Araştırma Raporu/11. Türkiye de Terörizmin Uyuşturucudan Finansmanı: 2000 Yılı Öncesi ve Sonrasının Karşılaştırılması

Transkript

1 Araştırma Raporu/ Türkiye de Terörizmin Uyuşturucudan Finansmanı: 2000 Yılı Öncesi ve Sonrasının Karşılaştırılması Behsat EKİCİ 1 ÖZET Türkiye yaklaşık 40 yıldır hem yüksek miktarda uyuşturucu ticaretine hem de yoğun terör faaliyetlerine maruz kalmaktadır. Coğrafi ve etnik birliktelik temelde motivasyonları farklı olan terör örgütleri ve organize suç gruplarının etkileşimini kaçınılmaz kılmıştır. Yüksek miktarda kar getiren uyuşturucu ticareti Türkiye, Ortadoğu ve Avrupa da faaliyet gösteren PKK/KCK, DHKP/C ve TKP-ML gibi terör örgütleri için cazip bir finansal kaynak olmuştur. Bu çalışma bahsi geçen terör örgütlerinin uyuşturucudan nasıl finansman sağladığını somut örnekleri/delilleri ile ortaya koymaktadır. Aynı zamanda her üç terör örgütünün 2000 yılı öncesi ve sonrasında uyuşturucudan sağladığı finansmanda ne tür dönüşümler yaşandığını analiz etmektedir. Yapılan çıkarımlar: i) terör örgütü mensuplarından Türkiye ve yurtdışında gerçekleşen 380 uyuşturucu olayının analizine, ii) örgüt mensubu ve uyuşturucu kaçakçılarının ifadelerine, iii) uzman soruşturmacılarla yapılan mülakatlara, iv) devlet kurumlarının yayınladığı raporların incelenmesine ve v) medya içerik taramasına dayanmaktadır. Yapılan analizler terör örgütlerinin Türkiye ve Avrupa da uyuşturucu üretimi, kaçakçılığı ve sokak dağıtımı aşamasında bizzat etkin rol oynadığını göstermektedir. Makalenin son bölümünde terörizmin uyuşturucuyla finansmanı konusunda mevcut sistemde görülen aksaklıklar tartışılarak çözüm önerileri sunulmaktadır. Anahtar kelimeler: Terörizmin finansmanı, narkoterörizm, uyuşturucu ticareti, milli güvenlik, PKK, TKP-ML, DHKP/C 1 Doç. Dr. Behsat Ekici MISAM kıdemli araştırmacısıdır. Yazarın yorumları tamamen kişisel olup hiçbir kamu kurumunu bağlayıcı niteliği yoktur.

2 Behsat EKİCİ MİSAM ABSTRACT Turkey has been experincing massive flow of drugs and terrorism campaign over the last four decades. Despite the motivational divergences, geographic proximity and ethnic ties made the interaction of the terrorist networks and transnational crime syndicates inevitable. Highly profitable drug trade has been a major financial resourse for the terror networks such as the PKK/KCK, DHKP/C and TKP-ML, which operate in Turkey, Middle East and Europe. This study demonstrates with concrete cases/evidences how these terror networks generate funds from drugs. Moreover, it compares and contrasts how drug driven financing of these three organizations transformed through pre and post 2000 periods. The analyses and inferences are drawn upon five types of data sources; i) case files of 380 drug seizures from the operatives of these terror networks in Turkey and abroad, ii) statements of the arrested drug traffickers and terrorists, iii) interviews with expert investigators, iv) examination of the reports of government institutions, and v) content analysis of media. The analysis indicated that terror Networks actively engage in drug production, trafficking and distribution both in Turkey and Europe. In the last part of the article existing flaws in governmental policies against drug-driven financing of terrorism is discussed and recommendations are presented for policy makers to resolve these problems. Keywords: Financing of Terrorism, narcoterrorism, drug trafficking, national security, PKK, TKP-ML, DHKP/C GİRİŞ Terör örgütlerinin finansmanı uluslararası güvenlik arenasında gün geçtikçe daha popüler bir konu haline gelmiştir. Diplomatik platformlarda çok sayıda uluslararası inisiyatif başlatılmasının yanısıra, BM Güvenlik Konseyi ve Financial Action Task Force (FATF) tarafından ek tavsiye kararları alınmıştır. Günümüzde birçok uluslararası güvenlik uzmanı terör örgütlerinin faaliyetlerinin devamının yeterli ölçüde finansman sağlayamaya bağlı olduğunu daha sık vurgulamaya başlamıştır. 2 Terör örgütlerinin finansmanında bağışların, yandaş devlet yardımının, paravan şirketlerin, uyuşturucu ticaretinin, haraç ve soygun gibi yasadışı faaliyetlerin önemli rol oynadığı birçok araştırma tarafından ortaya konulmuştur. 3 Dünyada karaparanın en büyük kaynağı olan uyuşturucu ticaretinin terör örgütlerinin yasadışı yollardan elde ettiği finansmanın en önemli kısmını oluşturduğu konusunda uzmanlar arasında konsensüs bulunmaktadır. 4 2 Phil Williams. Strategy for a new world: Combating terrorism and organized crime John Baylis (ed) Strategy in the Contemporary World: An Introduction to Strategic Studies. Oxford University Press; New York, 2007 ; Thomas Naylor Naylor, Wages of Crime: Black Markets, Illegal Finance and the Underground Econonomy, Ithaca, New York: Cornell University Press, Loretta Napoleoni, Terror Incorporated: Tracing the dollars behind the terror networks. New York: Seven Stories ; Nimrod Raphaeli, Financing of Terrorism: Socurces, Methods and Challanges, Terrorism and Political Violence, Vol 15, No.4. 4 Mark James Findlay, Global Terror and Organized Crime: Symbiotic or Synonnymous? Asian Criminology 3:75, 2008, Tamara Makarenko, Crime, Terror, and the Central Asian Drug Trade. Harvard Asia Quarterly 6(3), 2002

3 Türkiye de Terörizmin Uyuşturucudan Finansmanı Terör örgütlerinin uyuşturucu organizasyonları ile etkileşimi alanında iki temel görüş bulunmaktadır. Bunlardan birinci görüşe göre, iki illegal grup arasındaki etkileşim çoğunlukla işbirliğine dönüktür ve stratejik ittifaktan bütünleşmeye kadar uzanabilmektedir. 5 İkinci görüşe sahip uzmanlar ise farklı motivasyonlara sahip iki grubun ortak yaşamına şüphe ile yaklaşmışlardır. Onlara göre, suç örgütleri ve terör örgütleri arasındaki ilişki abartılmıştır ve sağlam bir dayanaktan yoksundur. 6 Terör örgütleri ve organize suç şebekeleri kimi durumlarda işbirliği yapsalar da gündemlerindeki net farklılıklar nedeni ile tek bir yapı içinde birleşmeleri olası değildir. Williams a göre terör örgütleri organize suç faaliyetlerine suç örgütleriyle birleşmekten daha ziyade, yapısal dönüşüm yoluyla dahil olurlar. 7 Williams bu durumu do-it-your self olarak adlandırmış ve suç metotlarının terörist amaçlar için kullanılmasının çoğunlukla işbirliğinden daha öne çıktığını vurgulamıştır. 8 Williams a göre bir çok örnekte, terör örgütleri politik amaçlarını korumak kaydıyla uyuşturucu kaçakçılığı dahil organize suç faaliyetleriyle ilgilenen gizli hücreler kurmuşlardır. Terör örgütleri için organize suç faaliyetleri sadece finans sağlama aracıdır. Politik amaç önceliğini korumakta ve maddi çıkarların gölgesinde kalmamaktadır. Uluslararası güvenlik literatüründe Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC), Tamil Elam Bağımsızlık Kaplamları (LTTE) ve Özbekistan İslami Hareketi (IMU) gibi terör örgütlerinin uyuşturucudan finans sağladığı sık sık vurgulanmaktadır. 9 Ancak bugüne kadar bu kompleks etkileşimi açıklamaya çalışan akademik çalışmaların tamamına yakını ikna edici deliller ortaya koyamamıştır. Araştırmaların yeterli derecede güvenilir ampirik veriye dayanmadığı ve derinlemesine analizlerinin şaşırtıcı şekilde eksik olduğu görülmektedir. Araştırmacılar farklı ülkelerin medya kaynaklarından derlenen yüzeysel örnekler sunarak argümanlarını desteklemeye çalışsalar da ikna edicilikten uzak kalmaktadırlar. Bu nedenle derinlemesine dosya analizlerinin yanı sıra teröristler, organize suç mensupları ve kanun uygulayıcılarla yapılan mülakatlardan elde edilecek birincil verilere ciddi şekilde ihtiyaç duyulmaktadır. Türkiye de Terör örgütlerinin uyuşturucu ticaretinden finansman sağladığı yüzeysel olarak bilinmektedir, ancak narkoterörizm konusunu derinlemesine inceleyen sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Terör örgütü liderleri yaptıkları açıklamalarda, uyuşturucu bağlantısını reddetmektedirler. Bunun yanı sıra gerek devlet yetkilileri gerekse güvenlik uzmanları çoğu kez somut bir olay gösterememektedir. Bu konuda yazar tarafından değişik KOM ve TUBİM 5 Tamara Makarenko, The Crime-Terror Continuum: Tracing the Interplay between Transnational Organised Crime and Terrorism, Global Crime, Vol. 6, No. 1, February ; Rachel Ehrenfeld, Narco-Terrorism. New York: Basic Books.1990; Frank Bovenkerk, Bashir Abou Chakra Terrorism and Organized Crime. Forum on Crime and Society, Vol. 4, Numbers Phil Williams. Strategy for a new world: Combating terrorism and organized crime John Baylis (ed) Strategy in the Contemporary World: An Introduction to Strategic Studies. Oxford University Press; New York, 2007; Alex Schmid, Links Between Terrorist and Organized Crime Networks: Emerging Patterns and Trends. Milan, ISPAC, 2004; Thomas Naylor Naylor, Wages of Crime: Black Markets, Illegal Finance and the Underground Econonomy, Ithaca, New York: Cornell University Press, Phil Williams,Strategy for a New World. 8 A.g.e 9 Ehrenfeld, Narco-Terrorism; Napoleoni, Terror Incorporated, Alex Schmid, Links Between Terrorist and Organized Crime Networks 3

