ICS TÜRK STANDARDI TS 12820/Mart 2002

Transkript

1 Ön söz Bu standard, Türk Standardlarõ Enstitüsü nün Petrol Hazõrlõk Grubu nca hazõrlanmõş ve TSE Teknik Kurulu nun 22 Mart 2002 tarihli toplantõsõnda kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir. Bu standardõn hazõrlanmasõnda, milli ihtiyaç ve imkanlarõmõz ön planda olmak üzere, milletlerarasõ standardlar ve ekonomik ilişkilerimiz bulunan yabancõ ülkelerin standardlarõndaki esaslar da gözönünde bulundurularak; yarar görülen hallerde, olabilen yakõnlõk ve benzerliklerin sağlanmasõna ve bu esaslarõn, ülkemiz şartlarõ ile bağdaştõrõlmasõna çalõşõlmõştõr. Bu standard son şeklini almadan önce; bilimsel kuruluşlar, üretici/imalatçõ ve tüketici durumundaki konunun ilgilileri ile gerekli işbirliği yapõlmõş ve alõnan görüşlere göre olgunlaştõrõlmõştõr.

2 İçindekiler 0 Konu, tarif, kapsam Konu Tarifler Akaryakõt istasyonu İdari ve yardõmcõ bina(lar) Özel akaryakõt istasyonu Akaryakõt kabõ Bodrum kat Yetkili mercii Yer üstü depolama tankõ Yer altõ depolama tankõ Dökme ürün tesisi veya terminali Kapalõ kap Baş üstü tip dispenser Ateşe dayanõklõ tank Etiketli (işaretli) Tescilli Taşõnabilir tank Buhar kazanma sistemi Buhar işleme sistemi Buhar işleme teçhizatõ Havalandõrma Çift cidarlõ tank Self - servis akaryakõt istasyonu Bölge Bölge Bölge Emniyetli bölge Yanõcõ sõvõ Sõnõf II sõvõlar Sõnõf IIIA sõvõlar Sõnõf IIIB sõvõlar Parlayõcõ sõvõ Sõnõf IA sõvõlar Sõnõf IB sõvõlar Sõnõf IC sõvõlar Kapsam Genel kurallar Depolama Yer altõ tanklarõnda depolama Tank konumu Gömme derinliği ve örtü... 4 Çizelge 1 - Asgari emniyet mesafeleri... 5 Ölçüler metredir Dõş korozyondan koruma Yer altõ tanklarõnõn geçici veya daimî olarak devre dõşõ bõrakõlmasõ Tanklarõn geçici olarak devre dõşõ bõrakõlmasõ Tanklarõn daimî olarak kullanõmdan çõkarõlmasõ Yer altõ tanklarõnõn yerlerinden çõkarõlmasõ Yerlerinden çõkarõlan tanklarõn muhafazasõ Tanklarõn kullanõlamayacak hale getirilmesi Dokümanlar Yer altõ tanklarõnõn tekrar kullanõlmasõ Yer altõ tanklarõ için havalandõrma sistemleri Sõnõf I yakõtlarõn depolandõğõ yer altõ tanklarõ için havalandõrma sisteminin yeri ve şekli Havalandõrma kapasitesi Sõnõf II veya Sõnõf IIIA yakõtlar için havalandõrma sisteminin yeri ve şekli... 8

3 Çizelge 2 - Havalandõrma borusu çaplarõ Yer altõ tanklarõnda havalandõrma girişi haricindeki açõklõklar Yer üstü tanklarõnda depolama Tank konumu ve kapasitesi Sõzõntõnõn önlenmesi Çizelge 3 - Asgari emniyet mesafeleri (özel akaryakõt istasyonlarõ için) Ölçüler metredir Sõzõntõnõn uzakta toplanmasõ Bent yapma suretiyle sõzõntõnõn tanklarõn etrafõnda toplanmasõ Tank koruyucu yapõlar Yangõna dayanõklõ tanklar Boru tesisatõnõn döşenmesi ve yardõmcõ teçhizat Fizikî koruma Korozyondan koruma Tank doldurma işlemleri Borular, vanalar, bağlantõ elemanlarõ Genel Destekler Konum Tesis etme sonrasõ deneme Borularõn işaretlenmesi Aşõrõ basõnçtan koruma Düşük erime noktalõ malzemeler Dispenser (yakõt verme) sistemi Dispenserlerin konumu ve acil durum güç kesme tertibatõ Dispenserler Pompasõ üzerinde olmayan sistemler Buhar tutma sistemleri Buhar işleme sistemleri Çukurlar, zemin seviyesinin altõnda ve kõsmen altõnda olan çalõşma alanlarõ Elektrik aksamõ Genel Koruma bölgelerindeki tesisat Isõ üreten cihazlar (õsõtma cihazlarõ) İşletme şartlarõ Yakõt tabancalarõ Taşõnabilir kaplara yakõt doldurma Yakõt alõmõna refakat veya nezaret Yakõt alõmõna nezaret edilen self-servis istasyonlar Yakõt alõmõna nezaret edilmeyen self-servis istasyonlar Drenaj ve atõklarõn bertaraf edilmesi Ateş kaynaklarõ Yangõn kontrolü İşaretleme İlave kurallar Ek A (Bilgi için) Akaryakõt istasyonlarõnda bulunan tipik parlayõcõ ve yanõcõ sõvõlar

4 Akaryakõt istasyonlarõ - Emniyet kurallarõ 0 Konu, tarif, kapsam 0.1 Konu Bu standard, akaryakõt satõş veya akaryakõt satõş ve servis istasyonlarõ ile ilgili emniyet kurallarõna dairdir. 0.2 Tarifler Bu standardõn amacõ bakõmõndan aşağõdaki tarifler geçerlidir Akaryakõt istasyonu Akaryakõt istasyonu, motorlu araç yakõtõ olarak kullanõlan sõvõlarõn depolandõğõ ve bu sõvõlarõn sabit olarak tesis edilmiş cihazlarla motorlu kara yolu araçlarõnõn yakõt depolarõna veya yakõt kaplarõna doldurulduğu ve/veya oto lastiği, akümülatör ve bazõ diğer ihtiyaçlarla ilgili satõş ve servis hizmetlerinin verildiği yerdir. Akaryakõt istasyonunda, yõkama-yağlama ve araç muayenesi hizmetlerinin verildiği, ayar ve fren sistemi tamiratlarõ gibi küçük tamiratlarõn yapõldõğõ bina veya bina kõsõmlarõ da bulunabilir. Büyük ölçekli tamiratlar, boya ve kaporta işleri bu tarifin dõşõndadõr İdari ve yardõmcõ bina(lar) İdari ve yardõmcõ binalar, istasyonun idari, sosyal ve belirli bir kõsõm ticari faaliyetlerinin yürütüldüğü, istasyona ait makina ve ekipmanõn bakõmlarõnõn yapõldõğõ, istasyonun ihtiyacõ olan elektrik, basõnçlõ hava ve su temin ünitelerinin bulunduğu yapõlardõr. Bu tarife, nispeten uzun süreli hizmetlerin verildiği otel, motel, lokanta, çay-kahve-meşrubat salonu, kuaför, konaklama bölümü vb. gibi umuma açõk yerler dahil değildir Özel akaryakõt istasyonu Özel akaryakõt istasyonu, ticarî ve endüstriyel faaliyetlerin yapõldõğõ kamuya açõk olmayan yerlerde, faaliyetler kapsamõnda kullanõlan firma motorlu araçlarõna veya anlaşmalõ motorlu araçlara vermek üzere yakõtlarõn depolandõğõ ve bu araçlarõn yakõt depolarõna doldurulduğu akaryakõt istasyonudur Akaryakõt kabõ Akaryakõt kabõ, herhangi bir akaryakõt çeşidini taşõmak veya depolamak amacõyla kullanõlan 250 litre veya daha küçük hacime sahip, metalden yapõlmõş ve ağzõ sõvõ ve gaz sõzdõrmaz şekilde kapatõlabilen kaptõr Bodrum kat Bodrum kat, herhangi bir bina veya yapõnõn, yüksekliğinin yarõsõ veya daha fazlasõ zemin seviyesinin altõnda olan ve bu yüzden yanõcõ buharlarõn birikip patlama ihtimalinin olduğu ve bir yangõn durumunda müdahalenin çok güç olduğu katõdõr Yetkili mercii Yetkili mercii, cihazlarõ, tesisi veya bir metodu onaylama veya reddetme yetkisine sahip kurum, büro veya kişidir Yer üstü depolama tankõ Yer üstü depolama tankõ, sabit tesislerde kullanõlmasõ amaçlanmõş ve bunun için tescil edilmiş, üzerine dolgu yapõlmadan kullanõlan, zemin seviyesinin üstünde veya altõnda olabilen ve onayõ alõnan veya tescil edilmiş olduğu amaç için kullanõlan tanktõr. Onay ile kastedilen, yetkili merciinin kabulüdür Yer altõ depolama tankõ Yer altõ depolama tankõ, sabit tesislerde kullanõlmasõ amaçlanmõş ve bunun için tescil edilmiş, üzerine dolgu yapõlarak, onayõ alõnmõş veya tescil edilmiş olduğu amaç için kullanõlan, zemin seviyesinin altõndaki tanktõr. Onay ile kastedilen, yetkili merciinin kabulüdür 1

