TARIM RAPORU MESUT ÜNAL 2003 (GÜNCELLEME 2007) ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ERZURUM İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ VE POTANSİYELLERİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TARIM RAPORU MESUT ÜNAL 2003 (GÜNCELLEME 2007) ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ERZURUM İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ VE POTANSİYELLERİ"

Transkript

1 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ERZURUM İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ VE POTANSİYELLERİ 1. İLİN ÖZELLİKLERİ 1.1.İlin Genel Tanımı Erzurum İli kuzey enlemleri ve doğu boylamları arasında yer almaktadır. Ankara ya karayoluyla 877 km uzaklıktadır. Mersin Limanına 880 km uzaklıkta olan Erzurum İli, kuzeydoğusunda bulunan Hopa Limanına 290 km, Kuzeybatısında bulunan Trabzon limanına 300 km uzaklıktadır. Erzurum kuzeyinde Rize, Artvin, batıda Bayburt, Erzincan, güneyinde Bingöl, Muş, doğuda Kars, Ağrı, Ardahan illeri ile komşudur. Erzurum İli Doğu Anadolu Bölgesinin kuzey doğu kesiminde yer alan Erzurum- Kars bölümünün batı yarısını oluşturur. Çoruh, Fırat ve Aras havzalarının başlangıç alanında km2 lik alanıyla ülke topraklarının % 3,2 kik kısmını oluşturmaktadır. Ortalama rakımı 1612 metredir. Erzurum un 1042 köyü, 16 bucağı ve Merkez ilçe dâhil olmak üzere 19 ilçesi bulunmaktadır. Bağlı ilçeler; Merkez, Aşkale, Çat, Hınıs, Horasan, Ilıca, İspir, Karaçoban, Karayazı, Köprüköy, Narman, Oltu, Olur, Pasinler, Pazaryolu, Şenkaya, Tekman, Tortum, Uzundere dir Sosyoekonomik Yapı Erzurum ili yıllık nüfus artış hızı %-0,2-2,0 arasında seyretmektedir. İlde 1965 yılından sonra nüfus artışının sürekli bir azalma eğiliminde olduğu görülmektedir. Bu durumun en önemli nedenlerinden biri göçtür nüfus sayımına göre olarak belirlenen toplam nüfusun % erkek, % 48,60 kadınlardan oluşmaktadır. Toplam nüfusun (%59.80) i il ve ilçe merkezinde, (%40.20) i ise köy ve beldelerde ikamet etmektedir. Nüfusun Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Erkek Kadın Toplam YAŞ Kişi Sayısı %' si Kişi Sayısı %' si Kişi Sayısı %' si , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,4 Toplam , , ,0 Kaynak : DİE

2 Merkezdeki faal iktisadi nüfus olup, faal nüfusunun sını (%23,5) erkek, ini (% 22,1) ise kadın nüfusu oluşturmaktadır.2000 verilerine göre aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi Erzurum da iktisaden faal nüfusun% 75,2 si ( ) çalışmamakta olup, % 24,8 i ( ) çalışmaktadır. Çalışan nüfusun % 62,3 i ( ) tarım ve ormancılıkta, geriye kalan % 37,7 u diğer hizmet kollarında faaliyet göstermektedir. (İktisadi Faal Nüfus olarak yaş arası alınmıştır.) İşgücünün İktisadi faaliyet kollarına göre dağılımı (2000) Sektör Adı Nüfus % Tarım, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık ,3 Sanayi ,7 İnşaat ,8 Hizmet Sektörü ,1 Diğer 233 0,1 Toplam ,0 Erzurum da kadın işgücünün büyük çoğunluğu tarım sektöründe çalışmaktadır. Tarımda çalışan kadın işgücünün oranı erkeklerden fazla olmasına rağmen çoğu ücretsiz aile işçisi statüsündedir. Tarımsal istihdam içinde kadın işgücü oranının yüksekliği, özellikle erkek işgücünün geçici-mevsimlik istihdam alanı araması şehirlere göçü destekleyen bir gerçektir. Göçlerin tamamı sadece ekonomik sebeplerden kaynaklanmayıp, bunun yanında eğitim, sağlık, ulaşım gibi sosyal hizmetlerin yetersizliği gibi farklılıklar da, iller arasında nüfus hareketlerine neden olmaktadır. Erzurum dan en fazla göç sanayileşmiş illere doğru olmaktadır. Özellikle İstanbul a büyük bir göç yaşanmış, bunu Bursa, İzmir, Ankara ve Kocaeli takip etmiştir. Erzurum da İlçelere Göre Temel Veriler İspir-Oltu-Olur- Pazryolu-Tortum- Uzundere Hınıs-Horasan- Karaçoban- Narman-Şenkaya Merkez-Aşkale- Ilıca-Köprüköy- Pasinler Çat- Karayazı- Tekman Tüm İlçeler TOPLAM İlçe sayısı Köy sayısı Belde Sayısı Toplam Nüfus Toplam Şehir Nüfus Toplam Kırsal Nüfus Toplam Alan Nüfus Yoğunluğu km² Toplam Ekili Alan (ha) Kişi Başına Gelir Erzurum da kişi başına düşen gelir 2007 verilerine göre cari fiyatlarla 1500 $ civarındadır. 2

3 Eğitim Okul Öncesi İlköğretim Orta Öğretim (Genel) Orta Öğretim (Mesleki) Yüksek Öğretim GENEL TOPLAM Kaynak: Milli Eğitim İl Müdürlüğü ERZURUM TÜRKİYE Öğrenci Sayısı Öğretmen Sayısı Okul Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Sayısı Okul Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Sayısı Okul Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Sayısı Okul Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Sayısı Okul Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Sayısı Okul Sayısı Sağlık Sağlık Kuruluşları ve Kapasiteleri Devlet Hastanesi Kurum Hastanesi Sağlık Merkezi Sağlık ERZURUM Sayısı Yatak Sayısı Yatak Sayısı Yatak Ocağı Sayısı Sayısı Sayısı Sağlık Evi Verem Savaş Dis. TOPLAM Sağlık Personeli Sayıları Uzman Hekim Pratisyen Hekim Diş Hekimi Hemşire Sağlık Memuru Ebe Eczacı ERZURUM TÜRKİYE Kaynak: Sağlık İl Müdürlüğü Ulaşım Erzurum İlinin ulaşımı karayolu, havayolu ve demiryolu ile yapılmaktadır. İlimizin eski İpek Yolu üzerinde bulunması nedeniyle; karayolu ağırlık kazanmakta olup, Avrupa ülkelerinden Asya ülkelerine yapılan yolcu ve eşya (TIR) taşımaları ilimizden geçen E 80 Karayoluyla yapılmaktadır. 3

4 İlimiz; doğuda Kars, Ağrı, Ardahan, batıda Erzincan, güneyde Bingöl ve Muş; kuzeyde ise Bayburt, Rize ve Artvin illeriyle karayolu bağlantısına sahiptir. Erzurum ili sınırları içerisinde 1125 Km. devlet, 563 Km. il yolu olmak üzere toplam 1688 Km. karayolu mevcuttur. İldeki tüm ilçe yoları asfalt yol olup, ildeki toplam 8811 km köy yolu ağının 347 km si asfalt, 3353 km si stabilize, 2562 km si tesviye ve 2549 km si ise ham yoldur. Köydes projesi kapsamında 2006 yılında birçok gurup köy yolu asfaltla kaplanmıştır. İlimiz demiryolu ağı bakımından Erzincan ve Kars illerine direkt bağlantısı bulunmaktadır. İlimiz sınırları içerisindeki demir yolu ağının uzunluğu 200 km dir. İl merkezine 8 km mesafede uluslararası hava alanı bulunmaktadır. Şehirlerarası ve milletler arası otomatik telefon görüşmelerine açık Erzurum da köylerin tamamında telefon bulunmaktadır. 2.COĞRAFİ ÖZELLİKLER 2.1.Dağlar Erzurum İli Türkiye nin orta ve batı kesimlerine göre, yüksek rakımlı etrafı dağlarla çevrili bir ildir. Doğu Karadeniz dağlarının doğu uzantıları olan Rize dağları ili, kuzeyden çevreler ve Rize ile sınırını oluşturur. Karadeniz e paralel düzenli sıralar durumunda uzanan bu dağlar, geçit vermez ve yüksektir. Kuzey Anadolu dağlarının iç sıraları il sınırları içinde kalmaktadır. Bu sıra dağlar ilin batısında Çoruh ve Karasu vadilerinin bir birlerine yaklaştığı Kop dağlarıyla başlar. Kop dağı doğuya doğru uzanır. Serçeme vadisinin ve Erzurum ovasının kuzeyinde, geniş dağlık bir kütle oluşturur. Batıda Akbaba dağı, Keçitaşı tepesi bir sıra durumunda olan Yesergöl dağı, Serçeme suyunun kuzeyinde Tosik dağı, Ortuzu dağı ve kütlenin en yüksek yeri olan Dumlu dağları kuzeye doğru uzanır; sürekli bir sırt halini alarak, Mescit dağında son bulur. Dumlu dağından doğuya doğru iki yüksek dağ sırası vardır. Tortum a doğru olanı Güvercin dağıdır. Pasinler ovası ile Gürcü boğazı arasını doldurmuş olanı ise Kargapazarı dağları olup, güneye doğru uzanır, incelir ve orta yükseklikte bir dağ sırasına dönüşür, Erzurum şehrini doğudan çevreleyerek Palandöken dağlarına ulaşır. Bu kesimde kütle Çobandede dağları adıyla bilinir. Kargapazarı-Güvercin dağlarının doğusu, Oltu çayı ile Aras havzası arasındaki alanda Hasanbaba ve Güllü dağı bulunur. Batıda Munzur ve Mercan dağlarının devamı olarak uzanan Karasu-Aras dağları, doğuya doğru Dumanlı, Palandöken ve Sakaltutan dağlarını oluşturur. Köse ve Aşağı dağ, Ağrı volkanına kadar uzanırlar. Erzurum ovasını güneyden çevreleyen Palandöken dağlarının önemli yükseltileri Konakgörmez dağı, Karakaya tepe, Büyük Ejder tepe, ve Yerlidağdır. 2.2.Vadiler Erzurum, Hazar Denizi, Karadeniz ve Fırat Havzalarının birleşme alanında bulunmaktadır. Dağlar, Erzurum ili topraklarından doğuya ve batıya doğru bir yelpaze gibi açılarak yayılır. Üç ana havza olan Çoruh, Aras ve Karasu, doğu-batı yönünde eğimin iyice düştüğü ovalık alanlara kadar derin vadilerden akarlar. 4