4 Behsat EKİCİ MİSAM raporlarında bölümler yazılmış ayrıca iki İngilizce makale yayınlanmıştır. 10 Daha önce yayınlanan makaleler genellikle 2000 yılı öncesinde meydana gelen olayları analiz etmiştir. Güncel olarak PKK ve diğer terör örgütlerinin uyuşturucu ticaretinden finansman sağlamaya devam edip etmediği konusunda deliller sunulmamıştır. Bu çalışma ulusal güvenlik literatüründe önemli bir boşluğu doldurmayı, narkoterörizm konusundaki dağınık bilgileri toplamayı ve geçmişle günceli karşılaştırarak konuyu derinlemesine analiz etmeyi planlamaktadır. Bu makalede yapılan analizlerde 2000 yılı öncesi ve sonrasında terör örgütlerince uyuşturucudan sağlanan finansmanın nasıl değiştiği ortaya konulmaktadır. Analiz dönemlerinin 2000 yılı öncesi ve sonrası olarak ikiye ayrılmasının üç temel sebebi bulunmaktadır. Birincisi, 1999 yılında PKK terör örgütünün liderinin yakalanması ve ardından PKK nın farklı bir yönetim sürecine girmesidir. İkincisi, 2000 yılından itibaren organize suçlarla mücadele eden KOM biriminde önemli atılımlar yapılması, soruşturma kapasitesinin artırılması, yolsuzluktan arındırılması ve terörizmin en önemli finansman kaynaklarından biri olan uyuşturucuyla daha etkin bir şekilde mücadele vermeye başlamasıdır. Üçüncüsü ise 2000 yılı sonrasında Avrupa da sentetik uyarıcı ve kokain kullanımının artması paralelinde eroin kullanımında durgunluk ve gerileme görülmesidir. Araştırma temel olarak aşağıdaki sorulara cevap aramaktadır: 1) Türkiye de terör örgütleri yoğun uyuşturucu trafiğinden nasıl finansman sağlamaktadır? 2) 2000 yılı öncesinde ve sonrasında Türkiye de narkoterörizm olgusu nasıl değişmiştir? 3) Bu konuda devlet politikası ve mücadele çalışmaları nelerdir? 4) Terörizmin uyuşturucudan finansmanının önüne geçmek için neler yapılabilir? Araştırma sürecinde veriler dört temel yöntemle toplanmıştır. i) terör örgütleriyle bağlantılı uyuşturucu olaylarının incelenmesi, ii) uzmanlarla mülakatlar, iii) ulusal/uluslararası kurumlarca yazılan raporların incelenmesi, ve iv) ulusal/uluslararası medya içerik taraması. Toplanan uzman mülakatları ve sanık ifadeleri sözel analiz yöntemi sürecinde öncelikle kodlara ayırılmış ve daha sonra bu kodlar sistematik olarak sınıflandırılmıştır. Ayrıca çalışmaya yardımcı olan istatistikçiler tarafından oluşturulan kapsamlı olay tablosuna tüm yakalamaların yeri, tarihi, şekli, şüphelileri, yakalanan uyuşturucu miktarı, türü ve terör örgütlerinin olaydaki rolü işlenmiştir. 10 Behsat Ekici, Phil, Williams, ve Ayhan Akbulut, The PKK and the KDNs: cooperation, convergence or Conflict? Strozier, Charles and Frank James, (Eds) The PKK: financial sources, social and political dimensions. Saarbrucken:VDM Verlag Publications, 2012.; Ahmet Pek ve Behsat Ekici, Narcoterrorism in Turkey: The Financing of PKK-KONGRA GEL From Illicit Drug Business., Ozgur Nikbay ve Suleyman Hangerli (Eds) Understanding and Responding to the Terrorism Phenomenon: A Multi-Dimensional Perspective, NATO Science for Peace and Security Series, 2007

5 Türkiye de Terörizmin Uyuşturucudan Finansmanı 2000 YILI ÖNCESİ VE SONRASINDA TÜRKİYE DE TERÖRİZMİN UYUŞTURUCUDAN FİNANSMANINA GENEL BAKIŞ Türkiye jeostratejik konumu doğrultusunda uluslararası uyuşturucu trafiği açısından kilit bir konumda bulunmaktadır. Güvenlik kuvvetlerinin etkin mücadelesine rağmen Türkiye üzerinden yapılan uyuşturucu ticareti sürekli olarak artmakta ve çeşitlenmektedir. 11 Geleneksel olarak transit bir konumda olan ülke, özellikle 2000 yılı sonrasında sentetik uyarıcılar, kokain, bonzai ve esrar açısından nihai pazar konumuna gelmiştir. Bu doğrultuda olay-şüpheli sayısında ve yakalanan uyuşturucunun miktarında 2000 yılı sonrasında önemli artışlar görülmüştür yılında meydana gelen 10,548 uyuşturucu olayında 21,856 şahıs yakalanmıştır yılları arasında olay sayısı yaklaşık yedi kat artarak 83,133 e ulaşmış ve bu olaylarda şahıs yakalanmıştır. 12 Bu durum Türkiye de uyuşturucu suçlarının hızlı bir tırmanış içerisinde olduğunu göstermektedir. Görülen bu yoğun uyuşturucu trafiği paralelinde çeşitli terör örgütleri 40 yıla yakın süredir Türkiye içerisinde faaliyet göstermekte ve ulusal güvenliği tehdit etmektedir li yıllardan itibaren görülen sağ-sol çatışmaları ve 1984 yılından itibaren ülkeyi tehdit eden terör faaliyetleri 40,000 den fazla insanın ölümüne yol açmış, sosyo-ekonomik gelişimi frenlemiş ve ülke ekonomisine yaklaşık 1 trilyon dolar zarar vermiştir. 13 Ülkeye bu denli büyük zararlar veren muhtelif terör kampanyalarının büyük miktarlı finansman sayesinde devam edebildiği görülmektedir. Birçok uzmana göre, uyuşturucu ticareti ülke içerisinde faaliyet gösteren terör örgütlerinin en önemli finansman kaynaklarından biridir. 14 Türkiye de terör örgütleri 1970 li yılların sonundan itibaren uyuşturucudan finansman sağlamaya başlamıştır. O yıllarda Avrupa da giderek büyüyen eroin pazarı Türkiye de faaliyet gösteren kaçakçılar açısından çok cazip hale gelmiştir. 15 Afganistan ve İran dan eroin ve bazmorfini alarak Türkiye üzerinden Avrupa ya sevkiyatını organize eden büyük çaplı organize suç orgütleri oluşmuştur li yılların sonunda görülen iç çatışma sürecinde çok sayıda silaha ihtiyaç duyulmuştur. Bu çatışmalarda hem terör örgütleri hem de halk hızlı bir şekilde silahlanmıştır. Uğur Mumcu nun belirttiği üzere yasadışı silahların Türkiye ye getirilmesinde uyuşturucu organizasyonları üç şekilde kilit rol oynamıştır. 17 Birincisi, ülkede görülen ekonomik sıkıntılara rağmen çatışma ortamında silah alımını finanse etmişlerdir. İkincisi, Türk mafyasının Balkanlar ve Avrupa da kurmuş olduğu bağlantılar sayesinde yasadışı yollardan silah temin edilebilmiştir. Üçüncüsü, uyuşturucu organizasyonlarının 11 Behsat Ekici, Uyuşturucu Maddenin Arz Boyutu: Uyuşturucu Madde Piyasası, TUBIM (Eds). National Drug Report Ankara: KOM Yayınları, A.g.e. 13 Servet Mutlu, Ayrılıkçı PKK terörünün Ekonomik Maliyeti, Terörizm ve Terörizmle Mücadele. Ankara: 21.Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, Cengiz Erdinç, Overdose Türkiye: Türkiye de eroin Kaçakçılığı, Bağımlılığı ve Politikalar, İstanbul: İletişim Yayınları, 2004.; Behsat Ekici, Phil, Williams, ve Ayhan Akbulut, The PKK and the KDNs: cooperation, convergence or Conflict? Strozier, Charles and Frank James, (Eds) The PKK: financial sources, social and political dimensions. Saarbrucken:VDM Verlag Publications, Cengiz Erdinç, Overdose Türkiye 16 Frank Bovernkerk ve Yücel Yeşilgöz, Türkiye nin mafyası. İstanbul: İletişim Yayınları, Mumcu U. (1983). Silah Kaçakçılığı ve Terör. Ankara: Tekin Yayınevi. 5

