ALTYAP ALTYAPI HATLARINIZI YÖNETEBİLİYOR MUSUNUZ? 2014 Yıl: 2. Sayı: 8-9 ISSN Üç ayda bir yayınlanır. Temmuz - Aralık. Resmi yayınıdır.

Transkript

1 ISSN Üç ayda bir yayınlanır. Temmuz - Aralık 2014 Yıl: 2 Sayı: 8-9 ALTYAP VE Resmi yayınıdır. ALTYAPI HATLARINIZI YÖNETEBİLİYOR MUSUNUZ?

2 ALTYAP VE SUNUŞ ALTYAPI VE KAZISIZ TEKNOLOJİLER DERGİSİ YIL: 2 SAYI: 8-9 TEMMUZ - ARALIK 2014 ÜÇ AYDA BİR YAYIMLANIR ISSN KÜNYE Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Derneği (AKATED) adına İmtiyaz Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Yasin Torun Yayın Danışmanları Yrd. Doç. Dr. İhsan Engin Bal Dr. Mücahit Namlı Abdulkadir Aydın Mustafa Bayraktar Onur Kaya Abdullah Sarıkaya Ufuk Yavuz Tümer Şener Polat Akademik Danışmanlar Prof. Dr. Hasan Zuhuri Sarıkaya Prof. Dr. Cumali Kınacı Prof. Dr. Fevzi Yılmaz Prof. Dr. Nuh Bilgin Prof. Dr. Hanifi Çopur Doç. Dr. Cemal Balcı Doç. Dr. İbrahim Ocak Yrd. Doç. Dr. Gökhan Kılıç Dr. Veysel Türkel Dr. Rüstem Keleş Dr. Mustafa Cumhur Özgirgin Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ufuk Yavuz Tümer Reklam ve Abonelik Ufuk Yavuz Tümer Grafik Tasarım Özlem Yerlikaya Baskı Organizasyon Artpres Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Baskı Portakal Baskı A.Ş. Yönetim Yeri Kuyumcukent Kompleksi Yan Hizmet Bölümü Zemin Kat 11. Sok. No:17 Yenibosna Bahçelievler İstanbul Tel: Faks: E-posta: info@akated.com Url: Hazırlayan Resmi yayınıdır. Bu dergi içeriğindeki tüm yazı ve resimler kaynak gösterilmeksizin ve izin alınmaksızın kullanılamaz. Yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir. Altyapı ve Kazısız Teknolojiler ailesi olarak yine dopdolu bir sayı ile karşınızdayız. Ülkemizde ve dünya genelinde sektörümüzle alakalı olarak gelişen pek çok önemli olayın detaylarını bu sayıda okuyacaksınız Ağustos 2014 tarihlerinde İstanbul Fuar Merkezi nde düzenlenen ALTYAPI VE KAZISIZ TEKNOLOJİLER İHTİSAS FUARI (NO-DIG TURKEY) ülkemizde ilklerin yaşandığı bir fuar oldu. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Türkiye Belediyeler Birliği ve Marmara Belediyeler Birliği nin desteklediği fuarı yerli ve yabancı kişi ziyaret etti. 33 ü yabancı firma olmak üzere 65 standın yer aldığı fuarda Almanya Kazısız Teknolojiler Derneği (GSTT) misafir ülke olarak yer aldı ve 20 Alman şirket, ülke pavyonlarında birbirinden yenilikçi ürünlerini sergilediler. 1. SU KAYIP VE KAÇAKLARI TÜRKİYE FORUMU ise NO-DIG TURKEY fuarı ile eşzamanlı olarak aynı mekânda görkemli bir açılış ile başladı. Türkiye genelindeki su ve kanalizasyon idareleri ile belediyelerden kişinin dinleyici olarak yer aldığı forumda Çevre ve Orman Bakanlığı (E) Müsteşarı Prof. Dr. Hasan Zuhuri SARIKAYA, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürü Prof. Dr. Cumali KINACI, ISTT Yönetim Kurulu Başkanı Derek CHOI, AKATED Yönetim Kurulu Başkanı Yasin TORUN, GSTT Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Jens HOELTERHOFF, İSKİ Genel Müdür Yrd. Selami TAŞER, İZSU Genel Müdürü Dr. Ahmet Hamdi ALPASLAN, İSU Genel Müdürü İlhan BAYRAM, SASKİ Genel Müdürü Dr. Rüstem KELEŞ, ESKİ Genel Müdürü Mevlüt VURAL, DESKİ Genel Müdürü Doç. Dr. Mahmud GÜNGÖR, GASKİ Genel Müdürü Hüseyin SÖNMEZLER, MASKİ Genel Müdürü Dr. Özgür ÖZDEMİR, OSKİ Genel Müdürü Fatih YÜRÜK, TBB Genel Sekreter Yrd. Recep ŞAHİN, Belediye Başkanları ve özel sektör temsilcileri hazır bulundular. İki gün boyunca beş farklı oturumda yerli ve yabancı 27 konuşmacı birbirinden kıymetli paylaşımlarda bulundu. Ülkemizde %45 e varan su kayıp ve kaçaklarının önlenmesi hususunda kamu ve özel sektörün koordineli çalışmalar yürütmesi yönünde dikkat çekici değerlendirmelere sahne olan Forum, başarısıyla göz kamaştırdı. Tüm katılımcıları şimdiden 2. Forumun heyecanı sardı Eylül 2014 tarihlerinde Çin de gerçekleşen ULUSLARARASI KAZISIZ TEKNOLOJİLER VE YERALTI GÜVENLİĞİ YÜKSEK SEVİYELİ FORUMU na ülkemizi temsilen AKATED katılım sağladı ve Türkiye deki gelişmeler hakkında sunum yaptı Ekim 2014 tarihlerinde İspanya da gerçekleşen ULUSLARARASI KAZISIZ TEKNOLOJİLER KONFERANS VE SERGİSİ ne (INTERNATIONAL NO-DIG) Türkiye standıyla katılan AKATED, bir sonraki yıl yapılacak uluslararası etkinliğin ev sahibi olarak göz dolduran bir performans sergiledi. 4 Kasım 2014 tarihinde İSKİ Genel Müdürlüğü nde CTP BORULAR VE VANALAR konulu bir seminer veren AKATED, altyapı projelerini denetlemekle görevli mühendislerin fabrika ve şantiye ortamlarında dikkat etmeleri gereken püf noktaları anlattı. 19 Kasım 2014 tarihinde Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi nde ALTYAPI İNŞAATLARINDA DEVRİM: KAZISIZ TEKNOLOJİLER konulu bir seminer veren AKATED, üniversite bünyesinde kazısız teknolojiler seçmeli dersini hayata geçiren Dekan Prof. Dr. Fevzi YILMAZ a Türkiye de bir ilki başlattığı için teşekkür etti Eylül 2015 tarihlerinde WOW İstanbul Kongre Merkezi nde eş zamanlı olarak gerçekleşecek ULUSLARARASI KAZISIZ TEKNOLOJİLER KONFERANS VE SERGİSİ ile 2. SU KAYIP VE KAÇAKLARI TÜRKİYE FORUMU sektörel açıdan ülkemizin en önemli etkinlikleri olacak. ISTT üyesi otuz ülkeden gelecek binlerce yabancı ziyaretçi ile ülkemizdeki su idarelerinden ve belediyelerden katılacak binlerce kişinin buluşacağı bu mühim tarihi ajandanıza şimdiden kaydetmenizi tavsiye ederiz. 28 İçindekiler 4 04 Bir Başarı Hikayesi: ALTYAPI VE KAZISIZ TEKNOLOJİLER FUARI 09 Sonuç Raporu: 1. SU KAYIP VE KAÇAKLARI TÜRKİYE FORUMU 24 BaSYS: Altyapı Hatlarını Yönetmek için Bilgisayar Programı 28 Primus Line: Basınçlı Boru Hatlarının Rehabilitasyonu 30 Quick-Lock: Boru Hatlarında Bölgesel Rehabilitasyon 32 Brandenburger: Kanalizasyon Boru Hatlarında Rehabilitasyon 34 Pipe Inspector: Su Kayıp ve Kaçaklarının Tespitinde Son Nokta ISTT 2014 NO-DIG Ödülleri Sahiplerini Buldu 40 İSKİ de Boru ve Vana Semineri 41 FSM Vakıf Üniversitesi nde AKATED Semineri 42 Sektöre Bakış: E-BERK 44 Makale: Suyun Gör Dediği 46 Makale: Kamu İhalelerinde Teknik Şartnamelerin Önemi 51 Röportaj: Burhan Koca ile Yerinden Yönetim ve Yerinde İstihdam 54 AKATED den Kamu Ziyaretleri 58 Uluslararası Etkinlik Takvimi

