Sigorta Branşları - Çeşitleri

Transkript

1 Sigorta Branşları - Çeşitleri YANGIN SİGORTALARI Yangın sigortası özel veya ticari amaçla kullanılan her türden bina ve muhteviyatı, kendiliğinden meydana gelen yangın, yıldırım, infilak ile bunlardan kaynaklanan buhar, hararet, duman gibi tehlikelerin neden olduğu fiziki hasarlara karşı teminat altına alan sigortadır. Ayrıca, meydana gelmiş olan yangını söndürmek, dolayısıyla muhtemel hasarı azaltmak amacıyla, su veya başka bir kimyevi madde ile yapılan müdahalelerin sonucunda ortaya çıkan fiziki hasarlar da, bu sigortanın kapsamına dahildir. Standart yangın poliçesinde hariç tutulmuş grev, lokavt, kargaşalık, halk hareketleri, kötü niyetli hareketler, terör, deprem ve yanardağ püskürmesi, fırtına, kar ağırlığı, sel veya su baskını, yer kayması, dahili su ve kara, hava ve deniz taşıtlarının sigortalı kıymete çarpması gibi ek tehlikeler olarak adlandırılan risklerin yanı sıra, meydana gelmiş olan fiziki bir hasara bağlı olarak ortaya çıkan mali hasarlar, enkaz kaldırma masrafları, kira kaybı ve yangın ve infilak mali sorumluluğu da, yine yangın sigortası kapsamında temin edilebilmektedir. Bu branştaki önemli husus, yangın sigortasında kullanılan bina değeri teriminin sigortalı kıymetin tamamıyla yeniden inşası halinde oluşacak maliyeti kastettiğidir. Bu maliyetin içinde arsa değeri ve binanın bulunduğu bölgeye göre oluşan değeri yer almamaktadır. Yapı tipine ve kullanılan inşaat malzemesinin kalitesine göre bu maliyetler yaklaşık olarak hesaplanır. Savaş, iç savaş, ihtilal, isyan, ayaklanma ve bunların gerektirdiği askeri hareketler nedeniyle meydana gelen zararlar, herhangi bir nükleer yakıttan meydana gelen zararlar, kamu otoritesi tarafından sigortalı şeyler üzerinde yapılacak tasarruflar sebebiyle meydana gelen zararlar ve yangın çıkarmaksızın kavrulma neticesinde meydana gelen zararlar sigorta teminatının dışındadır. Hasar durumunda ilk olarak hasar ihbarı nda bulunulması gerekmektedir. Hasar ihbarı esnasında poliçe numarası, tahmini hasar meblağı, hasarın oluş şekli, oluş tarihi gibi bilgiler önemlidir. Daha sonra istenecek evraklar hasar gören malın veya hasarın türüne göre belirlenecektir. Ayrıca yangın sigortası yaptırmadan yukarıda sayılan ek teminatlar alınamaz. Sigorta şirketleri konutlar ve işyerleri için paket poliçeler düzenleyerek, yukarıda sayılan teminatları tek poliçeyle güvence altına almaktadırlar. Paket poliçeler ile yangın, yangın mali sorumluluk, yangının birçok ek teminatı ve kaza sigortalarının konusuna giren hırsızlık, cam kırılması ve ferdi kaza teminatları birlikte verilmektedir. Yangın Sigortası Genel Şartları Yangına Bağlı Kar Kaybı Sigortası Bir işletmede yangın ve diğer riskler sonucu meydana gelen maddi hasar, yangın poliçesi ile karşılanır. Ancak bu hasarın gerçekleşmesi nedeniyle işin durmasından doğacak kayıpları (ciro düşmesi, masraf artışı vb.) kâr kaybı sigortası karşılar. Bu sigorta ile kar kaybı teminatı verilecek durumlar, ilgili yangın sigorta sözleşmesinde teminat altına alınmış olan haller arasından, sigorta ettiren ile sigortacı tarafından serbestçe belirlenir. Yangına bağlı kar kaybı sigortasında, hasarın meydana geldiği andan, ticari faaliyetin durma veya aksaması tamamen giderilerek normal faaliyete devam olunmasına kadar geçecek süre içinde ve poliçede belirtilen azami tazminat süresini aşmamak kaydıyla, meydana gelecek kar kaybı ödenir. Sigortacının sorumluluğu, sigorta poliçesinde belirtilen sigorta bedeliyle sınırlıdır. Sigortalı, hasar anında ticari faaliyetine imkanlar ölçüsünde devam ederek kar kaybını önlemeye, azaltmaya ya da hafifletmeye yönelik önlemleri almakla yükümlüdür. Acil önlemlere ve sigortacı tarafından alınması istenilen önlemlere ilişkin giderler, sigortacı tarafından ödenir. Poliçede aksi kararlaştırılmadıkça sigorta bedeli brüt kardır.

2 NAKLİYE SİGORTALARI Nakliyat sigortaları, tekne sigortaları, kıymet nakliyat sigortaları ve emtia nakliyat (yük) sigortaları olmak üzere üç alt branşa ayrılmaktadır. Bunun yanı sıra, ticaret ve teknolojideki gelişmelere paralel olarak, klasik nakliyat sigortalarının kapsamında da genişlemeler meydana gelmiş, sigortalının sorumlulukları, sınırlı nitelikte de olsa, nakliyat poliçesine dahil edilmiş, denizdeki petrol, doğalgaz platformları, boru hatlarıyla taşınan petrol ve doğal gaz nakliyat sigortalarının konusu haline gelmiştir. Tekne Sigortası Her türlü deniz aracının deniz tehlikeleri nedeniyle uğrayabilecekleri hasarlara karşı teminat sağlamaktadır. Ancak, deniz vasıtalarının inşası ve denize indirilmeleri sırasında meydana gelmesi muhtemel hasarlar da, tekne sigortaları kapsamında değerlendirilmektedir. Tekne sigortasında teminat kapsamı Londra Sigortacılar Enstitüsü Tekne Klozları ile belirlenmektedir. Tekne sigortasında, batma, yanma, infilak, karaya vurma, sığlığa bindirme, oturma, fırtına, alabora olma, bir başka gemi veya tekne ile çatışma, çatışmadan doğan sorumluluk, güvence altına alınan rizikolardan doğan kurtarma masrafları, dava ve say masrafları, müşterek avarya hasar ve masrafları, tekne ve makinelerdeki gizli kusur, yükleme veya boşaltma sırasında tekneye gelen hasarlar, harp ve grev rizikoları dışındaki rizikolar kapsam dışında tutulmaktadır. TÜRK TEKNE POLİÇESİ GENEL ŞARTLARI