6 Behsat EKİCİ MİSAM kullanmış olduğu nakliye kanalları sayesinde temin edilen yasadışı silahlar ülkeye yakalanmadan sokulabilmiştir Askeri Darbesinden sonra Türkiye de terör örgütlerinin yapı ve faaliyetlerinde önemli dönüşümler görülmüştür. PKK en önemli milli güvenlik tehdidi olarak ortaya çıkmıştır. Ancak Türkiye nin uluslararası eroin akışında kilit rolü değişmemiştir. Bu yıllarda Avrupa da artan talep doğrultusunda Türkiye daha fazla uyuşturucu kaçakçılığına maruz kalmış ve giderek artan oranda yeni suç organizasyonları türemiştir li yıllarda güvenlik kurumları ortaya çıkan bu yeni tehdit konusunda hazırlıksız yakalanmışlardır. Kadrolarını genişletmek isteyen PKK ise önemli miktarda finansmana ihtiyaç duymuştur. Örgütün lojistik, silah ve propaganda giderlerinin önemli bir kısmı uyuşturucu ticaretinden elde edilen gelirle karşılanmaya başlamıştır. 19 Daha sonradan pişman olan örgüt mensuplarının ifadelerine göre 1980 li yıllarda Lübnan ın Bekaa Vadisine yerleşen PKK, Rıza Altun liderliğinde uyuşturucu ticaretine girişmiş, bu bölgedeki esrar üretiminde söz sahibi olmuş ve silah masraflarının önemli bir kısmını uyuşturucu parasından karşılamıştır. Lübnan daki iç savaşın sona ererek uyuşturucuyla mücadele çalışmalarının artırılmasına paralel olarak PKK uyuşturucu faaliyetlerini Kuzey Irak ve İran a kaydırmıştır. 20 Bu çalışmada yapılan dosya analizlerine göre; 1990 lı yıllarda PKK ya finans sağladığı gerekçesiyle Türkiye de polis tarafından üzerine gidilen önemli uyuşturucu organizasyonları kendilerini devletin öldüreceğini iddia ederek Avrupa dan sığınma istemişlerdir. Başlangıçta iltica hakkı alan organizasyonlar daha sonradan vatandaşlık kazanmışlardır. Bu şebekeler zamanla Avrupa nın önemli ülkelerinde toptan ve perakende eroin pazarını ele geçirmişlerdir yılından başlayarak TKP-ML, DHK/PC ve PKK militanlarından tespit edilebilen 380 olayda Tablo 1 de görülen yakalamalar yapılmıştır. Türkiye içerisinde toplam 32 ilde terör bağlantılı uyuşturucu yakalaması gerçekleştirilmiştir. Bağlantı hususunda iki kriter kullanılmıştır; i) Terör örgütü mensuplarının uyuşturucu operasyonlarında yakalanması, ii) Soruşturmalar sonucunda uyuşturucu ticaretinde PKK militanlarının rolü olduğunun tespit edilmesi. Bu yakalamalar İstanbul, Van, Hakkari, Diyarbakır ve Kocaeli illerinde yoğunlaşmıştır yılı sonrasında terör örgütü mensuplarının karıştığı uyuşturucu olayı sayısında %78 oranında bir düşüş görülmektedir. Aynı şekilde eroin, bazmorfin, kokain, afyon sakızı, sentetik uyarıcı, aseton, eroin atığı, dietil eter ve HCL yakalamalarında kayda değer düşüşler görülmektedir. Bunun aksine esrar yakalamalarında %71, kenevir bitkisi yakalamalarında da %523 oranında artış görülmüştür yılı sonrasında terör örgütlerinin eroin ticaretinden ziyade esrar ticaretinden finans sağladıkları görülmektedir. PKK terör örgütü esrarın Kürt gençlere satılmasını önlemek için Güneydoğu Anadolu Bölgesinde sert tedbirler aldırmaktadır. Ülke içerisinde PKK kontrolünde üretilen esrarın temel hedefi Türk kullanıcılardır. PKK esrar ticaretinden sadece finansman sağlamamakta aynı zamanda Türk gençlerinin uyuşturulmasına da çalışmaktadır. 18 Cengiz Erdinç, Overdose Türkiye 19 KOM. Narkoterörizm. Ankara: KOM Daire Baskanligi (Yayınlanmamış Resmi Rapor), 2005.; Erdinç, Overdose Türkiye. 20 KOM. Narkoterörizm. Ankara: KOM Daire Baskanligi (Yayınlanmamış Resmi Rapor), 2005

7 Türkiye de Terörizmin Uyuşturucudan Finansmanı Tablo 1: 2000 Yılı öncesi ve sonrasında terör örgütü bağlantılı uyuşturucu yakalamaları 2000 yılı sonrasında narkoterör olaylarında görülen azalmanın iki temel sebebi olduğu değerlendirilmektedir. Birincisi, terör örgütleri uyuşturucu ticaretinde daha uzman hale geldiğinden yakalama oranının düşmesidir. İkincisi, örgütler Güney Rotası ve Kuzey rotası gibi alternatif güzergahlar kullanarak Türkiye yi bypas etmeyi başarmışlardır. Türkiye de terör örgütlerinden esrar ve kenevir bitkisi yakalamalarında görülen hızlı artışın da iki temel sebebi olduğu görülmektedir. Birincisi, Türkiye genelinde esrar talebinde görülen hızlı artışın yerel üretimle karşılanmaya çalışılmasıdır. Nitekim ulusal esrar yakalamaları 2008 yılında 39 ton iken 2012 yılında 152 tona yükselmiştir. 21 İkincisi ise özellikle 2012 yılı sonrasında Diyarbakır kırsalında bulunan kenevir tarlalarına müdahale edilerek yüksek miktarlarda yakalamalar yapılmasıdır. Yapılan dosya analizleri PKK, DHKP/C ve TKP-ML nin 1980 li yıllardan itibaren çok sayıda ülkede uyuşturucu konusunda faaliyet göstermeye başladığını göstermektedir. Yurtdışında bu örgütlerin militanlarından ilk uyuşturucu yakalamaları 1984 yılında gerçekleşmiş ve Yunanistan da bir olayda 5 kg, Almanya da ise 2 olayda toplam 67 kg eroin ele geçirilmiştir. 22 İlerleyen aşamalarda örgütten uyuşturucu yakalamaları tüm Avrupa sathına yayılmıştır. Yapılan dosya analizlerinde üç örgütün militanlarından yurtdışında toplam 21 ülkede uyuşturucu yakalaması yapıldığı görülmektedir (Yunanistan, Almanya, Belçika, 21 Behsat Ekici, Uyuşturucu Maddenin Arz Boyutu: Uyuşturucu Madde Piyasası, TUBIM (Eds). National Drug Report Ankara: KOM Yayınları, Olay 1; Olay 2; Olay 3 7

8 Behsat EKİCİ MİSAM Avusturya, Bulgaristan, Danimarka, Fransa, Hollanda, İngiltere, İsveç, İtalya, K.K.T.C., Kanada, Norveç, Romanya, Slovenya, Suriye, Venezuella ve Yunanistan). Yurdışında meydana gelen toplam 97 olayda 302 PKK mensubu yakalanmıştır. Bahse konu örgüt mensuplarından 1,663 kg eroin, 33 kg esrar, 9.9 kg kokain, 277,600 sentetik uyuşturucu tableti, 600 gram bazmorfin ve 263 gram paracetamol ele geçirilmiştir. Yurtdışında yapılan yakalamaların %98 inden fazlası PKK militanlarından yapılmış, DHKP/C ve TKP-ML terör örgütlerinden yurtdışında sınırlı miktarda uyuşturucu ele geçirilmiştir. PKK terör örgütünden uyuşturucu yakalayan ülkelerin başında Almanya gelmektedir. Dosya taramasından tespit edilebildiği kadarıyla Alman makamlarının yaptığı 51 planlı çalışmada toplam 169 PKK mensubu uyuşturucu ticaretinden tutuklanmış, bu operasyonlarda 738 kg eroin, 33 kg esrar, 5.6 kg kokain, 600 gram bazmorfin ve 263 gram paracetamol ele geçirilmiştir. Almanya dan sonra PKK militanlarından en çok uyuşturucu yakalayan ülkelerin başında İngiltere, Moldova, Hollanda, Romanya ve İtalya gelmektedir. Türkiye ve Avrupa da PKK terör örgütüne yardım ve yataklık yapmaktan kaydı olan binlerce şahıs değişik uyuşturucu suçlarından yakalanmıştır. Ancak bunların verileri sağlıklı bir şekilde tutulamamıştır. Narkoterör projesi ekibi tarafından uyuşturucudan kaydı olan şahısların terör kaydı sorgulanmıştır. 23 Sorgulamalar yılları arasında uyuşturucudan kaydı olan 3,779 şahsın aynı zamanda terör kaydı bulunduğunu göstermiştir. Tablo 1 de rapor edilen 380 olayın birçoğunda bireylerin PKK adına eylem yapma, lojistik destek sağlama suçundan hapis yattığı ve uyuşturucu ticaretini örgüte finans sağlamak için yaptığı görülmüştür. Birlikte hapis yatanların birçoğunun cezaevinde uyuşturucu ticaretini nasıl yapacakları ve yakalanmayacakları konusunda ortak strateji geliştirdikleri ve dışarı çıktıktan sonra müşterek olarak uyuşturucu ticaretine devam ettikleri tespit edilmiştir. Zaman zaman terör örgütlerinin sığınak ve barınaklarından önemli miktarlarda uyuşturucu ele geçirilmiştir. Narko-terörizm projesi kapsamında derlenebilen 380 olaydan 61 inde uyuşturucu PKK nın sığınak ve barınaklarında yakalanmıştır. Örneğin 28 Aralık 1996 tarihinde Diyarbakır Kocaköy mevkiinde güvenlik kuvvetleri tarafından bir PKK sığınağında 156 kg esrar yakalanmıştır yılında Hakkari de bir PKK sığınağında çok sayıda örgütsel doküman, silah-mühimmat ve kışlık erzakla birlikte 850 kg toz esrar yakalanmıştır. 25 Daha güncel bir olayda 17 Ocak 2013 tarihinde Van-Başkale ilçesinde bir PKK sığınağı içerisinde 7 kg esrar yakalanmıştır. 26 Türkiye de ve yurtdışında son 30 yıllık süreçte ( ) bu üç terör örgütünden yakalanan uyuşturucunun ekonomik değeri hesaplandığında 3.2 Milyar TL yi geçmektedir (Tablo 2). 27 Dünyada ülkelerin geçen uyuşturucuyu yakalama oranı %1 ile %20 arasında 23 Narkoterör Projesi 2003 Yılında KOM Daire Başkanlığında başlatılmıştır. Proje grubunun amacı Türkiye de terör bağlantılı uyuşturucu olaylarının dökümünü tutmak, bilgi ve belgeleri arşivlemektir. İstendiğinde üst düzey görevlilere raporlar ve değerlendirmeler sunulmaktadır. Bu projeye tarafımca 2013 yılına kadar başkanlık yapılmıştır. 24 Olay Olay Olay Türkiye de daha önce Dr. Sedat Yetim Tarafından PKK terör örgütünün 1999 yılına kadar uyuşturucudan kazandığı para hesaplanmıştır. Dr. Yetim toptan örgütten yakalanan paranın toptan piyasada 202 milyon dolar,