3 Bir Başarı Hikâyesi: ALTYAPI VE KAZISIZ TEKNOLOJİLER FUARI Prof. Dr. Jens Hölterhoff, GSTT Yönetim Kurulu Başkanı 2011 yılında AKATED in başlattığı kazısız teknolojiler etkinlikleri üç sene içinde ulusal çapta bir fuara dönüşerek sektörün buluşma platformu haline geldi Ağustos 2014 tarihlerinde İstanbul Fuar Merkezi nde düzenlenen Altyapı ve Kazısız Teknolojiler İhtisas Fuarı (No-Dig Turkey) ülkemizde ilklerin yaşandığı bir fuar oldu. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Türkiye Belediyeler Birliği ve Marmara Belediyeler Birliği nin desteklediği fuarı yerli ve yabancı kişi ziyaret etti. 33 ü yabancı firma olmak üzere 65 standın yer aldığı fuarda Almanya Kazısız Teknolojiler Derneği (GSTT) misafir ülke olarak yer aldı ve 20 Alman şirket, ülke pavyonlarında birbirinden yenilikçi ürünlerini sergilediler. Yasin Torun AKATED Yönetim Kurulu Başkanı Derek Choi, ISTT Yönetim Kurulu Başkanı 4 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 5

4 Prof. Dr. Cumali Kınacı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürü AKATED Yönetim Kurulu Başkanı Yasin Torun un hoş geldiniz konuşmasıyla başlayan açılış töreninde sırasıyla GSTT Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Jens Hoelterhoff, ISTT (Uluslararası Kazısız Teknolojiler Cemiyeti) Yönetim Kurulu Başkanı Derek Choi ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürü Prof. Dr. Cumali Kınacı konuşmalarını gerçekleştirdiler. Açılış töreninde hazır bulunan binden fazla kişi, konuşmaların ardında protokol ile birlikte fuar alanında incelemelerde bulundular. Yatay yönlendirilebilir delgi makinaları, boru içi görüntüleme kameraları, boru içi rehabilitasyon (kaplama) çözümleri, mikrotünel makinaları, yer altı radar görüntüleme ekipmanları, su kayıp ve kaçakları tespit cihazları, altyapı varlık yönetimi yazılımları, kanal tıkama yastıkları, boru itmeye uygun CTP borular, HDPE borular, vb. olmak üzere altyapı ve kazısız teknolojiler alanında pek çok yenilikçi ürünün sergilendiği fuar hem katılımcıları hem de ziyaretçileri memnun etti. Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Fuarı (No-Dig Turkey) holünden bir görüntü 6 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 7

5 2015 yılında ise Türkiye için bambaşka bir pencere açılmış olacak. ISTT tarafından her yıl dünyanın farklı bir ülkesinde düzenlenen Uluslararası Kazısız Teknolojiler Konferans ve Fuarı nın (International No-Dig) 33.süne Türkiye ilk defa ev sahipliği yapacak. ISTT üyesi otuz ülkeden yüzlerce firmanın ve binlerce ziyaretçinin yer alacağı fuarda, dünyadaki en güncel teknolojiler görücüye çıkacak Eylül 2015 tarihlerinde WOW İstanbul Kongre ve Sergi Merkezi nde gerçekleştirilecek 33. Uluslararası Kazısız Teknolojiler Fuarı nı ücretsiz ziyaret etmek için lütfen adresini ziyaret ediniz. SONUÇ RAPORU POST SHOW REPORT 8 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 9

6 PARTNER VE paydaşlarımıza TEŞEKKÜRLERİMİZLE THANKS TO OUR STAKEHOLDERS AND SUPPORTERS PARTNER VE paydaşlarımıza TEŞEKKÜRLERİMİZLE THANKS TO OUR STAKEHOLDERS AND SUPPORTERS SPONSOR SPONSOR İletİşİm ve Teknolojİ Sponsoru VERİMLİ ALTYAPILAR SPONSORU SPONSOR SPONSOR SPONSOR SPONSOR SPONSOR Medya TaKİp Sponsoru destekleriyle destekleriyle Aydın Su ve Kanalizasyon İdaresi Balıkesir Su ve Kanalizasyon İdaresi Denizli Su ve Kanalizasyon İdaresi Hatay Su ve Kanalizasyon İdaresi Kahramanmaraş Su ve Kanalizasyon İdaresi Malatya Su ve Kanalizasyon İdaresi Manisa Su ve Kanalizasyon İdaresi Mardin Su ve Kanalizasyon İdaresi Muğla Su ve Kanalizasyon İdaresi Ordu Su ve Kanalizasyon İdaresi Şanlıurfa Su ve Kanalizasyon İdaresi Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi Trabzon Su ve Kanalizasyon İdaresi Van Su ve Kanalizasyon İdaresi 10 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 11

7 BAŞARILI BİR FORUMUN ARDINDAN... Orman ve Su İşleri Bakanlığı nın himayelerinde Su Yönetimi Genel Müdürlüğü nün destekleriyle Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Derneği (AKATED) tarafından düzenlenen Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu ülkemizde bir ilki gerçekleştirdi. Dünya genelindeki tüm gelişmiş ülkeler tarafından yakından takip edilen su kayıp ve kaçakları, ülkemiz için de ciddi bir gündem haline geldi. %40 a varan su kaybı ortalamasına sahip olan ülkemizin bu durumu sürdürülebilir addetmesi mümkün değildir. 8 Mayıs 2014 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği ile idareler için su kayıplarını azaltmaya yönelik adım atma mecburiyeti getirildi yıllarını kapsayan Onuncu Kalkına Planı nda da Yerleşim Yerlerinin İçme ve Kullanma Suyu İhtiyaçlarının Tamamı Karşılanacak, Su Kayıp-Kaçakları Önlenecek, Mevcut Şebekeler İyileştirilerek Sağlıklı ve Çevre Dostu Malzeme Kullanımı Yaygınlaştırılacaktır. hükmü mevcuttur. Su kayıplarının kontrolüne dönük yeni mevzuatların hazırlanmakta olduğu göz önüne alındığında hem su idarelerimiz için hem de özel sektörümüz için pek çok yeni yatırımın kapıda olduğu aşikârdır. Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu nun ikincisi, daha fazla sayıda uluslararası katılımcının yer alacağı, su kayıplarının kontrolünde referans projelere ve başarı hikâyelerine imza atmış idarelerin ve şirketlerin tecrübe paylaşımında bulunacağı bir vizyonda gerçekleşecek. Ülkemizin en önemli sorunlarından biri olmasına rağmen, bugüne kadar göz ardı edilen su kayıp ve kaçaklarına kalıcı çözüm geliştirmek üzere tüm ilgilileri Eylül 2015 tarihinde İstanbul WOW Kongre Merkezi ne davet ediyoruz. Organizasyon Komitesi adına Yasin Torun AKATED Yönetim Kurulu Başkanı AFTER A SUCCESsFUL FORUM... Turkish Society for Infrastructure and Trenchless Technology held the 1 st Water Loss Turkey Forum under the auspices of Turkish Ministry for Water Affairs and with the support of General Directorate for Water Management. As water losses are closely followed by many developed countries, currently it has become high on the agenda of Turkey. It is not sustainable for Turkey to continue with its current water loss ratio of 40%. After the publication of first official regulation for water loss control on May 8 th, 2014, it has become obligatory for the water utilities to decrease their water losses. According to the Tenth Development Plan of Turkey covering the years , preventing water losses is a main priority of Turkish government which means new investments are close at hand. The 2 nd Water Loss Turkey Forum will include more international participants and more international success stories. Let s meet on September 28 th -29 th, 2015 at Istanbul WOW Convention Center in order to create unique solutions for the water loss problems of Turkey. On behalf of Organization Committee Yasin Torun Chairman, TSITT 12 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 13