5 Çoruh Vadisi: Mescit dağlarından batıya doğru uzanır, Bayburt il sınırına ulaşıncaya kadar dar ve derindir. Erzurum il sınırından Bayburt a kadar Çoruh Nehri nin aktığı yatak dışında geniş bir araziye sahiptir. Bayburt tan sonra yeniden daralıp, dikleşen Çoruh Vadisi, bu noktada doğuya yönelir ve yeryer genişleyip daralarak, Rize dağları ile iç sıralar arasında geniş bir havza oluşturup Erzurum ilini kuzeyden kuşatır, Artvin e kadar uzanır. Karasu Vadisi: Kargapazarı dağlarının batı yamaçlarından başlar ve Erzurum Ovasına ulaşınca, Karasu Irmağının aktığı yatak dışında geniş bir taban oluşturur. Aşkale de vadi, yaklaşık 60 km. uzunluğunda dar ve derin bir boğaza dönüşür. Aras Vadisi: Tekman yaylasından kuzeye doğru uzanan Aras vadisinin tabanı Söylemez yöresi dışında genellikle geniştir. Vadi tabanının geniş olduğu yerlerde bile yatak oldukça derindir. Oltu Vadisi: İki koldan oluşur. Birinci kol, Kargapazarı dağlarının doğu yamaçlarından kuzeye doğru uzanır. Oltu ilçesi yakınlarına kadar dar ve derindir. Bu kesimden sonra geniş bir taban oluşturur ve Allahüekber dağlarından başlayan öbür vadi ile birleşir. Tortum Vadisi: Mescit dağlarının doğu yamaçlarından başlayan Tortum vadisi genellikle dar ve derindir. Vadi üzerinde bulunan Tortum Gölü de bir toprak kayması sonucu kapanmasıyla oluşmuştur Ovalar Erzurum ilinde ovalar, il toplam alanının ancak %4 ünü kaplar. Ovalık alanlar daha çok Karasu - Aras çöküntü alanında yer alır. Bunların dışındaki düzlükler ise genellikle yayla niteliğindedir. Karasu ve Aras vadilerinde bir biri ardına sıralanmış küçüklü büyüklü birçok ova vardır. Çobandede dağlarının batısında Erzurum, doğusunda ise Pasinler yüksek ovaları yer alır. Aras vadisinden doğuya doğru gidildiğinde ovaların yükseltisi düşer, iklim biraz yumuşar ve yetiştirilen ürün çeşidi artar. Karasu vadisinin en batı ucundaki Erzincan ovası ile Aras vadisinin en doğu ucundaki Iğdır ovası, bunun tipik örnekleridir. Karasu ırmağının kaynak bölgelerinde, Erzurum kentinin kurulduğu ovaya Erzurum ovası denir. Yüz ölçümü yaklaşık 825 km2 dir. Ovanın Pulur Çayı yakınlarına kadar olan kesimine Gez ovası denir. Ilıca ilçesinin bulunduğu çok verimli olan bölgeye ise Ilıca ovası adı verilir. Karasu ırmağının güneyinde uzanan ve engebeli olmasına karşın verimli olan düzlüklere Daphan Ovası denmektedir. Yüksek sıradağlar ve yaylalarla kuşatılmış olan Erzurum ovası, çöküntü alanının alüvyonlarla dolması sonucu oluşmuştur. Denizden yaklaşık, m. Yükseklikteki bu ova, ülkenin en soğuk ovalarındandır. Kışları çok uzun ve sert geçen Erzurum ovasında, yaz sebzeleri yetişmez. Daha çok arpa, buğday, çavdar, patates, şeker pancarı ve lahana ekimi yapılır. Aras havzasında, üzerinde Pasinler İlçesinin bulunduğu ovaya Pasinler ovası denir. Doğu-batı doğrultusunda olan bu ovanın uzunluğu yaklaşık 45 km., genişliği ise 12 km kadardır. Toplam yüzölçümü 420 km 2 yi bulur. Ovanın denizden yüksekliği m.dir. Kışları Erzurum ovasına oranla biraz daha yumuşak geçmektedir. Erzurum ovasından daha verimlidir ve başta buğday olmak üzere, arpa, çavdar, patates ve ayçiçeği ekimi yapılır. 5

6 Hınıs ovası, Hınıs çayının geniş vadi tabanını kaplar ve denizden yüksekliği yaklaşık 1720 m.dir. Alüvyon topraklarla kaplı olan bu ova, batı-doğu yönünde uzanır. Genişliği yaklaşık 5 km.dir. İl sınırları içindeki uzunluğu ise 35 km.yi bulur. Geniş sulama imkânları olan ova çok verimlidir. Başta buğday, arpa ve çavdar olmak üzere, patates ve şeker pancarı ekimi yapılır. Bu ovaların dışında kalan, Çoruh, Tortum, Oltu ve Tuzla suyu vadilerindeki düzlükler ile Serçeme çayının kaynak alanında bulunan Ovacık çukurluğu daha çok yayla niteliğindedir. 2.4.Platolar-Yaylalar Erzurum İlinde yaylalık alanlar, İl toplam alanının % 12 sini oluşturur ve hayvancılık faaliyetleri açısından son derece önemlidir. Genellikle kıvrımlı kalkerlerle lav tüflerinden oluşan Tekman yaylası çok yüksektir. Hiçbir kesimi 1800 m.nin altına inmez; büyük bölümü ortalama 2250 m ile 2500 m yüksekliktedir. Çevresine göre daha yüksekte kalan Doğu Anadolu nun bu çok yüksek yaylası, Palandöken dağlarına kadar uzanır. Yayla, orman örtüsünden tamamen yoksundur. Tekman yaylası iki bölüme ayrılır. Bingöl yaylalarına doğru uzanan ve ortalama yüksekliği 2000 m ile 2500 m arasında değişen bölüme yukarı Tekman yaylası denir. Diğer bölümleri ise aşağı Tekman olarak adlandırılır. Yaylanın bu kesiminde Aras ırmağı çevresinde yer -yer genişleyen ovalar vardır. Erzurum İlinin diğer yaylaları, iç sıradağlar üzerinde yer alır. İlin batısında, tuzla vadisini kuzeyden ve güneyden kuşatan Cemal ve Dumanlı dağları üzerindeki yaylalar, hayvancılık etkinlikleri açısından önemlidir. Tekman yaylasını kuzeyden sınırlayan Palandöken ve Sakaltutan dağlarıyla Aşkale nin kuzeyinden İspir ve Tortum a kadar uzanan Kop, Dumlu, Kargapazarı ve Mesçit dağları üzerinde de geniş yaylalık alanlar vardır. Bu dağların üzeri genellikle kalın bir toprak tabakası ile kaplıdır ve verimlidir. Yaz aylarında yağan düzenli yağmurlar nedeniyle yaylaların her yerinde zengin bir ot örtüsü bulunur. Ancak yaylacılık sezonunun kısa olması, bu yaylalardan yararlanma süresini kısaltmıştır. İlin kuzeydoğusunda, Olur ilçesinin kuzeyinde, Ardahan yaylasının bir bölümü il sınırları içerisine girer. Bu kesim yöre hayvancılığı açısından son derece önemlidir. 2.5.Akarsular Karasu, Toplam uzunluğu 148 km, İl sınırları içindeki uzunluğu 140 km ve ortalama debisi 44 m 3 /sn olup; Fırat ırmağının en önemli koludur. Erzurum ovasının kuzey doğusundaki Dumlu dağlarının eteklerinden doğar. Gürcü boğazını geçtikten sonra, Kargapazarı dağından gelen küçük bir çayla (köşk) ve Palandöken e inen Pulur çaylarının (Toplam uzunluğu 43 km ve ortalama debisi 2 m 3 /sn) birleşmesinden oluşur. Erzurum ovasına girer ve güney-batı yönünde akarak, Ovanın batısında, Ovacık yaylalarından gelen Serçeme deresini (Toplam uzunluğu 69 km, İl sınırları içindeki uzunluğu 68 km ve ortalama debisi 9 m 3 /sn) alır, 60 km uzunluktaki Aşkale boğazına girer. Aşkale boğazından sonra Erzincan il sınırları içerisine girer. Tuzla Çayı, Toplam uzunluğu 120 km, İl sınırları içindeki uzunluğu 70 km ve ortalama debisi 12 m 3 /sn olup; kaynağını Palandöken dağından alır. Çoruh, Toplam uzunluğu 908 km, İl sınırları içindeki uzunluğu 199 km ve ortalama debisi 49 m 3 /sn olup, Mescit dağının batı yamaçlarından doğarak batıya akar, Bayburt il topraklarına girer, kuzeye 6

7 yönelerek bu il topraklarını geçer. Sonra yine doğuya yönelir ve Erzurum il sınırları içine girer. Bu noktadan sonra Çoruh vadisi boyunca doğuya akarak Çamlıkaya yöresinde Artvin il topraklarına girer. Oltu Çayı, Toplam uzunluğu 151 km, İl sınırları içindeki uzunluğu 132 km ve ortalama debisi 20 m 3 /sn olup, iki ana koldan oluşur ve geniş bir havzanın sularını toplar. Birinci kol, Kargapazarı dağlarının kuzeydoğu yamaçlarından çıkar. Oltu ilçesini geçtikten sonra, Kars-Sarıkamış ilçesinin batısında Allahuekber dağlarından çıkan ve Şenkaya ilçesinden geçen ikinci kolla birleşir. Olur, ilçesinin güneyinde kuzeybatıya yönelerek Artvin il sınırlarına girer ve Çoruh ırmağı ile birleşir. Tortum Çayı, Toplam uzunluğu 82 km, İl sınırları içindeki uzunluğu 73 km ve ortalama debisi 12 m 3 /sn olup, Mescit dağlarından çıkar ve Tortum, Uzundere ilçelerinin içinde bulunduğu havzanın bütün sularını toplayarak, Tortum gölüne dökülür. Gölün çıkışında büyük bir çağlayan oluşturarak Artvin il sınırını geçer ve Oltu çayı ile birleşir. Aras Irmağı, Toplam uzunluğu 548 km, İl sınırları içindeki uzunluğu 217 km ve ortalama debisi 43 m 3 /sn olup, Bingöl dağlarının Erzurum il sınırları içinde kalan kuzey yamaçlarından doğar. Tekman yaylasının bütün sularını toplayan Aras Irmağı, Sakaltutan dağlarının doğusundaki havza içerisinde kuzey yönünde akar. Sakaltutan dağı ile Topçu dağı arasında kalan, Mescitli boğazını geçtikten sonra Pasinler ovasına girer. Burada, yukarı Pasin havzasının sularını toplayarak gelen Hasankale Çayını (Toplam uzunluğu 71 km, İl sınırları içindeki uzunluğu 71 km ve ortalama debisi 9 m 3 /sn dır.) alır ve Kuzeydoğu yönünde akarak il sınırları dışına çıkar. Hınıs Çayı, Toplam uzunluğu 129 km, İl sınırları içindeki uzunluğu 88 km ve ortalama debisi 13 m 3 /sn olup, Tekman Yaylasının Güneyini sınırlayan Bingöl Dağlarının Doğu yamaçlarından çıkar ve yaylanın sularını topladıktan sonra doğu yönünde akar. Hınıs ovasının ortasından geçerek il sınırları dışında Murat ırmağı ile birleşir Göller Tortum Gölü: Erzurum ili göl bakımından zengin değildir. Tortum Gölü, 6,60 km2 lik alan kaplar. Gölün maksimum su seviyesi 1014,20 m, minimum su seviyesi ise 1005,35 m.dir. Bu göl tortum çayının, Kemerli Dağdan inen bir toprak kayması sonucu kapanmasıyla oluşmuştur. Gölden bitiminde 50 m. yükseklikteki Tortum Şelalesini bulunmaktadır. Yapay göller arasında Serçeme çayı üzerinde yer alan Kuzgun barajı (10,3 km²), Lezgi suyu üzerindeki Palandöken Göleti (22 km²), Aras ırmağı üzerinde Söylemez barajı (14,2 km²) 2.7.Tarihi ve Turistik Yerler Erzurum camileri, medreseleri, kümbetleri, türbeleri, hanları, hamamları, çeşmeleri, köprüleri ve tabyalarıyla ile Selçuklu ve Osmanlı şehirlerinin güzel bir örneğini teşkil etmektedir. Erzurum İl merkezinde; Erzurum Kalesi, Ulu Camii, Lalapaşa Camii, Çifte Minareli Medrese, Üç Kümbetler, Yakutiye Medresesi, Rüstem Paşa Bedesteni (Taş Han), Saat Kulesi önemli eserler arasındadır. Aşkale İlçesinde; Aşkale Kalesi, Cinis Kalesi, Pirtın Kalesi, Derviş Ağa Köprüsü, Topal Çavuş Camii, Karasu Hanı, Evren Kümbeti önemli tarihi eserlerdir. 7

