İnsansız Hava Araçlarının Uçan Tasarsız Ağlar ile Bir Arada Kullanılması Üzerine Bir İnceleme

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İnsansız Hava Araçlarının Uçan Tasarsız Ağlar ile Bir Arada Kullanılması Üzerine Bir İnceleme"

Transkript

1 İnsansız Hava Araçlarının Uçan Tasarsız Ağlar ile Bir Arada Kullanılması Üzerine Bir İnceleme Review on Collaboration of Unmanned Aerial Vehicles with Flying Ad-Hoc Networks Nihat AKILLI 1, Levent TOKER 2 ABSTRACT: Mobile Ad-Hoc Networks, on which a lot of studies carried out especially in the last decade, have become applicable over Unmanned Aerial Vehicles with the help of technological improvements. However, due to the specific characteristics of the Unmanned Aerial Vehicles such as flight dynamics and mission nature, handling Unmanned Aerial Vehicle ad hoc networks as a new network type has become necessary and the term Flying Ad-Hoc Networks take its part in the literature recently. Unmanned Aerial Vehicles have widely been used in both military and civilian areas from the applications that may be dangerous for the human life and almost impossible to endure both physically and biologically to boring and dull missions, from gathering military intelligence to search and destroy applications. Instead of using a single Unmanned Aerial Vehicle, using multiple Unmanned Aerial Vehicles together with the resilient and scalable nature of Flying Ad-Hoc Networks, it is thought that Unmanned Aerial Vehicles will obtain new application areas and that they will take part more effectively in the current application areas. On the other hand, using Flying Ad Hoc Networks with effective collaboration have some challenges for researchers. Proper medium access and network routing protocols for highly dynamic Unmanned Aerial Vehicle nodes are the main issues waiting for solution for effective communication. There are a few researches about Flying Ad-Hoc Networks in the literature. This study aims to provide awareness about Flying Ad-Hoc Networks to the researchers especially for those working about Mobile Ad-Hoc Networks and multi Unmanned Aerial Vehicles applications. This study also aims to bring together previous researches and main research areas about Flying Ad-Hoc Networks and be a reference for the researchers that may be interested in Flying Ad-Hoc Networks. Key Words: Flying Ad-Hoc Networks (FANETs), Unmanned Aerial Vehicle (UAV) ÖZET: Özellikle son on yıldır üzerine oldukça fazla çalışma yapılan Hareketli Tasarsız Ağlar, teknolojinin elvermesiyle son zamanlarda yeni uygulama alanları bulan İnsansız Hava Araçları üzerinde uygulanabilir hale gelmeye başlamıştır. Ancak geleneksel Hareketli Tasarsız Ağların, uçuş dinamikleri ve icra ettiği görev nitelikleri gereği İnsansız Hava Araçlarının ihtiyaçları ile tam olarak örtüşmemesi, bu alanda yapılan çalışmaların yeni bir çalışma alanı olarak ele alınmasına ve Uçan Tasarsız Ağlar kavramının yakın zaman önce literatüre girmesine önayak olmuştur. İnsansız Hava Araçları, insan hayatı açısından tehlike oluşturabilecek ve insanların fiziki ve biyolojik olarak dayanmasının mümkün olmadığı işlerden sıkıcı ve monoton işlere, askeri istihbarat toplamadan hedefleri imha etme görevlerine kadar askeri ya da sivil birçok alanda hâlihazırda kullanılmaktadır. Sadece bir İnsansız Hava Aracı kullanmak yerine çok sayıda İnsansız Hava 1 Öğretim Görevlisi, nihatakilli@hotmail.com 2 Prof.Dr, toker1960@gmail.com 598

2 Aracının bir arada kullanılmasının sağladığı avantajların, Uçan Tasarsız Ağlar yaklaşımının sağlayacağı esnek ve ölçeklenebilir yapı ile bir arada gelmesiyle İnsansız Hava Araçlarının hem yeni uygulama alanları elde edeceği, hem de mevcut kullanım alanlarında daha etkin olarak yer alacağı düşünülmektedir. Ancak Hareketli Tasarsız Ağlardaki düğümlere göre genellikle daha yüksek hızlarda ve birbirlerine daha uzak olarak görev yapan İnsansız Hava Araçlarının bir arada görev yapabilmeleri için en önemli ihtiyaç kendi aralarındaki etkin iletişim olacaktır. Bu ihtiyacı gidermek için gerekli uygun ortam erişim ve ağ yönlendirme protokolleri araştırmayı bekleyen temel konular olarak karşımıza çıkmaktadır. Uçan Tasarsız Ağlar üzerine literatürde henüz az sayıda çalışma bulunduğu görülmektedir. Bu derleme çalışması ile özellikle İnsansız Hava Araçlarının bir arada kullanımı ve Hareketli Tasarsız Ağlar konuları üzerine çalışan araştırmacılarda bir farkındalık oluşturmak, Uçan Tasarsız Ağlar konusunda bugüne kadar yapılmış çalışmaları bir araya getiren bir başvuru kaynağı oluşturmak ve çözülmeyi bekleyen konulara değinilerek bundan sonra yapılacak çalışmalara ışık tutmak amaçlanmıştır. Anahtar Kelime: Uçan Tasarsız Ağlar(UTA), İnsansız Hava Aracı (İHA). 1. HAREKETLİ TASARSIZ AĞLAR: Tasarsız kelimesi, önceden planlanmaksızın, ihtiyaca yönelik geçici olarak anlamına gelmektedir. Hareketli Tasarsız Ağlar (HTA) ise önceden belirlenmiş herhangi bir altyapı olmaksızın sabit bir topolojiye bağımlı olmayan, merkezi bir ağ yönetimi gerektirmeyen, ihtiyaca göre anlık oluşturulabilen, rastgele ya da belirli bir güzergâhta hareket eden düğümlerin oluşturdukları ağlardır (Akıllı vd., 2014). Literatürde MANETs (Mobile Ad-hoc Networks) olarak adlandırılan ve günümüzde ticari, askeri birçok uygulamada yaygın olarak kullanıldığı göze çarpan HTA lar, sağladıkları esnek yapı ile kendisine çok geniş uygulama alanı bulmuştur. Şekil 1 de örnek bir HTA uygulama senaryosu gösterilmiştir. Şekil-1: Örnek bir HTA uygulama senaryosu (Sultanuddin, Hussein, 2013) 599

3 1.1 Hareketli Tasarsız Ağların Özellikleri: HTA lar, ağda bulunan düğümlerin planlı ya da anlık olarak pozisyonlarını değiştirebilmelerine, istenilen zamanda ağa dâhil olup ve istenildiğinde ağdan ayrılmalarına olanak sağlar. Yani ağda sabit bir topoloji bulunmak zorunda değildir. Düğümlerin hareketliliği genelde yürüme hızında ya da biraz daha üzerinde olup düğümler arası mesafe enerji tüketimi vb. kısıtlar sebebiyle genellikle kısadır (Corson and Maker, 1999). Ağ üzerinde paket yönlendirme trafiği sırasında oluşan kontrol mesajlarının toplam veri paketleri içerisindeki oranı, veri paketlerinin iletimi esnasında gerçekleşen kayıpların oranı, iletimi yapılan paketlerin uçtan uca erişim gecikme süresi ve ihtiyaç halinde hangi rotadan paket iletimi olacağının kararlaştırılması esnasında geçen süre gibi kıstaslara göre HTA larda performans değerlendirilmesi yapılmaktadır. Ağdaki düğüm sayısı, topolojinin değişim hızı, bant genişliği, hareketlilik seviyesi gibi faktörler ise ağın performansını etkilemektedir (Corson and Maker, 1999). 1.2 Hareketli Tasarsız Ağlarda Yönlendirme: HTA larda paketlerin kaynak düğümden hedef düğüme en uygun yolun bulunması ile ağ katmanı içerisinde çalışan yönlendirme protokolleri ilgilenmektedir. Yönlendirme protokollerinin ana hedefi genellikle en az düğüm atlayarak ortam erişim katmanının ve kaynakların en az meşgul edildiği, en hızlı yolun bulunmasıdır. HTA larda kullanılan yönlendirme protokollerinin değişen topolojiye uyum sağlayabilmeleri, paket iletimi esnasında herhangi bir problem ile karşılaşıldığında alternatif yollar arayabilmeleri beklenir. Bu kapsamda söz konusu ana hedefe ulaşabilmek için çok adımlı iletişimin etkin olarak yönetilebilmesi için farklı yaklaşımlar sergileyen, çeşitli avantajları ve zayıf yönleri bulunan yıllar içerisinde geliştirilmiş birçok yönlendirme protokolü bulunmaktadır. Bunlar, proaktif (tabloya dayalı) yönlendirme protokolleri, reaktif (isteğe bağlı) yönlendirme protokolleri, konum tabanlı yönlendirme protokolleri ve hibrit yönlendirme protokolleri olarak 4 ana kategoride incelenebilir. Proaktif yönlendirme protokolleri geleneksel altyapılı ağlarda kullanılan yöntemlerin hareketli ağlara uyarlanmasıyla ortaya çıkmıştır. Bu protokollerde ağda bulunan tüm düğümler, diğer düğümlere ait rota bilgilerini bulundururlar ve veri aktarımı olmasa bile tablolarını güncel tutmak için kontrol mesajları göndermeye devam ederler. Reaktif yönlendirme protokolleri ise proaktif yönlendirme protokollerinin aksine sadece bir paket göndermek istediğinde rota araması yapar. Konum tabalı yönlendirme protokolleri proaktif ya da reaktif yaklaşımla hareket edebilmelerinin yanı sıra GPS (Global Positioning System) gibi konum belirleme sistemlerini kullanarak paket gönderilecek düğümün belirlenmesinde konum bilgisinden yararlanırlar. Hibrit Yönlendirme Protokolleri ise proaktif ve reaktif yönlendirme yaklaşımlarının güçlü yanlarından istifade ederken zayıf yönlerinden kaynaklı olumsuz etkilerini ortadan kaldırma ya da aza indirme üzerine dayanır. İki yaklaşımın bir arada kullanılmasıyla daha büyük ölçekli ağlar için uygun çözümler ortaya koyulması sağlanır. 2. İNSANSIZ HAVA ARAÇLARI: Son yirmi yıldır üzerinde oldukça fazla çalışma yapılan HTA lar, özelikle son on yılda teknolojinin elvermesiyle yeni uygulama alanları bulan İnsansız Hava Araçları (İHA) üzerinde uygulanabilir hale gelmeye başlamıştır. İHA lar, adından da anlaşılacağı üzere, içerisinde pilot bulunmayan, birçoğu otomatik uçuş (insan müdahalesi olmaksızın iniş-kalkış ve uçuş gerçekleştirme) ve otonomi (kendiliğinden karar alabilme) kabiliyetine sahip olan, kendine ait bir güç sistemi bulunduran ve görevin niteliğine göre kamera ve sensörler gibi çeşitli faydalı yükleri taşıyabilen araçlardır (Kök, 2012). Büyüklüklerine, kullandıkları yakıt türüne, uçuş yöntemine ya da kullanım amaçlarına göre çeşitli kategorilere ayrılan İHA lar (Akyürek vd., 2012) günümüzde elektronik, iletişim ve mikro-elektromekanik alanındaki gelişmeler neticesinde gerek askeri gerek sivil ortamlarda gittikçe yaygınlaşan bir kullanım alanına sahiptirler. İHA lar hava, yer ve görev sistemleriyle 600