5 0.2.9 Dökme ürün tesisi veya terminali Dökme ürün tesisi veya terminali, sõvõlarõn deniz tankerleriyle, boru hatlarõyla, kara yolu tankerleriyle veya çekme tankerler gibi vasõtalarla getirildiği ve bu sõvõlarõn deniz tankerleri, boru hatlarõ, kara yolu tankerleri, taşõnabilir tank ve benzeri vasõtalara veya kaplarla dağõtõlmak üzere dökme olarak depolandõğõ veya karõştõrõldõğõ yerdir Kapalõ kap Kapalõ kap, normal sõcaklõklarda içerisinden sõvõ ve/veya buhar kaçamayacak şekilde bir kapak veya benzer vasõtayla sõzdõrmazlõğõ sağlanmõş kaptõr Baş üstü tip dispenser Baş üstü tip dispenser, bir veya birbiriyle bağlantõlõ olarak kullanõlmak üzere birden fazla bağõmsõz birimden oluşan, tipik olarak servis istasyonunun sundurmalõ kõsmõnda, yakõt verme yerinin yukarõsõna tesis edilen ve makaralõ bir hortum tertibatõ olan dispenserdir Ateşe dayanõklõ tank Ateşe dayanõklõ tank, yüksek şiddette sõvõ havuz yangõnõna maruz kaldõğõnda ateşe karşõ koruma sağlayan, tescil edilmiş yer üstü tankõdõr Etiketli (işaretli) Etiketli, üretim aşamasõnda belirli aralõklarla muayene etmek suretiyle ürün değerlendirmesini yapan yetkili mercii tarafõndan kabul gören bir kuruluşça üzerine bir etiket, sembol veya tanõtõcõ işaret yerleştirilmiş veya üzerinde işaret olduğunda imalâtçõnõn ürünün uygun standardlara veya istenen performansa uygun olduğunu beyan etmiş sayõldõğõ, teçhizat veya malzemedir Tescilli Tescilli, düzenli aralõklarla tescil edilen teçhizat ve malzemenin üretimini kontrol etmek veya hizmetleri değerlendirmek suretiyle ürün ve hizmetlerin değerlendirmesini yapan, tescil ettiği teçhizat, malzeme veya hizmetin belirli standardlara veya deneyerek belirli bir amaca uygun olduğunu beyan eden, yetkili mercii tarafõndan kabul gören bir organizasyon tarafõndan yayõnlanan listede yer alan teçhizat, malzeme veya hizmetlerdir Taşõnabilir tank Taşõnabilir tank, sõvõ kapasitesi 250 litrenin üzerinde olan ve bir yere sabit olarak tesis edilmeden kullanõlan kapalõ kaptõr Buhar kazanma sistemi Buhar kazanma sistemi, akaryakõt istasyonlarõnda, dökme ürün tesislerinde veya terminallerde doldurma işlemi esnasõnda yer değiştirme sonucu ortaya çõkan buharlarõ işleme tâbi tutmadan, sadece yakalayõp tutmak amacõyla tasarõmlanmõş sistemdir. Bu tür bir sisteme örnekler, dengeli basõnçla buhar öteleme sistemleri ve buharõ işleme tabi tutmayan vakum yardõmlõ sistemlerdir Buhar işleme sistemi Buhar işleme sistemi, akaryakõt istasyonlarõnda, dökme ürün tesislerinde veya terminallerde doldurma işlemi esnasõnda yer değiştirme sonucu ortaya çõkan buharlarõ mekanik ve/veya kimyasal metotlarla yakalamak ve işlemek üzere tasarõmlanmõş sistemdir Buhar işleme teçhizatõ Buhar işleme teçhizatõ, bir buhar işleme sisteminin, akaryakõt istasyonlarõ, dökme ürün tesisleri veya terminallerde doldurma işlemi sõrasõnda yakalanan buhar ve sõvõlarõ işlemek üzere tasarõmlanmõş kõsõmlarõdõr Havalandõrma Havalandõrma, yangõn ve patlamayõ önlemek amacõyla derişimi alt tutuşma sõnõrõnõn % 25 ini aşan buhar-hava karõşõmlarõnõn önemli miktarlarda birikmesini önlemek için yapõlan işlemdir. 2

6 Çift cidarlõ tank Çift cidarlõ tank, iç içe iki duvarõ olan ve iki duvarõ arasõnda boşluk bulunan, iç tankõn cidarõndan iki cidar arasõna sõzõntõ olup olmadõğõnõn takibi için bir donanõma sahip tanktõr. Yer altõnda kullanõlan çift cidarlõ tanklar aşağõdaki gibi Tip I veya Tip II olabilir. a) Tip I: Esas tank bir dõş duvarla çevrilmiş olup duvarlar birbiriyle doğrudan temas halindedir. Dõş duvar iç kõsõmdaki tankõ 360 derece veya daha az oranda çevreleyebilir. b) Tip II: Esas tank bir dõş duvarla çevrilmiş olup duvarlar birbirinden belirli bir mesafede ve fiziki olarak ayrõdõr. Dõş duvar iç duvarõ 360 derece sararak tamamen çevreler Self - servis akaryakõt istasyonu Self-servis akaryakõt istasyonu, akaryakõt doldurma görevlisi bulunmayan istasyondur. Bu istasyon bazõ perakende ürünlerin satõldõğõ yerlere de sahip olabilir Bölge 0 Bölge 0, patlayõcõ gaz-hava karõşõmõnõn devamlõ surette veya uzun süre mevcut olduğu bölgedir Bölge 1 Bölge 1, patlayõcõ gaz-hava karõşõmõnõn normal çalõşma sõrasõnda oluşma ihtimalinin olduğu bölgedir Bölge 2 Bölge 2, patlayõcõ gaz-hava karõşõmõnõn normal çalõşma sõrasõnda oluşma ihtimalinin olmadõğõ, fakat olmasõ halinde yalnõz kõsa bir süre için mevcut olduğu bölgedir Emniyetli bölge Emniyetli bölge, elektrik tesisatõnõn projelendirilmesi, tesisi, işletilmesi ve bakõm-onarõmõnda ve gerekli cihazlarõn seçilmesinde patlayõcõ ortamlarõn dikkate alõnmasõna ihtiyaç olmayan bölgedir Yanõcõ sõvõ Yanõcõ sõvõ, parlama noktasõ 37,8 C ve daha yüksek olan sõvõdõr. Akaryakõt istasyonunda bulunan yanõcõ sõvõlar aşağõdaki şekilde sõnõflandõrõlõrlar Sõnõf II sõvõlar Parlama noktalarõ 37,8 C ve daha yüksek, 60 C dan düşük olan sõvõlardõr Sõnõf IIIA sõvõlar Parlama noktalarõ 60 C ve daha yüksek, 93 C dan düşük olan sõvõlardõr Sõnõf IIIB sõvõlar Parlama noktalarõ 93 C ve daha yüksek olan sõvõlardõr. Not- Akaryakõt istasyonlarõnda bulunan tipik yakõtlar Ek A da örnek olarak verilmiştir Parlayõcõ sõvõ Parlama noktasõ 37,8 C un altõnda ve 37,8 C daki buhar basõncõ 276 kpa õ (2068 mm cõva) aşmayan sõvõlar Sõnõf I (parlayõcõ sõvõ) olarak kabul edilirler. Sõnõf I sõvõlar aşağõdaki alt sõnõflara ayrõlõrlar Sõnõf IA sõvõlar Parlama noktalarõ 22,8 C dan ve kaynama noktalarõ 37,8 C dan düşük olan sõvõlardõr Sõnõf IB sõvõlar Parlama noktalarõ 22,8 C dan düşük, kaynama noktalarõ 37,8 C ve daha yüksek olan sõvõlardõr Sõnõf IC sõvõlar Parlama noktalarõ 22,8 C dan yüksek, ancak 37,8 C dan düşük olan sõvõlardõr. Akaryakõt istasyonu ile ilgili diğer tarifler TS ) te verilmiştir. 1) Bu standard metninde atõf yapan standardlarõn numaralarõ, yayõm tarihleri, Türkçe ve İngilizce isimleri metnin başõnda verilmiştir. 3