8 Katılımcı Bİlgİlerİ Participants Information TOPLAM KATILIMCI SAYISI NUMBER OF TOTAL PARTICIPANTS 1050 *SKİ= Su Kanalizasyon İdareleri **WSA=Water and Sewerage Administrations *SKİ SAYISI: 30 AKADEMİSYENLER: 36 NUMBER OF ACADEMICIANS: 36 **NUMBER OF WSA s: 30 SKİ KATILIMCI KİŞİ SAYISI: 91 NUMBER OF PARTICIPANTS FROM WSA s: 91 İL SAYISI: 60 NUMBER OF CITIES: 60 BELEDİYE SAYISI: 370 NUMBER OF MUNICIPALITIES: 370 BELEDİYE KATILIMCI KİŞİ SAYISI: 923 NUMBER OF PARTICIPANTS FROM MUNICIPALITIES: 923 ÖZEL SEKTÖR FİRMA SAYISI: 46 NUMBER OF COMPANIES FROM PRIVATE SECTOR: 46 Sponsorlarımızdan Görüşler Neslihan Tekmen Hitachi Europe Istanbul Branch Group Business Development Specialist Orman ve Su İşleri Bakanlığı nın araştırmalarına göre Türkiye genelinde içme suyunun yüzde 43'ü musluklara ulaşmadan kaybolmakta. Bu rakam Ingilterede yüzde 27 iken Almanya da yüzde 7 ve Avrupa genelinde yüzde 10 olarak belirtiliyor. Hitachi olarak Türkiye de yaşanan su ile ilgili sıkıntıların önüne geçilmesi için yapılacak çalışmaları belirlemek amaçlı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü nün desteğiyle, Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Derneği (AKATED) tarafından düzenlenen Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu na katıldık. Bu vesileyle firmamızın Japonya ve Avrupa da kullandığı çözümleri paylaşma fırsatı yakalamış olmaktan mutluluk duyuyoruz. Ayrıca özel sektör temsilcileri ile Türkiye de su kayıp ve kaçakları ile nasıl mücadele edileceğini tartışma fırsatı bulmuş olmak ve 30 Büyükşehir Belediyesine bağlı tüm Su Kanalizasyon İdarelerinin Genel Müdürleri ve teknik ekipleriyle bir araya gelerek şehirlerin sorunlarını dinlemek bizim için çok değerliydi yılı içinde yayınlanan Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği doğrultusunda, su hacminin ölçülmesi ve şebeke için Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS) veri tabanının oluşturulması, veri tabanlı kontrol ve gözetleme sisteminin (SCADA) kurulması, su dağıtım sisteminin hidrolik modellemesinin yapılması gibi kabiliyetlerimizle, su kayıp kaçaklarının önlenmesi projelerinin bir parçası olmak için çalışıyoruz. Hitachi Ltd. hakkında Merkezi Tokyo-Japonya da bulunan Hitachi Ltd. (TSE: 6501) küresel pazarlardaki kanıtlanmış deneyimi ve yetenekli ekibiyle toplumun karşılaştığı zorluklara cevaben inovasyonlar sunar. 31 Mart 2014 tarihinde sona eren mali yıla ait konsolide cirosu toplam 9,616 milyar Japon Yeni dir (yaklaşık 93.4 milyar USD). Hitachi son yıllarda altyapı sistemleri, bilgi teknolojileri ve telekomünikasyon, enerji sistemleri, iş makineleri, otomotiv sistemleri, sağlık, malzeme ve komponent eri içeren Sosyal İnovasyon İş Faaliyetlerine odaklanmaktadır. Hitachi hakkında daha fazla bilgi için web sitesini ziyaret edebilirsiniz. Schneider Electric olarak, şirket kültürümüzün ve stratejimizin vazgeçilmez bir parçası olan sürdürülebilir kalkınma konusunda üstlendiğimiz sorumluluk doğrultusunda, su kayıp ve kaçaklarıyla yüzleşerek, sorunun çözümüne katkı sunmayı amaçlıyoruz Bu hedef doğrultusunda; Su Yönetimi Genel Müdürlüğü nün desteğiyle, Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Derneği (AKATED) tarafından gerçekleştirilen Su Kayıp ve Kaçakları Forumu 2014 organizasyonu mevcut durumu ortaya koyma ve çözümleri konuşma adına hem idarelerimiz hem de bizim için güzel bir fırsat sunmuştur. Schneider Electric olarak, modern SCADA ve telemetri çözümlerimizi, Su şebeke yönetimi (online hidrolik modelleme) yazılımlarımızı ve yurt dışında farklı ölçekte den fazla şehirde gerçekleştirilen uygulamalarımızdan bazılarını paylaşarak, Türkiye deki su kayıpları sorununun çözümü için katkı sunmaya çalıştık. Türkiye için bu konuda gereken sorumluluğu üstlenerek gelecekte de proje ve organizasyonlarla su İdarelerimize çözüm ve desteklerimizi sunmaya devam edeceğiz. 100'den fazla ülkede faaliyet gösteren ve enerji yönetimi alanında dünya çapında bir uzman olan Schneider Electric; Enerji ve Enerji Altyapısı, Endüstri prosesleri, Bina otomasyonu, Veri merkezleri /Ağlar ve Konut gibi farklı pazar segmentlerinde lider konumuyla entegre çözümler sunmaktadır. Enerjinin güvenli, güvenilir, verimli, üretken ve çevreci bir şekilde kullanılmasına odaklanan şirketin den fazla çalışanı; bireylerin ve kurumların enerjilerini en iyi şekilde kullanmaları taahhüdüyle 2013 yılında 24 milyar Euro tutarında satış rakamına ulaşmıştır. electric.com İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BİLBOARD REKLAM TABELALARI ÇOBANÇEŞME, İSTANBUL Dide Özdikmen Özçelik İnş. Yük. Müh. & MBA Şirket Müdür Yardımcısı ALTER Uluslararası Mühendislik ve Müşavirlik Firması olarak; Su Kayıp ve Kaçakları: Türkiye Forumu nda, Su Kayıp ve Kaçaklarının Azaltılması için entegre mühendislik ve müşavirlik çözümlerini anlatan İçme ve Kullanma Suyu Şebeke Modelleme ve Yönetim Sistemleri ve Fiziksel Kayıpların Azaltılmasında Aktif ve Pasif Kontrol Yöntemleri başlıklı iki sunumu paylaşma imkanı bulunmuştur. Orman ve Su İşleri Bakanlığı nın himayelerinde Su Yönetimi Genel Müdürlüğü nün desteğiyle Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Derneği nin (AKATED) düzenlediği; Belediyelerin, Su ve Kanalizasyon İdarelerinin ve özel sektörün bir araya geldiği bu ilk seminerde yer almaktan mutluluk duyduk. 40 senedir sektörde olan ve 20 senedir su kayıp ve kaçaklarına yönelik çalışan lider bir Firma olarak, Su ve Kanalizasyon İdareleri ve Belediyelerin yeni su kaynaklarını arayışına başlamadan önce, mevcut içmesuyu şebekelerinde gerekli önlemleri almaları ve gereken iyileştirme çalışmalarını yapmaları, mevcut kayıpların azalması için gerekli projelerin başlatılması büyük önem arz ettiğini düşünüyoruz. Bu seminerin en önemli tarafı farkındalık yaratmak, farkındalığı olanlarda da farkındalığı arttırılması ve bilginin paylaşılması oldu. Bu sebeple bu ilk seminer çok önemliydi. Su bu kadar önemliyken, bu tarz etkinliklerde yer almaktan memnuniyet duyduğumuzu belirtmek ister ve 1. Seminerin hazırlanmasında emeği geçen herkese teşekkür etmek isteriz. 14 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 15