4 beraber bir bütün olarak İHA sistemleri (Karaağaç, 2014) ya da İnsansız Uçuş Sistemleri (Kaplan vd., 2012) olarak da adlandırılmaktadır. Şekil 2 de örnek bir İHA sistemi gösterilmiştir. 2.1 İnsansız Hava Araçlarının Kullanım Alanları: Şekil-2: Örnek bir İHA Sistemi (Karaağaç, 2014) Son yıllarda birçoğu karmaşık sistemlerde donatıldıklarından dolayı yüksek maliyetli gibi gözüken İHA ların kullanılmadığı durumlarda çok daha maliyetli olabilecek ya da icra edilmesi mümkün olmayacak görevlerde sağladıkları katkı ile büyük kazançlar sağladığı söylenebilir. Bir insanın dayanabileceği süreden daha fazla havada kalabilmesi, içerisinde bir pilot bulunmamasından dolayı olası can kaybı ve yaralanma gibi riskleri daha baştan ortadan kaldırması (Akyürek vd., 2012) İHA ların kullanımının gün geçtikçe yayılmasına ve yeni kullanım alanları ortaya çıkmasına zemin hazırlamaktadır. Günümüzde özellikle yangın, sel, deprem, volkan patlaması, nükleer sızıntı gibi insanların giremeyeceği ya da girmesinin tehlike oluşturduğu afetlerde özellikle hasar tespit çalışmaları (Maza et al., 2011), ve arama kurtarma faaliyetleri (Manathara et al., 2011) gibi hususlarda İHA lardan yararlanılabildiği görülmektedir. Tarımsal alanlar ve yerleşim alanlarındaki değişimler ile göç hareketlerinin izlenmesi (Xiang and Tian, 2011), atmosfer çalışmaları ile hava durumu tahmini (Cho et al., 2011), arazi haritası çıkarılması (Tahar et al., 2011), taşıt trafik yoğunluğunun takip edilmesi (Semsch et al., 2009) gibi kullanım alanları günden güne yaygınlaşmaktadır. Ayrıca, kara ulaşımının bulunmadığı ya da yeterince yaygınlaşmadığı dünyanın çeşitli coğrafyalarında sınırlı durumlarda da olsa özellikle acil tıbbi malzeme ihtiyacı (Thiels et al., 2015) gibi hayati konularda İHA lardan faydalanılmaya başlandığı görülmektedir. Birçok sivil kullanım alanından söz edilen İHA ların teknolojisinin gelişmesinde genellikle askerî kapsamdaki kullanım ihtiyaçlarının önayak olduğu söylenebilir. Uçaklara göre daha küçük oldukları için daha düşük radar izi bırakmaları (To et al., 2009) ve daha az sesle çalışmaları gibi birçok avantajından söz edilebilecek olan İHA ların geçmişte ve günümüzde birçok askeri uygulaması bulunmaktadır (Cook, 2007). 601

5 Geçmişte sahte uçak olarak karşı güçlerin hava savunma sistemlerini oyalama ve yanlış yönlendirme amacıyla yararlanıldığı bilinen İHA lar (Jarnot, 2011:11), gerçek zamanlı görüntü aktarımıyla hızlı bir şekilde istihbarat toplama ve hedef tespitine olanak sağlamakta, hatta kendi taşıdıkları silahlarla söz konusu hedeflerin on binlerce kilometre uzaktan uydu haberleşmesiyle imha emrini yerine getirebilmektedir. Otonom uçuş özelliğinin de kullanılmasıyla kaçakçılıkla mücadele, sınır gözetleme ve koruma (Sun et al., 2011) amaçlı da yararlanılan İHA lar, terörist unsurların takip edilmesi ve imhası gibi terörle mücadele alanında (Vallor, 2013) da yaygın olarak kullanılmaktadır. Mayın arama ve imha, kimyasal, biyolojik ve radyolojik tarama, sağlık malzemesi ya da askeri malzeme taşınması, diğer yer ve yer iletişim cihazlarının iletişiminde röle olarak kullanımı (Song and Huang, 2010) da İHA ların bilinen diğer askeri kullanım alanlarıdır. İHA lar geçmişte sadece kumanda edilen araçlar durumundayken günümüzde giderek kendilerine verilen görevi otonom olarak yerine getirebilen, şartlara göre karar alabilen sistemlere dönüşmektedir. Özellikle yapay zekâ kullanımı ile akıllı sistemler ortaya çıkmaya başlarken, görev yapılacak olan irtifa ve hızdan kaynaklanan sıcaklık, basınç ve ivme gibi parametrelerde insanların dayanabileceği biyolojik sınırların üzerinde görev yapabilmeleri İHA ların daha da vazgeçilmez hale geleceğini göstermektedir (Winnefeld and Kendall, 2011). Gelecekte, İHA ların daha uzun süre aralıksız havada kalabilmeleri için yeni motor, enerji ve malzeme teknolojileri üzerinde çalışmaların devam edeceği, daha az insan müdahalesi ile çalışabilen İHA lar üretilebilmesi için yazılım ve ağ teknolojilerinin İHA sistemlerine adaptasyonu işlemlerinin süreceği, havadan yakıt ikmali kabiliyeti kazanılması, hava ulaştırması ve birçok İHA nın bir arada kullanımını ifade eden çoklu İHA sistemlerinin kullanımının yaygınlaşacağı (Clapper et al., 2007) değerlendirilmektedir. 2.2 İnsansız Hava Araçlarının Bir Arada Kullanımı: Günümüzde büyük ve tek bir İHA sistemi kullanmak yerine, küçük ve daha az maliyetli birden fazla İHA nın bir arada kullanımı (çoklu İHA sistemleri) giderek daha tercih edilir bir nitelik kazanmaktadır (Şahingöz, 2014). İcra edilmesi beklenen görevlerin birçok İHA nın aynı anda görev yapmasıyla daha kısa sürede yapılabilmesi, İHA lardan biri ya da birkaçının devre dışı kalması durumunda bile görevin yapılmaya devam edilebilmesi, İHA sayısındaki artış ile orantılı olarak ölçeklenebilirliğin artırılabilmesi, özellikle askeri uygulamalarda ön plana çıkan radarda bırakılan izin küçük olması gibi kolaylıklar sağlamasından dolayı (Bekmezci et al., 2013) birçok yeni uygulama alanında İHA lardan yararlanılabildiği görülmektedir. Ancak, birden çok İHA nın aynı görevde bir arada kullanmanın getireceği birçok avantajın yanında, çözüme kavuşturulması gereken birçok sorunun ve gereksinimin de ortaya çıktığı görülmektedir. Bu ihtiyaçların en başta geleni ise iletişimin sürekli ve etkin olarak sağlanabileceği bir ağ ihtiyacıdır. Birden çok İHA nın bir arada kullanıldığı İHA sistemlerinde bir uydu ya da yer istasyonu ile doğrudan, bir uydu aracılığıyla ya da hücresel istasyonlar aracılığıyla haberleşme sağlandığı durumlar günümüzde yaygın olsa da son yıllarda yeni bir mobil ağ türü olarak adlandırılmaya başlanan ve literatürde FANETs (Flying Ad-Hoc Networks) (Bekmezci et al., 2013) olarak yerini alan Uçan Tasarsız Ağlar (UTA) araştırılmayı bekleyen birçok konu ile birlikte İHA ların bir arada kullanımında karşımıza çıkmaktadır. Şekil 3 te yıldız topoloji ve tasarsız ağ mimarileri (Frew and Brown, 2009) gösterilmiştir. Yıldız topoloji ile çalışan İHA ağlarında her bir iha nın mutlaka bir altyapı sistemi ile doğrudan irtibat halinde olması zorunludur. Tasarsız ağ mimarisinde ise böyle bir zorunluluk bulunmamakta olup ağdaki sadece bazı düğümlerin altyapı ile iletişim kurması yeterli olmaktadır. Böylece görev şartlarındaki değişikliklere ayak uydurabilen daha esnek bir yapı sağlanmış olur. 602