7 0.3 Kapsam Bu standard, esas itibarõ ile kara yolu taşõtlarõna yakõt ikmali yapõlan akaryakõt istasyonlarõyla ilgili emniyet kurallarõnõ kapsar. LPG, LNG veya sõkõştõrõlmõş doğal gaz istasyonlarõnõ kapsamaz. Not - İçerisinde LPG de satõlan akaryakõt istasyonlarõ ayrõca TS un kurallarõna da uygun olmalõdõr. 1 Genel kurallar 1.1 Depolama Yakõtlar, aşağõdaki şartlara uygun şekilde tesis edilmiş tanklarda depolanmalõdõr Yer altõ tanklarõnda depolama Tank konumu Yer altõna yerleştirilecek tanklar için kazõ yapõlõrken, mevcut yapõlarõn temellerinin altõnõn boşaltõlmamasõ için dikkat gösterilmelidir. Tanklar, mevcut bina temellerinin ve desteklerin taşõdõğõ yükler tank üzerine etki etmeyecek şekilde yerleştirilmelidir. Yer altõ tanklarõ için asgari emniyet mesafeleri Çizelge 1 e uygun olmalõdõr Gömme derinliği ve örtü Bütün yer altõ tanklarõ imalâtçõlarõnõn talimatlarõna göre tesis edilmeli, sağlam temeller üzerine oturtulmalõ ve tanklarõn etrafõ en az 15 cm kalõnlõğõnda, temiz, yõkanmõş, tane büyüklüğü 0,3 cm yi aşmayan ve korozyon yapma etkisi olmayan temiz kum ile, her 15 cm de bir sõkõştõrõlarak hava boşluğu bõrakmayacak şekilde doldurulmalõdõr. Düşürüldüğü veya yuvarlandõğõ zaman kaynak yerinin zarar görmemesi, tankõn delinmesine veya zarar görmesine sebep olunmamasõ veya kaplanmõş tanklarõn koruyucu kaplamasõnõn sõyrõlmamasõ için tank, çukuruna dikkatli bir şekilde indirilmelidir Tanklar beton havuz içerisine yerleştirilmelidir. Bu standardõn yürürlüğe girme tarihinden önce inşa edilmiş istasyonlar için bu şart aranmaz, ancak bu eski istasyonlardaki herhangi bir tank yerinden çõkarõldõğõnda veya yenisiyle değiştirildiğinde beton havuz şartõ yerine getirilmelidir Bütün yer altõ tanklarõnõn üzeri en az 60 cm kalõnlõğõnda toprak ile doldurulmalõ veya en az 30 cm kalõnlõğõnda dolgu malzemesi ile doldurulup üzerine en az 10 cm kalõnlõğõnda bir demir takviyeli beton plâka yerleştirilmelidir. Üzerinde araç trafiği olacaksa veya olma ihtimali varsa, üzerinden geçecek araçlarõn vereceği zararõ önlemek için tankõn üzeri en az 60 cm kalõnlõğõnda sõkõştõrõlmõş dolgu malzemesi, dolgu üzerinde 15 cm kalõnlõğõnda demir takviyeli beton plaka ile kapatõlmalõdõr. Beton plâka kullanõldõğõnda, plâka yatay düzlemde her yönde, tankõn oluşturduğu alanõn kenarlarõndan en az 50 cm taşmalõdõr. Beton plâka ile üzeri kapatõlmayan tanklarõn üzerinden araç geçişini önlemek için, tankõn gömülü olduğu alanõn etrafõ en az 180 cm yüksekliğinde tel örgü ile çevrilmelidir Bu standarda uygun bir akaryakõt istasyonunda, tank başõna litreyi geçmemesi şartõyla en fazla litre akaryakõt depolanabilir Her tanktaki sõvõ seviyesini tayin etmek için vasõtalar olmalõ ve bu vasõtalara doldurma operatörü ulaşabilmelidir. Tank doldurulurken sõvõ seviyesi tank kapasitesinin % 90 õna ulaştõğõnda duyulabilir şiddette sesli ikaz veren bir alarm sistemi olmalõdõr. Ayrõca sõvõ seviyesi tank kapasitesinin % 95 ine ulaştõğõnda tanka olan akõşõ otomatik olarak kesen vasõtalar olmalõdõr. Bu vasõtalar normal veya acil havalandõrma sistemlerinin uygun şekilde çalõşmasõnõ engellememeli veya sõnõrlamamalõdõr. 4

8

9 Çizelge 1 - Asgari emniyet mesafeleri Ölçüler metredir. Yer altõ tankõ 3 Yer altõ tankõ 3 1 (Tanklar üst üste konulamaz) Akaryakõt pompasõ (dispenser) adasõ Akaryakõt pompasõ (dispenser) adasõ Tank havalandõrm a borusu çõkõş ağzõ 1 Tank doldurma ağzõ 1 İdari ve yardõmcõ bina (tesis içi) Komşu arsa sõnõrõ Karayolu (şehir içi) arsa sõnõrõ Karayolu (şehirler arasõ) arsa sõnõrõ 2 Hastane, okul arsa sõnõrõ Otel, motel, lokanta, kafeterya, çay-kahvemeşrubat salonu, kuaför, konaklama bölümü gibi umuma açõk yerler Tank havalandõrma borusu çõkõş ağzõ * Tank doldurma ağzõ İdari ve yardõmcõ bina (tesis içi) 4 6 6* 10 Komşu arsa sõnõrõ Karayolu (şehir içi) arsa sõnõrõ Karayolu (şehirler arasõ) arsa sõnõrõ Hatane, okul arsa sõnõrõ Otel, motel, lokanta,kafeterya, çaykahve-meşrubat salonu, kuaför, konaklama bölümü gibi umuma açõk yerler 1) Doldurma ağzõ ve havalandõrma borusu çõkõş ucunun izdüşümünden ölçülen mesafe. 2)TC Karayollarõ Yönetmeliğinde belirtilen değerler. 3)Tank dõş cidarõndan ölçülen en kõsa mesafe. *Binalarõn herhangi bir açõklõk, pencere, kapõ, klima ve aydõnlatma sistemi olmayan cephesine 0 m olabilir, ancak çatõ seviyesinden en az 6 m yukarõda olmalõ ve çatõda yanõcõ madde bulunmamalõdõr. Not - Elektrik tesislerine olan mesafeler için, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlõğõ Elektrik Kuvvetli Akõm Tesisleri Yönetmeliği hükümleri uygulanõr 5

10 TS 8993 e göre imal edilen yer altõ tanklarõ için tank gömme derinliği, doldurma veya havalandõrma borusu yakõtla dolu olduğunda tank tabanõnda 70 kpa dan daha fazla bir kolon basõncõ oluşturmayacak şekilde seçilmelidir. Örtü kalõnlõğõ tank çapõndan daha büyük olacaksa, ne tür bir takviye yapõlmasõ gerektiği hususunda imalâtçõya danõşõlmalõdõr Dõş korozyondan koruma Tanklar ve tankla bağlantõlõ borular aşağõdaki metotlardan biri ile korozyona karşõ korunmalõdõr. a) Uygun şekilde tasarõmlanmõş, tesis edilmiş ve bakõmõ yapõlan katodik koruma sistemi ile. (Katodik korumanõn işlerliği, yetkili teknik elemanlarca en az yõlda bir defa olmak üzere periyodik olarak kontrol edilmelidir.) b) Özel alaşõmlar, fiberglas takviyeli plastik veya fiberglas takviyeli plastik kaplama, fosfat kaplama, bitüm kaplama gibi korozyona dayanõklõ malzemeler ile Uygulanacak korozyondan koruma metodu, toprağõn ve çevrenin korozif yapõsõna ve bölgenin korozyonla ilgili geçmişine bakõlarak ve bu konuda uzman mühendislerce seçilmelidir Yer altõ tanklarõnõn geçici veya daimî olarak devre dõşõ bõrakõlmasõ Yer altõ tanklarõ geçici olarak devre dõşõ bõrakõldõğõnda, yerinde iken daimî olarak kapatõlõp kullanõlmadõğõnda veya yerlerinden çõkarõldõğõnda, parlayõcõ ve yanõcõ (patlayõcõ) sõvõlar ile çalõşõlõrken alõnmasõ gereken bütün emniyet tedbirleri alõnmalõdõr Tanklarõn geçici olarak devre dõşõ bõrakõlmasõ Tanklar sadece, tekrar devreye alõnmalarõ, daimî olarak kapatõlõp devre dõşõ bõrakõlmalarõ veya bir yõlõ aşmayan bir süre içerisinde yerlerinden çõkarõlmalarõ plânlanõyorsa, geçici olarak devre dõşõ kabul edilmelidir. Bu durumda aşağõdaki şartlar karşõlanmalõdõr: a) Korozyondan koruma ve kaçak kontrol sistemleri devrede kalmalõ, b) Havalandõrma hattõ açõk ve çalõşõyor durumda olmalõ, c) Kurcalanmaya karşõ emniyete alõnmalõ, d) Diğer bütün hatlar kapakla kapatõlmalõ veya tõkanmalõ, e) Varsa, diğer tanklarla irtibatõ kesilmelidir. Bir yõldan fazla bir süre geçici terk konumunda kalmõş olan tanklar ya daimî olarak devre dõşõ olacak şekilde kapatõlmalõ ya da yerinden çõkarõlmalõdõr Tanklarõn daimî olarak kullanõmdan çõkarõlmasõ Yetkili merciinin izin vermesi halinde tanklar daimi olarak devre dõşõ bõrakõlabilirler. Bu durumda aşağõdakiler yapõlmalõdõr. a) Yetkili merciiler haberdar edilmelidir, b) Yapõlacak faaliyetler için emniyetli bir çalõşma alanõ oluşturulmalõdõr, c) Bütün parlayõcõ ve yanõcõ sõvõlar ve kalõntõlar tanktan, donanõmdan ve borulardan uygun bir şekilde dõşarõ atõlmalõdõr, d) Parlayõcõ sõvõ buharlarõ dõşarõ atõlarak veya tank içerisindeki potansiyel patlayõcõ ortam inert hale getirilerek tank emniyete alõnmalõdõr. Parlayõcõ buharlar başka bir gaz ile süpürülerek dõşarõ atõlmõşsa bir yanõcõ gaz detektörü ile, ortam inert hale getirilmişse bir oksijen ölçerle, tank içerisindeki ortamõn tehlikesiz olduğu periyodik olarak tespit edilmelidir, e) Üzerindeki örtü dikkatlice açõlarak tank tepesine ulaşõlmalõdõr, f) Havalandõrma sistemi hariç, açõğa çõkan bütün borular, ölçme ve gösterge cihazlarõ, tank destekleri ve diğer donanõm sökülmeli ve dõşarõ alõnmalõdõr, g) Tankõn içerisi inert ve katõ bir malzeme ile tamamen doldurulmalõdõr, h) Havalandõrma sistemi ve yer altõnda kalan diğer borularõn ağõzlarõ kapatõlmalõ veya borular sökülerek dõşarõ alõnmalõdõr, i) Tankõn üzeri hafriyat malzemesi ile tekrar örtülmelidir Yer altõ tanklarõnõn yerlerinden çõkarõlmasõ Tanklar çukurlarõndan aşağõdaki kurallara göre çõkarõlmalõdõr. a) Madde (a) - (e) deki işlemler yapõlmalõdõr, 6