9 KATILIMCILARIMIZDAn Görüşler KATILIMCILARIMIZDAn Görüşler İçilebilir su kaynaklarının kısıtlı olması ve özellikle büyük şehirlerde suya erişim ve şebeke işletim maliyetlerinin her geçen gün artması, mevcut içme suyu şebekesindeki su kayıp ve kaçaklarının izlenmesi ve kontrolünü daha önemli bir hale getirmektedir. 1. Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu bu konuda farkındalık oluşturulması, sektör çalışanlarını bir araya getirmesi, yapılan çalışmaların ve tecrübenin paylaşılması adına başarılı bir çalışma olmuştur. Başarılarınızın ve çalışmalarınızın devamını dilerim. Selami TAŞER, İSKİ Genel Müdür Yrd. AKATED olarak yapmış olduğunuz 1. Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu na katıldım. Yeni su kaynakları bulmanın son derece güç olduğu günümüz şartlarında elimizdeki içme ve kullanma sularının en asgari kayıp oranları ile kullanımı çok büyük önem arz etmektedir. Bu bakımdan düzenlemiş olduğunuz toplantıyı ziyadesiyle faydalı buldum. Böyle toplantıların sık sık yapılarak uygulamalara öncülük etmesi önem kazanmaktadır. Bilhassa bu çalışmalar su kayıpları konusunda daha büyük kaynakları ziyan edilen sulama projelerine de öncülük edecektir. Tebriklerimi ve saygılarımı sunarım. Dr. Ahmet Hamdi ALPASLAN, İZSU Genel Müdürü 1. Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu ülkemizde suyun ne kadar kıymetli olduğunu ve suya hükmetmenin ancak ve ancak ölçümlerle gerçekleşebileceğini bir kez daha göstermiştir. Dünyamızın ve içinde bulunduğumuz ülkemizin içilebilir su kaynakları yönünden pek de zengin olmadığı, mevcut kaynakların değerlendirilmesi kadar suyun yönetiminin de çok önemli olduğu vurgulanmıştır. Suyu yönetmenin yolunun ölçmekten geçtiği, teknolojik gelişmeleri alt yapı sistemlerine adapte etmenin gerekliliği akıllarda kalan en önemli gündemlerdi. Suyun tüketim amaçlı olarak şebeke sistemine verilmesi ve abonelere ulaştırılması sürecinde kayıpların en aza indirilmesinin büyük bir özveri gerektirdiği ve süreklilik arz etmesi defalarca ifade edilmiştir. Şehir şebeke sistemlerine yapılan yatırımların uzun ömürlü olabilmesi için uzun dönemli planlamaların yapılması ve sürdürülebilirliğin sağlanması gerekmektedir. Ölçemezsen yönetemezsin... Dr. Özgür ÖZDEMİR, MASKİ Genel Müdürü Ağustos 2014 tarihlerinde düzenlenen 1. Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu ülkemizde %50 oranında bulunan fiziksel ve ticari su kayıplarıyla mücadelede izlenmesi gereken yollar olarak belirlenen su şebeke hatlarının yenilenmesi, su sayaçların değiştirilmesi, Scada sistemlerinin kurulması ayrıca coğrafi bilgi sistemleri kurularak kayıp ve kaçak oranlarının düşürülmesi konusunda yapılan Forumun yararlı olduğu kanaatindeyim. Ülkemizde mevcut bulunan su kayıp ve kaçaklarıyla mücadelenin daha iyi sonuç verebilmesi için bu tür yararlı organizasyonların sık sık yapılmasının faydalı olacağı inancındayım. Mevlüt VURAL, ESKİ Genel Müdürü Su kaynaklarının yaşadığımız bölgede kıt olması diğer taraftan suya olan talebin sürekli artması yaşamın ve ekosistemin vazgeçilmez bir parçası olan suyun önemini arttırmakta ve su yönetimini çağımızın en önemli konusu haline getirmektedir. Günümüzde suyun kaynağından alınarak son kullanıcıya kadar sağlıklı bir şekilde ulaştırılmasında klasik yöntemlerin dışına çıkılarak teknolojiyle donatılmış yeni işletme esaslarına haiz yönetim şekilleri ortaya koymak gerekmektedir. Ancak bu şekilde formun da konusu olan şebeke kayıp ve kaçakları ile mücadele edilebilecektir. Bu anlamda AKATED olarak düzenlemiş olduğunuz 1. Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu nun ülkemize ve biz ilgililere faydalı olduğu kanaatindeyim. Teknoloji ve tecrübe paylaşımının yapıldığı bu tür organizasyonların devam etmesini temenni ediyor saygılarımı sunuyorum. İlhan BAYRAM, İSU Genel Müdürü Orman ve Su İşleri Bakanlığının himayelerinde Su Yönetimi Genel Müdürlüğünün destekleriyle AKATED (Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Derneği) tarafından düzenlenen 1. Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu, ülkemizde bir ilki gerçekleştirmiştir. Milli servetimiz olan su kaynaklarının verimli kullanılması için su kayıplarının önlenmesi ve altyapı hatlarının rehabilite edilmesi hayati öneme sahiptir. Onursal üyesi olarak mensubu bulunduğum AKATED in 2010 yılından bu yana gerçekleştirdiği pek çok konferansta konuşmacı olarak yer aldım ve bu etkinliklerin kamu kurumlarımıza dünyadaki güncel teknolojileri yakalama hususunda mühim fırsatlar sunduğunu gördüm. 2. Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu nun kamu kurumlarımız ve özel sektörümüz için yeni ufuklar açacağını diler; AKATED e başarılı etkinliklerinin devamı için SASKİ olarak her türlü desteği vermekten mutluluk duyarız. Dr. Rüstem KELEŞ, SASKİ Genel Müdürü İçme ve kullanma suyu ihtiyacının giderek arttığı, buna karşın, temiz su kaynaklarının da giderek azaldığı günümüzde; su kayıp ve kaçakları ile ilgili bir çok konunun irdelendiği 1. Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu, Su ve Kanalizasyon İdarelerine, su kayıp ve kaçaklarıın azaltılması yolunda ufuk açıcı bir rehber olmuştur. Bu tür çalıştayların, devamı mutlaka sağlanmalıdır. Doç. Dr. Mahmud GÜNGÖR, DESKİ Genel Müdürü 1.si yapılan Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu, hizmet alanımızda yaşadığımız su kayıp kaçaklarının azaltılması konusunda farkındalığımızı artırdı. Özellikle su ve kanalizasyon idarelerinin yaşadığı ve çözmek zorunda olduğu bu bakir sahada alınacak teknik ve idari önlemlerin ne olduğu konusunda genel bir çerçeve çizdi. (...) Ülkemiz için son derece elzem olan su kayıp kaçaklarının azaltılması konusunu gündem haline getiren AKATED yöneticilerine teşekkür eder yapılacak bir sonraki Forumda katkı ve destek vereceğimizi beyan ederiz. Hüseyin SÖNMEZLER, GASKİ Genel Müdürü Ağustos 2014 tarihlerinde düzenlenen 1. Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu, yeni kurulan su ve kanal idareleri açısından çok önemli olduğu kadar, ülkemizin geneli içinde hayati bir önem taşıyan etkinlik olmuştur. Su yönetimi ve kayıp kaçakların önlenmesinde makineler arası iletişim teknolojilerinin kullanımı, su ve kanalizasyon idarelerinde başarı kriterleri ve teknoloji kullanımı, su kayıplarının yönetiminde temeller ve yeni yaklaşımlar, su şebeke yönetimi çözümleri ve kayıp suyun azaltılması, akıllı su yönetimi, isale hatlarında boru hattı durum değerlendirmesi ve sızıntı tespit yöntemleri, su kayıp ve kaçakları ve enerji tasarrufu, su şebekelerinde kayıp kaçak kontrolü, farklı ölçeklerdeki şehirlerden uygulama örnekleri gibi pek çok konuda faydalı sunumların yer aldığı Forum, OSKİ Genel Müdürlüğü açısından çok verimli geçmiştir. Fatih YÜRÜK, OSKİ Genel Müdürü 16 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 17

10 30 davetli konuşmacı, 5 oturum 30 INVITED SPEAKERS, 5 SESSIONS 18 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 19

11 HABER ETKİSİNE GÖRE YAKLAŞIK REKLAM EŞDEgER DAĞILIMI Equilavent Advertisement Distribution based up on publication effect BAZI haberler FORUM ON THE MEDIA ,00 $ Toplam haber sayısı: 132 Total Number of News: 132 Haberlerin eriştiği kişi sayısı: Total Number of Reader: Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 21