6 Doğrudan Tasarsız Şekil-3: İHA İletişim Ağı Mimarileri 3. UÇAN TASARSIZ AĞLAR: UTA lar, İHA lar tarafından uçuş esnasında oluşturulan ve önceden belirlenen merkezi bir altyapı ve topoloji içermeyen tasarsız ağlardır (Temel and Bekmezci, 2013). HTA ların temel özelliklerini taşısalar da, kendine özgü nitelikleri ve farklı gereksinimleri gereği yeni bir ağ türü olarak ele alınmaya başlamışlardır. 3.1 UTA ların HTA lardan Farklılıkları: HTA larda genellikle belli bir alanda yürüyen ya da araç hızıyla hareket eden düğümler söz konusu iken UTA larda ise genellikle çok daha hızlı hareket eden düğümlerden söz edilmektedir. Bu yüzden hareketlilik HTA lara göre oldukça fazladır. Eğer düğümler birbirlerine göre göreceli konumlarını koruyan özel bir rota takip etmiyorlarsa ağ topolojisinin HTA lara göre çok daha fazla sayıda ve daha hızlı değişeceği öngörülebilir. HTA larda düğümler arası mesafelerin mümkün olduğunca yakın olması istenilen bir durumken UTA larda ise çarpışma olmaması ve görev alanının kapsanabilmesi için düğümler arası mesafenin uzak olması istenir. Düğümler arası iletişimde gecikme toleransı da UTA ları HTA lardan ayıran diğer bir parametredir. UTA düğümlerinin genellikle çok hızlı hareket etmeleri gönderilen verinin hedef tarafından alınmadan önce mesafe değişimlerine bağlı topoloji değişiklikleri gibi sebeplerle verinin hedefe ulaşmaması sonucu ortaya çıkabilir. Yukarıda sayılan bu farklılıklar, HTA lar için tasarlanmış yönlendirme ve ortam erişim katmanı protokollerinden kullanılan anten tipine, ağın güç gereksiniminden ağın ömrüne kadar birçok konuyu doğrudan ya da dolaylı etkilemektedir. Yüksek hareketlilikten kaynaklı hızlı topoloji değişiklikleri ve gecikme toleransı olmayan etkin iletişim ihtiyacı GPS tabanlı hassas konum belirleme teknolojilerinin UTA larda kullanımını bir gereksinim haline getirmektedir. 3.2 İHA ların Bir Arada Görev Yaptığı Senaryolarda UTA ların Kullanılmasının Avantajları: İHA ların bir arada görev yapmasının beklendiği senaryolar göz önüne alındığında, özelikle şehirleşmenin yaygın olduğu görev alanlarında binalar yer istasyonu ile doğrudan iletişimi engelleyebileceği gibi coğrafi ya da iklimsel koşullar ile yer istasyonu ile olan mesafe nedeniyle İHA lar yer istasyonu ile iletişimini sürdüremeyebilir. Her bir İHA nın bir yer istasyonu ile doğrudan haberleşme sağladığı bu tür İHA senaryolarında görevin icra edilebileceği alan söz konusu yer istasyonunun İHA ile doğrudan iletişime geçebildiği alan ile sınırlıdır. UTA senaryolarında ise İHA ların tamamı yer istasyonu ile doğrudan haberleşme 603

7 olanağını sağlamasa bile diğer İHA lar aracılığıyla iletişim sürdürülebilir. Bu durum görev icra edilen alanın genişlemesini sağlarken İHA lar için daha esnek görev ortamı sağlanmış olur (Bekmezci et al., 2013). Özellikle sabit kanatlı İHA ların uçuş dinamikleri gereği oldukça yüksek hızlarda görev yapmaları beklenirken yüksek hıza bağlı olarak görev başlangıç koşullarında çok hızlı değişim olması beklenir. Bu değişime ayak uydurabilmek için İHA ların bir yer istasyonuna bağlı kalmaksızın beraber görev yaptığı diğer İHA lar üzerinden gerekli iletişim sağlamaları görevin devamlılığı açısından oldukça büyük avantaj sağlayacaktır. Yani ağdaki sadece bazı İHA ların yer istasyonunun kapsama alanında kalmasıyla görev icra edilebilmektedir. Şekil 4 te UTA larla ölçeklenebilirliğin artırıldığı örnek bir senaryo (Eiras and Zucchi, 2015) gösterilmiştir. Doğal afetler sonrasında keşif ve arama kurtarma görevlerinde İHA ların kullanıldığı durumlarda uygun yerlerde yer istasyonu bulunması her zaman mümkün olmayabilir. Bu durumda UTA kullanımıyla hızlı ve doğru bilgi aktarımı sağlanabilir. Tasarsız ağ yapısı sayesinde ağ üzerindeki düğümlerin ağdan ayrılması durumunda ya da ağa yeni düğümler dâhil edildiği durumlarda da görev icra edilmeye devam edilebilecektir (Şahingöz, 2014). UTA ların sağladığı esnek yapı sayesinde ağdaki düğüm sayısının artırılmasına kolay ve çabuk adapte olunurken görevin icra süresinin kısaltılmasına olanak sağlanacaktır. Şekil 4 UTA lar ile Ölçeklenebilirliğin Artırılması 3.3 UTA larda Karşılaşılan Güçlükler ve Araştırılmayı Bekleyen Konular: HTA lar için geliştirilen ortam erişim ve ağ katmanı protokollerinin UTA lar üzerindeki uygunlukları üzerine henüz çok sınırlı sayıda yayın bulunmaktadır. Normalde İHA lara göre daha kısa kapsama alanlarında daha yavaş hareket eden düğümlere göre geliştirilen bilinen HTA protokollerin UTA ların görev şartlarına uygunlukları araştırılmayı beklemektedir (Akıllı vd., 2014). Sinyalin bütün yönlere homojen olarak yayıldığı her-yöne (omni-directional) antenlerde etkin iletişim mesafesi arttıkça uzaysal geri kullanım azalmaktadır (Bazan and Jaseemuddin, 2011). Yönlü antenlerde (directional antenna) ise sinyalin istenilen yöne doğru yönlendirilebilmesi mümkün olup sinyal gücünün her yöne dağılmamasıyla daha uzun bir etkin iletişim mesafesi elde edilirken uzaysal geri kullanım kısıtlanmamaktadır. Bu durum düğümler arası mesafenin fazla olması istenilen UTA lar için bir avantaj sağlarken aynı zamanda kaynak ile hedef düğüm arasında daha az düğüm atlama ve gerçek zamanlı askeri 604

8 uygulamalar için hayati olan sinyal karıştırmasına yönelik bir önlem ve daha az gecikme anlamına gelmektedir. Ancak yönlü antenlerden yararlanılabilmesi için düğümlerin konumlarının bilinmesine ihtiyaç vardır. Bu durum yön belirleme ve antenin gönderime başlaması için ilave zaman kaybı ve uygun bir yönlü ortam erişim katmanı protokolü ya da daha üst katman konum belirleme teknolojileri kullanımı anlamına gelmektedir. Şekil 5 te her-yöne antenler yerine yönlü anten kullanımı ile uzaysal geri kullanım elde edilmesi (Bazan and Jaseemuddin, 2011) gösterilmiştir. Şekil-5: Her-Yöne Antenler yerine Yönlü Anten Kullanımı ile Uzaysal Geri Kullanım Elde Edilmesi 3.4 UTA larla İlgili Yapılan Dikkat Çekici Son Çalışmalar: Temel ve Bekmezci (2015 ) tarafından UTA ların ihtiyaçlarına cevap vermeyi amaçlayan yeni bir ortam erişim katmanı protokolü geliştirtmiştir. LODMAC adı verilen bu protokol, UTA larda uçtan uca paket gecikmesinin minimum olması gerekliliğine ve yönlü antenlerin avantajlarından yararlanması amaçlanarak geliştirilip literatüre kazandırılmıştır. Rosati ve arkadaşları (2015) tarafından düğümlerin yüksek hareketliliğine uyum sağlanabilmesi için OLSR protokolü üzerine modifikasyon yaparak GPS konum bilgisi ile birleştiren yeni bir protokol oluşturulmuştur (Predictive OLSR). Geliştirilen testbed üzerinde yapılan test sonuçlarına göre yeni protokolün geleneksel OLSR protokolünden daha iyi sonuçlar verdiği belirtilmiştir. 4. SONUÇ: İHA ların tek olarak kullanılmasının yerine birçok İHA nın bir arada kullanılmasıyla birtakım kazanımlar elde edilebilmektedir. Özellikle askeri uygulamaların önayak olduğu İHA teknolojisinin gelişimi giderek çoklu İHA sistemlerine doğru kaymaktadır. UTA lar da İHA ların bir arada kullanımında, yeni koşullara uyum sağlayabilecek esnek yapısı sayesinde özellikle son yıllarda dikkat çekmeye başlamıştır. Gelecekte özellikle İHA ların görev koşullarına uygun ortam erişim katmanı ve ağ katmanı protokollerinin geliştirilmesiyle ve yönlü antenlerin İHA larda kullanımıyla UTA uygulamalarının daha da yaygınlaşması beklenmektedir. 605

9 KAYNAKÇA: Akıllı, Nihat, Temel, Şamil, Toker, Levent (2014), Yönlendirme Protokolü İhtiyaçları Açısından Uçan Tasarsız Ağlar (FANETs), XIX. Türkiye'de İnternet Konferansı, sf Akyürek, Salih, Yılmaz, Mehmet Ali, Taşkıran Mustafa (2012), İnsansız Hava Araçları: Muhabere Alanında ve Terörle Mücadelede Devrimsel Dönüşüm Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi, Rapor No: 53. Bazan, O., Jaseemuddin, M. (2012), A Survey On MAC Protocols for Wireless Ad hoc Networks with Beamforming Antennas, Communications Surveys & Tutorials, vol.14, no.2, pp Bekmezci, İlker, Şahingoz, Ö. Koray, Temel, Şamil (2013), Flying Ad hoc Networks (FANETs): A survey, Ad Hoc Networks, Vol.11, No.3, pp Cho, A.; Kim, J.; Lee, S.; Kee, C., (2011), Wind Estimation and Airspeed Calibration Using A UAV With A Single-Antenna GPS Receiver and Pitot Tube, IEEE Trans. Aerosp. Electron. Syst., 47, pp Corson, S., Macker, J., Mobile Ad Hoc Networking (MANET): Routing Protocol Performance Issues and Evaluation Considerations, IETF, Clapper, J., Young, J., Cartwright, J., Grimes, J. (2007), Unmanned Systems Roadmap Technical Report, US Department of Defense. Cook, K.L.B. (2007), The Silent Force Multiplier: The History and Role of UAVs in Warfare, Aerospace Conference, pp Eiras F. C. S., Zucchi W. L, (2015) Development of an IEEE 1588 Simulator and Analysis of UAVs Synchronization in a FANET Environment, International Journal of Circuits, Systems and Signal Processing, Volume 9, pp Frew, Eric, Brown, Timothy (2010), "Networking Issues for Small Unmanned Aircraft Systems", Journal of Intelligent and Robotic Systems, vol.54, pp Jarnot, Charles (2011), History. (In Barnhart, Richard K.,Hottman, Stephen B.,Marshall, Douglas M. ve Shappee, Eric-Eds), Introduction to Unmanned Aircraft Systems, pp Kaplan, Zafer, Takmak, Tevfik, Dilli, Orkun (2012), İnsansız Uçuş Sistemleri, Kullanımı ve Geleceği,I. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi, sf Kök, Tamer (2012), İnsansız Hava Araçlarının Güvenli Kullanımı için Spektrum İhtiyaçlarının Belirlenmesi ile İlgili Öneriler, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Teknik Uzmanlık Tezi. Karaağaç, Cengiz (2014), Geleceğin Harekât Ortamında İHA Sistemleri: Askeri Uygulamalar & Teknoloji Gereksinimleri, STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş. Manathara, Joel, Sujit, B. and Beard, Randal (2011), Multiple UAV Coalitions for a Search and Prosecute Mission, Journal of Intelligent and Robotic Systems, 62 (1), pp Maza, Ivan, Caballero, Fernando, Capitan, Jesus, Martínez-De-Dios, J.R., Ollero Anibal (2011), Experimental Results in Multi-UAV Coordination for Disaster Management and Civil Security Applications, Journal of Intelligent and Robotics Systems, 61 (1 4), pp Rosati, S.; Kruzelecki, K.; Heitz, G.; Floreano, D.; Rimoldi, B., (2015), "Dynamic Routing for Flying Ad Hoc Networks," in Vehicular Technology, IEEE Transactions on, vol.pp, no.99, pp

