerine faydalı olacağını ümit etmekteyim. Daha önceki yıllarda verilmiş notların güncellemesi ile hazırlanan bu notta, deney uygulamalarının yanında not içinde verilen şekil ve çizelgeler konuların anlaşılmasında yardımcı olacaktır. Eylül 2009 Ankara

3 İÇİNDEKİLER 1. Giriş 2. Zemin ve Kayadan Örnek Alma Yöntemleri Zeminlerden örnek alma Örselenmiş örnek alma 2 - Deneme çukurundan 2 - Yüzeyden örnek alma Örselenmemiş örnek alma Deneme çukurundan örnek alma Sondajdan örnek alma 3 - Çift tüplü örnek alıcılarla 3 - Pistonlu örnek alıcılarla 4 - İnce ve kalın çeperli örnek alıcılarla Kayadan örnek alma Sediman örnek alma yöntemi Karotlu örnek alma yöntemi Örneklerin etiketlenmesi 7 3. Birleşik Zemin Sınıflama Sistemine Göre Zeminlerin Sınıflaması Elek analizi Atterberg limitleri Likit limit 14 - Casagrande aleti ile 14 - Konik uçlu penetrometre ile Plastik limit Plastisite indisi Büzülme limiti USCS sınıflama sistemi Zeminlerin Fiziksel Özellikleri Doğal su içeriği Özgül ağırlık Problemler Izafi sıkılık Zeminlerde Sıkışma (Kompaksiyon) Giriş Standart ve modifiye proktor Zeminlerde Gerilmeler Giriş Efektif gerilme Tek eksenli basınç dayanımı Üç eksenli basınç dayanımı Makaslama dayanımı Zeminlerde Geçirgenlik Giriş Sabit seviyeli permametre Düşen seviyeli permametre Zeminlerde Konsolidasyon Zeminlerde Taşıma Gücü Zeminlerde Arazi İncelemeleri Standart penetrasyon deneyi Konik penetrasyon deneyi 58

4 Presiometre deneyi Kanatlı kesici (vane) deneyi Yassı dilatometre deneyi Plaka yükleme deneyi Kaya Mekaniğinde Laboratuvar Deneyleri Fiziksel özellikler Suya dayanıklılık Nokta yük deneyi Schmidt çekici sertlik deneyi Tek eksenli basınç dayanımı Üç eksenli basınç dayanımı Eğilme dayanımı Çekme dayanımı Kaya Mekaniğinde Arazi Deneyleri Hidrolik kriko deneyi Yassıveren Dilatometre Hidrolik çatlatma deneyi Ektansometre Arazi makaslama Lugeon basınçlı su deneyi Kaynaklar 81

5 1. GİRİŞ Yer seçimi ve yapıların projelendirilmesinde temel jeolojik birimlerden temsili örneklerin alınarak arazi ve laboratuvarda değerlendirilmesi zorunludur. Bu kapsamda, yapı temellerine ait birimlerin yatay ve düşey yöndeki dağılımı, yeraltı suyu durumu, fiziksel, mekanik ve oturma özellikleri ile sıvılaşma potansiyelinin belirlenmesi gerekmektedir. Arazi ve laboratuvarda yapılacak çalışmaların sonuçlarına göre yapılacak değerlendirmeler, arazi kullanımına referans olacak nitelikte olmalıdır. Zemin ve kayanın yukarıda sayılan özelliklerinin özellikle laboratuvarda tespitine yönelik hazırlanmış olan bu uygulama notunda deneylerin kısaca tanımlanması ve elde edilecek parametrelere ilişkin hesaplamalar detaylı olarak verilmiştir. 2. ZEMİN VE KAYADAN ÖRNEK ALMA YÖNTEMLERİ (Sampling) Örnek alımına ilişkin yapılması gerekenler detaylı olarak anlatılmakla beraber, temel olarak bilinmesi gereken kavramlar ve açıklamaları aşağıda verilmiştir. Sondaj (Drilling) : Zemin ve kayada farklı uzunluk ve çaplarda düşey (özel amaçlar için eğimli) bir delik açarak birimlerin dağılımı ve farklı derinliklerdeki özelliklerinin elde edilmesi işlemidir. Araştırma çukuru (Trial pit) : Sondajdan farklı olarak; 2-3 m ye kadar genelde ters kepçe ile açılan, gözlem ve örnek almak için kazılan çukurlardır. Örnek (Sample) : Alındığı noktadaki zemin veya kaya kütlesini en iyi temsil eden parça. - Örselenmiş örnek (Disturbed sample) : Alındığı zemini dayanım ve oturma özellikleri dışında temsil eden örnek. - Örselenmemiş örnek (Undisturbed sample) : Zeminin yerindeki yapısını, fiziksel, kimyasal, mekanik ve oturma özelliklerini temsil eden örnek. Örneklere ait sınıflamalar, Hvorslev (1949), Rowe (1972) ve BSI (1981) tarafından geliştirilmiştir. Karot (Core) : Elmas uçlu, ortası delik matkaplarla zemin veya kayadan alınan silindirik örnek. Penetrometre (Penetrometer): Zeminlerde; ince taneliler için kıvam, iri taneliler için sıkılığın belirlenmesinde ve zeminden örselenmiş örnek alınması amacıyla tijin ucuna takılan keskin uçlu ve boyuna ikiye ayrılabilen örnek alma ekipmanı. Sondaj-Kuyu logu (Borehole log) : Zemin veya kaya sondajı esnasında açılmış olan kuyunun derinlik, litoloji, alınan örnekler, yeraltı suyu, yapılan deneylerle ilgili hazırlanan form.

6 SONDAJ LOGU / BORING LOG Sondaj No / Boring No : SK20 Sayfa No / Sheet No : 1/1 PROJE ADI / PROJECT NAME SORGUN-AKDAĞMADENİ AYRIMI-ÇEKEREK YOLU SONDAJ MAKİNASI / DRILLING RIG SONDAJ YERİ / BORING LOCATION KOORDİNATLAR / COORDINATES SONDÖR / FOREMAN MÜHENDİS / ENGINEER SONDAJ KOTU / ELEVATION (m ) BAŞLAMA TARİHİ / DATE STARTED SONDAJ DERİNLİĞİ / BORING DEPTH (m) BİTİŞ TARİHİ / DATE COMPLETED YERALTI SUYU / GROUNDWATER (m) 2.25 MUHAFAZA BORU / CASING İÇ ÇAPI I.D.(mm) : DERİNLİK DEPTH (m) KAROT ve %'si CORE % RECOVERY R.Q.D. % NUMUNE NO. SAMPL E NO. NUMUNE DERİNLİĞİ SAMPLE DEPTH from to ZEMİN TANIMLAMASI SOIL DESCRIPTION BİTKİSEL TOPRAK 0.40 m ZEMİN PROFİLİ SOIL PROFILE ZEMİN GRUBU KIRIK /30 cm. FRACTURE / 30 cm. KIRIK AÇISI FRACTURE ANGLE SU KAYBI WATER LOSS % STANDART PENETRASYON DENEYİ STANDARD PENETRATION TEST Darbe Sayısı No. GRAFİK / GRAPH Of Bl ows N UD CL SPT CL >50 Y.A.S.S 4 UD SPT CL Yeşilimsi kahverengi, serpantinit kökenli KİL (PLİYOSEN) SPT / K SPT Kuyu Sonu: m 50/ KIVAM DURUMU / ST IFFNESS SIKILIK / DENSITY ORANLAR / PROPORTIONS KIRIKLAR/30cm-FRACTIONS/30cm N = 0-2 Çok yumuşak V.soft N = 0-4 Çok gevşek V.loose 0-10% Pek az (Seyrek) Trace >1 Seyrek Wide (W) N = 3-4 Yumuşak Soft N = 5-10 Gevşek Loose 10-20% Az Little 1-2 Orta Moderate (M) N = 5-8 Orta katı M.stiff N = Orta sıkı M. dense 20-35% Sıfat Adjective(Or some) 2-10 Sık Close (Cl) N = 9-15 Katı Stiff N = Sıkı Dense 35-50% Ve And Çok sık Intense (I) N = Çok katı V.stiff N > 50 Çok sıkı V.dense >20 Parçalı Crushed (Cr) N > 30 Sert Hard DAYANIMLILIK / STRENGTH AYRIŞMA / WEATHERING KAYA KALİTESİ TANIMI / RQD I Çok zayıf Very weak I Tamamen ayrışmış Comp.weat hered 0-25% Çok zayıf Very poor II Zayıf Weak II Çok ayrışmış Highly weathered 25-50% Zayıf Poor III Orta zayıf M.weak III Orta ayrışmış Mod.weathered 50-75% Orta Fair IV Orta Dayanımlı M. strong IV Az ayrışmış Slightly weathered 75-90% İyi Good V Dayanımlı Strong V Taze Fresh % Çok iyi Excellent UD:Örselenmemiş Numune/Undisturbed Sample D:Örselenmiş Numune / Disturbed Sample SPT:Standard Pen Deneyi /Standart Pen Test VST:Vane Deneyi / Vane Shear Test P: Pressiometre Deneyi / Pressuremeter Test K:Karot Numunesi / Core Sample

7 2.1. Zeminlerden Örnek Alma (Soil sampling) Örselenmiş örnek alma (Disturbed sampling) - Araştırma çukurundan (From trial pit) Çukur çeperinde yukarıdan aşağıya, zemindeki en büyük çakıl tanesi çapının dört katından az olmayan bir yarık açılır ve çıkan malzeme serilen brandaya toplanır. Karışık örnek istenirse, açılan yarığın kesit alanı tüm seviyeler boyunca aynı olmalıdır (Şekil 1). Brandaya toplanan örnek, gerekirse çeyrekleme ile azaltılır. Şekil 1. Araştırma çukurundan örnek alma - Yüzeyden örnek alma (From surface) Burgu ile veya sığ sondajlarda çıkarılan zemin gerekli miktarda alınmak üzere brandaya alınır. Eğer sondajdan örnek almak elverişli değilse sondaj arada bir durdurularak uygun çaplı el burgusu deliğe indirilerek örnek alınabilir (Şekil 2). Brandaya toplanan kümelerden benzer olanlar karıştırılır ve gerekirse çeyrekleme ile azaltılır. Şekil 2. Çeşitli tipte örnek alıcılar

