BURSA İLİ KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ KBRN

Transkript

1 KBRN

2 Felaket başa gelmeden evvel önleyici ve koruyucu tedbirleri düşünmek lazımdır, geldikten sonra düşünmenin anlamı yoktur. K. ATATÜRK TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 2

3 KBRN K-KİMYASAL B-BİYOLOJİK R-RADYOLOJİK N-NÜKLEER TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 3

4 Dünyanın her yerinde, kimya sanayi ara ürünü veya hammaddesi olarak, canlılara doğrudan temas ettiğinde zarar veren maddeler üretilmektedir. Canlılara zarar vermemeleri için kapalı sistemlerde saklanmalarına rağmen her yıl farklı çaplarda binlerce kaza oluşmaktadır. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 4

5 Kimyasal risk sadece fabrikalarda değil, Şehir içinde dolaşan akaryakıt kamyonlarında, Limanlardaki veya Boğazlardan geçen tanker gemilerde, Kimyasal madde taşıyan trenlerde, Boru hatlarında da mevcuttur. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 5

6 Bursa İlinde 16 adet sanayi bölgesi olması ve aynı zamanda deniz - kara taşımacılığının da geçiş güzergahında olması sebebiyle büyük risk altındadır. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 6

7 İlimiz Deprem bölgesinde olması nedeniyle de doğal afetler açısından risk altındadır. Bölgemizde meydana gelecek birincil afet deprem olması durumunda ikincil afet olarak özellikle Gemlik Körfezinde bulunan fabrikalar nedeniyle kimyasal ve endüstriyel sızıntı ve patlamalar yaşanması kuvvetle muhtemeldir. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 7

8 Günümüzde Kimyasal Madde Kullanımı ÜNÜMÜZDE KİMYASAL MADDE KULLANIMI Kimyasal madde çeşitli amaçlarla kullanılıyor. İlaç aktif maddesi İlaç yardımcı maddesi Kozmetik Gıda katkı maddesi Pestisit Endüstriyel kimyasal Bu sayıya her yıl yeni kimyasal katılıyor. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 8

9 ÇEŞİTLİ KİMYASAL KAZALAR New York çevresindeki fabrikalarda arası kaza sayısı Ortalama: 6 saatte bir kaza, Toplam 135 ölü, 1500 yaralı, % 9.6 Klorin gazı, diğerleri; amonyak, sülfürik asit, hidroklorik asit.. Vb. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 9

10 HİNDİSTAN /Bhopal 3 Aralık 1984 Metil İzo Siyanat (MIC) sızıntısı, 27 ton İlk 2 günde 5 bin kişi öldü, Toplam 20 bin ölü, 150 bin sakat kalan, Firma : Union Carbide Cüzi bir tazminat ödenmiştir TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 10

11 TÜRKİYE/YALOVA /AKSA 17 Ağustos 1999 Marmara depremi Fabrikadan Akrilonitril sızıntısı: ton Akrilonitril in özellikleri: Yüksek derecede zehirleyici, yanıcı ve patlayıcı, Kanserojen ve teratojenik (genetik bozulma) Sonradan yetişen sebzelerde de tespit edildi, Kanserojen etkisi, önümüzdeki yıllarda ortaya çıkacaktır. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 11

12 İşyeri Hekiminin Yükümlülükleri İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK 11.madde: (Değişik:RG-18/12/ ) İşyeri hekimleri, işverene yazılı olarak bildirdikleri iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirlerden acil durdurma gerektiren haller ile yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı gibi hayati tehlike arz edenleri, belirlenecek makul bir süre içinde işveren tarafından yerine getirilmemesi hâlinde, işyerinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne yazılı olarak bildirmekle yükümlüdürler." TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 12

13 SEVESO??? Seveso, kuzeybatı İtalya da Milano ya 20 km uzaklıkta küçük bir kasabadır. Kentin hemen yanı başındaki ICMESA Chemical Company ye ait fabrikada 10 Temmuz 1976 günü triklorofenol (TCP) üretimi yapan bir reaktördeki patlama sonucu beyaz bir gaz bulutu çevreye yayılmıştır. Bu zehirli gaz, bu güne kadar bilinen en zehirli gazlardan dioksindir. Kasabada kısa bir süre içinde hayvan ölümleri görülmeye başlanmış, patlamadan 5 gün geçtikten sonra da hastaneye başvurular başlamıştır. Yapılan kontroller sonunda kasabada geniş bir bölgenin tamamen kirlendiği anlaşılmış ve 100 kadar ev tamamen boşaltılmıştır. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 13