10 Semsch, Eduard, Jakob, Michal, Pavlícek, Dusan and Pechoucek, Michal (2009), Autonomous UAV Surveillance in Complex Urban Environments, Web Intelligence and Intelligent Agent Technology, pp Song, Lu, Huang, Ting-lei (2010), A Summary of Key Technologies of Ad hoc Networks with UAV Node, Intelligent Computing and Integrated Systems., pp Sultanuddin, S., Hussein, Muhammed (2013), An Efficient Approach for Countering Black Hole Attack in MANETS, International Journal of Computer and Electronics Research,Volume 2, Issue 2, pp Sun, Z., Wang, P., Vuran M., Al-Rodhaan, M., Al-Dhelaan M., ve Akyıldız, Fuat (2011) BorderSense: Border Patrol Through Advanced Wireless Sensor Networks, Ad Hoc Networks, Vol. 9, no. 3, pp Şahingoz, Özgür Koray (2014),"Networking Models in Flying Ad-Hoc Networks (FANETs): Concepts and Challenges", Journal of Intelligent & Robotic Systems, vol. 74, pp Tahar, K.Nizam, Ahmad, Anuar, Akib, Mohd (2011), "UAV-Based Stereo Vision For Photogrammetric Survey in Aerial Terrain Mapping", Computer Applications and Industrial Electronics Conference, pp Temel, Şamil, Bekmezci, İlker (2013), Çoklu İnsansız Hava Araçları Arası Altyapısız Ağları (FANET) ve Yönlü Antenlerin Kullanılması, II. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi, sf Temel, Şamil, Bekmezci, İlker (2015), LODMAC: Location Oriented Directional MAC protocol for FANETs, Computer Networks, Volume 83, pp Thiels, Cornelius A., Aho, Johnathon M., Zietlow, Scott P., Jenkins, Donald H., (2015) Use of Unmanned Aerial Vehicles for Medical Product Transport, Air Medical Journal, Vol.34 IS - 2, pp To, L., Bati, A., Hilliard, D. (2009), Radar Cross-Section Measurements of Small Unmanned Air Vehicle Systems in Non-Cooperative Field Environments, 3rd European Conference on Antennas and Propagation, pp Vallor, S. (2013), "The Future of Military Virtue: Autonomous Systems and the Moral Deskilling of the Military," Cyber Conflict (CyCon) International Conference, pp Winnefeld, J.A., Kendall, F. (2011), Unmanned Systems Integrated Roadmap FY , Technical Report,US Department of Defense. Xiang, Haitao, Tian, Lei (2011), Development of a Low-Cost Agricultural Remote Sensing System Based on an Autonomous Unmanned Aerial Vehicle (UAV), Biosystems Engineering,108(2), pp

Yönlendirme Protokolü İhtiyaçları Açısından Uçan Tasarsız Ağlar (FANETs)

Yönlendirme Protokolü İhtiyaçları Açısından Uçan Tasarsız Ağlar (FANETs) Yönlendirme Protokolü İhtiyaçları Açısından Uçan Tasarsız Ağlar (FANETs) Nihat AKILLI 1, Şamil TEMEL 2, Levent TOKER 1 1 Ege Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, İzmir 2 Hava Astsubay Meslek Yüksek

Detaylı

HF TELSİZ AĞLARDA DSR TABANLI ROTALAMA UYGULAMASI

HF TELSİZ AĞLARDA DSR TABANLI ROTALAMA UYGULAMASI HF TELSİZ AĞLARDA DSR TABANLI ROTALAMA UYGULAMASI Makbule Gülçin ÖZSOY Özgür ÖZUĞUR TÜBİTAK/BİLGEM Gündem Kablosuz Tasarsız Ağlarda Rotalama Proak@f Algoritmalar Reak@f Algoritmalar HF Ağlarda Rotalama

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SANAL ARTIRILMIŞ VE AKILLI TEKNOLOJİLER (SAAT) LABORATUVARI SAAT Laboratuvarı Koordinatör: Yrd. Doç. Dr. Gazi Erkan BOSTANCI SAAT

Detaylı

Muhammet Fatih AKBAŞ, Enis KARAARSLAN, Cengiz GÜNGÖR

Muhammet Fatih AKBAŞ, Enis KARAARSLAN, Cengiz GÜNGÖR Yazılım Tanımlı Ağların Güvenliğinde Yapay Zeka Tabanlı Çözümler: Ön İnceleme Muhammet Fatih AKBAŞ, Enis KARAARSLAN, Cengiz GÜNGÖR İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Ege

Detaylı

KABLOSUZ MESH AĞLAR, YÖNLENDİRME METRİKLERİ VE PROTOKOLLERİ

KABLOSUZ MESH AĞLAR, YÖNLENDİRME METRİKLERİ VE PROTOKOLLERİ KABLOSUZ MESH AĞLAR, YÖNLENDİRME METRİKLERİ VE PROTOKOLLERİ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü İstanbul Üniversitesi ŞAFAK DURUKAN ODABAŞI İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Avcılar Kampüsü, 34320

Detaylı

AFET Yönetiminde İleri Teknoloji Kullanımı GÜZ ÇALIŞTAYI. 12-13 Kasım 2013, ANKARA, TÜRKİYE PANEL-1 11:30-13:00

AFET Yönetiminde İleri Teknoloji Kullanımı GÜZ ÇALIŞTAYI. 12-13 Kasım 2013, ANKARA, TÜRKİYE PANEL-1 11:30-13:00 AFET Yönetiminde İleri Teknoloji Kullanımı GÜZ ÇALIŞTAYI 12-13 Kasım 2013, ANKARA, TÜRKİYE PANEL-1 11:30-13:00 AFET Yönetiminde İleri Teknoloji Kullanımı PANEL BAŞKANI Doç. Dr. Dilek Funda KURTULUŞ --->

Detaylı

Kablosuz Sensör Ağlar ve Eniyileme. Tahir Emre KALAYCI. 21 Mart 2008

Kablosuz Sensör Ağlar ve Eniyileme. Tahir Emre KALAYCI. 21 Mart 2008 Kablosuz Sensör Ağlar ve Eniyileme Tahir Emre KALAYCI 21 Mart 2008 Gündem Genel Bilgi Alınan Dersler Üretilen Yayınlar Yapılması Planlanan Doktora Çalışması Kablosuz Sensör Ağlar Yapay Zeka Teknikleri

Detaylı

HF TELSĠZ AĞLARDA DSR TABANLI ROTALAMA UYGULAMASI

HF TELSĠZ AĞLARDA DSR TABANLI ROTALAMA UYGULAMASI HF TELSĠZ AĞLARDA DSR TABANLI ROTALAMA UYGULAMASI Makbule Gülçin ÖZSOY (a), Özgür ÖZUĞUR (b) (a) TUBITAK/BILGEM/G227, 06700, Ankara, mgozsoy@uekae.tubitak.gov.tr (b) TUBITAK/BILGEM/G227, 06700, Ankara,

Detaylı

Detecting Blackhole Attack on AODVbased Mobile Ad Hoc Networks by Dynamic Learning Method(2007)

Detecting Blackhole Attack on AODVbased Mobile Ad Hoc Networks by Dynamic Learning Method(2007) Detecting Blackhole Attack on AODVbased Mobile Ad Hoc Networks by Dynamic Learning Method(2007) BİL- 656 İleri Düzey Bilgisayar ve Ağ Güvenliği UĞUR MERTOĞLU 1 İÇERİK Introduction Related Works Problem

Detaylı

Doç. Dr. Cüneyt BAYILMIŞ

Doç. Dr. Cüneyt BAYILMIŞ BSM 460 KABLOSUZ ALGILAYICI AĞLAR 1 BSM 460 KABLOSUZ ALGILAYICI AĞLAR 1. Hafta NESNELERİN İNTERNETİ (Internet of Things, IoT) 2 Giriş İletişim teknolojilerinde ve mikroelektronik devrelerde yaşanan gelişmeler

Detaylı

KGİ İHS Kapsamında Anadolu Üniversitesinde Yapılan Çalışmalar

KGİ İHS Kapsamında Anadolu Üniversitesinde Yapılan Çalışmalar KGİ İHS Kapsamında Anadolu Üniversitesinde Yapılan Çalışmalar Zafer ÖZNALBANT 1, Tansu FİLİK 2, Ömer Nezih GEREK 2 IX. UHUM, 6 Mayıs 2017, Ankara 1 Anadolu Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi

Detaylı

Ad-Hoc Wireless Networks

Ad-Hoc Wireless Networks Ad-Hoc Wireless Networks Gökhan AKIN 1098105206 Trakya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Doktora Öğrencisi Giriş Ad Hoc, «geçici» anlamına gelen Latince kökenli bir kelimedir. Oluşan özel veya acil

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ A ÖĞRENCİ İŞLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI

ANKARA ÜNİVERSİTESİ A ÖĞRENCİ İŞLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI PROGRAM ADI : BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ (İNGİLİZCE) 1.SINIF /1.YARIYIL* 1 COM101 COMPUTER PROGRAMMING I - - 4 2 6 5 9 2 COM113 INTRODUCTION TO COMPUTER SCIENCE - - 3 0 3 3 5 3 PHY0101 PHYSICS I - - 3 0 3

Detaylı

AFET VE ACİL DURUMLARDA EMNİYET HAVACILIK

AFET VE ACİL DURUMLARDA EMNİYET HAVACILIK AFET VE ACİL DURUMLARDA EMNİYET HAVACILIK İÇERİK 1- EMNİYET HAVACILIK DAİRE BAŞKANLIĞI 2- HAVA ARAÇLARININ TABİİ AFETLERDEKİ ROLÜ 3- EMNİYET HAVA ARAÇLARININ TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ POLİS HAVACILIK 1940-

Detaylı

Çekişme Temelli Ortam Erişimi Algoritmaları Dilim Atama İhtimalleri Karşılaştırması

Çekişme Temelli Ortam Erişimi Algoritmaları Dilim Atama İhtimalleri Karşılaştırması Çekişme Temelli Ortam Erişimi Algoritmaları Dilim Atama İhtimalleri Karşılaştırması Hasan Ferit Enişer İlker Demirkol Boğaziçi Üniversitesi / Türkiye Univ. Politecnica de Catalunya / İspanya 1. MOTİVASYON

Detaylı

Telsiz Duyarga Ağlarında Bir Çoklu Nesne Takip Senaryosu Benzetimi

Telsiz Duyarga Ağlarında Bir Çoklu Nesne Takip Senaryosu Benzetimi Telsiz Duyarga Ağlarında Bir Çoklu Nesne Takip Senaryosu Benzetimi Fatih MERT (1), Can Samed KAŞIKCI (2), İlker KORKMAZ (3) (1, 2) İzmir Ekonomi Üniversitesi, Yazılım Mühendisliği Bölümü (3) İzmir Ekonomi

Detaylı

PİLOTAJ BÖLÜMÜ DERS MÜFREDATI

PİLOTAJ BÖLÜMÜ DERS MÜFREDATI PİLOTAJ BÖLÜMÜ DERS MÜFREDATI BİRİNCİ YARIYIL ATA 103 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I Principles of Atatürk and History of the Rev I 2 0 0 2 ENG 105 Akademik Sunum Becerileri Academic Presentation

Detaylı

Farklı Mobil Platformlar Üzerinde Servis Tabanlı Mimari(SOA) Yaklaşımı: Elektronik Uçuş Çantası Vaka Çalışması

Farklı Mobil Platformlar Üzerinde Servis Tabanlı Mimari(SOA) Yaklaşımı: Elektronik Uçuş Çantası Vaka Çalışması Farklı Mobil Platformlar Üzerinde Servis Tabanlı Mimari(SOA) Yaklaşımı: Elektronik Uçuş Çantası Vaka Çalışması Emre Barış Aksu, STM A.Ş eaksu@stm.com.tr Cem Gündüz, STM A.Ş cgunduz@stm.com.tr Emrah Ayanoğlu,

Detaylı

HAVA ULAŞTIRMA FAKÜLTESİ PİLOTAJ BÖLÜMÜ DERS MÜFREDATI

HAVA ULAŞTIRMA FAKÜLTESİ PİLOTAJ BÖLÜMÜ DERS MÜFREDATI HAVA ULAŞTIRMA FAKÜLTESİ PİLOTAJ BÖLÜMÜ DERS MÜFREDATI BİRİNCİ YARIYIL 1 1 ATA 103 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I Principles of Atatürk and History of the Rev I 2 0 0 2 1 1 ENG 105 Akademik Sunum

Detaylı

Örgü Ağlar (Mesh Networks)

Örgü Ağlar (Mesh Networks) Örgü Ağlar (Mesh Networks) Geniş bölgelerde veri erişiminin kablo altyapısından bağımsız olarak sağlanması için oluşturulan kablosuz Ad-Hoc ağlardır. Standart haline getirilmesi için yapılan çalışmalar,

Detaylı

Mehmet ÖNCÜ Hv.S/S.Yzb. İHA Plan Program Subayı 1/24

Mehmet ÖNCÜ Hv.S/S.Yzb. İHA Plan Program Subayı 1/24 Mehmet ÖNCÜ Hv.S/S.Yzb. İHA Plan Program Subayı 1/24 Konu İnsansız Uçak Sistemlerinde Otonomi ve Geleceğin Harekat Ortamındaki Kullanımı. 2/24 Takdim Planı * Giriş - Terminoloji - Neden İnsansız Uçak Sistemleri

Detaylı

1. DÖNEM Kodu Dersin Adı T U K. Matematik II Mathematics II (İng) Fizik I 3 2 4. Bilgisayar Programlama I (Java) Computer Programming I (Java) (İng)

1. DÖNEM Kodu Dersin Adı T U K. Matematik II Mathematics II (İng) Fizik I 3 2 4. Bilgisayar Programlama I (Java) Computer Programming I (Java) (İng) Müfredat: Mekatronik Mühendisliği lisans programından mezun olacak bir öğrencinin toplam 131 kredilik ders alması gerekmektedir. Bunların 8 kredisi öğretim dili Türkçe ve 123 kredisi öğretim dili İngilizce

Detaylı

OSPF PROTOKOLÜNÜ KULLANAN ROUTER LARIN MALİYET BİLGİSİNİN BULANIK MANTIKLA BELİRLENMESİ

OSPF PROTOKOLÜNÜ KULLANAN ROUTER LARIN MALİYET BİLGİSİNİN BULANIK MANTIKLA BELİRLENMESİ OSPF PROTOKOLÜNÜ KULLANAN ROUTER LARIN MALİYET BİLGİSİNİN BULANIK MANTIKLA BELİRLENMESİ Resul KARA Elektronik ve Bilgisayar Eğitimi Bölümü Teknik Eğitim Fakültesi Abant İzzet Baysal Üniversitesi, 81100,

Detaylı

Taarruz Helikopteri Simülatörü için İnsan Faktörleri Değerlendirmeleri

Taarruz Helikopteri Simülatörü için İnsan Faktörleri Değerlendirmeleri Taarruz Helikopteri Simülatörü için İnsan Faktörleri Değerlendirmeleri Hakan İŞÇİ TUSAŞ Entegre Helikopter Sistemleri Hava Aracı Tasarım Müdürü 26 Kasım 2010 TUSAŞ TSKGV nin Bağlı Ortaklığıdır. HİZMETE

Detaylı

Komuta Kontrol Muhabere Bilgisayar ve İstihbarat (C4I) Yüksek Lisans Eğitiminin Askeri Personel için Önemi

Komuta Kontrol Muhabere Bilgisayar ve İstihbarat (C4I) Yüksek Lisans Eğitiminin Askeri Personel için Önemi EĞİTİMDE VE EĞİTİM TEKNOLOJİLERİNDE ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR ÇALIŞTAYI Komuta Kontrol Muhabere Bilgisayar ve İstihbarat (C4I) Yüksek Lisans Eğitiminin Askeri Personel için Önemi Kadir Alpaslan Demir Dr.Müh.Kd.Bnb.

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Ayşegül ALAYBEYOĞLU

Yrd. Doç. Dr. Ayşegül ALAYBEYOĞLU Yrd. Doç. Dr. Ayşegül ALAYBEYOĞLU ÖĞRENİM DURUMU Derece Üniversite Bölüm / Program Lisans Sakarya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği 00-00 Y. Lisans Doktora Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği 00-009

Detaylı

Bulanık Mantık Tabanlı Uçak Modeli Tespiti

Bulanık Mantık Tabanlı Uçak Modeli Tespiti Bulanık Mantık Tabanlı Uçak Modeli Tespiti Hüseyin Fidan, Vildan Çınarlı, Muhammed Uysal, Kadriye Filiz Balbal, Ali Özdemir 1, Ayşegül Alaybeyoğlu 2 1 Celal Bayar Üniversitesi, Matematik Bölümü, Manisa

Detaylı

HF Tasarsız Ağlarda Rotalama. Makbule Gülçin Özsoy TUBITAK-BILGEM/G227

HF Tasarsız Ağlarda Rotalama. Makbule Gülçin Özsoy TUBITAK-BILGEM/G227 HF Tasarsız Ağlarda Rotalama Makbule Gülçin Özsoy TUBITAK-BILGEM/G227 Gündem Tasarsız Ağlar Rotalama Algoritmaları Proaktif Rotalama Algoritmaları Optimized Link State Routing Protocol (OLSR) Destination-Sequenced

Detaylı

Venatron Enterprise Security Services W: P: M:

Venatron Enterprise Security Services W:  P: M: VENATRON Enterprise Security Services Ltd. Şti. Danger is a click away. (Tehlike bir tık ötede ) sloganı ile 2011 de Siber Güvenlik sektöründe yerini alan Venatron Security güvenlik ihlallerini önlemek

Detaylı

Squad X Programı ve Geleceğin İndirilmiş Piyade Mangası

Squad X Programı ve Geleceğin İndirilmiş Piyade Mangası Squad X Programı ve Geleceğin İndirilmiş Piyade Mangası 16/03/2016 DARPA Modern askeri çatışmalar giderek artan oranda, düşman saldırılarının aynı anda birçok yönden geldiği karmaşık ve belirsiz muharebe

Detaylı

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HAREKET BİLİNÇLİ, GÜVENİLİR TASARSIZ AĞ YÖNLENDİRME PROTOKOLLERİ

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HAREKET BİLİNÇLİ, GÜVENİLİR TASARSIZ AĞ YÖNLENDİRME PROTOKOLLERİ İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HAREKET BİLİNÇLİ, GÜVENİLİR TASARSIZ AĞ YÖNLENDİRME PROTOKOLLERİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Müh. Fehime TÜFEKÇİOĞLU (504031511) Tezin Enstitüye Verildiği Tarih

Detaylı

Uzaktan Komutalı Silah Sistemleri.

