KADIN, KENT ve EKOLOJİ SİYASETİ

Transkript

1 KADIN, KENT ve EKOLOJİ SİYASETİ Dr. Nuran Talu Kent, Çevre, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilim

2 MESELE YAŞAMSA, HANGİSİ ÖNCELİKLİ

3 NASIL BİR YAŞAM İSTİYORUZ? Günübirlik yaşayalım, geleceği sadece Allah bilir Gelecekten tüm canlılar adına biz insanlar sorumluyuz

4 GEZİ den yükselen bu ses neden ekolojik bir temaya sahip? Ekoloji mücadelesinin ve yaşamı savunma hareketinin aynı zamanda demokrasi mücadelesi (temel hak ve hürriyetler) olduğunu gösteren bir öfke patlaması Erdoğan: Bu iş ideolojik boyut kazandı evet çünkü çevre koruma bir ideolojidir, siyasidir, apolitik değildir. Türkiye nin en haklı çevre protestosu toplumsal bir direnişe/başkaldırmaya nasıl dönüşür. İşte politik ekoloji tam da böyle bir şey Çünkü politikanın temeli hayattır, nesnesi toplumdur.

5 SİYASAL TARTIŞMA ZEMİNİNDEYİZ ARTIK Siyaset = toplum bilimi değil mi? o zaman Halkın geçim kaynağından ve yaşam kalitesinden politikacılar sorumlu. Bununla oy alıyorlar Çevrecilik Partiler üstü bir devlet politikası mı? Yoksa, çevrenin korunmasına dair tercih ve tutumlar, siyasal ve ideolojik mi? Neden bir siyasi partinin kadın kolları çevre meselesini önemser ki. HEPİMİZ ÇEVRECİYİZ! (Ebayraktar, VEroğlu çevreci ise, ben 35 yılımı çöpe atarım) Artık siyasiler, popülist politikalarla kolay siyaset yaparak çevreyi koruyamıyorlar, iş zorlaştı Bu bir siyasi tercih, fosille büyümek, ama nereye kadar. Doğa Sermayesi bitince... Anayasa nın temel konusu Ekolojik Anayasa 5

6 BU BİR SİYASET ALANIDIR İnsanların sofrasından, içtiği sudan şüphe duymaya, çocuklarını gezdirecek parkları yıkmaya, su, elektrik, doğal gaz faturalarını yığmaya, çöp yığınlarının hemen arkasında ultra lüks residans tezatlarına hayret etmeye dair bir ortam hazırlarsanız Birileri sırf iktidar partisinin belediye başkanı olduğu için çevre yatırımlarıyla böbürleniyorsa, diğerleri halka hizmet götüremiyorsa, Birileri cinsiyet ayırımcılığını çevre projelerinin de üstünden yapmaya başlamışsa, Birileri elektrik su doğal gaz faturalarımızın sırf çevre düşmanı kentler kurduğu için yükseltiyorsa BU BİR SİYASET ALANIDIR. Ve..Üstelik toplumun çıkarlarını savunmayı buradan anlatmak hem daha kolay, hem GELECEĞİN SİYASETTE EN ETKİN İKTİDAR FIRSATIDIR

7 İSLAMİYET, YEŞİL SİYASETİN ÖNÜNDE ENGEL Mİ? İslamiyetin de özünde insan merkezli bir anlayış var Her ne kadar Kuran dan çevreci ayetler keşfedilmeye çalışılsa da; kurban kesiminden, nüfus artışının teşvik edilmesine ya da kapitalizmle yakınlaşmasına bakıp islamiyetin bugünkü yaşanma biçiminin çevre sorunlarının çözülmesinin ve yeşil hareketin güçlenmesinin önünde bir engel olarak durduğu düşünülebilir. Ancak islamiyetin özünde; bütün canlıların değerli olduğu, sade yaşamı teşvik ettiği, doğal değerlere özel önem verdiği de var. 7

8 NEDEN KADINLAR Çevre politikaları cinsiyet körü etkilenen: kurban ya da etkileyen: aktif vatandaş Doğanın kötü kullanılmasının yükünü kadınlar çekiyor- su ve gıda temininde gündelik iş yükleri artıyor. GEZİ protestolarında direnişinin sembolü kadınlar

9 ÇEVRE SİYASETİNDE KADIN VERSİYONU Her şeyin kadın versiyonunu üretmeyi (Kadınların 1 Mayısı, Kadın Dostu Kent, Kadın ve ) feminist politika olarak görmeyenler var. Çevre siyaseti kadın versiyonu olarak politika üretmeyi son derece gerektiren bir alan Çünkü bu bir kalkınma sorunu, doğamızı koruyarak büyümek istiyorsak, -Türkiye kadınsız kalkınıyorsa biz burada bu konuyu konuģmak zorundayız Ve çabamız kadınları siyasete sokmak ise siyaset alanlarında ehilleşmeliyiz, hak iddia etmeliyiz. Nasıl?

10 Yeşil hareketle feminizm hareketinin birlikteliğinden ekofeminizm çıkar

11 Yeşil Kent BAK YEŞİL, YEŞİL Yeşil Hareket Yeşil, İş, Yeşil Yaka Yeşil Ofis, Yeşil Bina, Yeşil Bilişim Yeşil Kapitalizm Yeşil Sosyal Demokrasi Yeşil Politikacı

12 EKOFEMİNİZM DOĞUYOR... Doğa da Kadın gibi sömürülüyor II. Dünya Savaşı sonrasında hızla artan nüfus ve endüstrileşme, yüksek yıkım kapasitesine sahip silahların üretilmesi ve nükleer araştırmaların çevreye verdiği büyük zararlara karşı ortaya tepkiler; Derin Ekoloji, Sosyal Ekoloji - Eko- Feminizm doğuyor. Bilimsel Boyutu 1974 de başlıyor (Françoise d Eaubonne un Feminizm ya da Ölüm adlı eseri) Politik Ekoloji - insan sadece doğanın bir parçasıdır, yerini bilmelidir,

13 EKOFEMİNİZM FELSEFESİ Erkeklerin, doğa ile kadını özdeş tutarak, doğaya davrandıkları gibi kadına, kadına davrandıkları gibi doğaya davranmalarına tepkidir. Kadın Hareketi, sosyo-ekonomik ilişkileri yeniden biçimlendirmek ve modern endüstriyel toplumun temel değerleri, evrensel değerler çerçevesinde oluşturulmak isteniyorsa, bu talepler Ekolojik Hareketle bütünleştirilmelidir.