9 Türkiye de Terörizmin Uyuşturucudan Finansmanı değişmektedir; ancak genelde %10 kabul gören standarttır. 28 Bu durumda eğer yakalama oranı %10 olarak kabul edilirse, bahsi geçen terör örgütlerinin son 30 yılda uyuşturucudan kazandığı rakam 32 milyar TL ye çıkmaktadır. Hesaplamalar uyuşturucunun toptan piyasa fiyatı üzerinden değerlendirilmiştir. Perakende fiyat üzerinden değerlendirilirse rakam birkaç kat artacaktır. Ayrıca, PKK, TKP-ML ve DHKP/C sadece Türkiye sınırları içerisinde değil İran, Irak, Suriye, Lübnan ve Avrupa ülkelerinde uyuşturucu ticareti yapmaktadır. Maalesef yurtdışında bahsi geçen örgüt mensuplarından yakalanan uyuşturucu çoğu kez kurumlarımıza bildirilmemektedir. Türkiye dışında yapılan yakalamalar dahil edildiğinde terör örgütlerinin son 30 yılda uyuşturucudan kazancının 50 milyar TL nin altında olmadığı rahatça söylenebilir. Bu rakam dünyada tüm terör örgütleri için çok muazzam bir miktardır. Aynı zamanda, Türkiye de terör örgütlerinin yıl boyunca faaliyetlerine sürekli olarak devam edebilmesini açıklamak açısından önemli bir faktördür. Tablo 2: Terör örgütlerinden yakalanan toplam uyuşturucucu miktarı ( ), Uyuşturucu fiyatları ve tahmini olarak terör örgütlerinin kazancı 29 perakende olarak ise 3,9 milyar dolar ettiğini ortaya koymuştur. Bkz. Sedat Yetim, Karaparanın Aklanması, Boyutları ve Mafyokrasi, Ankara:Şeyma Yayınevi, UNODC, Global Afghan Opium Trade: A Threat Assessment, Vienna: United Nations Publications, Uyuşturucu fiyatları ülkenin değişik kesimlerinde değişmektedir. Tablo 1 yaklaşık rakamları göstermektedir. TUBİM in ulusal uyuşturucu fiyatlandırma projesinde üst ve alt fiyatların yaklaşık olarak ortalaması alınarak hesaplanmıştır. Ayrıca uyuşturucu tahkikatlarından elde edilen bilgiler de dikkate alınmıştır. Perakende pazarındaki fiyatlar dikkate alınmamıştır. Alınması durumunda terör örgütlerinin elde ettiği hesaplanan miktar birkaç kat artacaktır. 9

10 Behsat EKİCİ MİSAM Terör örgütlerinin intihar bombacılarını eyleme gönderirken yoğun miktarda uyuşturucu verdikleri birçok olayda ortaya çıkmıştır. Bu olaylar hem 2000 yılı öncesinde hem de sonrasında meydana gelmiştir. Örneğin 30 Temmuz 1998 tarihinde Sivas ili Hafik İlçesinde dur ihtarına uymayan kadın terörist el bombası atarak kaçmıştır. 30 Açılan ateş sonucu yaralanan kadının üzerinden bomba tertibatı ve bir şırıngalık eroin çıkmıştır. Daha güncel bir olayda 19 Ağustos 2012 tarihinde Diyarbakır TEM ekiplerince üzerinde bomba düzeneği olan bir kadın yakalanmıştır. 31 Bomba düzeneğinin yanısıra tuzaklanmış el bombaları da bulunmuştur. Kadının uyuşturucu madde aldığı tespit edilmiştir. PKK/KCK TERÖR ÖRGÜTÜNÜN 2000 YILI ÖNCESİ VE SONRASINDA UYUŞTURUCUDAN FİNANSMANI Türkiye de uyuşturucudan finans sağlayan terör örgütlerinin başında PKK/KCK terör örgütü gelmektedir li yılların ortasından bu yana terör örgütü mensupları ile uyuşturucu (özellikle eroin) organizasyonlarının aynı bölgede faaliyetlerini yoğunlaştırdıkları görülmektedir. Hem terör hem de uyuşturucu organizasyonlarının aynı bölgeden eleman temin ettikleri görülmektedir. Bu durum motivasyonu görünüşte farklı olan iki organizasyon üyeleri arasında çok önemli akrabalık bağları olduğunu ve bu yakınlığın ileriki aşamalarda etkileşimi devam ettirdiğini ortaya koymuştur. Başlangıçta uyuşturucu organizasyonlarından, faaliyetlerine göz yumma ve güvenliklerini sağlama karşılığı komisyon alan PKK, uyuşturucu madde kaçakçılığının sağladığı kazancın büyüklüğü anlayınca bizzat bu işin içinde yer almayı tercih eder olmuştur. 32 Örgütün 3. Kongresinden sonraki yapısal dönüşümü PKK nın finansal ve ekonomik alt birimlerinin daha işlevsel bir yapıya bürünmesini sağlamıştır. Bu kongrede alınan kararlar doğrultusunda Avrupa, Suriye ve İran da bulunan birçok PKK militanının yeri değiştirilerek örgütün mali kanadında istihdam edilmiştir. 33 Örgütün mali kanadı özellikle 2001 yılındaki KARSAZ toplantısından sonra daha sistematik ve sofistike bir yapıya bürünmüştür. 34 Bu süreçten sonra PKK birçok Kürt işadamını ve kaçakçıyı haraca bağlamıştır. Bu süreçte PKK hücrelerinin güçlük çekmeden uyuşturucu ticaretine adapte oldukları gözlemlenmiştir. PKK nın mali kanadında ve uyuşturucu hücrelerinde görevlendirilen militanlar özel eğitime tabi tutulmuştur. Uyuşturucu işinde görevlendirilen militanlar askeri ve siyasi kanattan ayrı tutularak direk bölge lideri ve mali sorumluya bağlı olarak çalışmalarına devam etmiştir. 35 Zaman içerisinde PKK daha çok suç örgütü görüntüsü vermeye başlamış ve uyuşturucu ticaretinden sorumlu olan hücreleri hızla genişlemiştir. 36 Bu hücrelerin üyeleri genelde terör 30 Sabah Gazetesi, 31 Temmuz Hürriyet Gazetesi, 20 Ağustos Behsat Ekici, Phil, Williams, ve Ayhan Akbulut, The PKK and the KDNs: cooperation, convergence or Conflict? 33 Emin Demirel, Gecmisten Gunumuze PKK ve Ayaklanmalar. Istanbul: IQ Kültür Sanat Yayincilik KOM. Narkoterörizm. Ankara: KOM Daire Baskanligi (Yayınlanmamış Resmi Rapor), A.g.e 36 Behsat Ekici, Phil, Williams, ve Ayhan Akbulut, The PKK and the KDNs: cooperation, convergence or Conflict?

