LKÖ RET M HAYAT B LG S 2. Ö RENC DERS VE ÇALIfiMA K TABI. 2. Kitap. Yazarlar Aziz ÖZDEM R Fatma ÇINAR

Transkript

1 LKÖ RET M HAYAT B LG S 2 Ö RENC DERS VE ÇALIfiMA K TABI 2. Kitap Yazarlar Aziz ÖZDEM R Fatma ÇINAR DEVLET K TAPLARI ÜÇÜNCÜ BASKI..., 2012

2 M LLÎ E T M BAKANLI I YAYINLARI...: 4875 DERS K TAPLARI D Z S... : ?.Y Her hakk sakl d r ve Millî E itim Bakanl na aittir. Kitab n metin, soru ve flekilleri k smen de olsa hiçbir suretle al n p yay nlanamaz. ED TÖR Yrd. Doç. Dr. Gülin KARABA D L UZMANI smail Emre YILMAZ ÖLÇME DE ERLEND RME UZMANI Dr. Nurcan ATEfiOK DEVEC GÖRSEL TASARIM Abdulkadir GÜROL Erhan DÜNDAR REHBERL K UZMANI Nurten ÖZBAN PROGRAM GEL fit RME UZMANI Sonay OSMANA AO LU ISBN : Millî E itim Bakanl, Talim ve Terbiye Kurulunun gün ve 286 say l karar ile ders kitab olarak kabul edilmifl, Destek Hizmetleri Genel Müdürlü ünün gün ve 3398 say l yaz s ile üçüncü defa adet bas lm flt r.

3

4

5

6

7 DERS K TABI

8 Ç NDEK LER BEN M EfiS Z YUVAM TEMASI... ANNEM, BABAM VE BEN...96 BEN M DE B R F KR M VAR...97 EV M ZDEK KURALLAR...99 A LE Ç GÖREVLER EfiYALAR ÖZEN STER GÖREREK, DUYARAK, DOKUNARAK S N RLER NE HÂK M OL BANA GÜVENEB L RS N Z HAYIR D YEB L R M DERS ÇALIfiAB LMEK Ç N ATATÜRK'ÜN ÖNDERL NDE KAZANDIKLARIMIZ fi MD DE BEN L DER M PARA B R KT RMEL Y M HAYATIMIZI NASIL KOLAYLAfiTIRIR? D KKATL OLALIM KAYNAKLAR TÜKENEB L R YETERL PARAM OLURSA AYfiE'N N TAT L PLANI DO ADA OLANLARA BAK B R BAfiKADIR BEN M ÜLKEM NELER Ö REND K? DÜN, BUGÜN, YARIN TEMASI BÜYÜDÜK VE DE fit K ARTIK YAPAB L YORUM BEBEKL K VE ÇOCUKLUK B R ÜZÜLDÜM, B R SEV ND M ESK VE YEN OYUNLAR ÜLKELER VE ÇOCUKLARI ÖZ GEÇM fi M ESK VE YEN MESLEKLER HEP M Z B RER L DER Z ATATÜRK VE H ZMETLER ATATÜRK ALBÜMÜ YAfiASIN BAYRAM VAR! SUYUN MACERASI KATI, SIVI, GAZ DÜNYA DÖNÜYOR HAVA NASIL OLACAK? MEVS MLER GÖKYÜZÜ GEÇM fiten GÜNÜMÜZE EVLER DO AL AFETLER VE ALINACAK ÖNLEMLER NELER OLMADAN YAfiANMAZ? NSAN VE ÇEVRE TEM Z ÇEVRE, SA LIKLI YAfiAM NELER Ö REND K?...178

9 BEN M EfiS Z YUVAM

10 B ANNEM, BABAM VE BEN Aile içinde en çok kime benziyorsunuz? Ali, annesinin, babas n n ve kendisinin özelliklerini flöyle ifade etti: Babam, uzun boylu, seyrek saçl ve esmer tenlidir. Gazete okumay, yürüyüfl yapmay ve seyahati sever. Annem, bulmaca çözmeyi, örgü örmeyi, kitap okumay sever. Sar fl n, ela gözlü ve k v rc k saçl d r. Yafl ma göre uzun boylu say l r m. Babam gibi uzun boylu olaca m. Saçlar m kumral ve k v rcıkt r. Kitap okumay, yüzmeyi ve seyahat etmeyi seviyorum. 1. Siz ailenizde kime, hangi yönlerinizle benziyorsunuz? 2. Ailenizdeki bireylerle aran zdaki farkl l klar nelerdir? 96 ÇK Nu.:78

11 BEN M DE B R F KR M VAR Ailenizde kararlar nas l al nmaktad r? B Müjde, yeni evimizin yap m tamamland. stedi imiz zaman tafl nabiliriz. Çok sevindim. Öyleyse tafl nmak için haz rl klara bafllayabiliriz. Baba: O lum sen sevinmedin mi? Bu konuda sen ne düflünüyorsun? Özcan: Sevindim ama benim okulum ne olacak? Yeni evimiz buraya çok uzak. Baba: Okul kayd n yeni evimizin yan ndaki okula ald r r z. Oradaki okula devam edersin. Özcan: Ama ben okulumu ve ö retmenimi çok seviyorum. Ayr ca arkadafllar mdan da ayr lmak istemiyorum. Baba: Seni anl yorum. Okulunu çok seviyorsun. Ama yeni evimiz okuluna çok uzak. Okula gelip gitmen zor olur. 97