12 22 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi

13 Giriş Tedarik veya nakil ağları ile ilgilenirken veri kalitesinin esas konu olmasından emin olunmalıdır. Kötü veya yetersiz veri kalitesi, yanlış yorumlamalara yol açabilir ve yanlış kararlara sebep olabilir. Bu yanlış kararlar büyük finansal sıkıntılara veya çevresel risklere neden olabilir. Veri algılama ve doğrulama zaman harcayan bir iş olup, bu ağların sahibinin verimli tedarik yönetimi yapmasını engellemektedir. Kazı işleri esnasında bir kablo ne kadar sıklıkla darbe alır veya iletişim hatları gibi ağ nesnelerinin eksik ya da yanlış koordinatları yüzünden yanlış yerde kazı yapmak kaça mal olur? Özellikle büyük bir veri değerine sahip konumsal veri tabanlarında hata algılaması çok zordur. Veri hatasını elle tespit etmek hemen hemen imkânsızdır. Veri hatasını algılama iki seviyede yapılmalıdır. İlk seviye, veri ile çalışması gereken kullanıcıdır. Veri kalitesini tahmin etme konusunda tecrübeli olmalı ve başarması gerektiği görevin ihtiyacına veri kalitesinin uygun olup olmadığına karar verebilmelidir. İkinci seviye ise kaynak verisi içerisindeki sorunları gösterecek araçlardır. Böylece veri tabanı düzeltilebilir. BaSYS - Barthauer Yazılım Şirketi ağ bilgi sistemini yürüten veri tabanı, tedarik ağı veri kalitesini tahmin etmek ve bu hataları doğrulamak için test yöntemi grubu, olası kontroller, ön tanımlı SQL sorguları ve görüntüleme işlevleri sunmaktadır. BaSYS, kanalizasyon, temiz su, gaz ve kablo ağlarının planlaması ve yönetimi için tasarlanmıştır. AutoCAD, ArcGIS, Microstation veya Geomedia gibi tüm ortak GIS ve CAD yazılımlarına arabirim sunmaktadır. Barthauer Yazılım Şirketi, ağ bilgi sistemi tasarlama konusunda 25 yıllık geleneğe sahip olup Almanya ve Avusturya da piyasa liderlerinden biridir. Veri alımı İlk olarak veri alınarak veri tabanına aktarılmalıdır. Genellikle bu veriler alan çalışması ile araştırılır ve yabancı veri formatları ile veri tabanına yüklenir. Veri almadan önceki ilk adım, veri dosyalarının uygun dosya yapısına sahip olup olmadığını ve dosya içeriğinin belli standartlara uyup uymadığını kontrol etmektir. BaSYS, bu veriler için bir test düzeneği sunmaktadır (PIETS). PIETS yardımıyla kanalizasyon ağları için WinCAN veri tabanları, ISYBAU 2006 / 2013 XML ve DWA-M150 gibi en yaygın veri değişim formatlarını test etmek mümkündür. Bu test düzeneği ile sadece yukarıda bahsedilen standartlara uygun dosyaların BaSYS: ALTYAPI YAZILIMI Veri hataları nedeniyle oluşan sorunlar için BaSYS kullanarak bu sorunlar nasıl en aza indirilir? Kanal için arazi işlerinin kontrolü ve organize edilmesi 24 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 25

14 içeriğini ve yapısını test etmek değil, ayrıca cadde veya tanımlı seçim listeleri gibi kendi standartları olan test kriterlerini belirlemek de mümkündür. Geometrik veri kalitesini garanti etme BaSYS içerisinde ağ nesneleri geometrisinin (koordinatlar) nasıl birleştirildiğini tanımlamak mümkündür. Genellikle bu veriler trigonometrik ölçümler ve seviyelendirme ile incelenir veya mevcut haritalardan sayısallaştırılır. Veri alım konumu ayarlandığında bir nesnenin değiştirilip değiştirilemeyeceği veya alım konumuna bağlı olarak farklı bir konuma taşınıp taşınamayacağı konusundaki kuralları tanımlamak mümkündür. Güvenlik kontrolleri KanDATA (atık su) ya da AquaDATA (temiz su) gibi sayısal veri modüllerinde yetersiz değerler içeren veri ayarlarını tanımlamak için farklı güvenlik kontroller imevcuttur. Örneğin; Borularla bağlantısı olmayan menholleri ya da Kanal muayenesinin sonuçları işlev ile kullanıcı genel bir değerlendirme elde eder. Bir diğer adım ise kullanıcı projeleri birleştirebilir ve hangi verinin kopyalanması gerektiğine karar verebilir. Entegre 3D görüntüleme modülü, kullanıcının yanlış yerleştirilmiş bağlı borular gibi hatalı veri setlerini kolayca belirlemesine imkân sağlamaktadır. BaSYS proje veri tabanı içerisinde zaman bilgisi otomatik olarak ağ nesnelerine yazılmaktadır. Ek olarak, görevi yürüten kullanıcı veri tabanı içinde izlenmektedir. BaSYS Plan menüsünde veya veri aktarımı ile ister değiştirilirsin ister değiştirilmesin bu, veri değişimi için yapılmaktadır. Kanal sisteminin internet programında gösterimi bağlı ilk veya son düğüm derinliğinin altında yer alan boruları tanımlamak mümkündür. Hidrolik modelleme atık su veya içme suyu ağlarının hidrolik durumlarını hesaplamak için uygun modüllerden biri ile yapıldığında bu güvenlik kontrolleri sık sık yapılmaktadır. Yetersiz veri, taşkına veya yetersiz beslemeye ve hidrolik ağların durumunun yanlış hesaplamasıyla sonuçlanabilir. Bazı veri tabanı tetikleri, tüm girdiler verildiği takdirde taban değerlerini otomatik olarak hesaplayan BaSYS ile işbirliği içerisindedir (örn. tabanın yüksekliği ve boru uzunlukları bilinirse bir borunun eğimi hesaplanabilir). Kıyaslama projeleri BaSYS de ağlar, projeler içerisinde organize edilmektedir. Örneğin; bir proje, ağın güncel durumunu içermektedir. Kullanıcı, bir projenin yeni verisini elde ettiğinde (örn. atık su ağlarının bir cctv görüntü denetiminden) ek bir projeye yüklenmesi mümkündür. Şimdi her iki proje BaSYS de kıyaslanabilir. Sonuçlar, Microsoft Excel sayfası olarak dışa aktarılan bir tablo görünümünde gösterilmektedir ya da grafik ön uçlarının biri içerisindeki projelerin farklılıklarını görüntülemek mümkündür. Her iki veri kaynağında farklılık var ise bu Veri tabanı sorguları Çeşitli ön tanımlı veri tabanı sorguları, BaSYS de veri tutarsızlıklarını saptamak için uygundur. Mevcut sorguların yanında kullanıcı, hataları belirlemek için kendi sorgularını saptayabilir. Örneğin; ön tanımlı sorgular, materyal veya çap gibi taban verisi ile kanalizasyon ağlarının cctv görüntü denetim sonuçlarını kıyaslamak için bulunmaktadır. Ek analizler için sorgu sonuçları, Microsoft Excel e veya veriyi doğrudan düzeltmek için BaSYS Plan gibi diğer BaSYS modüllerine aktarılabilir. Zaman bileşenleri Veri kalitesinin diğer boyutu ise zamandır. Oluşturulduğunda ve nesne son olarak değiştirildiğinde Sonuç Ağ sahibinin verisi en değerli şeydir. Bu yüzden Yazılım Şirketi, yüksek kalite elde etmek için erişilebilir veri ve gömülü işlevleri sağlamak için BaSYS programını tasarlamıştır. Firma Hakkında / Barthauer firması kimdir? Barthauer Yazılım Şirketi 25 yılı aşkın süredir Almanca konuşulan Avrupa ülkelerinde faaliyet gösteren orta ölçekli bir şirkettir ve firmanın 1000 den fazla müşterisi bulunmaktadır. Sahip olduğu Çoklu Platform Konseptiyle Barthauer dünyanın önde gelen üreticilerine örn. Autodesk, ESRI, Intergraph veya Bentley gibi düzenli bir kullanıcı platformu üzerinden CBS/CAD Sistemleri ile sıkı bir bağlantı sunar. 26 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 27