8 Pasinler İlçesinde; Hasankale Kalesi, Sivaslı Camii, Ulu Camii, Ferruh Hatun Kümbeti, Gülperi Hatun Kümbeti, Küpeli Köprü ve Termal Kaplıcaları sayılabilir. Ilıca ilçesi; Termal kaynaklar yönünden zengin bir ilçedir. İl merkezine yakın olan bu ilçedeki termal tesisler modern hale getirilebilir. İspir İlçesi; İspir Kalesi, Kale Mescidi, Tuğrul Şah Camii, Kadıoğlu Medresesi sayılabilir. Oltu ilçesinde; Oltu Kalesi, Pernek Köyü Kalesi, Derebaşı Kalesi, İğdeli Kalesi, Ünlükaya Kalesi, Tamarot Harabeleri, Aslanpaşa Camii, Mısri Zinnun Türbesi sayılabilir. Köprüköy İlçesi; Çobandede Köprüsü, Avnik Kalesi, Soğuk Çermik Kaplıcaları sayılabilir. Hınıs ilçesinde; Hınıs Kalesi, Kalecik Camii, Toprakkale, Zirnak Kalesi, Seyit Ömer Halil Türbesi, Hınıs Ulu Camii, Horasan ilçesinde; Urartılara ait Kitabeler bulunmaktadır. Narman İlçesinde; Samikale, Pertuvan Kalesi, Ergazi Köyü Kalesi, Başkale, Mehenk Harabeleri, Erkek Akkoyunlu Mezarı, Ethem Baba Türbesi bulunmaktadır. Erzurum tarihi eserleri yanında doğal güzellikleri ile de ünlüdür. Uzundere ilçesinde Tortum Çağlayanı, İspir ilçesinden geçen ve dünyanın en hızlı akan nehirlerinden olan Çoruh nehri üzerinde rafting ve kano sporu, Pasinler, Ilıca, Çat ve Köprüköy ilçelerinde çeşitli hastalıklara iyi gelen şifalı kaplıcalar turizm yönünden önemlidir. Tortum Gölü, Kuzgun Barajı su sporlarına elverişlidir. Palandöken dağı yurdumuzun önemli kayak merkezlerinden biridir yılında Üniversiteler arası kış olimpiyatlarının yapılması öncesi ve sonrasında Erzurum daha fazla önem kazanacaktır. Bunu fırsat bilerek şehrimizin tarihi, turistik, tarımsal potansiyelini tanıtacak çalışmalara önem verilmelidir Madenler İspir ilçesinde bakır- linyit, Pasinler ilçesinde bakır - perlit, Şenkaya ilçesinde bakırlı perlit ve linyit, Aşkale ilçesinde çimento, krom, manyezit, alçıtaşı ve linyit madenleri Oltu da ve linyit, manganez, mermer, Olur İlçesinde Kehribar (Oltu taşı), Tortum ilçesinde linyit ve kaya tuzu yatakları, bulunmaktadır. Hınıs, Tekman, Tortum, Narman ve Şenkaya ilçelerinde tuz çıkarılmaktadır İklim Erzurum Doğu Anadolu bölgesinin şiddetli karasal iklime sahip en soğuk illerinden biridir. Kış ayları dondurucu soğuk, yaz ayları sıcak ve kuraktır. Yaz mevsimi kısa sürer. Kış ve yaz mevsimleri arasında sıcaklık farkı büyük olduğu gibi gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı da büyüktür. Yazın ortalama 34,1 0 C ye kadar çıkabilen sıcaklıkların, kışın ortalama 28 0 C ye kadar düştüğü görülür. İl topraklarının kuzey kesimlerinde yüksekliği yaklaşık 1000 ila 1500 metrelere inen vadi içleriyle çukur sahalarda iklim büyük ölçüde sertliğini yitirir. Karasal iklim karakterinde olan Erzurum da yıllık ortalama yağış 453 mm. Olup, %35 i ilkbahar, %20 si yaz, %25 i sonbahar ve %20 si kış mevsimlerinde görülür. Kış mevsimi uzun sürer ve yağışlar genellikle kar halindedir. Kar yağışlı gün sayısı 50 ve kar örtüsünün yerde kalış süresi ise 114 gün kadardır. Nisan ve Mayıs aylarında yağış maksimum düzeye ulaşmakta, en düşük yağış ise Temmuz 8

9 ayında düşmektedir. Ekim-Kasım aylarında Sonbahar yağışları düşmektedir. Mevcut 16 yıllık verilere göre Erzurum ortalama olarak yılda 105 gün açık ve güneşli geçmektedir Bitki Örtüsü Erzurum İlinin büyük bir kısmı tabii step sahalarını içine alır. Bölgede ormanın doğal alt sınırı m olmakla birlikte, dağlarda ve dağ yamaçlarındaki orman kalıntıları, bitki örtüsünün insan eliyle çok eski dönemlerden beri yok edildiğini kanıtlamaktadır. Ayrıca dağ yamaçları ve tepelerdeki otlakların yoksulluğu da dikkat çekicidir, bu durum kuşkusuz aşırı otlatmanın bir sonucudur. İl arazisinin % 8 kadarı orman örtüsü ile kaplıdır. Bu ormanlar, daha çok ilin kuzey doğu kesimin de toplanmıştır. Sarıçam ve meşe toplulukları Oltu, Şenkaya ve Olur yörelerinde yoğunluk kazanmıştır. Çoruh vadisinden Yusufeli ne gidildikçe sarıçamların yanında ladinlerin de yer aldığı görülür. İlin batı ve güney kesimi ormandan tamamen yoksun bulunmaktadır. Batıda Aşkale ile Tercan arasında bozuk meşe ormanlarına rastlanır. İlkbahar başlarında, dağlık kesimler ve yüksek platolar, tek yıllık ve çok yıllık çiçekli bitkilerle yoğun bir şekilde örtülür. Çayır ve meralar da kardikeni ve yavşan gibi odunsu bitkiler ile soğanlı bitkilere rastlamak mümkündür. Dere kenarları ve alçak çayırları düğün çiçeği türleri ile baklagil çeşitleri örter. Yağışların azlığına ve otlatmanın yoğunluğuna bağlı olarak, doğal bitki örtüsü çok kısa zamanda, daha yaz ortalarında sararır. Genel görünüm bir step niteliği kazanır. İldeki yüksek plato steplerinde çok daha farklı bir manzara ile karşılaşılır. Kışları şiddetli ve uzun geçen, daha elverişli nemlilik şartlarına ve serin bir yaz mevsimine sahip olan bu sahalarda otlar daha sık ve daha uzun boylu, her zaman yeşilliğini koruyan bir örtü teşkil eder. Bu sahaların yaylacılık ve yayla otlatmacılığı bakımından büyük önemi vardır Diğer Flora ve Fauna Doğal Türler: Gerek orman arazileri gerekse açık otlaklar ve meralar flora ve fauna bakımından zengindir. Korunga, Aküçgül bölgede doğal olarak bulunan bir yem bitkisidir. Kapari, Kuşburnu, Kekik, Salep yörede bol miktarda bulunan hoş kokulu bitkilerdir. Yayla balı bu yerel floradan elde edilir ve pazarlanma imkânı yüksektir. Soğuk su kaynakları bakımından zengin olan bölgemizde kırmızı benekli Alabalık doğal ortamlarında bol miktarda bulunmaktadır. İspir ve Uzundere İlçelerinde dağlık ve ormanlık bölgelerde yaban keçisi av turizmi bakımından potansiyel teşkil etmektedir. Tarımsal Çeşitler: İspir ve Hınıs da yerel fasulye türleri, Oltu da beyaz patates, İspir de biberli kavun sayılabilir. 3.ERZURUM İLİNİN POTANSİYELLERİ 3.1. İl Arazisinin Niteliklerine Göre Dağılımı İlin toplam yüzölçümü hektar olup, bunun hektarı Mera alanı, hektarı Çayır alanı, hektarı Orman-Koru-Fundalık alan, hektarı tarıma elverişli alan ve hektarı tarıma elverişsiz araziler olarak dağılım göstermektedir. Yerleşim alanları ise ha 9

10 alanı kapsamaktadır. Diğer alanların dağılımı ise şöyledir; ha çıplak kayalık veya moloz, 722 ha ı su yüzeyini oluşturmaktadır. Bu alanların toplamı ha dır. % 7,2 Tarıma elverişsiz %18,4 alan Tarıma Elverişli arazi % 0,9 Yerleşim Alanı % 8,8 Orman-Koru- Fundalık % 3,0 Çayır alanı 10 Grafikte görüldüğü üzere Erzurum da mera alanının oranı yüksek (% 61,8), orman alanlarının oranı ise düşüktür (%8,8). Türkiye genelinde ise mera alanlarının oranı ile orman alanlarının oranı birbirine eşit olup %26' dır. Erzurum ilinde çayır mera alanlarının fazlalığı hayvancılık için bir potansiyel olmakta, ancak orman alanlarının azlığı yağış için kısıt teşkil etmekte ve erozyona neden olmaktadır. İlin toplam arazisinin yaklaşık % 95,5 inde erozyon sorunu vardır. Eğimi fazla olmayan araziler korunga gibi yem bitkisi, eğimin çok fazla olduğu alanlarda zaten doğal olarak yetişen kapari ve kuşburnu üretimi yapılabilir. Bu erozyonu engellemek içinde faydalı olacaktır. 3.2.Toprak Yapısı Erzurum da iki tip toprak hâkimdir. Bunlar kestane rengi toprak (doğu, batı ve güney kesimleri) ve bazaltik (Bütün ilçelerde) topraklardır. Allüviyal topraklar Erzurum ilinde Aras nehri, Karasu nehri, az miktarda Çoruh ve kollarının yatakları boyunca lokal alanlarda bulunmaktadır. Yine Erzurum Merkez, Ilıca ve Pasinler ilçesinde bulunan geniş ve düz ova arazilerini allüviyal topraklar oluşturmaktadır. Kollüviyal topraklara dağlık kesimlerin eğiminin kırıldığı tüm sahalarda büyük araziler halinde veya lokal sahalar şeklinde rastlamak mümkündür. (Merkez, ılıca, Pasinler ilçesinde daha geniş alan kaplar.) Kahverengi orman toprakları İspir İlçesinin Artvin ili hududu boyunca Oltu-Olur ve Şenkaya nın kuzeyinde görülmektedirler. Bu toprakların büyük çoğunluğu orman-fundalık ve mera arazilerini oluşturmaktadır. Organik topraklara Hınıs ilçesinde rastlanır ve çayır olarak kullanılmaktadır. Kireçsiz kahverengi orman topraklara sadece Şenkaya ilçesinde rastlanır ve çoğunluğu mera arazisidir. Kestane rengi topraklar Narman ve Oltu ilçeleri hariç ilin genelinde rastlanır. Çoğunluğu çayır mera arazisidir. Kırmızı kestane rengi topraklar yalnız Horasan ve Karayazı ilçelerinde bulunur. Çoğunluğu çayır-mera arazileridir. Kahverengi topraklar yoğun olarak İspir, Narman Oltu, Şenkaya ve Tortum ilçeleri sınırlarında bulunur. Yüksek dağ ve çayır topraklarına İspir ve Olur ilçelerinde rastlanmaktadır. Erzurum İlinin Arazi Dağılımı % 61,8 Mera alanı Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (Ha) 6% 46% 2% 6% 7% 15% 0% 18% 1.Sn ıf 2.Sn ıf 3.Sn ıf 4.Sn ıf 5.Sn ıf 6.Sn ıf

11 İlde görülen iklim ve jeolojik yapı farklılıkları ile vejetasyondaki çeşitlilik değişik özelliklere sahip toprakların oluşumuna neden olmuştur SINIF 1 : Topografya düz veya düze yakın (eğim %0-2) dır. I. Sınıf arazilerin kapladığı alan ha olup il yüzölçümünün %2,3 ünü teşkil etmektedir. Bu arazilerin ha da kuru tarım, ha da sulu tarım yapılmaktadır ha da çayır- mera alanı ha da diğer kullanım içindir. SINIF 2: Bu arazilerin toplam miktarı ha. olup, il yüzölçümünün % 6,2 sini teşkil etmektedir. Bu arazilerin; ha da kuru tarım, ha da sulu tarım yapılmaktadır. 2. sınıf arazilerin ha çayır-mer a, 247 ha orman funda arazisi ve 2457 ha tarım dışı arazidir. Ortalama eğimi ise %1 6 arasındadır. SINIF 3: Bu araziler ha kapladığı alan ile il yüzölçümünün %7,1 ini teşkil eder. Bu alanların kullanım durumları ise şöyledir; ha kuru tarım, ha sulu tarım, ha çayır-mera, ha tarım dışı arazi gibi dağılıma sahiptir. SINIF 4: Bu araziler ilin ha alanı ile %15 ini kaplamaktadır. Bu alanların kullanım durumları ise şöyledir; ha da kuru tarım, ha da sulu tarım, ha da çayır-mera, ha da orman fundalık ve 841 ha. Tarım dışı alanlarıdır. SINIF 5: 754 ha alanı ile ilin %0,03 ünü kaplamaktadır. 754 ha alanın tamamı çayır-mera alanıdır ve derin toprak profiline sahiptir. SINIF 6: ha alanı ile ilin %17 98 ini kaplar. Bu toprakların kullanım durumları ise şöyledir; ha ında kuru tarım, ha ında sulu tarım yapılmaktadır. Bu toprakların ha ında çayır-mera, ha ında orman funda, ha ında yerleşim alanı mevcuttur. SINIF 7: ha alanı ile ilin % 46,82 lik kısmını kaplar. 7. sınıf toprak alanlarının; ha ında kuru tarım yapılmaktadır. VII inci sınıf arazilerde ha çayır-mera, ha ormanfunda, arazisi ve 1139 ha yerleşim alanı mevcuttur. SINIF 8: ha ile il topraklarının %4,47 sini oluşturur. Bu arazilerin toprak gruplarına göre dağılımı ise; ha ı yoğun yerleşim alanı, 722 hektarı su yüzeyi ve ha ı diğer arazilerden oluşmaktadır. Yerleşim alanları ise ilin ha lık kısmını kaplamaktadır. Bu alanların ha ı 1. sınıf arazilerde, ha ı 2. inci sınıf arazilerde, ha ı 3. üncü sınıf arazilerde, 841 ha ı 4. üncü sınıf arazilerde bulunmaktadır Çayır mera alanlarının dağılımı Erzurum ilinde çayır ve mera alanlarının toplamı hektardır. Erzurum İli Çayır ve Mera Ot Verimi Alan (ha) Kuru ot verimi (kg/ha) Toplam verim (ton/yıl) Çayır Mera Toplam

