Trader: Ekim fiyatları doğal gaz indirimine bağlı

Transkript

1 Sayı: 31 petroturkcom montelforeks İçindekiler Piyasalar Gündemden Başlık lar > Eylül ayının ilk 26 gününde Piyasa Takas Fiyatı ortalaması 140,52 TL/MWh oldu. Arz-Talep Genel Bakış Piyasa Haberleri Arıza & Bakım Ekonomik Takvim > Eylül ayının ilk 25 gününde Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması 120,9 TL/MWh oldu. > Eylül ayının ilk 25 gününde toplam elektrik tüketimi MWh oldu. > Sıcaklık endeksinin 16,5 dereceden 15,9 derece seviyelerine gerilemesi bekleniyor. > Montel-Foreks Online'dan anlık TFS, ICAP ve GFI verilerine ulaşabilirsiniz* Trader: Ekim fiyatları doğal gaz indirimine bağlı Montel-Foreks ile görüşen traderlara göre; Ekim ayı için spot piyasada oluşacak fiyatlar doğal gaza indirim yapılıp yapılmamasına bağlı olarak değişebilir. PİYASALAR GÜN ÖNCESİ PİYASASI Montel-Foreks'in görüşlerini aldığı traderlara göre, Ekim ayı ile birlikte doğal gaza indirim yapılması büyük olasılık taşıyor. Traderların doğalgaz fiyatlarına ortalama %8-%10 arasında bir indirim beklentisi olduğu dikkat çekerken, bu indirimin elektrik fiyatları üzerinde 5-6 TL/MWh'lik bir düşüş etkisi yaratacağı tahmin ediliyor. Montel-Foreks ile fiyat tahminlerini paylaşan traderlara göre; doğalgaza %8-%10 arasında bir indirim yapılması ile birlikte spot elektrik fiyatları TL/MWh ve altında belirlenebilir. Yine traderlara göre; doğal gaza indirim yapılmaması durumunda ise spot piyasada elektrik fiyatları TL/MWh bandında belirlenebilir. DENGELEME PİYASASI Eylül ayının ilk 25 gününde ise rakam 120,9 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Eylül ayının ilk 10 gününde 131,4 TL/MWh seviyesinde belirlenen SMF, Bayram süresince 101,9 TL/MWh bandına geriledi. Bayram sonrasındaki hafta ise rakam 127,7 TL/MWh bandına yükseldi. Aynı rakam, 2015 yılı Eylül ayında ise 167,8 TL/MWh seviyesinde belirlenmişti. Eylül ayının ilk 25 gününde en yüksek SMF 175,4 TL/MWh ile 8 Eylül Perşembe günü, en düşük SMF ise 46,4 TL/MWh ile 12 Eylül Pazartesi günü gerçekleşti.

2

3 KARŞILANABİLİR GÜÇ / PUANT Eylül ayının ilk 25 gününde günlük ortalama karşılanabilir güç MW olurken, ani puant ortalaması MW seviyesinde belirlendi. Eylül ayının ilk 25 gününde en yüksek ani puant MW ile 1 Eylül Perşembe günü, en düşük ani puant ise MW ile 13 Eylül Salı günü gerçekleşti. TEZGAHÜSTÜ PİYASALAR Tezgahüstü elektrik piyasalarında, Ekim ayı baz yük kontratı ,25 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Kontratın işlemi piyasada 135 TL/MWh bandında gerçekleşti. Kasım ayı baz yük kontratı ise hafta başında 136,5-136,75 TL/MWh seviyesine gelirken, Aralık ayı baz yük kontratı ,25 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Aralık ayı ürünün işlemi haftanın ilk gününde 152,25 TL/MWh seviyesinde gerçekleşti. Tezgahüstü piyasalarda Ekim+Kasım iki aylık baz yük kontratı 136 TL/MWh bandında belirlendi son çeyrek baz yük elektrik kontratı 140,75-141, 2017 ilk çeyrek baz yük ürünü (Q12017) 136,5-137 TL/MWh seviyesinde belirlenirken, 2017 ikinci çeyrek ürünü (Q22017) TL/MWh seviyesinde gerçekleşti birinci yarı kontratı (H12017) 128,5-129 TL/MWh seviyesinde, 2017 ikinci yarı baz yük kontratı (H22017) alıcı ve satıcı tarafında TL/MWh seviyesinde belirlendi. Tezgah üstü piyasalarda haftanın ilk gününde 2017 yıllık kontratı (CAL17) ise ,40 TL/MWh bandında belirlendi. SINIR ÖTESİ TİCARET Türkiye Elektrik İletim A.Ş (TEİAŞ) tarafından Eylül ayı için yapılan Bulgaristan-Türkiye yönündeki kapasite ihalesinde 58 MW kapasite kullanıma açıldı. İhale sonuçlarına göre; 58 MW kapasitenin tamamı 4 firma tarafından paylaşılırken, ihalede takas fiyatı 6,03 /MWh olarak belirlendi. Bulgaristan İletim Sistem Operatörü (ESO) tarafından Eylül ayı için yapılan, Bulgaristan-Türkiye yönündeki sınır ötesi kapasite ihalesinde ise 58 MW kapasitenin tamamı 5 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 6,53 /MWh olarak belirlendi. Coordinated Auction Office in South East Europe (SEE-CAO) tarafından Eylül ayı için yapılan Yunanistan-Türkiye yönlü sınır ötesi aylık kapasite ihalesinde toplamda 166 MW kapasite ihaleye açılırken, kullanıma açılan kapasitenin tamamı 10 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 4,50 olarak belirlendi. 3