15 PRIMUS LINE BASINÇLI BORU HATLARININ REHABİLİTASYONU RÄDLINGER PRIMUS LINE GMBH PrimusLine şirketinin Türkiye ve komşu ülkelerden sorumlu satış müdürü Şener Polat a aşağıdaki iletişim kanallarından ulaşabilirsiniz. Sener Polat Dipl.-Ing.(FH) International Account Manager Tel: +49 (99 71) Mobil: +49 (151) Fax: +49 (99 71) sener.polat@primusline.com Beş taşıma varilinden birincinin Primus Line fabrikasında yüklenmesi 10 m/dk değeriyle önceden katlanmış olan Primus Line ürününün montajı Gijon, İspanya da Su Şebekesinin Yenilenmesi 2012 yılında yerel su sağlayıcısı Empresa Municipal de Aguas de Gijón (EMA), ana boru şebekelerinden birinde yılda metreküp su kaybıyla karşı karşıya olduğunu fark etti. Bu kayıp, söz konusu boru hattında % 15 lik bir su kaybına yol açmaktadır li yıllarda inşa edilmiş olan dökme demir şu şebekesi DN 500 ise La Camocha dan başlayıp Kuzey İspanya, Roces deki su arıtma istasyonuna kadar gider. EMA Gijon ya bu boru hattından çekilerek çok daha yüksek fiyatla başka bir tedarikçiden su temin edecekti ya da mevcut ana su borularını iyileştirecekti. Dökme demir su borularının içerisinde gerçekten onarılması gereken bölümün toplam uzunluğu metreydi. Boru hattı rotası üzerinde çok sayıda ev sahibi ve çiftçi vardı ve geleneksel onarım yöntemlerinin bu insanlar üzerinde etkisi büyük olacaktı. Su tedarikçisinin, etki altındaki taraflardan inşaat izni alması gerekiyordu ve bu da oldukça uzun, zorlu ve maliyetli bir süreçti. İnsanların günlük hayatlarına fazla müdahale etmeden hızlı sonuçlar alabilmek amacıyla ve işlemin ekonomik boyutunu da düşünerek EMA Gijon bu görev için kazısız teknolojiler kullanmaya karar verdi Şubatının sonunda, Comsa ve Sardesa şirketlerinden oluşan UTE Camocho konsorsiyumu, 10 bar işletme basıncına sahip DN 500 dökme demir su şebekesinin iyileştirme işleri projesini resmen üstlendi. İnşaatın vatandaşlar üzerindeki etkisini en aza indirmek için kurulum işleminin temel olarak hali hazırda mevcut olan bakım odaları üzerinden yapılması gerekiyordu. Bu nedenle de kurulum uzunluklarının fazla olması gerekiyordu. Konsorsiyum, bu zorlu görev için Primus Line teknolojisini kullanmaya karar verdi. Primus Line ürünü, Almanya daki şirket merkezinde üretilmiştir. Uzunlukları 558 m, 528 m, 305 m, 458 m ve 713 metre olan beş kurulum bölümü fabrikada önceden katlandı ve beş nakliye variline sarıldı. Diğer bir seçenek ise malzemelerin sadece iki varil üzerine sarılması olabilirdi ancak çalışma sahasının dar bir alan olduğu düşünüldüğünde daha küçük ve idaresi daha kolay olan variller tercih edildi. Özel olarak kesilen malzemeler, Mayıs ayının başında Almanya dan Kuzey İspanya daki inşaat sahasına götürüldü. Kazıyıcı aletlerle ve kauçuk disklerle dökme demir su boruları temizlendikten sonra kazısız operasyon uzmanı SinzaTec, 10 m/dk kurulum hızıyla malzemelerin montajını gerçekleştirdi. İç astarın ve uç bağlantı parçalarının montajı sadece üç hafta sürdü. Geleneksel yöntemlerle karşılaştırıldığında hem hızlı kurulumla hem de sahada gereken ekipman miktarının azlığı nedeniyle ciddi maliyet ve zaman tasarrufu sağlanmıştır. Ayrıca, kullanılan yöntemin geniş bir alanı etkileyen bir yöntem olmamasından ötürü bölgedeki vatandaşlar bu onarım sürecini hemen hemen hiç fark etmemiştir. Sonuç olarak, su kaynağı en az 50 yıl boyunca koruma altında alınmıştır. 28 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 29

16 QUICK-LOCK: BORU HATLARINDA BÖLGESEL REHABİLİTASYON Yarım asırdan uzun bir maziye ve yüzden fazla çalışana sahip olan UHRIG firması, patentli bir şekilde geliştirdiği QUICK-LOCK ürünü ile boru hatlarının kazısız teknolojiyle kısmi rehabilitasyonu için bir çığır açmıştır. Quick-Lock ile boru hattının içinde bölgesel rehabilitasyon Paslanmaz çelikten üretilmiş, sıkıştırılmış EPDM kauçuk contaya sahip, WRC ve DIBT onaylarından geçmiş QUICK-LOCK, CCTV kamera yardımıyla borunun hasarlı bölgesine içeriden taşınır ve hasarlı bölgede kompresör yardımıyla şişirilerek boru iç yüzeyine mekanik olarak kilitlenir. Bu sayede borunun statik kabiliyeti artar ve sızdırmazlık da sağlanmış olur. Ø 150 mm ile Ø 2000 mm çapları arasında uygulanabilen QUICK LOCK, aşağıdaki problemlerin çözülmesinde başarılı sonuçlar vermektedir. Çatlak, parçalanmış veya deforme olmuş borular Boru hattına dışarıdan giren gelen sızıntılar Ağaç köklerinin boru içine nüfuz etmesi Boruların birleşme noktalarında hatta giren sızıntılar Herhangi bir branşmanın kapatılması veya kaçak bağlantının kesilmesi Boruların birleşme noktalarındaki montaj kusurları Quick-Lock Quick-Lock boru hattının içinde monte edilmiş hali 30 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 31

17 BRANDENBURGER: KANALİZASYON BORU HATLARINDA REHABİLİTASYON UV ışığı ile rehabilite edilmiş kanalizasyon boru hattı UV ışığı ile rehabilitasyon malzemesinin sertleştirilme işlemi Yarım asırdan uzun bir maziye sahip olan BRANDENBURGER firması, her sektörde kullanılmakta olan yüksek teknolojili malzemelerin üreticisi olarak tüm dünyaya öncülük etmektedir lı yılların başında kanalizasyon boru hatlarını kazısız teknolojiyle onarmak üzere dikişsiz, ışıkta sertleşen GFRP (Cam Elyaf Takviyeli Plastik) boru kaplaması geliştirmiştir. Kanalizasyon hatlarında başarılı bir onarım için kullanılan malzemelerin stabilitesi, kimyasal maddelere mukavemeti ve hizmet ömrünün uzun olması önemlidir. BRANDENBURGER boru kaplama yöntemi, yeni boru döşemeye göre çok daha hızlı ve ekonomiktir. Gürültü, emisyonlar ve enerji tüketimi azalır; şehirde vatandaşların konforu bozulmaz ve trafik sıkışıklığı oluşturmaz. Ø 150 mm - Ø 1200 mm çapları arasındaki kanalizasyon hatlarının rehabilitasyonu için akılcı ve ekonomik çözümler sunan BRANDENBURGER firması hem malzemenin üreticisi hem de de sahada uygulayıcısıdır. Bu sayede yaşanabilecek koordinasyon eksikliklerinin önüne geçilerek kaliteli bir onarım hedeflenmektedir. Geliştirilen BRANDENBURGER LINER BB2.5 ise ürün yelpazesinin öncüsüdür ve daha önce erişilmemiş bir yüzey kalitesini mümkün kılan eşsiz fiberglas keçe yapısıyla kendisini kanıtlamıştır. Fiber yapısı sayesinde yüzey özelliklerinin yanı sıra mekanik değerleri de üst seviyeye çıkarılmıştır. İki katmanlı fiberle pekiştirilmiş yapısı ile uygulama öncesinde, esnasında ve sonrasında kaplamayı tüm olumsuzluklara karşı koruyan ek dış koruma paketi Ø 600 mm ve üstü çaplar için ücretsiz sunulmaktadır. 32 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 33

18 PIPE-INSPECTOR: SU KAYIP VE KAÇAKLARI TESPİTİNDE SON NOKTA Pipe-Inspector boru hattında sorunsuz bir şekilde ilerliyor Yarım asırdan uzun bir maziye ve 100 den fazla çalışana sahip olan RABMER firması, su kayıp ve kaçaklarının tespit edilmesi için geliştirdiği PIPE-INSPECTOR sayesinde entegre sızıntı algılamalı kablosuz TV ile boru muayenesinde bir çığır açmıştır. ÖZELLİKLER Malzemeden bağımsız görsel ve işitsel boru muayenesi Kablosuz muayene sistemiyle 50 km ye kadar uzunlukta kesintisiz görsel muayene imkânı Ø 100 mm-ø 3000 mm arasındaki borulara uygulanabilir. Hava limanı, karayolları, sanayi tesisleri, enerji santrali, vb. hassas alanlarda erişimi zor boruların muayenesi 100 bar basınca kadar dayanıklı ÇALIŞMA ŞEKLİ Pil gücüyle ve kablosuz bağlantıyla boru sıvısı içerisinde süzülür. (asgari: 4 cm kanal akışı) Kazı yapmadan, boru kesmeden borunun durumu hakkında kesintisiz veri akışı Mevcut T dirsekler, depolar ya da havalandırmalardan boruya girişi sağlanır. Tüm malzemeler ve sıvı ortamları için uygundur. Rabmer firmasının Pipe-Inspector ile saha çalışması ÇÖZÜM HD kalitesinde görsel TV muayenesi En küçük sızıntıların bile tespiti için ses kaydı Tüm boru boyunca basınç kaydı Metre göstergeli boru boyu ölçümü Sıcaklık ölçümü İletkenlik ölçümü (opsiyonel) Bulanıklık ölçümü (opsiyonel) AVANTAJLAR Kazmadan yüksek günlük performans Boru hattı faal haldeyken muayene Geniş kapsamlı analiz yazılımı Çevre dostu Yüksek çalışma güvenliği Daha az personel gideri İçme suyu boruları için uygun 34 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 35