11 b) Açõğa çõkan bütün borular, gösterge cihazlarõ, tank destekleri ve diğer donanõm, havalandõrma sistemi de dahil sökülerek uzaklaştõrõlmalõdõr, c) Bütün delikler (açõklõklar) kapatõlmalõ (tõkanmalõ), ancak basõnç yükselmesine meydan vermemek için 6 mm 2 lik bir açõklõk bõrakõlmalõdõr, d) Tank, çukurundan çõkarõlmalõ ve hareket etmemesi için emniyete alõnmalõdõr, e) Korozyon sonucu oluşmuş delikler kapatõlmalõdõr, f) Tank, önceki muhtevasõnõ, mevcut buhar muhtevasõnõ, uygulanan buhar uzaklaştõrma metodunu ve tekrar kullanõlmamasõ gerektiğini gösterir şekilde işaretlenmelidir, g) Tank, çalõşma alanõndan en kõsa zamanda, tercihan aynõ gün, uzaklaştõrõlmalõdõr Yerlerinden çõkarõlan tanklarõn muhafazasõ Yerinden çõkarõlan bir tankõn geçici olarak muhafaza edilmesi gerekiyorsa, tank, yetkili personel haricindeki insanlarõn girip çõkamayacağõ emniyetli bir yerde tutulmalõdõr. Bu durumda ayrõca aşağõdakiler yapõlmalõdõr; a) Bu tür bir geçici muhafaza sõrasõnda tank içerisindeki ortamõn tehlikesiz durumda olduğundan emin olmak için Madde (d) ye göre periyodik kontroller yapõlmalõdõr, b) Tank içerisindeki basõncõn yükselmesini önlemek için 6 mm 2 lik bir açõklõk bõrakõlmalõdõr Tanklarõn kullanõlamayacak hale getirilmesi Tanklar aşağõdaki gibi kullanõlamayacak hale getirilmelidir: a) Tank hurdaya çõkarma veya toprağa gömme amacõyla kesilerek parçalanmadan önce, tank içerisindeki ortamõn tehlikesiz olduğundan emin olmak için Madde (d) ye göre kontrol yapõlmalõdõr. b) Sonradan kullanõmõnõ önlemek amacõyla tank başlõklarõnda ve gövdede kesilerek delikler açõlmalõdõr Dokümanlar Kanun, tüzük ve yönetmeliklerin mecburi kõldõğõ gerekli bütün dokümanlar uygun şekilde hazõrlanmalõ ve muhafaza edilmelidir Yer altõ tanklarõnõn tekrar kullanõlmasõ Yerlerinden sökülerek başka bir yerde kullanõlacak tanklar TS 712 ve TS 8993 e göre yeniden hidrostatik deneye tabi tutulmalõ ve yetkili merciilerce sertifikalandõrõlmalõdõr Yer altõ tanklarõ için havalandõrma sistemleri Sõnõf I yakõtlarõn depolandõğõ yer altõ tanklarõ için havalandõrma sisteminin yeri ve şekli İçerisinde Sõnõf I yakõtlarõn (benzin) depolandõğõ yer altõ tanklarõnõn havalandõrma borularõnõn çõkõş ucu bina dõşõnda, doldurma borusu uç seviyesinden yüksekte ve bitişik zemin seviyesinden en az 3,5 m yukarõda olmalõdõr. Tank, ilgili boru aksamõ ve cihazlar, basõnç-vakum tahliye çõkõşlarõ, kopar disk (rupture disc) veya tank havalandõrma hattõna yerleştirilen diğer tahliye cihazlarõyla ilgili tesisatõn çalõşma basõnçlarõnõ aşmayacak şekilde geri basõnç etkisine karşõ korunmamõşsa, havalandõrma borusu çõkõşõ, buhar tutmak amacõyla veya başka amaçlarla kullanõlan cihazlarla engellenmemelidir. Havalandõrma çõkõşlarõ ve cihazlarõn atmosferik olaylarla, kirlenme ile veya böcek yuvalarõyla tõkanma ihtimalini en aza indirmek amacõyla tedbirler alõnmalõ, çõkõş ağõzlarõnõn yeri ve yönü parlayõcõ buharlar birikmeyecek ve emniyetli olmayan yerlere ulaşmayacak, bina açõklõklarõndan girmeyecek veya saçak altõnda birikmeyecek şekilde olmalõ, bina açõklõklarõndan ve cebri havalandõrma sistemi hava girişinden en az 6 m mesafede olmalõdõr. İçerisinde Sõnõf IA yakõt bulunan tanklar, basõnç altõnda tahliye yapõlõrken veya vakum uygulanõrken açõk, normalde ise kapalõ olan basõnç ve vakum tahliye cihazlarõyla donatõlmõş olmalõdõr. İçerisinde Sõnõf IB veya Sõnõf IC yakõt bulunan tanklar, basõnç-vakum tahliye sistemleriyle veya tescilli (Madde ) alev tutucularla donatõlmõş olmalõdõr. Havalandõrma borusu anma iç çapõnõn 7,5 cm yi aşmamasõ şartõyla, aşõrõ geri basõncõn önlenmesine veya alev tutuculara ihtiyaç olmasõ durumu hariç, içerisinde benzin bulunan tanklarda basõnç ve vakum tahliye cihazlarõnõn kullanõlmasõ gerekli değildir. 7

12 Havalandõrma kapasitesi Tank havalandõrma sistemleri, tank doldurulurken doldurma ağzõnda buhar veya sõvõ geri tepmesini önleyecek yeterli kapasitede olmalõdõr. Havalandõrma borularõnõn anma iç çaplarõ 3 cm den küçük olmamalõdõr. Gerekli havalandõrma kapasitesi, doldurma veya boşaltma debisine (hangisi büyükse) ve havalandõrma borusu uzunluğuna bağlõdõr. Çizelge 2 ye göre seçilecek havalandõrma borularõ, borunun herhangi bir kõsmõnda iç çapta bir daralma olmamasõ kaydõyla tank içerisinde 17,2 kpa dan daha büyük geri basõnç oluşmasõnõ engelleyecektir. Havalandõrma borularõna havalandõrma cihazlarõ bağlandõğõnda, bu cihazlardan boru anma çapõ 20 cm nin altõnda olanlarõn akõş kapasiteleri, her tip ve çap için yapõlan gerçek deneylerle tayin edilmelidir. 20 cm ve daha büyük boru anma çaplõ cihazlarõn (uzun civatalõ adam giriş-çõkõş deliği kapaklarõ ve eş değerleri dahil) akõş kapasiteleri, açma basõncõ gerçekten ölçülebiliyorsa, uygun bir metotla hesaplanabilir Sõnõf II veya Sõnõf IIIA yakõtlar için havalandõrma sisteminin yeri ve şekli İçerisinde Sõnõf II veya Sõnõf IIIA yakõt bulunan tanklarõn havalandõrma borularõnõn çõkõş ucu bina dõşõnda ve doldurma borusu ağzõnõn seviyesinden yukarõda olmalõdõr. Havalandõrma borusu çõkõş uçlarõ normalde beklenen kar seviyesinden yukarõda olmalõdõr. İçlerine yabancõ madde girmesini önlemek için uçlar, çõkõş dirseği ve kaba elekler veya diğer cihazlarla donatõlmõş olmalõdõr. Çizelge 2 - Havalandõrma borusu çaplarõ Havalandõrma borusu uzunluğu* Doldurma veya boşaltmada azami akõş debisi 15 m 30 m 60 m L/dakika 380 3,175 cm (1 ¼ inç) 3,175 cm (1 ¼ inç) 3,175 cm (1 ¼ inç) 760 3,175 cm (1 ¼ inç) 3,175 cm (1 ¼ inç) 3,175 cm (1 ¼ inç) ,175 cm (1 ¼ inç) 3,175 cm (1 ¼ inç) 3,810 cm (1 1/2 inç) ,175 cm (1 ¼ inç) 3,175 cm (1 ¼ inç) 5,080 cm (2 inç) ,175 cm (1 ¼ inç) 3,175 cm (1 ¼ inç) 5,080 cm (2 inç) ,175 cm (1 ¼ inç) 5,080 cm (2 inç) 5,080 cm (2 inç) ,080 cm (2 inç) 5,080 cm (2 inç) 5,080 cm (2 inç) ,080 cm (2 inç) 5,080 cm (2 inç) 7,620 cm (3 inç) ,080 cm (2 inç) 5,080 cm (2 inç) 7,620 cm (3 inç) ,080 cm (2 inç) 5,080 cm (2 inç) 7,620 cm (3 inç) * Çõkõş ucundan itibaren ölçülür Havalandõrma borularõ ve buhar geri dönüş hatlarõ Madde 1.2 ye uygun olmalõ, içlerinde sõvõ birikmesine sebep olacağõ için bel vermeyecek şekilde veya akõşkan hapsolmayacak biçimde tesis edilmelidir. Yoğunlaşma tanklarõ kullanõlmasõ durumunda, buhar geri dönüş hattõ sõvõ tarafõndan tõkanmayacak şekilde tesis edilmeli ve bu durumda tutulmalõdõr. Yoğunlaşma tanklarõ ve havalandõrma sistemi, fiziki bir hasara maruz kalmayacak konumda olmalõdõr. Havalandõrma borusu tanka en üstten bağlanmalõdõr Tanklarõ havalandõrmak için manifold şeklinde bir sistem kullanõldõğõnda boru çaplarõ, sistemin basõnç sõnõrlarõ dahilinde manifoldlu sisteme bağlanan iki tank aynõ anda doldurulduğunda ortaya çõkacak buharlar bertaraf edilebilecek şekilde seçilmelidir. Vanalar kapatõldõğõnda tank basõncõnõn Madde de belirtilen değeri aşmamasõ şartõyla, ürün kirlenmesini önlemek için, tank açõklõğõnda havalandõrma manifold borusuna bağlõ yüzer (şamandõralõ) tip bir tek yönlü akõş vanasõ kullanõlabilir. Bu husus iş emniyeti açõsõndan da önemlidir Kirlenmeyi ve uçuculuğu daha az sõvõnõn özelliğinin değişmesini önlemek açõsõndan, Sõnõf I yakõt buharlarõnõn, içerisinde Sõnõf II veya Sõnõf III yakõt bulunan tanklara girmesini engelleyecek yeterli vasõtalar kullanõlmadõğõ müddetçe, içerisinde Sõnõf I yakõt bulunan tanklarõn havalandõrma borularõ, içerisinde Sõnõf II veya Sõnõf III yakõt bulunan tanklarla aynõ havalandõrma manifold sistemine bağlanmamalõdõr. 8