14 KENT KADIN ÇEVRE DOĞA İKLİM

15 KENTLEŞMEDE POST MODERNİST YAKLAŞIMLAR Çevre Dostu, Ekolojik, Yeşil, Akıllı, Yavaş, Kadın Dostu, Çocuk Dostu, Engelli Dostu, İklim Dostu Uç kentler (edge cities) Uçsuz bucaksız kentler (edgeless cities) Ekolojik Şehir Unutmayalım şehir bir metabolizmadır Doğa değerlerine/kaynaklarına göre ulaşım sistemi ve konut teknolojisi ve diğer Akıllı; tüm aydınlatma, ısıtma-soğutma gibi sistemler tek bir tuşa bağlı Akıllı Yeşil Şehir: Şehirlerde ekosistemin bilişim teknolojileri tabanlı yönetimi (2050 lerde bekleniyor) Merkezi İş Alanı/MİA olmayan kentler (Yeni tarz MİA ların ayrı belediyeleri olmalı, ayrı kent konseyleri olmalı)

16 ORTAYA KARIŞIK KENTLER Neoliberal + Ilımlı İslam Dayatmacı yeni yaşam biçimleri (Dikmen, Hamamönü vb) Kime dayatmacı: kent yoksullarına (ekonomik dışlanma, mekansal dışlanma) Hamamönü nde bugün yapılanın adı kapitalizm Ama zenginlerine her odada ebeveyn banyolu lüküs en az 200 m 2 lik daireler, balkonlarında bir çiçek saksısı dahi olmayan Tek başına projelendirme, orman alanına göz dikme ve orada kent kurma sonra da cüretle; pardon ekolojiyi batırmışız onu da biz yaparız demeler. Tüm yapılaşmaların kentlerin bütününe ve genel planlama yaklaşıma uymaksızın yapılması. Oysa kentin makro-formuna, kentin silüetine uymalısın Ağaların oğullarının yaptıkları konutlar Arap vatandaşlar tarafından kapış kapış. Onlar çöle alışkın, öyle yeşil, doğa falan da sormuyorlar Buna da Marka Şehir diyorlar

17 SİYASET İNSANA VE MEKANA YANSIDIĞI ANDA ÇEVRE SORGULAMASI BAŞLAR Başbakan Buyruğu Doğurun ve Kentlileşin Türkiye 2050 yılında 99.7 milyon olacak, %80 i kentlerde yaşayacak,

18 ÇEVRE ve ŞEHİR E BİR ÇEŞİT BAKIŞ Bizdeki Post Modern Anlayış Çevre Şehir, Erkek Kadın Paradoksu: Çevre ile Şehir erkek ile kadının izdivacı gibi bir birliktelik sahibidirler. (Mustafa Karaosmanoğlu, Çevre ve Şehir Dergisi, Kasım 2012) Birbirinden farklıdırlar ama, birbirine muhtaçtırlar. Şehir ve Çevre nin mutlu izdivacı, şehrin çevreye karşı sorumluluğu vardır, burada şehir erkek oluyor. Doğaya Eşimiz gibi Değer Vermeli ve Davranmalıyız, Hayatımızın bir parçası haline gelmiş olan mekan, adeta ikinci bedenimiz olur. Modern Batı uygarlığına kadar tüm uygarlıklar, özellikle İslam uygarlığı doğayı eş olarak görmeyi başarabildi; ama biz bugün modernler maalesef doğaya eşimiz gibi davranmıyoruz (Prof. Dr. Erol Göka, Çevre ve Şehir Dergisi Kasım 2012)

19 Ulaşım ve altyapı sorunlarını sürdürülebilir/bütüncül çözmüyorsa, GÖKDELENLERE DÜŞMAN MIYIZ? Bu yüzyılda kentlerin değişen yapısını ve anlamını iyi kavramak lazım İnsanın bireysel yanının ağır basmasına/öne çıkmasını körüklüyorsa, kollektiviteyi öldürüyorsa ve yaşam biçimlerimizi değiştiriyorsa, - Hadi Ordan, İstemeyen Ormana Çevresindeki yapıları eziyorsa, güneşi kesiyorsa, görüntü kirliliği yaratıyorsa, maziyi yok ediyorsa - Endüstriyel Miraslar! - Dışkapı, dönemin modern mimarisi Şehir planlama ve mimarlık mesleğine hakaret ediliyorsa

20 Türkiye de Bisiklet Erişilebilir bir kent olmak sadece engelliler için mi? Bisikletlilere yazık değil mi? Bisiklet yolları için erişilebilirlik haritası var mı şehirlerde? Hadi eski yerleşimlerde bilinç yoktu, yenilerinde/yenilenenlerinde bisiklet yolları nerede? Çukurambar da? Altındağ parklarının içindeki selülit kontrol eden bisiklet yolları çevre/iklim dostu bu mudur? Seferihisar Yavaş Şehir (Slow City) Bisiklet, Ankara Ulaşım Master Planı na girecek mi? (Bilgi: tarihinde Ankara Büyükşehir Belediyesi ile Gazi Üniversitesi arasında Ulaşım Ana Planı yapımı konusunda bir Protokol imzalandı) Tunalı Hilmi nin sağ tarafı mafyaya satıldıysa Ufuklu kent yönetimi lazım (Ö Çerçioğlu, dün)

21 Amsterdam da bisiklet şehir tarihinin bir parçası Amsterdam da topuklu ayakkabı, mini etek ya da takım elbiseli olup, bisiklete binmemek garip kaçıyor.