19 ISTT 2014 NO-DIG ÖDÜLLERİ SAHİPLERİNİ BULDU Ekim 2014 tarihlerinde İspanya da düzenlenen Uluslararası Kazısız Teknolojiler Madrid Konferans ve Sergisi ne ISTT üyesi ülkeler katılım gösterdi. Üç gün süren konferansta on altı farklı oturumda altmış adet tebliğ sunulurken, AKATED Yönetim Kurulu Başkanı Yasin Torun, Kazısız Teknolojilerde Sayısal Çalışmalar oturumunun moderatörlüğünü üstlendi. 36 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 37

20 Rehabilitasyon için dubleks paslanmaz çelik kaplama & Catsurveys firmasının geliştirdiği Mobile GPR Visser & Smit Hanab firmasının Pre-Bent Drilling adıyla geliştirdiği özel bir YYD (Yatay Yönlendirilebilir Delgi) uygulaması Etkinliğin ikinci günü gerçekleşen gala yemeğinde ISTT 2014 ödülleri sahiplerini buldu. En iyi proje ödülüne Pre-Bent Drilling - A New Application of HDD projesi ile Visser & Smit Hanab firmasının Hollanda nın Beverwijk ve Wijingaar bölgelerinde gerçekleştirdiği 30 km uzunluğunda 1200 mm çapında doğal gaz iletim hattının döşenmesi esnasında geliştirdiği özel bir YYD (Yatay Yönlendirilebilir Delgi) tekniği layık görüldü. Doğal gaz iletim hattının 170 metrelik bir bölümünde nehir, demiryolu, otoban ve diğer altyapı hatlarının yoğun olarak bulunmasından dolayı alternatif bir yöntem arayışı oldu. Çözüm olarak 250 metre yarıçapında bir YYD delgi yapılması düşünüldü. Bunun için 27 ton kapasiteli YYD makinesi pilot delgiyi yaptıktan sonra 250 ton kapasiteli YYD makinesi genişletme delgisini 1500 mm çap olarak gerçekleştirdi. 160 metre uzunluğuna sahip 100 ton ağırlığındaki boru dizisinin montajı 54 er metrelik üç bölümde yapıldı. Yerden 25 metre yüksekliğe kaldırılmış ilk bölüm 250 ton kapasiteli YYD makinesinin 1250 mm çapındaki başlığına takılarak borunun çekilmesine başlandı. Birinci bölüm çekildikten sonra ikinci bölüm ve üçüncü bölüm de sırayla kaynaklanarak çekilme işlemi tamamlandı. Tüm bu işlemler kesintisiz bir şekilde çalışılarak 36 saatte tamamlandı. Bu sayede hızlı, ekonomik ve diğer altyapılara zarar vermeyecek şekilde bir çözüm hayata geçirilmiş oldu. En iyi rehabilitasyon proje ödülüne Protector Structural Lining of Ham Sewer projesi ile UKDN Waterflow firmasının Londra nın doğusunda gerçekleştirdiği 2060 metre çapındaki tuğla malzeme esaslı kanalizasyon hattının rehabilitasyon uygulaması layık görüldü. Londra daki Crossrail projesinin hazırlık aşamasında yer altı hatlarını kontrol eden UKDN Waterflow firması, projede kullanılacak TBM lerin doğu Londra da yaşayan iki milyon kişiye kanalizasyon hizmeti veren hatta çok yakın çalışacağını tespit etmiş ve 50 metre uzunluğundaki yapısal mukavemet sağlayacak dubleks paslanmaz çelik kaplamayı mevcut hattın içine sürmüş ve kaynaklarını gerçekleştirmiştir. Yeni makine ödülüne İngiltere merkezli Catsurveys firmasının geliştirdiği Mobile Ground Penetrating Radar sistemi layık görüldü. Böylece GPR kullanılırken aynı zamanda GPS sistemi de devreye girerek geniş alanlardaki altyapıları hızlı bir şekilde tarama ve tespit etme imkânı yakalanmıştır. ISTT ve JSTT çatısı altında kazısız teknolojiler sektörüne uzun yıllar emek veren Taigo Matsui ise Ömür Boyu Hizmet Ödülü ne layık görüldü. UKDN Waterflow firmasının Londra daki kanalizasyon hattının rehabilitasyon projesi Soldan sağa: Derek Choi, Taigo Matsui ISTT ödülleri 38 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 39

21 İSKİ DE BORU VE VANA SEMİNERİ AKATED Altyapı Sistemleri Danışmanı Dr. Cumhur Özgirgin ve Üye Mehmet Özdiken tarafından İSKİ teknik personeline CTP borular ve vanalar konusunda seminer verildi. CTP boruların tasarım kriterleri, teknik özellikleri, test prosedürleri ve arazide döşenmesi hakkında aktardığı birbirinden değerli bilgiler sayesinde CTP borular için bugüne kadar tereddüt gösterilen pek çok konu aydınlatılmış oldu. Hem içme suyu hatlarında hem de kanalizasyon hatlarında güvenle kullanılabilecek boru türlerinden olan CTP borular, İdarelerin kontrol teşkilatının yetkinleşmesi sayesinde yükleniciler tarafından daha muntazam döşenecek dolayısıyla döşeme işleminden kaynaklanan problemler ortadan kalkacaktır. Diğer yandan, yükleniciler tarafından temin edilen CTP boruların teknik şartnamesine uygun olarak üretildiğinin İdarelerce titizlikle kontrol edilmesi sayesinde standart dışı üretim yapan ve piyasada haksız rekabete yol açan boru üreticilerinin de önü kesilmiş olacaktır. Seminerin ikinci bölümünde su dağıtım ve kontrol sistemlerinin en hayati elemanları olan vanalar konusunda dünyadaki standartlar ve güncel üretim teknolojileri hakkında bilgilendirmede bulunuldu. Yerli üretimin daha kaliteli yapılabilmesi için yabancı üreticilerin uyguladığı üretim süreçleri hususunda karşılaştırmalı bir tablo çizilerek İdarelerin vana alımlarında dikkat edilmesi gereken hususlar vurgulandı. Bilhassa İdarelerin teknik şartnamelerinde talep edilen özelliklerin tedarik edilecek malların kalitesini belirlemede büyük önem taşıdığı vurgulanarak AKATED in tüm İdarelerimize teknik şartnamelerin hazırlamasında ve güncellenmesinde destek verebileceği ifade edildi. FSM Vakıf Üniversitesi nde AKATED Semineri Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi nin daveti üzerine AKATED Yönetim Kurulu Başkanı Yasin Torun, Altyapı İnşaatlarında Devrim: Kazısız Teknolojiler başlıklı bir seminer verdi. Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Fevzi Yılmaz ın takdimiyle başlayan seminerde kazısız teknolojilerin türleri, uygulama alanları, avantajları, vb. konular sunum ve videolar eşliğinde anlatıldı. AKATED in bugüne kadar başarıyla gerçekleştirdiği etkinlikler, yaptığı süreli yayınlar ve ev sahibi olacağı Uluslararası Kazısız Teknolojiler 2015 İstanbul Konferans ve Sergisi hakkında bilgi veren Torun, kazısız teknolojileri seçmeli ders olarak programına koyan Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi nin değerli yöneticilerine teşekkür etti. Seminerin sonunda Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi adına Yasin Torun a bir teşekkür plaketi takdim eden Prof. Dr. Fevzi Yılmaz, kazısız teknolojilerin yaygınlaşmasının Türkiye için büyük önem arz ettiğini belirterek üniversite olarak AKATED e her türlü desteği vereceklerini ifade etti. 40 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 41