Kıymet Nakliyat Sigortası Kıymetli maden, evrak, para ve benzer şeylerin taşınmaları sırasında söz konusu olabilecek tehlikelere karşı teminat sağlamaktadır. Kıymet nakliyat sigortasında, para ve değerli kâğıtlar, olağan taşıma koşullarına uygun olarak, kişi beraberinde veya taşıyıcı araçta sorumlu kişiye teslim edilmiş olmalıdır. Teminat, sigorta konusu kıymetlerin nakliyatçılara iletilmesinden alıcıya teslimine kadar geçecek süre içinde oluşacak ziya ve hasarları kıymet nakliyat poliçesi genel şartları çerçevesinde ve silahlı gasp ve soygun rizikosu da dahil olmak üzere karşılar. Kıymet nakliyat sigortası, kıymetlerin nominal değeri üzerinden ve sefer esasına göre yapılır. KIYMET NAKLİYAT POLİÇESİ GENEL ŞARTLARI EMTİA NAKLİYAT (YÜK) SİGORTASI Kara, deniz, hava ve demir yoluyla bir yerden diğer bir yer taşınmakta olan her türlü yükün, taşınmaları sırasında karşılaşabilecekleri tehlikelerden kaynaklanan hasarlara karşı teminat sağlamaktadır. Emtia nakliyat sigortasında, sigortalının kasti hareketlerinden meydana gelen zararlar, olağan akma, fire, aşınma veya yıpranmadan kaynaklanan hasarlar, malların kendi kusuru veya ambalaj yetersizliğinden kaynaklanan hasarlar karşılanmamaktadır. Savaş, grev, kargaşalık ve halk hareketleri gibi rizikolar ayrıca sigorta edilebilmektedir. Emtia nakliyat sigortası sefer esası ile yapılmakta, sürekli sevkıyat yaptıran sigortalılar için nakliyat sigortalarında abonman poliçeleri yapılmakta ve her seferin bildirilmesi, geç bildirim, unutulma gibi olumsuzluklar ortadan kaldırılmaktadır. Emtia nakliyat sigortasında sigortalı, tedbirli davranmak ve naklettirdiği malların korunması için kendine düşen önlemleri almakla yükümlüdür. Ayrıca, taşınacak mallarla ilgili olarak sigortacıya verilecek bilgilerin taşıma belgelerindeki bilgilerden farklı olmaması gerekir Kaza terimi, kişilerin kendi iradesi dışında, ani ve harici bir nedenin etkisiyle meydana gelen, önceden tasarlanmamış bir olayı ifade eder. Kaza sigortaları ise; sigortalının bir kazaya bağlı olarak uğrayacağı bedeni ve maddi zararları veya bir kaza nedeniyle ödenilmesi gerekecek tazminatları karşılamak amacıyla yapılan sigortalardır. Uygulamada Kaza Branşı içinde yer alan başlıca sigorta türleri; 1) Motorlu Araç Sigortaları (Oto Kaza)

3 Özel veya ticari amaçlarla kullanılan motorlu araçların kullanımına bağlı olarak meydana gelmesi muhtemel tehlikelere karşı koruma sağlayan sigortalardır. İki ana başlıkta değerlendirilebilir. * Motorlu araçların kendisinde meydana gelecek fiziki hasarlar (Kasko Sigortaları) * Motorlu aracın, üçüncü şahıslara vermiş olduğu zararlar nedeniyle, motorlu araç işletenine düşen hukuki sorumluluklar. * Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) * İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası * Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası Dünyanın birçok ülkesinde, sigortalı aracın kullanımından doğabilecek, üçüncü şahıslara karşı sözkonusu olan sorumlulukların sigortası, yasa ile zorunlu tutulmaktadır. 2) Oto Dışı Kaza Sigortaları * Sorumluluk Sigortaları * Hırsızlık Sigortaları * Cam Kırılması Sigortaları 3) Ferdi Kaza Sigortaları Kaza branşı, uygulamada yukarıdaki gibi çeşitlendirilmekle birlikte, yukarıda bahsi geçen sigorta branşları, genel şartlar paralelinde, aşağıda belirtilen ana branşlar ve alt branşlar olarak sınıflandırılmaktadır. KAZA SİGORTALARI * Kara Taşıtları Kasko Sigortası * Hırsızlık Sigortası * Cam Kırılmasına Karsı Sigorta * Asansör Kazalarında Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluk Sigortası * İşveren Sorumluluk Sigortası * Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Mesuliyet Sigortası * Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası * Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk Sigortası * Tüpgaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası * Zorunlu Sertifika Mali Sorumluluk Sigortası * Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası Karayolları Motorlu Araçlar Mali Sorumluluk Sigortaları * Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası * Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası * Motorlu Kara Taşıt Araçları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası FERDİ KAZA SİGORTASI Kasko Sigortası Teminat Kapsamı Kasko Sigortası; aracı, aşağıda yazılı tehlikelere karşı sigorta eder. Poliçede belirtilmeleri koşuluyla, aracın standardının dışında yer alan her türlü aksesuar ve ses, iletişim, görüntü cihazları da sigorta kapsamı içindedir. * Sigortalının veya aracı kullanan kişinin iradesi dışında, ani ve harici etkiler sonucunda, sigortalı aracın devrilmesi, düşmesi, yuvarlanması, sabit ve hareketli bir cismin çarpması veya böyle bir cisme çarpma gibi kazalar sonucu oluşan hasar ve kayıplar. * Üçüncü şahısların, kötü niyet ve muziplikleri sonucu oluşan hasarlar. * Sigortalı aracın çalınması ve çalınmaya teşebbüs sonucunda meydana gelen hasar ve kayıplar. * Sigortalı aracın yanması sonucu oluşan hasarlar. KARA TAŞITLARI KASKO SİGORTASI SİGORTASI GENEL ŞARTLARI Teminatları Bakımından Kasko Sigorta Çeşitleri a) Tam Kasko: Aracın yanması, çalınması, çarpması ve çarpılması sonucunda oluşacak hasarlar için teminat verilir. Bu poliçeler sigortalının talebine istaneden muafiyetli de düzenlenebilir.