8 Örselenmemiş örnek alma (Undisturbed sampling) Araştırma çukurlarından (From trial pit) Bu yöntemde geniş kuyu ve tünel gibi kazılardan elle keserek blok veya silindirik örnek almak esastır. Elle keserek örnek alımında örnek yeri düzlenir, zemin üzerinde örneğin üst boyutları işaretlenir ve işaretlenen yerin çevresinde bir çukur açılır. Açılan çukur derinleştirilerek örnek yüzeyleri kesicilerle istenilen boyuta getirilir. Örnek, alttan kesici yardımıyla zeminden ayrılır. Etiketlenen örnek bir bez ile sarılarak parafinlenir. Silindirik örnek almak için shelby tüpleri kullanılır. Düzlenen örnek yüzeyine tüp bir miktar itilir. Buradaki amaç örneği tamamen almadan önce tüpü sabitlemektir. Tüpün zemine itilmesi (penetrasyonu) zemin cinsine göre değişmekle beraber, genelde kazının yapıldığı makine yardımıyla olur. Tüpün alt ve üst ağzı düzeltilerek etiketlenir ve parafinlendikten sonra naylon torbada muhafaza edilir Sondajdan örnek alma (Borehole sampling) - Çift tüplü örnek alıcılarla (Double-wall sampler) Sondaj deliği tabanından dönen bir dış tüpü ve sabit bir iç tüpü olan bir örnek alıcı ile örselenmemiş silindirik örnek alınmasını kapsar. Yaygın olarak Denison tipi örnek alıcılar kullanılır (Şekil 3). Kuyuda yıkılma varsa, muhafaza borusu kullanılmalıdır. Sert zeminlerden örnek alınırken iç tüp kesici ucu dış matkabı ile bir düzlemde, yumuşak zeminlerde ise matkabın ilerisinde bulunmalıdır. Yumuşak, gevşek ve düşük kohezyonlu zeminlerde iç tüp çıkıntı miktarı en çok olmalıdır. Böylece dolaşım suyunun örneği aşındırması ve dış tüpün dönüşü ile örselenmesi önlenmiş olur. Bu ilkelere göre iç tüp ucuna uygun uzunlukta bir kesici çarık takılır. Örnek alıcı, dönel sondaj takımının alt ucuna bağlanarak sondaj deliğinde örnek alınacak seviyeye indirilir. Örnek alıcı zemine çok az bir itme kuvveti uygulanarak itilmelidir. Örnek alımı esnasında sondaj çamuru kullanılıyorsa; çamurun kıvamı taneli zeminlerde yoğun, kohezyonlu zeminlerde ise ince olmalıdır. Dolaşım suyu basıncı da sadece parçacıkları yüzeye getirecek seviyede olmalıdır. Örnek alma işlemi durdurulduktan sonra iç tüp, örneği tabandan koparmak amacıyla döndürülür ve örselemeden yukarı çekilir. Örneğin üst ucuna bir etiket konulur ve gömleğin her iki ucu erime noktasının 10 C üstünde tutulan parafin ile kaplanır.

9 Şekil 3. Denison tipi örnek alıcı - Pistonlu örnek alıcılarla (Piston sampler) Başlıca Hvorslev ve Osterberg olmak üzere iki tür mevcuttur. (Şekil 4). Örnek alınacak seviyedeki zemini örselememek için son kısım genelde el burgusu ile açılır. Özellikle kohezyonsuz zeminlerde sondaj çamuru kullanılır. Bu sayede, oluşan hidrostatik basınç ile örnek yüzeye alınırken tüpte durması kolaylaşır. Çamurun kıvamı zemin türüne göre iyi ayarlanmalıdır. Örnek alınacak derinlikte takım döndürülerek örnek alımı başlar. Daha sonra tabandan örnek kopartmak için takım döndürülür ve örnek alınır. Bu işlem esnasında kuyuda çamur seviyesi düşeceğinden, ekleme yapılmalıdır. Örnek alıcı, sondaj çamuru ile dolu kuyudan alınmadan önce örneğin düşmemesi için tüpün ağzı kapatılmalıdır. Bu işlemde tüpün ağzı sondaj çamuru yüzeyinden ortalama 30 cm derinde iken yapılması uygun olur.

10 (a) (b) Şekil 4. Hvorslev (a) ve Osterberg (b) tipi örnek alıcılar - İnce ve kalın çeperli tüp ile örnek alma (Thin and thick wall sampler) Örnek alıcı sondaj borularına bağlı olarak delik tabanına indirilir. Örnek tüpü, hidrolik basınç kullanılarak döndürülmeden zemine itilir. Tüpün zemine itilme miktarı kullanılan tüp boyundan bir kaç cm. az olmalıdır. Örnek alıcı, tabandaki örneği kopartmak için döndürülerek kuyudan çıkartılır. Örnek tüpü, alıcıdan ayrılır. Sonunda da, örneğin alt ve üstü düzeltilir, etiketlenir ve parafinlenerek hazır duruma getirilir (Şekil 5). Kalın çeperli örnek alımında örselenmemiş silindirik örnek alınır. Örnek alımı hidrolik basınç veya çakarak yapılır. Fakat, bu durum örneknin örselenmesine neden olur. Örnek, kuyudan tabandan itibaren döndürülerek alınır.

11 2.2.Kayadan örnek alma (Rock sampling) Şekil 5. İnce çeperli örnek alıcı ve auger Sediman (kırıntı) örnek alım yöntemi (Sediment sampling) Dönel sondajın doğal örnek alım yöntemidir. Darbeli sondajdaki kırıntılar ve genellikle dönel sondajda matkap tarafından kırılan parçaların, dolaşım sıvısı veya hava ile kuyu dışına çıkarılması sonucu kuyu ağzında alınan örneklerdir. Genellikle süzgeçli kürekler gibi, basit gereçlerle alınır, varsa çamur veya suyu süzülerek özel örnek sandıklarına konulur. Örnek sandıkları genellikle 10x10x10 cm boyutlu gözlere ayrılmış; bir sırada 10 gözü ve 5 sıra bulunan, 50 gözlü 10x50x100 cm boyutlu kutulardır. Başka bir yöntem uygulanmıyorsa, kural olarak her bir metrelik ilerleme sonunda, yeterli miktarda örnek alınarak bölmelere yerleştirilir Karot örnek alım yöntemi (Core sampling) Karot alıcı (Karotiyer) adı verilen özel ekipmanlar kullanılarak yapılan işe veya ara işlemine karotlu sondaj, karot örnek alma işlemine karot alımı, alınan örneğin adına da karot denir. Karotlu sondaj, esas itibariyle bir formasyonu tanıma, tanımlama ve örnek alım işlemidir. Karotlu sondaj, kayaçlardan örnek almak amacı ile geliştirilip uygulanmasına karşın

12 özel hallerde zeminlerde de uygulanmaktadır. Karot örneklerinin incelenip değerlendirilmesi ile kayacın litolojik özellikleri (renk, doku, tane yönlenmesi, yapı, çimentolanma, hamur, sertlik, yapısal özellikleri, tabaka kalınlığı, süreksizlik, ayrışma durumu, dayanımı ve jeomekanik özellikleri (karot yüzdesi ve kaya kütlesi) belirlenmeye çalışılır. Bir karotlu sondaj çalışmasında dikkat edilmesi gerekli en önemli konulardan biri karot yüzdesidir. Jeoteknik amaçlı bir sondajda karot yüzdesinin % 80 lerin altına düşmesi istenmez. Ayrıca kaya mekaniği laboratuvar deney standartları açısından da zorunlu haller dışında alınan karot çapının 54.7 mm (NX) den daha küçük çapta olmaması arzu edilir Örneklerin etiketlenmesi (Labelling) Her örnek için üç etiket doldurulur. Bunlardan biri; örneğin üst ucuna konmuş olmalıdır. İkincisi güvenilir bir yöntemle örnek kabına yapıştırılmalı, üçüncüsü ise etiketi dolduran tarafından saklanmalıdır. Kutu kapaklarına yazı yazmak veya etiket yapıştırmak sakıncalıdır. Etiket doldurulurken kalemin silinmeyen türde seçilmesi önemlidir. Özellikle poşet numunede içiçe iki poşet kullanılmalı ve etiket iki poşetin arasında bulunmalıdır. Direkt örnekle teması sakıncalıdır. Proje adı Proje yeri Sondaj no Sondaj türü Örnek no Tarih Etiketi dolduran

13 3.BİRLEŞİK ZEMİN SINIFLAMA SİSTEMİNE GÖRE ZEMİNLERİN SINIFLAMASI (Unified Soil Classification System) 3.1. Elek analizi (Particle size analysis) Zemini oluşturan tane büyüklüklerinin dağılımı ve miktarını belirlemek için yapılan deneye elek analizi, tane boyu dağılımı veya granülometri denir. Elek analizi ıslak ve kuru olmak üzere iki şekilde yapılır. Kullanılan aletler: Elek seti, fırça, petri, terazi ve etüv Deneyin yapılışı: Tane boyu dağılımı belirlenecek olan zeminden g alınarak etüvde 105 C de 24 saat kurutulur. Kuru örnekden genelde iri taneli ise g, ince taneli ise g alınır. Tanelerin yapışmaması için örnek suda veya su-hidrojen peroksit karışımı (H 2 O 2 ) içinde bekletilir. Daha sonra örnek 200 nolu elekten elenerek ince malzeme uzaklaştırılır. Eğer hidrometre deneyi yapılacaksa, bu malzeme başka bir kapta toplanır. 200 nolu elek üstünde kalan örnek, elek setinden geçirilir. Eleme makine ile yapılıyorsa en az dk süre geçmelidir. Sonuçta, her elekte kalan örnek ayrı kaplara alınır ve kurutulduktan sonra tartılarak elde edilen değerler kaydedilir. Hesaplamalar: Toplam örnek ağırlığı esas alınarak her elekte kalan ve geçen miktarların yüzdesi hesaplanır. Tane dağılımı eğrisi çizildikten sonra kritik çaplar D 10, D 30 ve D 60 eğriden okunur. Bu değerlere bağlı olarak uniformluk ve süreklilik katsayısı hesaplanarak yorumlanır. D D 60 C u = (Uniformluk katsayısı ) 10 D( ) 2 D30 CcveyaCr = (Süreklilik katsayısı) D 10 60

