FARELERDE KOKU UYARANININ ÖĞRENME BELLEK SÜRECĠ ÜZERĠNE ETKĠSĠ VE BU SÜREÇTE SEROTONĠN 5-HT 3 RESEPTÖRLERĠNĠN OLASI KATKISI
|
|
- Duygu Elmas Berker
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 FARELERDE KOKU UYARANININ ÖĞRENME BELLEK SÜRECĠ ÜZERĠNE ETKĠSĠ VE BU SÜREÇTE SEROTONĠN 5-HT 3 RESEPTÖRLERĠNĠN OLASI KATKISI Aslı Irmak BİRANCI, Ayşe GÜZEL, Seda KOZAN, Tuğba KOCABAŞ Danışman: Remzi Erdem ÖZET Evrimsel olarak en eski nöral işlevlerden olmakla birlikte, en az anlaşılmış duyu olan kokunun öğrenme-bellek (Ö-B) süreci üzerine etkileri tam olarak bilinmemektedir. Literatürde Ö-B sürecinde postsinaptik membran potansiyellerinin uzun erimli potansiyalizasyon (LTP) ile modifiye edilmesinin rol oynadığı öne sürülmüştür. Bu çalışmada, koku uyaranının LTP benzeri bir süreç yaratacağı ve sonuçta Ö-B işlevini etkileyeceği varsayımları kuruldu. Bu amaçla, farelerde uzun süreli kokusal uyaran uygulamasının uzaysal Ö-B sürecine etkisi araştırıldı. Ayrıca, serotonin 5-HT 3 reseptörlerinin bu süreçteki rolü araştırıldı. Araştırmamızda 25 adet erkek Swiss albino fare (yetişkin, 38.5±3.80g) kullanıldı. Öncelikle, oluşturulacak gruplar arasında uzaysal Ö-B yeteneği açısından homojen dağılımı sağlamak amacıyla kullanılan Barnes Labirenti (BL) düzeneği ile uzaysal Ö-B süreci değerlendirildi. Beş ardışık gün boyunca yapılan BL uygulamasının ardından, fareler, elde edilen öğrenme eğrilerine göre tabakalı rasgele örnekleme yöntemi ile 4 gruba ayrıldı. Gruplar, Koku (n=7; 12 adet doğal koku, 10 dakika/koku, 2 saat/gün, 14 gün), Kontrol (n=6) ve bunların Tropisetron (30 µg/kg/gün, s.c., 14 gün) uygulanan eşlenikleri (herbiri için, n=6) şeklinde oluşturuldu. İlaç uygulanmayan gruplara aynı yolla, eş hacimde serum fizyolojik (300 µl/gün, 14 gün) uygulandı. BL verileri tüm gruplarda öğrenme sürecinin geliştiğini gösterdi. Ardından, koku uyaranı ve/veya tropisetron uygulamalarının uzaysal Ö-B sürecine etkisi Morris Su Labirenti (MSL) düzeneği ile değerlendirildi. Ortalama OSH olarak ifade edilen öğrenme-bellek verileri, latans (sn), motor aktivite (yüzme hızı; cm/sn), kümülatif yüzme mesafesi (cm), hedefe anlık uzaklık (cm) gibi ölçütlerin saptanmasına olanak veren ve Üniversitemiz Mühendislik Fakültesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü ile ortaklaşa geliştirilen MatLab tabanlı bir görüntü alma, işleme ve değerlendirme yazılımı ile incelendi. GĠRĠġ VE GENEL BĠLGĠLER Koku, duyular arasında en az anlaşılmış olanıdır ve bu konudaki bilgiler sınırlıdır. Son araştırmalara göre, her koku için özgül bir reseptör kullanıldığı ve aynı zamanda farklı reseptörlerin eşzamanlı aktivasyonu ile de değişik koku kombinasyonlarının algılandığı düşünülmektedir. Bu da milyonlarca kokuyu nasıl ayırt edebildiğimizi açıklamaktadır (3). Filogenetik olarak aşağı sınıf hayvanlarda beynin koku ile ilgili bölümleri, gelişmiş olan ilk beyin yapıları arasında yer alır ve beynin geri kalan kısmının büyük bölümü kokuyla ilgili olan bu başlangıç bölümünün çevresinde toplanır (9). Uzaysal öğrenme ve belleğin merkezi olarak bilinen hipokampus de olfaktör korteksin bir bölümü olarak gelişmiştir. Bu da kokunun öğrenme ve bellek süreci ile ilişkili bir rolü olabileceğini düşündürmektedir. Hayatta kalmak için büyük ölçüde koku duyusuna itimat eden farelerde olfaktör korteks homunculusun büyük bölümünü oluşturur. Bu nedenle, fareleri çeşitli kokulara maruz bırakarak sinaptik ağın yeniden yapılanmasının geliştirilmesi ve hipokampusla bağlantısının artırılarak öğrenmebellek oluşumunu olumlu yönde etkilemesi olasıdır (9).
2 Özellikle öğrenme sürecinin oluşumunun sinaptik güç ve plastisitedeki, yani postsinaptik membran potansiyelindeki, uzun erimli değişimlerle modifiye edildiği düşünülmektedir (2,6). Bu alanda temel hücresel mekanizmalardan olan LTP nin (Long Term Potentiation), postsinaptik nöronu presinaptik nörondan salıverilen nörotransmitterlere karşı duyarlılaştırarak iki nöron arasında ileri iletişimi gerçekleştirdiği ve özellikle uzun dönem hafızada rolü olduğu düşünülmektedir. Burada, son yıllarda bellek süreci ile ilgili yeni bir yaklaşımdan söz etmek gerekir. Bu görüşe göre, sinaptik yeni yapılanma bellek sürecini açıklamak için yeterli bir model değildir, çünkü bellek bir nöral devre özelliğidir (5). Hem koku yolaklarının hem de hipokampusun nörotransmitter olarak yaygın biçimde asetilkolini kullanması nedeniyle koku yolağındaki nörotransmisyon ile hipokampustaki nörotranmisyon işlevini ayırt etmek için kolinerjik ligandlar dışında bir ajan kullanılması düşünüldü. Öğrenme bellek sürecine katkıda bulunan birçok mekanizmanın içinde serotonerjik sistem de yer almaktadır. Serotonin (5-HT) in hücre membranında yer alan bir katyon kanalı olan 5HT 3 reseptörlerinin presinaptik kolinerjik etkisi bilinmektedir. Klinikte kanser tedavisine bağlı kusmaların önlenmesinde antiemetik (bulantı kesici) olarak kullanılan tropisetron, etkisini presinaptik kolinerjik inhibisyon yaparak gösterir. Tropisetronun 5HT 3 reseptörlerini bloke ederek öğrenme belleği olumsuz yönde etkilediği gösterilmiştir (1). Rasyonel: Kokunun, sinaptik yeniden yapılanmayı geliştirdiği ve hipokampusla kurulan bağlantıların öğrenme bellek sürecini etkilediği düşünülmektedir. Ancak kokunun öğrenme bellek üzerine etkileri hakkındaki kanıtlar kısıtlıdır. Ayrıca, klinikte antiemetik olarak kullanılan, kan beyin engelini kolaylıkla geçen ve özellikle farelerde etkin olan tropisetronun, koku ile oluşması muhtemel öğrenme bellek değişikliklerine etkisini araştırmak bu sürece aracılık eden mekanizmaya yönelik bilgi sağlayabilir. Amaç: Farelerde koku uyaranı ve/veya tropisetron uygulamasının öğrenme bellek süreci üzerindeki etkisini Barnes Labirenti ve Morris Su Labirenti düzeneklerinde araştırmak Hipotez: - Tekrarlı ve uzun süreli koku uyaranı uygulaması farelerde öğrenme-bellek işlevini artırır. -Koku bir çevresel zenginleştirmedir. -Tropisetron kullanımı öğrenme-bellek işlevini bozar. YÖNTEM VE GEREÇLER Deney Hayvanları ve Barındırma KoĢulları: Proje kapsamındaki deneysel çalışmalara Başkent Üniversitesi Hayvan Deneyleri Etik Kurulundan onay alındıktan sonra başlandı (DA10/04). Deney hayvanı olarak Başkent Üniversitesi Hayvan Üretim Merkezinden sağlanan 25 adet erişkin, erkek, Swiss Albino (38,5 0,76 g) fareler kullanıldı. Deney hayvanları, standart barınma koşullarında (12 saat aydınlık/ 12 saat karanlık, %50 bağıl nem, 24 2 C oda sıcaklığı) standart fare yemi ve su ile beslenerek barındırıldı. Deneyin amacına uygun olarak hayvanlara tekrarlayan koku uygulaması yapıldı; ancak bunun dışında deneysel işlemlerin öncesinde, sırasında ve sonrasında hayvanlarda ağrı, acı, huzursuzluk yaratabilecek her türlü uygulamadan kaçınıldı.