12 İlin çayır mera alanları toprak derinliklerine göre, % 2 si derin, % 12 si orta derin,% 47 si sığ ve % 39 u çok sığ topraklardan oluşmaktadır. İlin çayır mera alanları eğimine göre, % 2 si düz, % 4 ü hafif, % 11 i orta, % 24 ü dik, % 34 ü çok dik ve % 25 i çok sarp topraklardan oluşmaktadır. 3.4.İşlenebilir Arazi Toplam tarım arazisinin %37,3 ü kullanım dışıdır. Göç, gelir düşüklüğü, verim düşüklüğü, v.b. pek çok nedenlerden dolayı hektar arazi terk edilmiş olduğundan tarımsal amaçla kullanılmamaktadır. Bu araziler yem bitkileri ekilişinin teşvik edilmesi veya sulama imkânları artırılarak endüstri bitkileri veya baklagil üretiminde değerlendirilebilir. 3.5.Erzurum İlinde Tarım İşletmelerinin Faaliyet Alanlarına Göre Dağılımı Kaynak: Genel Tarım Sayımı,1991, DİE 3.6. Arazi Kullanım Durumu ve İşletmeler Tarımda İşletme Büyüklüğü ve Arazi Edinim Biçimi Arazi Büyüklüğü (Da.) İşletme Sayısı Arazi (Da.) Yalnız Kendi Arazisini İşleyenler Arazi Kiralayıp, Kiraya vermeyenler A B A B Arazisi Olmayan ve Üstü Toplam Kaynak: Genel Tarım Sayımı,1991, DİE A: İşletme Sayısı B: Arazi Büyüklüğü (da) Ülkemiz genelinde olduğu gibi Erzurum ilinde de tarımsal işletmeler küçük ve çok parçalı yapıdadır. İlde adet tarım işletmesi mevcuttur. Bu işletmelerin tamamı aile işletmesi 12

13 özelliğindedir. İl de tarım işletmeleri genellikle bitkisel ve hayvansal üretimi birlikte yapmakta ve bu işletmelerin oranı da %77 yi (52.507) bulmaktadır. Bu işletmeleri sırasıyla %11 i (7.447) yalnızca bitkisel üretim yapan işletmeler ve %12 si de (8.387) yalnızca hayvansal üretim yapan işletmelerden oluşmaktadır. İlimizde işletmelerin yoğunlaştığı arazi büyüklüğü dekar arasındadır. İlimizde adet işletme mevcut olup, yalnız kendi arazilerini işleyen işletme sayısı adettir. Bu şekilde işlenen arazi dekardır. 182 adet işletme ise başkasına ait dekarlık araziyi kiracı veya ortakçı olarak işletmektedir genel tarım sayımı hane halkı araştırma sonuçlarına göre Erzurum ilinde da arazi adet parça sayısından oluşmaktadır. Türkiye genelinde olduğu gibi Erzurum ilindeki tarım işletmeleri, hızlı nüfus artışı, tarımın gelişim hızının nüfus artışını karşılamada yetersiz kalması ve miras yoluyla arazilerin bölünmesi gibi nedenlerle giderek küçülmüştür Sulama Durumu Su ve yeraltı su kaynakları yılda 6265,5 hm 3 /yıl hacme (İlde toplam 5954 hm 3 /yıl akar su kaynağı bulunmaktadır) sahip olup bunun %97'u yüzey kaynaklardan oluşmaktadır (nehirler, göller). Erzurum ilinin toplam ha tarım arazisinin %23 ü ( ha ı) sulanmakta olup, %38 i ( ha ı) sulamaya açılacak ve %61 i ( ha ı) sulanabilecek alandır. Sulanan alanın %20 si ( ha) DSİ tarafından, %46 sı ( ha) Köy Hizmetleri tarafından ve geriye kalan %34 u ( ha) Halk tarafından sulamaya açılmıştır. Tarım arazilerinin %37,8 i ( ha) sulamaya açılacak alandır. Bu alan için DSİ ve KHGM proje çalışmaları devam etmektedir. KHGM ,2 ha alanı gelecek 5 yılda sulamaya açmayı hedeflemektedir. DSİ ise ha alanı sulama projesini ilk 5 yıllık hedef içerisine almıştır. Erzurum İlinde Arazi Sulama Durumu 8% D.S.İ. 18% Köy Hizmetleri 61% Sulamaya acılacak alan 13% Halk imkanlarıyla sulama 3.8. İçme ve Kullanma Suyu İl merkezinde içme su ihtiyacı yaklaşık 780 lt / sn dir. Erzurum Büyükşehir Belediyesi Erzurum ovasındaki 50 adet içme suyu kuyusundan 37,84 milyon m 3 su çekmektedir. Palandöken dağı eteklerinden de 2,5 milyon m 3 memba suyu şehir içme suyu olarak kullanılmaktadır. Bu şekilde şehre yılda toplam 40,34 milyon m 3 su verilmektedir. İnşaatı devam eden Çat Barajının bitirilmesi ile Erzurum il merkezine 70,3 milyon m 3 su verilecektir. Çat barajındaki suyun içme ve kullanma kalitesinin artırılması için; 13

14 1-Baraj gölünün hemen bitişiğinde olan ve istimlâk işlemleri yapılmış olan Taşağıl ve Tüysüz köylerinin yerleşimleri kaldırılmalıdır. 2-Başköy ve Budaklar köylerinin atık sularının baraja ulaşması engellenmeli, Bu köylere ait atık suların baraj gölü dışına akıtılması için boru hattı döşenmelidir. 3- Baraj gölü çevresinin ağaçlandırılması su kalitesini olumlu yönde etkileyecektir. 4- Kontrol, koruma, takip, gözetleme amaçlı gerekli tedbirler alınmalıdır Hidroelektrik Enerji Kaynakları Tortum gölündeki hidroelektrik santralinden yılda Kws elektrik üretimi sağlanmakta olup, inşaatı devam eden Kuzgun baraj gölündeki santralin üretim kapasitesi yılda 36Gwh, Söylemez barajının elektrik üretim kapasitesi ise 250 Gwh dir Su ve Balıkçılık Kaynakları Doğal göller (660 ha), baraj rezervuar yüzeyleri (4.800 ha), gölet rezervuarı yüzeyleri (426 ha) dır. Tortum gölünde kafes balıkçılığı yapılmakta olup ilimiz sınırları içinde bulunan nehir, çay ve derelerde kültür alabalığı üretimi yapılmaktadır. Dere ve göletlerde doğal alabalık ve sazan türleri sportif olarak avlanmaktadır. Göletlerde D.S.İ. ve Tarım Bakanlığı tarafından balıklandırma çalışmaları yapılmıştır. Su ürünleri üretimi için yeterli su kaynağı vardır. Su kaynaklarının debisi ve sıcaklığı su ürünleri yetiştiriciliğine uygundur. Bu kaynaklarda toplam 160,6 ton/yıl alabalık üretilmektedir. Alabalık üretim ve pazarlamasına uluslararası rekabet şartları dikkate alınarak önem verilmelidir Nüfus 2000 yılı Erzurum İli toplam nüfusu olup % 40,2 si kırsal alanda yaşamaktadır. Göç nedeniyle kırsal nüfusta hızlı bir azalma görülmektedir yılı nüfus sayımına göre İl nüfusunda %10 luk bir artış görünmesine rağmen Köy nüfusundaki % -17,12 lik azalış köyden kente hızlı bir göçün olmasının sonucudur Örgütlenme Durumu Genel hatlarıyla konuyu irdelediğimizde AB ye uyum ve DTÖ Tarım Anlaşması kapsamında ortaya çıkan yeni ticaret anlayışı içerisinde, piyasa koşullarına uygun esnek yapıda kuruluş ve organizasyonların oluşturulması büyük önem arz etmektedir. Tarımsal üretici birliklerinin kurulması ve geliştirilmesi kurumsal reform adımlarından biridir. Türkiye de tarım sektöründe çok çeşitli örgütler bulunmakla beraber, AB deki çiftçi örgütleri gibi ürün grubu ve konu bazında ihtisaslaşmış üretici örgütleri bulunmamaktadır. İl de 21 adet üyeli Tarım Kredi Kooperatifi, 61 adet 5165 üyeli Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, 27 adet 4097 üyeli Sulama Kooperatifi, 1 adet 93 üyeli Su Ürünleri Kooperatifi, 1 adet üyeli Pancar Ekicileri Kooperatifi bulunmaktadır. İlde örgütlü tarımsal yapı istenilen düzeyde değildir. Kooperatiflerin çoğu kuruluş amaçlarına uygun çalışmamaktadır, faal olanların oranları düşüktür. Üretici Birlikleri Yasası ile birlikte pazarlama, yayım, girdi temini, üretim planlaması, çiftçinin pazarlık gücünün artırılması ve fiyatın belirlenmesinde çiftçilerin söz sahibi olması gibi konular gündemde yerini alacaktır. 14

15 Erzurum da örgütlenme çalışmaları Adı Kuruluş Yılı Çalışma Bölgesi Ortak Sayısı Erzurum Bölgesi Sulama Koop. Birliği Erzincan-Bayburt Gümüşhane Erzurum Bölgesi Hayvancılık Koop. Birliği Erzincan-Bayburt Ağrı Erzurum İli Damızlık Sığır Yetişt. Birliği 2001 Erzurum 160 Arı Yetiştiricileri Birliği 2003 Erzurum 100 Koyun Yetiştiricileri Birliği Ziraat Odaları 2006 Erzurum İlimizde Merkez, Aşkale, Horasan, Ilıca, Karaçoban, Karayazı, Köprüköy, Narman, Oltu, Pasinler, Tortum, Uzundere, Çat İlçeleri olmak üzere toplam 13 adet Ziraat odası mevcuttur Hayvansal Üretim Hayvancılık ilin en önemli geçim kaynağından biridir. İl genelinde yerli ırktan, melez ve kültür ırkına doğru geçiş eğilimi fazladır. Et ve süt üretiminin yanında bal üretimi yapılmaktadır. Özellikle Erzurum balı Türkiye de yayla ve meralardaki bitki örtüsünden kaynaklanan özelliğinden dolayı ismen bilinmektedir. İl topraklarının % 64,73 ünün çayır-mera alanlarıyla kaplı olması kaba yem ihtiyacının karşılanması bakımından hayvan yetiştiriciliği için bir avantajdır. Süt verimi B.B yıllık ortalama 2390 kg/ baş dır. K.B yıllık ortalama 110 kg/ baş dır. Balda verim 16,5 kg/ kovandır. Sınıflandırma, paketleme ve sertifikasyon işlemleri yapıldığı zaman kaliteli bal üretimi artacaktır Hububat Üretimi İldeki tarım alanların %34,7 si hububat arazisi ve %15,7 si nadas arazisi olarak kullanılmaktadır. Buğdaydan başka arpa, yulaf, çavdar üretimi yapılmaktadır. Buğday ve arpa verimi Türkiye ortalamasının altındadır. Hububat üretiminde nadas+hububat sistemi uygulanmaktadır. Üretim değeri ve miktar açısından buğday ilde üretilen hububat içerisinde ilk sırada yer almaktadır. Nadas alanları ve boş bırakılmış arazilerin üretime kazandırılması ve verimi yüksek tohum kullanılması durumunda birim alandan daha yüksek verim alınması sağlanacaktır Şeker Pancarı, Patates, Ayçiçeği Üretimi Endüstri bitkileri arasında en fazla üretimi yapılan ürünler şeker pancarı ve patatestir. Şeker Kanunu nedeniyle şeker pancarı ekim alanlarında daralma meydana gelmiş ve üretim azalmıştır. Şeker pancarı ekim alanlarında yem bitkisi ve ayçiçeği üretimi için potansiyel mevcuttur. Pasinler ilçesinde çerezlik ayçiçeği üretimi yapılmaktadır. Karadeniz Birlik aracılığı ile Pasinler ve Ilıca ilçelerinde yağlık ayçiçeği üretimi birkaç yıl denenmiş iyi netice alınmamıştır. Başarısızlığın sebepleri araştırılmalıdır. Şeker fabrikasını özelleştirme sürecine alındığında şeker pancarı yetiştiricilerinin fabrikayı satın alması imkânı araştırılmalı, fabrikanın ekonomik olarak çalışıp-çalışmayacağının hesabı yapılarak bölge halkına kazandırılmalıdır. 15