11 Türkiye de Terörizmin Uyuşturucudan Finansmanı kaydı bulunmayan, kanun uygulayıcı birimler tarafından aranmayan militanlar arasından seçilmiştir. Ancak bazı olaylarda üst düzey PKK militanlarının uyuşturucu sevkiyatı esnasında yakalandığı görülmektedir. Örneğin tarihinde Almanya nın Frankfurk şehrinde 32 kg eroin yakalanmıştır. Operasyon kapsamında PKK bünyesinde Albay rütbesiyle görev yapan Mehmet Şerif Baybaşin sevkiyatı koordine ettiği gerekçesiyle Alman polisi tarafından tutuklanmıştır. 37 Daha güncel olarak 2008 yılında Moldova Polisi tarafından gerçekleştirilen 200 kg eroin yakalamasında PKK nın Moldova sorumlusu olan Murat Cernit tutuklanmıştır yılı öncesi ve sonrasında meydana gelen birçok olayda PKK terör örgütü mensuplarının veya kaçakçıların üzerinden para makbuzları çıkmıştır. Örneğin günü Diyarbakır Bismil bölgesinde faaliyet gösteren bir organizasyona karşı düzenlenen operasyonda yün çoraplar içerisine gizlenmiş halde 20 kg toz esrar ele geçirilmiştir. 39 Olayda tutuklanan şahıslardan birinin üzerinden PKK terör örgütüne ait üzerinde MAKBUZE MEHANETİ A ERNK yazan bir makbuz ile 19,820,000 TL para çıkmıştır. 26 sayfalık makbuzda PKK adına toplanan paraların dökümü bulunmuştur. Yürütülen tahkikatlar PKK hücresinin uyuşturucu satarak ve örgüt adına haraç alarak örgüte finansman sağladıklarını ortaya koymuştur. Çoğunluğu 1990 lı yıllarda olmak üzere PKK ya ait 61 hücre evi ve sığınakta uyuşturucu ele geçirilmiştir. Ayrıca muhtelif zamanlarda çatışma sonrası vurulan örgüt mensuplarından silah ve mühimmatla birlikte uyuşturucu yakalanmıştır. Örneğin, günü Güvenlik Kuvvetleriyle Beytüşşebap Terzitepe bölgesinde çatışmaya giren teröristlerden 3 ü ölü, 1 i yaralı 2 si ise sağ olarak ele geçirilmiştir. 40 Teröristlerden çeşitli miktarlardaki silah ve mühimmatın yanı sıra 17 kg. toz esrar ele geçirilmiştir. Bazı olaylarda PKK mensuplarının parmak izleri ve örgüt mühürleri uyuşturucu paketlerinin üzerinden çıkmıştır. Örneğin tarihinde faili meçhul olarak 13 paket içerisinde toplam 12,600 gram gelen esrar maddesi ele geçirilmiştir. 41 Koli bantları üzerinden alınan parmak izlerinin incelenmesi sonucunda, parmak izlerinin L.K. isimli şahsa ait olduğu tespit edilmiştir. L.K. nin parmak izlerinin daha önce PKK adına faaliyet gösterirken yakalandığı bir soruşturma kapsamında alındığı, L.K. nin örgüt adına yoğun faaliyetlerde bulunduğu ve lojistik destek sağladığı ortaya çıkmıştır yılında gerçekleşen başka bir olayda Türkiye den Hollanda ya gönderilen bir teneke bal içerisinde 2 kg eroin ele geçirilmiştir. 43 Balın Türkiye de göndericisi olan O.A. nın evinde yapılan aramada Tarsus ERNK temsilciliği mühürlü yardım fişleri, aidat fişleri, Hollanda ya gönderilmek üzere hazırlanmış başka bir torba ile çok sayıda örgütsel doküman ele geçirilmiştir. PKK uyuşturucu ticaretinde birçok etnik gruptan organizasyonla işbirliği yapabilmektedir. Eroin imalatı ve temininde PKK nın en önemli ortağı İranlı uyuşturucu organizasyonlarıdır. 37 Olay 3 38 Olay Olay Olay Olay Olay Olay 67 11

12 Behsat EKİCİ MİSAM Uyuşturucu ticaretinden yakalanan veya pişman olarak örgütten ayrılan birçok şahıs ifadesinde PKK nın İranlı organizasyonlarla Kuzeybatı İran da eroin imalatı yaptıklarını, İranlıların PKK ya ucuza uyuşturucu temin ettiğini, eroinin Türkiye içerisine sokulmasında ortak hareket ettiklerini ve elde edilen karı paylaştıklarını ifade etmiştir. 44 Yapılan dosya analizleri PKK nın Avrupa sokak piyasasında da yerli gruplarla işbirliği yaptığını göstermektedir. Başta İngiltere, Hollanda, Almanya, Romanya ve Avusturya olmak üzere Avrupa ülkelerinde dağıtım aşamasında yerli organizasyonlarla işbirliği yapmakta ve karı paylaşmaktadır. İran, Türkiye ve Avrupa da uyuşturucu imal ve ticaretinden haraç alma İlk yıllarda PKK'nın uyuşturucu ticaretindeki rolü büyük ölçüde Türkiye-İran sınırından geçen uyuşturucu kaçakçılarını vergilendirme ve haraca bağlama ile sınırlı kalmıştır. Zamanla PKK nın aynı bölgede faaliyet gösteren uyuşturucu organizasyonlarıyla coğrafi birlikteliği iki grup arasındaki etkileşimi artırmıştır. Türkiye-İran sınırı boyunca konumlanmış olan PKK hücreleri yasadışı maddelerin akışını kontrolüne ve kaçakçıları vergilendirmesine olanak sağlamıştır. Yapılan dosya analizleri PKK terör örgütünün uyuşturucu kaçakçılarından 2000 yılı öncesinde ve sonrasında haraç almaya devam ettiğini göstermiştir. 45 Gerek örgüt mensuplarının gerekse uyuşturucu kaçakçılarının örtüşen ifadeleri, PKK nın uyuşturucu kaçakçılarından iki şekilde komisyon aldığını göstermektedir. Birincisi sınır bölgelerinden örgüt tarafından oluşturulan yasadışı gümrük noktalarında kilo başına alınan vergilerdir yılı öncesinde kilo başına alınan haraç 1000 Alman Markı veya toplam değerin %10 u şeklindedir yılı sonrasında ise haracın daha çok dolar bazında alındığı ve eroinden dolar, bazmorfinden ise dolar kilo başı vergi alındığı görülmektedir. 46 Vergi alındıktan sonra Arkadaşın Vergisini Aldık ifadesi ve HPG mührü bulunan makbuzlar verilerek çifte vergilendirmenin önüne geçilmeye çalışılmıştır. Bu gerçek yakalanan onlarca örgüt mensubu ve uyuşturucu kaçakçısının ifadesinde net bir şekilde belirtilmiştir. Son olarak daha önce uzun süre PKK nın İran sınırındaki sözde gümrük kapılarında çalışan ve 2009 yılında kendiliğinden gelerek güvenlik güçlerine teslim olan bir şahıs PKK nın vergilendirme politikası konusunda çok detaylı bilgiler vermiştir. Şahısla daha sonradan yapılan mülakatta uyuşturucudan elde edilen komisyonun Yüksekova geçişinde bulunan sadece 4 sınır kapısında yıllık yaklaşık 2 milyon Euro olduğu ifade edilmiştir. 47 İkincisi ise PKK nın bölgelerinde bulunan önemli uyuşturucu organizasyonlarından yıllık olarak aldığı Vatandaşlık Vergisi dir. PKK uzun yıllar süren etkileşim neticesinde bölgede faaliyet gösteren uyuşturucu organizasyonlarının yapısı, faaliyetleri ve yıllık gelirleri hakkında kayda değer istihbarata sahip olmuştur. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu 44 Olay 48; Olay 95; Olay Olay 229, Olay PKK Vergi Noktasında görev alan ve sonradan teslim olan bir şahısla mülakat, 30 Nisan PKK Vergi Noktasında görev alan ve sonradan teslim olan bir şahısla mülakat, 30 Nisan 2011.

13 Türkiye de Terörizmin Uyuşturucudan Finansmanı bölgesinde PKK dan habersiz uyuşturucu ticareti yapmak oldukça zor hale gelmiştir. Köylerde esrar eken veya uyuşturucu ticareti yapanlar derhal PKK Köy sorumluları tarafından tespit edilmekte ve vergi vermemeleri durumunda giderek artan oranda şiddete maruz kalmaktadırlar. Alınan vergiler uyuşturucu organizasyonlarının yıllık gelirinin tahmini hesaplamasına dayanmaktadır. Yapılan dosya analizleri PKK nın 1990 lı yıllarda yüklü miktarda uyuşturucu kaçakçılığı yapan başta Baybaşin, Cantürk, Buldan, Soytaş, Kıtay, Sitoçi, Yıldırım, Hidayet, Koylan, Ay ve Konuklu aileleri olmak üzere birçok organizasyondan düzenli olarak bağış adı altında haraç aldığını ortaya koymuştur. PKK yöneticileri vergi ödemeyen uyuşturucu organizasyonu liderleri hakkında ölüm, sevkiyata el koyma, polise ihbar etme gibi değişik yaptırımlara başvurmuştur. Yapılan dosya ve ifade analizleri PKK nın kaçakçıların yanısıra Yüksekova, Başkale ve İran da yapılan yasadışı eroin imalatından da yaklaşık %10 oranında komisyon aldığını göstermiştir. Örneğin 1998 yılında Van Başkale de 200 kg eroinle yakalanan N.Y ve M.S.A isimli şahısların Başkalenin kırsal kesimlerinde düzenli olarak eroin üretimi yaptıklarını, her üretimden PKK nın payının ayrıldığını, son iki üretimde sonra 10 ar bin mark (toplam 20,000 mark) paranın İranlı bir şahıs aracılığıyla örgüt liderlerine ulaştırıldığı ortaya çıkmıştır. 48 Şahısların ifadelerinden bölgede PKK ya komisyon vermeden eroin üretiminin mümkün olmadığı anlaşılmıştır. PKK nın uyuşturucu vergilendirmesi sadece Türkiye-İran sınırı ile kısıtlı kalmamış, zaman içerisinde tüm Balkan Rotasına ve Avrupa pazarlarına yayılmıştır ların ortalarında güvenlik güçlerinin genel baskısı sonucu birçok uyuşturucu baronu operasyon merkezlerini Türkiye den Avrupa ya taşımak zorunda kalmıştır. Eş zamanlı olarak Avrupa daki PKK hücrelerinin yaygınlaşması iki grup arasındaki etkileşimin artmasını sağlamıştır. PKK nın büyük uyuşturucu kaçakçılarının yanı sıra sokak dağıtıcılarını da vergilendirmeye başladığı Avrupa daki birçok güvenlik kurumunca bildirilmesinin yanı sıra yakalanan PKK militanı ve uyuşturucu tacirinin ifadeleriyle doğrulanmıştır. Güneydoğu Anadolu bölgesinde artan kenevir ekimi ve PKK nın rolü 1980 li yıllarda PKK Türkiye, İran ve Suriye nin kırsal bölgelerinde yapılan kenevir ekimini vergilendirmekle yetinmekteydi. Ancak 1990 lı yılların başından itibaren örgütün büyümesi ile birlikte PKK bu bölgelerdeki kenevir ekimini doğrudan kontrol etmeye başlamıştır. Bu süreçte örgüt militanları sözde Kürt bağımsızlık hareketi adına köylüleri kırsal bölgelere kenevir ekimine zorlamıştır. PKK belirlenen köylülere belirli bir alanda belirli bir miktarda kenevir ekmeleri ve hasat sezonunda elde edilen esrarı PKK ya teslim etmeleri yönünde baskı kurmuştur. Özellikle 1990 lı yıllarda yapılan birçok terör operasyonunun olay tutanakları PKK nın elde edilen esrarı Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin dağlık kesimlerinde bulunan örgüt sığınaklarında sakladığını ortaya çıkarmıştır lı yıllar boyunca güvenlik birimleri 48 Olay