12 B Özcan: Lütfen! Arkadafllar mdan ayr lmak istemiyorum. Anne: Yeni okulunda da birçok arkadafl n olur. Onlar da çok seversin. Seni arkadafllar ndan ay rmak istemiyoruz. Her hafta sonu arkadafllar n görmek için buraya gelebilirsin. Özcan: Tamam, karar m verdim. Okulumu de ifltirmeyi kabul ediyorum. Özcan tafl nmalar ve okulunun de iflmesi ile ilgili yaflad klar n arkadafl Merve ye anlatt. Ailenizi ilgilendiren konularda görüfl bildirmen çok güzel. Beni ilgilendiren konularda görüfllerimi söyleme hakk m var. Ailenizde hangi konularda görüfllerinizi söylersiniz? 98 ÇK Nu.:79

13 EV M ZDEK KURALLAR B Evdeki kurallar kim belirlemelidir? Emre nin annesi salonun görünür bir yerine bir liste asmaya çal fl yordu. Emre merakla bunun ne oldu unu sordu. Annesi de evde uyulmas gereken baz temel kurallar n hat rlanmas için liste yapt n söyledi. Emre listeyi inceledi inde kendisi ile ilgili baz kurallar n da belirlenmifl oldu unu gördü. Annesine dönerek: Bunlardan benim haberim yok. Benim de fikrim sorulmal yd, dedi. Ayr ca baz kurallar n nedenini de anlayamad n söyledi. Annesi Emre yi hakl buldu. Asmaya çal flt listeyi yerinden indirerek evde uyulmas gereken kurallar birlikte belirlemek gerekti ini düflündü. 99

14 B Daha sonra evde uyulmas gereken kurallar ve kuralların nedenleri üzerinde konufltular. Herkes kurallarla ilgili fikrini aç klad. Emre Yemek saatlerinde hepimiz evde oluyoruz. Sabah kahvalt lar nda ve akflam yemeklerinde sofraya birlikte otural m. dedi. Ailece sabah kahvalt lar n ve akflam yemeklerini birlikte yemeye karar verdiler. Evimizin Kurallar - Eve zaman nda gelmek - Sofraya birlikte oturmak - Yat fl ve kalk fl saatlerine uymak - Evdeki temizlik kurallar na uymak - Tasarruflu davranmak - Karfl l kl sayg ve sevgi içinde olmak - Yard mlaflmaya özen göstermek - Eflyalar, kaynaklar, araç ve gereçleri verimli kullanmak - Yapaca m z iflle ilgili ailemizi bilgilendirmek - Dayan flma içinde bulunmak Evde uyulmas gereken kurallar nas l belirlenmelidir? 100 ÇK Nu.:80

15 A LE Ç GÖREVLER Evinizde hangi ifller yap l yor? B Her evde oldu u gibi bizim evde de yap lmas gereken pek çok ifl var. Evin temizli i, yemek haz rlanmas, bulafl k ve çamafl rlar n y kanmas, da lan eflyalar n toplanmas gibi. Bir evde bütün bu ifllerin bir kifli taraf ndan yap lmas hem mümkün de il hem de do ru olmaz. Aile içinde bu ifller paylafl ld nda, herkes üzerine düflen görevi yerine getirdi inde ifller daha çabuk ve kolay yap l r. Bizim evde ifllerin kimler taraf ndan ve nas l yap ld n araflt rd m. Araflt rmama göre tespitlerim flunlard r: Herkes ev d fl nda kendi iflini ve görevini yerine getiriyor. Örne in ben ve ablam okula gidiyoruz, babam ve annem de 101

16 B ifllerine gidiyor. Ben kendi odam n temizli inden ve düzeninden sorumluyum. Kitapl n düzenlenmesi görevini ablam üstleniyor. Evde perdelerin de ifltirilmesi s ras nda yard m edebilece imi anneme ve babama önermeliyim. Ayr ca, oturma odas nda, pencere kenar nda bulunan dolap odaya gelen fl engelliyor. Dolab n yerinin de iflmesiyle odan n daha ayd nl k olaca n da söylemeliyim. Ald m z görevleri yerine getirmek ve yard mlaflmak bize büyük bir zevk veriyor. Aile içindeki ba lar güçlendirmek için birlikte çal flman n ve sorumlulu un öneminin fark nday z. 1. Aile içinde üstlenebilece iniz görevler neler olabilir? 2. Aile içinde görevlerinizi yerine getirdi inizde kendinizi nas l hissedersiniz? 102 ÇK Nu.:81

17 EfiYALAR ÖZEN STER Evde ve okulda kulland n z eflyalar nelerdir? B Okulda, evde veya sokakta pek çok eflyayı kullanmak zorunday z. Kulland m z eflyalar n bir bölümü kendimize ait kiflisel eflyalar m zd r. Zaman zaman baflkalar n n eflyalar n da kullanmak zorunda kalabiliriz. Emel: Kiflisel eflyalar m kullan rken özen göstermem gerekti ini biliyorum. Çünkü, özensiz kullan lan eflyalar çabuk y pran r. Y pranan eflyalar kullanmak zordur. Ayr ca eflyalar özensiz kullanmak aile bütçesine de zarar verir. Murat: Bize ait olmayan eflyalar kullan rken sahibinden izin almal y z. zin alarak o kifliye sayg m z belirtmifl oluruz. Eflyas n özenli kullanarak onun güvenini kazan r z. Emel: Biz, baflkalar n n eflyalar na da özen gösterirsek onlar da eflyalar n daha uzun süre kullanabilirler. Eflyalar kullan rken nelere dikkat etmeliyiz? Neden? 103 ÇK Nu.:82