13 Yer altõ tanklarõnda havalandõrma girişi haricindeki açõklõklar Tank açõklõklarõna yapõlan bütün bağlantõlar sõvõ sõzdõrmaz olmalõdõr Doldurma borusundan bağõmsõz ise, el ile ölçme yapmak için kullanõlan açõklõklar sõvõ sõzdõrmaz bir başlõk veya kapağa sahip olmalõdõr. Ölçme yapõlmõyor iken kapaklar kapalõ ve kilitli durumda olmalõdõr Doldurma ve boşaltma hatlarõ tanka sadece üst kõsmõndan girmelidir. Doldurma hatlarõ tanka belirli bir eğimle yaklaşmalõdõr. tanklar, doldurma hortumunu tanka bağlamak için bağlantõ yerinde sõzdõrmazlõk sağlayan bir tertibata sahip olmalõdõr Tank tepesinden giren doldurma borularõnõn uçlarõ tank tabanõndan en fazla 15 cm uzakta olmalõdõr. Doldurma borularõ titreşim en az olacak şekilde tesis edilmeli veya düzenlenmelidir Sõnõf I, Sõnõf II veya Sõnõf IIIA yakõtlar için tanklara takõlan ve sökülen doldurma ve boşaltmanõn yapõldõğõ uçlar ve buhar tutma sistemlerinin çõkõşlarõ bina dõşõnda ve ateş kaynaklarõnõn olmadõğõ yerlerde olmalõ, herhangi bir bina açõklõğõndan en az 6 m uzakta olmalõdõr. Bu tür bağlantõlar kullanõlmadõklarõ durumlarda sõvõ sõzdõrmaz şekilde olmalõ ve anlaşõlõr şekilde işaretlenmiş olmalõdõr. Sõzdõrmaz kapaklar, çarpma ile kõvõlcõm çõkarmaz malzemeden yapõlmõş olmalõdõr Buhar tutma maksadõyla kullanõlan tank açõklõklarõ, açõklõk boru ile bir buhar işleme sistemine bağlanmamõşsa, muhtemel buhar kaçaklarõndan korumak için bir yaylõ tek yönlü akõş vanasõ veya kabul edilebilir başka bir cihazla veya tertibatla donatõlmõş olmalõdõr. Hem doldurma hem de buhar tutma amacõyla tasarlanmõş açõklõklar, sõvõ sevk hattõ-doldurma borusu bağlantõsõ aynõ zamanda buhar tutma hattõna da bağlanmõyorsa, yine buhar kaçaklarõna karşõ korunmalõdõr. Bütün bağlantõlar buhar sõzdõrmaz olmalõdõr İçerisinde benzin bulunan tanklarõn havalandõrma borularõ Madde , Madde ve Madde dan ilgili olanõna uygun olmalõ ve buharlarõn dağõlmasõ için sadece yukarõya doğru tahliye yapmalõdõr Ana depo faaliyetlerinin yapõldõğõ alandan bir çit veya benzer bir engelle ayrõlmamasõ halinde, ana depolarda halka ait motorlu taşõtlarõn depolarõna Sõnõf I yakõt veren cihazlar bulunmamalõdõr. Ana depo bölgesinde bulunan yer üstü tanklarõ, akaryakõt istasyonundaki tanklara borularla bağlõ olmamalõdõr İçerisinde Sõnõf I ve dizel yakõt depolanan tanklar için tank veya borulardan olabilecek muhtemel sõzõntõlarõ tespit etmek amacõyla günlük hassas satõş ve stok kayõtlarõ tutulmalõ ve olmasõ gereken miktarlarla karşõlaştõrõlmalõdõr. Kayõtlar istasyonda tutulmalõ ve denetleyicilerin incelemesi için hazõr halde bulundurulmalõdõr. Kayõtlarda en az her ürün için günlük satõş, kullanõlan miktar, gelen miktar ve stok olmalõ, kaydedilen değerler arasõnda uyum olup olmadõğõ kontrol edilmelidir. Farklõ pompaya (pompalara) veya dispensere (dispenserlere) yakõt ileten birden fazla tank (tanklar) sistemi mevcutsa, bu uyum her tank sistemi için ayrõ ayrõ sağlanmalõdõr Yer üstü tanklarõnda depolama Yer üstü tanklarõ sadece özel akaryakõt istasyonlarõnda kullanõlabilir. Yer üstünde depolama yapmak için, bu amaçla tasarõmlanmõş ve imal edilmiş tanklar kullanõlmalõ, yer altõnda depolama yapmak için tasarõmlanmõş ve imal edilmiş tanklar yer üstünde depolama yapmak için kullanõlmamalõdõr. Yer üstü tanklarõ zemin seviyesinin altõnda veya kõsmen altõnda olduğunda, yan kõsõmlarõ çukur bõrakmayacak şekilde dolgu malzemesi ile doldurulmalõdõr Tank konumu ve kapasitesi İçerisinde Sõnõf I ve Sõnõf II sõvõlarõn depolandõğõ herhangi bir yerde her bir tankõn kapasitesi en fazla , toplam kapasite ise en fazla litre olmalõdõr. İçerisinde Sõnõf II ve Sõnõf IIIA sõvõlarõn depolandõğõ tanklarõn her birinin kapasitesi en fazla litre ve toplam kapasite en fazla litre olmalõdõr. 9

14 Yer üstü tanklarõ için asgari emniyet mesafeleri Çizelge 3 e uygun olmalõdõr. Not - Madde de belirtildiği şekilde ateşe dayanõklõ tanklar kullanõldõğõnda veya tanklarõn her biri Madde e uygun olarak koruyucu yapõlar içerisine alõndõğõnda, Çizelge 3 te belirtilen emniyet mesafeleri, okula ve hastaneye olan mesafeler hariç, % 50 azaltõlabilir Sõzõntõnõn önlenmesi Tanklar Madde e göre korunmaya alõnmadõğõ müddetçe, Madde ilâ Madde te belirtilen şartlarõ sağlamalõdõr Tesisler, Sõnõf I ve Sõnõf II veya Sõnõf IIIA sõvõlarõn kazara boşalmasõ halinde, bu sõvõlarõn önemli tesisler ile komşu mülkiyeti tehlikeye atmalarõnõ veya su kaynaklarõna ulaşmalarõnõ (Madde veya Madde ) önleyecek imkânlara sahip olmalõdõr. Not - Çift cidarlõ yer üstü tanklarõ için, aşağõdaki şartlarõn yerine getirilmesi halinde Madde nin şartlarõ aranmaz. 10

15 Çizelge 3 - Asgari emniyet mesafeleri (özel akaryakõt istasyonlarõ için) Ölçüler metredir. Yerüstü tankõ 3,4 Yer altõ tankõ 3 Yer üstü tankõ 3,4 1:3 tanklarõn çaplarõ toplamõ Tanklar üst üste konulamaz Yer altõ Tankõ 3 Tanklar üst üste konulamaz 1 (Tanklar üst üste konulamaz) Akaryakõt pompasõ (dispenser ) Tank havalandõrm a borusu Tank doldurm a İdari ve yardõmcõ Komşu bina arsa (tesis içi) sõnõrõ Karayolu (şehir içi) arsa Karayolu (şehirler arasõ) arsa sõnõrõ 2 Hastane, Otel, motel, lokanta, kafeterya, çay-kahvemeşrubat salonu, kuaför, konaklama bölümü gibi umuma açõk yerler Akaryakõt pompasõ (dispenser) adasõ Tank havalandõrma borusu çõkõş ağzõ * Tank doldurma ağzõ İdari ve yardõmcõ bina (tesis içi) Komşu arsa sõnõrõ * Karayolu (şehir içi) arsa sõnõrõ Karayolu (şehirler arasõ) arsa sõnõrõ Hatane, okul Otel, motel, lokanta, kafeterya, çay-kahve-meşrubat salonu, kuaför, konaklama bölümü gibi umuma açõk yerler 1) Doldurma ağzõ ve havalandõrma borusu çõkõş ucunun izdüşümünden ölçülen mesafe. 2) TC Karayollarõ Yönetmeliğinde belirtilen değerler. 3) Tank dõş cidarõndan ölçülen en kõsa mesafe. 4) Tanklar arasõ mesafe 1 m den az olamaz * Binalarõn herhangi bir açõklõk, pencere, kapõ, klima ve aydõnlatma sistemi olmayan cephesine 0 m olabilir, ancak çatõ seviyesinden en az 6 m yukarõda olmalõ ve çatõda yanõcõ madde bulunmamalõdõr. Not - Elektrik tesislerine olan mesafeler için, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlõğõ Elektrik Kuvvetli Akõm Tesisleri Yönetmeliği hükümleri uygulanõr