16 3.16. Kaba Yem Üretimi Ürün Cinsi Ekiliş Alanı (ha.) Toplam üretim (Ton/Yıl) Toplam üretim İçindeki % oran Yonca (kuru ot) ,14 Korunga (Kuru ot) ,98 Mısır Silajı ,23 Fiğ ,05 Buğday Samanı ,26 Arpa Samanı ,30 Yulaf Samanı ,01 Çayır ,90 Mera ,13 Toplam İl genelinde kaba yem üretimindeki dağılım incelendiğinde; kaba yem ihtiyacının %55 inin Çayır ve Meralardan elde edilen otlardan karşılandığı görülmektedir. İkinci sıradaki kaba yem kaynağı ise tahıllardan elde edilen samandır. (%27). Kaliteli kaba yem üretimi açısından bakıldığında ise ilde yem bitkileri üretiminin yetersiz kaldığı görülmektedir. İlde üretilen kaba yemin %11 i yonca, %3 ü Korunga %0,23 ü mısır silajıdır. İldeki ekili alanların % 8 i yem bitkileri üretimine ayrılmıştır. Erzurum da üretilen Yonca, Korunga, Fiğ ve kuru ot verim olarak Türkiye ortalamasının altındadır Orman ve Fundalıklar Erzurum yüzölçümünün % 9 unu ( ha) orman ve fundalıklar oluşturmaktadır. Ormanlar ağırlıklı olarak Sarıçam, Ladin, Meşe, Titrek Kavak, Dişbudak, Karaağaç ve Ardıç tan oluşmaktadır. İspir, Oltu. Olur, Pazaryolu, Tortum, Uzundere ilçelerinde Erzurum ormanlarının %92 lik kısmı, Hınıs, Horasan, Karaçoban, Narman ve Şenkaya ilçelerinde %8 lik kısmı yer almaktadır. Diğer bölgelerde genel manada ormanlık alan yoktur. Doğal ve plantasyon olarak ,5 ha orman bulunmaktadır. İl arazisinin % 8 kadarı orman örtüsü ile kaplıdır. Bu ormanlar, daha çok ilin kuzey doğu kesimin de İspir, Oltu, Tortum, Narman, Olur ve Şenkaya da toplanmıştır. Sarıçam ve meşe toplulukları Oltu, Şenkaya ve Olur yörelerinde yoğunluk kazanmıştır. Bunların yanı sıra azda olsa Karaağaç ve Ardıç a da rastlanır. Çoruh vadisinden Yusufeli ne gidildikçe sarıçamların yanında ladinlerin de yer aldığı görülür. İlin batı ve güney kesimi ormandan tamamen yoksun bulunmaktadır. Batıda Aşkale ile Tercan arasında bozuk meşe ormanlarına rastlanır. Orman içi ve civarındaki köyler orman köyleri olarak kabul edilmiş olup buralara muhafaza amaçlı özel yardımlar sağlanmıştır. Or-Köy tarafından orman köylerinde Süt sığırcılığı, süt koyunculuğu, seracılık, arıcılık, besicilik ve alabalık yetiştiriciliği projeleri uygulanmıştır. Hazırlayan Mesut ÜNAL Ziraat Mühendisi & İktisatçı 16

ERZURUM İLİ MEYVECİLİĞİ YAYMA VE GELİŞTİRME PROJESİ

ERZURUM İLİ MEYVECİLİĞİ YAYMA VE GELİŞTİRME PROJESİ T.C. ERZURUM VALİLİĞİ İl Gıda,Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ERZURUM İLİ MEYVECİLİĞİ YAYMA VE GELİŞTİRME PROJESİ PROJEYİ HAZIRLAYAN Cevdet SUNAY Ziraat Mühendisi KONTROL EDEN Mehmet KANTARKAYA B.Ü.S Şube

Detaylı

SARAY Saray İlçesinin Tarihçesi:

SARAY Saray İlçesinin Tarihçesi: Saray İlçesinin Tarihçesi: Saray İlçesinin ne zaman ve kimler tarafından hangi tarihte kurulduğu kesin bilinmemekle beraber, bölgedeki yerleşimin Van Bölgesinde olduğu gibi tarih öncesi dönemlere uzandığı

Detaylı

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI:

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: DOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Ülkemizin doğusunda yer alan bölge kabaca üçgene benzer. Marmara ve Ege Bölgeleri hariç her bölge ile komşudur. Suriye hariç bütün doğu komşularımızla

Detaylı

128 ADA 27 VE 32 PARSEL NUMARALI TAŞINMAZLARA YÖNELİK 1/5000 ÖLÇEKLİ AÇIKLAMA RAPORU

128 ADA 27 VE 32 PARSEL NUMARALI TAŞINMAZLARA YÖNELİK 1/5000 ÖLÇEKLİ AÇIKLAMA RAPORU AKÇAKALE KÖYÜ (MERKEZ/GÜMÜŞHANE) 128 ADA 27 VE 32 PARSEL NUMARALI TAŞINMAZLARA YÖNELİK 1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU 2016 AKÇAKALE KÖYÜ-MERKEZ/GÜMÜŞHANE 128 ADA 27 VE 32 NUMARALI PARSELLERE

Detaylı

COĞRAFİ YAPISI VE İKLİMİ:

COĞRAFİ YAPISI VE İKLİMİ: TARİHİ : Batı Toroslar ın zirvesinde 1288 yılında kurulan Akseki İlçesi nin tarihi, Roma İmparatorluğu dönemlerine kadar uzanmaktadır. O devirlerde Marla ( Marulya) gibi isimlerle adlandırılan İlçe, 1872

Detaylı

Çaldıran daha önceleri Muradiye İlçesinin bir kazası konumundayken 1987 yılında çıkarılan kanunla ilçe statüsüne yükselmiştir.

Çaldıran daha önceleri Muradiye İlçesinin bir kazası konumundayken 1987 yılında çıkarılan kanunla ilçe statüsüne yükselmiştir. Çaldıran Tarihçesi: İlçe birçok tarihi medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Medler, Bizanslılar, Urartular, İranlılar ve son olarak Osmanlı devleti bu ilçede hâkimiyet sürmüşlerdir. İlçenin tarih içerisindeki

Detaylı

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA İç Anadolu Bölgesinde Tarımsal Ormancılık Uygulamaları ve Potansiyeli Bölgenin Genel Özellikleri: Çok fazla engebeli bir yapıya sahip olmayan

Detaylı

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA Doğu Anadolu Bölgesinde Tarımsal Ormancılık Uygulamaları ve Potansiyeli Bölgenin Genel Özellikleri: Ülkemizin en yüksek ve engebeli bölgesidir.

Detaylı

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır.

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. PLATO: Çevresine göre yüksekte kalmış, akarsular tarafından derince yarılmış geniş düzlüklerdir. ADA: Dört tarafı karayla

Detaylı

Tanımlar. Bölüm Çayırlar

Tanımlar. Bölüm Çayırlar Çayır-Mer a Ders Notları Bölüm 1 1 1.1. Çayırlar Bölüm 1 Tanımlar Genel olarak düz ve taban suyu yakın olan alanlarda oluşmuş, gür gelişen, sık ve uzun boylu bitkilerden meydana gelen alanlardır. Toprak

Detaylı

2016 Özalp Tarihçesi: Özalp Coğrafyası: İlçe Nüfus Yapısı: Yaş Grubu Erkek Kadın Toplam 0-14 Yaş Yaş Yaş Yaş Yaş

2016 Özalp Tarihçesi: Özalp Coğrafyası: İlçe Nüfus Yapısı: Yaş Grubu Erkek Kadın Toplam 0-14 Yaş Yaş Yaş Yaş Yaş Özalp Tarihçesi: Özalp ilçesi 1869 yılında Mahmudiye adıyla bu günkü Saray ilçe merkezinde kurulmuştur. 1948 yılında bu günkü Özalp merkezine taşınmış ve burası ilçe merkezi haline dönüştürülmüştür. Bölgede

Detaylı

MURADİYE Nüfus Erkek Kadın Toplam Gürpınar Oran %52 % Kaynak: Tüik

MURADİYE Nüfus Erkek Kadın Toplam Gürpınar Oran %52 % Kaynak: Tüik Muradiye Tarihi: Muradiye, cumhuriyet ilanına kadar Kandahar ve Bargıri adıyla iki yerleşim birimi olarak anılırken cumhuriyet sonrası birleşerek Muradiye ismini almıştır. Tarihi ile ilgili fazla bilgi

Detaylı

EDİRNE UZUNKÖPRÜ DOĞAL ORTAMI TEMİZ HAVASI İLE SÜPER BİR YAŞAM BURADA UZUNKÖPRÜ DE. MÜSTAKİL TAPULU İMARLI ARSA SATIŞI İSTER YATIRIM YAPIN KAZANIN

EDİRNE UZUNKÖPRÜ DOĞAL ORTAMI TEMİZ HAVASI İLE SÜPER BİR YAŞAM BURADA UZUNKÖPRÜ DE. MÜSTAKİL TAPULU İMARLI ARSA SATIŞI İSTER YATIRIM YAPIN KAZANIN EDİRNE UZUNKÖPRÜ MÜSTAKİL TAPULU İMARLI ARSA SATIŞI Yunanistan sınırına 6 kilometre uzaklıkta yer alan Edirne nin Uzunköprü ilçesi, Osmanlı İmparatorluğu nun Trakya daki ilk yerleşimlerinden biri. Ergene

Detaylı

Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası:

Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası: Başkale nin Tarihçesi: Başkale Urartular zamanında Adamma olarak adlandırılan bir yerleşme yeriydi. Ermeniler buraya Adamakert ismini vermişlerdir. Sonraları Romalılar ve Partlar arasında sınır bölgesi

Detaylı

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA 6.3.2.4. Akdeniz Bölgesinde Tarımsal Ormancılık Uygulamaları ve Potansiyeli Bölgenin Genel Özellikleri: Akdeniz kıyıları boyunca uzanan Toros

Detaylı

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI:

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Ülkemizin güney doğusunda yer alan bölge nüfus ve yüzölçümü en küçük bölgemizdir. Akdeniz, Doğu Anadolu Bölgeleriyle, Suriye ve Irak Devletleriyle

Detaylı

Meslek Kazandırma ve İnsan Kaynakları Geliştirme Derneği (MESİNDER)

Meslek Kazandırma ve İnsan Kaynakları Geliştirme Derneği (MESİNDER) Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı Kalkınma Kurulu Üye Listesi Sıra No İl Kurum / Kuruluş Asil Üyeler 1 Erzurum Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Erzurum Şubesi 2 Erzurum Tarım ve Kırsal

Detaylı

Fiziki Özellikleri. Coğrafi Konumu Yer Şekilleri İklimi

Fiziki Özellikleri. Coğrafi Konumu Yer Şekilleri İklimi KİMLİK KARTI Başkent: Roma Yüz Ölçümü: 301.225 km 2 Nüfusu: 60.300.000 (2010) Resmi Dili: İtalyanca Dini: Hristiyanlık Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 29.500 $ Şehir Nüfus Oranı: %79 Ekonomik Faal Nüfus

Detaylı

MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri

MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri Türkiye de Sıcaklık Türkiye de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı Türkiye haritası incelendiğinde Yükseltiye bağlı olarak

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİ. Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Ankara

TÜRKİYE EKONOMİSİ. Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Ankara TÜRKİYE EKONOMİSİ Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü 1 Ankara Ülke Ekonomisinde Etkili Olan Faktörler Tarih Doğal Kaynaklar Coğrafi yer Büyüklük Arazi şekilleri

Detaylı

4. Ünite ÜRETTİKLERİMİZ

4. Ünite ÜRETTİKLERİMİZ 4. Ünite ÜRETTİKLERİMİZ Ekonomi: İnsanların geçimlerini sürdürmek için yaptıkları her türlü üretim, dağıtım, pazarlama ve tüketim faaliyetlerinin ilke ve yöntemlerini inceleyen bilim dalına ekonomi denir.