14 Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik 1976 Yılında İtalya nın Seveso kasabasında gerçekleşen bu kaza sonrasında, endüstriyel kazaların oluşmasının engellenmesi ve gerekli önlemlerin alınması adına hazırlanmış olan Seveso Direktifi (82/501/EEC) kabul edilmiştir. 9 Aralık 1996 da ise 96/82/EC sayılı Tehlikeli Maddeleri İçeren Büyük Kaza Risklerinin Kontrolüne İlişkin Direktif (Seveso-II Direktifi) yayımlanmıştır. Seveso-II Direktifinin ülkemiz mevzuatına uyumlaştıran Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik Çevre ve Şehircilik Bakanlıgı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlığınca oluşturulan bir komisyon tarafından hazırlanarak, 30 Aralık 2013 tarih ve Mükerrer sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 14

15 Büyük Endüstriyel Kaza Büyük Endüstriyel Kaza, herhangi bir kuruluşun işletilmesi esnasında, kontrolsüz gelişmelerden kaynaklanan ve kuruluş içinde veya dışında çevre ve insan sağlığı için anında veya daha sonra ciddi tehlikeye yol açabilen bir veya birden fazla tehlikeli maddenin sebep olduğu büyük bir emisyon, yangın veya patlama olayını ifade etmektedir. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 15

16 Seveso Bildirimi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın Seveso Bildirim Sistemi, Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik Ekinde yer alan Tehlikeli Kimyasal Maddeleri bulunduran kuruluşların, bulundurdukları maddeler ile miktarlarını Bakanlık a beyan ettikleri sistemdir. Yönetmelik gereği işletmeler tarafından yapılması gerekli bu beyan, Seveso Bildirimi olarak adlandırılır. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 16

17 Yapılan Seveso Bildirimi sonrasında işletmeler, sistem tarafından Alt Seviyeli Kuruluş, Üst Seviyeli Kuruluş veya Kapsam Dışı olarak sınıflandırılır. Seveso Bildirim Sistemine, online.cevre.gov.tr adresinden erişim sağlanabilir. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 17

18 Türkiye de Seveso II Direktifi nin Uygulama Kapasitesinin Arttırılması için Teknik Yardım Projesi Faaliyet 1: Eğitim Faaliyet 2: Eğiticilerin Eğitimi Faaliyet 3: Pilot Bölge Faaliyet 4: Çalışma Ziyaretleri Faaliyet 5: Seveso Bildirim Sisteminin Bakımı Faaliyet 6: Halkın Bilgilendirilmesi *TÜPRAŞ Kırıkkale de başlatılmıştır. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 18

19 Güvenlik Bilgi Formları (GBF/SDS/MSDS/Safety Data Sheet) Kimyasal madde ve karışımları üreten, ithal eden firmaların ve alt kullanıcılarının kimyasal ürünü güvenle kullanmak için yeterli bilgiye sahip olmasını sağlamak amacı ile hazırlanmaktadır. 13 Aralık 2014 tarihinde yürürlüğe giren Zararlı Maddeler Ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formları Hakkında Yönetmelik uyarınca Güvenlik Bilgi Formları TÜRKÇE hazırlanmalıdır. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 19

20 Güvenlik Bilgi Formlarını (GBF/SDS/MSDS) Yeni yönetmeliğe göre zararlı madde veya karışımlar satan üretici, tedarikçi veya alt dağıtıcılar müşterilerine Güvenlik Bilgi Formu sunmak zorundadır. Maddeler için geçiş süreci 01/06/2015 karışımlar için 01/06/2016 dır. Yangın durumunda, kimyasal sızıntı durumunda, elleçlenirken, maruziyet durumunda, insan ve çevre üzerinde yaratacağı tehlikelerde neler yapılması gerektiği kısa ve öz bilgiye ulaşmak için güvenlik bilgi formlarından yararlanmak gereklidir. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 20

21 E-SDS (Genişletilmiş Güvenlik Bilgi Formu/Extended-Safety Data Sheet) AB de kullanılmaya başlanmış Türkiye de kısa süre sonra uygulanacaktır. Yılda 10 tondan fazla üretilen ve tehlikeli olan maddeler için E-SDS gereklidir. E-SDS kimyasal maruziyet senaryoları, güvenli çalışma sınırlarını ve risk değerlendirmesi içeren güvenlik bilgi formundan daha kapsamlı versiyonudur. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 21

22 Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer (KBRN) Tehlikelere Dair Görev Yönetmeliği Resmî Gazete Mayıs 2012 /Sayı:28281 YÖNETMELİK TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 22

