İŞGÜCÜ MALİYET ENDEKSİNDE YAPILAN ANA REVİZYONA İLİŞKİN METODOLOJİK DOKÜMAN

Transkript

1 Giriş İŞGÜCÜ MALİYET ENDEKSİNDE YAPILAN ANA A İLİŞKİN METODOLOJİK DOKÜMAN İşgücü Maliyeti Endeksi, ücretli çalışan istihdam etmenin işverene saat başı maliyetindeki nominal değişimi ölçen kısa dönemli bir göstergedir. İşgücü maliyeti endeksi, işgücü maliyetinin çalışılan saate bölümü ile hesaplandığından hem işgücü maliyeti hem de fiili çalışma süresi değişkenlerinde meydana gelen değişimler endeks değerini etkilemektedir. Türkiye İstatistik Kurumu, 2008 temel yıllı işgücü maliyeti endeksini 2007 yılı I. dönemden itibaren üçer aylık dönemler itibariyle yayımlamaya başlamıştır. Konu ile ilgili ilk haber bülteni 7 Ekim 2010 tarihinde yayımlanmıştır. TÜİK tarafından 2010 yılından bu yana çeyreklik olarak yayımlanan İşgücü Maliyeti Endeksi, hesaplama yönteminde yapılan değişiklik ve veri kaynağında meydana gelen değişiklik nedeniyle revize edilmiştir. Yeni endeksler, 2010=100 temel yıllı olarak hesaplanmış ve hesaplanan endeksler, 2008=100 temel yıllı endeksler ile birleştirilmiştir. Birleştirmede; her iki serinin üst üste geldiği ilk yıl olan 2010 yılı üzerinden gerçekleştirilmiş ve eski serilerin geriye çekiminde yıllık ortalama değişim oranları kullanılmıştır. Ana veri kaynakları; Sanayi İstihdam Anketi, İnşaat Sektörü Anketi ve Hizmet ve Ticaret Sektörü Anketi olan İşgücü Maliyeti Endeksinin söz konusu anketlerden elde edilen işgücü girdi endeksleri ile tutarlılığını artıracak olan güncelleme çalışması ile temel yıl değişimlerine duyarlı, sürdürülebilir, uyumlu bir İşgücü Maliyeti Endeksi elde edilmiştir. Bu kapsamda; (1) Saatlik işgücü maliyeti, (2) Saatlik kazanç, (3) Saatlik kazanç dışı işgücü maliyeti, (4) Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış saatlik işgücü maliyeti, (5) Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış saatlik kazanç, (6) Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış saatlik kazanç dışı işgücü maliyeti, (7) Takvim etkisinden arındırılmış saatlik işgücü maliyeti, (8) Takvim etkisinden arındırılmış saatlik kazanç, (9) Takvim etkisinden arındırılmış saatlik kazanç dışı işgücü maliyeti Endeksleri yeniden hesaplanmıştır. 1

2 Ana Revizyon Nedenleri İşgücü Maliyeti Endeksi revizyon öncesi klasik Laspeyres endeksi olarak hesaplanmaktaydı. Bu yöntemle kaynak verilerin derlenmesinde, her yıl kapsama eklenen işyerlerinin doğrudan hesaba dâhil edilmesiyle her yılbaşından itibaren geçen yıla göre kıyaslanan veri setlerinin farklılaşması veriler arasında tutarlılığı bozmaktaydı. İşgücü Maliyeti Endeksi veri kaynağı olarak Sanayi İstihdam Anketi, İnşaat Sektörü Anketi, Hizmet ve Ticaret Anketi ve Diğer parasal aracılık faaliyetleri (NACE Rev.2: 6419) için BDDK verilerini kullanmaktadır. Bu anketlerden hesaplanan İşgücü Girdi Endekslerinde eşleme (matched pairs) yöntemini kullanılırken, İşgücü Maliyeti Endeksinde bu yöntem kullanılmamıştır. Eşleme (pairs) yönteminde endeks hesaplaması için bir önceki dönem ve cari dönem olmak üzere iki ayrı veri seti oluşturulmaktadır. Cari dönem için cevaplı, üretimi olmayan, fason üretim yapan, geçici olarak faaliyette bulunmayan, ölen (girişim kapatılmış, faaliyetini tamamen durdurmuş, iflas etmiş, faaliyeti kapsam dışı) ve mevsimsel üretim yapan firmalar alınmakta, bir önceki dönemde ise cari dönemde yer alan bu firmalara karşılık gelenlerden cevaplı, üretimi yok, fason üretim yapan, geçici olarak faaliyette bulunmayan ve mevsimsel üretim yapan firmalar alınmaktadır. Daha sonra bu iki veri setinde aynı tescil numarasında ve aynı faaliyette eşleşen firmalar karşılaştırılmak suretiyle bir önceki döneme göre değişim hızı bulunmaktadır. Bu sayede hem endeks kapsamında takip edilen işyerlerinin güncelliği sağlanmakta hem de kapsama yeni giren birimlerin yaptığı suni katkı değişim hızı ile giderilmektedir. İşgücü Girdi Endekslerinde kullanılan bu yöntemin, İşgücü Maliyeti Endeksinde de kullanılması ile iki gösterge arasındaki tutarlılık ve karşılaştırılabilirlik sağlanmıştır. 2