3 Deney Grupları: Barnes Labirenti (BL) düzeneği kullanılarak 5 ardışık gün boyunca farelerin öğrenme düzeyleri ölçüldü. Bu 5 günün latans ortalaması ve öğrenme eğrileri göz önüne alınarak fareler tabakalı rasgele örnekleme yöntemi kullanılarak bilişsel işlev düzeyleri açısından 4 homojen gruba ayrıldı. Gruplar; 1. Grup: Kontrol grubu (K), 2. Grup: çeşitli kokulara maruz bırakılan grup (O), 3. Grup: Tropisetron uygulanan grup (KT), 4. Grup: kokuyla birlikte tropisetron uygulanan grup (OT) şeklinde oluşturuldu.(tablo 1). Tablo 1. Deney Grupları Tropisetron uygulaması Yok Var Koku uygulaması Yok Grup 1, K (6) Grup 3, KT (6) Var Grup 2, O (7) Grup 4, OT (6) Barnes Labirenti: BL, deney hayvanlarında uzaysal öğrenme ve bellek ölçümünde kullanılan bir yöntemdir. Deneyimizde kullanılan BL, fareler için tanımlanan boyutlara uygun olarak yapılmıştır. BL, 122 cm çapındaki bir tahta plaka üzerine çapları 5 cm olan ve aralarında 9 açı bulunan 40 delik açılması ile oluşturuldu. Bu deliklerin birinin altına bir çekmece yerleştirildi. Fareler 5 ardışık gün boyunca, bırakılma sıraları rasgele olmak üzere, etrafı kapalı bir silindir içinde düzeneğin tam ortasına bırakıldı. Her bir deney hayvanı için 120 saniye değerlendirme süresi tanındı. Deney hayvanının çekmeceyi bulması durumunda, her bir deney hayvanı çekmece içinde 10 saniye bekletildi. 26. gün bellek işlevinin değerlendirmesi BL ile retansiyon deneyi yapıldı.. 40 delik BARNES LABİRENTİ 122 cm 9 Resim 1. Barnes Labirenti ölçütleri ve çekmecenin konumu 5 cm Çekmece 140 cm
4 Deney Protokolü BL-1 Ġlaç ve/veya koku uyg. MSL-1 Ġlaç ve/veya koku uyg. Uyg. ve MSL (günler) ġema 1. Deney protokolü Koku Uygulaması-1 14 gün O ve OT gruplarına 12 çeşit koku kullanılarak uzun süreli, tekrarlayan koku uygulaması yapıldı. Her bir koku kaynağını 10 dakikada bir değiştirmek suretiyle, toplam 2 saat boyunca kokusal uyaran uygulandı. Kullanılan koku kaynakları gülsuyu, sirke, sarımsak, kül, karanfil, portakal, çilek, soğan, kimyon, köri, kahve, nane olarak belirlendi ve flakonlar içine konuldu. Bu kokular sentetik değil, doğal olmaları göz önüne alınarak seçildi. K ve KT gruplarını da aynı işleme tabi tutmak açısından, koku kaynağı içeren flakonlar yerine içi su dolu flakonlar kullanıldı. Morris Su Labirenti-1 Farelerde öğrenme sürecini değerlendirebilmek amacıyla daha önce tanımlanan biçimde Morris Su Labirenti (MSL) düzeneği kullanıldı (4). Deney süresince suyun sıcaklığı 22 ± 2 C de sabit tutuldu. Yerleşimi sabit kalmak üzere havuzun rasgele bir yerine su yüzeyinden 1 cm aşağıda olacak şekilde deney hayvanlarının üzerinde durabileceği bir platform konuldu. Havuzun etrafına 3 yöne, farelerin oryantasyonunu sağlamak için ayırt edici belirteçler (ipuçları) konuldu. Fareler 5 ardışık gün boyunca kuzey, güney, doğu ve batı olmak üzere, dört ayrı yönden, suya bırakılma yönleri ve sıraları farklı olacak şekilde MSL de yüzdürüldü. Her bir deney hayvanı için 120 saniyelik değerlendirme süresi tanındı. Deney hayvanının kaçış platformunu bulması durumunda, oryantasyon gelişimini sağlamak için her bir deney hayvanı kaçış platformu üzerinde 10 saniye bekletildi. Bu uygulamalarla latans, motor aktivite (yüzme hızı, cm/sn), kümülatif yüzme mesafesi (cm), hedefe anlık uzaklık (cm) gibi ölçütlerle uzaysal öğrenme-bellek işlevinin değerlendirilmesi amaçlandı. MSL - 1 MSL - 2 K 24 cm B D 46 cm 33 cm 75 cm G Resim 2. MSL deki kaçış platformunun yerleşimi ve yönler (K: kuzey, G: güney, B: batı, D: doğu)
5 KUZEY Resim 3. MSL 1 uygulamasında kullanılan belirteçler (ipuçları) BATI DOĞU GÜNEY Koku uygulaması-2 Aynı kokular 10 gün boyunca her biri 10 dakika ara ile değiştirilecek şekilde günde 2 saat uygulandı. Morris Su Labirenti-2 Deneyin bir önceki deneyden etkilenmemesi için platformun yeri ve belirteçler değiştirildi. Her bir deney hayvanına değerlendirme süresi olarak 90 saniye, platform üzerinde bekletilme süresi olarak da 30 saniye tanındı. Fareler için itici güç oluşturması amacı ile suyun sıcaklığı (20 ± 1 C) azaltıldı. KUZEY BATI Resim 4. MSL 2 uygulamasında kullanılan belirteçler (ipuçları) DOĞU GÜNEY