Uzaktan Komutalı Silah Sistemleri. Uzaktan Komutalı Silah Sistemleri www.aselsan.com.tr UZAKTAN KOMUTALI SILAH SISTEMLERI (UKSS) ASELSAN, Uzaktan Komutalı Silah Sistemleri alanında dünyadaki lider firmalardan biridir. Kara ve deniz platformlarına

Detaylı

1. YARIYIL / SEMESTER 1 2. YARIYIL / SEMESTER 2

1. YARIYIL / SEMESTER 1 2. YARIYIL / SEMESTER 2 T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ, ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRETİM PLANI T.C. NECMETTIN ERBAKAN UNIVERSITY ENGINEERING AND ARCHITECTURE

Detaylı

SOME-Bus Mimarisi Üzerinde Mesaj Geçişi Protokolünün Başarımını Artırmaya Yönelik Bir Algoritma

SOME-Bus Mimarisi Üzerinde Mesaj Geçişi Protokolünün Başarımını Artırmaya Yönelik Bir Algoritma SOME-Bus Mimarisi Üzerinde Mesaj Geçişi Protokolünün Başarımını Artırmaya Yönelik Bir Algoritma Çiğdem İNAN, M. Fatih AKAY Çukurova Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Balcalı-ADANA İçerik Çalışmanın

Detaylı

Protocol Mimari, TCP/IP ve Internet Tabanlı Uygulamalar

Protocol Mimari, TCP/IP ve Internet Tabanlı Uygulamalar Tabanlı Uygulamalar 3. Ders Yrd. Doç. Dr. İlhami M. ORAK Protocol Mimari, TCP/IP ve Internet Tabanlı Uygulamalar İletişimi tamamıyla ortadan kaldırmak için gönderici ile alıcı arasında hiçbir ortak kural

Detaylı

Secure Routing For Mobile Ad Hoc Networks. Muhammet Serkan ÇİNAR N

Secure Routing For Mobile Ad Hoc Networks. Muhammet Serkan ÇİNAR N Secure Routing For Mobile Ad Hoc Networks Muhammet Serkan ÇİNAR N12142119 1 Ana Başlıklar Giriş Çalışmanın Amacı ve Yöntemi Varsayımlar Secure Routing Protocol Sonuç 2 Giriş Literatürde çözülmesi gereken

Detaylı

MÜFREDAT DERS LİSTESİ

MÜFREDAT DERS LİSTESİ MÜFREDAT DERS LİSTESİ MÜHENDİSLİK FAK. / BİLGİSAYAR MÜHENDİSL / 2010 BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ Müfredatı 0504101 Matematik I Calculus I 1 GÜZ 4 5 Z 0504102 Genel Fizik I General Physics I 1 GÜZ 4 4 Z 0504103

Detaylı

2009 MÜFREDATI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / HARİTA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI

2009 MÜFREDATI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / HARİTA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI 009 MÜFREDATI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / HARİTA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI SINIF: 1 DÖNEM: GÜZ Aİ 101 ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ ATATURK'S PRINCIPLES AND HISTORY FİZ 101 FİZİK PHYSICS HM 101 BİLGİSAYAR

Detaylı

Güz Dönemi Zorunlu Dersleri

Güz Dönemi Zorunlu Dersleri T.C. AKSARAY ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK ve BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI Güz Dönemi Zorunlu Dersleri EEBM 501 İleri Mühendislik Matematiği

Detaylı

YAKIN HAVA DESTEĞİ GÖREVLERİNDE İKİ YÖNLÜ VERİ AKTARIMI

YAKIN HAVA DESTEĞİ GÖREVLERİNDE İKİ YÖNLÜ VERİ AKTARIMI YAKIN HAVA DESTEĞİ GÖREVLERİNDE İKİ YÖNLÜ VERİ AKTARIMI Keşif veya gözlem imkan ve kabiliyetlerinin üstünlüğü asla tartışılmaz; bilgi güçten önce gelir ve hava, düşman faaliyetleri hakkında bilgi toplanacak

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ - EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU Ders Kodu Bim Kodu Ders Adı Türkçe Ders Adı İngilizce Dersin Dönemi T Snf Açıl.Dönem P

Detaylı

Gezgin Etmen Sistemlerinin Başarım Ölçümü: Benzetim Tekniği

Gezgin Etmen Sistemlerinin Başarım Ölçümü: Benzetim Tekniği Gezgin Etmen Sistemlerinin Başarım Ölçümü: Benzetim Tekniği Gürol Erdoğan 1, Mustafa Yıldız 1, Mehmet Erdem Türsem 2, Selahattin Kuru 1 1 Enformatik Uygulama ve Araştırma Merkezi, Işık Üniversitesi, İstanbul

Detaylı

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / HARİTA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / HARİTA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI 2016-2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / HARİTA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI SINIF: 1 DÖNEM: GÜZ Aİ 101 ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ ATATURK'S PRINCIPLES AND HISTORY 2016 2 0 2 2 Z FİZ

Detaylı

Firetide. Kablosuz İletişim Sistemleri

Firetide. Kablosuz İletişim Sistemleri Firetide Kablosuz İletişim Sistemleri 2015 1 Firetide Genel Müdürlük - Los Gatos, CA Kablosuz Mesh altyapı ve Geniş Alanlarda kablosuz iletişim uygulamaları sektöründe lider Ortak alanlarda kablosuz video

Detaylı

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ DOKTORA YETERLİK SINAVI YÖNETMELİĞİ

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ DOKTORA YETERLİK SINAVI YÖNETMELİĞİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ DOKTORA YETERLİK SINAVI YÖNETMELİĞİ Doktora Yeterlik Sınavı, başvurunun yapıldığı ve Doktora Yeterlik Komitesi nin başvuruyu onayladığı dönemdeki, dönem sonu sınavlarının

Detaylı

ALICIA Projesi ve SDT A.Ş. nin Katılımı

ALICIA Projesi ve SDT A.Ş. nin Katılımı ALICIA Projesi ve SDT A.Ş. nin Katılımı 3 Mart 2010 TÜBĐTAK Havacılık Bilgi Günü Gündem SDT A.Ş. Şirket Profili Đlgi Alanları ve Kabiliyetler Proje ve Ürünler ALICIA Projesi Genel Bilgiler Konsorsiyum

Detaylı

1st TERM Class Code Class Name T A C. Fizik I Physics I Bilgisayar Programlama I (Java) Computer Programming I (Java)

1st TERM Class Code Class Name T A C. Fizik I Physics I Bilgisayar Programlama I (Java) Computer Programming I (Java) Curriculum: Students need to take a total of 128 credits of classes to graduate from the Electrical and Electronics Engineering Undergraduate Program. With 8 credits of classes taught in Turkish and 120

Detaylı

Antalya Tıp Bilişim Kongresi Kasım Can AKSOY IT Network (CTO / STL)

Antalya Tıp Bilişim Kongresi Kasım Can AKSOY IT Network (CTO / STL) Can AKSOY IT Network (CTO / STL) can.aksoy@sisoft.com.tr SisoftHealthCare Technology Mobilite Apple iphone Apple ipad IP-Phone Tablet PC Android Windows CE Sisoft Hastane Bilgi Sistemi Sağlık bilgi sistemleri

Detaylı

Görev Unvanı Alan Üniversite Yıl Prof. Dr. Elek.-Eln Müh. Çukurova Üniversitesi Eylül 2014

Görev Unvanı Alan Üniversite Yıl Prof. Dr. Elek.-Eln Müh. Çukurova Üniversitesi Eylül 2014 ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : MUSTAFA GÖK 2. Doğum Tarihi: : 1972 3. Unvanı : Prof. Dr. 4. Öğrenim Durumu Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Elektronik Mühendisliği İstanbul Üniversitesi 1995 Yüksek Lisans Electrical

Detaylı

MUSTAFA ÇAKIR. Kişisel Bilgiler. İletişim Bilgileri. Kimlik Numarası. Doğum Tarihi 21/08/1974. İletişim Adresi

MUSTAFA ÇAKIR. Kişisel Bilgiler. İletişim Bilgileri. Kimlik Numarası. Doğum Tarihi 21/08/1974. İletişim Adresi MUSTAFA ÇAKIR Kişisel Bilgiler İletişim Bilgileri Kimlik Numarası Doğum Tarihi İletişim Adresi Telefon 20618356832 21/08/1974 KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ UMUTTEPE KAMPÜSÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ (262) 303 33 60

Detaylı

Veri İletişimi ve Bilgisayar Ağları (COMPE 436) Ders Detayları

Veri İletişimi ve Bilgisayar Ağları (COMPE 436) Ders Detayları Veri İletişimi ve Bilgisayar Ağları (COMPE 436) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Veri İletişimi ve Bilgisayar Ağları COMPE 436 Her İkisi 3

Detaylı

UAV Technologies and Applications

UAV Technologies and Applications UAV Technologies and Applications UYGU 2014 Uçak Yük. Müh. Hasan İBAÇOĞLU AES-Aero Mühendislik İTÜ-ROTAM 27 Haziran 2014 1 8 Hasan İBAÇOĞLU (Mühendislik Lideri) (hasan.ibacoglu@aes-tr.com) Lisans: 2002

Detaylı

22/03/2016. OSI and Equipment. Networking Hardware YİNELEYİCİ (REPEATER) YİNELEYİCİ (REPEATER) Yineleyici. Hub

22/03/2016. OSI and Equipment. Networking Hardware YİNELEYİCİ (REPEATER) YİNELEYİCİ (REPEATER) Yineleyici. Hub OSI and Equipment Networking Hardware Networking hardware may also be known as network equipment or computer networking devices. OSI Layer Uygulama Sunum Oturum Taşıma Ağ Veri İletim Fiziksel Equipment

Detaylı

İletişim Ağları Communication Networks

İletişim Ağları Communication Networks İletişim Ağları Communication Networks Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bu dersin sunumları, James Kurose, Keith Ross, Computer Networking: A Top-Down Approach

Detaylı

Doç.Dr. M. Mengüç Öner Işık Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü oner@isikun.edu.tr

Doç.Dr. M. Mengüç Öner Işık Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü oner@isikun.edu.tr Doç.Dr. M. Mengüç Öner Işık Üniversitesi Elektrik-Elektronik Bölümü oner@isikun.edu.tr 1. Adı Soyadı : Mustafa Mengüç ÖNER 2. Doğum Tarihi : 01.02.1977 3. Unvanı : Doçent Dr. 4. Öğrenim Durumu : ÖĞRENİM