22 Londra'da yaşayan bir öğrenciyseniz, ulaşım için en popüler seçeneklerden biri bisiklet. Hem sağlığınız hem de bütçeniz açısından en mantıklı seçenek.

23 Bize Yeşil Kentler, Yeşil Başkentler lazım Avrupa Komisyonu (2010 dan beri) Avrupa Yeşil Başkenti Ödülü veriyor Stockholm (İsveç), Hamburg (Almanya) Vitoria-Gasteiz (İspanya) Nantes Fransa 2014 için Türkiye'den de 2 iki kent, Bursa ve Trabzon aday. Ayranı Var İçmeye Kişi başına düşen TOKİ oranından bahsetmiyoruz. Yeşil Başkent olacağız diyorsanız öncelikle ciddi/rakamla kentin iklim hedeflerini belirleyeceksiniz. Örneğin Hamburg'un 2020 yılında karbondioksit emisyonlarını 1990'a göre % 40, 2050'de ise % 80 oranında azaltma hedefi var. Metro hatları, bisiklet yolları, yayalara ayrılmış kent merkezleri, pasif binaları, eko mimari örnekleri, su şebekesinde en az kayıp oranı (Örneğin Hamburg da bu oranı sadece % 4, İstanbul'da şebeke kaybı % 25) kişi başına düşen yeşil alan büyüklüğü (Hamburg un % 40'ı park), orman ve insanların tarım yapabildikleri kent bahçeleri Not: Burada başkent yeşil kentlerin başı manasında.

24 Türkiye de Kentsel Dönüşüm Siyasi bir Projedir Kentsel yenileme derken, öncelikli amaç, kentlerin sorunlu bölgelerinde kamu yararı için yaşam kalitesini yükseltmektir. Kentsel dönüşüm odağında insan ve sosyal refah vardır. Yerelin özgünlüğünü öne çıkaran gerçek bir uygulama ise, o bölge doğru dönüşmüştür. Ekolojik Kentsel Dönüşüm: Kent içinde devamlılığı sağlayan kentsel yeşil alan sisteminin önemli bir parçası olarak değerlendirilen ekolojik koridorların korunması, geliştirilmesi ve onarılması demek, yapılması değil (E Bayraktar: ekolojik yerler kuracağız ) Kentsel Dönüşümü Devlet Şefkatiyle Yapacağız (depremle tehdit ederek), ŞEFKATİ KADINLAR ÖĞRETSİN Bu Sayın a. Yeşil alanları konutların içerisine mi saklıyorsunuz da biz görmüyoruz?

25 Çünkü; Kentsel Dönüşüm Kadınlara Yönelik Bir Şiddet tir Özel veya toplumsal hayatta kadına fiziksel, cinsel ve psikolojik olarak zarar veren, inciten, maddi ve manevi özgürlüğünü kısıtlayan her türlü davranış kadına şiddet olarak adlandırılır ve kadınları şiddete karşı korumanın en önemli yolu eğitimdir Psikolog Ceyda Dülgar

26 KADINLAR Her zaman değişimin temsilcileri oldular, dönüşümünde de temsilcisi olacaklar kentsel dönüşüm değil, YEŞİL DÖNÜŞÜM...

27 Çevre/İklim Dostu Kent Aynı zamanda Kadın Dostudur. Kamusal alan yeşil alan sistemi İstihdam - kentte kadına yeşil iş.

28 Yeşil Yakalı Kadın Olmaz mı? Kadın, Yeşil Ekonomiye Yaratacak Katma Değerin Farkında mı? Beyaz Yakalılar, Mavi Yakalılar, Yeşil Yakalılar Kadınların işgücüne katılımı Türkiye de %29.8, AB ülkelerinde ortalama %60 (TÜİK 2011) Kadınların işgücüne katılımını Kermes düzenlemek diye anlamak de mode artık Kentlerde ne çok yeşil iş yaratılır aslında Türkiye de tarım sektöründe yaklaşık %67 kadın işçi var. Tarım iklim değişikliği en çok tarımı tehdit ediyor. Küçük kadın çiftçi tarımda 2 alanda etkin: 1 Hayvancılık; 2 Tohumculuk

29 ANKARA NIN ÇÖPÇÜ KADINLARI Ankara da 2 türlü çöpçü kadın var

30 Çankaya nın Yeşil Yakalı Kadın Süpürgecileri Çankaya Belediye sinin süpürgeci eleman ları Sosyal Güvenlik mekanizması içindeler Sabah Öğleden sonra: 15.00, Günde 8 saat, ayda TL net Haftada 1 gün tatil Evdeki temizliği ertelemeyi öğrenen sorumlu işçi.

31 Çöpçü kadınlar kadın dostu kentin bir parçası mı? Çöp derken.. Yoksulluk ve Geri Dönüşüm. Ankara'da, yaklaşık 6 bin kişi, ekmeğini bu alandan kazanıyor (2011 rakamları). İki meslek var ki Niye Yapıyorsun denmez, Nasıl Düştün denir. Biri hayat kadınlığı, öteki çöp toplayıcılığı. Çöp toplayıcıları yaptıkları işe Çöpe düşmek der. Çöpe düşmek, bir nevi kötü yola düşmek tir onlar için; ama aynı zamanda içinde oldukları bu kötü durum, ironik olarak kötü yola düşmemek için tutunulan son bir umuttur da.