18 B GÖREREK, DUYARAK, DOKUNARAK Düflüncelerimizi nas l anlatabiliriz? Arzu ve Oktay kütüphanede kendi aralar nda konufluyorlard. Kütüphane görevlisi onlar sessiz olmalar için uyard. Doruk köpe ine olan sevgisini onu okflayarak anlat r. Birbirimizi anlayabilmek için duymal y z, görmeliyiz veya dokunmal y z. Annesinin ald hediyeye teflekkürünü Eda n n gözlerinden anlayabilirsiniz. Anneci im, ben rahats zland m. Beni almaya okula gelebilir misin? Çeflitli ortamlarda baflkalar yla iletiflim kurarken hangi duyu organlar ndan yararlan yorsunuz? 104 ÇK Nu.:83

19 S N RLER NE HÂK M OL Hangi durumlarda sinirlenirsiniz? B KORKU Olayı ve yafladı ın duyguyu açıkla. Ayfle ve arkadafllar, bahçede ip atl yorlard. Meral, koflarak geldi. Ayfle nin elindeki ipi çekti. Daha önceden de yapt gibi oyunu bozdu. Olayla ilgili neler yapabilece ini ve duygularını nasıl ifade edece ini düflün. Yapman gerekene karar ver ve uygula. KIZGINLIK ÜZÜNTÜ Ayfle, arkadafl n n oyunu bozmasına çok k zd. Durdu ve düflündü. çinden ona kadar sayd ve sakinleflti. Neler yapabilece ini düflündü. Kendine göre en iyi çözüm yolunu bulmufltu. Meral e dönerek Bu hareketinle beni rahats z ediyorsun. Bu davran fl n do ru de il. dedi. Bu davran fl yla öfkesini yenmifl oldu. Meral in davran fl ile ilgili duygu ve düflüncelerini de aç klam fl oldu. Yaflad n z duygular nas l kontrol edersiniz? 105 ÇK Nu.:84

20 B BANA GÜVENEB L RS N Z Sözünü tutmayan insanlar hakkında ne düflünüyorsunuz? Erol amca Aysel teyze, nas ls n z? Çantalar n z tafl man za yard m edebilirim. Ali güler yüzlü ve sayg l bir çocuk. Yard m etmeyi de seviyor. Geçmifl olsun. Nas ls n amca? Ziyaretiniz beni çok mutlu etti. Sizi görünce daha iyi oldum. Senin için yapabilece imiz bir fley var m? Teflekkür ederim. Beni düflünmeniz yeterli. Ö retmenin s n fta arkadafllar nla tart flt n söyledi. Bir sorun mu var? Sen her zaman do rular söylersin. Sana güvendi imizi bilyorsun. Evet anne. Arkadafllarla tart flt k ama sorunumuzu kavga etmeden çözdük. Çevrenizdeki insanlar n hangi davran fllar güveninizi art r r? 106 ÇK Nu.:85

21 HAYIR D YEB L R M Kabul edemeyece iniz öneriler nelerdir? B Mehmet ve babas, birbirlerine sar l p oynamay çok severler. Bunu, vakit buldukça yaparlar. Babas yla birlikteyken Mehmet kendini güvende hisseder ve mutlu olur. Fakat tanımadı ı birinin onu g d klamas ndan, kucaklay p s k flt rmas ndan çok rahats z olur. Böyle durumlarda Hay r yapmay n, bundan hofllanm yorum! diyerek tepkisini gösterir. Beni annen gönderdi. Bugün seni okuldan ben alaca m. Hay r. Sizinle gelemem. Çünkü sizi tan m yorum. 107

22 B Kitap okumak istiyorum. Önce bir saat oyun oynayalım. Sonra kitab n okursun. Bilgisayarda oyun oynamayı çok seviyorum. Ama kitab m bugün bitirmek istiyorum. Önce kitab m okuyaca m. Abla! Haydi gel, bilgisayarda oyun oynayal m. Eray, yanımıza gelerek oyuna katılmak istedi ini söyledi. Oysa biz takımları kurmufl ve oyuna çoktan bafllamıfltık. Eray oyuna girmek için ısrar ediyordu. Takım kaptanı olarak benim Eray la konuflmam gerekiyordu. Ona flimdi oyuna giremeyece ini söyledim. E er istersen bu oyun bittikten sonra yeni oyuna katılabilirsin, dedim. Kabul edemeyece iniz önerileri nasıl reddedersiniz? 108 ÇK Nu.:86

23 DERS ÇALIfiAB LMEK Ç N Evinizde ders çalıfltı ınız yer nas ld r? Anlat n z. B Ben ders çalıflırken bizim evde televizyon kapatılır. Sessiz bir ortam sa lanır. Çünkü sessiz ortamlarda daha iyi ö reniyorum. Benim çalıflma masamdaki lamba yetersizdi. Çal flmakta zorlan yordum. Babamla lambay de ifltirdik. Daha iyi ö renebilmem ve çal flabilmem için küçük oda bana ayr ld. Annem ve babam oday düzenlememe yardım ettiler. 1. Nas l bir ortamda çal flmak istersiniz? 2. Çal flma ortam n z oluflturmak için kimlerden yard m alabilirsiniz? 109 ÇK Nu.: 87, 88