Detaylı

Doğal Su Ekosistemleri. Yapay Su Ekosistemleri

Doğal Su Ekosistemleri. Yapay Su Ekosistemleri Okyanuslar ve denizler dışında kalan ve karaların üzerinde hem yüzeyde hem de yüzey altında bulunan su kaynaklarıdır. Doğal Su Ekosistemleri Akarsular Göller Yer altı su kaynakları Bataklıklar Buzullar

Detaylı

2023 E DOĞRU BARTIN TARIMI

2023 E DOĞRU BARTIN TARIMI T.C. BARTIN VALİLİĞİ İL TARIM MÜDÜRLÜĞÜ 2023 E DOĞRU BARTIN TARIMI YUSUF ALAGÖZ İL TARIM MÜDÜRÜ BARTIN DA DEMOGRAFİK YAPI 2009 YILI ADRESE DAYALI NÜFUS TESPİT ÇALIŞMASI SONUCUNDA İLİN TOPLAM NÜFUSU 188.449

Detaylı

ÖZEL EGE LİSESİ İKLİM

ÖZEL EGE LİSESİ İKLİM ÖZEL EGE LİSESİ İKLİM Rehber Öğretmen : Şule Yıldız Hazırlayanlar : Bartu Çetin Burak Demiral Nilüfer İduğ Esra Tuncer Ege Uludağ Meriç Tekin 2000-2001 İZMİR TEŞEKKÜR Bize bu projede yardımda bulunan başta

Detaylı

2016 Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası:

2016 Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası: Başkale nin Tarihçesi: Başkale Urartular zamanında Adamma olarak adlandırılan bir yerleşme yeriydi. Ermeniler buraya Adamakert ismini vermişlerdir. Sonraları Romalılar ve Partlar arasında sınır bölgesi

Detaylı

İdari Durum. İklim ve Bitki Örtüsü. Ulaşım

İdari Durum. İklim ve Bitki Örtüsü. Ulaşım . İdari Durum İlçemizde belediye teşkilatı 1884 yılında kurulmuştur. İlçeye bağlı 16 mahalle muhtarlığı bulunmaktadır. Mezra ve oba mevcut değildir. İklim ve Bitki Örtüsü İnönü Marmara, Ege ve İç Anadolu

Detaylı

AR&GE BÜLTEN. İl nüfusunun % 17 si aile olarak ifade edildiğinde ise 151 bin aile geçimini tarım sektöründen sağlamaktadır.

AR&GE BÜLTEN. İl nüfusunun % 17 si aile olarak ifade edildiğinde ise 151 bin aile geçimini tarım sektöründen sağlamaktadır. İzmir İlinin Son 5 Yıllık Dönemde Tarımsal Yapısı Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ İzmir, sahip olduğu tarım potansiyeli ve üretimi ile ülkemiz tarımında önemli bir yere sahiptir. Halen Türkiye de üretilen; enginarın

Detaylı

1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir?

1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir? 1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir? a. Ova b. Vadi c. Plato d. Delta 2- Coğrafi bölgelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? a. Coğrafi özellikleri

Detaylı

SİVAS İLİ TARIM VE HAYVANCILIK RAPORU

SİVAS İLİ TARIM VE HAYVANCILIK RAPORU SİVAS İLİ TARIM VE HAYVANCILIK RAPORU HAZIRLAYAN DOÇ.DR.BERRİN FİLİZÖZ TOBB SİVAS İLİ AKADEMİK DANIŞMANI Sivas İli 28.6 bin metrekarelik toprağı ile ülkemizin toprak büyüklüğü sıralamasında 2. sıradadır.

Detaylı

III.BÖLÜM A - KARADENİZ BÖLGESİ HAKKINDA

III.BÖLÜM A - KARADENİZ BÖLGESİ HAKKINDA III.BÖLÜM Bu bölümde ağırlıklı olarak Kızılırmak deltasının batı kenarından başlayıp Adapazarı ve Bilecik'in doğusuna kadar uzanan ve Kastamonu yu içine alan Batı Karadeniz Bölümü, Kastamonu ili, Araç

Detaylı

COĞRAFYA ARAZİ KULLANIMI VE ETKİLERİ ASLIHAN TORUK 11/F-1701

COĞRAFYA ARAZİ KULLANIMI VE ETKİLERİ ASLIHAN TORUK 11/F-1701 COĞRAFYA ARAZİ KULLANIMI VE ETKİLERİ ASLIHAN TORUK 11/F-1701 Türkiye de Arazi Kullanımı Türkiye yüzey şekilleri bakımından çok farklı özelliklere sahiptir. Ülkemizde oluşum özellikleri birbirinden farklı

Detaylı

ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJELERİ YARIŞMASI ŞENKAYA İLÇE MERKEZİNİN MEKAN OLARAK DEĞİŞTİRİLMESİ PROJESİ ONUR PARLAK TUĞÇE YAĞIZ

ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJELERİ YARIŞMASI ŞENKAYA İLÇE MERKEZİNİN MEKAN OLARAK DEĞİŞTİRİLMESİ PROJESİ ONUR PARLAK TUĞÇE YAĞIZ ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJELERİ YARIŞMASI ŞENKAYA İLÇE MERKEZİNİN MEKAN OLARAK DEĞİŞTİRİLMESİ PROJESİ ONUR PARLAK TUĞÇE YAĞIZ Erzurum, 2015 Proje adı Şenkaya ilçe merkezinin mekan olarak değiştirilmesi

Detaylı

Şimdiye kadar özelliklerini belirtmeye çalıştığımız Kütahya Yöresi'nin kuzey kesimi içerisinde de farklı üniteler ayırd etmek mümkündür.

Şimdiye kadar özelliklerini belirtmeye çalıştığımız Kütahya Yöresi'nin kuzey kesimi içerisinde de farklı üniteler ayırd etmek mümkündür. Akarsularla boşaltılmış ovalar daha çok Kütahya'nın güneyinde ve güneybatısında, başka bir tarifle Murat Dağı'nın kuzey ve kuzeydoğusunda yer almaktadırlar. Bunlar: Adırnaz Çayı ve Kocaçay'ın yukarı çığırlarındaki

Detaylı

COĞRAFİ KONUM ÖZEL KONUM TÜRKİYE'NİN ÖZEL KONUMU VE SONUÇLARI

COĞRAFİ KONUM ÖZEL KONUM TÜRKİYE'NİN ÖZEL KONUMU VE SONUÇLARI COĞRAFİ KONUM Herhangi bir noktanın dünya üzerinde kapladığı alana coğrafi konum denir. Özel ve matematik konum diye ikiye ayrılır. Bir ülkenin coğrafi konumu, o ülkenin tabii, beşeri ve ekonomik özelliklerini

Detaylı

COĞRAFYANIN PUSULASI HARİTALARLA COĞRAFYA 2018 KPSS BAYRAM MERAL

COĞRAFYANIN PUSULASI HARİTALARLA COĞRAFYA 2018 KPSS BAYRAM MERAL COĞRAFYANIN PUSULASI HARİTALARLA COĞRAFYA 2018 BAYRAM MERAL 1 Genel Yetenek - Cihan URAL Yazar Bayram MERAL ISBN 978-605-9459-31-0 Yayın ve Dağıtım Dizgi Tasarım Kapak Tasarımı Yayın Sertifika No. Baskı

Detaylı

Türkiye'de Toprakların Kullanımı

Türkiye'de Toprakların Kullanımı On5yirmi5.com Türkiye'de Toprakların Kullanımı Türkiye de arazi kullanımı dağılışı nasıldır? Yayın Tarihi : 14 Kasım 2012 Çarşamba (oluşturma : 12/13/2018) Ülkemiz topraklarının kullanım amacına göre dağılımı

Detaylı

YABANI MEYVELER ve KULLANıM ALANLARı. Araş. Gör. Dr. Mehmet Ramazan BOZHÜYÜK

YABANI MEYVELER ve KULLANıM ALANLARı. Araş. Gör. Dr. Mehmet Ramazan BOZHÜYÜK YABANI MEYVELER ve KULLANıM ALANLARı Araş. Gör. Dr. Mehmet Ramazan BOZHÜYÜK Dünyada kültüre alınıp yetiştirilmekte olan 138 meyve türünden, yaklaşık 16'sı subtropik meyve türü olan 75'e yakın tür ülkemizde

Detaylı

DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce

DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce İNGİLTERE DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce DİNİ: Hıristiyanlık PARA BİRİMİ: Sterlin 1.

Detaylı

ERZURUM'UN SU ve TOPRAK VARLIĞI. Yıldırım Sezen <D

ERZURUM'UN SU ve TOPRAK VARLIĞI. Yıldırım Sezen <D ERZURUM'UN SU ve TOPRAK VARLIĞI Yıldırım Sezen

Detaylı

KONUYA GİRİŞ İnsanların toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla ondan ürün elde etmesi faaliyetine tarım denir. BÖLGELERE GÖRE TOPRAKLARDAN YARARLANMA

KONUYA GİRİŞ İnsanların toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla ondan ürün elde etmesi faaliyetine tarım denir. BÖLGELERE GÖRE TOPRAKLARDAN YARARLANMA GÜNÜMÜZDE ve GAP KONUYA GİRİŞ İnsanların toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla ondan ürün elde etmesi faaliyetine tarım denir. BÖLGELERE GÖRE TOPRAKLARDAN YARARLANMA Türkiye nüfusunun yaklaşık %48.4

Detaylı

Konu: Bölgeler Coğrafyası Özet-2

Konu: Bölgeler Coğrafyası Özet-2 AKDENİZ BÖLGESİ Tarımsal ürün çeşitliliği fazladır. Yüksek sıcaklık isteyen ürünler yetiştirilebilir. Yıl içinde aynı yerden birden fazla ürün alınabilir. Tarım ürünlerinin en erken olgunlaştığı Yer şekilleri:

Detaylı

Büyük baş hayvancılık

Büyük baş hayvancılık Büyük baş hayvancılık hayvancılık faaliyetleri özellikle dağlık bir araziye sahip kırsal kesimlerde ön plana geçerek, birinci derecede etkili ekonomik Yakın yıllara kadar bir tarım ülkesi olarak kabul

Detaylı

2013 YILI TARIMSAL DESTEKLEMELER

2013 YILI TARIMSAL DESTEKLEMELER 03 YILI TARIMSAL DESTEKLEMELER HAYVANCILIK DESTEKLEMELERİ Hayvan Başı Ödeme Suni Tohumlama 3 Hayvan Başı Ödeme 4 Tiftik Üretim 5 Süt Primi( TL/lt) 6 İpek Böceği Sütçü ve kombine ırklar ve melezleri ile

Detaylı

ERCİŞ Erciş in Tarihçesi:

ERCİŞ Erciş in Tarihçesi: Erciş in Tarihçesi: Erciş in de içinde bulunduğu Van Gölü havzasının geçmişi tarih öncesi dönemlere kadar inmektedir. Bölgede Neolitik yerleşmeler konusunda bilgi olmamasına rağmen Tilkitepe Höyüğü, Edremit,

Detaylı

2014 YILI TARIMSAL DESTEKLEMELER

2014 YILI TARIMSAL DESTEKLEMELER 04 YILI TARIMSAL DESTEKLEMELER HAYVANCILIK DESTEKLEMELERİ Hayvan Başı Ödeme Suni Tohumlama Besilik Materyal Üretim Desteği(baş) 3 Hayvan Başı Ödeme 4 Tiftik Üretim 5 Süt Primi( TL/lt) 6 İpek Böceği Sütçü

Detaylı

AVUSTURYA VE MACARİSTAN DA TAHIL VE UN PAZARI

AVUSTURYA VE MACARİSTAN DA TAHIL VE UN PAZARI AVUSTURYA VE MACARİSTAN DA TAHIL VE UN PAZARI Avusturya da un üretimi sağlayan 180 civarında değirmen olduğu tahmin edilmektedir. Yüzde 80 kapasiteyle çalışan bu değirmenlerin ürettiği un miktarı 500 bin

Detaylı

İnce Burun Fener Fener İnce Burun BATI KARADENİZ BÖLGESİ KIYI GERİSİ DAĞLARI ÇAM DAĞI Batıdan Sakarya Irmağı, doğudan ise Melen Suyu tarafından sınırlanan ÇAM DAĞI, kuzeyde Kocaali; güneyde

Detaylı

EGE BÖLGESİ BÖLGENİN YERİ VE SINIRLARI

EGE BÖLGESİ BÖLGENİN YERİ VE SINIRLARI 1/5 EGE BÖLGESİ BÖLGENİN YERİ VE SINIRLARI Türkiye nin 7 coğrafi bölgesinden biri olan Ege Bölgesi, 85.000 km2 lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının %11 ini kaplar. (Harita:1) Ege Bölgesi, Anadolu nun

Detaylı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya da 400-450 un değirmeni olduğu biliniyor. Bu değirmenlerin yıllık toplam kapasiteleri 6 milyon tonun üzerine. Günde 100 tonun üzerinde üretim gerçekleştirebilen