32 Kentler Çevre/İklim Dostu olsun diye Kadınlar ne ister? Enerji tasarrufu ve verimliliği (sera gazı dediğimiz ısınmayı yükselten gazları/co 2 başta) azaltmak) Su yönetimi (tasarruf) Yeşil alan sistemi Gıda güvencesi Kır geleneklerinin kentte devamı UNUTMAYALIM ÇEVRE DÜŞMANI KENT PAHALIDIR VE CEBİMİZE YANSIR

33 Kırda söze ne gerek

34 ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ & KADIN

35 Tartışma bitti Artık bilim çevrelerinde (de) iklim değişikliğinin varlığını (veya olmadığını) ortaya koyma tartışmaları bitti. Küresel ortalama yüzey sıcaklıklarında döneminde 1,4-5,8 C artış olacak (Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli - Intergovernmental Panel on Climate Change /IPCC projeksiyonları). İklim değişikliğinin % 95 insan kaynaklı. Bu tartışmalar yerini, iklim değişikliğinin etkilerinin neler olacağını tahmin etme ve çözüm için alternatifler üretme çabalarına bıraktı yılına kadar Türkiye üzerindeki yıllık ortalama sıcaklıklarda yaklaşık 1-3 C artış olacak (IPCC projeksiyonları).

36 Kadın ve İklim Değişikliği Aslında 10 yılı aşan bir hikaye İklim Değişikliğinde Toplumsal Cinsiyet Faktörünün Önemi İlk Bakışta Anlaşılmıyor, Çünkü Toplumsal Cinsiyet ve İklim Değişikliği bağını ortaya koyan çalışmalar/veriler yok denecek kadar az

37 Dünya, ilk kez 2001 de Kadınların İklim Değişikliği ile Mücadeledeki Yerlerini Tanımladı

38 ANAHTARLAR Kadın için İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 1994 (Türkiye 2004) Marakeş Uzlaşmaları Kyoto Protokolü 2005 (Türkiye 2009) Bali Yol Haritası 2007 Yeni Delhi Çalışma Programı (2002, Tadil edilmiş 2007) Kopenhag Mutabakatı 2009 Cancun Kararları 2010 Durban Kararları 2011 Doha Kararları 2012 UNEP, UNDP, Kadın Çevre ve Kalkınma Örgütü (WEDO) ve IUCN nin işbirliği ile Küresel Toplumsal Cinsiyet ve İklim Değişikliği İttifakı (Global Gender and Climate Alliance) Bali CO da kuruldu

39 Türkiye için Temel Etkilenebilirlik Alanları 1. Su Kaynakları ve Su Kaynakları Yönetimi (kıyı alanları nehir yatakları ) 2. Tarım (iklime bağlı en kritik sektör) ve Gıda Güvenliği (bitki üretimi, hayvancılık, balıkçılık ) 3. Ekosistem Servislerine Baskı (ormanlar, biyolojik çeşitlilik, diğer karasal ekosistemler vb) Unutmayalım, biyolojik çeşitlilik ve doğal ekosistemler dünyanın yaşam destek kaynaklarıdır 4. Aşırı Hava Olaylarının İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri, Bulaşıcı Hastalıklar, Tropikal Hastalıklar 5. Doğal Afet/İklim Değişikliği Risk Yönetimi (Kent ağırlıklı)

40 Memleket

41 Mevcut eşitsizlikler doğal afetlerde hangi cinsin öleceğini de belirliyor Doğal afet yönetiminde cinsiyet perspektifinden risklerin azaltılması çok önemli. Çünkü kadınlar iklim değişikliğinin neden olduğu doğal afetlerin yarattığı sonuçlardan daha çok etkileniyor. Bangladeş siklon ve sel felaketi kadınlar yanlarında bir erkek olmadan evden çıkmaları yasak, erkekleri beklerden, kadınlarda ölüm oranı erkeklerden 5 kat fazla oldu Orta Amerika Mitch Kasırgası (Bu defa erkekler çok öldü - erkeklerden kahramanlık bekleyen ve onlara risk alma cesareti veren toplumsal cinsiyet normları)

42 Dikkat Kadınları iklim değişikliğinden olumsuz etkilenen yardıma muhtaç kurbanlar olarak görmek yanlış değil, ancak eksik İklim değişikliği ile mücadelede ve felaket risklerini azaltma konusunda uygulamaya konacak tüm politika ve önlemlerin toplumsal cinsiyete duyarlı olması lazım Kadınların iklim politikalarındaki tüm karar alma süreç ve mekanizmalarına katılımı sağlanmalı (çiftçi kayıt sistemindeki yerleri vb.)

43 Erkek CO 2 Kadın CO 2 Genel olarak, tüketimin (kimin neyi satın aldığı ve satın alma kararlarını kimin verdiği), üstlenilen cinsiyet rolleriyle ilişkili olduğunu söylemek mümkün. Kadınların ve erkeklerin özellikle de karbondioksit emisyonları konusunda olmak üzere iklim değişikliğine katkıları da farklı Özellikle mobilite konusunda: Örneğin İsveç te orta yaştaki erkekler kadınların tükettiğinin iki katına yakın enerji tüketiyor. Enerji tüketimindeki bu fark; öncelikle kadın erkek arasındaki motorlu araç kullanımındaki fark ve ayrıca erkeklerin kendilerini arabalarıyla özdeşleştirmeleri Enformasyon ve iletişim teknolojilerinde ve elektronik ürünlerin kullanımındaki farklılık.