24 B ATATÜRK ÜN ÖNDERL NDE KAZANDIKLARIMIZ Bir çocuk olarak haklar n z nelerdir? Abla ne yap yorsun? Atatürk albümü haz rl yorum. Abla: Atatürk ün önderli inde kazand m z hak ve hürriyetleri anlatan resimler bulmal y m. Bana yard m eder misin? Yaflar: Elimden geleni yapar m. Hemen bu konuyu araflt rmaya bafll yorum. Yaflar: Çok güzel resimler buldum. Bu araflt rma bana birçok fley ö retti. Abla: Peki neler ö rendin? Yaflar: Atatürk ün insan hak ve hürriyetlerine çok önem verdi ini ö rendim. Düflüncelerimizi özgürce söyleme hakk n Atatürk ün önderli inde kazand m z biliyor musun? 110

25 Abla: Biliyorum. Seçimlere kat lma ve oy kullanma da sahip oldu umuz haklardan biridir. Yaflar: Eskiden k zlar okula gidemiyormufl. fiimdi herkesin e itim görme hakk var. Haberleflme ve seyahat etme de bu haklardan bazılarıdır. Abla: Atatürk bu haklar n kazan lmas nda Türk milletine önderlik etmifltir. Yaflar: Haklar m z olmasayd okula gidemez, haberleflemez, seyahat edemezdik. Sevgili Atatürk, bize kazand rd n hak ve hürriyetler için sana çok teflekkür ederim. Yaflar: Bu araflt rma s ras nda çocuklar n da baz haklara sahip oldu unu ö rendim. Bu haklar n hepsi Çocuk Haklar na Dair Sözleflme de yaz yor. Yaflar çocuk haklar ile ilgili düflüncelerini flöyle aç klad : B Bir çocuk olarak iyi e itim almaya hakk m var. Herkesle eflit olmaya hakk m var. Ben bir çocu um, çal flt r lmamaya hakk m var. Fikirlerimi korkmadan söylemeye hakk m var. Türk milletine kazand rd hak ve hürriyetlerden dolay Atatürk e neler söylemek istersiniz? 111 ÇK Nu.: 89, 90

26 B fi MD DE BEN L DER M Sizce bir lider nas l olmal d r? Sokaklar müzik sesleriyle ç nl yordu. Ömer ve arkadafllar sesin geldi i yere kofltu. Çocuklar n günlerdir bekledikleri tiyatro grubu nihayet geliyordu. Kasaba için bu yeni bir etkinlikti. Ömer yeniliklere ilgi duyan biriydi. Eve koflup ailesine haber verdi. 112

27 Hep birlikte tiyatroya gidebileceklerini söyledi. Ailesi Ömer in, bu fikrini kabul etti. Tiyatroya gidebilmek için neler yapabileceklerini planlad. Bu plana göre annesi komflulara haber verecek, babas biletleri alacakt. Ablas gösteri sonunda tiyatro ekibi ile komflular n n foto raflar n çekecekti. Her fley planlad gibi geliflti. Tiyatrodan ç kt ktan sonra herkes çok mutluydu. Böyle bir düzenleme yapt için ona teflekkür ettiler. Ömer tiyatroda çektirdikleri foto raflar ailesine ve komflular na hediye etti. B Aile içinde hangi durumlarda liderlik yapıyorsunuz? 113 ÇK Nu.:91

28 B PARA B R KT RMEL Y M Harçl klar n z biriktirir misiniz? Neden? Tabiki yan tlayabilirim. Ad m Ali. Ödevim için bir araflt rma yap yorum. Sorular ma yan t verebilir misiniz? Ali: Tasarruf yap yor musunuz? Mehmet Bey: Evet. Ali: Nas l tasarruf yap yorsunuz? Mehmet Bey: Bilinçli bir tüketici olarak kaynaklar verimli kulan yorum. Ali: Para biriktiyor musunuz? Mehmet Bey: Evet. Ali: Niçin para biriktiriyorsunuz? Mehmet Bey: Ev alabilmek için. Ali: Teflekkür ederim. 114

29 B Ben bir foto raf makinesi almak istiyorum. Ama flu an yeterli param yok. Yeterli paray biriktirinceye kadar sabretmeliyim. Ben de bir dizüstü bilgisayar almak istiyorum. Gerekli paray biriktirinceye kadar bu iste imi ertelemem gerekiyor. Benim sizin kadar çok beklemem gerekmiyor. fiimdi 50 liram var. 30 lira daha biriktirince bu çantayı alabilirim. stedi iniz bir eflyay almak için yeterli paran z olmad nda ne yapman z gerekir? 115 ÇK Nu.: 92, 93