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Büşra ÖZDENİZCİ IŞIK Üniversitesi Enformasyon Teknolojileri Bölümü

Yrd. Doç. Dr. Büşra ÖZDENİZCİ IŞIK Üniversitesi Enformasyon Teknolojileri Bölümü Yrd. Doç. Dr. Büşra ÖZDENİZCİ IŞIK Üniversitesi Enformasyon Teknolojileri Bölümü busra.ozdenizci@isikun.edu.tr 1. Adı Soyadı : Büşra Özdenizci 2. Doğum Tarihi : 1987 3. Unvanı : Yardımcı Doçent 4. Öğrenim

Detaylı

: ahabes@nny.edu.tr, asuman83@gmail.com. 2006 2013 Gazi Üniversitesi Araş. Gör. 4. Eğitim Derece Alan Üniversite Yıl

: ahabes@nny.edu.tr, asuman83@gmail.com. 2006 2013 Gazi Üniversitesi Araş. Gör. 4. Eğitim Derece Alan Üniversite Yıl Özgeçmiş - CV Yrd. Doç. Dr. Asuman SAVAŞCIHABEŞ 1. Kişisel Bilgiler Adı Soyadı Unvanı Adres :Asuman SAVAŞCIHABEŞ :Yrd.Doç.Dr. :Nuh Naci Yazgan Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği

Detaylı

1. YARIYIL / SEMESTER 1 2. YARIYIL / SEMESTER 2

1. YARIYIL / SEMESTER 1 2. YARIYIL / SEMESTER 2 T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ, ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, 2018-2019 AKADEMİK YILI ÖĞRETİM PLANI T.C. NECMETTIN ERBAKAN UNIVERSITY ENGINEERING AND ARCHITECTURE

Detaylı

Savunma Sanayii Telnolojileri Sertifika Programı

Savunma Sanayii Telnolojileri Sertifika Programı ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SÜREKLİ EĞİTİM MERKEZİ Savunma Sanayii Telnolojileri Sertifika Programı Amaç Savunma Sanayi Teknolojileri Sertifika Programı nın amaçları aşağıdaki gibidir: Türk Savunma Sanayi

Detaylı

2017 MÜFREDATI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI

2017 MÜFREDATI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI 2017 MÜFREDATI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI SINIF: 1 DÖNEM: GÜZ 200111 TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİSİ KULLANIMI USE OF FUNDAMENTAL INFORMATION TECHNOLOGY 2017 2 0 2 2

Detaylı

Computer Networks 5. Öğr. Gör. Yeşim AKTAŞ Bilgisayar Mühendisliği A.B.D.

Computer Networks 5. Öğr. Gör. Yeşim AKTAŞ Bilgisayar Mühendisliği A.B.D. Computer Networks 5 Öğr. Gör. Yeşim AKTAŞ Bilgisayar Mühendisliği A.B.D. TCP/IP Modeli TCP/IP, günümüzde en yaygın olarak kullanılan protokol takımıdır ve TCP/IP protokol yığınına (TCP/IP stack) gömülü,

Detaylı

Sensör Kullanarak Servis Araçlarının Koltuk Doluluk Durumlarının Uzaktan İzlenmesi

Sensör Kullanarak Servis Araçlarının Koltuk Doluluk Durumlarının Uzaktan İzlenmesi Sensör Kullanarak Servis Araçlarının Koltuk Doluluk Durumlarının Uzaktan İzlenmesi Emre Okumuş 1, Yusuf Furkan Mutlu 1, Şenol Zafer Erdoğan 2, Fatih Yücalar 2 Maltepe Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği

Detaylı

İNŞAAT SEKTÖRÜNDE RADYO FREKANSLI TANIMA (RFID) TEKNOLOJİSİNİN MALZEME YÖNETİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

İNŞAAT SEKTÖRÜNDE RADYO FREKANSLI TANIMA (RFID) TEKNOLOJİSİNİN MALZEME YÖNETİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ İNŞAAT SEKTÖRÜNDE RADYO FREKANSLI TANIMA (RFID) TEKNOLOJİSİNİN MALZEME YÖNETİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Radio Frequency Identification System (RFID) Facilitated Construction Materials Management (RFID-CMM)

Detaylı

Mobil Cihazlardan Web Servis Sunumu

Mobil Cihazlardan Web Servis Sunumu Mobil Cihazlardan Web Servis Sunumu Özlem Özgöbek Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2010 İnternet erişiminin yaygınlaşması ve artık mobil cihazlar üzerinden bile yüksek hızlı veri iletişimine

Detaylı

Android Telefonlarla Yol Bozukluklarının Takibi: Kitle Kaynaklı Alternatif Çözüm

Android Telefonlarla Yol Bozukluklarının Takibi: Kitle Kaynaklı Alternatif Çözüm Galatasaray Üniversitesi Android Telefonlarla Yol Bozukluklarının Takibi: Kitle Kaynaklı Alternatif Çözüm Mustafa Tekeli, Özlem Durmaz İncel İçerik Giriş Literatür Özeti Sistem Mimarisi / Metodoloji Öncül

Detaylı

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ İLE AFET VE ACİL DURUM YÖNETİM BİLGİ SİSTEMLERİ

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ İLE AFET VE ACİL DURUM YÖNETİM BİLGİ SİSTEMLERİ 295 COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ İLE AFET VE ACİL DURUM YÖNETİM BİLGİ SİSTEMLERİ H.Banu Ilter 1, İbrahim Özkeser 2 SUMMARY Information Technologies offers effective solutions on before, during and after disaster

Detaylı

F U E L S İ S. www.fuelsis.com.tr MOBİL İSTASYONLAR FUELSİS. Akaryakıt Otomasyon LPG CNG

F U E L S İ S. www.fuelsis.com.tr MOBİL İSTASYONLAR FUELSİS. Akaryakıt Otomasyon LPG CNG F U E L S İ S MOBİL İSTASYONLAR Akaryakıt Otomasyon LPG CNG FUELSİS Daha Fazla Teknoloji "Akaryakıt Dünyasını teknoloji ile buluşturmak" misyonuyla yola çıkan Fuelsis kurucu ekibi, sektördeki tecrübe ve

Detaylı

Drone ve Kara Tehditlerine Karşı Retinar Radar Sistemi

Drone ve Kara Tehditlerine Karşı Retinar Radar Sistemi Türkiye nin Teknoloji Geliştirme Merkezi METEKSAN SAVUNMA SANAYİİ A.Ş. Drone ve Kara Tehditlerine Karşı Retinar Radar Sistemi METEKSAN SAVUNMA SANAYİİ A.Ş. Türkiye nin Teknoloji Geliştirme Merkezi Retinar

Detaylı

BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER

BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER Yazılımı ve Genel Özellikleri Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ Kablosuz Ağların Modellemesi ve Analizi 1 OPNET OPNET Modeler, iletişim sistemleri ve

Detaylı

KITASINDA ETKİN BÖLGESİNDE LİDER ÖNSÖZ

KITASINDA ETKİN BÖLGESİNDE LİDER ÖNSÖZ HAVA KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI VİZYON 2035 KITASINDA ETKİN BÖLGESİNDE LİDER ÖNSÖZ Vizyon-2035 Dokümanı, Hv.K.K.lığının geleceğe yönelik hedeflerini belirlemek amacıyla; Dünya ve Türkiye de güvenlik anlayışındaki

Detaylı

NETWORK BÖLÜM-4 AĞ TOPOLOJİLERİ. Öğr. Gör. MEHMET CAN HANAYLI CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ AKHİSAR MESLEK YÜKSEKOKULU

NETWORK BÖLÜM-4 AĞ TOPOLOJİLERİ. Öğr. Gör. MEHMET CAN HANAYLI CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ AKHİSAR MESLEK YÜKSEKOKULU NETWORK BÖLÜM-4 AĞ TOPOLOJİLERİ CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ AKHİSAR MESLEK YÜKSEKOKULU Öğr. Gör. MEHMET CAN HANAYLI Topoloji nedir? Kelime anlamı itibarı ile yerleşim planı demektir. Bir ağdaki bilgisayarların

Detaylı

1. YARIYIL / SEMESTER 1

1. YARIYIL / SEMESTER 1 T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ, MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRETİM PLANI T.C. NECMETTIN ERBAKAN UNIVERSITY ENGINEERING AND ARCHITECTURE

Detaylı

Martin. Telekom. Hakkımızda. Genis band uydu bag lantı hizmetleri ile birlikte uçtan uca katma deg erli telekom çözümleri sag lamaktadır.

Martin. Telekom. Hakkımızda. Genis band uydu bag lantı hizmetleri ile birlikte uçtan uca katma deg erli telekom çözümleri sag lamaktadır. Hakkımızda C Tech Bilisim Martin Telekom SVS Telekom Genis band uydu bag lantı hizmetleri ile birlikte uçtan uca katma deg erli telekom çözümleri sag lamaktadır. Afet Durumunda Haberleşme İhtiyaçları Bilgi

Detaylı

2016 YILI AKADEMİK TEŞVİK BAŞVURUSU FAALİYET TÜRÜ HAM PUAN NET PUAN PROJE ARAŞTIRMA 0 0 YAYIN

2016 YILI AKADEMİK TEŞVİK BAŞVURUSU FAALİYET TÜRÜ HAM PUAN NET PUAN PROJE ARAŞTIRMA 0 0 YAYIN ALİ ÖZGÜN OK DOÇENT YILI AKADEMİK TEŞVİK BAŞVURUSU NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ/MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ/JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ/JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ MÜHENDİSLİĞİ

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ A ÖĞRENCİ İŞLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI

ANKARA ÜNİVERSİTESİ A ÖĞRENCİ İŞLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI Dersin ön koşulu var mı? ***** İntibak Dersi mi? **** TOPLAM SAAT ** AKTS Kredisi ** ANKARA ÜNİVERSİTESİ A PROGRAM ADI : BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ (İNGİLİZCE).SINIF /.YARIYIL* ANADAL EĞİTİM PROGRAMI ZORUNLU

Detaylı

Yüz Tanımaya Dayalı Uygulamalar. (Özet)

Yüz Tanımaya Dayalı Uygulamalar. (Özet) 4 Yüz Tanımaya Dayalı Uygulamalar (Özet) Günümüzde, teknolojinin gelişmesi ile yüz tanımaya dayalı bir çok yöntem artık uygulama alanı bulabilmekte ve gittikçe de önem kazanmaktadır. Bir çok farklı uygulama

Detaylı

Veri İletişimi, Veri Ağları ve İnternet

Veri İletişimi, Veri Ağları ve İnternet Veri İletişimi, Veri Ağları ve İnternet 2. Ders Yrd. Doç. Dr. İlhami M. ORAK Veri İletişimi Nedir? Haberleşmenin temel problemi bir noktadan gönderilen mesajın diğer noktada aynı veya aynıya yakın bir

Detaylı

ELEKTRİK ELEKTRONİK SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ

ELEKTRİK ELEKTRONİK SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ELEKTRİK ELEKTRONİK SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ HAKKIMIZDA 2012 ELECREATE 2010 Misyonumuz: Yeni teknolojiler ile yüksek katma değerli, kullanıcı memnuniyetini ön planda tutan ürün ve hizmetler sunarak

Detaylı

Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı

Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı İlk bilgisayarlar 1960'lı yılların başında kullanılmaya başlanmıştır. Mainframe olarak adlandırılan bu bilgisayar çok büyük dosya dolapları gibi araçlardır. Zaman içerisinde mainframe'ler geliştirildi.