3 İşgücü Maliyeti Endeksi Verilerinin Geriye Dönük Hesaplanması Temel Ekonomik Göstergelerin geriye doğru linklenmesi için birçok yöntem kullanılmaktadır. TÜİK tarafından tercih edilen ve en yaygın olarak kullanılan yöntem yıllık ortalama kullanılarak link faktörü hesaplanmasıdır. Bu yöntem aynı zamanda arındırılmamış ve mevsimsel olarak arındırılmış seriler arasındaki tutarlılığı sağlamak açısından da en iyi yöntem olarak görülmektedir. İlk aşamada her değişen temel yıl için bağlantı faktörü hesabı, temel yılın değiştiği ilk ortak yıldaki eski temel yıllı endekslerin yıllık ortalamasının, yeni temel yıllı endekslerin yıllık ortalamasına bölünmesiyle bulunmuştur. Farklı temel yıllı serileri, 2010=100 temel yılda birleştirdiğimizden dolayı, geriye dönük olarak bağlantı faktörleri, eski serilere bölünerek 2010=100 temel yıllı seriler elde edilmiştir ( ). Arındırılmamış verilerin geriye çekilme işlemi yapıldıktan sonra mevsim ve takvim etkilerinden arındırma işleminde kullanılan modellerde de değişiklik ihtiyacı doğmuştur. Bu kapsamda yapılan model değişiklikleri ilgili haber bülteninin Metaveri bölümünde Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış İşgücü Maliyet Endeksleri ne ait metaveri dosyasında verilmiştir. Ana Revizyonun Uzunluğu Revizyon işlemi, 2007 yılının ilk çeyreğinden başlayarak 2014 yılı 2. çeyreğine kadar yapılmıştır. Ana Revizyonun Derinliği Revizyon işlemi, NACE Rev.2 kısım düzeyinde ve B-N, B-E ve G-N toplulaştırmaları için yapılmıştır. Ana Revizyonun Etkileri Kazanç ve kazanç-dışı ayrımında toplam işgücü maliyeti göstergelerinin; arındırılmamış, takvim etkilerinden arındırılmış ve mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış serileri için yapılan revizyonun etkilerini gösteren tablo ve grafikler aşağıda sunulmuştur. Tablo 1, 2 ve 3 beraber değerlendirildiğinde; arındırılmamış göstergelerin seviye değerlerinde mutlak olarak ortalama % 0,5-0,7 aralığında, takvim etkilerinden arındırılmış ve mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış göstergelerin seviye değerlerinde ise mutlak olarak ortalama % 0,7-0,9 aralığında revizyon olduğu anlaşılmaktadır. 3