30 B HAYATIMIZI NASIL KOLAYLAfiTIRIR? Evinizde hangi alet ve teknolojik ürünleri kullan yorsunuz? Ne ifle yarar? Nas l kullan l r? Kullan rken nelere dikkat edilir? Bu bir çekiçtir. Çivi çakmaya yar yor. Çekici kullanmak tamirat ifllerini kolaylaflt r yor. Çekici kullan rken elime vurmamaya dikkat ediyorum. Çamafl r makinesi. Giysilerimizin y kanarak temizlenmesini sa lar. Çamafl r makinesini kullan rken deterjan, belirtilen ölçüde koymaya dikkat ediyorum. Y kama ifli bittikten sonra çamafl rlar makineden ç kar - yorum. Bilgisayar. Yaz yazma, araflt rma yapma, oyun oynama gibi birçok ifle yar yor. Uzun süre bilgisayar karfl s nda kalmamaya dikkat ediyorum. Bilgisayar kullanmad m zamanlarda kapat yorum. Evinizde kulland n z aletler ve teknolojik ürünler hayat n z nas l kolaylaflt rmaktad r? 116 ÇK Nu.: 94, 95

31 D KKATL OLALIM Evde hangi kazalar meydana gelebilir? Her sabah oldu u gibi Ayfle ve annesi evden birlikte ç kt lar. Ayfle okula, annesi ise ifle gitti. Ayfle her günkü gibi eve annesinden önce geldi. K yafetlerini de ifltirdi. Yar m kalan kitab n okudu ve bilgisayar masasına oturdu. B Annesi ifl dönüflü, kap y açmak için anahtar n ç kard nda kap n n aç k oldu unu fark etti. Ayfle evin kap s n kapatmay unutmufltu. Annesi Ayfle ye Kendinin ve ailemizin güvenli i için kap y aç k b rakmamal s n. dedi. Annesi kap n n aç k kalmas n n sak ncalar n anlatt. Ayfle de bundan sonra daha dikkatli davranaca n söyledi. 117

32 B Islak elle elektrik dü melerine dokunmamal y z. Prizlerle oynamamal, elektrikli ev aletlerini kurcalamamal y z. Pencere ve balkon kenarları tehlikelidir. Düflebiliriz! Uzak durmal y z. Yüksek yerlere t rmanmamal y z. Büyüklerimiz olmadan ilaçlara asla dokunmamal y z! Çalıflmasa da ocak ve fırınların dü meleriyle oynamamalıyız. Hem yangına hem de zehirlenmelere neden olabiliriz. Evde meydana gelebilecek kazalar nasıl önlenebilir? 118 ÇK Nu.: 96, 97

33 KAYNAKLAR TÜKENEB L R Evde hangi kaynaklar kullanılır? Özgür ün ailesi tutumludur. Gereksiz tüketim ve harcama yapmazlar. Aile bireyleri bu konuda üzerlerine düflen görevleri yap yorlar. Neler mi yap yorlar? flte yapt klar : Çok s cak oldu. Bofla yanmas n, kombinin ısısını düflüreyim B yice kapatt m hâlde musluk damlat yor. Muslu u onarmam z gerekir. Haydi o lum! Yemek haz r. Tamam babac m! Televizyonu kapat p geliyorum. Evdeki kaynaklar tasarruflu kullanmak için yap lmas gerekenler nelerdir? 119 ÇK Nu.: 98-99

34 B YETERL PARAM OLURSA Para ne ifle yarar? Ömerlerin evindeki çamaflır makinesi eskimifltir. Zaman zaman arızalanmakta ve çamaflırları temiz yıkamamaktadır. Annesi ve babas yeni bir makine almay düflünürler. Bunun için beyaz eflya satılan ma azalarda bir fiyat araflt rması yaparlar. Sonunda ihtiyaçları olan çamaflır makinesini alabileceklerine karar verirler. 120

35 B Ömer de gözlemleri sonucunda, uzun zamand r hayalini kurdu u bisikleti almaya karar verir. Kumbaras ndaki paray ç kar r. Bu paralarla amac na ulafl p ulaflamayaca n düflünür. Bu konuda anne ve babas n n da düflüncelerini sorar. Anne ve babas belirledi i amaç için bu paran n yeterli olamayaca n aç klarlar. Annesi biraz daha para biriktirebilirse amac n gerçeklefltirebilece ini söyler. 1. Büyükleriniz para harcarken amaç belirliyor mu? Söyleyiniz. 2. Siz para harcarken amaç belirliyor musunuz? Söyleyiniz. 121 ÇK Nu.: 100

36 B AYfiE N N TAT L PLANI Niçin tatil yapar z? Karne tatili yaklafl yordu. Ayfle, tatil için plan yapt. Bu plan n anne ve babas na aç klad : Tatilde hep birlikte Uluda a gidelim. Orada kayak yapar z. Ben yeni arkadafllarla tan fl r m. Onlarla kardan adam yapar, kartopu oynar m. Bu arada Bursa n n tarîhi yerlerini, müzeleri ve parklar n da gezebiliriz. Bol bol da foto raf çekeriz. Böylece birlikte, hoflça vakit geçirir ve e leniriz. Babas, Ayfle nin yapt plan be endi. Annesi de onun bu tatili hak etti ini söyledi. Ailece, Ayfle nin yapt plan do rultusunda, tatile gitmeye karar verdiler. 122

37 B Bursa da güzel bir tatil yaptık. Karagöz ve Hacivat ın Bursa da yafladıklarını ö rendim. Karagöz evini ziyaret ettik Bol bol foto raf çektik Karagöz ve Hacivat ile ilgili kartlar ve kitaplar edindim. Ailenizle nas l bir tatil yapmak istersiniz? Hayal etti iniz tatili planlay n z ve ailenizle paylafl n z. 123 ÇK Nu.: 101