6 Ġlaç Uygulaması-1 İlaç gruplarına 14 boyunca 30 µg/kg/gün/300 µl, s.c tropisetron uygulanırken diğer gruplara da enjeksiyon stresini ekarte edebilmek için aynı protokolle 300 µl/gün, s.c, serum fizyolojik uygulandı. Ġlaç Uygulaması-2 Bütün gruplara 10 gün boyunca injeksiyon aynı protokolle, aynı yolla, aynı hacimde yapıldı. Veri Toplanması ve Ġstatiksel Analiz: Tüm veriler, ortalama ortalamanın standart hatası (SEM) olarak ifade edildi. Günlük latans ortalaması, 4 yönden elde edilen latansların ortalaması şeklinde değerlendirildi. Elde edilen öğrenme ve bellek eğrileri nonparametrik Kruskal-Wallis varyans analizi ile değerlendirildi. P değeri < 0,05 olan karşılaştırmalar istatistiksel olarak önemli kabul edildi. BULGULAR Barnes Labirenti Tabakalı rasgele örnekleme yapıldı: İlk 5 gün değerlendirildiğinde tüm grupların öğrenme gelişim eğrilerinin paralel seyrettiği ve gruplarda tabakalı rasgele örneklemenin başarılı bir şekilde gerçekleştiği saptandı (Şekil 2). Tüm gruplarda öğrenme gerçekleģti: İlk 5 gündeki öğrenme eğrileri incelendiğinde tüm gruplarda öğrenme artışındaki değişmenin zamana karşı önemli olduğu saptandı (P<0,005). Koku bellek geliģmesini bozdu: 14 günlük koku uygulamasının ardından kokunun öğrenmeyi anlamlı bir şekilde bozduğu görüldü (P<0,05). Tropisetron bellek geliģmesini bozdu: 14 günlük ilaç uygulamasının ardından tropisetronun öğrenme sürecini anlamlı bir şekilde bozduğu saptandı.(p<0,05) * * * * ġekil 2. Öğrenme-bellek eğrileri: Latans ortalamalarının zamana göre değişmesi. * P<0,005
7 Uygulamalar sonrasında bellek gelişimini değerlendirmek amacıyla 20. günde yapılan retansiyon incelendiğinde koku ile kontrol grupları arasında ve tropisetron ile kontrol grupları arasında önemli fark saptandı (P<0,05). Morris Su Labirenti 1 Kontrol grubunda platformu bulma sürelerinin zamanla artmasından ötürü öğrenmenin gerçekleşmediği görüldü (Şekil 3). Koku grubunda ise ilginç olarak, ilk 3 günde öğrenmenin gerçekleştiği gözlendi. ġekil 3. Öğrenme eğrileri: Latans ortalamalarının zamana göre değişmesi. Morris Su Labirenti 2 Deney protokolünün ikinci MSL kısmında, yine, kontrol grubunda beklenen öğrenmenin gerçekleşmediği görüldü (Şekil 4). Ancak, çarpıcı olarak yine koku grubunda ortalama latans değerlerinin kontrol grubundan belirgin biçimde düşük seyrettiği saptandı (Şekil 4). ġekil 4. Öğrenme eğrileri: Latans ortalamalarının zamana göre değişmesi.
8 Ortalama Vücut Ağırlıkları ġekil 5. Koku ve/veya ilaç uygulamasının vücut ağırlığı değişimlerine etkisi. Deney protokolü süresince yapılan tartımlar sonucunda vücut ağırlığı değişimleri saptandı. Tropisetron uygulanan grupların (KT ve OT) eğrilerinin paralel seyretmesi dikkat çekici bulundu. TARTIġMA Projemizde, çok sayıda kokusal uyaran uygulanmasıyla LTP benzeri bir etki yaratarak öğrenme ve belleğin geliştirilmesi amaçlandı (2, 6). Uzaysal öğrenme-bellek işlevinin ana merkezi olarak kabul edilen hipokampusta asetilkolinin yanı sıra glutamat ve serotonin reseptörlerinin de gösterilmesi, öğrenme-bellek sürecini bozmak için serotonerjik yolu seçmemizde etkili oldu; çünkü kolinerjik yolak inhibe edilseydi kokunun algılanmasını da etkileyebilirdi (2, 6). Bunun için, kan-beyin bariyerini geçebilen ve farelerde etkinliği bilinen 5-HT 3 antagonisti tropisetron kullanıldı (7, 8). Ancak, tropisetronun nikotinik kolinerjik reseptörler için parsiyel agonist olduğu da burada vurgulanmalıdır (9). Tropisetronun öğrenme belleği bozduğu daha önceki bir çalışma grubu projesi ile de gösterilmiştir (1). Deney hayvanı olarak farelerin kullanılmasının nedeni, bu deney hayvanı türünün koku yolakları bakımından insanlarla benzeşim göstermesidir (9). Koku bir çevresel zenginleştirme bileşeni ise tropisetron uygulamasıyla beraber koku uygulamasının tropisetronun öğrenme bellek üzerindeki bu olumsuz etkisini en azından azaltması beklendi (1). Ancak Barnes Labirenti bulgularına göre koku veya tropisetron uygulanan farelerde bellek gelişmediği görüldü. Morris Su Labirenti-1 bulgularında ise koku grubunda öğrenmenin geliştiği görülse de kontrol grubunun öğrenmemesinden ötürü bu sonuç anlamlı bulunmadı. Bu yüzden 5 ardışık gün boyunca uygulanması gereken MSL 4 günde sonlandırılarak ek deney protokolü oluşturuldu; olası hatalar düzeltilerek tekrar tropisetron ve/veya koku uygulamasına karar verildi. MSL-2 de de farklı bir sonuç elde edilemedi, yine, kontrol grubunda öğrenme gelişmedi. Bu yüzden farelerin stereotipik yüzme davranışları göz önüne alınarak depresyona girdiği düşünüldü (10). Vücut ağırlıkları grafiği incelendiğinde ilaç gruplarının kokudan bağımsız olarak eğrilerinin paralel seyretmesi dikkat çekti.