44 Kadının Rengi Niye Mor Tanrının yarattığı ilk kadın olarak bilinen Havva aslında ilk değildir. yeryüzüne adem e eş olması için gönderilen kadın Lilith dir Lilith,Âdem in onun üzerinde baskı ve üstünlük kurma çabalarına karşı direnerek tanrıya baş kaldırmıştır. Lilith kadının erkek egemenliğine karşı mücadelesinde bir simgedir ve bu kadının bedeninin mor yaratıldığı söylenir. Lilith in bedeninin rengi kadın mücadelesine simge olmuştur. Bu yüzden mor renk kadın için başkaldırıyı simgeler

45 Mor Alarm Sıcaklar meteoroloji uzmanlarını yeni renkler bulmaya zorluyor Avustralya daki sıcak hava dalgası o kadar yoğunlaģtı ki meteorologlar sıcaklık değer skalalarını yeniden düzenlemek zorunda kaldılar. Dünyada ilk kez yapılan yeni düzenleme skalanın üst sınırına 4 yeni derece ve 2 yeni renk daha ekliyor. 50 derece üzerindeki sıcaklıklar için 4 santigrat derece daha eklenirken; 50 ila 54 derece arasındaki sıcaklıkları göstermek üzere pembe ve mor renkler interaktif haritalara dahil edildi.

46 SADECE FARKINDA OLMALIYIZ

47 DOĞA ve İNSAN Para vermeden aldığımız tek hizmet alanı doğa. Sömürme de böyle başlıyor İnsan, çevre ve doğa hakkı-doğanın kullanım değeri (pasif), kullanım dışı değeri varlık değeri) Yaşam kalitesinden ne anlıyoruz? Kendi çevre hakkından haberdar değilsen, doğanın hakkını koruman zor Günlük yaşama alışkanlıklarımız ve geçim kaynaklarımız ile yanlış çevre politikaları arasında bağ kurmak 47

48 EKOSİSTEM DİLİ Ekosistemdeki canlılardan biri diğerini besin olarak alır (Ekosistem Besin Zinciri) Örnek: Biz insanlar solucan yemeyiz ama solucan yiyen tavuk yeriz. Besin zincirini oluşturan canlılar arasında böyle bir denge var. Herhangi bir basamakta bir değişim olursa hayvan popülasyonları arasındaki denge de bozuluyor. Örnek: Fareler ortadan kalktığında, fare ile beslenen yılan, tilki çakal, yırtıcı kuşlar, baykuş gibi hayvanlar açlıktan ölüyor.

49 BİLİYOR MUYUZ, KATILIYOR MUYUZ? Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı, Kadın ve Çevre Politikaları ve Uygulamaları İklim Değişikliği zikrediliyor Ev içi sorumlulukları nedeniyle iklim değişikliğinin kadınlar üzerinde doğrudan etkisi bulunmakta ve kadınlar bu etkilere karşı savunmasız gruplar arasında yer almaktadırlar. Özellikle geleneksel toplumsal cinsiyet rollerinin paylaşılmasında kadınlara verilen; yemek temini ve güvenliği, temiz suya ulaşım, ısınma ve yemek pişirme için gereken enerjinin elde edilmesi gibi görevlerin yerine getirilmesinde kadınlar, kıtlık, ormanların azalması ve düzensiz yağış gibi durumlarda daha fazla zaman harcamak zorunda kalmakta, bu durum onların eğitim ve istihdam imkanlarından mahrum kalmalarına neden olmaktadır. Kaynak: BM, Kadının Statüsü Komisyonu 52. Oturumu, İklim Değişikliklerinde Toplumsal Cinsiyet Perspektifi Uzman Paneli, 2008

50 Su Yürüyüşü Dünya Su Günü Bursa Nilüfer Su Yürüyüşü (Mart 2013) Geleceğin en büyük sorunu susuzluk HES projeleri ve su kaynaklarının tahribi

51 EMZİRME ÇEVREYE DE KATKI SAĞLIYOR Yapay bebek sütlerinin ve işlenmiş bebek mamalarının üretim, dağıtım ve kullanımının her aşamasında doğaya zarar veriyor, Emzirmede, plastik şişelere, kutulara, bunların paketlerine, etiketlere ihtiyaç yok. Emziren anneler bir süre adet görmeyeceği için, tampon, ped, ağrı kesici ihtiyacı ile birlikte bunların oluşturacağı atıklar da yok

52 Conta Hareketi: Genç Annelerin Kampanyasıydı Kadın- İklim Uyum Projesi, WWF Türkiye, 2008 Amaç: 16 büyükşehirdeki su şebekelerinde meydana gelen yüzde 43,8 oranındaki su kaybının önlenmesi Genç anneleri; hem kendiniz, hem çocuklarınız için küresel iklim değişikliği için mücadele edin. Türkiye'deki belediyeler tesisatların gözden geçirilmesine batı ülkelerinin ayırdığının 5'te biri oranında kaynak aktarıyor. Su sızıntılarını önlemek hem su, hem de para tasarrufu demek (belediye ve vatandaş için) Sızıntı halinde fazladan harcanan su miktarı ayda ton arasında değişiyor. Faturayı ise her ay 33 ile 2 bin 500 YTL arasında artırabiliyor. Tamir ettirilmeyen musluk ya da rezervuarlardan damla şeklinde akan su bir ayda 5 ton su kaybına neden oluyor. 5 ton suyun tüketiciye maliyeti yaklaşık 10 YTL. Rezervuar ve musluklardan 0,5 milimetre çapında yani "bir topluiğne kalınlığında" sürekli akan su, günde yaklaşık yarım ton, ayda ise 15 ton fazladan su harcanmasına neden oluyor. "1,5 milimetre kalınlığındaki sızıntı aylık 79 ton, 2 milimetrelik sızıntı ayda 136 ton suyun boşa gitmesi anlamına geliyor. Genellikle imalatta su kullanılan iş yerlerinde daha çok görülen 4 milimetre kalınlığındaki su kaçağı abonenin su saatine 650 ton olarak yansırken, iş yerlerine farklı fiyat tarifesi uygulandığı göz önüne alındığında, fazla suyun faturaya yansıması 2 bin 500 YTL'yi bulabiliyor. Hatay Milletvekili Mustafa Öztürk'ün çalışmasına göre, Gelişmiş ülkelerde sistemdeki su kaybı % 8-20 arasında.türkiye de Sisteme yılda 6 milyar ton su verildiğini, bunun yaklaşık 3 milyar tonu fire. 3 milyarlık bu kısımdan çok önemli bir tasarruf sağlanabilir. Su kaybını %20'ye indirebilirsek 4,8 milyar ton suyu tüketicinin kullanımına sunma imkanı var.