4 b) Kısmi Kasko: Yanma, çalınma, çarpma ve çarpılma teminatlarından sadece biri veya birkaçı için verilebilir. Bunların dışında; Sigorta şirketleri tarafından sigortalıya sunulan sigorta sözleşmeleri, kasko sigorta teminatının yanı sıra başka sigorta ürünleriyle de zenginleştirilmektedir. Paket poliçe olarak adlandırılan bu sigorta sözleşmelerinde yukarıda belirtilen teminatlara ilave olarak, aşağıdaki teminatlar da verilmektedir. * İhtiyari Mali Mesuliyet: Karayolları Trafik Kanununa ve genel hükümlere göre aracın işletenine düşen hukuki sorumluluk, karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası limitlerini aşıyor ise, bunun üzerinde kalan kısım için paket poliçede verilen ihtiyari limitler dahilinde, ilave teminat verilebilir. * Ferdi Kaza: Kaza neticesinde araçtaki kişilerin bedeni zararlarına karşı teminat verilebilir. (Ölüm, yaralanma, tedavi giderleri gibi). * Ruhsat bilgilerini içeren teklif formu doldurulmalıdır. * Aracın orijinalinde olmayıp, sonradan ilave edilmiş tüm aksesuarlar, ses ve görüntü cihazlarının değerleri ve markaları teklif formunda gösterilmelidir. * Aracın sigorta bedeli saptanırken, Türkiye Sigorta ve Reasürans Birliği nin yayınladığı araç değer listesine göre belirlenmelidir. 0 km araçlarda aracın anahtar teslim bedeli esas alınır. * Kasko poliçesi mutlaka ruhsatta yazılı isme düzenlenmeli, alacaklı durumda bulunan şahıs ve firmalar poliçede dain mürtehin olarak gösterilmelidir. * Sigorta poliçesi mutlaka incelenmeli, istenen ve verilen teminatlar bakımından mutabık kalınmalıdır. SIKÇA SORULAN SORULAR (OTO KAZA) İŞVEREN SORUMLULUK SİGORTASI Bir işyerinde işverene bir hizmet sözleşmesi ile bağlı ve Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa tabi çalışanların yükümlülüklerini yerine getirmesi esnasında kendisinin veya üçüncü şahısların uğrayacağı zararlar için işverene düşen hukuki sorumluluğu teminat altına alan bir sigorta türüdür. İşverene bir hizmet akdiyle bağlı olarak çalışan, Sosyal Sigortalar Kurumu'na tabi işçiler ve onların hak sahipleri tarafından talep edilebilecek tazminat taleplerini, Sosyal Sigortalar Kurumu'nun sağladığı yardımların üstünde ve dışında kalan tazminat taleplerini, Sosyal Sigortalar Kurumu'nun açacağı rücu davaları sonucunda, ödeme yükümlülüğü doğan tazminatlar ile mahkeme masrafları ve avukatlık ücretlerini kapsamaktadır. İşveren tarafından sağlanan servis araçlarıyla çalışanların işyerine getirilip götürülmesi esnasında, meydana gelebilecek kazalar, İşveren tarafından görevle başka bir yere gönderildiği ve asıl işini yapmadığı zamanlarda meydana gelen iş kazaları, Ülke sınırları dışında meydana gelen iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu ileri sürülecek tazminat talepleri ile manevi tazminat taleplerinin poliçe kapsamında olup olmadığına dikkat edilmelidir. İŞVEREN SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARI Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Sorumluk Sigortası Gerçek ya da tüzel kişilerin, kendilerinin veya çalışanlarının üçüncü şahıslara verebilecekleri her türlü bedeni ve maddi zararlar nedeniyle kendisine yöneltilebilecek tazminat talepleri ile ilgili sorumluluklarını teminat altına alan sigorta türüdür. Üçüncü şahısların vefatı, yaralanması veya sakat kalması nedeniyle ortaya çıkan tazminat talepleri ile üçüncü şahıslara ait malların, maddi zarar ve hasara uğraması neticesinde oluşacak tazminat taleplerini kapsamaktadır. Kasten veya bilerek sebebiyet verilen zarar ve ziyan talepleri, sigortalıya bir hizmet sözleşmesi ile bağlı kimseler ile aile efradı tarafından gerçekleştirilen zarar ve ziyan talepleri teminat dışındadır.

5 ASANSÖR KAZALARINDA ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI SORUMLULUK SİGORTASI Ticari binalarda veya konut binalarında bulunan asansörlerde meydana gelebilecek kazalar nedeniyle üçüncü kişiler tarafından ileri sürülebilecek tazminat taleplerini belirli limitlere kadar teminat altına alan sigorta türüdür. Daimi sözleşmeyle bakıma tabi tutulan asansörlerde, meydana gelebilecek bir kaza sonucu, üçüncü şahısların uğrayacağı bedeni ve maddi zararlar için ileri sürecekleri tazminat talepleri ile birlikte yaşanacak anlaşmazlıklar sonucunda açılacak davalarla ilgili mahkeme masrafları ve avukatlık ücretlerini kapsamaktadır. TEHLİKELİ MADDELER ZORUNLU SORUMLULUK SİGORTASI Yanıcı, parlayıcı, patlayıcı maddeleri üreten, depolayan, nakleden ve satanların, mesleki faaliyetleri nedeniyle bu maddelerin doğrudan doğruya neden olabileceği olaylar sonucu kusurları olsun olmasın, üçüncü kişilerin uğrayacağı bedeni ve maddi zararlardan doğacak sorumluluklarını, poliçede yazılı limitler dahilinde teminat altına alır. Tehlikeli Maddeler Sorumluluk Sigortası teminatı bulunan bir işyerinde, kullanılmak üzere bulundurulan LPG tüpünün infilakı, gaz kaçırması, yangın çıkarması sonucu ortaya çıkan zarar ve ziyan Tüpgaz Sorumluluk Sigortası teminatı kapsamında karşılanır. TÜPGAZ ZORUNLU SORUMLULUK SİGORTASI Tüp Gaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası, likit petrol gazı firmalarının kendi markaları altında doldurdukları veya doldurttukları ve yetkili bayileri aracılığıyla ya da doğrudan pazarladıkları tüplerin kullanılmak üzere bulunduruldukları yerlerde infilak etmesi veya gaz kaçırması sonucu (kusurları olsun veya olmasın) başkalarına vereceği bedeni ve maddi zararlara karşı, firmanın sorumluluğunu teminat altına alır. Likit petrol gazı depolayan, tüp dolumu yapan, tüketiciye ulaştıran LPG dağıtım firmaları, Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk Sigortası'na ek olarak Tüp Gaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası nı da yaptırmak zorundadırlar. HIRSIZLIK SİGORTASI Kırma, delme, yıkma devirme ve zorlamayla, aşma, tırmanma, kilit açma suretiyle, gizlice girilerek veya saklanarak, zor ve şiddet kullanarak, tehditle evlerdeki eşyalarda, işyeri, ticarethane, ambar, depo veya imalathanelerdeki mallarda, eşyalarda ve demirbaşlarda hırsızlık veya hırsızlığa teşebbüs sonucu meydan gelen maddi kayıp ve zararları teminat altına alan sigorta türüdür. Sigortalıya ve kendisiyle birlikte sürekli oturanlara ve çalışanlarına ait sigortalanabilir kıymetler ile hırsızlık eylemi esnasında o yere girilmesi veya o yerin açılması esnasında verilecek tahribatlar da sigorta teminatı kapsamındadır. Sigortalı yerlerde bulunan kıymetli evrak, tahvil, hisse senedi, mücevher, değerli madenler ve bunlardan yapılmış eşya, işlenmiş kıymetli taşlar, pul ve para koleksiyonları, sanat veya antika değeri olan tablo, heykel, kitap gibi kıymetler, bunlara ait bedellerin poliçeye yazılması ve kilit altında saklanması koşuluyla teminat altına alınabilmektedir. CAM KIRILMASINA KARŞI SİGORTA Poliçede gösterilen cam ve aynaları kırılma neticesinde uğrayacakları zararlara karşı teminat altına alan sigorta türüdür. Başka bir poliçe ile teminat altına alınmamış olması kaydıyla yangından, infilaktan, yıldırımdan ve söndürme ve kurtarma hareketlerinden kaynaklanan, sigortalı cam ve aynaların bulunduğu bina ve mahallerde yapılan inşaat ve tadilat nedeniyle meydana gelen, cam ve aynaların üzerinde bulunan süs ve yazıların bozulması ve Grev, Lokavt, Kargaşalık ve Halk Hareketleri sonucunda meydana gelen zarar ve ziyan talepleri ek sözleşme ile teminat kapsamına alınmaktadır. Sigortalı cam ve aynaların bulunduğu bina ve mahallerin çökmesi, yıkılması bunların yerlerine konulması ve takılması veya yerlerinden çıkarılması, kaide ve çerçevelerinde yapılan tamirler, yerlerinin