38 B DO ADA OLANLARA BAK Do a olaylar nelerdir? Deprem do al bir afettir. Depremin olmas n engelleyemeyiz. Ancak zararlar azalt labilir. Örne in depreme dayan kl sa lam binalar yap labilir. 124

39 B nsanlar taraf ndan a açlar n kesilmesi ve ormanl k alanlar n azalmas sel ve erozyona neden olur. Erozyon ve selin oluflmamas için a açland rma yap lmal d r. Orman yang nlar ormanda bulunan cam k r klar n n s cak havada s nmas veya y ld r m düflmesi gibi nedenlerle ç kabilir. Ayr ca piknik alanlar nda yak lan atefllerin söndürülmemesi, tar m alanlar açmak gibi sebeplerle insanlar taraf ndan da ç kar labilir. Her durumda da yang n n bir afete dönüflme ihtimali vard r. Söndürülmezse büyük zararlar meydana getirir. Do al Afetler ve Bunlardan Korunma Yollar konulu bir afifl haz rlay n z. 125 ÇK Nu.: 103, 104

40 B B R BAfiKADIR BEN M ÜLKEM Yaflad n z çevreyi ve evinizi tan t n z. Bu köy benim ilk yuvam. Annem, babam ve dedem bu köyde do mufllar. Ben de burada do muflum. Her yaz tatilinde ve bayramlarda ailemle birlikte buraya gelirim. Bu köydeki arkadafllarımı çok seviyorum. Onlarla okul bahçesinde buluflur, oyunlar oynarız. Dedemle dikti imiz elma a acından elma toplarız. Arkadafllar mla dedemin masallar n dinleriz. Köy dü ünlerine kat l r z. Dedemle tarihî yerleri gezerken ondan kahramanlar m z n hikâyelerini dinleriz. Edirne Bart n Bart n Samsun Çanakkale zmir Konya stanbul Ankara Kayseri Kastamonu Rize Erzurum Artvin Kars Sivas Van Mu la Antalya Mersin Antakya Yurdumuz Türkiye de 81 ilimiz var. llerimiz ilçelerden, ilçelerimiz mahalle ve köylerden oluflur. Her birimiz bu illerden birinde yafl yoruz. 126

41 Babam n iflinden dolay y llarca baflka illerde yaflad k. fiimdi Ankara da yafl yoruz. Benim için, Türkiye'de oldu umuz sürece hangi ilde oldu umuz önemli de il. Çünkü ben ülkemizi çok seviyorum. Do du um ev, büyüdü üm köy, yafladı ım flehir bu ülkede. Çorum Düzce Edirne B Ülkemiz bizim en büyük evimiz. Ailem, arkadafllar m k sacas tüm sevdiklerimle burada yafl yorum. Kendimi ülkemde, evimde oldu u gibi rahat, huzurlu ve güvende hissediyorum. Evimi, yaflad m yeri ve ülkemi bu nedenle çok seviyorum. Ülkemizde dört mevsimi bir arada yafl yoruz, kartopu da oynuyoruz, uçurtma da uçuruyoruz. Bütün güzellikleri bir arada yafl yoruz. Ulu Önder Atatürk de ülkesini ve milletini çok severdi. Atatürk ülkesini bu kadar çok sevdi i için büyük mücadeleler sonunda Kurtulufl Savafl n kazand. Atatürk ün bizlere emanet etti i ülkemizin de erini bilelim. Evinizi ve ülkenizi neden seviyorsunuz? 127 ÇK Nu.: 105

42 B NELER Ö REND K? Benim Eflsiz Yuvam temas süresince neler yapt n z? Spor fl Büyüme Organ Tasarruf Do u Bat Günefl Gezi Geliflme Tatil 128

43 B Düflüncelerimizi özgürce söyleme hürriyetine sahibiz. Hürriyet Sa l kl Sa l k Yaflam Yaflam Uçak yere inmek üzere. Yer E itim - ö retim herkesin hakk d r. Vatan Sessiz ortamlarda daha rahat kitap okuyorum. - Ülke Amaç Hak Ortam Okul ç k fl nda nternet te oyun oynayal m. Güvenlik Hay r, eve gitmeliyim. Kendimi evimde güvende hissediyorum. Güven Benim Eflsiz Yuvam temas nda geçen kavramlarla ilgili bir poster haz rlay n z. 129 Öneri-Reddetme ÇK Nu.: 107, 108

44 DÜN, BUGÜN, YARIN 130

45 131

46 C BÜYÜDÜK VE DE fit K Geçmifl senelerdeki elbiselerinizi giyebiliyor musunuz? Neden? Bu üç resimdeki çocuk da benim. Sizce bu üç resim birbirine benziyor mu? Büyüdükçe boyum ve kilomla birlikte görünümüm de de iflmifl. Annem, 3 yafl ndayken 16 kiloda, befl yafl ndayken 20 kiloda oldu umu söyledi. fiimdi 8 yafl nday m ve 25 kiloyum. Babam n y llar önce gür ve simsiyah saçlar varm fl. fiimdi saçlar n n bir k sm döküldü. Annem evlendi inde daha zay fm fl. fiimdi ise biraz kilo ald. 132