53 Esnek istihdam biçimleri ile kadının eve tıkmak politikalarına destek Hanım Hanımcık Enerji First Lady Buyruğu Enerji Hanım Kampanyası nı başlatıyorum (Aralık 2012) Ailede bilinçli tüketim anneye yani hanım kardeşlerimize sorumluluğu düşüyor Yaşam felsefesini hanımlar değiştirecek Enerji tasarruf, elektrikli aletlerin bilinçli kullanımı ''Enerji Hanım' ile yılda 4 milyar liralık tasarrufu sağlayacak. First Lady Fatma Şahin Taner Yldız elele tutuştular Ev kadını ve anne isen pek güzel. Ev içi yaşama yönlendirilen kentli kadın Aktif Vatandaş sın ama genç kız, boşanmış, dul isen bu kampanyada yerin yok. Kamu Spotu da var, tıpkı kentsel dönüşüm spotu gibi kamu spotunu yayınla oyu kap. Adana, Ankara, Bursa, Denizli, Gaziantep,İstanbul, İzmir, Diyarbakır, Van, Hakkari, Kayseri, Konya, Malatya, Mersin, Trabzon, Edirne, İzmit, Sinop, Kars, Şanlıurfa 2 Ekim de Ankara da kampanya başladı İyi de illaki ev içi yaşama yönlendirmek niye aile dışındaki hayatta da çevre korunur

54 Kadın ve teknoloji bağı - çevre/iklim dostu mu? Kadınlar ve Cep Telefonları: Küresel Bir Fırsat! Teknolojide Kadın Hareketi nde (Türkiye Vodafone Vakfı + Kadın Girişimcileri Derneği/KAGİDER) + Türkiye Bilişim Vakfı/TBV -2012) amaç; Türkiye'de de kadınları iletişim teknolojilerinin sunduğu imkanlarla tanıştırarak, ekonomiye katılımlarına yönelik fırsat eşitliği yaratmayı, sosyo-ekonomik durumlarını iyileştirmeyi ve girişimciliklerini geliştirmek "Ekonomiye Kadın Gücü dar gelirli kadınları ekonomiye kazandırma seferberliği (Turkcell + Türkiye İsrafı Önleme Vakfı (TİSVA) + Türkiye Grameen Mikrofinans Programı -2012). Dar gelirli kadınlara (Türkiye de 7 milyon kadın dar gelirli 5 kadından biri) borç verilebilecek veya bağış yapılabilecek. Seferberlik, 4 yılda 100 bin kadını ekonomiye kazandırmayı hedefliyor. Bu projeler mi? yoksa sera tarımı yapan bir kadına solar enerji projesi desteği mi?

55 Tüketim Kalıplarını Biz Değiştireceğiz Tehdit: karanlıkta kalırsınız ha Enerji santrallerini daha az karbon üretenlerle değiştirmeniz tüketiciyi rahatsız etmez, onların ilgilendiği ihtiyaç duydukları elektriğe kavuşup kavuşmamaktır. Dikte edilen otomobil kültürünü reddetmek zor; otomobile, uçağa alıştırılan tüketiciye trene veya bisiklete bin dediğinizde ise buna direnebilir; alışamayabilir. Ne kadar lüks konut istiyoruz, ne pahasına ABD'nin Kyoto konusundaki en büyük tereddütü, emisyonları azaltmak için alınacak tedbirlerin aslında hızlı tüketime dayalı yaşam biçimini değiştirmeye zorlayacak olması. Yüksek karbon ekonomisini faturalarımızla finanse ediyor ve fosil yakıt ekonomisini desteklemiş oluyoruz. Ödediğimiz (elektrik, doğal gaz) faturalar devasa bir ekonomi yaratıyor. Devlet enerji ihtiyacından çok vergi ihtiyacı için para topluyor, faturalar şişiyor. DİKKAT: Kent kadını çok daha fazla tüketici

56 TÜKETİCİ BİR KADIN OLARAK Diş macunlarının dibindeki küçük işaretler sizce niye konulmuş? Yeşil=Doğal Mavi =Doğal + Tıbbi Kırmızı= Doğal + Kimyasal Siyah=Tamamen Kimyasal

57 Eğlenceli Araştırmalar FERRARİ Lİ ERKEKLER Genç kızlar, Ferrari lerin bir erkeği seksi yapmadığını farketmeye, Ferrari lerin içindeki genç yakışıklılara hayran olmamaya başlayarak, iklim değişikliği ile mücadele edebilirler (Birleşik Krallık, Professor Sir David King, Bilim İnsanı, 2007 Araştırması). Hey yakışıklı; niye Ferrari alıyorsun? Ucuz olduğu ya da düşük CO 2 emisyonu saldığı için mi? Erkekler Ferrari ler oldukları için, genç kızlara seksi yiz mesajını verdiklerini düşünüyorlar. İşte bu tüketim kültürü değişikliği ihtiyacının ele alınmasına dair bir konu. YEŞİL DÜĞÜNLER İngiltere de yapılan düğünlerin ortalama karbondioksit miktarı ise 14.5 ton. Yeşil Düğün isteyin kızlarrrrrrrrr