6 değiştirilmesi ve nakilleri esnasında meydana gelecek hasarlar, satıhlarında meydana gelen çizilmeler ile kaide ve çerçevelerinin ayıp ve kusurları neticesinde sigortalı cam ve aynalarda harici bir tesir olmaksızın meydana gelen hasarlar sonucu ileri sürülecek tazminat talepleri teminat dışındadır. KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI ZORUNLU KOLTUK FERDİ KAZA SİGORTASI Teminat Kapsamı Şehirlerarası ve uluslararası seyahat eden yolcuları, sürücüleri ve sürücü yardımcılarını, seyahatin başlangıcından bitimine kadar geçen süre içinde, duraklamalar da dahil olmak üzere, kendi iradeleri dışında meydana gelen ani ve harici olaylar sonucu ölüm ve sakatlık hallerine karşı sigortalayan poliçelerdir. Poliçede kayıtlı taşımacının, Karayolu Taşıma Kanununa istinaden yetki belgesine sahip olması gerekir. Kapsama dahil olan teminatlar; * Ölüm * Yaralanma * Tedavi Tarife Bu branşa ait tarife ve talimat 25/03/2005 tarihinden geçerli olmak üzere, no lu resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Teminat tutarları, taşımanın yapıldığı motorlu kara taşıtındaki görevli sürücü ve yardımcıları ile yolcu koltuk başına, aşağıdaki şekilde belirlenmiştir: a) Tedavi Giderleri: YTL b) Sakatlanma ve Ölüm: YTL Tedavi giderlerinin başka sigorta sözleşmeleri ile teminat altına alınmış olması durumunda, söz konusu giderler öncelikle bu sigortadan karşılanır. Sigorta teminatları Hazine Müsteşarlığı tarafından, sigorta primleri ise sigorta şirketlerince serbestçe belirlenir. SERTİFİKA MALİ SORUMLULUK SİGORTASI Ulusal veya uluslararası düzeyde nitelikli elektronik sertifika, zaman damgası ve elektronik imzalarla ilgili hizmetleri sağlayan Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısının (ESHS) Elektronik İmza Kanunundan doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi sonucu oluşan, nitelikli elektronik sertifika sahibi kişi veya kuruluşların ve üçüncü şahısların uğrayacağı zararlara ilişkin sorumluluğu, sözleşmede belirlenen zorunlu sigorta limitlerine kadar teminat altına sigorta türüdür. Bu sigorta, sigortalıya karşı yapılan talepler sonucundaki yasal giderler için de teminat verilir. ÖZEL GÜVENLİK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI Sigortacı, sigorta ettiren tarafından istihdam edilen özel güvenlik görevlilerinin, özel güvenlik hizmetine dair mevzuat çerçevesindeki görevlerini yerine getirmeleri sırasında üçüncü şahıslara verecekleri zararları, sigorta poliçesinde belirtilen tutara kadar teminat altına alır. KARAYOLLARI MOTORLU ARAÇLAR MALİ SORUMLULUK SİGORTALARI Karayolları Motorlu Araçlar Mali Sorumluluk Sigortaları genel olarak motorlu aracın işletilmesi sırasında üçüncü şahıslara verilen zararları karşılayan sigortalardır. Bu branş altında üç farklı sigorta vardır. Bunlar; 1. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, 2. Motorlu Kara Taşıt Araçları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası, 3. Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortasıdır. KARAYOLLARI MOTORLU ARAÇLAR ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI (TRAFİK SİGORTASI) Motorlu aracın işletilmesi sırasında üçüncü şahısların bedeni veya maddi zarara uğramasına sebebiyet vermesi halinde, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu na göre aracın işletenine düşen sorumluluğu zorunlu sigorta limitlerine kadar teminat altına alır. Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyetlerde bulunan teşebbüslere, gözetim, onarım, bakım, alım-satım, araçta değişiklik yapılması amacı ile bırakılan aracın sebep olacağı zararlar ve yarışlara katılan araçların

7 sebep olacağı zararlar teminat kapsamı dışında olup, motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyetlerde bulunanların ve yarış düzenleyenlerin sorumluluklarını sigorta ettirmeleri zorunludur. Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyetlerde bulunanların ve yarış düzenleyenlerin teminat ve primleri ile ilgili bilgiler Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Tarife ve Talimatı içerisinde ayrıca açıklanmıştır. Dikkat edilecek hususlar Zorunlu bir sigorta olup, yapılan trafik kontrollerinde sigortası olmayan araçlar sigorta yapılana kadar trafikten men edilir, ayrıca para cezası uygulanır. Sigortası olmayan araçların fenni muayeneleri yapılmaz. Kazaya karışan motorlu aracın saptanamaması durumunda kişiye gelen bedeni zararlar, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası yaptırmaksızın trafiğe çıkarılan motorlu aracın kişilere verdiği bedeni zararlar, çalınmış veya gaspedilmiş motorlu aracın kişilere verdiği bedeni zararlar için, kazanın meydana geldiği tarihte geçerli zorunlu mali sorumluluk sigortasına göre bedeni zararlar için ödenecek tazminat tutarları Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği bünyesinde bulunan Karayolları Trafik Garanti Fonu Hesabı tarafından gerekli belgelerle başvuran hak sahiplerine ödenir. Trafik Sigortalarında denetim etkinliğinin sağlanması, sigorta kaçaklarının önlenmesi, kayıtdışı ve sahte poliçelerin önlenerek sigortalı ve vatandaşların mağduriyetinin önlenmesi, toplumda sigorta sistemine olan güvenin artırılması, daha sağlıklı fiyatlandırma yapılması ve haksız rekabetin önlenmesi gibi nedenlerle Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği bünyesinde kurulan TRAMER-Trafik Sigortası Bilgi Merkezi nin internet sitesinden işleteni bulunduğunuz aracın sigorta ve hasar bilgilerine ulaşabilirsiniz. Trafik Sigortası sadece üçüncü şahıslara verilen zararları karşılamakta olup, kendi aracınızın hasarını ödemez, bunun için kasko sigortası yaptırılması gerekir. Trafik Sigortası manevi tazminat taleplerini karşılamaz. Teminat limitleri ve primler Hazine Müsteşarlığınca belirlenip Resmi Gazetede yayımlandıktan sonra yürürlüğe girer. MOTORLU KARA TAŞIT ARAÇLARI İHTİYARİ MALİ SORUMLULUK SİGORTASI Motorlu aracın, işletilmesi sırasında üçüncü şahısların bedeni veya maddi zarara uğramasına sebebiyet vermesi halinde, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu na göre aracın işletenine düşen sorumluluğun Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası teminat limitlerinin üstünde kalan kısmını poliçe teminat kapsamında olmak koşuluyla poliçede yazılı teminat limitlerine kadar teminat altına alır. Dikkat edilecek hususlar Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası teminat limitlerini yeterli görmeyen işletenler İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası yaptırarak limitleri yükseltebilirler. Bu sigorta teminatı genellikle kasko sigortasıyla birlikte ek teminat olarak verilmektedir. Bu sigorta da manevi tazminat talepleri ek sözleşme ile teminat altına alınabilir. ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI Molalarda dahil olmak üzere motorlu taşıtta seyahat eden yolculara gelebilecek bedeni zararlar için taşımacının 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu uyarınca doğan sorumluklarını poliçede belirtilen limitlere kadar, teminat altına alır Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu Kanunun amacı; Karayolu taşımalarını ülke ekonomisinin gerektirdiği şekilde düzenlemek, taşımada düzeni ve güvenliği sağlamak, taşımacı, acente ve taşıma işleri komisyoncuları ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği ve benzeri hizmetlerin şartlarını belirlemek, taşıma işlerinde istihdam edilenlerin niteliklerini, haklarını ve sorumluluklarını saptamak, karayolu taşımalarının, diğer taşıma sistemleri ile birlikte ve birbirlerini tamamlayıcı olarak hizmet vermesini ve mevcut imkânların daha yararlı bir şekilde kullanılmasını sağlamaktır. Dikkat edilecek hususlar Teminat limitleri ve primler Hazine Müsteşarlığınca belirlenip Resmi Gazetede yayımlandıktan sonra yürürlüğe girer. Tazminat ödemesinde öncelikli olarak bu sigorta devreye girer, daha sonra Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası ve varsa İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası devreye girer. Sigorta şirketleri sigorta sözleşmesi ile birlikte Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince bastırılan Taşımacı Sorumluluk Sigortası Belgesini sigortalıya vermek zorundadırlar.