4 ARZ-TALEP KAYNAKLARA GÖRE ÜRETİM Eylül ayının ilk 25 gününde günlük ortalama MWh elektrik üretildi. Ayın ilk 25 gününde termik kaynaklardan günlük ortalama MWh seviyesinde üretim gerçekleşirken, hidrolik kaynaklardan üretim ise MWh seviyesinde belirlendi. Aynı dönemde doğal gaz kaynaklarından elektrik üretimi MWh seviyesinde belirlenirken, kömür kaynaklarından elektrik üretimi MWh seviyesinde belirlendi. Ayın ilk 25 gününde rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi ise MWh seviyesinde gerçekleşti. KURULUŞLARA GÖRE ÜRETİM Ağustos ayında lisanslara göre üretime bakıldığında serbest üreticilerin elektrik üretimi toplamı MWh, EÜAŞ'ın ise MWh seviyesinde olduğu tespit edildi. Yap-İşlet santralleri ise ay boyunca MWh elektrik üretmişti. 4

5 BARAJLARA GELEN SU *TEİAŞ tarafından yayınlanan Barajlara Gelen su verileri 30 Temmuz 2016 tarihi itibarı ile geçici bir süre için askıya alınmıştır. Temmuz ayının ilk 30 gününde barajlara gelen su milyon m3 olarak belirlendi yılının aynı döneminde rakam milyon m3 seviyesindeydi yılında (30 Temmuz tarihine kadar) barajlara gelen toplam su miktarı milyon m3 olurken, 2015 yılının aynı döneminde rakam milyon m3 seviyesindeydi. RÜZGÂR ENERJİSİNDEN ÜRETİM Eylül ayının ilk 25 gününde rüzgar kaynaklarından günlük ortalama elektrik üretimi MWh seviyesinde belirlendi Eylül haftasında günlük ortalama rüzgardan elektrik üretimi MWh olurken, en yüksek üretim MWh ile 24 Eylül Cumartesi günü gerçekleşti yılının Eylül ayının ilk 25 gününde rüzgardan elektrik üretimi ise MWh seviyesinde belirlenmişti. Rüzgâr tahmini yapan kuruluşlar, bugün için MW, yarın için ise MW civarında elektrik üretimi bekliyorlar. ELEKTRİK TÜKETİMİ TEİAŞ tarafından yayınlanan verilerden derlenen bilgilere göre; Türkiye genelinde Eylül ayının ilk 25 gününde günlük ortalama elektrik tüketimi MWh olarak belirlendi. Aynı rakam 2015 yılında MWh seviyesindeydi. Montel-Foreks'in hava durumu kaynaklarına göre, önümüzdeki hafta Türkiye genelinde sıcaklık endeksinin 16,5 derece seviyelerinde belirlenmesi, sonrasında ise 15,96 derece seviyelerine gerilemesi bekleniyor. 5