9 Sonuçlar ve Çıkarımlar 1. Öğrenme bellek sürecinde 5-HT 3 reseptörlerinin rolü vardır. 2. Koku, bellek gelişmesini olumsuz etkilemiştir. 3. Tropisetron, bellek gelişmesini olumsuz etkilemiştir. 4. Barnes Labirenti uzaysal öğrenme-bellek işlevinin ölçümü için geçerli ve güvenilir bir değerlendirme yöntemidir. 5. Projede kullanılan deney hayvanlarının sayısının bir davranış çalışması için yetersiz olmasından dolayı varılan sonuçların daha ileri çalışmalarla desteklenmesi gerekir. KAYNAKLAR: 1. Akyüz İ, Durgut S, Hocaoğlu E ve diğerleri. Farelerde Stres ve Çevresel Zenginleştirmenin Öğrenme-Bellek ve Anksiyete Üzerinde Etkilerinde Serotonin 5-HT 3 Reseptörlerinin Rolü. Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi VIII. Öğrenci Sempozyumu Çalışma Grubu Raporları kitabı, 2006; Bliss TV, Collingridge GL. A Synaptic Model of Memory: Long- Term Potentiation in The Hippocampus. Nature Jan;361(6407): Buck L, Axel R. A Novel Multigene Family May Encode Odorant Receptors: A Molecular Basis for Odor Recognation. Cell Jan 23;116(2 Suppl):S117-9, 1p Following S Çelik BC, Kocaman E., Şimşek EK ve diğerleri. Farelerde Siklooksijenaz-2 İnhibisyonunun Strese Bağlı Öğrenme-Bellek Bozulması Üzerinde Etkisinin Araştırılması. Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi XI. Öğrenci Sempozyumu Çalışma Grubu Raporu, 2009; (basılmadı). 5. Çevik MÖ. Türk Nöroloji Dergisi 2009;15(EK1): Cooke SF, Bliss TV. Plasticity in the Human Central Nervous System. Brain 129 (Pt 7): Cui R, Suemaru K, Li B ve diğerleri. Tropisetron Attenuates Naloxone-Induced Place Aversion in Single-Dose Morphine-Treated Rats: Role of Alpha7 Nicotinic Receptors. European Journal Of Pharmacology May;609 (1-3): Macor JE, Gurley D, Lanthorn T ve diğerleri. The 5-HT 3 Antagonist Tropisetron is a Potent and Selective Alpha7 Nicotinic Resetor Partial Antogonist. Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters Feb; 11 (3): Mandorion N, Poncelet J, Bensafi M ve diğerleri. Humans and Mice Express Similar Olfactory Preferences. Plos One. 2009;4(1):E4209. Epub 2009 Jan Uzbay T.: Psikofarmakolojinin Temelleri ve Deneysel Araştırma Teknikleri, Çizgi Tıp Yayınevi, Ankara, 2004,
Santral Sinir Sistemi Farmakolojisinin Temelleri. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN
Santral Sinir Sistemi Farmakolojisinin Temelleri Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Her nöron, dentritleri aracılığı ile diğer nöronlardan gelen uyarıları alır ve nöron gövdesine iletir. Bu uyarılar ya inhibitör
DetaylıRATLARDA ANNE YOKSUNLUĞU SENDROMUNA ZENGĠNLEġTĠRĠLMĠġ ÇEVRENĠN ETKĠSĠ. Serap ATA, Hülya İNCE, Ömer Faruk AYDIN, Haydar Ali TAŞDEMİR, Hamit ÖZYÜREK
RATLARDA ANNE YOKSUNLUĞU SENDROMUNA ZENGĠNLEġTĠRĠLMĠġ ÇEVRENĠN ETKĠSĠ Serap ATA, Hülya İNCE, Ömer Faruk AYDIN, Haydar Ali TAŞDEMİR, Hamit ÖZYÜREK Hayatın erken döneminde ebeveyn kaybı veya ihmali gibi
DetaylıSİNİR SİSTEMİ DERS PROGRAMI
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017 2018 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (19 MART 2017-25 MAYIS 2018) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ
DetaylıBeynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi
Beynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi - Ana Hatlarıyla Merkezi Sinir Sistemi - Sinir Hücrelerinin (Nöronlar) Temel İşleyişi - Hücre Gövdesi, Dendrit, Aksonlar, Sinaptik Ağlar
DetaylıSİNİR SİSTEMİ DERS PROGRAMI
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (19 MART 2017-25 MAYIS ) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ DÖNEM
DetaylıSİNİR SİSTEMİ DERS PROGRAMI
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2016 2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (20 MART 2017-26 MAYIS 2017) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ
DetaylıT. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (21 MART MAYIS 2016)
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2015 2016 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (21 MART 2016-24 MAYIS 2016) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ
DetaylıGelişim Psikolojisi Ders Notları
Gelişim Psikolojisi Ders Notları Doç. Dr. Şaziye Senem BAŞGÜL www.gunescocuk.com Tanımlar Büyüme: Organizmada meydana gelen sayısal (hacimsel) değişiklikler Olgunlaşma: Potansiyel olarak var olan işlevin
Detaylıİçindekiler vii Yazarların Ön Sözü xiii Çevirenin Ön Sözü xiv Teşekkürler xvi Semboller Listesi xvii. Ölçme, İstatistik ve Araştırma...
İçindekiler İçindekiler vii Yazarların Ön Sözü xiii Çevirenin Ön Sözü xiv Teşekkürler xvi Semboller Listesi xvii BÖLÜM 1 Ölçme, İstatistik ve Araştırma...1 Ölçme Nedir?... 3 Ölçme Süreci... 3 Değişkenler
DetaylıKEMOTERAPİYE BAĞLI BULANTI VE KUSMA. Prof Dr Deniz Yamaç Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji BD
KEMOTERAPİYE BAĞLI BULANTI VE KUSMA Prof Dr Deniz Yamaç Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji BD Giriş Kemoterapiye bağlı bulantı/kusma hastanın yaşam kalitesini etkilediği gibi, devam edecek
DetaylıT. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2013 2014 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART 2014 -.. MAYIS 2014) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ
DetaylıKÜTAHYA DA YAŞAYAN İLKOKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN HAVA KİRLETİCİLERİNE KİŞİSEL MARUZ KALIMLARININ ÖN DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI
KÜTAHYA DA YAŞAYAN İLKOKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN HAVA KİRLETİCİLERİNE KİŞİSEL MARUZ KALIMLARININ ÖN DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI Hicran ALTUĞ, Ayşe Özlem YILMAZ, Ozan Devrim YAY, Özlem ÖZDEN ÜZMEZ, Sevim Burçin
DetaylıNesrullah AYŞİN 1, Handan MERT 2, Nihat MERT 2, Kıvanç İRAK 3. Hakkari Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu, HAKKARİ
Nesrullah AYŞİN 1, Handan MERT 2, Nihat MERT 2, Kıvanç İRAK 3 1 Hakkari Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu, HAKKARİ 2 Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Biyokimya Anabilim
DetaylıTıpta Kusursuzluğa Doğru Yaklaşım (Precision Medicine)
Tıpta Kusursuzluğa Doğru Yaklaşım (Precision Medicine) İncelikli tıp olarak da tanımlayabileceğimiz Precision Medicine, kişinin genetik yapısı, çevresel faktörler ve yaşam tarzındaki farklılıkları dikkate
DetaylıPsikofarmakolojiye giriş
Psikofarmakolojiye giriş Genel bilgiler Beyin 100 milyar nöron (sinir hücresi) içerir. Beyin hücresinin i diğer beyin hücreleri ile 1,000 ile 50,000 bağlantısı. Beynin sağ tarafı solu, sol tarafı sağı
DetaylıİÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...III
İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...III Ünite:I Eğitim Psikolojisinde Bilimsel Araştırma Yöntem ve Teknikleri 13 Psikoloji ve Eğitim Psikolojisi 15 Eğitim Psikolojisi ve Bilim 17 Eğitim Psikolojisi ve Bilimsel Araştırma
DetaylıDİNLENİM MEMBRAN POTANSİYELİ. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.
DİNLENİM MEMBRAN POTANSİYELİ Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Hücre içi kompartıman ve hücre dışı kompartımanın büyük bölümü elektriksel açıdan nötrdür. Hücre içinde
DetaylıPSİKOFARMAKOLOJİ 3. Antipsikotikler Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül. HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar.