8 MAKİNE MONTAJ SİGORTALARI Ülkemizde Makine-Montaj, dünya uygulamasında ise engineering diye tanımlanan mühendislik sigortalarını; * Makine Kırılması Sigortası * Montaj Sigortası * İnşaat Sigortası * Elektronik Cihaz Sigortası olarak dört ana bölümde toplamak mümkündür. Bu sigortaların en büyük özelliği, tüm dünya ülkelerinde uygulamasının aynı olmasıdır. MÜHENDİSLİK SİGORTALARININ ÖZELLİKLERİ, TEMİNAT KAPSAMLARI VE UYGULAMA ŞEKİLLERİ AŞAĞIDAKİ GİBİDİR: MAKİNE KIRILMASI SİGORTASI İmal edilmiş ya da montajı yapılıp deneme dönemi tamamlanmış olan makine ve tesisatın, buhar ve gaz motorlarının, pompaların, hava kompresörlerinin çalışması sırasında hasara uğraması ya da bulundukları yerde dururken, temizlenirken, revizyonları yapılırken ve yerleri değiştirilirken beklenmedik bir etkiyle zarar görmeleri bu sigortayla güvence altına alınır. Ek prim karşılığında, grev, lokavt, kargaşalık, halk hareketleri, terör ve sabotaj, ekspres nakliye, fazla mesai, tatil ücretleri ve zamları, makinelerin temel ve kaideleri, hareketli makineler (özellikle iş makineleri) için geniş kasko ek teminatı (çarpma, çarpışma, devrilme, toprak kayması, yangın, yıldırım, deprem, sel vb. teminata dahil edilebilir) da alınabilir. Makine kırılması sigortasının hedefi, makinenin içten gelen ve kendinden kaynaklanan hasarlara karşı makineyi sigortalamaktır. Sigorta Konusu Elektrikli teçhizat, tanklar, tazyikli kaplar, hava durumları, pompalar, blowerlar, vantilatörler, kompresörler, konveyörler, kreynler, açık saha maden üniteleri, taş toprak çimento sanayi, basın sanayi, kimya ve tıbbi malzeme sanayi, metal işleri endüstrisi, gıda işleri sanayi, deri endüstrisi, su tesisleri, kuvvet santralleri. Dikkat edilmesi gereken hususlar Teminatların yurtdışında geçerli olup olmadığı sorulmalıdır. MONTAJ SİGORTASI İnşaatı tamamlanmış fabrika, sanayi gibi yapıların, mekanik veya elektrikli parça veya tesisin yerleştirilmesi veya monte edilmesi işlemleri sırasında meydana gelebilecek kayıp ve hasarları tazmin edecek sigortadır. Sigorta bedeli sözleşme bedelidir ve montajı yapılacak üniteler, nakliye navlun, sigorta masrafları, varsa gümrük vergileri, resim ve harçlar, işçilik montaj ve işletmeye alma giderlerinden oluşur. Eğer yapılacak proje, inşaat ve montaj işlerinin ikisini de kapsıyorsa bu yaygın olarak İnşaat-Montaj Sigortası terimiyle ifade edilir. İNŞAAT SİGORTASI Yapım halindeki yol, baraj, köprü, hastane, konut vb. gibi inşaat faaliyetleri esnasındaki her türlü malmülkün kaybını veya hasarını tazmine eden sigorta anlaşmasıdır. İnşaat, yapılmakta olan bir projenin bütünü olabileceği gibi, hali hazırda var olan bir mülke eklenecek bazı bölümlerle sınırlı da olabilir. Ancak inşaat sahasındaki değerlerin uğrayacağı zararların önceden bilinmeyen, ani bir sebeple meydana gelmesi ve bu sebebin de istisna edilmeyen hallerden olması gereklidir. Sigorta bedelini, inşaat konusu malzeme ve işlerin (varsa gümrük, vergi, resim ve harçlar ile nakliye ve işçilik masrafları dahil) değeri ile ayrıca teminat verilmişse inşaatın yapılması için kullanılan makine, alet ve teçhizat ile geçici inşaat barakaları ve yardımcı yapıların cari piyasa değeri oluşturur. Teminat süresi, inşaat malzemelerinin inşaat alanına indiği andan itibaren başlar ve inşa edilen yapının işverene teslimatı ile sona erer. İstenirse ek prim karşılığında, enkaz kaldırma, 3. şahıs mali mesuliyet, hasar sonucu seri nakliye, bakım devresi, grev, lokavt, terör, deprem risklerine karşı da teminat alınabilir. Dikkat edilmesi gereken hususlar * İnşaatta sigortalanan yapı elemanlarının sayısal ve/veya boyutları itibariyle metre, metrekare veya metreküp gibi tanımlamaları poliçede bulunmalıdır. * Yapısal elemanların, inşaat sözleşmesinde, plan ve projede öngörülen nicelik ve nitelik ölçüleri içinde bildirilip bildirilmediği kontrol edilmelidir.