16 a) Tank kapasitesi litreyi aşmamalõdõr, b) Bütün boru bağlantõlarõ normal azami sõvõ seviyesinin üzerindeki noktalardan yapõlmalõdõr, c) Sõvõnõn tanktan sifon yaparak boşalmasõnõ önleyecek vasõtalar olmalõdõr, d) Tank içerisindeki sõvõ seviyesini tespit etmek için vasõtalar olmalõdõr. Bu vasõtalar doldurma işlemini yapan operatörün kullanõmõna açõk olmalõdõr, e) Aşõrõ doldurmayõ önlemek amacõyla, tank içerisindeki sõvõ seviyesi tank kapasitesinin % 90 õna ulaştõğõnda sesli alarm verecek ve sõvõ seviyesi tank kapasitesinin % 95 ine ulaştõğõnda sõvõ aktarõmõnõ otomatik olarak kesecek vasõtalar olmalõdõr. Bu vasõtalar hiç bir zaman normal veya acil durum havalandõrma işlemini etkilememelidir, f) Bitişik tanklar arasõndaki mesafe en az 1 m olmalõdõr, g) Tank, motorlu araçlarõn çarpma suretiyle verebileceği hasara dayanabilecek mukavemette olmalõ veya uygun koruganlarõ bulunmalõdõr, h) İçerisinde ayrõ bir bölme olduğunda, bu bölmenin de acil durum havalandõrma sistemi olmalõdõr, i) İç içe tanklarõn bütünlüğünü sağlayacak vasõtalar olmalõdõr Sõzõntõnõn uzakta toplanmasõ Komşu arazi veya su kaynaklarõ, tanktan olan sõzõntõnõn tanka doğru gelmeyecek şekilde uzaktaki bir toplama yerine akõtõlmasõ suretiyle korunuyorlarsa, bu koruma sistemleri aşağõdaki özelliklerde olmalõdõr: a) Tanktan itibaren tankõn etrafõnda, toplama yerine doğru en az 15 m uzunlukta veya hendek tabanõna kadar en az % 1 eğime sahip bir alan olmalõdõr (hangisi küçükse), b) Toplama yerinin hacmi en az, sõzõntõ yoluyla boşalabilecek en büyük tankõn tam kapasitesi kadar olmalõdõr. Tanklarõn etrafõnda yeteri kadar açõklõk olmamasõ veya uygulamada karşõlaşõlabilecek sõzõntõnõn % 100 ünü toplayacak bir toplama alanõnõn sağlanamamasõ durumunda, herhangi bir tank veya bitişik mülkün uzağõnda, gerekli kapasitenin belirli bir yüzdesine sahip kõsmî toplama alanõ oluşturulmasõna izin verilir. Kõsmî toplama alanõnõn kapasitesini aşan gerekli hacim Madde e göre bentlerle sağlanmalõdõr, c) Drenaj sisteminin geçtiği yer, sistemdeki sõvõlar tutuştuğunda ateş tehlikeli biçimde tanklarõ veya bitişikteki mülkleri etkilemeyecek şekilde olmalõdõr, d) Toplama yeri tam kapasitesine kadar dolduğunda, sõvõnõn yükseldiği seviye ile komşu arsa sõnõrõ veya herhangi bir tank arasõnda en az 15 m mesafe olmalõdõr. Kõsmî toplama yeri kullanõldõğõnda da bu şart sağlanmalõdõr. Bent yaparak sağlanan ilâve hacim için de aynõ şartlar veya Madde ün şartlarõ sağlanmalõdõr. Tanklar arasõ mesafe, Madde hükümleri dikkate alõnarak belirlenmelidir Bent yapma suretiyle sõzõntõnõn tanklarõn etrafõnda toplanmasõ Bitişikteki mülkler veya su kaynaklarõ sõzõntõlardan sõzõntõlarõn tanklar etrafõnda oluşturulan bentlerle tutulmasõ yoluyla korunduğunda, bu sistem aşağõdaki özelliklerde olmalõdõr: a) Tanktan itibaren 15 m uzunluğunda veya bent tabanõna kadar (hangisi daha kõsa ise) en az % 1 lik bir eğime sahip bir alan olmalõdõr, b) Bentle oluşturulan hacim en az bent oluşturulan bölgedeki en büyük tankõn tam kapasitesi kadar olmalõdõr. Tanklardan olabilecek toplam sõzõntõ hacmi dikkate alõnõrken, birden fazla tankõn etrafõnda oluşturulan bent kapasitesi, en büyük tankõnki hariç, tanklarõn bent seviyesinin altõnda kalan hacimleri çõkarõlarak hesaplanmalõdõr, c) Girişlere engel olmamak için, bendin dõş kõsõmdaki tabanõ, zemin seviyesinde komşu sõnõrõna en az 3 m mesafede olmalõdõr, d) Bent toprak, çelik, beton veya tam dolu olma durumunda hidrostatik kolon basõncõna dayanabilecek sõzdõrmaz örme duvar olmalõdõr. Yüksekliği 1 m veya daha yüksek olan toprak duvarlar tepede en az 60 cm genişliğinde yatay bir alana sahip olmalõdõr. Toprak duvarõn eğimi, yapõldõğõ malzemenin özelliklerine uygun olmalõdõr. Bentle çevrilen alanlarda içerisinde Sõnõf I sõvõlar depolanan tanklar çok gözenekli bir toprak üzerinde ise, sõvõlarõn zarar verecek miktarlarda düşük kottaki alanlara geçmesini veya bir sõzõntõ anõnda su kaynaklarõna ulaşmasõnõ önlemek için özel tedbirler alõnmalõdõr. e) Aşağõda (f) de belirtilen durum hariç, bentle çevrilen alanda iç kõsõmdan ölçülen duvar yüksekliği iç zeminden itibaren ortalama 2 m olmalõdõr, f) Tanklara, vanalara ve diğer teçhizata normalde ve acil durum halinde ulaşma ve bentle çevrili alandan emniyetli bir şekilde çõkõş imkanõ sağlandõğõ takdirde, iç kõsõmdan ölçülen bent yüksekliği zeminden itibaren ortalama 2 m yi geçebilir, 12