58 BAZ İSTASYONLARINI (Elektronik Haberleşme İstasyonu ) DA UNUTMAYALIM Ankara Tabip Odası, TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Temmuz 2012 Raporu sağlıksız diyor Sn. Binali Yıldırım, baz istasyonları olmadan güvercin uçurarak boru üfleyerek haberleşiriz diyor Anıttepe spor kompleksi içerisinde baz istasyonu var. Daha önce alenen ve açıkta monte edilmişlerdi, şimdi yüksek direkler içerisinde gizlendiler. Son haber: Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde değişiklik yapıldı. Halka sorulmadan - özel mülkiyetse sorulacak lütfen kamuya ait yerlere, sokaklara, caddelere baz istasyonu yapılacak. Bu işte yer seçim belgesi vermeye ve ücret almaya yetkili BB leri. Yani apartman üzerinde olmayacak da sokaklar da yapılacak. ÇŞB sunar: (Gayrimenkul Hukuk Enstitüsü desteğiyle) Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (8 Eylül 2013 RG Sayı : 28759); MADDE 4- Aynı Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrası şöyle değişti:.ayrıca kamuya ait umumi hizmet alanları ile ilgili idarelerin tasarrufu altındaki yol, otopark, yaya bölgesi gibi yerlerde kamu hizmetinin yürütülebilmesi ve iletişimin sürdürülebilmesi için gerekli tedbirler ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun uygun görüşü alınmak suretiyle elektronik haberleşme istasyonu kurulabilir. Özel mülkiyete tabi arsa ve binalarda ise Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun uygun görüşü ile beş yılda bir yenilenmek ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa göre kat maliklerinin muvafakatı alınmak şartıyla ilgili idarelerden ruhsat alınarak elektronik haberleşme istasyonu kurulabilir. Elektronik haberleşme istasyonları 5/11/2008 tarihli ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu, 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve ilgili diğer mevzuata göre kuruluş izni verilen alanda ve imar planı kararı aranmaksızın kurulur. Elektronik haberleşme istasyonlarının kurulabilmesi için, elektronik haberleşme hizmetinin gerekleri dikkate alınarak yer seçim belgesinin düzenlenmiş olması, yatayda ve düşeyde gerekli ve yeterli koruma mesafesinin bırakılması, koruyucu tedbirler alınması, tasarımının kent ve yapı estetiği ile uyumlu olması zorunludur. Büyükşehir sınırları içerisinde yer seçim belgesi vermeye ve ücretini almaya büyükşehir belediyeleri yetkilidir. Ücreti yatırılmasına rağmen yirmi gün içerisinde verilmeyen yer seçim belgesi verilmiş sayılır. Uygulamalar Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun sorumluluğunda yürütülür. Çankaya Belediyesinin bu konuda bilgi broşürü var. NOT: tarihli ve mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayımlanan ilk Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği bugüne kadar 12 kez değişti, bu 13.

59 GDO da da politika yaparız Dünyada açlığa çare bulmak ve ürün artışı sağlamak amacı ile genetiği değiştirilmiş organizmalara dayalı olarak yapılan tarımdaki biyoteknoloji uygulamları bugün insanlığı tehdit ediyor. Sözde Biyogüvenlik Lobileri Madem döllenmemizle uğraşmaya devam ediyorlar, biz de onların kısırlığı ile uğraşırız Bizden çocuk yapma istekleri - kazılan çukura düşmek

60 İŞİN BİR DE SAVAŞLA İLGİSİNE BAKALIM PKK ile mücadeleyi kolaylaştırmak için yok edilen ormanlar Mayınlar ve savaş (çatışma) atıkları mayın temizleme - Ottowa Sözleşmesi Sınır ticareti yapmaya mecbur köylerin mayın sakatları - mermi kovanlarıyla, el bombalarıyla, mayın sandıklarıyla oynayan çocuklar oynayan Duyarlılık ve Şiddet Karşıtları Derneği DUY-DER Bölge nasıl birden bire turizme açılacak mış? İnsanlar hemen köyüne dönecekmiş Mayın haritaları açıklanmalı - sivillerin bilgilendirilme stratejisi lazım İHD Diyarbakır: yılda, her 4 günde bir mayın ve savaş atıkları yüzünden bir sivil zarar görüyor Irak savaşına katılmak üzere 45 bine yakın İngiliz askeri Körfez bölgesine gitmişti Savaştan dönen İngiliz askerlerine kanser testi İngiltere Savunma Bakanlığı, Irak harekatı-basra Körfezi bölgesinden dönen askerlere, kanser ya da böbrek yetmezliğine yol açabilecek seyreltilmiş uranyumun derecesinin ölçülmesi için testler yaptırılacağını açıkladı. bunların karada görev yapan 26 bininin uranyumdan etkilenme riski altında bulunduğu açıklandı. Suriye'deki iç savaş çevre katliamına da neden oluyor Lazkiye nin toplanmayan çöpleri denizlerimizi kirletiyor Türkiye denizlerindeki atıkların yüzde 53 ü dış kaynaklı 60

61 KADIN YEŞİL POLİTİKACI NASIL OLUR? BİLDİRGEYE YAZALIM Ve şöyle başlayalım KADIN GÜCÜNÜ TOPRAKTAN VE SUDAN ALIR (H Dokuzcan, dün)

62 Kadınlar Bu Seçimi Alır Sena KALELİ

63 Siyasette Felsefem 1. Neden siyasete girdim? 2. Bu süreçte nasıl bir karar sürecinden geçtim? 3. Şahmeran ı neden kendime ilke edindim. 4. İlk etapta hangi sorunları yaşadım? 5. Nelerin üstesinden geldim?

64 İç İçe Bir Bakış Açısı Siyasete Bakışım Katılımcı Yönetim Anlayışı 1. Kararı aldıktan sonra iyi bir ekip kurdum. 2. Projeci değil plancı anlayış ile kentin geleceğini planlamak üzere kentlileri bir araya topladım. 120 nin üzerinde STK nın toplanması ile Bursa nın ihtiyaçlarını ortaya koyan bir kongre topladım. Bu kongre çıktıları ile seçim manifestomu hazırladım. 3. Projenin değil planın önemli olduğunu savundum. 4. Sosyolog ve kent planlamacılarından özel eğitim ve destek aldım.