14 Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mühendislik Jeolojisi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı Sondaj no : Örnek no : Derinlik : Kuru örnek ağırlığı : ELEK ANALİZİ (Sieve analysis) Elek no Elek açıklığı (mm) Elekte kalan (g) Toplam elekte kalan (g) Kalan % Toplam kalan % 3/ / Elek altı D 10 : D 30 : D 60 : Açıklamalar:

15 Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mühendislik Jeolojisi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı ELEK ANALİZİ (Sieve analysis) Sondaj no : Örnek no : Derinlik : Kuru örnek ağırlığı : Elek no Elek açıklığı (mm) 3/ / Elek altı Elekte kalan (g) Toplam elekte kalan (g) Kalan % Toplam kalan % Açıklamalar: D 10 : D 30 : D 60 :

16

17

18

19

20 3.2. Atterberg (kıvam) limitleri (Atterberg limits) Likit limit (LL) : Zemine fazla su verildiğinde likit (sıvı) hale gelirken sahip olduğu su içeriğine likit limit denir. - Casagrande yöntemi Kullanılan aletler: Likit limit kabı (Casagrande), oluk açma bıçağı, porselen veya kromaj pota, spatula, örnek kapları, etüv, ± 0.01 g hassalıkta terazi, 40# elek, desikatör, piset ve mezür. Deneyin yapılışı : Likit limit kabı tabanı sertleştirilmiş kauçuk, üst potası ise bronz veya dış etkenlere dayanıklı özgül ağırlığı uygun bir alaşımdan yapılmıştır. Üst kabın sabit yükseklikten (1 cm) düştükten sonra geri sıçrama miktarı ayarlanmıştır. 40# elekten elenmiş olan g havada kurutulmuş örnek alınır. Bir potada az su eklenip spatula ile karıştırılarak koyu bir çamur haline getirilir. Oluşan bu çamur kaba serilir. İçinde hava kabarcığı kalmamasına dikkat edilir. Çamurun yüzeyi derinliği 1 cm olacak şekilde yatay olarak spatula ile düzeltilir. Oluk açma bıçağı dik tutularak çamur ortadan ikiye ayrılır. Kabı kumanda eden kol saniyede iki defa olacak şekilde saat yönü tersine çevrilir ve kabın düşmesi sağlanır. Düşüşler (vuruş) sayılır. İki çamur kütlesi arasındaki oluk 1.3 cm uzunlukta birleşinceye kadar kol çevrilir. Eğer vuruş sayısı >50 ise su içeriği çok az, örnek ise çok katıdır. Bu durumda biraz daha su eklenmeli ve deney tekrarlanmalıdır. Vuruş sayısı arasında ise oluğun kapandığı yerden su içeriğini belirlemek için bir miktar örnek alınır. Vuruş sayısı ikinci denemede arasında olmalıdır. Üçüncü denemede ise vuruş sayısı arasında olmalıdır. Eğer vuruş sayısı <10 ise su içeriği çok fazla, örnek çok likit olup, biraz daha örnek eklenmelidir. Su içeriği artırılarak/azaltılarak deney en az üç defa yapılmalıdır. Vuruş sayısı >50 ve <10 olan deneylerden elde edilen noktalar hesaba katılmaz. Denemeler sonucunda farklı su içeriğine sahip örnekler 105 C de 24 saat kurutularak su içerikleri hesaplanır. Hesaplamalar: Deney formuna vuruş sayıları ve tartılan değerler işlendikten sonra % su içerikleri aşağıdaki formülle hesaplanır. % su içeriği Kap+yaş örnek-a Kap+kuru örnek-b Kap ağırlığı-c Su ağırlığı-d ( d = a b ) Kuru örnek ağırlığı-e ( e = ω = a b b c b c)

21 Farklı vuruş sayılarına karşılık su içeriği değerleri bulunur. Bu değerler; apsisi logaritmik, ordinatı milimetrik olan koordinat sistemine işlenir. Vuruş sayıları apsiste, % su içeriği ise ordinatta bulunarak noktaların yeri tespit edilir. Saptanan üç noktadan geçen ortalama bir doğru parçası çizilir. Buna, Akış eğrisi adı verilir. Apsiste 25 vuruş sayısından çıkılan dikmenin doğruyu kestiği noktaya karşılık gelen değer, o zeminin likit limit değeridir. - Konik uçlu penetrometre (Düşen koni-fall cone) Kullanılan aletler : 40# elek, örnek kabı, konik penetrometre, etüv (105 ± 5 C ), hassas terazi (0.01 g) Deneyin yapılışı : Likit limiti belirlenecek örnek 40# elekten geçirilerek, yaklaşık 200 g alınır. Bir kap içerisinde örnek su ile karıştırılarak çamur haline getirilir. Hazırlanan örnek metal deney kabına sıkıca yerleştirilerek yüzeyi düzeltilir. Konik uç, örnek yüzeyine temas edinceye kadar indirilir ve ilk okuma alınır. Daha sonra konik ucun, örneğe 5 saniye süre ile batması sağlanarak ikinci okuma alınır. İki okuma arasındaki fark koni penetrasyonudur. Bu işlem en az üç farklı su içeriğindeki örnek üzerinde tekrarlanır. Buradaki su içerikleri penetrasyon değerlerinin mm arasında değişeceği şekilde ayarlanmalıdır. Elde edilen iki penetrasyon değeri arasındaki fark 0.5 mm den küçük olursa rakamların ortalaması alınır, mm arasında olursa üçüncü bir deney yapılmalıdır. Hesaplamalar: Deney sonunda su içeriği ve konik penetrasyon değerleri lineer eksenlere, her okuma için su içeriği yüzde olarak apsis, penetrasyon değerleri ise mm olarak ordinata yerleştirilir. 20 mm lik penetrasyona karşılık gelen su içeriği değeri Likit Limit (LL) olarak alınarak, en yakın tamsayı olarak tespit edilmiş olur Plastik limit (PL): Zeminin düşük su içeriğinde plastik halden katı hale geçişi sırasındaki su içeriğine plastik limit denir. Kullanılan aletler: Porselen veya kromaj pota, spatula, mezür, buharlaştırıcı cam levha, örnek kapları, ± 0.01 g hassaslıklı terazi, etüv, 40# elek Deneyin yapılışı : 40# elekten elenmiş örnekten 20 g alınır. Potanın içinde azar azar saf su ile karıştırılarak ele yapışmayacak kıvamda bir çamur elde edilir. Buharlaştırıcı cam levha üzerinde elle yuvarlatılarak iplik haline getirilir. Bu çamurun çapı 3.0 mm oluncaya kadar işleme devam edilir. Cam üzerinde yuvarlamada parmaklar bitişik halde yapılmalı, iplik uzadıkça ortadan bölünüp yarısı alınmalı ve kalanla işleme devam edilmelidir. İplikte ince

22 kuruma çatlakları ve ufalanmalar oluşunca, deney tamamlanmış demektir. Daha sonra, en az iki defa yapılan denemelere ait örnekler etüvde kurutularak su içeriği hesaplanır Plastisite indisi (PI): Likit limit ve plastik limit arasındaki sayısal fark olarak tanımlanır. PI=LL-PL Büzülme limiti (SL) (Shrinkage limit) : Zemindeki suyun azar azar buharlaşması sağlandığında örnek hacmi minimum iken, boşluklardaki su miktarı yüzdesi büzülme limitidir. Eğer su buharlaşmaya devam ederse, zeminde büzülme olmayacaktır (Şekil 6). Kullanılan aletler : Büzülme kalıbı, porselen veya kromaj pota, spatula, cam civa kabı, civa, düzleme tablası, etüv, ± 0.01 g hassalıkta terazi, 40# elek, silikon yağ veya vazelin. Deneyin yapılışı : Büzülme kalıbı temizlenip içi ince bir tabaka halinde vazelinlenip, boş ağırlığı tartılır (M b ). Kalıp civa ile doldurulur. Düzleme tablası ile üstüne bastırılarak civanın fazlası alınır. Büzülme kalıbı+civa tartılır. Civanın yoğunluğu ve kalıp ağrlığı kullanılarak kalıp haci belirlenir. 40# elekten geçen örnekten g kadar alınır ve azar azar su katılarak doygun hale yakın bir kıvamda çamur hazırlanır. Büzülme kalıbına bu çamurdan 1/3 oranında kademeli olarak büzülme kalıbına yerleştirilir. Aralarda hava kabarcıkları kalmaması için kalıp hafif darbelerle döndürülerek masaya vurulur. Kalıp ıslak zemin ile dolunca, üstü spatula ile düzeltilir ve tartılır (M y ). Kalıptaki örneğin çatlamaması ve tek parça halinde kuruması için direkt sıcağa vaya güneşe konulmamalıdır. İdeal olarak, 8 saat havada kurutulmalı, ancak örnek kalıp kenarlarından çekilmeye başlayınca etüve konulmalıdır. 105 C de 24 saat kuruyan örnek tartılır (M k ). Cam civa kabı civa ile doldurulur. Üstü düzeltme tablası ile düzlenir ve tartılır. Tek parça halindeki kurumuş zemin civanın üstüne koyulur. Arada hava kabarcığı kalmamasına dikkat edilerek örnek düzleme tablası ile civanın içine batırılır ve üst yüzey düzlenir. Kurumuş zemin civa üzerinde düşük yoğunluktan dolayı yüzebilir, bu durumda cam plaka ile bastırılarak taşırdığı civanın hacmi belirlenebilir, bu da zemin örneğinin hacmine eşittir (V 0 ). Zeminin başlangıç su içeriği (ω) bilinen yolla hesaplanabilir. Zeminin ıslak iken sahip olduğu hacim (V, başlangıç hacmi) zaten kalıbın hacmine eşit olacaktır.