6 PİYASA HABERLERİ EPDK: DOĞAL GAZ İTHALATI YILLIK %3,17 AZALDI Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) tarafından yayınlanan aylık rapora göre, doğal gaz ithalatı yıllık yüzde 3,17 düşüşle 3 milyar 220,08 milyon CM3 oldu. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) tarafından yayınlanan aylık rapora göre, ithalat yıllık yüzde 3,17 düşüşle 3 milyar 220,08 milyon CM3 oldu. Geçen yılın aynı ayında ithalat 3 milyar 325,49 milyon CM3 seviyesindeydi. Üretimin yüzde 7,41 düşüşle 30,19 milyon CM3'ten milyon CM3'e indiği ayda, tüketim yüzde 3,78 düşüşle 2 milyar 959,30 milyon CM3'ten 2 milyar 847,57 milyon CM3'e geldi. Böylece stoklar yüzde 62,67 artışla 1 milyar 306,61 milyon CM3'ten 2 milyar 125,45 milyon CM3'e çıktı. Aynı ayda ihracat ise yüzde 49,72 düşüşle 36,32 milyon CM3 oldu. Doğal Gaz ithalatında en büyük pay 1 milyar 617,12 milyon CM3 ile Rusya'nın oldu. İran'dan 528,27 milyon CM3, Azerbaycan'dan 541,36 milyon CM3 ithalat gerçekleşti. Böylece boru hatlarıyla yapılan ithalat 2 milyar 740,75 milyon CM3 olarak belirlendi. LNG ithalatı Cezayir'den 310,86 milyon CM3, Nijerya'dan 83,12 milyon CM3 ve diğer 85,35 milyon CM3 olmak üzere toplam 479,33 milyon CM3 olarak gerçekleşti. EWE TÜRKİYE GRUBU, KAYSERİ'YE GES YATIRIMI GERÇEKLEŞTİRİYOR EWE Turkey Holding Kayseri İncesu'da 52 bin metrekarelik bir alana güneş enerjisi santrali kuruyor. Santralin anahtar teslimi yapım işi (EPC) aynı zamanda enerji verimliliği hizmeti de veren EWE grup şirketlerinden Enervis tarafından üstlenildi. 7 futbol sahası büyüklüğündeki güneş santrali, 2300 dairenin elektriğini karşılayabilecek. Dünyada günden güne artan enerji talebi ve kaynakların azalması, yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilmesini ve bu alandaki yatırımları daha da önemli kılıyor. Türkiye'de enerji verimliliği ve anahtar teslimi güneş enerjisi santrali kurulumu alanında projeler geliştiren Enervis de, sürdürülebilir enerji alanındaki hizmetlerine EWE Turkey Holding'in kuracağı güneş enerji santrali ile devam ediyor. Ağustos ayında başlatılan projede güneş enerjisi santrali için Kayseri İncesu'da m2'lik bir alan, yaklaşık adet güneş paneli ile kaplanacak. Yatırım bedeli 3 milyon 600 bin Euro olan projenin gerçekleştirileceği alan yaklaşık 7 futbol sahası büyüklüğünde. Yapımı esnasında Dünya'daki en iyi uygulamaların göz önünde bulundurulduğu santral, birçok açıdan bölgede ve ülkede yapılacak güneş enerjisi santralleri için örnek bir proje olacak. Bu bağlamda, santralin yapımında bazı ilkler de hayata geçirilecek. Yaklaşık 50 kişinin çalıştığı proje kapsamında alanda güneş panellerinin yanı sıra yaklaşık 50 adet de inverter kullanılıyor. Almanya'da 320 MW'ın üzerinde kurulu güce sahip olan EWE AG'nin yenilenebilir enerji alanındaki know-how'ı Türkiye'deki grup şirketlerine aktarması bu projede büyük önem taşıyor. 3 MW kurulu güce sahip olan santral, yıllık yaklaşık 5 milyon kwh üretimle 2300 konutun elektrik ihtiyacını yenilenebilir ve temiz enerjiyle karşılayabilecek. Türkiye'nin enerji ışınımı açısından en verimli şehirlerinden olan Kayseri'de yapacağı yatırımla EWE Türkiye, yenilenebilir enerji alanında yapılacak yeni projelerin de önünü açıyor. Almanya'nın öncü enerji şirketlerinden EWE AG'nin yenilenebilir enerji alanındaki tecrübe ve bilgi birikiminden aldığı güçle yatırımlarını sürdüren Enervis vasıtasıyla EWE Türkiye, enerji verimliliği ve anahtar teslimi güneş santrali yapımı alanında etkin ve verimli çözümler sunmaya devam ediyor. Türkiye enerji piyasasında yaklaşık 10 yıldır faaliyet gösteren EWE Türkiye, yeni teknolojilere yatırım yaparak Türkiye'deki yatırımlarını kararlılıkla sürdürüyor. TÜİK: TEMMUZ AYINDA EN FAZLA ÜRETİM VE TESLİMAT LİNYİTTE GERÇEKLEŞTİ Temmuz ayında en fazla üretim ve teslimat linyitte gerçekleşti. TÜİK tarafından yapılan açıklamaya göre, katı yakıtların 2016 yılı Temmuz ayı toplam satılabilir üretim miktarlarına bakıldığında taşkömürünün 78 bin 346 ton, linyitin 3 milyon 701 bin 936 ton ve taşkömürü kokunun 373 bin 803 ton, teslimat miktarlarına bakıldığında ise taşkömürünün 2 milyon 973 bin 500 ton, linyitin 4 milyon 148 bin 503 ton ve taşkömürü kokunun 408 bin 86 ton olarak gerçekleştiği görüldü. Üretilen katı yakıtların teslimatları karşılama oranı %2,6 ile en düşük taşkömüründe gerçekleşti. Bu oran linyitte %89,2 iken taşkömürü kokunda %91,6 olarak hesaplandı. Katı yakıtların teslimat yerlerine göre dağılımı incelendiğinde taşkömürü teslimatının %48,4'ü termik santrallere, %19,5'i kok tesislerine, %9'u demir-çelik haricindeki sanayiye yapılırken linyit teslimatının %88,6'sı termik santrallere yapıldı. Taşkömürü kokunun ise %99,5'i demir-çelik sanayine sevk edildi. GAZPROM'UN PETROL ÜRETİMİ ARTACAK "Gazprom Nefti" Genel Müdür Yardımcısı Vadim Yakovlev, 2017 yılında petrol üretim hacminin 2016 yılına kıyasla %5,9 oranında artarak 90 milyon tona yükseleceğini bildirdi. Gazetem.ru'nun haberine göre, 2016 yılında şirketin 85 milyon ton petrol eşdeğeri üretmeyi planladığını belirten Yakovlev, "Bu sene en büyük projelerimizi hayata geçiriyoruz, bu yüzden sonraki artış imkanlarımız bu projelerimize ve planlanan kapasiteye ulaşmamıza bağlı" ifadesini kullandı. Yakovlev, Gazprom'un önümüzdeki haftalarda Messoyahskiye maden projesinin de hayata geçirileceğini belirtti. Madenlerdeki petrol üretimi 2017 yılında 3 milyon ton, 2020 yılında ise 5,5 milyon ton olacak. 6