47 C Zeynep in geçen y la göre boyu uzad. Biraz da kilosu artt. Engin'in de bu y l boyu uzad ve kilosu artt. kisine de geçen y lki ayakkab lar küçük geliyor. Zeynep Geçen y l Bu y l Boyu Kilosu Ayakkab Numaras 120 cm 25 kg cm 28 kg 34 Engin Geçen y l Bu y l Boyu Kilosu Ayakkab Numaras 114 cm 21 kg cm 23 kg Sizin bu y l boyunuz ne kadar uzad? Kilonuz ne kadar artt? 2. Annenizde ve baban zda zaman içerisinde oluflan de ifliklikler nelerdir? 133 ÇK Nu.: 114, 15

48 C ARTIK YAPAB L YORUM Büyüdükçe neleri daha iyi yapabiliyorsunuz? Bebekken emekliyordum. Bir yafl nda yürümeye bafllad m. Ana s n f nda ve birinci s n fta okula kendim gidemiyordum. Ama bu y l okula tek bafl ma gidebiliyorum. Geçen y l saçlar m kendim tarayam yordum. Bu y l kendim tarayabiliyorum. 134

49 C Ana s n f na ve birinci s n fa giderken ayakkab lar m ba layam yordum. Art k ba layabiliyorum. Geçen y l okuldan eve döndü ümde kap y açam yordum. fiimdi, bir yafl daha büyüdüm. Boyum uzad, kollar m da güçlendi. Art k kap y kendim açabiliyorum, büyüdükçe de iflti imin fark nday m. 1. Daha önceki y llarda hangi iflleri yapam yordunuz? 2. Daha önceki y llarda yapamad n z hangi iflleri flimdi yapabiliyorsunuz? 135 ÇK Nu.: 116

50 C BEBEKL K VE ÇOCUKLUK Hangi oyuncaklarla oynuyorsunuz? Annem bana bebekli imi anlatt. Küçük bir bebekken annem beni emzirerek beslemifl. Zamanla yutabilece im flekilde haz rlanm fl yiyecekleri yemeye bafllam fl m. Sulu yiyecekleri daha kolay yiyormuflum. Mama, çorba, yo urt, ezilmifl meyve ve sebze pürelerini seviyormuflum. Bebekken içeceklerden sadece s k lm fl meyve sular n, sütü ve suyu biberonla içebiliyormuflum. Bebekken benim için her fley bir oyun ve oyuncakm fl. Bu yüzden annem beni kesici, delici aletlerden uzak tutmaya çal flm fl. Sadece zarars z oyuncaklarla oynamam sa lam fl. 136

51 Art k ben bir bebek de ilim. 8 yafl nda bir çocu um. Bebekken püre yap lmadan yiyemedi im et, peynir, sebze ve meyve gibi tüm besinleri yiyebiliyorum. C Çocukken oynad m oyunlar ve oyuncaklar da bebeklik dönemimden farkl. fiimdi arkadafllar mla birlikte oynamay seviyorum. Onlarla top oyunlar, ip atlama, sek sek, mendil kapma, yar fl ve zekâ oyunlar oynuyorum. Top, ip, bisiklet, kaykay, oyun hamuru, oyuncak bebekler ve arabalar benim en sevdi im oyuncaklard r. Bebeklerin ve çocuklar n yiyeceklerinin, oyun ve oyuncaklar nın farkl olması do ald r. 1. Bebeklerin ve çocuklar n oyun ve oyuncaklar aras ndaki farklar nelerdir? 2. Çocuklar neden bebeklerin oyuncaklar ile oynamak istemezler? 137 ÇK Nu.: 117

52 C B R ÜZÜLDÜM, B R SEV ND M Bir gün içinde hangi duygular yafl yorsunuz? Yaflas n bugün sal, görsel sanatlar dersimiz var. Yeni yapt m bu resmimi ö retmenime gösterece im. Arkadafllar niçin üzgünsünüz? Bugün hep birlikte bahçede oyun oynayacakt k. Bu ya murlu havada d flar ya ç kamay z. Ya murun durmas ve güneflin açmas arkadafllar m çok sevindirmifl olmal. 138

53 Ayfleci im, neyin var? Üzgün görünüyorsun. C Ö retmenim, resim defterimi çantamda bulamad m. Evde unutmufl olmal y m. Yapt m resmi size göstermek istiyordum. Çok üzgünüm. Arkadafllar, resim defterimi evde unutmam beni üzmüfltü. fiimdi sizinle oynamak beni neflelendirdi. Gün içinde duygular n z n de iflmesinin nedenleri nelerdir? Aç klay n z. 139 ÇK Nu.: 118

54 C ESK VE YEN OYUNLAR Arkadafllar n zla hangi oyunlar oynuyorsunuz? Tuna aile albümüne bak yordu. Resimlerden bir tanesi dikkatini çekti. Resimde gördü ü çocuklar tan m yordu. Resimdeki çocuklar n kim oldu unu annesine sordu. Annesi: Tunac m, bu resimdeki çocuklardan biri benim, di erleri de oyun arkadafllar m, dedi. Peki anne, bu resimde ne yap yorsunuz? Oyun oynuyoruz. Bu oyunun ad Ya satar m, bal satar m. Bu bir ebeleme oyunudur. Bu oyunu daha önce hiç duymam flt m. Baflka hangi oyunlar oynard n z? Bezden bebek yapar onunla oynard k. Sal ncak kurar sallan rd k. Baba sen hangi oyunlar oynard n? Biz çocukken misket, topaç, çember çevirme ve çelik çomak oynard k. 140