23 Hesaplamalar: Gerekli hesaplar aşağıda formunda verilmiştir. Plastik limit değeri ile büzülme limiti değeri arasındaki sayısal fark Büzülme indisi olarak tanımlanır. SI = PL SL ( ) V V0 Büzülme Limiti; SL = ω ρ w. 100 formülü ile hesaplanır M 0 ω :Zeminin başlangıç su içeriği, % V : Örneğin başlangıç hacmi (ıslak zemin), cm 3 V 0 : Kuru zeminin hacmi, cm 3 ρ w : Suyun yoğunluğu (1.0 g/cm 3 ) M o : Kuru zemin kütlesi, g Büzülme limiti, zeminin belirli bir durumda boşluklarındaki su miktarını yüzde olarak verirken, hacimsel ve doğrusal-lineer büzülme, zeminin bir boyutunda veya hacminde oluşan azalma miktarını verir. Hacimsel büzülme Doğrusal (lineer) büzülme V s V s W 0 V 0 W 1 SL W0 = ( W 1 SL) L s = 1 (Kuru uzunluk/yaş uzunluk). 100 V 0 : Hacimsel büzülme : Kuru örnek ağırlığı : Kuru örnek hacmi : Deneye başlarken verilen su ağırlığı : Büzülme limiti Şekil 6. Zeminlerde hacim ve su içeriği ilişkisi

24 Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mühendislik Jeolojisi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı BÜZÜLME (RÖTRE) LİMİTİ DENEYİ (Volumetric shrinkage test) Örnek yeri Örnek no Derinlik Boş büzülme kalıbı kütlesi Mb Kalıp+Yaş örnek (g) My Kalıp+Kuru örnek (g) Mk Yaş örnek kütlesi (g) M Kuru örnek kütlesi (g) Md Yaş örnek hacmi (cm 3 ) V Taşan civanın kütlesi (g) M Hg Kuru örnek hacmi (cm 3 ) V o Başlangıç su içeriği (%) ω Büzülme limiti (%) SL Not : Suyun yoğunluğu 1.0 g/cm 3, Civanın yoğunluğu g/cm 3 ( V V ) 0 Büzülme limiti SL = ω ρ w. 100 M 0 Lineer büzülme L s = 1- (Kuru uzunluk/yaş uzunluk).100 Büzülme indisi Plastisite indisi SI = PI-SL PI 2.13 L s Açıklamalar :

25 Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mühendislik Jeolojisi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı ATTERBERG LİMİTLERİ DENEYİ (Casagrande) (Atterberg Limits Test) Örnek yeri : Sondaj no : Örnek no : Derinlik : Likit limit : Plastik limit : Plastisite indisi : Likit/Plastik limit LL LL LL PL PL Kap no K1 K2 K3 K5 K6 Vuruş adedi Kap+Yaş örnek (g) Kap+Kuru örnek (g) Kap kütlesi (g) Su kütlesi (g) Kuru örnek kütlesi (g) Su içeriği (%) Açıklamalar:

26 Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mühendislik Jeolojisi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı ATTERBERG LİMİTLERİ DENEYİ (Casagrande) (Atterberg Limits Test) Örnek yeri : Sondaj no : Örnek no : Derinlik : Likit limit : Plastik limit : Plastisite indisi : Likit/Plastik limit LL LL LL PL PL Kap no K1 K2 K3 K5 K6 Vuruş adedi Kap+Yaş örnek (g) Kap+Kuru örnek (g) Kap kütlesi (g) Su kütlesi (g) Kuru örnek kütlesi (g) Su içeriği (%) Açıklamalar:

27 Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mühendislik Jeolojisi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı Örnek yeri : Sondaj no : Örnek no : Derinlik : KONİK PENETROMETRE DENEYİ (Fall Cone Test) Deney no İlk okuma Son okuma Penetrasyon (mm) Ortalama pen. (mm) A1 A2 B1 B2 C1 C2 Deney no A1 A2 B1 B2 C1 C2 Kap ağ. (g) Kap+Y.N (g) Kap+K.N. (g) Su kütlesi (g) Kuru örnek kütlesi (g) Su içeriği (%) Ort.su içeriği (%) Açıklamalar:

28 Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mühendislik Jeolojisi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı Örnek yeri : Sondaj no : Örnek no : Derinlik : KONİK PENETROMETRE DENEYİ (Fall Cone Test) Deney no İlk okuma Son okuma Penetrasyon (mm) Ortalama pen. (mm) A1 A2 B1 B2 C1 C2 Deney no A1 A2 B1 B2 C1 C2 Kap ağ. (g) Kap+Y.N (g) Kap+K.N. (g) Su kütlesi (g) Kuru örnek kütlesi(g) Su içeriği (%) Ort.su içeriği (%) Açıklamalar:

29

30 İri taneli %50 den fazlası 200 no lu elekte kalan İnce taneli % 50 d en fazlası 200 no lu elekten Ana Gruplar ÇAKILLAR Çakıl taneleri %50 den fazla, 4 no lu elek üstü KUMLAR Kum taneleri %50 den fazla SİLTLER ve KİLLER SİLTLER ve KİLLER 3.3.BİRLEŞİK ZEMİN SINIFLAMA SİSTEMİ (Unified Soil Classification System) Özellikler Grup İnce sembolü malzeme Derecelenme Plastisite İyi derecelenmiş çakıl, çakıl-kum karışımı GW 0-5 C u >4, 1<C c <3 Kötü derecelenmiş çakıl, kumlu çakıl, ince tane az GW deki şartlar GP 0-5 veya yok sağlanmaz ise Siltli çakıl, siltli kumlu çakıl A hattının GM >12 altında PI<4 Killi çakıl, killi kumlu çakıl A hattının GC >12 üstünde PI>7 İyi derecelenmiş kum, çakıllı kum,ince tane az veya yok SW 0-5 C u >6, 1<C c <3 Kötü derecelenmiş kum, çakıllı kum, ince tane az SW deki şartlar SP 0-5 veya yok sağlanmaz ise Siltli kum A hattının SM >12 altında PI<4 Killi kum A hattının SC >12 üstünde PI>7 İnorganik silt,siltli veya killi ince kum, az plastik ML Plastisite kartı kullanılır İnorganik kil,siltli kil,düşük plastisiteli kumlu kil CL Plastisite kartı kullanılır Düşük plastisiteli organik silt ve organik siltli kil OL Plastisite kartı kullanılır Yüksek plastisiteli inorganik silt MH Plastisite kartı kullanılır Yüksek plastisiteli inorganik kil CH Plastisite kartı kullanılır Yüksek plastisiteli organik kil OH Plastisite kartı kullanılır Yüksek organik zeminler Turba ve diğer organik zeminler Pt - Not: İnce tane oranı %5 ile %12 arasında ise zemin çift sembol ile ifade edilir*

31

32 PLASTİSİTE KARTI (Plasticity chart)

33 4. ZEMİNLERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ (Physical properties of soils) 4.1. Doğal su/nem içeriği (Natural water content) Zeminlerin doğal olarak bulundukları ortamda sahip oldukları su içeriğini tespit etmek için yapılan bir deneydir. Kullanılan aletler : Metal kap, hassas terazi, etüv. Deneyin yapılışı : Boş metal kap tartılarak deney formuna kaydedilir. Su içeriği belirlenecek olan örnekten g kadar alınarak kaba konulur. Tüm örneği temsil edebilecek ortalama su içeriğini tespit etmek amacıyla örneğin farklı yerlerinden alınmalıdır. Kap ile ıslak örnek tartılarak forma kaydedilir. 105 ± 5 C lik etüvde 24 saat kurutulan örnek tekrar tartılarak deney formuna kaydedilir. Hesaplamalar: Kap+yaş örnek kütlesi : M 1 Kap+kuru örnek kütlesi: M 2 Kap kütlesi : M 3 Su kütlesi : M 1 -M 2 Kuru örnek kütlesi : M 2 -M 3 M Su içeriği (%) : ω = M 1 2 M M 2 3 Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mühendislik Jeolojisi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı DOĞAL SU İÇERİĞİ DENEYİ (Natural Moisture Content Test) Örnek yeri : Sondaj no : Örnek no : Derinlik : Kap no Kap+yaş örnek (g) M 1 Kap+kuru örnek (g) M 2 Kap kütlesi (g) M 3 Su kütlesi (g) M 4 = M 1 - M 2 Kuru örnek kütlesi (g) M 5 = M 2- M 3 Su içeriği (%) ω=μ 4 /M 5 Ortalama su içeriği (%) ω ort

ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ JEOFIZIK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JFM 226 ZEMİN MEKANİĞİ UYGULAMA NOTLARI

ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ JEOFIZIK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JFM 226 ZEMİN MEKANİĞİ UYGULAMA NOTLARI ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ JEOFIZIK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JFM 226 ZEMİN MEKANİĞİ UYGULAMA NOTLARI Prof. Dr. Recep KILIÇ Dr. Koray ULAMIŞ Ankara 1. GİRİŞ Yer seçimi ve yapıların projelendirilmesinde

Detaylı

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER Problem 1: 38 mm çapında, 76 mm yüksekliğinde bir örselenmemiş kohezyonlu zemin örneğinin doğal (yaş) kütlesi 155 g dır. Aynı zemin örneğinin etüvde kurutulduktan sonraki kütlesi

Detaylı

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER Problem 1: 38 mm çapında, 76 mm yüksekliğinde bir örselenmemiş zemin örneğinin doğal kütlesi 165 g dır. Aynı zemin örneğinin etüvde kurutulduktan sonraki kütlesi 153 g dır.