PSİKOFARMAKOLOJİ 3 Antipsikotikler Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar www.gunescocuk.com PSİKOZ VE ŞİZOFRENİ Şizofreni belirtilerinin altında yatan düzeneği açıklamaya çalışan başlıca
DetaylıDENEYSEL DESENLER GERÇEK DENEYSEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER FAKTÖRYEL DESENLER ZAYIF DENEYSEL DESENLER
DENEYSEL DESENLER ZAYIF DENEYSEL DESENLER GERÇEK DENEYSEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER FAKTÖRYEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER Hazır gruplar üzerinde ancak grup eşleştirmenin olduğu seçkisiz atamanın
DetaylıProf. Dr. Erbil Gözükırmızı İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fak. Nöroloji A.D. 11. Ulusal Uyku Tıbbı Kongresi 6-10 Kasım 2010, Antalya
Prof. Dr. Erbil Gözükırmızı İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fak. Nöroloji A.D. 11. Ulusal Uyku Tıbbı Kongresi 6-10 Kasım 2010, Antalya Modern toplumlarda uykudan alacaklı olmak artık sıradan bir olaydır. Bunun karşılığında
DetaylıSİNAPTİK İLETİM: SON PLAK POTANSİYELİ OLUŞUMUNDA MODELLEME VE SİMÜLASYON ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA
SİNAPTİK İLETİM: SON PLAK POTANSİYELİ OLUŞUMUNDA MODELLEME VE SİMÜLASYON ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi İstatistik Bölümü Sistem Modelleme ve Simülasyon Laboratuarı Nörolojik Bilimler
DetaylıSİSTEMİK İNFLAMASYON VE NÖRONAL AKTİVİTE
SİSTEMİK İNFLAMASYON VE NÖRONAL AKTİVİTE Eyüp S. Akarsu Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji ABD 22. Ulusal Farmakoloji Kongresi 5 Kasım 2013, Antalya 1 Organizmanın çok çeşitli tehdit algısına
DetaylıT. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART MAYIS 2015)
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2014 2015 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART 2015-22 MAYIS 2015) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ
DetaylıDeneysel Hayvan Modelinde Candida Tropicalis Peritonitinin Tedavisinde Kaspofungin ve Amfoterisin B Etkinliğinin Karşılaştırılması
Deneysel Hayvan Modelinde Candida Tropicalis Peritonitinin Tedavisinde Kaspofungin ve Amfoterisin B Etkinliğinin Karşılaştırılması Melis Demirci, Özlem Tünger, Kenan Değerli, Şebnem Şenol, Çiğdem Banu
DetaylıFizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 9 a
Fizyoloji PSİ 123 Hafta 9 Serebrum Bazal Çekirdekler Orta Beyin (Mezensefalon) Beyin sapının üzerinde, beyincik ve ara beyin arasında kalan bölüm Farklı duyu bilgilerini alarak bütünleştirir ve kortekse
Detaylı21. Ulusal Farmakoloji Kongresi Eskişehir 21 Ekim Doç.Dr.. Hakan Kayır GATA T. Farmakoloji AD. Ankara
Bazal ön uyaran aracılı inhibisyonun dürtüsellik ve fensiklidine yanıtlardaki rolü 21. Ulusal Farmakoloji Kongresi Eskişehir 21 Ekim 11 Yrd.Doç.Dr Doç.Dr.. Hakan Kayır GATA T. Farmakoloji AD. Ankara Şizofreni
DetaylıDikkat Değerlendirme Bataryası
Dikkat Değerlendirme Bataryası Adı: Soyadı Uygulama Tarihi: Uygulayıcı: www.cocukpsikiyatri.org Genel Değerlendirme Puanlaması Vaka Profili Standart Puan Aralığı >75 25-74 9-24 2-8
DetaylıALGI VE ALGISAL ÖRGÜTLEME YASALARI
ALGI VE ALGISAL ÖRGÜTLEME YASALARI Çevredeki nesneleri ve olayları, tanıma, kavrama ve anlama, etiketleme ve tepki vermeye hazırlanma gibi işlemlerdir. ALGI Duyu organlarıyla gelen bilginin anlamlandırılmasıdır.
DetaylıHavacılıkta Ġnsan Faktörleri. Uçak Müh.Tevfik Uyar, MBA
Havacılıkta Ġnsan Faktörleri Uçak Müh.Tevfik Uyar, MBA BÖLÜM 1 Biyolojik Varlık Olarak İnsan Birinci Bölüm: Fiziksel Faktörler ve Algı Geçen Hafta GEÇEN HAFTA İnsan, Fiziksel Faktörler ve İnsan Performansı
DetaylıOlaya Ġlişkin Potansiyel Kayıt Yöntemleri Kognitif Paradigmalar
Olaya Ġlişkin Potansiyel Kayıt Yöntemleri Kognitif Paradigmalar Prof. Dr. Sacit Karamürsel İstanbul Tıp Fakültesi, Fizyoloji Anabilim Dalı sacit@istanbul.edu.tr Elektroansefalogram (EEG), merkezi sinir
DetaylıTFD Nö rölöjik Fizyöterapi Grubu Bu lteni
TFD Nö rölöjik Fizyöterapi Grubu Bu lteni Cilt/Vol:2 Sayı/Issue:2 Şubat/February 2016 www.norofzt.org İNME HASTALARINDA EGZERSİZİN KOGNİTİF FONKSİYONLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd. Doç. Dr. Gözde İyigün Doğu
DetaylıSİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder
SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder. Çeşitli duyu organlarından milyonlarca
DetaylıChapter 10. Summary (Turkish)-Özet
Chapter 10 Summary (Turkish)-Özet Özet Vücuda alınan enerjinin harcanandan fazla olması durumunda ortaya çıkan obezite, günümüzde tüm dünyada araştırılan sağlık sorunlarından birisidir. Obezitenin görülme
DetaylıKRUSKAL WALLIS VARYANS ANALİZİ. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı
KRUSKAL WALLIS VARYANS ANALİZİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı ükruskal Wallis varyans analizi, tek yönlü varyans analizinin parametrik olmayan karşılığıdır. üveriler ölçümle
DetaylıAçıklama 2008 2009. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK
Açıklama 2008 2009 Araştırmacı: YOK Danışman: YOK Konuşmacı: YOK SİLAHLI ÇATIŞMA İLE İLİŞKİLİ TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞUNDA DİĞER BİYOLOJİK TEDAVİ SEÇENEKLERİ Dr. Cemil ÇELİK Sunumun hedefleri Silahlı
DetaylıK BAĞIMSIZ ÖRNEKLEM HİPOTEZ TESTLERİ
K BAĞIMSIZ ÖRNEKLEM HİPOTEZ TESTLERİ Yrd.Doç.Dr. Selçuk Korkmaz Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı Turcosa Analitik Çözümlemeler selcukorkmaz@gmail.com TÜRKİYE EKMUD BİYOİSTATİSTİK
DetaylıBİLİŞSEL NÖROBİLİM BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI
BİLİŞSEL NÖROBİLİM BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI Beyni Keşfetme Dünya üzerinde keşifler genelde coğrafi keşiflerle başlamıştır. Ortalama 1120 gr ağırlığındaki jelatinimsi yapısıyla beyni keşfetme
DetaylıSİNİR SİSTEMİ. Duyusal olarak elde edilen bilgiler beyne (yada tam tersi) nasıl gider?
SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Descartes- İnsan vücudu bilimsel olarak (doğal yasalarla) açıklanabilecek bir hayvan makinesidir Bu makineyi araştıran, beyin ve davranış arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim
DetaylıNikotinik Asetilkolin Reseptörlerinin Farmakolojisi. Dr. Vahide Savcı. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji AD
Nikotinik Asetilkolin Reseptörlerinin Farmakolojisi Dr. Vahide Savcı Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji AD 1 İçerik Giriş Nikotinik reseptörlerin yapısı Tedavi alanları
DetaylıSoru 5) Aşağıdakilerden hangisi laboratuvar hayvanı barınaklarında düşük nem seviyesinden kaynaklanan bir durum değildir?