55 C Sizin oynad n z oyunlarla benim ve arkadafllar m n oynad oyunlar çok farkl. Biz parklarda oynuyoruz. Evde yapboz yapıyoruz. Bilgisayar oyunlar ve uzaktan kumandal arabalarla oynuyoruz. Babac ım senin uzaktan kumandal araban var m yd? fiimdi oyunlar gibi oyuncaklar da de iflti. Benim çocuklu umda uzaktan kumandal oyuncaklar yoktu. Aile büyüklerinizin küçükken oynad oyunlarla sizin oynad n z oyunlar karfl laflt r n z. Oyunlardaki de ifliklikler nelerdir? Söyleyiniz. 141 ÇK Nu.: 119

56 C ÜLKELER VE ÇOCUKLARI Bildi iniz ülke isimlerini söyleyiniz. Benim ad m Ebu Kas m, Suudi Arabistan dan geliyorum. Merhaba, ben Katina. Yunanistan'dan geldim. Benim ad m Hans. Almanya'dan geldim. Ad m Kunanboy. Kazakistan'dan geliyorum. 142

57 C Merhaba, ben Chun Lee (Çun Li). Çin'den geliyorum. Ben Dolores. spanya'dan sevgiler. Merhaba, ben Joseph (Josef). Kenyal y m. Ben Kemal. Sizleri ülkem Türkiye'de görmekten çok mutluyum. 143

58 C Bonjour (Bonjur), ben Poule (Pol). Fransa da yafl yorum. Günlük hayatta sizler gibi giyiniyoruz. Özel günlerde yöresel giysiler giyiyoruz. Arkadafllar mla birlikte Boul (Bol) oynuyoruz. Boul oyunu, büyük bilyelerle oynan yor. Fransa ya gelirseniz, size ay çöre i ikram ederiz. BÜYÜK FENER OYUNU Büyük fener, Japon çocuklar n en sevdi i oyunlardan biridir. Bu flafl rtmacal bir oyundur. Çocuklar çember oluflturacak flekilde yere otururlar. çlerinden biri ellerini birbirine yaklaflt rarak büyük fener der. Yan ndaki çocuk ellerini ç rparak küçük fener der. Oyun bu flekilde devam eder. H zl oynayarak oyun daha e lenceli hâle getirilebilir. fiafl ran, s ray bozan oyuncu oyun d fl kal r. 144

59 C ZIPLAMAK SERBEST ngiliz çocuklar z plamak serbest oyununu severek oynarlar. Bu oyunda çocuklar üç ya da dört kiflilik gruplara ayr larak numara al rlar. Gruplar n ilk oyuncular bafllama çizgisine gelirler. Ayaklar n birlefltirerek en uzak mesafeye s çramaya çal fl r. S radaki oyuncular, grubundaki oyuncunun kald noktadan s çrar. Bu flekilde gruptaki herkes bir kere s çrar. Oyunun sonunda bafllang ç noktas ndan daha çok uzaklaflan grup, oyunu kazan r. Selam! Ben Marat. K rg zistan da yafl yorum. Ben de sizler gibi giyiniyorum. Arkadafllar mla dokuz tafl oynuyorum. Önemli misafirlerimize ikram etti imiz befl parmak yeme ini çok seviyorum. De iflik ülkelerde yaflayan çocuklar n beslenme, giyinme oyunlar nda neler dikkatinizi çekmektedir? 145 ÇK Nu.: 120, 121

60 C ÖZ GEÇM fi M Anne, baba ve di er aile büyüklerinizin geçmifli hakk nda neler biliyorsunuz? Ben, Ömer Özdemir. Ankara da do dum. Annemin ad Ayfle, babam n ad Aziz. Alt yafl nda ana okuluna bafllad m. Yedi yafl nda birinci s n f ö rencisi oldum. 146 Resim yapmay ve arkadafllar mla basketbol oynamay seviyorum.

61 C Büyük babam lise mezunu. 20 yafl nda devlet memuru olarak çal flmaya bafllam fl. fiimdi emekli oldu. Babaannem meslek lisesinden mezun olmufl. Evde dikifl-nak fl iflleri yapm fl. 21 yafl nda iken dedemle evlenmifl. Babam, e itim fakültesini bitirmifl. fiimdi ö retmenlik yap yor. fiiir yaz yor. Müzi i çok seviyor. Annem, liseyi Ankara da okumufl. Hukuk fakültesini bitirmifl. fiu anda avukatl k yap yor. fli dolay s yla çok seyahat ediyor. Ömer kendisini tan tt. Siz de öz geçmiflinizi haz rlayarak kendinizi tan t n z. 147 ÇK Nu.: 122, 123

62 C ESK VE YEN MESLEKLER Eski mesleklerden hangilerini biliyorsunuz? nsanlar birlikte yaflamaya baflladıkları günden bu yana meslekler vardı. Geçmiflte bakırcılık, kalaycılık, terzilik, halı ve kumafl dokumacılı ı gibi meslekler yapılıyordu. 148

63 C Çeflitli ihtiyaçlar ve bilimsel geliflmeler, eczacılık, mühendislik, polislik, veterinerlik ve doktorluk gibi yeni mesleklerin ortaya çıkmasın sa lam flt r. Eski ve yeni meslekler aras ndaki farkl l klar nelerdir? 149 ÇK Nu.: 124