Detaylı

T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GEOTEKNİK ANABİLİM DALI İNCE CİDARLI SHELBY TÜPÜ DETAYLI İNCELEMELER (Zeminde-Numune Alma) KUYU AĞZI SPT KAŞIĞI HELEZON ERTAN

Detaylı

INM 305 Zemin Mekaniği

INM 305 Zemin Mekaniği Hafta_8 INM 305 Zemin Mekaniği Zeminlerde Gerilme ve Dağılışı Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com Haftalık Konular Hafta 1: Zeminlerin Oluşumu Hafta 2: Hafta 3: Hafta

Detaylı

8. TOPRAK ZEMİNLERİN TAŞIMA GÜCÜ (BEARING CAPACITY OF SOILS)

8. TOPRAK ZEMİNLERİN TAŞIMA GÜCÜ (BEARING CAPACITY OF SOILS) 8. TOPRAK ZEMİNLERİN TAŞIMA GÜCÜ (BEARING CAPACITY OF SOILS) TEMELLER (FOUNDATIONS) Temel, yapı ile zeminin arasındaki yapısal elemandır. Yapı yükünü zemine aktaran elemandır. Temeller, yapıdan kaynaklanan

Detaylı

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 DANE ÇAPI DAĞILIMI (GRANÜLOMETRİ) 2 İnşaat Mühendisliğinde Zeminlerin Dane Çapına Göre Sınıflandırılması Kohezyonlu Zeminler Granüler

Detaylı

Yatak Katsayısı Yaklaşımı

Yatak Katsayısı Yaklaşımı Yatak Katsayısı Yaklaşımı Yatak katsayısı yaklaşımı, sürekli bir ortam olan zemin için kurulmuş matematik bir modeldir. Zemin bu modelde yaylar ile temsil edilir. Yaylar, temel taban basıncı ve zemin deformasyonu

Detaylı

TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ

TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ Kaynak; Temel Mühendisliğine Giriş, Prof. Dr. Bayram Ali Uzuner 1 Zemin incelemesi neden gereklidir? Zemin incelemeleri proje maliyetinin ne kadarıdır? 2 Zemin incelemesi

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI İnce Daneli Zeminlerin Kıvamı ve Kıvam Limitleri. Yrd.Doç.Dr. SAADET A. BERİLGEN

ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI İnce Daneli Zeminlerin Kıvamı ve Kıvam Limitleri. Yrd.Doç.Dr. SAADET A. BERİLGEN ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI İnce Daneli Zeminlerin Kıvamı ve Kıvam Limitleri Yrd.Doç.Dr. SAADET A. BERİLGEN Ders İçeriği Kıvam (Atterberg) Limitleri Likit Limit, LL Plastik Limit, PL Platisite İndisi,

Detaylı

Ders Notları 2. Kompaksiyon Zeminlerin Sıkıştırılması

Ders Notları 2. Kompaksiyon Zeminlerin Sıkıştırılması Ders Notları 2 Kompaksiyon Zeminlerin Sıkıştırılması KONULAR 0 Zemin yapısı ve zemindeki boşluklar 0 Dolgu zeminler 0 Zeminin sıkıştırılması (Kompaksiyon) 0 Kompaksiyon parametreleri 0 Laboratuvar kompaksiyon

Detaylı

Yapı veya dolgu yüklerinin neden olduğu gerilme artışı, zemin tabakalarını sıkıştırır.

Yapı veya dolgu yüklerinin neden olduğu gerilme artışı, zemin tabakalarını sıkıştırır. 18. KONSOLİDASYON Bir mühendislik yapısının veya dolgunun altında bulunan zeminin sıkışmasına konsolidasyon denir. Sıkışma 3 boyutlu olmasına karşılık fark ihmal edilebilir nitelikte olduğundan 2 boyutlu

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ Konsolidasyon Su muhtevası Dane dağılımı Üç eksenli kesme Deneyler Özgül ağırlık Serbest basınç Kıvam limitleri (likit limit) Geçirgenlik Proktor ZEMİN SU MUHTEVASI DENEYİ Birim

Detaylı

10. KONSOLİDASYON. Konsolidasyon. σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar).

10. KONSOLİDASYON. Konsolidasyon. σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar). . KONSOLİDASYON Konsolidasyon σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar). σ nasıl artar?. Yeraltısuyu seviyesi düşer 2. Zemine yük uygulanır

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ Konsolidasyon Su muhtevası Dane dağılımı Üç eksenli kesme Deneyler Özgül ağırlık Serbest basınç Kıvam limitleri (likit limit) Geçirgenlik Proktor ZEMİNLERDE LİKİT LİMİT DENEYİ

Detaylı

DETAYLI İNCELEMELER. (Zeminde-Numune Alma) Ertan BOL-Sedat SERT-Aşkın ÖZOCAK 1 İNCE CİDARLI SHELBY TÜPÜ KUYU AĞZI HELEZON SPT KAŞIĞI

DETAYLI İNCELEMELER. (Zeminde-Numune Alma) Ertan BOL-Sedat SERT-Aşkın ÖZOCAK 1 İNCE CİDARLI SHELBY TÜPÜ KUYU AĞZI HELEZON SPT KAŞIĞI İNCE CİDARLI SHELBY TÜPÜ DETAYLI İNCELEMELER (Zeminde-Numune Alma) KUYU AĞZI SPT KAŞIĞI HELEZON Ertan BOL-Sedat SERT-Aşkın ÖZOCAK 1 NUMUNELERİN KORUNMASI UD TÜPTE PARAFİNLEME Ertan BOL-Sedat SERT-Aşkın

Detaylı

2. Bölüm ZEMİNLERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

2. Bölüm ZEMİNLERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ 2. Bölüm ZEMİNLERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Zeminler yapıları itibariyle heterojen malzemelerdir. Yani her noktasında fiziksel ve mekanik özellikleri farklılık göstermektedir. Zeminin Öğeleri Birçok yapı

Detaylı

Zeminlerden Örnek Numune Alınması

Zeminlerden Örnek Numune Alınması Zeminlerden Örnek Numune Alınması Zeminlerden örnek numune alma tekniği, örneklerden istenen niteliğe ve gereken en önemli konu; zeminde davranışın süreksizliklerle belirlenebileceği, bu nedenle alınan

Detaylı

Zeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon

Zeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon Zeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon 2 Yüklenen bir zeminin sıkışmasının aşağıdaki nedenlerden dolayı meydana geleceği düşünülür: Zemin danelerinin sıkışması Zemin boşluklarındaki hava ve /veya suyun

Detaylı

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 KOMPAKSİYON (SIKIŞTIRMA) 2 GİRİŞ Kompaksiyon; zeminin, tabaka tabaka serilerek, silindirleme, vibrasyon (titreşim) uygulama, tokmaklama

Detaylı

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ATTERBERG LİMİTLERİ DENEYİ Bşluklardaki suyun varlığı zeminlerin mühendislik davranışını, özellikle de ince taneli zeminlerinkini etkilemektedir. Bir zeminde ne kadar su bulunduğunu (ω) bilmek tek başına

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI

ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI Prof. Dr. Recep KILIÇ ÖNSÖZ Jeoloji Mühendisliği eğitiminde Zemin Mekaniği dersi için hazırlanmış olan

Detaylı

Tarih: 14 / 02 / 2009 Sondör: E. B. Sondaj Metodu: Dönel-Yıkamalı Şahmerdan Tipi: Simit Tipi Numune Alıcı: Split Barrel Zemin Sembol

Tarih: 14 / 02 / 2009 Sondör: E. B. Sondaj Metodu: Dönel-Yıkamalı Şahmerdan Tipi: Simit Tipi Numune Alıcı: Split Barrel Zemin Sembol SONDAJ LOGLARI ve KESİT ÇIKARMA 7 SONDAJ 8 9 LOGU ABC SONDAJ Ltd. Şti. Yeri: Adapazarı Yeraltı Su Seviyesi: 1.80 m Koordinatlar: N40. 78134, E030.34287 Derinlik (m) 1 2 3 4 5 6 10 11 Num. (m) 1.50 1.95

Detaylı

7. TOPRAĞIN DAYANIMI

7. TOPRAĞIN DAYANIMI 7. TOPRAĞIN DAYANIMI DAYANIM Dayanım bir malzemenin yenilmeye karşı gösterdiği dirençtir. Gerilme-deformasyon ilişkisinin üst sınırıdır. Toprak Zeminin Yenilmesi Temel Kavramlar Makaslama Dayanımı: Toprağın

Detaylı

Kaya Zemin Sınıflamaları Parametre Seçimi Şev Stabilite Sorunları. Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA)

Kaya Zemin Sınıflamaları Parametre Seçimi Şev Stabilite Sorunları. Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) Kaya Zemin Sınıflamaları Parametre Seçimi Şev Stabilite Sorunları Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) Zeminler Zeminler iri daneli ve ince daneli olarak iki ana grupta incelenebilir. İri daneli malzemeler

Detaylı

Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi. HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA)

Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi. HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) İçerik Yarmalarda sondaj Dolgularda sondaj Derinlikler Yer seçimi Alınması gerekli numuneler Analiz

Detaylı

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu HAFTALIK DERS PLANI Hafta Konular Kaynaklar 1 Zeminle İlgili Problemler ve Zeminlerin Oluşumu [1], s. 1-13 2 Zeminlerin Fiziksel Özellikleri [1], s. 14-79; [23]; [24]; [25] 3 Zeminlerin Sınıflandırılması

Detaylı

GEOTEKNİK VE SAYISAL MODELLEME

GEOTEKNİK VE SAYISAL MODELLEME 2018 MESLEK İÇİ EĞİTİM KURSU GEOTEKNİK VE SAYISAL MODELLEME Prof. Dr. K. Önder ÇETİN Ortadoğu Teknik Üniversitesi 8 Aralık 2018, İzmir Sunuş Sırası Zemin davranışı Drenajlı Drenajsız Gevşek Sıkı Arazi

Detaylı

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ATTERBERG LİMİTLERİ DENEYİ Bşluklardaki suyun varlığı zeminlerin mühendislik davranışını, özellikle de ince taneli zeminlerinkini etkilemektedir. Bir zeminde ne kadar su bulunduğunu (ω) bilmek tek başına

Detaylı

Sıkıştırma enerjisi arttıkça optimum su muhtevası azalmakta, kuru birim hacim ağırlık artmaktadır. Optimum su muhtevasına karşılık gelen birim hacim

Sıkıştırma enerjisi arttıkça optimum su muhtevası azalmakta, kuru birim hacim ağırlık artmaktadır. Optimum su muhtevasına karşılık gelen birim hacim KOMPAKSİYON KOMPAKSİYON Zeminlerin stabilizasyonu için kullanılan en ucuz yöntemdir. Sıkıştırma, zeminin kayma mukavemetini, şişme özelliğini arttırır. Ancak yeniden sıkışabilirliğini, permeabilitesini

Detaylı

Su seviyesi = ha Qin Kum dolu sütun Su seviyesi = h Qout

Su seviyesi = ha Qin Kum dolu sütun Su seviyesi = h Qout Su seviyesi = h a in Kum dolu sütun out Su seviyesi = h b 1803-1858 Modern hidrojeolojinin doğumu Henry Darcy nin deney seti (1856) 1 Darcy Kanunu Enerjinin yüksek olduğu yerlerden alçak olan yerlere doğru