65 Çıkış noktanız gücünüzdür Siyasete Bakışım Fark yaratmak için şeffaf olun 1. Seçim kampanyamı Terminal den başlattım. 2. Siyasetten maddi beklentim olmadığını göstermek için mal beyanı açıklayan ilk aday oldum. Bunu resmi yollar ile yaptım. Rakiplerim hem bu alanda gol yedi hem de sonrasında kendileri de açıklama yapmaya kalksalar da resmi olmadığı için ikinci golü yediler. (Eve hırsız girmesini de bu kısımda paylaşabilirsiniz.) 3. Hep kentim için mücadele ettim. Bunu da insanlara deklare ettim. 4. Siyasete girerken % 20 seviyesinde olan bilinirliğim, yerel seçimi süresinde % 86 ya ulaştı. Kısa zamanda çok insana ulaştım.

66 Siyasetten Beklentim 1. Topluma hizmet etmek dışında hiçbir beklentim olmadı. 2. Kadına özgü detaylar ile çalıştım. 3. Tüm mahallelere ulaştım. Günde 12 program yaptım. 4. Seçmen profillerine uygun çalışarak hedef bölgeler belirledim. 5. Çalmadık kapı bırakmadım. (Denizhan Sezgin Ağdacı dükkanı enstantanesi anlatılabilir) 6. Bursa da doğan ve doyan herkes için mücadele ettim. Ayrımcılık yapmadım. Demokrasiden hiç vazgeçmedim. Ezilenlerin sesi olmaya çalıştım. 7. Kadınlar ile birlikte çalıştım. (Sema Gülez örneği - İkizler) 8. Seçim süreci sonucunda, bir önceki yerel seçimin sonuçlarına % 10 katkım oldu. Bursa da sol partilerin aldığı en fazla oy oranına ulaştım.

67 Önerilerim 1. İyi bir ekip kurun. 2. Bölgenizi iyi tanıyın. 3. Mutlaka her bölgeye ulaşmaya ve insanların dertlerini dinlemeye çalışın. 4. Sosyal medyayı kullanın. 5. Bol bol oynayın. Gönülden ve samimi çalışın. 6. Partililerinizi de ateşleyin. 7. Yaptığınız çalışmaları ölçümleyin.

68 TEŞEKKÜRLER

69 İDARİ YAPIDA SON DURUM Zühal Dönmez

70 30 İL BÜYÜKŞEHİR Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri,Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa,Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya. Samsun Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa, Van

71 51 İL NORMAL Adıyaman, Afyon, Ağrı, Aksaray, Amasya, Ardahan, Artvin, Bartın, Batman, Bayburt, Bitlis, Bingöl, Bilecik, Burdur, Bolu, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Düzce, Edirne, Elazığ, Erzincan, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, İsparta, Karabük, Karaman, Kars, Kastamonu, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Kilis, Kütahya, Muş, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Rize, Siirt, Sinop, Sivas, Tokat, Tunceli, Şırnak, Uşak, Yalova, Yozgat, Zonguldak,

72 BÜTÜNŞEHİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNİN SINIRLARI X İL SINIRLARI ÇAKIŞTI İL ÖZEL İDARESİ KALKTI YATIRIM İZLEME ve KOORDİNASYON BAŞKANLIĞI KURULDU (İçişleri Bakanlığının Taşra Teşkilatı olarak) KAPANDI 1032 Belde Bel. ve KÖY

73 Seçime Girmeyecek Koltuk Sayısı 30 İl Özel İdaresinde, İl Genel Meclisine Üye Seçmeyeceğiz (4.000 kadar) 1032 Belde Bel.nde Başkan ve Meclis Üyesi Seçmeyeceğiz ( kadar) Köy de Muhtar ve İhtiyar Heyeti Seçmeyeceğiz ( kadar) Yani sandıkta 110 bin kişi yok SEÇİLEN:Büyükşehir Bel.Başkanı

74 Ankara Valiliği ANKARA Ankara da 20 belde ile 672 köy mahalle olacak 2972 s.k.a göre; seçilebilecek en az bel.meclisi üye sayısı 9. 20x9=180 sandalye seçilmeyecek. en az 8 ihtiyar heyeti üyesi 672x8=5376 koltuk Toplam:En az 5556

75 KADIN TEMSİLİ 2009 yy Seçimi Kadın Temsil Oranı İl Genel Meclisi-%3,26 (130) Belediye Meclisi-%4,52 (466) Muhtarlıklar-%1 (960) -Toplam asgari kadın sandalye -Muhtar ve ihtiyar heyet/meclis tek oy pusulası -Seçilen BŞB Başkanı-Kadın Başkan yok -2 si il 26 belediye başkanı kadın

76 30 BÜYÜKŞEHİRDE TÜM İLÇELER 5216 Büyükşehir İlçe Belediyesi Olmayan Belediyeler Belediye Kanununa Göre Yetkileri Kullanıyordu Planlama, Ulaşım ve diğer tüm belediye hizmetlerini yapma yetkisi vardı. Şimdi:A dan Z ye BŞB yetkili, bunun dışındakiler ilçe belediyesinin çöp toplama mesela- İlçe belediyesinin otopark ücretleri bile BŞB nin İlçe belediyesinin su, kanalizasyon, katı atık depolama ve bertaraf, ulaşım, her çeşit yolcu ve yük terminalleri, toptancı halleri, mezbaha, mezarlık ve itfaiye hizmetlerine ilişkin olmak üzere personel, her türlü taşınır ve taşınmaz malları ve bu hizmetlerin yerine getirilmesine yönelik yatırım, alacak ve borçları BŞB ye geçiyor