Soru 1) Aşağıdaki İfadelerden hangisi laboratuvar hayvanı barınakları için doğru değildir? a) Hayvanları dış etkenlerden korur b) Hayvanların doğal davranışlarını sergileyebilmelerine izin verir c) Hayvanlar
DetaylıNORMAL DAĞILIM VE ÖNEMLİLİK TESTLERİ İLE İLGİLİ PROBLEMLER
NORMAL DAĞILIM VE ÖNEMLİLİK TESTLERİ İLE İLGİLİ PROBLEMLER A) Normal Dağılım ile İlgili Sorular Sayfa /4 Hamileler ile ilgili bir araştırmada, bu grubun hemoglobin değerlerinin normal dağılım gösterdiği
DetaylıDuysal Sistemlerin Genel Özellikleri, Duysal Reseptörler. Dr. Ersin O. Koylu E. Ü. Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı
Duysal Sistemlerin Genel Özellikleri, Duysal Reseptörler Dr. Ersin O. Koylu E. Ü. Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Bir Hint Hikayesi: Altı Kör Adam ve Fil DUYSAL UYARAN DUYSAL UYARANIN SİNİR SİNYALLERİNE
DetaylıGİRNE AMERİKAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ AKTS
GİRNE AMERİKAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ AKTS Dersin Adı Psikolojiye Giriş Dersin Kodu OKÖ105 Dersin Türü Zorunlu Dersin Seviyesi Lisans Dersin AKTS kredisi 4 Haftalık Ders
DetaylıTemel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci
BÖLÜM 8 ÖRNEKLEME Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça saptanması
DetaylıOytun Erbaş, Hüseyin Sedar Akseki, Dilek Taşkıran
Yağlı Karaciğer (Metabolik Sendrom) Modeli Geliştirilen Sıçanlarda Psikoz Yatkınlığındaki Artışın Gösterilmesi ve Bu Bulgunun İnflamatuar Sitokinlerle Bağlantısının Açıklanması Oytun Erbaş, Hüseyin Sedar
DetaylıMakine Öğrenmesi İle Duygu Analizinde Veri Seti Performansı
Makine Öğrenmesi İle Duygu Analizinde Veri Seti Performansı Hatice NİZAM İstanbul Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü haticenizam@outlook.com Saliha Sıla AKIN ERS Turizm Yazılım Şirketi, Bilgisayar
DetaylıTFD Nörolojik Fizyoterapi Grubu Bülteni
TFD Nörolojik Fizyoterapi Grubu Bülteni Cilt/Vol:3 Sayı/Issue:2 Şubat/February 2016 www.norofzt.org VİBRASYON UYGULAMALARININ FİZYOTERAPİDE KULLANIMI Vibrasyon, salınım şeklindeki hareketlerle karakterize
DetaylıBS503 BİLİMSEL NEDENSELLİK VE YAZIM
Temel Kavramlar 1. Seminer BS503 BİLİMSEL NEDENSELLİK VE YAZIM MSGSÜ Enformatik Bölümü BST/MKE Y. Lisans Programları PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU Araştırma Neden araştırma yapılır? Belirli bir alanda: varolan
DetaylıİSTANBUL BOĞAZI SU SEVİYESİ DEĞİŞİMLERİNİN MODELLENMESİ. Berna AYAT. İstanbul, Türkiye
6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 271 İSTANBUL BOĞAZI SU SEVİYESİ DEĞİŞİMLERİNİN MODELLENMESİ Burak AYDOĞAN baydogan@yildiz.edu.tr Berna AYAT bayat@yildiz.edu.tr M. Nuri ÖZTÜRK meozturk@yildiz.edu.tr
DetaylıNöron uyarı gönderdiğinde nörotransmitterleri barındıran keseciklerin sinaptik terminale göçü başlar.
SİNAPS Bir nöronu diğerinden ayıran bir boşluk olduğu, Nöronların fiziksel olarak birleşmediği gözlenmiştir. Sinir uçlarında bulunan bu boşluklarda haberleşme vardır. Nöronlar arası bu iletişim noktasına
DetaylıParkinson Hastalığı ile α-sinüklein Geni Polimorfizmlerinin İlişkisinin Araştırılması
İ.Ü. CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TIBBİ BİYOLOJİ ANABİLİM DALI Parkinson Hastalığı ile α-sinüklein Geni Polimorfizmlerinin İlişkisinin Araştırılması Araş.Gör. Yener KURMAN İSTANBUL
DetaylıNaciye Sinem Gezer 1, Atalay Ekin 2
Naciye Sinem Gezer 1, Atalay Ekin 2 1 Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Radyoloji Ana Bilim Dalı, İzmir 2 Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği, İzmir
DetaylıDÜŞÜK SICAKLIK STRESİ
DÜŞÜK SICAKLIK STRESİ Düşük sıcaklık stresi iki kısımda incelenir. Üşüme Stresi Donma stresi Düşük sıcaklık bitkilerde nekrozis, solma, doku yıkımı, esmerleşme, büyüme azalışı ve çimlenme düşüşü gibi etkiler
DetaylıFizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a
Fizyoloji PSİ 123 Hafta 8 Sinir Sisteminin Organizasyonu Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi Beyin Omurilik Periferik Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi (MSS) Oluşturan Hücreler Ara nöronlar ve motor
DetaylıTEMEL KAVRAMLAR. BS503 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ 1. seminer PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU MSGSÜ ENFORMATİK BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR ORTAMINDA SANAT VE TASARIM 1
TEMEL KAVRAMLAR 1. seminer PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU MSGSÜ ENFORMATİK BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR ORTAMINDA SANAT VE TASARIM 1 ARAŞTIRMA Neden araştırma yapılır? Araştırma sorularına yanıt bulmak Araştırma problemlerinin
DetaylıBEYİN ANATOMİSİ TEMPORAL VE FRONTAL LOB
BEYİN ANATOMİSİ TEMPORAL VE FRONTAL LOB TEMPORAL LOB Üst temporal gyrus Orta temporal gyrus Alt temporal gyrus Temporal loblar; duyusal girdilerin organize edilmesinde, işitsel algılamada, dil ve konuşma
DetaylıRomatizmal Mitral Darlığında Fetuin-A Düzeyleri Ve Ekokardiyografi Bulguları İle İlişkisi
Kahramanmaraş 1. Biyokimya Günleri Bildiri Konusu: Romatizmal Mitral Darlığında Fetuin-A Düzeyleri Ve Ekokardiyografi Bulguları İle İlişkisi Mehmet Aydın DAĞDEVİREN GİRİŞ Fetuin-A, esas olarak karaciğerde
DetaylıAnalitik Kimya. (Metalurji ve Malzeme Mühendisliği)
Analitik Kimya (Metalurji ve Malzeme Mühendisliği) 1. Analitik Kimya Maddenin bileşenlerinin belirlenmesi (teşhisi), bileşenlerinin ayrılması veya bileşenlerinin bağıl miktarlarının tayiniyle ilgilenir.