17 1) Sõnõf I sõvõlar ihtiva eden bendin ortalama yüksekliği iç kõsõmdaki seviyeden ölçüldüğünde 3,5 m yi geçiyorsa veya herhangi bir tank ile bent tepesinin iç kenarõ arasõndaki mesafe bent duvar yüksekliğinden daha küçükse, bent tepesinden iç kõsma inmeden vanalarõn normal olarak açõlõp kapatõlabilmesi ve tank tavanlarõna ulaşõlabilmesi için vasõtalar olmalõdõr. Bu amaçla, uzaktan kumandalõ vanalar, yükseltilmiş yürüme yollarõ veya benzer düzenlemeler kullanõlabilir. 2) Bent duvarlarõ içerisinden geçen borular, oturma veya yangõna maruz kalma durumunda aşõrõ gerilmeye maruz kalmayacak şekilde tasarõmlanmalõdõr. 3) Tanklar ile bent iç duvarõnõn tabanõ arasõnda en az 1,5 m mesafe olmalõdõr. g) İki veya daha fazla tank ihtiva eden, bentle çevrilmiş her alan, sõzõntõnõn bitişik diğer tanklar için tehlike yaratmasõnõ önlemek amacõyla tercihan drenaj kanallarõ ya da en azõndan ara bentlerle tekrar bölünmelidir. 1) Tavan - gövde kaynağõ zayõf olan dik konik tavanlõ tanklarda normalde kararlõ sõvõlar depolandõğõnda her tank grubu için bir bölme, 2) Herhangi bir tip tankta kararsõz sõvõlar depolandõğõnda ve her bir tank için bir bölme yapõldõğõnda, yangõna karşõ aralarõnda drenaj kanallarõ açõlmõş tanklar hariç, bu tanklar için ilave bölmelere ihtiyaç yoktur. Kararsõz sõvõlar õsõndõğõnda normal çevre sõcaklõğõnda verdiklerinden daha hõzlõ tepki vereceklerinden, ara bölmelerin drenaj kanallarõyla yapõlmasõ tercih edilen metottur, 3) İçerilerinde Sõnõf I sõvõlar depolanan ve birinin çapõ 45 m den büyük olan iki veya daha fazla sayõda tank bentle çevrilmiş ortak bir alan içerisine yerleştirildiğinde, her bir tankõn etrafõ, tankõn kapladõğõ kõsõm hariç, o tankõn kapasitesinin % 10 unu tutabilecek ara bentlerle çevrilmelidir. 4) Drenaj kanallarõ veya ara bentler tanklarõn arasõna, her bir tankõn kapasitesi dikkate alõnarak mevcut alandan tam yararlanõlacak şekilde tesis edilmelidir. Ara bentler oluşturulduğunda bent yüksekliği en az 45 cm olmalõdõr, h) Bentle çevrili alandan suyu uzaklaştõrmak amacõyla drenaj sistemi kullanõldõğõnda, parlayõcõ ve yanõcõ sõvõlar bir tehlike oluşturacaksa, bu sõvõlarõn su yollarõna, kanalizasyona ve kamunun kullandõğõ drenaj kanallarõna girmesini önlemek için drenaj sistemi kontrol altõnda tutulmalõdõr. Drenaj sistemi yangõn anõnda da bent dõşõndan kontrol edilebilmelidir. i) Bentle çevrili alan içerisinde yanõcõ maddeler, boş veya dolu kaplar ve variller depolanmamalõdõr Tank koruyucu yapõlar Tanklar zemin seviyesi üzerinde veya altõndaki koruyucu yapõlar içerisine yerleştirilebilir, bu yapõlar aşağõdaki şartlarõ sağlamalõdõr: a) Koruyucu yapõ her bir tankõ her tarafõndan kuşatmalõdõr. Tankõ muayene etmek, doldurmak, boşaltmak ve havalandõrmak için gerekli giriş yerleri hariç, koruyucu yapõ üzerinde açõklõk bulunmamalõdõr. Koruyucu yapõnõn duvarlarõ ve zemini en az 15 cm kalõnlõğõnda betonarme olmalõdõr. Zemin seviyesinin üstünde olan koruyucu yapõnõn tavanõ yanmaz malzemeden yapõlmalõ ve yapõ içerisinde olabilecek herhangi bir patlama anõnda çok yüksek basõnçlar oluşmadan basõncõn yukarõdan tahliye edilmesini sağlamak için duvarlara göre daha az mukavemette tasarõmlanmalõdõr. Zemin seviyesinde veya daha aşağõdaki bir koruyucu yapõnõn tavanõ, içeride olabilecek bir patlamanõn yaratacağõ basõncõ emniyetli bir şekilde tahliye edecek veya hapsedecek şekilde tasarõmlanmalõdõr. Koruyucu yapõ tabanõ ve tavanõ ile tank temeli, varsa araç trafiğinin yaratacağõ etki de dahil, tahmin edilen yüklere dayanacak şekilde tasarõmlanmalõdõr. Zemin seviyesi altõna tesis edilen bir koruyucu yapõnõn duvarlarõ ve zemini, tahmin edilen toprak yüküne ve hidrostatik basõnca dayanacak şekilde tasarõmlanmalõdõr. Koruyucu yapõ sõvõ sõzdõrmaz olmalõ ve tank ile arasõna hiç bir şekilde dolgu yapõlmamalõdõr. Tank ve donanõmõnõ muayene etmeye imkân vermesi için koruyucu yapõ ile tank arasõnda yeterli boşluk olmalõdõr, b) Her koruyucu yapõ ve tank, tankõn boş olmasõ durumu da dahil olmak üzere, zemin suyunun veya su baskõnõnõn kaldõrma etkisine dayanacak şekilde ankrajlanmalõdõr, c) Koruyucu yapõ, rüzgâr etkisine ve depreme dayanacak şekilde, kabul gören mühendislik uygulamalarõna göre tasarõmlanmalõdõr. Ayrõca motorlu bir aracõn çarpma sonucu verebileceği hasara karşõ dayanõklõ olmalõ ve uygun koruganlarõ olmalõdõr, d) Her tank kendi koruyucu yapõsõ içinde olmalõdõr. Bitişik koruyucu yapõlar aynõ duvarõ paylaşabilirler, 13

18 e) Personel içerisine girmeden önce, mevcut olabilecek buharlarõ seyreltmek, dağõtmak ve dõşarõ atmak amacõyla kullanmak üzere her koruyucu yapõnõn havalandõrma bağlantõlarõ olmalõdõr, f) İçerisinde Sõnõf I sõvõ tankõ olan koruyucu yapõlar 4 m 3 /dakika dan az olmamak üzere, zemin alanõna göre en az 0,3 m 3 /dakika/m 2 debiyle sürekli olarak havalandõrõlmalõdõr. Atõk hava akõşõ kesildiği anda yakõt verme sistemi otomatik olarak kapanmalõdõr. Atõk hava çõkõş sistemi koruyucu yapõ zemininin her tarafõnda hava hareketi sağlayacak şekilde tasarõmlanmalõdõr. Hava giriş ve çõkõş kanal ağõzlarõ zemine 7,5 cm kadar yaklaşabilir ancak bu mesafe 39,5 cm den daha fazla olmamalõdõr. Parlayõcõ buharlarõn varlõğõnõ otomatik olarak kontrol eden ve çõkõş hattõnda tespit edilen yanõcõ buhar derişimi, alt tutuşma sõnõrõnõn % 25 ine ulaştõğõnda yakõt verme sistemini otomatik olarak kapatan sistemler olmalõdõr, g) Her koruyucu yapõ, su da dahil olmak üzere sõvõ mevcudiyetini tespit eden ve tespit ettiğinde alarm veren bir kontrol sistemiyle teçhiz edilmelidir, h) Sõvõyõ koruyucu yapõdan dõşarõ almak için vasõtalar olmalõdõr. Bu amaçla bir pompa kullanõldõğõnda bu pompa daimi olarak yapõya bağlanmõş olmamalõdõr. Elektrikle çalõşan taşõnabilir pompalar TS EN a göre Sõnõf I kapsamõndaki yerlerde kullanõma uygun olmalõdõr, i) Normal tank havalandõrma işlemi için olan havalandõrma borularõnõn uçlarõ zemin kodundan en az 3,5 m yukarõda olmalõdõr, j) Tank acil havalandõrma hatlarõ buhar sõzdõrmaz olmalõ ve bunlarõn koruyucu yapõ içerisine boşaltma yapmalarõna izin verilmelidir. Uzun civatalõ adam giriş-çõkõş deliği kapaklarõnõn bu amaçla kullanõlmasõna izin verilmemelidir, k) Her tank koruyucu yapõda personelin içeri girebileceği bir nokta olmalõdõr. Her giriş noktasõna, içeriye emniyetli şekilde girmek için uyulmasõ gereken kurallarõ belirten bir ikaz yazõsõ asõlmalõdõr. Her giriş noktasõ yetkisiz kişilerin girişini önlemek için ve terör hareketlerine karşõ korunmalõdõr, l) Her koruyucu yapõda, bir yangõn söndürme maddesinin içeri gönderilmesi için bir vasõta olmalõdõr, m) İçerisinde Sõnõf I sõvõ ihtiva eden bir tank bulunan bir koruyucu yapõnõn içerisi de Sõnõf I koruma bölgesi (TS EN ) olarak kabul edilmelidir Yangõna dayanõklõ tanklar Yangõna dayanõklõ olarak tasarõmlanmõş tanklar aşağõdaki şartlarõ sağlamalõdõr: a) Yangõna karşõ gerekli dayanõklõlõğõ sağlayan sistem yüksek şiddette bir havuz yangõnõnõ temsil eden bir deneye tabi tutulduğunda en az 2 saat süreyle sõvõ sõzõntõsõnõ, tankõn, destekleyici yapõnõn ve havalandõrma sisteminin arõzalanmasõnõ önlemelidir, b) Tanka giriş ve tankõ muayene etmek, doldurmak ve boşaltmak, havalandõrmak için gerekli olanlar hariç, tank üzerinde açõklõklar olmamalõdõr. Bütün açõklõklar tank tepesinde olmalõdõr, c) Yangõna dayanõklõ her tank, tankõn boş olduğu durum da dahil, zemin suyunun veya su baskõnõnõn kaldõrma etkisine karşõ koyacak şekilde ankrajlanmalõdõr, d) Yangõna dayanõklõ her tank, motorlu bir aracõn çarpma sonucu verebileceği hasara dayanõklõ olmalõ veya uygun koruganlarla korunmalõdõr, e) Normal tank havalandõrma işlemi için olan havalandõrma borularõnõn ucu, zemin kodunun en az 3,5 m yukarõsõnda olmalõdõr, f) Acil havalandõrma hattõnõn çapõ hiç bir durumda küçültülmemelidir Boru tesisatõnõn döşenmesi ve yardõmcõ teçhizat Her tanktaki sõvõ seviyesini tayin etmek için vasõtalar olmalõ ve bu vasõtalara doldurma operatörü ulaşabilmelidir. Tank doldurulurken sõvõ seviyesi tank kapasitesinin % 90 õna ulaştõğõnda duyulabilir şiddette sesli ikaz veren bir alarm sistemi olmalõdõr. Ayrõca sõvõ seviyesi tank kapasitesinin % 95 ine ulaştõğõnda tanka olan akõşõ otomatik olarak kesen vasõtalar olmalõdõr. Bu vasõtalar normal veya acil havalandõrma sistemlerinin uygun şekilde çalõşmasõnõ engellememeli veya sõnõrlamamalõdõr Tanktan yakõt, yer çekimi yardõmõyla veya tanka basõnç uygulanarak alõnmamalõdõr. Sifon oluşmasõyla sõvõ çõkõşõnõ önleyecek vasõtalar olmalõdõr Tank, dispenser üzerinde yer çekimi sebebiyle kolon basõncõ yaratacak bir yükseklikte ise, tank çõkõşõna tanktan dispensere yer çekimi etkisiyle akõşõ önleyecek bir cihaz (normalde kapalõ olan bir selenoid vana gibi) bağlanmalõdõr. Bu cihaz, tanka mümkün olduğunca yakõn bağlanmõş bir vananõn çõkõş tarafõna bitişik olarak bağlanmalõdõr. Cihaz, dispenser kullanõmda değilken borularda veya hortumda bir arõza olduğunda tanktan dispensere yer çekimi etkisi ile sõvõ akõşõ olmasõnõ engelleyecek şekilde tesis edilmeli ve ayarlanmalõdõr. 14