14 Behsat EKİCİ MİSAM PKK sığınak ve hücre evlerinden 23 tonun üzerinde kenevir ele geçirmiştir. 49 Bu yakalamalar anılan dönemde sürekli olarak artmış ve yılları arasında zirve yapmıştır. Terör örgütünün 1990 lı yıllarda kenevir ekiminden finansman sağladığı, kenevir ekiminden tutuklanan çok sayıda şahıs tarafından ifade edilmiştir. Bu şahıslar örgütün kenevir ekimini teşvik ettiğini, dağlık bölgelerde köylülere kenevir ektirdiğini ve hasat sonunda gelerek belirli bir komisyon aldıklarını ifade etmiştir. 50 Ayrıca örgütün mevcut olarak kenevir ekimi yapan şahısları da tespit ederek belirli bir komisyon aldığı ve bunun karşılığında koruma önerdiği beyan edilmiştir lı yıllarda muhtelif PKK sığınaklarından kenevir tohumu ele geçirilmiştir. Yakalanan bazı şahıslar köylerine başlangıçta tohumların PKK militanları tarafından getirilerek dağıtıldığını ve sezon sonunda tohum verilen köylülerden belirli miktarlarda paralar alındığını ifade etmiştir. 51 Birkaç ifadede PKK nın tohum sağlaması durumunda örgüt sempatizanlarının yetiştirmiş olduğu esrarın gelirinin 2/3 üne el koyduğu geriye kalan 1/3 ünü ise yetiştiriciye bıraktığı beyan edilmiştir yılında yapılan operasyonlar kırsal kesimlerde yüksek miktarda kendiliğinden yetişen esrar olduğunu göstermiştir. Yabani esrarın bu derece çoğalmasının temel nedeni PKK tarafından 1990 lı yıllarda dağıtılan tohumların rüzgârla tüm bölgeye yayılmış olmasıdır. Türkiye de 2000 yılı sonrasında kenevir üretimi ve ekiminde büyük bir artış görülmektedir. Özellikle 2013 yılında tüm zamanların rekoru kırılarak yaklaşık 274 ton esrar yakalanmıştır yılında Emniyet ve Jandarma tarafından yapılan ortak çalışmalar özellikle Diyarbakır ili kırsalında örgütün desteği ve korumasında geniş çaplı kenevir ekimi yapıldığını ortaya koymuştur. Güneydoğu Anadolu da esrar üretiminin hızla artmasında PKK nın rolü büyüktür. PKK esrarı hem gelir elde etmek hem de batı illerine sevk ederek Türk nüfusunu uyuşturmak amacıyla ürettirmektedir. PKK Kürt nüfusunun zehirlenmesini önlemek amacıyla Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde esrar içen ve torbacılık yapan şahıslara oldukça sert yaptırımlar uygulamaktadır yılından itibaren PKK/KCK terör örgütü tarafından Diyarbakır kırsalında yaptırılan kenevir ekimine karşı ortak operasyonel çalışmalara başlanmıştır. Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü (KOM, İstihbarat Şubeleri) ve Jandarma Komutanlığınca yürütülen çalışmalar neticesinde kırsal bölgede geniş alanlarda kenevir ekimi yaptırıldığı, kenevir tarlaları için sulama sistemleri kurulduğu, bazı tarlaların başına bekçi kulübesi yapılarak sürekli gözetlendiği tespit edilmiştir. 54 Kenevir tarlaları havadan helikopter yardımı ile fotoğraflanmış, konumları belirlenmiş ve ardından koordineli bir şekilde harekat başlatılmıştır sonrasında yapılan bazı önemli operasyonlar şu şekildedir. Diyarbakır kırsalında 2012 ve 2013 yıllarında yapılan imha çalışmaları sırasında PKK militanları tarafından güvenlik güçlerine uzun namlulu silahlarla ateş açılmıştır. Örgütün 49 KOM. Narkoterörizm. Ankara: KOM Daire Baskanligi (Yayınlanmamış Resmi Rapor), Olay 195; Olay 334; Olay Olay 334; Olay Olay Doğubeyazıtta görev yapmış bir Emniyet Görevlisi ile mülakat 8 Ağustos Olay 373; Olay 374; Olay 377.

15 Türkiye de Terörizmin Uyuşturucudan Finansmanı önemli gelir kaynaklarından olan kenevir ekim alanlarının yok edilmesinin önüne geçmek ve güvenlik güçleri tarafından yakalanan 3 ton esrarı geri almak amacıyla 24 Mayıs 2013 tarihinde Diyarbakır Ortaç Köyü ve Mahle mezrasında yerel halk ayaklandırılmıştır. 55 Bölgede bulunan Jandarma birliklerine öncelikle el konulan uyuşturucuyu geri verin yoksa çatışma çıkar şeklinde tehdit edilmiş ardından bu istek kabul edilmeyince taş yağmuruna tutulmuştur. 56 Tablo 3: Yıllarında Diyarbakır Kırsalında PKK kontrolündeki kenevir tarlalarına karşı Emniyet ve Jandarma tarafından yapılan bazı operasyonlar. Tablo 3 ten anlaşılacağı üzere PKK militanları sadece kenevir ektirmekle kalmayıp toplanan kenevir bitkisinin piyasada satılabilmesi için esrar üretimi aşamasında da rol oynadıkları görülmektedir. Bu süreçte esrarın zaman zaman mağara tarzı barınaklara depolandığı, elekten geçirildiği, paketlendiği anlaşılmaktadır. 57 Bu mağaralar gerek PKK 55 Haberdokuz, 24 Mayıs Haberdokuz, 24 Mayıs Olay

16 Behsat EKİCİ MİSAM militanları gerekse PKK tarafından silah ve mühimmat sağlanan sempatizanlar tarafından korunduğu gözlemlenmiştir. Nitekim yüklü miktarda esrar ele geçirilen birçok mağarada Kalaşnikof tüfek ve mühimmat ele geçirilmiştir. 58 Kubar ve toz hale getirilen esrar daha sonra PKK militanları tarafından Diyarbakır dan başta İstanbul olmak üzere batı illerine sevk edilmektedir. En güncel olarak Jandarma tarafından 18 Aralık 2014 tarihinde Diyarbakır ın Hazro ilçesi Çitlibahçe köyünde bir eve yapılan baskında PKK tarafından işletilen bir patlayıcı ve silah imalathanesi ele geçirilmiştir. 59 İmalathane içerisinde 17 uzun namlulu silah, yüksek miktarda patlayıcı madde, 50 kg toz esrar ve bir torna tezgahı ele geçirilmiştir. 60 Kırsal alanlarda kenevir ekimi yapan birçok şahıs ifadesinde PKK/KCK terör örgütü mensuplarının dağdan indiklerinde kendi evlerinde kaldıklarını, örgüt elemanlarına yiyecek ve barınak sağladıklarını beyan etmiştir. 61 Yapılan dosyaların analizinden esrar ekimi yapanlarla genelde PKK nın tim komutanlarının muhatap olduğu, esrar üreticilerinin bu komutanlardan çok korktuğu, hiçbir şekilde devletle işbirliğine veya ihbara yanaşmadıkları, ancak yüksek miktarda esrarla yakalanınca paniğe kapılarak PKK tim komutanının ismini verdikleri görülmüştür. 62 Bölgede çalışan emniyet görevlileri ile yapılan mülakatlarda; kenevir ekimi yapan ailelerin giderek zenginleştiği, yoğun bir şekilde araba ve gayrimenkul alımına yöneldikleri, PKK ya yardım ettikleri için örgüt yöneticileri tarafından kıymet verildiği, kenevir ekmeyenlerin ekenlere kıyasla ekonomik durumlarının kötüye gittiği, aile bireylerinin alım gücünü yükseltmek amacıyla aile reisine psikolojik baskı yaptıkları ifade edilmiştir. 63 Eroin üretimi, laboratuarlar ve ara kimyasalların kaçakçılığı 1990 lı yılların başında Türkiye de bazmorfini eroine dönüştüren ve eroinin saflık derecesini değiştiren çeşitli laboratuvarlar ele geçirilmiştir. Bu laboratuarlar genellikle Hakkari ili Yüksekova ilçesi ile İstanbul çevresinde yoğunlaşmıştır. PKK terör örgütü mensuplarının her iki bölgede faaliyet gösteren laboratuarları işletenler hakkında bilgi sahibi olduğu ve zaman zaman eroin üretimi sürecine müdahil olduğu gözlemlenmiştir. 64 PKK nın bazmorfinden eroin üretmesinin iki temel sebebi bulunmaktadır. Birincisi, ucuz fiyata alınan bazmorfin işlenerek eroine dönüştürüldüğünde fiyatı katlanarak artmaktadır gram bazmorfinden 1100 gram eroin elde edilebilmektedir. Kullanılan ara kimyasalların fiyatı ise oldukça uygundur (Kilogram fiyatı TL). İkincisi, örgüt laboratuvar sürecini kontrol ettiği zaman eroinin saflığını istediği gibi ayarlayabilmekte ve müşteri taleplerine göre üretim yapabilmektedir yılı öncesinde PKK tarafından Tekirdağ, Hakkari ve İstanbul illerinde işletilen üç labaratuvar ele geçirilmiştir. KOM 2005 raporuna göre, bu laboratuarlar PKK mensubu 58 Olay Hürriyet Gazetesi, PKK Dağ Başında Bomba Üretim Tesisi Kurmuş, 18 Aralık A.g.e. 61 Olay Olay 107; Olay Diyarbakır eski KOM yöneticisi ile mülakat 7 Aralık Olay 184, Olay 320.