7 iki yıl için keskin bir şekilde arttırdı. Çin'de açık oluşması kaynaklı, Mozambik'ten ABD'ye kadar askıya alınan madenlerin yeniden faaliyete geçirilmesi öneriliyor. Goldman gelecek yıl için kok kömür fiyat tahminini yüzde 64 artırarak 135 dolar/tona ve 2018 yılı tahminini yüzde 47 arttırarak 125 dolar/tona çıkardı. ALMANYA'DA DOĞAL GAZ İTHAL FİYATLARI YÜKSELDİ Almanya'da doğal gaz ithal fiyatları Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 0,5 yükseldi. Montel'in haberine göre, doğal gaz ithal fiyatları belirtilen ayda 14,44 EUR/MWh oldu. Doğal gaz ithalatı ise yüzde 14,6 düşüş göstererek 87,5 TWh olarak gerçekleşti. Yılın ilk yedi ayında ise ithalat yıllık yüzde 7,8 azalarak 621 TWh oldu. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ANLAŞMASI'NI İMZALAYAN ÜLKE SAYISI 60 OLDU New York'ta bu hafta yapılan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Paris'te yapılmış İklim Değişikliği Anlaşması'nın yürürlüğe girme sürecine de hizmet etti. Liberation gazetesinin haberine göre, New York'ta bir araya gelmeleri vesilesiyle bazı ülkeler söz konusu anlaşmayı parlamentolarında onayladıklarına ilişkin belgeleri sundu. Brezilya, Meksika, İzlanda bunlardan bazıları. CRI'ın haberine göre, Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Lu Kang konuyla ilgili olarak bugün Beijing'de yaptığı açıklamada, anlaşmanın bir an önce hayata geçirilmesi için daha çok sayıda ülkenin onay belgesi sunmasını olumlu karşıladıklarını ifade etti. "İklim değişikliği, insanlığın karşı karşıya kaldığı ortak bir sorundur" diyen Lu Kang, sorunla mücadelede uluslararası işbirliğinin önemine dikkat çekti. Sorumluluk sahibi bir gelişmekte olan ülke olarak Çin'in iklim değişikliyle mücadeleye etkin destek verdiğini hatırlatan Lu Kang, Paris Anlaşması'nın imzalanması için ellerinden geleni yapmaya devam edeceklerini ifade etti. Anlaşmanın yürürlüğe girmesi yolunda en önemli adımı 3 Eylül günü Çin ve ABD Huangzhou Zirvesi'nde attı. Dolayısıyla dünya, bu iki ülkenin liderlerine bu anlamda borçlu. Böylece 60 kadar ülke COP21'e imzayı vermiş oluyor. Küresel ısınmayı bu yüzyıl sonuna değin +2 derece ile sınırlamayı sera etkili gaz salınımını kısıtlamayı amaçlayan anlaşmanın, yürürlüğe girmek için en az 60 ülke ve toplam gaz hacmi salınımının %55'inden sorumlu ülke tarafından imzalanması gerekiyor. Böylece, ülke sayısı koşuluna şimdiden ulaşılmış iken toplam gaz hacminin de bu son imzalarla %48'ine ulaşılmış oldu. Bu durumda, COP21 Anlaşması'nın yıl sonuna kadar yürürlüğe girmesi beklenebilir. Bu aşamaya gelinmiş olmasının onuru da, öncelikle Çin'e ve ABD'ye ait. GOLDMAN SACHS KOK KÖMÜR FİYAT TAHMİNLERİNİ ARTTIRDI Goldman Sachs kok kömür fiyat tahminlerini önümüzdeki iki yıl için arttırdı. Goldman Sachs, kok kömür fiyat tahminlerini önümüzdeki