Detaylı

Tarım Alanları,Otlak Alanları, Koruma Alanları Öğrt. Gör.Dr. Rüya Bayar

Tarım Alanları,Otlak Alanları, Koruma Alanları Öğrt. Gör.Dr. Rüya Bayar Tarım Alanları,Otlak Alanları, Koruma Alanları Öğrt. Gör.Dr. Rüya Bayar Tarım, yeryüzünde en yaygın olan faaliyetlerden olup, gıda maddeleri ve giyim eşyası için gerekli olan hammaddelerin büyük bölümü

Detaylı

IĞDIR ARALIK RÜZGÂR EROZYONU ÖNLEME PROJESİ İZLEME RAPORU

IĞDIR ARALIK RÜZGÂR EROZYONU ÖNLEME PROJESİ İZLEME RAPORU Rapor No. :1 Tarihi: 04/12/2012 IĞDIR ARALIK RÜZGÂR EROZYONU ÖNLEME PROJESİ İZLEME RAPORU Projenin Adı: Iğdır Aralık Rüzgâr Erozyonu Önleme Projesi Proje Alanının Genel Özellikleri: Iğdır İli Aralık İlçesinde

Detaylı

ÇORUH NEHRİ GENEL GELİŞME PLANI BOYKESİTİ

ÇORUH NEHRİ GENEL GELİŞME PLANI BOYKESİTİ TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi 33 ÇORUH HAVZASI PROJELERİ Sezai SUCU Bölge Müdürü DSİ 26. Bölge Müdürlüğü, Artvin Talha DİNÇ İnşaat Mühendisi ÖZET Ülkemiz sınırları içerisinde Bayburt ilinde doğan ve

Detaylı

İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı

İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı İspanya da 120 un değirmeni olduğu bilinmektedir. Bu değirmenlerin çok büyük bir çoğunluğu yılda 2000 tonun üzerinde kapasiteyle çalışmaktadır. Pazarın yüzde 75

Detaylı

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2012 YILI TARIMSAL DESTEKLER

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2012 YILI TARIMSAL DESTEKLER Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2012 YILI TARIMSAL DESTEKLER A-HAYVANCILIK DESTEKLERİ HAYVANCILIK DESTEKLEMELERİ Hayvan Başı Ödeme Bakanlar Kurulu Kararı MADDE 4- (1) Birime Destek 1 Sütçü ve kombine

Detaylı

Türkiye'de Tarım. İnsanların toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla ondan ürün elde etmesi faaliyetine tarım denir.

Türkiye'de Tarım. İnsanların toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla ondan ürün elde etmesi faaliyetine tarım denir. Türkiye de Tarım Türkiye'de Tarım İnsanların toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla ondan ürün elde etmesi faaliyetine tarım denir. Türkiye Topraklarından Yaralanma Oranları Topraklarımızdan faydalanma

Detaylı

AKÖREN İLÇE RAPORU 2014

AKÖREN İLÇE RAPORU 2014 AKÖREN İLÇE RAPORU 2014 ÖNSÖZ Mevlana Kalkınma Ajansı, TR52 (Konya, Karaman) Düzey 2 Bölgesi için bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, bölgesel gelişmenin sürdürülebilirliğini sağlamak ve bölgeler arası ve

Detaylı

Arazi verimliliği artırılacak, Proje alanında yaşayan yöre halkının geçim şartları iyileştirilecek, Hane halkının geliri artırılacak, Tarımsal

Arazi verimliliği artırılacak, Proje alanında yaşayan yöre halkının geçim şartları iyileştirilecek, Hane halkının geliri artırılacak, Tarımsal Arazi verimliliği artırılacak, Proje alanında yaşayan yöre halkının geçim şartları iyileştirilecek, Hane halkının geliri artırılacak, Tarımsal kaynaklı kirlilik azaltılacak, Marjinal alanlar üzerindeki

Detaylı

Yazar Administrator Perşembe, 26 Nisan 2012 17:25 - Son Güncelleme Cumartesi, 19 Mayıs 2012 14:22

Yazar Administrator Perşembe, 26 Nisan 2012 17:25 - Son Güncelleme Cumartesi, 19 Mayıs 2012 14:22 Batman'ın tarihi hakkında en eski bilgiler halk hikayeleri, mitler ve Heredot tarihinde verilmektedir. Ortak verilere göre MED kralı Abtyagestin'in torunu Kyros karsıtı Erpagazso M.Ö. 550 yilinda yenilince

Detaylı

ÇATAK Kaynak: Tüik

ÇATAK Kaynak: Tüik Çatak Tarihçesi: İlçenin esas adı olan Şatak veya Şatakh 1960 yılına dek kullanılmış, daha sonra Türkçe anlam yüklenerek Çatak adı verilmiştir. Eski bir Ermeni yerleşimi olan yörenin adı en erken 870 yılı

Detaylı

ÖSYM. Diğer sayfaya geçiniz KPSS / GYGK-CS

ÖSYM. Diğer sayfaya geçiniz KPSS / GYGK-CS 31. 32. Televizyonda hava durumunu aktaran sunucu, Türkiye kıyılarında rüzgârın karayel ve poyrazdan saatte 50-60 kilometre hızla estiğini söylemiştir. Buna göre, haritada numaralanmış rüzgârlardan hangisinin

Detaylı

Finlandiya nın Tarihçesi

Finlandiya nın Tarihçesi Finlandiya Yüzölçümü :338.145 km 2 Nüfusu :5.175.783 İdare şekli :Cumhuriyet Başkenti :Helsinki Önemli şehirleri :Tampere, Espoo, Turku Dili :Fince Dini :Hristiyanlık Para birimi :Euro, Fin Markası Finlandiya

Detaylı

YAPRAK TEST-31 4. SORU KPSS 2009 GK-(31) KONU ANLATIM SAYFA 33 13. SORU

YAPRAK TEST-31 4. SORU KPSS 2009 GK-(31) KONU ANLATIM SAYFA 33 13. SORU KPSS 2009 GK-(31) 31. Bir Türkiye fiziki haritasında kahverengi tonlarının fazla olduğu yerlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Karın yerde kalma süresinin uzun olduğu B) Yıllık sıcaklık

Detaylı

Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2.

Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2. Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2. Özel Konum 1. Türkiye nin Matematik (Mutlak) Konumu Türkiye nin Ekvatora ve başlangıç

Detaylı

/ Ocak Sayı : YÖNETMELİK. Tarımsal Üretici Birliklerinin Kuruluş. Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik BİRİNCİ BÖLÜM

/ Ocak Sayı : YÖNETMELİK. Tarımsal Üretici Birliklerinin Kuruluş. Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik BİRİNCİ BÖLÜM 16.01.2005 / 25702 16 Ocak 2005 Resmî Gazete Sayı : 25702 YÖNETMELİK Tarımsal Üretici Birliklerinin Kuruluş Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve

Detaylı

Tarım Sayımı Sonuçları

Tarım Sayımı Sonuçları Tarım Sayımı Sonuçları 2011 DEVLET PLANLAMA ÖRGÜTÜ İstatistik ve Araştırma Dairesi Ocak 2015 TARIM SAYIMININ AMACI Tarım Sayımı ile işletmenin yasal durumu, arazi kullanımı, ürün bazında ekili alan, sulama

Detaylı

TÜRKİYE DE TARIM ve HAYVANCILIK: SORUNLAR VE ÖNERİLER DOÇ.DR.BERRİN FİLİZÖZ

TÜRKİYE DE TARIM ve HAYVANCILIK: SORUNLAR VE ÖNERİLER DOÇ.DR.BERRİN FİLİZÖZ TÜRKİYE DE TARIM ve HAYVANCILIK: SORUNLAR VE ÖNERİLER DOÇ.DR.BERRİN FİLİZÖZ Tarım İnsanların toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla ondan ürün elde etmesi faaliyetidir. Türkiye nüfusunun yaklaşık %48.4

Detaylı

A R A Z İ V A R L I Ğ I ALAN(Ha) PAYI(%) Tarım Arazisi (Kullanılmayan hali Araziler Dahil) (*) 254.960 44,7. Çayır Mera Alanı (*) 65.

A R A Z İ V A R L I Ğ I ALAN(Ha) PAYI(%) Tarım Arazisi (Kullanılmayan hali Araziler Dahil) (*) 254.960 44,7. Çayır Mera Alanı (*) 65. TARIMSAL YAPI 1. İlin Tarımsal Yapısı İlimiz ekonomisinde Tarım ilk sırada yer almakta olup 28.651 çiftçi ailesinden 141.077 kişi bu sektörden geçimini sağlamaktadır. 2013 yılı Bitkisel ve Hayvansal in

Detaylı

Bölüm 7. Tarımsal Üretim Faktörleri. Üretim Faktörleri Toprak Sermaye Emek (iş) Girişimcilik (yönetim yeteneği)

Bölüm 7. Tarımsal Üretim Faktörleri. Üretim Faktörleri Toprak Sermaye Emek (iş) Girişimcilik (yönetim yeteneği) Bölüm 7. Tarımsal Üretim Faktörleri Üretim Faktörleri Toprak Sermaye Emek (iş) Girişimcilik (yönetim yeteneği) Tarımsal yapı, toprak (doğa), sermaye, emek ve girişimcilik gibi temel üretim araçlarının

Detaylı

Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği

Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Doç.Dr.Tufan BAL I.Bölüm Tarım Ekonomisi ve Politikası Not: Bu sunuların hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.İ.Hakkı İnan ın Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Kitabından

Detaylı

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Tarımsal Ormancılık Uygulamaları ve Potansiyeli Bölgenin Genel Özellikleri: Bölge geniş ovalar ve alçak platolardan

Detaylı

Türkiye nin Nüfus Özellikleri ve Dağılışı

Türkiye nin Nüfus Özellikleri ve Dağılışı Türkiye nin Nüfus Özellikleri ve Dağılışı 1 Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Nüfus miktarı kadar önem taşıyan bir başka kriter de nüfusun yaş yapısıdır. Çünkü, yaş grupları nüfusun genel yapısı ve

Detaylı

BÜTÇE GELİR KESİN HESAP CETVELİ

BÜTÇE GELİR KESİN HESAP CETVELİ Ajans Adı: Bütçe Dönemi: Tarih Aralığı: Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı 2017 01.01.2017-30.06.2017 BÜTÇE GELİR KESİN HESAP CETVELİ KOD 1 KOD 2 KOD 3 KOD 4 01 02 GELİRİN KODU Merkezi Yönetim Bütçesinden

Detaylı

Trakya Kalkınma Ajansı. www.trakyaka.org.tr. Edirne İlinde Yem Bitkileri Ekilişi Kaba Yem Üretiminin İhtiyacı Karşılama Oranı

Trakya Kalkınma Ajansı. www.trakyaka.org.tr. Edirne İlinde Yem Bitkileri Ekilişi Kaba Yem Üretiminin İhtiyacı Karşılama Oranı Trakya Kalkınma Ajansı www.trakyaka.org.tr Edirne İlinde Yem Bitkileri Ekilişi Kaba Yem Üretiminin İhtiyacı Karşılama Oranı EDİRNE YATIRIM DESTEK OFİSİ EDİRNE İLİNDE YEM BİTKİLERİ EKİLİŞİ, MERALARIN DURUMU

Detaylı

TAŞKENT İLÇE RAPORU 2014

TAŞKENT İLÇE RAPORU 2014 TAŞKENT İLÇE RAPORU 2014 ÖNSÖZ Mevlana Kalkınma Ajansı, TR52 (Konya, Karaman) Düzey 2 Bölgesi için bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, bölgesel gelişmenin sürdürülebilirliğini sağlamak ve bölgeler arası ve

Detaylı

Toprak oluşumu ve toprak türleri

Toprak oluşumu ve toprak türleri On5yirmi5.com Toprak oluşumu ve toprak türleri Toprak oluşumu ve toprak türleri nelerdir? Yayın Tarihi : 13 Kasım 2012 Salı (oluşturma : 3/1/2017) -Toprağın oluşması için önce kayaların çözünmesi gerekir.