22 Sektöre Bakış: E-BERK E-Berk Tünel Teknolojileri nin kökleri 1990 lı yılların başlarına dayanmaktadır. Metallere mukavemet kazandırılması üzerine faaliyetini halen sürdürmekte olan Metalurji Akdağ Isıl İşlem, 1993 yılından beri sektörel bilgi ve becerilerine her gün yenilerini kazandırmaktadır. Tünelcilik ile ilgili çeşitli ekipmanlara mukavemet kazandırılmasına 2002 yılında başlanmıştır. Malzemelerin tüm yapısal özelliklerinin titizlikle incelenmesi ve analiz edilmesini gerektiren bu prosesler ve yapılan inovasyon çalışmaları, tünelcilik ekipmanlarını son derece iyi tanımamıza sebep oldu. Isıl işlemleri adına artan talepler giderek yerlerini bu parçaların yerli olarak tarafımızca üretimi ve akabinde ısıl işlemi taleplerine bıraktı. Bunun üzerine 2006 yılında bilgisayar kontrollü talaşlı imalat makinelerine yatırım yaparak E-Berk olarak yerli üretime başladık. Hızla genişleyen ürün yelpazemizde şu an tam cepheli tünel açma makinelerinin (TBM) kesici kafası dâhil, üzerinde bulunan single disc cutter, center disc cutter, double disc cutter, scraper, bucket, knife, ripper, protection bar gibi birçok ürün bulunmaktadır. Bunun yanı sıra TBM arkasında çalışan ve pasa, ekipman, personel taşıyan tüm tekerli ekipmanların ve sızdırmazlık sağlayan tail brush üretimini de gerçekleştirmekteyiz. Üretim haricinde de, zemin ve makine koşullarına uygun olarak üç boyutlu katı modelleme sistemlerimiz ve çeşitli analiz programlarımız yardımıyla kesici kafa, screw conveyor, tail shield dizaynı ve konfigürasyon revizyonu gibi hizmetler de vermekteyiz. E-Berk Tünel Teknolojileri olarak Türkiye ve Hindistan, Polonya, Bulgaristan, Suudi Arabistan, İran, İsrail, Azerbaycan, Rusya, Sri Lanka, Çin gibi birçok dünya ülkesinde TBM kesici takım tedarikçisi olarak başarıyla yer almaktayız. Öncelikle bu sektörde olmak, her geçen gün yeniliklerle karşı karşıya kalmamızı dolayısıyla kendimizi sürekli geliştirmemizi şart kılıyor diyebiliriz. Bu sayede E-Berk in dinamik yapısının devamlılığı söz konusu olabiliyor. Bizler için en büyük avantajlardan birinin bu olduğunu düşünüyoruz. Diğer bir avantajı ise ürettiğimiz ürünlerde sıfıra yakın hata ile çalışma zorunluluğumuzdur. Bildiğiniz üzere ürünlerimiz tünel açma makinalarının nihai işlevini yerine getirmesini sağlayan en önemli parçalardır. Herhangi birinde ortaya çıkacak problem tünel kazısı adına büyük gecikmelere sebep olabilmektedir. Bu durum da üretim, montaj ve kalite kontrol birimlerimizin yüksek bir hassasiyetle devamlı çalışmalarını sağlamaktadır. Özetle, bu sektör için imalat yapan bir firma olarak akla gelen diğer sektörlerde gerekli olan imalat tecrübesini ve hassasiyetini de hali hazırda bünyemizde bulundurmaktayız. Sektörde bilindiği üzere imalatımız adına birçok parametre mevcuttur. Kullanılan makine tipi, tünel güzergâhının jeolojik yapısı gibi durumlar bizleri sürekli ürün malzeme içeriklerini ve sertlik değerlerini değiştirmeye itmektedir. Yani aynı tünelde bile 200 metre öncesi için ürettiğimiz diski sonrası için değiştirmek durumunda kalabiliyoruz. Şekil ve toleranslar aynı olsa bile içerik ile ilgili hayli değişiklik yapmak zorunda kalıyoruz. Bu durum herhangi bir standart içermediği için ürün bazlı stok bulundurmamızı engellemektedir ve sürekli proje ve jeolojik koşul bazlı üretim yapmaya bizi mecbur kılmaktadır. Eksi yönde yapabileceğimiz tek yorum bu olabilir, ürün anlamında stoklu çalışabilmek daha seri bir üretimi, bununla beraber de kapasite artışını getirebilirdi ve mevcut üretim hattımızla çok daha fazla satışa hazır ürünü ortaya çıkarabilirdik. Bu dezavantajı bertaraf edebilmek için standart ürün stoklarını (rulman, keçe, metal hammaddesi gibi) artırmak suretiyle çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Ülkemizde de dünyanın her yerinde kullanılan teknoloji tünel kazılarında kullanılmaktadır. Biz yerli yedek parça imalatçısı olarak kullanılan makinelerin kesici kafa konfigürasyonları ile ilgili analiz çalışmaları yapmaktayız. Üç boyutlu katı modelleme ve analiz programlarımız sayesinde de çoğu zaman orijinal yedek parçaya bağımlı kalmaksızın farklı tasarımlar ile kazı performansını en üst düzeyde tutmaktayız. E-Berk olarak tünelcilik sektöründe ülkemizdeki tek üretici firmayız. Yurt dışındaki muadillerimizden farklı olarak ürünlerimizi her projeye özel yapmak için daha çok gayret göstermekteyiz. Muadillerimiz kesici malzemelerini ve sertlik değerlerini standart iki kaleme dökmüş durumdalar, oysa biz daha önce de bahsettiğimiz gibi tamamen proje odaklı çalışıp daha iyi performanslar almaktayız. Bunun yanı sıra projeleri birebir takip anlamında diğer üreticilerden çok daha öndeyiz. Üstün olduğumuz bir diğer nokta da teslim sürelerimiz. Hiçbir muadil üreticinin veremediği teslim süreleri ile çalışıp müşterilerimizin memnuniyetini kazanmaktayız. Üretim ekibimiz ve satış ekibimiz belirli aralıklarla ülkemizdeki ve diğer ülkelerdeki şantiyelerimizi sürekli ziyaret etmektedirler ve müşteri taleplerini profesyonelce değerlendirip üretim hattına hızlı bir şekilde aktarmaktadırlar. E-Berk Tünel Teknolojileri olarak yatırımlarımız ile üretim ve AR-GE projelerimizi büyütmek için adımlarımızı emin bir şekilde atmış bulunmaktayız. Sincan Yenikent teki 5800 m2 alanlı üretim tesisimize ek olarak Temelli Anadolu Organize Sanayi bölgesindeki 8000 m2 alanlı yeni fabrikamızda da üretim faaliyetlerimiz 2014 yılının Aralık ayında olacak olan açılış organizasyonumuz ile başlayacaktır. Ayrıca 2013 yılı TÜBİTAK AR-GE projemiz olan Katı Atık Geri Dönüşüm Makinasının geliştirilmesi projesi de 2014 yılında başarılı bir şekilde tamamlanmıştır. Yeni AR-GE projesi çalışmalarımız sürmektedir. Bu seneki diğer önemli organizasyonumuz ise Türkiye de 2014 Ağustos ayında ilk tünelcilik fuarı olan Tunnel Expo 2014 te standımızla şirketimizi en iyi şekilde temsil etmek idi. Birçok başarılı temasta bulunduk. Bu bağlamda yeni yılda Katar, İtalya ve Yunanistan gibi ülkelere de üretim yapma hedefindeyiz. Yurt içinde ise 2015 yılının 2014 e göre bizim için çok daha hareketli olacağı düşüncesindeyiz. Uluslararası Kazısız Teknolojiler 2015 Istanbul (International No-Dig) etkinliğine Altın Sponsor sıfatıyla katılacak olmamız E-Berk Tünel Teknolojileri olarak bizleri şimdiden heyecanlandırmaktadır. Tüm müşterilerimiz ve sektörümüzün ilgilileri ile Eylül 2015 tarihlerinde WOW İstanbul Kongre Merkezi nde gerçekleştirilecek bu eşsiz etkinlikte buluşmaktan onur duyacağız. 42 Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi Altyapı ve Kazısız Teknolojiler Dergisi 43