17 Türkiye de Terörizmin Uyuşturucudan Finansmanı Konuklu ailesi tarafından işletilen bir çiftlikte yer almaktaydı. 65 Yürütülen tahkikatlar Konuklu ailesinin PKK adına bir eroin kaçakçılığı ve kara para aklama hücresi gibi hareket ettiğini göstermiştir. 66 Ailenin bir kısmının PKK adına silahlı eylemlere katılırken diğer bireylerinin ise uyuşturucu üretimi ve kaçakçılığı yaparak örgüte finansman sağladığı tespit edilmiştir. Bu olaylardan birinde 4 Aralık 1998 tarihinde PKK güdümünde faaliyet gösteren HADEP in Maltepe sorumlusu olan F.D. nin kontrolündeki bir eroin laboratuvarı ele geçirilmiştir. 67 Bu olayda F.D. den başka 4 PKK mensubu ile birlikte 12 kg eroin ve 27 kg bazmorfin karışımı yakalanmıştır. Bir diğer olayda 1994 yılında Hakkari ili Yüksekova ilçesinde bir çiftlik evinde güvenlik kuvvetleri tarafından yürütülen teknik-fiziki takip neticesinde bir laboratuvar, kalaşnikof silahlar, 40 adet bazmorfin torbası, 6 bidon asetik anhidrit ve 36 kg eroin ele geçirilmiştir. Yürütülen tahkikatlar laboratuvarı işleten şahısların PKK üyesi olduklarını, içlerinden K.B. nin daha önce yüklü miktarlarda eroin ile yakalandığını ve Baybaşin ailesi ile birlikte eroin ticareti yaptığını, diğer şahısların ise PKK terör örgütüne yardım ve yataklıktan kaydı olduğunu, olayın temel aktörü olan Canan ailesinin dağda PKK adına savaşan birçok mensubu olduğunu göstermiştir. Ayrıca 17 olayda 47 PKK mensubunun değişik eroin imalatı olaylarına karıştığı tespit edilmiştir yılı sonrasında ise örgüt mensuplarının eroin imalatı faaliyetlerini İran ın Kuzeybatı bölgelerinde yoğunlaştırdığı anlaşılmıştır. Teslim olan örgüt mensuplarının verdiği ifadelere göre Kuzey İran da, özellikle Urumiye çevresinde, PKK kontrolünde çok sayıda eroin laboratuvarı bulunmaktadır. PKK özel yetiştirilmiş doktorları bu laboratuarlarda çalıştırmakta ve kilo başı 40,000-50,000 Toman para vermektedir. İran da üretilen eroin at ve katır sırtında Yüksekova ve Başkale ilçelerine kadar taşınmakta, buradan motorlu taşıtlarla batı illerine sevkiyatı gerçekleştirilmektedir lı yıllarda PKK kontrolündeki laboratuarlara asetik anhidrit (AA) temel olarak organize suç grupları tarafından sağlanmıştır. Uyuşturucu organizasyonlarının kaçağa kaydırarak ülkeye getirdiği yüklü miktarda AA maddesinin bir kısmı PKK tarafından alınmış, İran ve Yüksekova da bulunan laboratuarlarda kullanılmıştır. 69 Örneğin yapılan dosya analizleri 1996 yılında İzmir de ele geçirilen 22,440 kg Asetik Anhidrit maddesinin 5 tonunun PKK militanlarına aktarılacağını ortaya koymuştur sonrası dönemde ise örgüt mensuplarının Asetik Anhidrit kaçakçılığında zaman zaman daha aktif rol oynadıkları görülmektedir yılında KOM, DEA ve Rusya Uyuşturucuyla Mücadele Teşkilatı tarafından ortaklaşa gerçekleştirilen MATRUŞKA operasyonunda 3.4 ton asetik anhidrit maddesi (AA) ele geçirilmiştir. 71 Yürütülen tahkikatlar AA maddesini Moskova da bulunan ve Şıyar Kod adlı PKK nın Rusya sorumlusunun yakın irtibatlı olduğu F.B. isimli şahsın gönderdiği ve Kuzeybatı İran da bulunan eroin 65 KOM. Narkoterörizm. Ankara: KOM Daire Baskanligi (Yayınlanmamış Resmi Rapor), Olay Olay Olay 235, Olay Olay Olay Olay

18 Behsat EKİCİ MİSAM laboratuarlarına sevk edildiği, sevkiyattan kazanılan paraların PKK kasalarına aktarıldığı, F.B. nin ikametinde çok sayıda örgütsel doküman ve Abdullah Öcalan posterleri bulunduğu, Rusya daki PKK faaliyetlerinde aktif rol aldığı tespit edilmiştir. F.B ifadesinde asker gibi dağda eğitim aldıklarını, PKK ya para kazandırmak için her türlü işi yaptıklarını, o tarihte Rusya da bulunan PKK mensuplarının bir diğer 26 ton asetik anhidrit sevkiyatı peşinde olduklarını beyan etmiştir li yılların ikinci yarısında Türkiye de asetik anhidrit ve eroin laboratuvarı yakalama oranında önemli bir düşüş görülmüştür. Eroin laboratuvarları genellikle Afganistan, Pakistan ve İran da yoğunlaşmıştır. Ayrıca INCB ve UNODC Kuzey Irak ta önemli miktarlarda eroin üretimi olabileceğini değerlendirmektedir. 72 Kuzey Irak ta yapılan eroin üretiminin, PKK bilgisi ve kontrolü dışında yapılması ihtimal dışıdır. Uluslar arası Uyuşturucu Kontrol Kurulu (INCB) tarafından kuzey Irak ta paravan şirketler kurularak sipariş verilen 600 tondan fazla AA maddesinin sevkiyatı şüpheli olduğu gerekçesiyle durdurulmuştur. Geleneksel olarak Türkiye ye İran dan girmekte olan eroin son yıllarda Kuzey Irak tan giriş yapmaya başlamıştır yıllarında Kuzey Irak tan giren 884 kg eroin yakalanmıştır. 73 Uyuşturucu ticaretinde uzmanlaşma ve kaçakçılığının kontrolü Uyuşturucu ticaretinde görülen yüksek kar marjı PKK mali kanadı için her zaman cazip bir unsur olmuştur. Afganistan da kilosu yaklaşık 2200 dolar olan eroin toptan olarak İran da 4,000-5,000 dolara, İstanbulda 12,000 Euroya, Avrupa da ise 25,000-50,000 Euroya alıcı bulmaktadır. 74 Uyuşturucunun doğudan batıya sevki sürecinde saflığı giderek azaltılmaktadır. Türkiye de toptan piyasada ortalama %70 civarında saflık derecesi olan eroin Avrupa perakende pazarında %10 un altında bir saflık derecesiyle piyasaya sürülmektedir. Bu durumda İran dan 4,500 dolara (3,300 Euro) alınan bir kilo eroinin Avrupa da 33,000 Euroya satılması ve saflık derecesinin %70 den %10 a düşürülmesi durumunda 70 kat kar marjı söz konusudur. Bu kar marjı sevkiyat ve dağıtım aşamasında çeşitli organizasyonlar arasında paylaşılmaktadır. Ancak kartel konumuna gelen organizasyonlar uyuşturucunun temininden sokak dağıtımı aşamasına kadarki tüm süreci kontrol ettiğinden elde edilen gelirin neredeyse tamamına sahip olmaktadır lı yıllarda PKK nın büyük organize suç gruplarıyla birlikte hissedar olarak Pakistan dan eroin ve bazmorfin temin ettiği ve maddenin gemiyle Avrupa ya nakledildiği görülmektedir. Gemilerin bazılarında bazmorfini eroine dönüştüren laboratuarlar bulunduğu rapor edilse de bu konuda somut bir örnek bulunamamıştır. PKK nın yüklü miktarda eroin sevkiyatına karıştığının en önemli örneği 1992 yılında gerçekleştirilen KISMETİM 1 72 INCB, Precursors and chemicals frequeently used in the illicit manufacture of narcotic drugs and psychotrophic substances. New York. United Nations Publications, 2012; UNODC, World Drug Report. Vienna:United Nations Publications, Behsat Ekici ve Adem Çoban, Afghan heroin and Turkey: Ramifications of an International Security Threat. Turkish Studies, "15/2", Haziran UNODC, World Drug Report. Vienna:United Nations Publications, ; Behsat Ekici, Uyuşturucu Maddenin Arz Boyutu: Uyuşturucu Madde Piyasası, TUBIM (Eds). National Drug Report Ankara: KOM Yayınları, 2013.