4 Tablo.1 Saatlik İşgücü Maliyeti Endeksi Ana Revizyon Etkileri YIL DÖNEM ARINDIRILMAMIŞ TAKVİM ETKİLERİNDEN ARINDIRILMIŞ MEVSİM VE TAKVİM ETKİLERİNDEN ARINDIRILMIŞ ,9 71,9 0,0 71,8 71,6 0,3 71,1 71,6 0,7 2 72,9 72,9 0,0 73,4 73,5 0,1 74,2 73,8 0,5 3 76,1 76,1 0,0 76,5 76,6 0,2 76,1 76,2 0,1 4 78,7 78,7 0,0 77,3 77,6 0,3 77,9 77,9 0, ,3 80,3 0,0 81,2 81,4 0,2 80,4 80,9 0,7 2 81,1 81,1 0,0 81,7 81,7 0,1 82,6 82,7 0,2 3 86,0 86,0 0,0 86,4 86,6 0,3 86,0 86,0 0,0 4 89,5 89,5 0,0 87,4 87,7 0,4 88,1 88,3 0, ,0 91,0 0,0 91,4 91,6 0,2 90,5 90,5 0,0 2 90,1 90,1 0,0 90,2 90,7 0,6 91,2 92,1 1,0 3 91,6 91,6 0,0 92,0 91,8 0,3 91,6 91,2 0,4 4 94,1 94,1 0,0 93,5 93,8 0,3 94,3 94,3 0, ,4 97,3 0,1 97,8 96,9 0,9 97,0 96,5 0,5 2 97,2 97,1 0,0 97,3 98,0 0,8 98,3 98,8 0, ,2 102,2 0,0 101,6 102,2 0,6 101,2 101,6 0, ,2 103,3 0,0 102,2 102,8 0,6 102,7 103,1 0, ,9 105,0 0,2 105,2 105,7 0,5 105,3 105,4 0, ,8 106,0 0,1 106,2 106,8 0,5 107,2 107,5 0, ,1 111,3 0,2 111,1 111,1 0,0 110,4 110,8 0, ,2 114,5 0,2 114,2 114,2 0,0 113,9 114,4 0, ,0 116,7 1,4 115,7 118,1 2,0 116,0 117,8 1, ,5 119,2 1,4 117,7 119,9 1,8 118,8 120,6 1, ,1 125,9 1,5 123,8 125,4 1,2 122,9 124,7 1, ,9 126,7 1,4 125,0 126,5 1,2 124,7 126,9 1, ,3 132,4 1,6 130,4 133,0 1,9 130,9 132,9 1, ,2 134,2 1,5 132,5 135,0 1,9 133,6 135,6 1, ,7 140,0 1,7 137,7 139,7 1,4 136,8 139,2 1, ,6 145,0 1,6 142,3 144,0 1,2 142,0 144,4 1, ,1 147,8 1,1 146,3 148,4 1,4 146,8 148,3 1, ,0 150,9 1,9 148,0 151,4 2,3 149,2 151,7 1,7 0,5 0,8 Grafik.1 Arındırılmamış Saatlik İşgücü Maliyeti Endeksi Ana Revizyon Etkileri 0,

5 Tablo.2 Saatlik Kazanç Endeksi Ana Revizyon Etkileri YIL DÖNEM ARINDIRILMAMIŞ TAKVİM ETKİLERİNDEN ARINDIRILMIŞ MEVSİM VE TAKVİM ETKİLERİNDEN ARINDIRILMIŞ ,1 71,1 0,0 71,0 70,9 0,1 70,6 71,3 0,9 2 72,2 72,2 0,0 72,7 72,5 0,3 73,3 73,2 0,2 3 75,3 75,3 0,0 75,6 75,5 0,2 75,3 75,1 0,3 4 78,2 78,2 0,0 76,9 77,7 1,1 77,2 77,1 0, ,6 78,6 0,0 79,4 79,0 0,4 79,0 79,5 0,6 2 80,1 80,1 0,0 80,6 80,4 0,3 81,3 81,1 0,3 3 84,3 84,3 0,0 84,7 84,6 0,1 84,4 84,2 0,2 4 87,9 87,9 0,0 86,0 87,1 1,4 86,2 86,5 0, ,7 88,7 0,0 89,1 88,9 0,1 88,6 89,4 0,9 2 89,5 89,5 0,0 89,6 89,8 0,2 90,4 90,5 0,1 3 91,6 91,6 0,0 92,0 91,6 0,3 91,6 91,2 0,4 4 94,6 94,6 0,0 94,1 94,5 0,5 94,4 93,9 0, ,3 97,3 0,0 97,6 96,4 1,3 97,3 96,9 0,3 2 97,4 97,4 0,0 97,5 97,9 0,5 98,3 98,6 0, ,9 101,9 0,0 101,3 101,8 0,5 100,9 101,3 0, ,5 103,5 0,0 102,5 103,9 1,3 102,6 103,2 0, ,7 104,8 0,1 105,1 105,2 0,1 105,3 105,4 0, ,0 106,1 0,2 106,6 106,6 0,1 107,3 107,3 0, ,9 111,1 0,1 111,0 111,0 0,0 110,6 110,6 0, ,7 115,0 0,2 114,6 114,8 0,2 114,2 114,4 0, ,0 116,6 1,4 116,0 117,4 1,2 116,3 117,6 1, ,8 119,4 1,4 118,1 119,8 1,4 118,9 120,5 1, ,6 125,3 1,3 123,3 125,0 1,4 122,7 124,4 1, ,2 126,9 1,3 125,2 126,8 1,3 124,7 126,4 1, ,1 131,1 1,5 129,4 131,4 1,5 129,9 131,8 1, ,0 133,9 1,4 132,5 134,3 1,4 133,4 135,2 1, ,2 139,4 1,5 137,2 139,2 1,5 136,5 138,6 1, ,5 143,8 1,6 141,1 143,2 1,5 140,5 142,7 1, ,2 146,6 1,0 145,5 146,9 0,9 146,1 147,4 0, ,1 149,7 1,7 147,1 149,9 1,8 148,1 150,8 1,8 0,5 0,8 0,7 Grafik.2 Arındırılmamış Saatlik Kazanç Endeksi Ana Revizyon Etkileri