9 * Alınan teminatlar, özellikle, inşaatın bitim veya geçici kabulünden sonra başlayan bakım devresi teminatının alınıp alınmadığı kontrol edilmelidir. * İnşaat All Risks sigortalarında sigorta bedelinin %20 sini geçmeyen değer artışları sigortalı sayılır. Değer artışlarının bu oranı geçmesi halinde sigorta şirketine bildirilmesi gerekir. ELEKTRONİK CİHAZ SİGORTASI Elektronik makine, tesisat ve bilgi işlem sistemlerini normal çalışır halde iken veya bulundukları yerde temizleme, yer değiştirme, bakım halindeyken, ani ve beklenmedik bir nedene bağlı olarak meydana gelen maddi hasarlara ve depreme karşı teminat veren sigortadır. Bunu yanı sıra, kullanıcıların ihmali, hatası veya kusuru, hırsızlık veya teşebbüsü, hatalı dizayn, elektrik akımı, yangın nedeniyle söndürme, yıkma, kurtarma gibi bir çok eylem ve nedene bağlı hasarlar da teminata dahil edilebilmektedir. Sigorta Konusu EDP ve ofis cihazları, haberleşme ve radyo cihazları, tıbbi cihazlar, grafik endüstrisi cihazları, yayıncılık ve TV cihazları, alarm, test ölçüm ve otomasyon cihazları, havalandırma birimleri, neon ışıkları, reklam ve görüntü panelleri, aydınlatma sistemleri, bahis makineleri. Dikkat edilmesi gereken hususlar Sigortalı makinelerin hasarlanması halinde, hasarlar giderilmeden önce makine kullanılmamalıdır. TARIM SİGORTALARI Ülkemizde tarım sigortaları, aşağıdaki teminatları vermektedir. * Tarım Ürünleri Dolu Sigortası * Sera Sigortası * Hayvan Hayat Sigortası * Kümes Hayvanları Hayat Sigortası Ülkemizde uygulanan tarım sigortalarının özellikleri, teminat kapsamları ve uygulama şekilleri aşağıdaki gibidir: TARIM ÜRÜNLERİ DOLU SİGORTASI Tarım üreticilerinin her türlü bağ - bahçe ve sera ürünlerini, dolu zararlarına karşı teminat altına alan sigortadır. Sigortanın konusu hasadı yapılmamış ürünlerdir. Bu sigorta ile dolu tanelerinin vuruşunun doğrudan doğruya ürün miktarında meydana getirdiği eksilme yani sadece miktar azalmasına (ürün kaybı) neden olan zararlar güvence altına alınır. İstenildiği takdirde, dolu ile birlikte yangına karşı da teminat verilmektedir. Dikkat edilmesi gereken hususlar * Her farklı ürün poliçede belirtilmelidir. * Sigorta ettirilen tarla, bağ ve bahçelerin hudutları poliçede yer almalı, parsel ve pafta numaraları yazılmalıdır. * Sigortalı tarlasının bir dekarından alacağı ürün miktarlarını tam ve eksiksiz olarak bildirmelidir. * Meyve sigortalarında bahçenin dekarı ile birlikte ağaç adetleri de yazılmalıdır. * Beyan edilen veriler normal düzeyde olmalı, aşırı veya düşük verim beyanlarında bulunulmamalıdır. * Hasat tarihi (ürünün toplanacağı tarih) mutlaka yazılmalıdır. HAYVAN HAYAT SİGORTASI Sahibine ekonomik kazanç sağlayan çiftlik ve besi hayvanlarının, her türlü adi ve bulaşıcı hastalık veya kaza nedeniyle ölümlerinden dolayı uğranılan ekonomik kayıpları temin eden sigortadır. Dikkat edilmesi gereken hususlar Hastalık ve kazalarda ölen, öldürülen veya zorunlu olarak kesilen sigortalı hayvanların tazminatlarının ödenebilmesi için sigorta şirketleri ile anlaşmalı (TSV) veterinerden raporu alınması şarttır. KÜMES HAYVANLARI HAYAT SİGORTASI Üretim işletmelerinde bulunan kümes hayvanlarının ölümleri veya zorunlu kesilmelerinden dolayı sigortalının doğrudan doğruya uğradığı maddi zararları karşılar.

10 SERA SİGORTASI Seraların, dolu veya doluya ek olarak yangın ve fırtına (hortum) riskleri nedeniyle uğrayabilecekleri fiziki hasarların yanı sıra, seralarda yetiştirilen ürünlerin miktarlarında, söz konusu risklere bağlı olarak meydana gelen eksilmeleri, poliçedeki sigorta bedeline kadar temin eden sigortadır. Sigorta bedeli; seranın konstrüksiyon ve örtü bedeli ile, ısıtma, havalandırma, sulama işlerinde kullanılan cihaz ve tesisatın bedeli ve serada yetiştirilen ürünlerin üretim devresi sonu itibariyle ulaşacağı bedelin toplamından oluşmaktadır. Poliçede temin edilmiş bağlı kalite kaybı, enkaz kaldırma masrafları poliçe teminatından hariç olmakla birlikte, ek bir sözleşme ile teminata dahil edilebilmektedir. Sera sigortalarında dolu teminatı olmaksızın tek başına fırtına ve yangın teminatları verilmez. Dikkat edilmesi gereken hususlar Seranın toplam sigorta bedelini belirleyen yapı malzemeleri ve camların (m 2 ) değeri bildirilmelidir. * Ürünlerin çeşidi ve alanı belirtilmelidir. SAĞLIK SİGORTASI Sağlık sigortası kişilerin, tıbbi yardım, tedavi ve ilaç harcamalarına karşı teminat veren sigorta türüdür. Sigorta şirketlerinin tıbbi danışmanlarının onayı olmak kaydıyla, sigortalının, ameliyat, uzun veya kısa süreli tedaviler, ameliyat veya tedaviye bağlı ilaç giderleri gibi tüm harcamaları, azami limitlerle tam veya muafiyet olarak karşılanmaktadır. Sigorta şirketlerinin uygulamalarında farklılıklar olmakla birlikte, periyodik olarak yapılan sağlık kontrolleri, herhangi bir tıbbi nedeni olmaksızın ve buna benzer harcamalar, genel olarak teminat harici tutulmaktadır. Özel Sağlık Sigortalarının başlıca iki ana teminatı vardır. Bunlardan ilki Yatarak Tedavi Teminatı ikincisi ise Ayakta Tedavi Teminatıdır. Yatarak Tedavi Teminatı, ameliyatlı ya da ameliyatsız hastanede yatarak yapılan tedaviler için hastaneye yatış çıkış dönemi içindeki, doktor, ameliyathane, asistan, anestezi, gerekli ve zorunlu diğer tıbbi hizmetlere ait sigortalının hastanede tedavi gördüğü süre içerisinde oluşacak giderler ile yoğun bakım ve ambulans giderlerini karşılar. Ayakta Tedavi Teminatı ise doktor muayene, teşhis yöntemleri (MR, tomografi ve laboratuar tetkikleri gibi), küçük müdahalelerin girdiği ayakta tedaviler ve ilaç giderlerini kapsamaktadır. Ayrıca bu iki ana teminat başlığına ek olarak, fazladan prim ödemek koşulu ile gözlük (cam/çerçeve/lens) ve dişin kapsandığı üçüncü bir teminat grubu vardır. FERDİ KAZA SİGORTASI Teminat Kapsamı Kişinin poliçe kapsamında tanımlanan bir kaza nedeniyle, ölümü, geçici veya sürekli olarak iş görme yeteneğini kaybetmesi durumunda, toplu bir para veya azami olarak belirlenmiş bir süre boyunca, aylık veya üç aylık gelir şeklinde tazmin edilmesini sağlayan poliçelerdir. Poliçe, genellikle yıllık olarak düzenlenir ve dönem sonunda, sigortalı, prim ödemeye devam etmeye hazır olsa dahi, sigortacının poliçeyi yenilememe hakkı söz konusudur. Sigortalının mesleği, önemli bir risk değerlendirme faktörü olmasına karşın, herhangi bir işte çalışmayan kişiler için de teminat verilebilmektedir. Kişi kendi adına veya sigorta edilebilir menfaatin bulunduğu hallerde, bir başkası adına da poliçe yaptırabilmektedir. Bu poliçeler, kazaya bağlı olarak sigortalının yapmak durumunda olduğu tedavi harcamalarını da temin etmektedir. İnsan hayatının değerini veya organlarını yitirmesi sonucu, maddi kayıplarını belirlemek mümkün olmasa da, teminat limiti belirlemek gerekir. Sigorta teminat limitinin belirlenmesinde meslek, yaş gibi bazı özellikleri dikkate alınır. Bu limit sigortalının talebine istinaden belirlenir. Poliçe üzerinde yazılı teminat limiti çerçevesinde bütün dünyada geçerlidir. Poliçeler genellikle yıllık olmakla birlikte bir yıldan kısa süreli de olabilmektedir. HUKUKSAL KORUMA SİGORTASI Sigortalının üçüncü kişilere veya üçüncü kişilerin sigortalıya karşı açmış oldukları Hukuk davalarında, sigorta kapsamına giren haller doğrultusunda sigortalının bu davaya ilişkin harcamalarının temin edildiği sigortadır.