Detaylı

LABORATUVARDA YAPILAN ANALİZLER

LABORATUVARDA YAPILAN ANALİZLER Laboratuvar Adı: Zemin Mekaniği Laboratuvarı Bağlı Olduğu Kurum: Mühendislik Fakültesi- İnşaat Mühendisliği Bölümü Laboratuvar Sorumlusu: Yrd.Doç.Dr. M.Haluk Saraçoğlu e-posta: mhsaracoglu@dpu.edu.tr Posta

Detaylı

5. KONSOLİDAS YON DENEYİ:

5. KONSOLİDAS YON DENEYİ: 5. KONSOLİDAS YON DENEYİ: KONU: İnce daneli zeminlerin kompresibilite ve konsolidasyon karakteristikleri, Terzaghi tarafından geliştirilen ödometre deneyi ile elde edilir. Bu alet Şekil 1 de şematik olarak

Detaylı

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Zemindeki mühendislik problemleri, zeminin kendisinden değil, boşluklarında bulunan boşluk suyundan kaynaklanır. Su olmayan bir gezegende yaşıyor olsaydık, zemin

Detaylı

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu B - Zeminlerin Geçirimliliği Giriş Darcy Kanunu Geçirimliği Etkileyen Etkenler Geçirimlilik (Permeabilite) Katsayısnın (k) Belirlenmesi * Ampirik Yaklaşımlar ile * Laboratuvar deneyleri ile * Arazi deneyleri

Detaylı

INSA354 ZEMİN MEKANİĞİ

INSA354 ZEMİN MEKANİĞİ INSA354 ZEMİN MEKANİĞİ Dr. Ece ÇELİK 1. Kompaksiyon 2 Kompaksiyon (sıkıştırma) Kompaksiyon mekanik olarak zeminin yoğunluğunu artırma yöntemi olarak tanımlanmaktadır. Yapı işlerinde kompaksiyon, inşaat

Detaylı

DENEY 3 LİKİT LİMİT DENEYİ(CASAGRANDE YÖNTEMİ)

DENEY 3 LİKİT LİMİT DENEYİ(CASAGRANDE YÖNTEMİ) DENEY 3 LİKİT LİMİT DENEYİ(CASAGRANDE YÖNTEMİ) Amaç Zemin örneklerinin likit limitinin (ω L ) belirlenmesi amacıyla yapılır. Likit limit, zeminin likit limit deneyi ile ölçülen, plâstik durumdan akıcı

Detaylı

İLLER BANKASI A.Ş. İHALE DAİRESİ BAŞKANLIĞI

İLLER BANKASI A.Ş. İHALE DAİRESİ BAŞKANLIĞI İLLER BANKASI A.Ş. İHALE DAİRESİ BAŞKANLIĞI 2014 YILI JEOLOJİK - JEOTEKNİK ETÜTLER, JEOFİZİK ETÜTLER, JEOTEKNİK HİZMETLER İLE ZEMİN VE KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR DENEYLERİ BİRİM FİYAT CETVELİ Oğuzhan YILDIZ

Detaylı

Zeminlerin Sınıflandırılması. Yrd. Doç. Dr. Saadet Berilgen

Zeminlerin Sınıflandırılması. Yrd. Doç. Dr. Saadet Berilgen Zeminlerin Sınıflandırılması Yrd. Doç. Dr. Saadet Berilgen Ders İçeriği Zemin Sınıflandırma Sistemleri USCS AASHTO USDA USCS Classification System Geoteknik Mühendisliğinde Sınıflandırmanın Rolü Sınıflandırma

Detaylı

2015 YILI JEOLOJİK - JEOTEKNİK ETÜT VE HİZMET İŞLERİ, JEOFİZİK ETÜT İŞLERİ, ZEMİN VE KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR DENEYLERİ BİRİM FİYAT CETVELLERİ

2015 YILI JEOLOJİK - JEOTEKNİK ETÜT VE HİZMET İŞLERİ, JEOFİZİK ETÜT İŞLERİ, ZEMİN VE KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR DENEYLERİ BİRİM FİYAT CETVELLERİ İLLER BANKASI A.Ş. YATIRIM KOORDİNASYON DAİRESİ BAŞKANLIĞI 2015 YILI JEOLOJİK - JEOTEKNİK ETÜT VE HİZMET İŞLERİ, JEOFİZİK ETÜT İŞLERİ, ZEMİN VE KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR DENEYLERİ BİRİM FİYAT CETVELLERİ

Detaylı

JEO 302 KAYA MEKANİĞİ

JEO 302 KAYA MEKANİĞİ JEO 302 KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR 1. HAFTA Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü JEO302 KAYA MEKANİĞİ dersi kapsamında Doç. Dr. Hakan Ahmet Nefeslioğlu ve Araş. Gör. Fatih Uçar tarafından

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI TEK EKSENLİ SIKIŞMA (BASMA) DAYANIMI DENEYİ (UNIAXIAL COMPRESSIVE STRENGTH TEST) 1. Amaç: Kaya malzemelerinin üzerlerine uygulanan belirli bir basınç altında kırılmadan önce ne kadar yüke dayandığını belirlemektir.

Detaylı

Yalova Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü. ZEMIN VE TEMEL ETÜT RAPORLARı, KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER

Yalova Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü. ZEMIN VE TEMEL ETÜT RAPORLARı, KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER Yalova Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ZEMIN VE TEMEL ETÜT RAPORLARı, KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER FORMAT Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nın Zemin ve Temel Etüdü Raporunun Hazırlanmasına İlişkin Esaslar

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI TEK EKSENLİ SIKIŞMA (BASMA) DAYANIMI DENEYİ (UNIAXIAL COMPRESSIVE STRENGTH TEST) 1. Amaç: Kaya malzemelerinin üzerlerine uygulanan belirli bir basınç altında kırılmadan önce ne kadar yüke dayandığını belirlemektir.

Detaylı

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, GEOTEKNİK ABD ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, GEOTEKNİK ABD ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ DANE BİRİM HACİM AĞIRLIK DENEYİ _ W x y ' f c - f c - w j ] Numune No 1 4 5 Kuru Zemin Ağırlığı (g), W, Su + Piknometre Ağırlığı (g), W Su + Piknometre + Zemin Ağırlığı (g), W Dane Birim Hacim Ağırlığı

Detaylı

16.6 DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ ZEMİNLERDE SIVILAŞMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

16.6 DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ ZEMİNLERDE SIVILAŞMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 16.6 DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ ZEMİNLERDE SIVILAŞMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 16.6.1 Bölüm 3 e göre Deprem Tasarım Sınıfı DTS=1, DTS=1a, DTS=2 ve DTS=2a olan binalar için Tablo 16.1 de ZD, ZE veya ZF grubuna

Detaylı

LABORATUVAR DENEYLERİ

LABORATUVAR DENEYLERİ GEOTEKNİK ARAŞTIRMALAR LABORATUVAR DENEYLERİ GEOTEKNİK ARAŞTIRMALAR LABORATUVAR DENEYLERİ Bu standard, inşaat mühendisliği ile ilgili, lâboratuvarda yapılacak zemin deneylerinden, su muhtevasının tayini,

Detaylı

ZEMİNLERİN SINIFLANDIRILMASI

ZEMİNLERİN SINIFLANDIRILMASI ZEMİNLERİN SINIFLANDIRILMASI Sınıflandırma; zemini birkaç harf veya sayı ile isimlendirerek ortak bir dil oluşturma işlemidir. TÜRK STANDARDI TS1500/2000 İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNDE ZEMİNLERİN SINIFLANDIRILMASI

Detaylı

BÖLÜM 5 ZEMİNLERİN MÜHENDİSLİK ÖZELLİKLERİ

BÖLÜM 5 ZEMİNLERİN MÜHENDİSLİK ÖZELLİKLERİ BÖLÜM 5 ZEMİNLERİN MÜHENDİSLİK ÖZELLİKLERİ 5.1. GİRİŞ Zemin (ayrışmış kaya) insanlığın en eski ve belki de en karmaşık mühendislik malzemesidir. Doğanın denge durumundaki yapısına müdahale edildiği zaman,

Detaylı

çeperinden nması Deneme çukuru DETAYLI İNCELEMELER Saha İncelemesi ve Geoteknik Değerlendirme Yrd. Doç. Dr. Ertan BOL 1

çeperinden nması Deneme çukuru DETAYLI İNCELEMELER Saha İncelemesi ve Geoteknik Değerlendirme Yrd. Doç. Dr. Ertan BOL 1 T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHEND HENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İNŞAAT MÜHENDM HENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 01-01 013 ÖĞRETİM M YILI BAHAR YARIYILI İNCE CİDARLI SHELBY TÜPÜ DETAYLI İNCELEMELER (Zeminde-Numune Alma) KUYU

Detaylı

DENEY ADI: KÜKÜRT + (GRAFİT, FİLLER YA DA ATEŞ KİLİ) İLE YAPILAN BAŞLIKLAMA

DENEY ADI: KÜKÜRT + (GRAFİT, FİLLER YA DA ATEŞ KİLİ) İLE YAPILAN BAŞLIKLAMA ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SERTLEŞMİŞ BETON DENEYLERİ DENEY ADI: KÜKÜRT + (GRAFİT, FİLLER YA DA ATEŞ KİLİ) İLE YAPILAN BAŞLIKLAMA DENEY STANDARDI: TS

Detaylı

INM 305 Zemin Mekaniği

INM 305 Zemin Mekaniği Hafta_12 INM 305 Zemin Mekaniği Sıkışma ve Konsolidasyon Teorisi Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com Haftalık Konular Hafta 1: Zeminlerin Oluşumu Hafta 2: Hafta 3: Hafta

Detaylı

INM 305 Zemin Mekaniği

INM 305 Zemin Mekaniği Hafta_2 INM 305 Zemin Mekaniği Fiziksel Özellikler Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com Haftalık Konular Hafta : Zeminlerin Oluşumu Hafta 2: Hafta 3: Hafta 4: Hafta 5:

Detaylı

Ders: 2 Zeminlerin Endeks Özellikleri-Kıvam Limitleri. Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı

Ders: 2 Zeminlerin Endeks Özellikleri-Kıvam Limitleri. Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı 0423111 Ders: 2 Zeminlerin Endeks Özellikleri-Kıvam Limitleri Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı Zeminlerin Endeks Özellikleri Zeminleri daha iyi tanımlayabilmek