TETAŞ'IN ANA STATÜSÜ USUL VE ESASLARI BELİRLENDİ Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş.'nin(TETAŞ) ana statüsü usul ve esasları belirlendi. TETAŞ'ın konu ile ilgili kararı Resmi Gazete'de yayımlandı. Ana Statü, Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş.'nin hukuki statü, amaç ve faaliyet konuları, organları, teşkilat yapısı, bağlı ortaklık ve iştirakleri ile bunlar arasındaki ilişkileri, mali hükümleri ve ilgili diğer hususları kapsıyor. YUNANİSTAN, DESFA'YI SOCAR'A SATMAYA İSTEKLİ Yunanistan Enerji Bakanlığı'ndan bir yetkili, Yunan hükümetinin doğal gaz dağıtım operatörü DESFA'nın yüzde 66 hissesinin SOCAR'a satışını tamamlamaya istekli olduğunu söyledi. Yetkili, hükümetin satış sürecinin düzgün şekilde tamamlanması için tüm taraflarla görüşmeye açık olduğunu ve satışın önündeki engelleri aşmak için çalıştığını vurguladı. SOCAR, DESFA'nın yüzde 66 hissesini 400 milyon euro karşılığında satın almak için 2013 yılında anlaşmaya varmıştı. Ancak, AB Komisyonu'nun SOCAR'dan DESFA'nın yüzde 17 hissesinin başka bir şirkete satmasını istemesi süreci çıkmaza sokmuş durumda YEK BAŞVURULARI İÇİN SON TARİH 31 EKİM Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu(EPDK), YEKDEM Yönetmeliğinin 5 inci ve devamı maddeleri uyarınca 2017 yılında YEK destekleme mekanizmasından yararlanmak isteyen üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin en geç 31 Ekim 2016 tarihi mesai saati sonuna kadar başvurmaları gerektiğini bildirdi. EPDK'dan yapılan açıklamada, "31 Ekim 2016 tarihi itibariyle Kuruma ulaşmamış evrak dikkate alınmayacak olup postaya verilme tarihi ve oluşabilecek gecikmelerin dikkate alınmayacağı hususlarına önem verilmelidir." denildi. EPİAŞ, 23. DÜNYA ENERJİ KONGRESİ'NE SPONSOR OLDU Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın himayelerinde, dört gün boyunca 130 ülkeden 250 konuşmacının katılımıyla gerçekleşecek olan Dünya Enerji konseyinin en önemli etkinliği olan kongreye, EPİAŞ sponsor oldu. EPİAŞ'tan yapılan açıklamaya göre, katılımcıların enerji sorunlarını ve çözümlerini küresel bir bakış açısıyla daha iyi anlayabilmeleri için düzenlenen en önemli organizasyonlardan biri olan ve Enerji Olimpiyatları olarak bilinen Dünya Enerji Kongrelerinin 23 üncüsü 9-13 Ekim tarihlerinde İstanbul'da düzenlenecek. Üç yılda bir gerçekleşen Dünya Enerji Kongresi, Dünya Enerji Konseyi'nin küresel ölçekte en önemli etkinliğidir ve katılımcıların enerji sorunlarını ve çözümlerini küresel bir perspektiften daha iyi anlamalarını sağlamak adına gerçekleştirilen uluslararası çoklu enerji forumudur. Yeni Ufukları Kucaklamak (Embracing New Frontiers) temasıyla yola çıkan kongreye bu yıl 10 binin üzerinde delegenin katılması bekleniyor. 7

8 BAKIM & ARIZA BİLDİRİMLERİ Dönem:

9 EKONOMİK TAKVİM Dönem:

10