11 Bu teminat ile sigortalının taraf olduğu ve bu sigortada saptanan konular kapsamındaki hukuksal uyuşmazlıkların giderilmesinde vekalet ücreti, dava masrafları, hakem ücreti, teminat akçesi, icra masrafı, temyiz masrafı, karar düzeltme masrafları karşılanır. Bu sigorta türü ile aşağıda belirtilen haller için teminat verilir. Motorlu Araca Bağlı ve Sürücü Hukuksal Koruma sigortası adı altında motorlu araçların sahibi, işleteni, kiracısı ya da aracı kullanan sürücüsü, o aracı kullanmasından dolayı meydana gelen uyuşmazlıklara karşı hukuksal koruma teminatı almış olmaktadır. Örneğin, sigortalının, arabasıyla kaza sonucu bir kişinin ölümüne neden olması halinde, kendisini mahkemede savunmak amacıyla yapmış olduğu davaya ilişkin tüm harcamalar, sigortacı tarafından karşılanmaktadır. Sigortalıya poliçede gösterilen taşınmaz malın tamamının veya bir bölümünün poliçede gösterilmek kaydıyla kiralayanı, kiracısı veya hak sahibi olan diğer kişilere bağlı olarak doğabilecek uyuşmazlıklar için hukuksal koruma sağlamak amacıyla Taşınmaz Mallara Bağlı Hukuksal Koruma sigortası yapılmaktadır. Hukuksal Koruma sigortası ile ayrıca, sigortalı ve poliçede açıkça belirtilmiş olan diğer aile fertleri yahut birlikte yaşadığı kimselere poliçede belirtilen esaslar dahilinde koruma sağlamak amacıyla Kişi/Aile Hukuksal Koruma sigortası yapılmaktadır. : Sigortalı, avukatını kendisi seçer. Sigortacı, sigortalıya avukatın seçimi konusunda herhangi bir öneride bulunamaz. Sigortalı tarafından gerçekleştirilen ve suç teşkil eden fiilin, kasıtlı, önceden planlanmış olmaması; sigortalının söz konusu suçu elinde olmayarak işlemiş olması gerekmektedir. Ticaret hukukuna giren uyuşmazlıklar teminat dışında olup, sigortalının kasden işlediği iddia olunan bir suç dolayısıyla hukuksal koruma, sigortalının bu suçu kasden işlediğine ilişkin mahkeme kararının kesinleşmesi ile geçmişe etkili olarak ortadan kalkar. KREDİ SİGORTALARI Kredi sigortaları, ihracat-ithalat gibi faaliyetlerde bulunan sigortalıların, müşterilerin satış veya hizmet sözleşmesinden doğan yükümlülüklerini, poliçede temin edilmiş herhangi bir neden dolayısıyla zamanında yerine getirememeleri nedeniyle uğramış oldukları mali kayıpları teminat altına alan sigortalardır. Kredi sigortaları, kredi ve ihracat kredi sigortası olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kredi Sigortası Kredi sigortası, satıcı konumundaki sigortalıları, T.C. sınırları içinde yaptığı kredili satış işlemlerinde alıcılar tarafından borçlarını ödeyememe riskine karşı güvence altına alan sigortadır. İhracat Kredi Sigortası İhracat kredi sigortası ise, ihracatçı konumundaki sigortalıları, T.C. sınırları dışında yaptığı kredili ihracat işlemlerinde alıcılar tarafından borçlarını ödeyememe riskine karşı güvence altına alan sigortadır. Bu sigorta türü ile sigortalılar, yurt içi ve yurt dışındaki alıcıların iflas etmesi ya da poliçede belirtilen şartlarda borçlarını ödeyememe riskine karşı teminat alınırlar. Bedeli teslimden önce ödenen veya sigortalının ülkesindeki banka tarafından akreditif verilmek suretiyle teyit edilen satışlar sigorta teminatı dışındadır. Sigortalılar, poliçede belirtilen şartlar dahilinde sigortadan yararlanabilmeleri amacıyla söz konusu satış sözleşmeleriyle ortaya çıkan cirosunu özel şartlarda belirlenen usullere göre sigortacıya bildirmek zorundadır. HAYAT SİGORTALARI Sigorta konusu insan hayatı olan, genellikle uzun vadeli menfaat veya meblağ sigortalarıdır. Başlangıçta, hayatı sigorta konusu olan kişinin sigorta süresi içerisinde ölmesi halinde, poliçeden yararlanan kişi veya kişilere ya da sigortalının yasal varislerine toplu para ödenmesi amacıyla düzenlenen hayat poliçeleri, zaman içerisinde, kişilerin emeklilik programlarına bir destek niteliğinde ve

12 nihayet, yatırım amaçlı kullanılır olmuştur. Bu nedenle Hayat sigortaları iki ana başlık altında incelenebilir. RİSK AĞIRLIKLI HAYAT SİGORTALARI Risk ağırlıklı Hayat sigortalarında sigorta süresi içinde, bu süre genellikle bir yıldır, sigortalının yaşamını kaybetmesi durumunda belirlenen tazminat tutarı kanuni varislere ya da poliçede lehdar olarak belirlenen kişilere ödenmektedir. Bu başlık altında verilen ikinci teminat yaşam kaybı riski yanında kişinin malül kalması durumunda uğrayacağı maddi kayıplara karşı teminat sağlayan maluliyet teminatıdır. Bu poliçelerle hastalık veya kaza sonucu oluşacak tam veya kısmi kalıcı maluliyet durumunda poliçede belirlenen tazminat tutarı ödenmektedir. BİRİKİMLİ HAYAT SİGORTALARI Birikimli Hayat sigortaları, sigorta süresi en az 10 yıl olan uzun dönemli sigortalardır. Yaşam kaybı, ferdi kaza ve maluliyet teminatlarının yanı sıra toplanan primlerden risk primi, genel gider ve komisyon kesintileri yapıldıktan sonra kalan tutar yatırıma yönlendirilmektedir. Birikimli Hayat sigortaları iki temel güvence sağlamaktadır. * Sigorta süresince prim ödeyen sigortalının, sigorta süresi dolmadan ölümü halinde poliçede belirlenen tazminat tutarına kar paylı birikim tutarı eklenerek varislerine ya da poliçede lehdar olarak gösterilen kişilere toplu para ödenmektedir. Yaşam kaybı riski dışında teminat altına alınmışsa poliçe süresi içinde hastalık veya kaza sonucu oluşacak maluliyet nedeniyle uğranacak kayıplar poliçede belirlenen limitler dahilinde sigortalıya ödenmektedir. * Poliçe süresi