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI DENEY ADI: AGREGA ELEK ANALİZİ VE GRANÜLOMETRİ EĞRİSİ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI DENEY ADI: AGREGA ELEK ANALİZİ VE GRANÜLOMETRİ EĞRİSİ DENEY ADI: AGREGA ELEK ANALİZİ VE GRANÜLOMETRİ EĞRİSİ AMAÇ: İnşaat ve madencilik sektöründe beton, dolgu vb. içerisinde kullanılacak olan agreganın uygun gradasyona (üniform bir tane boyut dağılımına)

Detaylı

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON LABORATUVAR DENEY FÖYÜ

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON LABORATUVAR DENEY FÖYÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON LABORATUVAR DENEY FÖYÜ Deney 1. Sievers Minyatür Delme Deneyi Deney 2. Kırılganlık(S20) Deneyi Deney 3. Cerchar Aşındırıcılık İndeksi (CAI)

Detaylı

Şev Stabilitesi I. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN

Şev Stabilitesi I. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Şev Stabilitesi I Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Farklı Malzemelerin Dayanımı Çelik Beton Zemin Çekme dayanımı Basınç dayanımı Kesme dayanımı Karmaşık davranış Boşluk suyu! Zeminlerin Kesme Çökmesi

Detaylı

Maden Mühendisliği Bölümü. Maden Mühendisliği Bölümü Kaya Mekaniği Laborattuvarı. 300 tton Kapasitteli Hidrolik Pres

Maden Mühendisliği Bölümü. Maden Mühendisliği Bölümü Kaya Mekaniği Laborattuvarı. 300 tton Kapasitteli Hidrolik Pres Kaya dayanımlarını bulmak için kullanılır. Cihaz 300 ton kapasitelidir. Yükleme hızı ayarlanabilir. Yük okuması dijitaldir. 40 X 40 x 40, 70 X 70 X 70 mm boyutlarında düzgün kesilmiş 10 adet küp numune

Detaylı

GEOTEKNİK LABORATUVARI

GEOTEKNİK LABORATUVARI GEOTEKNİK LABORATUVARI Manisa Celal Bayar Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Geoteknik Laboratuvarında, lisans ve lisansüstü çalışmalar çerçevesinde aşağıda verilen deneyler yapılmaktadır. Laboratuar olanaklarıyla

Detaylı

Hafta_1. INM 405 Temeller. Dersin Amacı - İçeriği, Zemin İnceleme Yöntemleri. Doç.Dr. İnan KESKİN.

Hafta_1. INM 405 Temeller. Dersin Amacı - İçeriği, Zemin İnceleme Yöntemleri. Doç.Dr. İnan KESKİN. Hafta_1 INM 405 Temeller Dersin Amacı - İçeriği, Zemin Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com TEMELLER Hafta Konular 1 Ders Amacı-İçeriği, Zemin 2 Arazi Deneyleri 3 Yüzeysel

Detaylı

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu HAFTALIK DERS PLANI Hafta Konular Kaynaklar 1 Zeminle İlgili Problemler ve Zeminlerin Oluşumu [1], s. 1-13 2 Zeminlerin Fiziksel Özellikleri [1], s. 14-79; [23]; [24]; [25] 3 Zeminlerin Sınıflandırılması

Detaylı

Laboratuvar adı: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI. Bağlı olduğu kurum: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ

Laboratuvar adı: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI. Bağlı olduğu kurum: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ Laboratuvar adı: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI Bağlı olduğu kurum: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ Posta Adresi: Dumlupınar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi LABORATUVARDA BULUNAN CİHAZLAR Cihaz: Kaya ve zemin

Detaylı

3. MÜHENDİSLİK AMAÇLI TOPRAK SINIFLANMASI

3. MÜHENDİSLİK AMAÇLI TOPRAK SINIFLANMASI 3. MÜHENDİSLİK AMAÇLI TOPRAK SINIFLANMASI AMAÇ Basit indislerle benzer davranışa sahip toprak gruplarının oluşturulması ve sınıflanması, mühendislik özelliklerini kestirmek ve genel olarak mühendisler

Detaylı

Zemin Suyu. Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN

Zemin Suyu. Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN Zemin Suyu Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN Giriş Zemin içinde bulunan su miktarı (su muhtevası), zemin suyundaki basınç (boşluk suyu basıncı) ve suyun zemin içindeki hareketi zeminlerin mühendislik özelliklerini

Detaylı

ZM-I FİNAL SORU ve CEVAPLARI SORU-1 [10]: Sıvılık indisi (I L ) ne demektir? Sıvılık indisinin 2.1, 0 ve -0.6 olması ne ifade eder?

ZM-I FİNAL SORU ve CEVAPLARI SORU-1 [10]: Sıvılık indisi (I L ) ne demektir? Sıvılık indisinin 2.1, 0 ve -0.6 olması ne ifade eder? 28-29 ZM-I FİNAL SORU ve CEVAPLARI SORU-1 [1]: Sıvılık indisi (I L ) ne demektir? Sıvılık indisinin 2.1, ve -.6 olması ne ifade eder? SORU 2 [2]: Aşağıdaki kesit için a) Siltin doygun birim hacim ağırlığını

Detaylı

AGREGALAR Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

AGREGALAR Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi AGREGALAR Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi Agregalar, beton, harç ve benzeri yapımında çimento ve su ile birlikte kullanılan, kum, çakıl, kırma taş gibi taneli farklı mineral yapıya sahip inorganik

Detaylı

ATIK BARAJLARINDA UYGULANAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR; GÜMÜŞTAŞ (GÜMÜŞHANE) ÖRNEĞİ SELÇUK ALEMDAĞ ERDAL GÜLDOĞAN UĞUR ÖLGEN

ATIK BARAJLARINDA UYGULANAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR; GÜMÜŞTAŞ (GÜMÜŞHANE) ÖRNEĞİ SELÇUK ALEMDAĞ ERDAL GÜLDOĞAN UĞUR ÖLGEN ATIK BARAJLARINDA UYGULANAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR; GÜMÜŞTAŞ (GÜMÜŞHANE) ÖRNEĞİ SELÇUK ALEMDAĞ ERDAL GÜLDOĞAN UĞUR ÖLGEN Bu çalışmada; Gümüşhane ili, Organize Sanayi Bölgesinde GÜMÜŞTAŞ MADENCİLİK tarafından

Detaylı

5. YERALTISUYU & SIZMA BASINCI (SEEPAGE PRESSURE)

5. YERALTISUYU & SIZMA BASINCI (SEEPAGE PRESSURE) 5. YERALTISUYU & SIZMA BASINCI (SEEPAGE PRESSURE) Toprak içindeki su: Toprağa giren su, yerçekimi etkisi ile aşağı doğru harekete başlar ve bir geçirimsiz tabakayla karşılaştığında, birikerek su tablasını

Detaylı

5-AGREGA BİRİM AĞIRLIĞI TAYİNİ (TS 3529)

5-AGREGA BİRİM AĞIRLIĞI TAYİNİ (TS 3529) 5-AGREGA BİRİM AĞIRLIĞI TAYİNİ (TS 3529) Deneyin Amacı: Agreganın gevşek ve sıkışık olarak işgal edeceği hacmi saptamaktır. Agreganın kap içindeki net ağırlığının kap hacmine bölünmesiyle hesaplanır ve

Detaylı

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 ZEMİNLERİN SIKIŞMASI, KONSOLİDASYON ve OTURMALAR 2 3 4 ZEMİNLERİN SIKIŞMASI ve KONSOLİDASYON 1. Giriş 2. Kohezyonsuz ve Kohezyonlu

Detaylı

JEOTEKNİK A MAÇLI ZEMİN TANIMLAMALARI VE TEMEL SONDAJ KUYU LOGUNU PAKET PROGRAMLARLA HAZIRLAMA TEKNİĞİ - Gürel ÖZDEMİR -

JEOTEKNİK A MAÇLI ZEMİN TANIMLAMALARI VE TEMEL SONDAJ KUYU LOGUNU PAKET PROGRAMLARLA HAZIRLAMA TEKNİĞİ - Gürel ÖZDEMİR - JEOTEKNİK A MAÇLI ZEMİN TANIMLAMALARI VE TEMEL SONDAJ KUYU LOGUNU PAKET PROGRAMLARLA HAZIRLAMA TEKNİĞİ - Gürel ÖZDEMİR - JEOTEKNİK AMAÇLI ZEMİN TANIMLAMALARI VE TEMEL SONDAJ KUYU LOGUNU PAKET PROGRAMLARLA

Detaylı

JEOLOJİK ETÜT İŞLERİ JEOFİZİK ETÜT İŞLERİ İŞİN ADI ESKİ POZ NO YENİ POZ NO

JEOLOJİK ETÜT İŞLERİ JEOFİZİK ETÜT İŞLERİ İŞİN ADI ESKİ POZ NO YENİ POZ NO JEOLOJİK ETÜT İŞLERİ Jeolojik etüt ( 1/5000 ölçekli ) 38.1101 Jeolojik rapor yazımı ( 1/5000 ölçekli ) 38.1102 jeoteknik etüt ( 1/1000 ölçekli ) 38.1103 Jeolojik rapor yazımı ( 1/1000 ölçekli ) 38.1104

Detaylı

Bu metotta, toprak bir miktar su ile karıştırılarak süspansiyon hâline getirilir.

Bu metotta, toprak bir miktar su ile karıştırılarak süspansiyon hâline getirilir. Bouyoucos Hidrometre Yöntemi Bu metotta, toprak bir miktar su ile karıştırılarak süspansiyon hâline getirilir. Süspansiyonun hazırlanmasından sonra topraktaki her bir fraksiyon için belirli bir süre beklendikten

Detaylı

ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU

ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU Bir zemin kütlesini oluşturan taneler arasındaki boşluklar kısmen ya da tamamen su ile dolu olabilir. Zeminlerin taşıma gücü, yük altında sıkışması, şevler ve toprak barajlar gibi

Detaylı

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 ÖZET Yer yüzündeki her cismin bir konumu vardır. Zemine her cisim bir konumda oturur. Cismin dengede kalabilmesi için konumunu koruması gerekir. Yapının konumu temelleri üzerinedir.