19 Türkiye de Terörizmin Uyuşturucudan Finansmanı operasyonudur. 75 Operasyonun dosyasının incelemesinde 3,100 kg eroinin Baybaşinler koordinesinde sevk edildiği ve önemli bir kısmının PKK ya ait olduğu anlaşılmıştır. Burada dikkat çeken hususlardan bir tanesi örgütün Pakistan daki toptan eroin pazarlamacıları ve Avrupa daki alıcıları irtibat sağlayarak yüklü miktarda eroini tekelden Avrupa ya ulaştırabilmesidir lı yıllarda meydana gelen bazı olaylarda PKK nın mali sorumlularının Avrupa da işçi olarak çalışan ve Türkiye ye sürekli gelip giden şahısların yanına yaklaşarak eroin ve silah kaçakçılığı yapmaya teşvik ettiği görülmektedir. 76 PKK nın mali sorumluları uyuşturucu kaçakçılığında kendilerini koruyacaklarını, karın %30 unu PKK ya vereceklerini, Avrupa ya ulaştıklarında örgüt mensuplarının kendisini karşılayarak eroini devralacağını beyan etmiştir. Ancak PKK hiçbir seferinde uyuşturucu kaçakçılarını devletin soruşturmalarından koruyamamış ve şahıslar yakalandıktan sonra kesinlikle irtibat kurmamıştır yılı sonrasında PKK nın uyuşturucu kaçakçılığı yaptığına dair somut operasyonlar Türkiye ve diğer Avrupa ülkelerinde yapılmaya devam edilmiştir. Örneğin 20 Mart 2008 tarihinde Moldova Polisi Türkiye den gelen bir minibüs içerisinde 200 kg eroin yakalamıştır. 77 Olayla ilgili olarak ilk aşamada iki şahıs tutuklanmıştır. Tutuklananlardan bir tanesi PKK nın Moldova sorumlusu olan Murat Cernit (Kod Adı Doğan) isimli şahıstır. Cernit hakkında Türkiye de PKK üyesi olmak suçundan dolayı 10 yıl mahkûmiyet cezası bulunmaktadır. Yurt dışına kaçan Cernit Almanya da uyuşturucu kaçakçılığı suçundan iki yıl, Moldova da ise PKK adına haraç almaktan dolayı yedi ay hapis yatmıştır. Operasyonda yakalanan Cernit ve diğerleri ABD Hazine Bakanlığı tarafından Kingpin listesine alınmıştır. PKK terör örgütünün uyuşturucu ticaretinde monopolist bir yapıya büründüğü son yıllarda yapılan bazı operasyonlarda ortaya çıkmıştır. Örneğin 15 Ekim 2010 tarihinde Kocaeli, İstanbul, Van ve Hakkari KOM tarafından ortaklaşa gerçekleştirilen bir operasyonda 142 kg eroin ele geçirilmiştir. 78 Operasyonda yakalanan şahıslardan biri; PKK nın Afganistan dan Avrupa ya eroin sevkiyatının tüm aşamasını kontrol ettiğini, Afganistan ve İran da PKK adına eroin temin eden şahıslar bulunduğunu, Eroin Türkiye ye girdikten sonra Yüksekova ve Van da PKK görevlileri tarafından teslim alındığını, PKK nın Van-İstanbul hattında çalışan bir nakliye kanalı olduğunu, İstanbul-Avrupa hattında ise PKK güdümünde ihracat yapan şirketlerin kullanıldığını, Avrupa ya ulaştırıldıktan sonra uyuşturucunun PKK hücreleri tarafından teslim alınarak iç piyasaya dağıtıldığını, paranın daha çok kuyumcular ve döviz büroları tarafından havale yöntemiyle transfer edildiğini, PKK yetkililerinin uyuşturucu sevkiyatında görev alan şoförler, nakliyatçılar ve zulacılara ne kadar para verileceğini belirlediğini ifade etmiştir. PKK nın silah sevkiyatında kullandığı nakliye kanalının zaman zaman uyuşturucu kaçakçılığı için de kullanıldığı değişik olaylarda görülmüştür yılında KOM tarafından yürütülmekte olan bir tahkikatta bir TIR aracında Orta Asya dan yüklü miktarda uyuşturucu nakli yapıldığına dair bilgiler edinilmiştir. 79 Ancak Ardahan ilinde 75 Olay Olay 301; Olay Olay Olay KOM,

20 Behsat EKİCİ MİSAM durdurulan TIR ın gizli bölmelerinde 68 adet TNT bombası ile çok sayıda roketatar, Kalaşnikof, Bixi, Kanas tüfekleri, el bombaları, roket başlıkları, mayınlar ve yaklaşık 8000 adet mermi ele geçirilmiştir. 80 TIR aracında getirilen silah ve mühimmatların PKK terör örgütüne teslim edileceği anlaşılmıştır. Başka bir olayda Ağustos 2010 tarihinde Diyarbakır ilinde 65 kg patlayıcı ile 65 kg esrar aynı TIR aracında ele geçirilmiştir. 81 Olayda üç şahıs PKK ya silah sağlama suçundan dolayı mahkeme tarafından tutuklanmıştır. PKK uyuşturucu kaçakçılığında genelde klasik Balkan Rotasını kullanmasına rağmen, zaman zaman Güney Rotasını da (Ortadoğu ve Akdeniz Üzerinden Avrupa ya uzanan güzergah) takip ederek uyuşturucu sevkettiği ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda Kıbrıs hem bir sevkiyat hem de karapara aklama üssü olarak PKK mensupları tarafından kullanılmıştır. Kıbrıs üzerinden uyuşturucu sevkiyatı genellikle gemiler aracılığıyla doğrudan İngiltere ve Hollanda limanlarına yapılmıştır. 82 PKK 1990 lı yıllara kadar genelde eroin ve esrar ticaretinde rol oynamaktaydı lı yıllardan itibaren Avrupa da kokain ve sentetik uyarıcı pazarında bir yükseliş söz konusudur. PKK terör örgütü yetkilileri artan kokain ve sentetik pazarından pay kapmak için çeşitli girişimlerde bulunmuştur. Örneğin 1993 yılında Dışişleri Bakanlığı Venezuella nın Karakaş Havalimanında Türk (Kürt) uyruklu bir bayan kuryeden 3,400 gram kokain yakalandığını bildirmiştir. 83 Yapılan soruşturmalarda anılan kişinin PKK tarafından kurye olarak kullanıldığı ve defalarca Bogota ya giderek kokain sevkiyatı yaptığı anlaşılmıştır. Özellikle 2000 yılı sonrasında PKK mensuplarından sentetik uyarıcılar da ele geçirilmeye başlanmıştır. Türkiye de sadece KOM tarafından PKK militanlarından toplam 337,412 adet Amfetamin Türü Uyarıcı (ATS) tableti ele geçirilmiştir. Avrupa ülkelerinde eroinin sokak piyasasında önemli aktör PKK terör örgütü uyuşturucu ile ilgili faaliyetlerine kaçakçı ve üreticilerden komisyon alarak başlamış, son zamanlarda uyuşturucunun Avrupa sokak piyasasını kontrol etmeye kadar ilerlemiştir. Yapılan dosya analizleri PKK nın Avrupa da uyuşturucunun sokak dağıtımını bizzat organize ettiğini ortaya koymuştur. Uyuşturucu fiyatlarındaki yüksek kar oranları örgütün sokak dağıtımına yönelmesinin en önemli nedenidir. Örgüt üyeleri arasında hiyerarşik bir yapının bulunması, iletişim ağı ve kurye sisteminin verimli bir şekilde işlemesi, Kürtçe nin teknik takibinin zor olması, uyuşturucu organizasyonlarının korku ve tedirginlikten dolayı örgütle rekabetten çekinmesi, PKK ya uyuşturucu dağıtımında uygun bir atmosfer sağlamaktadır. Türk/Kürt kökenli uyuşturucu organizasyonları Avrupa eroin arzının en önemli aktörlerindendir. Özellikle Hollanda, İngiltere ve Almanya pazarına eroin tedariğinin bir kısmı bu organizasyonlar tarafından gerçekleştirilmiştir. Uyuşturucu nihai pazara ulaştırıldıktan sonra ise dağıtımı çok farklı gruplar tarafından yapılmaktadır. PKK, Avrupa pazarında sokak dağıtımında yüksek miktarda para olduğunu gözlemledikten sonra 80 KOM Olay Olay 24, Jigsaw Operasyonu. 83 Milliyet,