19 Bir dalgõç pompa kullanõldõğõnda, her dispenser üzerine Madde e göre tescilli bir acil durum kapatma vanasõ tesis edilmelidir Emme pompa tipi bir dispenser kullanõldõğõnda, her dispenserin hemen altõna gerilme sonucu kopacak bölümü olan ve vakum ile harekete geçen bir acil durum kapatma vanasõ veya eş değer tipte bir vana bağlanmalõdõr. Not - Zemin kodunun altõndaki koruyucu yapõlar içerisinde bulunan tanklar için bu şart aranmaz Sõcaklõk etkisiyle genleşme sonucu oluşan, tank üzerindeki geri basõncõ almak için bir basõnç alma cihazõyla birlikte kapatma vanasõ ve tek yönlü akõş vanasõ tesis edilmelidir Borular, en az seviyede fizikî hasara maruz kalacak şekilde uygun yerlerden geçirilmelidir Fizikî koruma Koruyucu yapõlar içerisinde olmayan tanklar en az 180 cm yüksekliğinde tel örgü ile çevrilmelidir. Tel örgü tanklardan en az 3 m uzakta olmalõ, iki kapõsõ olmalõ, yetkisiz kişilerin girişi önlenmelidir. Yer üstü tanklarõ, motorlu bir aracõn çarpma sonucu verebileceği hasara karşõ dayanõklõ olmalõ veya çarpmaya karşõ koruganlarla korunmuş olmalõdõr. Not - Tanklarõn üzerine yerleştirildiği arazinin etrafõ bir tel örgü ile emniyeti sağlayacak şekilde çevrilmişse, tanklarõn ayrõca bir tel örgü ile çevrilmesi gerekli değildir Tel örgü veya herhangi bir bent içerisinde kalan alanda bitki yetiştirilmemeli, bu alana moloz dökülmemeli ve tank ve boru sisteminin tam olarak çalõştõrõlabilmesi için gerekli olanlar hariç bu alanda diğer malzemeler bulunmamalõdõr Korozyondan koruma Tank veya boru sisteminin toprakla temasta olan kõsõmlarõ korozyona karşõ kabul gören mühendislik uygulamalarõ ile korunmalõdõr Tank doldurma işlemleri Tank doldurma işlemleri aşağõda belirtildiği şekilde yapõlmalõdõr Tanka yakõt veren araç ile herhangi bir yer üstü tankõ arasõnda en az 7,5 m mesafe olmalõdõr. Not 1 - Yer çekimi etkisiyle doldurulan tanklar için bir asgari mesafe gerekli değildir. Not 2 - Doldurulan yakõt Sõnõf I yakõt değilse, gerekli asgari mesafe 4,5 m ye indirilebilir Doldurma işlemini yapacak operatör tankõn mevcut boş hacmini tayin etmeden önce doldurma işlemi başlatõlmamalõdõr Doldurma işlemi için yapõlan bağlantõlar sõzdõrmaz olmalõdõr. Tankõn sabit durumda olan boru hattõ vasõtasõyla doldurulmasõ durumunda, yakõt getiren taşõttan hatta bağlantõnõn yapõldõğõ yere bir tek yönlü akõş vanasõ ve çabuk (kolay) bağlantõ kaplini olan bir kapatma vanasõ veya ayrõlabilir (drybreak) kaplinli bir tek yönlü akõş vanasõ bağlanmalõdõr. Bu cihazlarõn üzerilerine darbe gelmemesi ve fiziki hasara uğramamalarõ için koruyucu tedbirler alõnmalõdõr. 1.2 Borular, vanalar, bağlantõ elemanlarõ Genel Boru sistemleri aşağõdakilerden oluşur: borular, flanşlar, civatalõ bağlantõlar, contalar, vanalar, bağlantõ elemanlarõ, esnek bağlantõlar; 15

20 genleşme bağlantõlarõ ve gerilme önleyiciler gibi basõnç altõndaki bileşenler; karõştõrma, ayõrma, yönlendirme, dağõtma, ölçme, akõş kontrol cihazlarõ; yakõtlar ve buharlarõnõ belirli bir yerde tutmak için kullanõlan yardõmcõ aksam. Sõvõ ihtiva eden boru sistemlerinin tasarõmõ, imalâtõ, kullanõlmasõ, denenmesi ve muayenesi beklenen çalõşma basõnçlarõ ve yapõsal gerilmeler için uygun olmalõdõr Boru sistemleri sõvõ sõzdõrmaz durumda tutulmalõdõr. Bir boru sisteminden tehlike arz edecek şekilde sõzma varsa, sistem içerisindeki sõvõ boşaltõlmalõ veya yetkili mercii tarafõndan kabul edilecek şekilde tamirat yapõlmalõdõr Bağlantõlar sõvõ sõzdõrmaz olacak şekilde kaynaklanmalõ, flanşla yapõlmalõ veya vidalõ olmalõdõr. Vidalõ bağlantõlar dişler için uygun bir sõzdõrmazlõk malzemesi veya yağlayõcõ ile sõkõlmalõdõr Destekler Boru sistemleri oturma, titreşim, genleşme veya büzülmeden kaynaklanan gerilmelere ve fiziki hasarlara karşõ iyi bir şekilde desteklenmeli ve korunmalõdõr. Metal olmayan borular imalatçõsõnõn talimatõna göre tesis edilmelidir Yangõna maruz kalma riski yüksek olan bölgelerdeki, üzerine yük binen boru destekleri aşağõdaki metotlardan biri veya birkaçõ ile korunmalõdõr: a) Yakõtõn borularõn altõnda birikmesini önlemek için emniyetli bir yere drenaj yapõlmasõ, b) Yangõna dayanõklõ tesisat kullanõlmasõ, c) Yangõna dayanõklõ koruyucu madde ile kaplama yapõlmasõ veya koruyucu sistem kullanõlmasõ, d) Yağmurlama sistemlerinin (TS ISO 6182 e uygun) kullanõlmasõ, e) Yetkilli merciinin kabul edeceği diğer alternatif usüller Dõş korozyona maruz kalan ve içerisinden sõvõ geçen bütün boru sistemleri korozyondan korunmalõdõr. Yer altõndaki boru sistemleri Madde e göre korunmalõdõr Araç trafiğine maruz kalacak bölgelerde yer altõna döşenecek borular için açõlan hendek, tabana en az 15 cm iyi sõkõştõrõlmõş yastõk malzeme, boru üzerine ise en az 50 cm iyi sõkõştõrõlmõş dolgu malzemesi ve asfalt konabilecek kadar derin olmalõdõr. Araç trafiğine maruz kalmayan bölgelerde boru üzerinde en az 15 cm kalõnlõğõnda iyi sõkõştõrõlmõş dolgu malzemesi bulunmalõdõr. İmalâtçõ talimatlarõnda belirtildiğinde veya don olaylarõnõn olduğu bölgelerde borular daha derine gömülmelidir Aynõ hendek içerisindeki borular birbirinden aşağõdaki şekilde ayrõlmalõdõr: a) Çelik borular arasõnda, büyük çaplõ borunun dõş çapõnõn 2 katõ kadar mesafe olmalõ, b) Cam elyaf takviyeli plastik borular arasõnda büyük çaplõ borunun dõş çapõnõn iki katõ kadar mesafe olmalõdõr. Not - Borular arasõnda 25 cm den fazla mesafe olmak zorunda değildir Aynõ hendek içerisinde farklõ seviyelerde iki veya daha fazla hat varsa, borular arasõnda en az 15 cm kalõnlõğõnda iyi sõkõştõrõlmõş dolgu malzemesi olmalõdõr Sistemi uygun şekilde çalõştõrmak ve tesisi korumak için boru sistemlerinde yeterli sayõda vana bulunmalõdõr. Pompalarla bağlantõlõ boru sistemleri, normal işletme şartlarõnda ve fizikî hasar anõnda yakõt akõşõnõ iyi bir şekilde kontrol edebilmek için yeterli sayõda vanaya sahip olmalõdõr. Depoya yakõt doldurmak için kullanõlan hatlarda hat tertibatõ sistemden geri akõşa imkan veriyorsa, bunu otomatik olarak önleyecek tek yönlü akõş vanasõ bulunmalõdõr Yükleme ve boşaltma aynõ boru sistemi ile yapõlõyorsa tek yönlü akõş vanasõ gerekli değildir, ancak bir blok vana kullanõlmalõdõr. Bu vana kolay ulaşõlabilecek bir yerde olmalõ veya uzaktan kumanda ile çalõştõrõlabilmelidir Bütün boru tesisatõ gömülmeden, üzeri kapatõlmadan veya kullanõma alõnmadan önce, sistemin maruz kalabileceği tahmin edilen en yüksek basõncõn 1,5 katõ bir basõnçta hidrostatik olarak deneye 16