içinde teminat altına herhangi bir riskin gerçekleşmemesi ve en az 10 yıl prim ödemek koşuluyla vade sonunda toplu bir para veya gelir ödemesi şeklinde poliçeden yararlanılabilmektedir. Hayat sigortaları ayrıca kişilerin, kredi yoluyla taşınmaz alımlarında teminat vasıtası olarak, çocukların eğitimlerinin finansman aracı olarak, yatırım aracı olarak ve kişilerin diğer ihtiyaçlarına yönelik olarak çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Hayat sigortası poliçeleri, mal sigortalarında olduğu gibi, sigortalıyı hasar meydana gelmeden önceki mali durumuna getirmeyi amaçlayan tazminat sözleşmeleri değil, menfaat veya meblağ poliçeleridir. İnsan hayatının para karşılığı, bir bina, tekne veya otomobilde olduğu gibi tespit edilemediği için, sigortalı, kendi hayatının değerini, makul ölçüler içerisinde olmak kaydıyla, kendisi belirlemekte, sigortacı ile mutabık kalındığı taktirde, belirlenen bu değer, sigorta bedeli olmaktadır. Hayat sigortası yaptırırken teklifnamede yer alan sorulara doğru cevap vermek, gerek sigorta ettirenin gerekse sigortalının kendisince bilinen ve sigortacının bilmesi gereken hususları sigortacıya bildirmesi önemli bir yükümlülüktür. Bu yükümlülüğün ihlali halinde sigortacı sözleşemeden cayabilir ya da ek prim almak suretiyle sözleşmeyi yürürlükte tutabilir. Sigorta poliçesi, sigorta şirketi ile sigortalı/sigorta ettiren arasında bir sözleşmedir. Bu nedenle hem sigorta şirketini hem de sigortalı/sigorta ettireni bağlayıcı hükümler taşımaktadır. Karşılıklı yükümlülükler hakkında bilgi sahibi olabilmek için poliçe ve ekinde verilen genel şartların okunması gerekmektedir. Aynı şekilde özel şartların neler olduğu konusunda da bilgi alınmalıdır. Hak sahipleri rizikonun gerçekleştiğini öğrendikten sonra beş gün içinde sigortacıya bildirimde bulunmakla yükümlüdür. Bu bildirim esnasında sigorta poliçesi, (kaybı halinde sigortalı veya hak sahibinden alınacak imzalı beyan yeterlidir), nüfus dairesi tarafından verilecek tasdikli ve vukuatlı nüfus kayıt örneği, gerekirse ölüm nedenini açıklayan doktor raporu veya gömme izni, gaiplik halinde mahkemeden alınacak olan gaiplik kararı, lehdar tayin edilmediği durumlarda veraset ilamı gibi belgelerin sigorta şirketine verilmesi gerekmektedir. Şirket, poliçede verilen teminatla ve rizikonun gerçekleşme sebebine göre ek belgeler isteyebilecektir. Sigortalı yolcu sıfatı dışında ticari hava araçlarında seyahat ederse ve bu seyahat esnasında hayatını kaybederse sigorta şirketi ölüm tazminatını ödememekte, sadece ayırmış olduğu karşılığı ödemektedir. Sigortalı intihar ya da intihara teşebbüs sonucunda hayatını kaybederse şirket sadece o andaki karşılığı öder. Ancak bir sözleşme ile süre kısaltılmadıysa aralıksız üç yıl prim ödenmiş hayat sigortalarında şirket tüm tazminatı ödemekle yükümlüdür. Sigortadan faydalanan kişi sigortalıyı öldürürse veya öldürülmesinde suç ortaklığı ederse tazminattan mahrum kalır ve tazminat yasal varislere ödenir.

13 ZORUNLU DEPREM SİGORTASI Zorunlu Deprem Sigortası ile, depremin, yangın, infilak ve yer kayması dahil, sigortalı binalarda ve temellerinde, doğrudan neden olacağı maddi zararlar, sigorta bedeline kadar Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından teminat altına alınmıştır. 27 Eylül 2000 tarihinde yürürlüğe giren Zorunlu Deprem Sigortası nı; sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereğince, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamındaki bağımsız bölümler (Ortak yerler dahil), - Tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tabi arazi ve arsalar üzerinde mesken olarak inşa edilmiş binalar, - Bu binalar içinde yer alan ve ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanılan bağımsız bölümler, - Doğal afetler nedeniyle devlet tarafından yaptırılan veya verilen kredi ile yapılan meskenler yaptırmak zorundadır. Kamu kurum ve kuruluşlarına ait binalar, köy yerleşim alanlarında yapılan binalar, tamamı ticari veya sınai amaçla kullanılan binalar ve 27 Aralık 1999 tarihinden sonra inşa edilmiş olan ancak ilgili mevzuat çerçevesinde inşaat ruhsatı bulunmayan binalar Zorunlu Deprem Sigortası kapsamı dışındadır. Enkaz kaldırma masrafları, kâr kaybı, iş durması, kira mahrumiyeti ve benzeri başkaca ileri sürülebilecek bütün dolaylı zararlar, her türlü taşınır mal ve eşya, ölüm de dahil olmak üzere bütün bedeni zararlar, manevi tazminat talepleri bu poliçenin kapsamı dışındadır. Kaçak yapılar için kesinlikle Zorunlu Deprem Sigortası düzenlenemez. Zorunlu Deprem Sigortasında sigorta primi tutarını üç faktör belirlemektedir: * Binanın bulunduğu deprem risk bölgesi, * Binanın yapı tarzı, * Meskenin brüt yüzölçümü Sigorta primi, yüksek riskli bölgelerde daha çok, düşük riskli bölgelerde daha az olacak şekilde belirlenmektedir. Buna göre; 5 risk bölgesi ve 3 farklı yapı tarzına göre belirlenmiş 15 tarife fiyatı bulunmaktadır. Zorunlu deprem sigortası yapılan bir meskenin sigorta bedeli, Zorunlu Deprem Sigortası Tarife ve Talimatı'nda belirlenen azami teminat tutarı olan YTL'ndan fazla olamaz. Zorunlu Deprem Sigortası yapılan bağımsız bölüm veya binaların değeri, DASK poliçesi için bulunan bedeli aştığı takdirde, aşan kısım için Zorunlu Deprem Sigortasının yapılmış olması kaydıyla sigorta şirketleri tarafından İhtiyari Deprem Sigortası yangın teminatına ek olarak yapılabilir.