6 Tablo.3 Saatlik Kazanç Dışı İşgücü Maliyeti Endeksi Ana Revizyon Etkileri YIL DÖNEM ARINDIRILMAMIŞ TAKVİM ETKİLERİNDEN ARINDIRILMIŞ MEVSİM VE TAKVİM ETKİLERİNDEN ARINDIRILMIŞ ,5 75,5 0,0 75,5 75,6 0,1 72,9 73,5 0,8 2 76,0 76,0 0,0 76,0 76,4 0,5 77,9 77,5 0,5 3 79,8 79,8 0,0 79,8 80,0 0,3 79,2 79,8 0,8 4 80,7 80,7 0,0 80,7 80,4 0,5 82,0 82,0 0, ,2 88,2 0,0 88,2 88,7 0,6 85,5 86,1 0,7 2 85,6 85,6 0,0 85,6 86,1 0,5 87,8 87,7 0,1 3 93,4 93,4 0,0 93,4 93,9 0,6 92,7 93,7 1,0 4 96,4 96,4 0,0 96,4 95,7 0,7 97,5 97,4 0, ,5 101,5 0,0 101,5 101,6 0,0 98,8 98,2 0,6 2 92,8 92,8 0,0 92,8 92,9 0,1 94,9 94,6 0,3 3 91,7 91,7 0,0 91,7 92,1 0,5 90,8 91,6 0,8 4 91,9 91,9 0,0 91,9 91,8 0,1 93,3 93,9 0, ,3 97,8 0,5 98,3 97,5 0,7 95,6 95,2 0,5 2 96,1 96,2 0,0 96,1 96,4 0,3 98,5 97,7 0, ,6 103,9 0,3 103,6 105,1 1,4 102,9 103,7 0, ,0 102,2 0,2 102,0 101,0 1,0 103,0 103,4 0, ,7 106,0 0,3 106,4 106,6 0,3 105,3 105,4 0, ,0 105,2 0,2 106,0 106,0 0,1 107,2 107,2 0, ,9 112,2 0,3 112,0 112,4 0,3 110,7 111,1 0, ,9 112,1 0,2 111,8 112,0 0,2 113,1 113,6 0, ,0 117,0 1,7 116,6 118,5 1,6 115,9 117,4 1, ,1 118,1 1,6 116,4 118,3 1,6 117,7 119,5 1, ,5 128,9 1,9 125,9 128,3 1,9 124,3 126,7 1, ,8 125,9 1,7 123,9 126,0 1,7 125,2 127,8 2, ,8 138,5 1,9 136,0 138,7 1,9 135,4 137,7 1, ,2 135,6 1,8 133,6 136,0 1,8 134,9 137,0 1, ,1 143,2 2,1 140,1 143,2 2,1 138,5 141,6 2, ,7 150,4 1,8 147,4 150,1 1,8 148,8 152,2 2, ,8 153,2 1,6 150,9 153,4 1,6 150,3 152,3 1, ,6 156,3 2,4 152,2 156,0 2,5 153,6 156,7 2,0 0,7 0,9 0,9 Grafik.3 Arındırılmamış Saatlik Kazanç Dışı İşgücü Maliyeti Endeksi Ana Revizyon Etkileri