Detaylı

BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN PRENSİPLERİ

BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN PRENSİPLERİ BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN PRENSİPLERİ Derleyen: Prof. Dr. Güngör BAL Bölüm 6 Telekomünikasyon ve Ağlar Prensipler ve Öğrenme Hedefleri Etkin haberleşme, organizasyonların başarıları için önemlidir Haberleşme

Detaylı

Uzaktan Komutalı Silah Sistemleri.

Uzaktan Komutalı Silah Sistemleri. Uzaktan Komutalı Silah Sistemleri www.aselsan.com.tr Uzaktan Komutalı Silah Sistemleri (UKSS) ASELSAN, Uzaktan Komutalı Silah Sistemleri alanında dünyadaki lider firmalardan biridir. Kara ve deniz platformlarına

Detaylı

Dağıtık Ortak Hafızalı Çoklu Mikroişlemcilere Sahip Optik Tabanlı Mimari Üzerinde Dizin Protokollerinin Başarım Çözümlemesi

Dağıtık Ortak Hafızalı Çoklu Mikroişlemcilere Sahip Optik Tabanlı Mimari Üzerinde Dizin Protokollerinin Başarım Çözümlemesi Dağıtık Ortak Hafızalı Çoklu Mikroişlemcilere Sahip Optik Tabanlı Mimari Üzerinde Dizin Protokollerinin Başarım Çözümlemesi İpek ABASIKELEŞ, M.Fatih AKAY Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Çukurova Üniversitesi

Detaylı

Çözümleri KONTROL MERKEZİ. İSBAK A.Ş., İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştirakidir.

Çözümleri KONTROL MERKEZİ. İSBAK A.Ş., İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştirakidir. Çözümleri KONTROL MERKEZİ İSBAK A.Ş., İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştirakidir. Trafik Kontrol Merkezi (TKM) Trafik Kontrol Merkezi; kentlerin her gün artan ulaşım problemlerinin çözümünde önemli bir

Detaylı

THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS. by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003

THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS. by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003 THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003 Submitted to the Kandilli Observatory and Earthquake Research Institute in partial fulfillment

Detaylı

Uydu Haberleşme Sistem Çözümleri.

Uydu Haberleşme Sistem Çözümleri. Uydu Haberleşme Sistem Çözümleri www.aselsan.com.tr ÖZELLIKLER Uydu kapsama alanında X Bant, Ku Bant ya da Ka Bantta haberleşme imkânı Her türlü platforma uygun sistem çözümleri: Kara, Deniz, Hava Otomatik

Detaylı

Siber Savunma. SG 507Siber Savaşlar Güz 2014 Yrd. Doç. Dr. Ferhat Dikbıyık

Siber Savunma. SG 507Siber Savaşlar Güz 2014 Yrd. Doç. Dr. Ferhat Dikbıyık Siber Savunma SG 507Siber Savaşlar Güz 2014 Siber Savunma Siber Caydırıcılık genel anlamda problemli olduğundan etkisi düşük olabilir. Bu durumda bir devletin kendisini siber tehditlere karşı savunabilmesi

Detaylı

Yazılım Tanımlı Ağlar Ders 2 Kontrol ve Veri Düzlemlerinin Ayrılması. Mehmet Demirci

Yazılım Tanımlı Ağlar Ders 2 Kontrol ve Veri Düzlemlerinin Ayrılması. Mehmet Demirci Yazılım Tanımlı Ağlar Ders 2 Kontrol ve Veri Düzlemlerinin Ayrılması Mehmet Demirci 1 Kontrol ve Veri Düzlemleri Nedir? Kontrol düzlemi: Yönlendirme kurallarını belirleyen mantık Yönlendirme protokolleri,

Detaylı

ULUSLARARASI SCI / SCI-Expanded KAPSAMINDAKİ DERGİLERDEKİ MAKALELER. Yayın NO. Yazarlar Başlık Dergi Adı Yıl

ULUSLARARASI SCI / SCI-Expanded KAPSAMINDAKİ DERGİLERDEKİ MAKALELER. Yayın NO. Yazarlar Başlık Dergi Adı Yıl ULUSLARARASI SCI / SCI-Expanded KAPSAMINDAKİ DERGİLERDEKİ MAKALELER Yazarlar Başlık Dergi Adı Yıl Barbaros Preveze, Aysel Şafak 2 Barbaros Preveze Effects of Routing Algorithms on Novel Throughput Improvement

Detaylı

SINIFINDA RAKİPSİZ. ejderyalcin.com.tr

SINIFINDA RAKİPSİZ. ejderyalcin.com.tr SINIFINDA RAKİPSİZ Ankara Organize Sanayi Bölgesi Avrupa Hun Caddesi No: 6 06935 Sincan ANKARA / TÜRKİYE t:+90.312.267 05 30 f:+90.312.267 01 55 www.nurolmakina.com.tr NurolMakina ejderyalcin.com.tr OPERASYONEL

Detaylı

DRONMARKET. Türkiye nin Drone Teknolojileri Sitesi.

DRONMARKET. Türkiye nin Drone Teknolojileri Sitesi. DRONMARKET Türkiye nin Drone Teknolojileri Sitesi www.dronmarket.com 1 - Drone nedir? 2 - Tarım Çözümleri 3 - Termal Uygulamalar 4-3D Haritalama 5 - Güvenlik Çözümleri 6 - Afet ve Arama Kurtarma 7 - Fotoğrafçılık

Detaylı

AĞ SĠSTEMLERĠ. Öğr. Gör. Durmuş KOÇ

AĞ SĠSTEMLERĠ. Öğr. Gör. Durmuş KOÇ AĞ SĠSTEMLERĠ Öğr. Gör. Durmuş KOÇ Ağ Ġletişimi Bilgi ve iletişim, bilgi paylaşımının giderek önem kazandığı dijital dünyanın önemli kavramları arasındadır. Bilginin farklı kaynaklar arasında transferi,

Detaylı

FLIGHT TRAINING DEPARTMENT UNDERGRADUATE COURSE PROGRAM

FLIGHT TRAINING DEPARTMENT UNDERGRADUATE COURSE PROGRAM FLIGHT TRAINING DEPARTMENT UNDERGRADUATE COURSE PROGRAM FIRST SEMESTER ATA 101 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I Principles of Atatürk and History of the Revolution I 2.00 0.00 2.00 2.00 COM 121 Bilgisayar

Detaylı

LAPİS Havacılık ve Elektrikli Araç Teknolojileri Ltd.Şti.

LAPİS Havacılık ve Elektrikli Araç Teknolojileri Ltd.Şti. LAPİS Havacılık ve Elektrikli Araç Teknolojileri Ltd.Şti. www.lapisteknoloji.com info@lapisteknoloji.com LAPİS Havacılık Lapis Havacılık ve Elektrikli Araç Teknolojileri Limited Şirketi, alanlarında uzman

Detaylı

Sektör Envanter Sistemi

Sektör Envanter Sistemi Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürlüğü Sektör Envanter Sistemi 1. Sisteme Giriş ve Web Adresi Sisteme; http://sektor.hutgm.gov.tr/ adresinden veya http://www.hutgm.gov.tr/ adresindeki Sektör Envanteri

Detaylı

Şifrebilimde Yapay Sinir Ağları

Şifrebilimde Yapay Sinir Ağları Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Şifrebilimde Yapay Sinir Ağları BİM345 Yapay Sinir Ağları İlker Kalaycı Mayıs,2008 Gündem Şifrebilim Şifrebilim nedir Şifreleme Şifre Çözme Klasik Şifreleme

Detaylı

SEYRÜSEFER VE YARDIMCILARI

SEYRÜSEFER VE YARDIMCILARI SEYRÜSEFER VE YARDIMCILARI Hava ulaşım ve taşımacılığının güvenli bir şekilde yapılabilmesi için uçuş yolları boyunca belirli yerlerde ve havaalanlarında bulunan Seyrüsefer Yardımcı Cihazlarının uçaklara

Detaylı

Bilgisayar Mühendisliği

Bilgisayar Mühendisliği Bilgisayar Mühendisliği Bülent Ecevit Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü http://bilgisayar.beun.edu.tr İçerik Zonguldak Tanıtımı Üniversite Tanıtımı Mühendis Kimdir? Mühendisin Sorusu Bilgisayar

Detaylı

MİLKAR-3A2 V/UHF Karıştırma Sistemi.

MİLKAR-3A2 V/UHF Karıştırma Sistemi. MİLKAR-3A2 V/UHF Karıştırma Sistemi www.aselsan.com.tr MİLKAR-3A2 V/UHF Karıştırma Sistemi MİLKAR-3A2 V/UHF Karıştırma Sistemi, farklı platformlarda V/UHF frekans bandında haberleşme yapan hedef muhabere

Detaylı