Detaylı

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247 KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247 KAHRAMANMARAŞ İLİNİN GENEL MEYVECİLİK DURUMU Mehmet SÜTYEMEZ*- M. Ali GÜNDEŞLİ" Meyvecilik kültürü oldukça eski tarihlere uzanan Anadolu'muz birçok meyve türünün anavatanı

Detaylı

BÖLÜM 1. Eskipazar Dere ve Sırt Havzaları Sulama ve Tarımsal Dönüşüm Projesi Sayfa 3

BÖLÜM 1. Eskipazar Dere ve Sırt Havzaları Sulama ve Tarımsal Dönüşüm Projesi Sayfa 3 BÖLÜM 1 PROJE ALANININ TANITILMASI 1.1. DOĞAL COĞRAFYA 1.1.1 Projenin Yeri Proje Sahası; Karabük İli Eskipazar ilçesi, Merkez ve 49 köyü kapsayan Adiller-Göksu ve Haslı Sulama göleti havzasıdır. Yapımı

Detaylı

Yönetmelik. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Yönetmelik. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Yönetmelik Tarım ve Köyişleri Bakanlığından: Tarımsal Üretici Birliklerinin Kuruluş Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik Amaç ve kapsam BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Madde 1 Bu Yönetmeliğin

Detaylı

SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KURAKLIK YÖNETİMİ İHTİSAS HEYETİ 2.TOPLANTISI

SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KURAKLIK YÖNETİMİ İHTİSAS HEYETİ 2.TOPLANTISI SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KURAKLIK YÖNETİMİ İHTİSAS HEYETİ 2.TOPLANTISI TOPRAK MUHAFAZA VE HAVZA ISLAHI DAİRESİ BAŞKANLIĞI FAALİYETLERİ DR.HAVVA KAPTAN ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TOPRAK MUHAFAZA VE HAVZA

Detaylı

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA Ege Bölgesinde Tarımsal Ormancılık Uygulamaları ve Potansiyeli Bölgenin Genel Özellikleri: Bölgede doğu-batı yönünde uzanan dağlar ve bunların

Detaylı

1926

1926 1926 1926 2011 YILI BİRİME DESTEK MİKTARLARI ALAN BAZLI DESTEKLEMELER (TL/da) 1 Tütüne Alternatif Ürün Desteği 120 2 Toprak Analizi 2,5 3 Organik Tarım Tarla bitkileri, Sebze, Meyve 25 Hayvancılık,

Detaylı

BİRECİK İLÇEMİZ Fırat ta Gün Batımı

BİRECİK İLÇEMİZ Fırat ta Gün Batımı BİRECİK İLÇEMİZ Fırat ta Gün Batımı Birecik ilçesi Şanlıurfa Merkez ilçesine 80 km uzaklıkta olup, yüzölçümü 852 km2 dir. İlçe merkez belediye ile birlikte 3 belediye ve bunlara bağlı 70 köy ve 75 mezradan

Detaylı

ALTINEKİN İLÇE RAPORU

ALTINEKİN İLÇE RAPORU ALTINEKİN İLÇE RAPORU 2011 ÖNSÖZ Mevlana Kalkınma Ajansı, TR52 (Konya, Karaman) Düzey 2 Bölgesi için bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, bölgesel gelişmenin sürdürülebilirliğini sağlamak ve bölgeler arası

Detaylı

2011 YILINDA DOĞU ANADOLU BÖLGESİN DE URARTU BARAJ, GÖLET ve SULAMA KANALLARININ ARAŞTIRILMASI ALİKÖSE KANALI

2011 YILINDA DOĞU ANADOLU BÖLGESİN DE URARTU BARAJ, GÖLET ve SULAMA KANALLARININ ARAŞTIRILMASI ALİKÖSE KANALI 2011 YILINDA DOĞU ANADOLU BÖLGESİN DE URARTU BARAJ, GÖLET ve SULAMA KANALLARININ ARAŞTIRILMASI Oktay BELLİ ALİKÖSE KANALI Aliköse Kanalı, Tuzluca İlçesi nin yaklaşık olarak 36 37 km. güneybatısında bulunmaktadır.

Detaylı

ARTVİN-MERKEZ-SALKIMLI RESMİ KURUM ALANI

ARTVİN-MERKEZ-SALKIMLI RESMİ KURUM ALANI PLAN AÇIKLAMA RAPORU ARTVİN-MERKEZ-SALKIMLI RESMİ KURUM ALANI 1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI 1/1000 ÖLÇEKLİ UYGULAMA İMAR PLANI 1 İçindekiler 1. MEVCUT DURUM... 2 1.1. Genel Konum... 2 1.2. Ulaşım Yapısı...

Detaylı

DOĞAL ARAZİ BÖLÜNÜŞÜ ARAZİ KULLANIMI İLİŞKİSİ

DOĞAL ARAZİ BÖLÜNÜŞÜ ARAZİ KULLANIMI İLİŞKİSİ DOĞAL ARAZİ BÖLÜNÜŞÜ ARAZİ KULLANIMI İLİŞKİSİ Dr. Rüya BAYAR Yeryüzünün insan faaliyetlerinden etkilenmemiş hali göz önünde bulundurularak yapılan yp arazi bölünüşüneş doğalğ arazi bölünüşüş denilmektedir.

Detaylı

Haritanın Tanımı. Harita Okuma ve Yorumlama. Haritanın Tanımı. Haritanın Özellikleri. Haritanın Özellikleri. Kullanım Amaçlarına Göre

Haritanın Tanımı. Harita Okuma ve Yorumlama. Haritanın Tanımı. Haritanın Özellikleri. Haritanın Özellikleri. Kullanım Amaçlarına Göre Haritanın Tanımı Harita Okuma ve Yorumlama Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ HARİTA: Yer yüzeyinin tümünün ya da bir kısmının, doğal ve yapay özelliklerini bir projeksiyon sistemine göre ve belirli bir ölçekte

Detaylı

Bölgesel iklim: Makroklima alanı içerisinde daha küçük alanlarda etkili olan iklimlere bölgesel iklim denir.(marmara iklimi)

Bölgesel iklim: Makroklima alanı içerisinde daha küçük alanlarda etkili olan iklimlere bölgesel iklim denir.(marmara iklimi) YERYÜZÜNDEKİ BAŞLICA İKLİM TİPLERİ Matematik ve özel konum özelliklerinin etkisiyle Dünya nın çeşitli alanlarında farklı iklimler ortaya çıkmaktadır. Makroklima: Çok geniş alanlarda etkili olan iklim tiplerine

Detaylı

ŞENKAYA TANITIM KİTABI

ŞENKAYA TANITIM KİTABI ŞENKAYA TANITIM KİTABI Coğrafi Yapı Nüfus Yapısı Sosyal Yapı Ekonomik Yapı Ulaşım ve Altyapı Yaylalar Dağlar Ovalar Akarsular İklim Vadi ve Kanyonlar Arazi yapısı ve Koşulları o Nüfus Yapısı o Nüfus Hareketleri

Detaylı

T.C. BALIKESĠR ÜNĠVERSĠTESĠ FEN-EDEBĠYAT FAKÜLTESĠ COĞRAFYA BÖLÜMÜ HAVZA YÖNETĠMĠ DERSĠ. Dr. ġevki DANACIOĞLU

T.C. BALIKESĠR ÜNĠVERSĠTESĠ FEN-EDEBĠYAT FAKÜLTESĠ COĞRAFYA BÖLÜMÜ HAVZA YÖNETĠMĠ DERSĠ. Dr. ġevki DANACIOĞLU T.C. BALIKESĠR ÜNĠVERSĠTESĠ FEN-EDEBĠYAT FAKÜLTESĠ COĞRAFYA BÖLÜMÜ HAVZA YÖNETĠMĠ DERSĠ Dr. ġevki DANACIOĞLU Dersin içeriği Havza ve havza yönetimi tanımı, tarihsel gelişimi ve coğrafya bilimiyle ilişkisi

Detaylı

İŞ GÜCÜ PİYASASI İHTİYAÇ ANALİZİ RAPORU

İŞ GÜCÜ PİYASASI İHTİYAÇ ANALİZİ RAPORU İŞ GÜCÜ PİYASASI İHTİYAÇ ANALİZİ RAPORU Aşağıda 30.12.2014 tarihinde Yozgat Ticaret Ve Sanayi Odası ve Boğazlıyan Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yapılan Boğazlıyan Ve Çevresindeki İşgücü İhtiyaç Analizi

Detaylı

KARTEPE-MAŞUKİYE-SAPANCA GEZİMİZ

KARTEPE-MAŞUKİYE-SAPANCA GEZİMİZ KARTEPE-MAŞUKİYE-SAPANCA GEZİMİZ Okulumuz Gezi İnceleme ve Tanıtma Kulübümüz 17-18 Ocak 2015 tarihinde bir gece konaklamalı KARTEPE-MAŞUKİYE-SAPANCA gezisi gerçekleştirdi.. 17 Ocak 2015 Cumartesi sabahı

Detaylı

Beşparmak, Karakümes ve Marçal Dağları'ndan oluşan dağlara "Batı Menteşe Dağları" denir.

Beşparmak, Karakümes ve Marçal Dağları'ndan oluşan dağlara Batı Menteşe Dağları denir. Beşparmak, Karakümes ve Marçal Dağları'ndan oluşan dağlara "Batı Menteşe Dağları" denir. yukarıda adı geçen dağlardan oluşan "Doğu Menteşe Dağları" arasında arasında Çine Çayı Vadisi uzanır. Aydın iline

Detaylı

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ Topraklar zonal, intrazonal ve azonal topraklar olmak üzere üçe ayrılır. 1. Zonal (Yerli) Topraklar iklim ve bitki örtüsüne bağlı olarak oluşan ve bütün katmanların(horizonların)

Detaylı

Doğal ve doğal olmayan yapı ve tesisler, özel işaretler, çizgiler, renkler ve şekillerle gösterilmektedir.

Doğal ve doğal olmayan yapı ve tesisler, özel işaretler, çizgiler, renkler ve şekillerle gösterilmektedir. HARİTA NEDİR? Yeryüzünün tamamının veya bir parçasının kuşbakışı görünümünün, istenilen ölçeğe göre özel işaretler yardımı ile küçültülerek çizilmiş örneğidir. H A R İ T A Yeryüzü şekillerinin, yerleşim

Detaylı

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA CEVAP 1: (TOPLAM 10 PUAN) 1.1: 165 150 = 15 meridyen fark vardır. (1 puan) 15 x 4 = 60 dakika = 1 saat fark vardır. (1 puan) 12 + 1 = 13 saat 13:00 olur. (1 puan) 1.2:

Detaylı

2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ Eskişehir Tarım, Tarıma Dayalı Sanayi ve Ormancılık İhtisas Komisyonu Çalışmaları 07 Mayıs 2013 ESKİŞEHİR

2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ Eskişehir Tarım, Tarıma Dayalı Sanayi ve Ormancılık İhtisas Komisyonu Çalışmaları 07 Mayıs 2013 ESKİŞEHİR 2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ Eskişehir Tarım, Tarıma Dayalı Sanayi ve Ormancılık İhtisas Komisyonu Çalışmaları 07 Mayıs 2013 ESKİŞEHİR İklim değişikliği Biyoçeşitliliğin Korunması Biyoyakıt Odun Dışı Orman

Detaylı

TÜRKİYE NİN İKLİMİ. Türkiye nin İklimini Etkileyen Faktörler :

TÜRKİYE NİN İKLİMİ. Türkiye nin İklimini Etkileyen Faktörler : TÜRKİYE NİN İKLİMİ İklim nedir? Geniş bir bölgede uzun yıllar boyunca görülen atmosfer olaylarının ortalaması olarak ifade edilir. Bir yerde meydana gelen meteorolojik olayların toplamının ortalamasıdır.

Detaylı

Horzumalayaka-ALAŞEHİR (MANİSA) 156 ADA 17 PARSEL DOĞAL MİNERALLİ SU ŞİŞELEME TESİSİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU

Horzumalayaka-ALAŞEHİR (MANİSA) 156 ADA 17 PARSEL DOĞAL MİNERALLİ SU ŞİŞELEME TESİSİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU Horzumalayaka-ALAŞEHİR (MANİSA) 156 ADA 17 PARSEL DOĞAL MİNERALLİ SU ŞİŞELEME TESİSİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU Yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde uygun jeolojik şartlarda doğal olarak oluşan,

Detaylı

BÖLÜM 7.3.1.6. Tarım ve Hayvancılık

BÖLÜM 7.3.1.6. Tarım ve Hayvancılık BÖLÜM 7.3.1.6. Tarım ve Hayvancılık İÇİNDEKİLER Sayfa No İÇİNDEKİLER... i TABLOLAR... ii ŞEKİLLER... vi KISALTMALAR... vii 7.3.1.6. Tarım ve Hayvancılık...7.3.1.6-1 7.3.1.6.1. Tarımsal Gelişim Proje Alanları...7.3.1.6-1

Detaylı