23 Özel Terimler ve Tanımlar Arındırma: Özel eğitimli kişilerce, özel ekipmanlar ve solüsyonlar kullanılarak kimyasal maddenin vücuttan tamamen uzaklaştırılması işlemidir. (TEMİZLEME DEĞİLDİR) Sıcak Bölge: Olayın etkilediği kirli bölgedir, Soğuk Bölge: Olaydan hiç etkilenmemiş temiz bölgedir. TKHK BURSA BÖLGE 23 KOORDİNATÖRLÜĞÜ

24 Özel Terimler ve Tanımlar Ilık Bölge: Sıcak ile soğuk alanlar arasında kalan, aslında temiz olup, sıcak alandan gelenler kirlettiği bölgedir. Bu alanda arındırma çalışması yapılır. Triaj : Hastaların aciliyetlerine göre tedavi sırası belirleme Özel giysi: Gaz maskesi, filtresi ve özel kauçuktan yapılmış veya karbon içerikli koruyucu elbise, eldiven ve galoş. TKHK BURSA BÖLGE 24 KOORDİNATÖRLÜĞÜ

25 OLAY YERİ ŞEMASI Sıcak Alan Arındırma Bölgesi Ilık Alan Soğuk Alan Rüzgar TKHK BURSA BÖLGE 25 KOORDİNATÖRLÜĞÜ

26 HASTANEYE SEVK Sağlık Bakanlığı ekiplerince yapılır, Hangi hastanın hangi hastaneye götürüleceği planlanmıştır,(şevket Yılmaz Eğt.ve Arş. Hastanesi) Yanık Ünitesi Hastaneler hastaları bekler durumdadır, Hasta taşıma araçları işlem bitince arındırmadan geçerler KBRN Olaylarındaki sağlık organizasyonu 112 KKM tarafından yapılır. 26

27 Meydana gelebilecek afet ve olağan dışı durumlarda sağlık kurumlarımız tarafından hazırlanan ve acil durum ve afetlerde icra edilecek sağlık hizmeti desteğinin esaslarını belirleyen eylem planlarına HAP (Hastane Afet Planı) adı verilir. Bu kapsamında kurumumuzun özelleştirilmiş KBRN Yanıt Protokolünün olması gerekmektedir. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 27

28 Olası bir KBRN olayında hastanelerin görevi: Öncelikli olarak sağlık personeli ve yaralıları KBRN ajanlarının zararlı etkilerinden korumak, KBRN yaralılarına triyaj, ilkyardım ve dekontaminasyon (arındırma) yapılmasını sağlamak, Yaralıların ileri tanı ve tedavi işlemlerini gerçekleştirmek. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 28

29 HAP ın aktive edilmesi, HIZLI REAKSİYON, Acil servis ve müdahale ekibinin hazırlanması, Kontrollü giriş-çıkış, Hastane bölgesinde yaya ve trafik kontrolü. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 29

30 Planlama kapsamında; Müdahale ekibi (görev tanımları) belirlenmeli, Koruyucu ekipman, cihaz ve malzemeler, Dekontaminasyon (arındırma) Ünitesi, KBRN ilaç ve antidotları temin edilmelidir. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 30

31 HASTANE ACİL BARİYERİ İzdihamın önlenmesi ve sağlık personelinin emniyeti için gerekli güvenlik tedbirleri alınır, Sağlık Bakanlığı ve Emniyet Teşkilatı yardımı ile gerçekleştirilir, Gerekiyorsa hastane dışında arındırma yapılır. TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 31

32 Normal zamanda hastane Acil Servis TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 32

33 KBRN atağında hastane Acil Servis Hastane Acil Bariyeri TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 33

34 Yaralıların karşılanması, gerekiyorsa arındırma yapılması, Triyaj ve KBRN ilk yardımı, Vakaya uygun uzmanlıkların devreye sokulması (Göğüs, Göz, KBB, Genel Cerrahi uzmanlıkları..) TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 34

35 MÜDAHALE BASAMAKLARI Hap planı kapsamında özelleştirilmiş KBRN yanıt planının devreye sokulması, Ayaktan başvurulara karşı hazırlıklı olunması, Hastane acil bariyerinin oluşturulması, Acil servisin hazırlanması, İvedilikle arındırmanın yapılıp tedavinin başlanması, Tıbbı tedavi açısından gerekli uzmanlık dallarının bilgilendirilmesi ve hazırlanması. KBRN VAKALARI ADLİ VAKALARDIR!!! TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 35

36 36

37 TKHK BURSA BÖLGE KOORDİNATÖRLÜĞÜ 37