Detaylı

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015 YILI DÖNER SERMAYE BİRİM FİYAT LİSTESİ

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015 YILI DÖNER SERMAYE BİRİM FİYAT LİSTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015 YILI DÖNER SERMAYE BİRİM FİYAT LİSTESİ A-Mineraloji-Petrografi Anabilim Dalı LABORATUVAR / İS Birim Fiyati (TL/ Adet) INCE KESİT LAB. Ince kesit yapımı ve Petrografik tanımlama

Detaylı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı 1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında

Detaylı

YENİLME KRİTERİ TEORİK GÖRGÜL (AMPİRİK)

YENİLME KRİTERİ TEORİK GÖRGÜL (AMPİRİK) YENİLME KRİTERİ Yenilmenin olabilmesi için kayanın etkisinde kaldığı gerilmenin kayanın dayanımını aşması gerekir. Yenilmede en önemli iki parametre gerilme ve deformasyondur. Tasarım aşamasında bunlarda

Detaylı

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 2 Zeminde gerilmeler 3 ana başlık altında toplanabilir : 1. Doğal Gerilmeler : Özağırlık, suyun etkisi, oluşum sırası ve sonrasında

Detaylı

Ders: 1 Zeminlerin Endeks Özellikleri. Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı

Ders: 1 Zeminlerin Endeks Özellikleri. Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı 0423111 Ders: 1 Zeminlerin Endeks Özellikleri Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı Zeminlerin Oluşumu Temel zemini; masif kaya ve kayaların parçalanarak gelişmesinden

Detaylı

Laboratuar Kayma Mukavemeti Deneyleri

Laboratuar Kayma Mukavemeti Deneyleri Laboratuar Kayma Mukavemeti Deneyleri 1 Kesme deneyleri: Bu tip deneylerle zemin kütlesinden numune alınan noktadaki kayma mukavemeti parametreleri belirilenir. 2 Kesme deneylerinin amacı; doğaya uygun

Detaylı

Sıvılaşma hangi ortamlarda gerçekleşir? Sıvılaşmaya etki eden faktörler nelerdir? Arazide tahkik; SPT, CPT, Vs çalışmaları

Sıvılaşma hangi ortamlarda gerçekleşir? Sıvılaşmaya etki eden faktörler nelerdir? Arazide tahkik; SPT, CPT, Vs çalışmaları SIVILAŞMA Sıvılaşma Nedir? Sıvılaşma hangi ortamlarda gerçekleşir? Sıvılaşmaya etki eden faktörler nelerdir? Sıvılaşmanın Etkileri Geçmiş Depremlerden Örnekler Arazide tahkik; SPT, CPT, Vs çalışmaları

Detaylı

3- ÇİMNETONUN KIVAMI VE PRİZ SÜRESİ (TS EN 196-3)

3- ÇİMNETONUN KIVAMI VE PRİZ SÜRESİ (TS EN 196-3) 3- ÇİMNETONUN KIVAMI VE PRİZ SÜRESİ (TS EN 196-3) Deneyin amacı: Deneyde amaç çimento kıvamını sağlayan su miktarını saptamaktır. Çimentonun kıvamı, vikat (vicat) aletinin sondasının serbest bırakıldığı

Detaylı

TOPRAK İŞ KONU-5 SIKIŞTIRMA MAKİNELERİ

TOPRAK İŞ KONU-5 SIKIŞTIRMA MAKİNELERİ TOPRAK İŞ KONU-5 SIKIŞTIRMA MAKİNELERİ SIKIŞTIRMA MAKİNELERİ; İki grupta incelenir. 1. Dinamik sıkıştırma makineleri 2. Statik sıkıştırma makineleri Dinamik sıkıştırma makineleri. Vibrasyonlu Silindirler:

Detaylı

Geoteknik yapıları. Temeller. İksalar. Tüneller

Geoteknik yapıları. Temeller. İksalar. Tüneller İçerik Zemin araştırmaları ve arazi deneyleri Sondajlar; zemin numunesi; muayene çukurları; sondaj kuyuları, arazi deneyleri Şev stabilitesi Şev göçmeleri, önleme yöntemleri, şev stabilite analizleri İstinat

Detaylı

JEM 302 MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ UYGULAMA NOTLARI

JEM 302 MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ UYGULAMA NOTLARI ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JEM 302 MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ UYGULAMA NOTLARI Dr. Koray ULAMIŞ Şubat 2010 Ankara Ad Soyad : Numara : JEM 302 Mühendislik Jeolojisi

Detaylı

1. GİRİŞ 2. ETÜT ALANI JEOLOJİSİ

1. GİRİŞ 2. ETÜT ALANI JEOLOJİSİ 1. GİRİŞ 1.1 Raporun Amacı Bu rapor, Ödemiş-Aktaş Barajı Kat i Proje kapsamında yer alan baraj gövde dolgusunun oturacağı temel zeminini incelemek, zemin emniyet gerilmesi ve proje yükleri altında temelde

Detaylı

1-AGREGALARIN HAZIRLANMASI (TS EN 932-1, TS 707, ASTM C 33)

1-AGREGALARIN HAZIRLANMASI (TS EN 932-1, TS 707, ASTM C 33) 1-AGREGALARIN HAZIRLANMASI (TS EN 932-1, TS 707, ASTM C 33) Deneye tabi tutulacak malzeme de aranılacak en önemli özellik alındığı kaynağı tam olarak temsil etmesidir. Malzeme kaynağın özelliğini temsil

Detaylı

KİLLİ ZEMİNLERDE PERMEABİLİTE VE EFEKTİF GERİLMENİN KOMPAKSİYON ENERJİSİNE BAĞLI OLARAK DEĞİŞİMİ *

KİLLİ ZEMİNLERDE PERMEABİLİTE VE EFEKTİF GERİLMENİN KOMPAKSİYON ENERJİSİNE BAĞLI OLARAK DEĞİŞİMİ * KİLLİ ZEMİNLERDE PERMEABİLİTE VE EFEKTİF GERİLMENİN KOMPAKSİYON ENERJİSİNE BAĞLI OLARAK DEĞİŞİMİ * Changes Of Permeability And Preconsolidation Pressure Compacted Clayey Soils Depending On The Compaction

Detaylı

ZEMİNLERİN SIKIŞMASI, KONSOLİDASYONU VE OTURMASI. Yrd. Doç. Dr. Taylan SANÇAR

ZEMİNLERİN SIKIŞMASI, KONSOLİDASYONU VE OTURMASI. Yrd. Doç. Dr. Taylan SANÇAR ZEMİNLERİN SIKIŞMASI, KONSOLİDASYONU VE OTURMASI Yrd. Doç. Dr. Taylan SANÇAR Zeminlerin herhangi bir yük altında sıkışması ve konsolidasyonu sonucu yapıda meydana gelen oturmalar, yapının mimari ve/veya

Detaylı

BURULMA DENEYİ 2. TANIMLAMALAR:

BURULMA DENEYİ 2. TANIMLAMALAR: BURULMA DENEYİ 1. DENEYİN AMACI: Burulma deneyi, malzemelerin kayma modülü (G) ve kayma akma gerilmesi ( A ) gibi özelliklerinin belirlenmesi amacıyla uygulanır. 2. TANIMLAMALAR: Kayma modülü: Kayma gerilmesi-kayma

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2013 YILI DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ İÇİNDEKİLER

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2013 YILI DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ İÇİNDEKİLER ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2013 YILI DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ İÇİNDEKİLER Kod Deney Adı Sayfa No 1. AGREGA DENEYLERİ 2 2. TAŞ DENEYLERİ 2 3. ÇİMENTO

Detaylı

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Yrd. Doç. Dr. Uğur DAĞDEVİREN 2 3 Genel anlamda temel mühendisliği, yapısal yükleri zemine izin verilebilir

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ LABORATUARI DONANIM VARLIĞI

ZEMİN MEKANİĞİ LABORATUARI DONANIM VARLIĞI ZEMİN MEKANİĞİ LABORATUARI DONANIM VARLIĞI 1) Elek Analizi Deneyi Resim 1 de kaba daneli zeminlerin granülometri eğrisinin belirlenmesinde kullanılan deney ekipmanları Burada görülenler laboratuvarımızdaki

Detaylı

ZEMİN ARAŞTIRMALARI ve GEOTEKNİK RAPOR HAZIRLANMASI

ZEMİN ARAŞTIRMALARI ve GEOTEKNİK RAPOR HAZIRLANMASI ZEMİN ARAŞTIRMALARI ve GEOTEKNİK RAPOR HAZIRLANMASI D.Ü. Müh. Fak. İnş. Müh. Böl. Geoteknik ABD mskeskin@dicle.edu.tr Diyarbakır, 2011 1. GİRİŞ 2. GEOTEKNİK İNCELEME VE AŞAMALARI 3. ARAZİ İNCELEMELERİ

Detaylı

INM 308 Zemin Mekaniği

INM 308 Zemin Mekaniği Hafta_12 INM 308 Zemin Mekaniği Zeminlerin Taşıma Gücü; Kazıklı Temeller Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com www.inankeskin.com ZEMİN MEKANİĞİ Haftalık Konular Hafta

Detaylı

ZEMİNLERİN KAYMA DİRENCİ

ZEMİNLERİN KAYMA DİRENCİ ZEMİNLERİN KYM İRENİ Problem 1: 38.m çapında, 76.m yüksekliğindeki suya doygun kil zemin üzerinde serbest basınç deneyi yapılmış ve kırılma anında, düşey yük 129.6 N ve düşey eksenel kısalma 3.85 mm olarak

Detaylı

Çizelge 5.1. Çeşitli yapı elemanları için uygun çökme değerleri (TS 802)

Çizelge 5.1. Çeşitli yapı elemanları için uygun çökme değerleri (TS 802) 1 5.5 Beton Karışım Hesapları 1 m 3 yerine yerleşmiş betonun içine girecek çimento, su, agrega ve çoğu zaman da ilave mineral ve/veya kimyasal katkı miktarlarının hesaplanması problemi pek çok kişi tarafından

Detaylı

YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı. Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR. Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN

YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı. Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR. Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN İçten Destekli Kazılar İçerik: Giriş Uygulamalar Tipler Basınç diagramları Tasarım Toprak Basıncı Diagramı

Detaylı

T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Şev duraylılık analizlerinin işe yarayabilmesi için, doğru şekilde ormülüze edilmiş, doğru problemi temsil etmelidirler. Bunu

Detaylı