DetaylıALGI BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI
ALGI BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI Hesap Yapan Beyin Uyaranların kodlanması, bilgilerin saklanması, materyallerin dönüştürülmesi, düşünülmesi ve son olarak bilgiye tepki verilmesini içeren peş peşe
DetaylıYGS YE HAZIRLIK DENEMESi #7
YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #7 1) 48 saat karanlıkta bekletilen bir saksı bitkisinden bu sürenin sonunda bir yaprak kopartılmış (1. yaprak) ve bitki aydınlık ortamda 12 saat bekletilmiştir. Bu sürenin sonunda
DetaylıSİNİR R S İSTEMİ EGZE Z RS R İZ
SİNİR SİSTEMİ VE EGZERSİZ Sinir sistemi; hareket etme, konuşma ve vücudumuzdaki milyonlarca hücrenin koordineli bir şekilde çalışmasını sağlayan iç haberleşme yoludur. Bu nedenle, sinir sistemi hemostasizin
DetaylıMOTOR ÖĞRENMENİN FİZYOLOJİK BOYUTLARI
MOTOR ÖĞRENMENİN FİZYOLOJİK BOYUTLARI - Canlıların performans bütünlüğü motorik kavramı altında incelenir. -Bilindiği gibi biyolojik ve mekanik faktörlerin etkisiyle iç süreçlerle gelişen eylemler motorik
DetaylıDeneysel Araştırmalarda Uygun Örneklem Büyüklüğü Ve İstatistiksel Güç Analizi. Doç Dr. Nurhan DOĞAN AKÜ Tıp Fak. Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD
Deneysel Araştırmalarda Uygun Örneklem Büyüklüğü Ve İstatistiksel Güç Analizi Doç Dr. Nurhan DOĞAN AKÜ Tıp Fak. Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD Giriş Yeterli Örneklem Büyüklüğü Neden Önemlidir? Özel
DetaylıFİZYOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN
FİZYOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Fizyolojide Temel Kavramlar FİZYOLOJİ Fizyolojinin amacı; Yaşamın başlangıcı- gelişimi ve ilerlemesini sağlayan fiziksel ve kimyasal etkenleri açıklamaktır (tanımlamak)
DetaylıHOŞGELDİNİZ. Diaverum
HOŞGELDİNİZ 1 HEMODİYALİZ HASTALARININ DİYALİZ KLİNİKLERİNDEN BEKLENTİLERİ Gizem AKYOL¹, Nergiz TEKYİĞİT¹,Ayşegül TEMİZKAN KIRKAYAK¹,Fatma KABAN²,Filiz AKDENİZ²,Tevfik ECDER²,Asiye AKYOL³ 1-Diaverum Özel
DetaylıÜniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor?
Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Ebru Turgut 1, Yunus Emre Sönmez 2, Şeref Can Gürel 1, Sertaç Ak 1 1 Hacettepe
DetaylıATMOSFERİK FAKTÖRLERİN MERMER VE GRANİT CEPHE KAPLAMA MALZEMELERİ ÜZERİNDEKİ PARLAKLIK KAYBINA OLAN ETKİLERİ
ATMOSFERİK FAKTÖRLERİN MERMER VE GRANİT CEPHE KAPLAMA MALZEMELERİ ÜZERİNDEKİ PARLAKLIK KAYBINA OLAN ETKİLERİ Yrd. Doç. Dr. Emrah GÖKALTUN Anadolu Üniversitesi Müh-Mim. Fakültesi Mimarlık Bölümü İkieylül
DetaylıKAS SİNİR KAVŞAĞI. Oğuz Gözen
KAS SİNİR KAVŞAĞI Oğuz Gözen Kas sinir kavşağı İskelet kası hücresinde aksiyon potansiyeli oluşumunun fizyolojik tek mekanizması, kası innerve eden sinir hücresinde aksiyon potansiyeli oluşmasıdır. İskelet
DetaylıPODOSİT HÜCRE MODELİNDE PROTEİNÜRİDE, SLİT DİYAFRAM PROTEİNLERİ GENLERİNİN EKSPRESYONU VE FARMAKOLOJİK MODÜLASYONU
PODOSİT HÜCRE MODELİNDE PROTEİNÜRİDE, SLİT DİYAFRAM PROTEİNLERİ GENLERİNİN EKSPRESYONU VE FARMAKOLOJİK MODÜLASYONU Mesude Angın 1, Ender Hür 1, Çiğdem Dinçkal 1, Cenk Gökalp 1, Afig Berdeli 1, Soner Duman
DetaylıMental Stres ve Elektrofizyoloji. Prof. Dr. Sacit Karamürsel
Mental Stres ve Elektrofizyoloji Prof. Dr. Sacit Karamürsel UnutulmuĢ Organ - Beyin Beyin: vücut ağırlığının -> %2 si Kardiak output un -> %15 ini alır Tüm vücutta kullanılan oksijenin -> %20 sini kullanır
DetaylıPSİKOLOJİ 9.11.2015. Konular. Psikolojinin doğası. Konular. Psikolojinin doğası. Psikoloji tarihi. Psikoloji Biliminin Doğası
Konular nin Doğası Tarihi Antik dönemler PSİKOLOJİ Biliminin Doğası psikolojinin başlangıcı Günümüz k ler Biyolojik perspektif Davranışçı perspektif Bilişsel perspektif Psikanalitik perspektif Subjektif
Detaylıİnsan beyni, birbiri ile karmaşık ilişkiler içinde bulunan nöron hücreleri kitlesidir. Tüm aktivitelerimizi kontrol eder, yaradılışın en görkemli ve
YAPAY SİNİRAĞLARI İnsan beyni, birbiri ile karmaşık ilişkiler içinde bulunan nöron hücreleri kitlesidir. Tüm aktivitelerimizi kontrol eder, yaradılışın en görkemli ve gizemli harikalarından biridir. İnsan
Detaylı2013 NİSAN TUS FARMAKOLOJİ
2013 NİSAN TUS FARMAKOLOJİ Doğru Yanıt : E Referans: e-tus İpucu Serisi Farmakoloji Ders Notları Sayfa: 43 Doğru Yanıt :E Doğru Yanıt : B Referans: e-tus İpucu Serisi Farmakoloji Ders Notları Sayfa: 197
DetaylıKırım Kongo Kanamalı Ateş hastalarında ağırlık ve ölüm riskinin tahmininde plazma cell-free DNA düzeyinin önemi
Kırım Kongo Kanamalı Ateş hastalarında ağırlık ve ölüm riskinin tahmininde plazma cell-free DNA düzeyinin önemi Bakır M¹, Engin A¹, Kuşkucu MA², Bakır S³, Gündağ Ö¹, Midilli K² Cumhuriyet Üniversitesi
DetaylıİÇİNDEKİLER BİLİMSEL ARAŞTIRMAYA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR
İÇİNDEKİLER BÖLÜM I Doç. Dr. Hüseyin Yolcu BİLİMSEL ARAŞTIRMAYA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR Giriş -------------------------------------------------------------------------------------------- 3 Bilim ve Bilimsel
DetaylıTalamokortikal İlişkiler, RAS, EEG DOÇ. DR. VEDAT EVREN
Talamokortikal İlişkiler, RAS, EEG DOÇ. DR. VEDAT EVREN Bilinç İnsanın kendisinin ve çevresinin farkında olma durumu. İç ve dış çevremizde oluşan uyaranların farkında olma durumu. Farklı bilinç düzeyleri
DetaylıDers 9: Kitle Ortalaması ve Varyansı için Tahmin
Ders 9: Kitle Ortalaması ve Varyansı için Tahmin Kitle ve Örneklem Örneklem Dağılımı Nokta Tahmini Tahmin Edicilerin Özellikleri Kitle ortalaması için Aralık Tahmini Kitle Standart Sapması için Aralık
DetaylıYÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI. Dönem II. TIP 2010 SİNİR ve DUYU SİSTEMLERİ DERS KURULU
YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018-2019 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2010 SİNİR DUYU SİSTEMLERİ DERS KURULU 17 EYLÜL 2018-02 KASIM 2018 DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM 46 9x2 55 16 3x2 19
DetaylıANHTA STD RAPORU 03 - ETKİN LABORATUVAR KULLANIMI
2 Yazarlar Prof. Dr. Fatma Meriç Yılmaz, Doç. Dr. Rabia Kahveci, Prof. Dr. Nurullah Zengin Proje Koordinatörü Prof. Dr. Fatma Meriç Yılmaz Proje Ekibi Doç. Dr. Altan Aksoy Doç. Dr. Rabia Kahveci Opr. Dr.
DetaylıProf.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD
Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD Kronik enflamatuar hastalıklar, konak doku ve immun hücreleri arasındaki karmaşık etkileşimlerinden
Detaylı7. Yarıyıl Farmasötik Kimya Prof. Dr. İlkay YILDIZ
7. Yarıyıl Farmasötik Kimya Prof. Dr. İlkay YILDIZ 2017-2018 Güz Dönemi PERİFER SİNİR SİSTEMİNE ETKİLİ İLAÇLAR Periferdeki organlara yönelik sinirsel iletişimin sağlandığı sisteme, PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ,
DetaylıBaşkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı REFLEKSLER. Dr. Sinan CANAN
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı REFLEKSLER Dr. Sinan CANAN scanan@baskent.edu.tr Bu Bölümde: Sinirsel refleksler: Tipleri ve yolları Otonom refleks yolları ve işlevleri İskelet
Detaylı3.5. TARIM MAKİNALARI BÖLÜMÜ
3.5. TARIM MAKİNALARI BÖLÜMÜ 3.5.1. TARIM MAKİNALARI ANABİLİM DALI Yürütücü Kuruluş (lar) : Çeşitli Tarımsal Ürünlerin Vakumla Kurutulmasında Kurutma Parametrelerinin Belirlenmesi İşbirliği Yapan Kuruluş
DetaylıA) DENEY NO: HT B) DENEYİN ADI: Doğrusal Isı İletimi Deneyi
10 A) DENEY NO: HT-350-01 B) DENEYİN ADI: Doğrusal Isı İletimi Deneyi C) DENEYİN AMACI: Aynı boyutlarda ve aynı malzemeden yapılmış bir katı çubuk boyunca ısının doğrusal olarak nasıl iletildiğini göstermek,
Detaylıİnfertil çiftlerde bağlanma ve mizaç özellikleri tedavi başarısını etkiler mi? Stresin aracı rolü
İnfertil çiftlerde bağlanma ve mizaç özellikleri tedavi başarısını etkiler mi? Stresin aracı rolü Dr. Fatma Fariha Cengiz, Dr. Gülhan Cengiz, Dr. Sermin Kesebir Erenköy RSHEAH, İstanbul 29 Mayıs Hastanesi,
DetaylıTepki Örüntüleri Olarak Duygular Duyguların İletişimi Duyguların Hissedilmesi
Duygular Tepki Örüntüleri Olarak Duygular Duyguların İletişimi Duyguların Hissedilmesi Tepki Örüntüleri Olarak Duygular Duygusal bir tepki üç tip bileşen içerir: Davranışsal Otonomik Hormonal Tepki Örüntüleri
DetaylıNegatif Geri Beslemeli Kontrol
Negatif Geri Beslemeli Kontrol Beyin Anatomisi ve EEG nin Biyofizik Temelleri Dr. Bülent Yılmaz 1 Giriş İnsan sinir sistemi (nervous system) Merkezi sinir sistemi (Central Nervous System (CNS)) Çevresel
DetaylıSĐNAPTĐK POTANSĐYELLER
498 ĐÇĐNDEKĐLER I. Sinaptik Potansiyeller 1.1. Eksitatör Postsinaptik Potansiyel (EPSP) 1.2. Đnhibitör Postsinaptik Potansiyel (IPSP): II. Sinaptik Đletim ve Postsinaptik Potansiyellerin Entegrasyonu SĐNAPTĐK
DetaylıTÜBİTAK-BİDEB Lise Öğretmenleri (Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik) Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı LİSE-2 (ÇALIŞTAY 2012) SUYUN DANSI
TÜBİTAK-BİDEB Lise Öğretmenleri (Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik) Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı LİSE-2 (ÇALIŞTAY 2012) SUYUN DANSI Ali EKRİKAYA Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi KAYSERİ Ömer
Detaylı(İnt. Dr. Doğukan Danışman)
(İnt. Dr. Doğukan Danışman) *Amaç: Sigara ve pankreas kanseri arasında doz-yanıt ilişkisini değerlendirmek ve geçici değişkenlerin etkilerini incelemektir. *Yöntem: * 6507 pankreas olgusu ve 12 890 kontrol
DetaylıYAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA
YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA GİRİŞ: Yaygın anksiyete bozukluğu, birtakım olay ya da etkinliklerle ilgili olarak, bireyin denetlemekte zorlandığı,
DetaylıFTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Sinapslar. yrd.doç.dr. emin ulaş erdem
FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Sinapslar yrd.doç.dr. emin ulaş erdem TANIM Sinaps, nöronların (sinir hücrelerinin) diğer nöronlara ya da kas veya salgı bezleri gibi nöron olmayan hücrelere mesaj iletmesine
DetaylıTemel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci
BÖLÜM 8 ÖRNEKLEME Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça saptanması
Detaylıİkiden Çok Grup Karşılaştırmaları
İkiden Çok Grup Karşılaştırmaları Bir onkoloji kliniğinde göğüs kanseri tanısı almış kadınlar arasından histolojik evrelerine göre 17 şer kadın seçilerek sağkalım süreleri (ay) alınmıştır. HİSTLOJİK EVRE
Detaylı!!! Ödevlerin sunumları verilen tarihte power point sunumu şeklinde yapılacak ve her bir sunum
ÇAĞRI MERKEZİ HİZMETLERİ 2.SINIF (İkinci Öğretim) ARAŞTIRMA YÖNTEM ve TEKNİKLERİ DERSİ ÖDEV KONULARI!!! Ödevlerin sunumları verilen tarihte power point sunumu şeklinde yapılacak ve her bir sunum için en
DetaylıYoğun Bakımda Nörolojik Resüsitasyon
Yoğun Bakımda Nörolojik Resüsitasyon Dr.Canan Aykut Bingöl Yeditepe Üniversite Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Kardiak Arrest 200 000-375 000 kardiak arrest/yıl (ABD) %20 spontan dolaşım sağlanıyor
Detaylıİskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Prof.Dr.Mitat KOZ
İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar Prof.Dr.Mitat KOZ 1 İskelet Kasının Egzersize Yanıtı Kas kan akımındaki değişim Kas kuvveti ve dayanıklılığındaki
DetaylıT.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi
T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ GİRİŞ SINAVI (TUS) (İlkbahar Dönemi) TEMEL TIP BİLİMLERİ TESTİ 22 NİSAN 2017 Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun,
DetaylıAVRASYA ÜNİVERSİTESİ
Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili PSİKOLOJİYE GİRİŞ Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (X) Yüksek Lisans() Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan Öğretim( )
Detaylı