SIK TEKRARLAYAN NASIL TEDAVİ EDELİM? Dr. Ahmet Kıykım MERSİN

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SIK TEKRARLAYAN NASIL TEDAVİ EDELİM? Dr. Ahmet Kıykım MERSİN"

Eser Köse
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 SIK TEKRARLAYAN ÜRİNER İNFEKSİYONLARI NASIL TEDAVİ EDELİM? Dr. Ahmet Kıykım Mersin Üniversitesi Tıp T p Fakültesi İç Hastalıklar kları A.D, Nefroloji B.D. MERSİN

2 Sunum içerii eriği Terimler-kavramlar Epidemiyoloji-Etyoloji Etyoloji Patogenez Klinik formlar Mikrobiyolojik tanı Tekrar eden üriner infeksiyon yaklaşı şımı ve tedavisi

3 Olgu 23 yaşı şında genç bayan. Son 6 ayda: 4. kez: idrar yaparken yanma, tuvalete zor yetişme ve sık s k idrar yapma sıkınts ntısı var. Neler oluyor? Sorunum ne? Tekrar etmemesi için i in ne yapmalıyım? m?

4 Terimler-Kavramlar İnfeksiyon İdrarda m.o.. (Semptom VAR) Kolonizasyon İdrarda m.o.. (Semptom YOK) Kontaminasyon Örnek alma sırass rasında ve sonrasında nda m.o bulaşı şı ve üremesi Rekürren İYE Yılda en az 3 kez infeksiyon Relaps infeksiyon Tedavi sonrası 2 hf içinde inde aynı m.o.. ile yeniden infeksiyon Reinfeksiyon Tedavi sonrası en erken 2hf sonra değişik ik m.o.. ile infeksiyon

5 İYE: Genel A.B.D.: Yıllık; Türkiye: rkiye:? 7 milyon başvuru 1 milyon hastaneye yatış ış 2 milyar A.B.D. Doları masraf Hanımlar ve ileri yaşlı insanlarda sıkls klığı yüksek Bayanların n %40 ı etkileniyor. Bayan/Erkek: 40/1

6 Klinik formlar Komplike olmayan sistit-gen genç bayan hasta Tekrarlayan sistit-bayan hasta Reinfeksiyon Relaps infeksiyon Komplike olmayan pyelonefrit-gen genç bayan hasta Komplike İYE Asemptomatik bakteriüri

7 Tekrarlayan İYE neden önemli? Yaşam am kalitesi Eş infeksiyonu Direnç gelişimi imi Süperinfeksiyon Doku veya organ kaybı Tetkik ve tedavi maliyeti

8 Tekrarlayan İYE: sistemik komplikasyonları Multiple skleroz relapsı Henoch-Sch Schönlein purpura relapsı Trombotik trombositopenik purpura relapsı Gebelik delüzyonu Sepsis

9 Epidemiyoloji Yaş BAYAN ERKEK Sıklık (%) Risk etkeni Sıklık (%) Risk etkeni <1 1 Üroanomali 1 Üroanomali Üroanomali VUR 0.5 Üroanomali Sünnetsizlik VUR 0.5 (-) Cinsel ilişki ve korunma yolları 0.5 Homoseksüellik Sünnetsizlik HIV (+) Jinekolojik op. Sistosel Menopoz 20 BPH Obstrüksiyon Sonda ve cerrahi >65 40 İnkontinans, Sonda 35 İnkontinans, Sonda

10 Patogenez: Konak etkeni Genetik: Aile öyküsü (akut tekrarlayan sistit) Davranış Genç hanımlarda sistit: %75-90 cinsel temas ilişkili Menopoz Genç yaşta ta öykü!!!! İnkontinans ve DM

11 Patogenez: Mikrobiyolojik etken Ekstraintestinal patojenik E. coli Tip-1 fimbria ECO.SENS Project, J Antimicrob Chemother, 2003 Johnson, J Clin Microbiol, 2005 Takahashi, J Clin Microbiol, 2006

12 Ülkemizde İYE: Etyoloji MİKROORGANİZMA TOPLUM KÖKENLİ (%) HASTANE KÖKENLİ (%) E. coli Klebsiella spp Psödomonas spp Proteus spp Enterobakter spp Stafilokok spp Demirci, ANKEM Dergisi, 2000 Altoparlak, ANKEM Dergisi, 2000 Kaygusuz, ANKEM Dergisi, 2001 Kaya ANKEM Dergisi, 2002 Demirtürk, Türk Mikrobiol Cem Der, 2005

13 Patogenez: Direnç durumu Giderek artıyor! Ampisilin,, TMP/SMX, Sefalosporin,, ve kinolon Extended spectrum beta-laktamaz laktamaz (ESBL)!!! Antimikrobiyal kullanım öyküsü Çiftlik hayvanlarında nda kullanım Manges, N Engl J Med, 2001 Gupta, Am J Med, 2002 Blahna, J Antimicrob Chemother, 2006

14 Ülkemizde antimikrobiyal direnç Demirtürk, Türk Mikrobiol Cem Der, 2005 Ateş, Türk Üroloji Dergisi, 2007 Gazi, ANKEM Dergisi, 2007

15 E. coli: direnç değişimi imi Gülhan, ANKEM Dergisi, 2006

16 E. coli ve Klebsiella spp.: 2 yılda y direnç değişimi imi Gazi, ANKEM Dergisi, 2007

17 TANI

18 Temel tanısal yaklaşı şım Belirtiler Vaginal akınt ntı yoksa %90 sistit. Yaşlılarda larda inkontinans artışı İdrar tetkiki-mikroskopisi Pyüri (>10 lökosit) l İdrar kültk ltürü CFU/ml. %20 hasta: KültK ltür r (-)(

19 Birinci basamak sağlık k kuruluşlar larında tanısal test olanağı SİVAS-MERKEZ SAĞLIK OCAKLARI %39: Hiçbir olanak yok. %23: İdrar mikroskopi olanağı var. %15: İdrar çubuğu u olanağı var. %13: Mikroskopi + İdrar çubuğu %100: Kültür r olanağı yok!!! Kaya, Türk Mikrobiyol Cem Der, 2004

20 TEDAVİ

21 Tedavi tasarımı Akut sorun tedavisi Kolaylaştırıcı etken tedavisi Önleme

22 Akut sorun tedavisi Tedavisiz %28-52 hasta: 1 haftada asemptomatik Antimikrobiyal bu süreci s kısaltk saltıyor. >%50 ilk 24 saatte asemptomatik >%90 48 saatte asemptomatik Antibiyotik seçimi Klimberg, Curr Opin Med Res, 2005

23 Antibiyotik seçimi Ampisilin, Amoksisilin,, SAM, CAM: 3-77 güng Sefalosporinler: 3-77 güng Kinolonlar: 3 güng Nitrofurantoin: 7 güng TEK DOZ ÖNERİLMEZ!!! TMP/SMX: 7 güng Nicolle, Int J Antimicrob Chemother, 2007 Car, BMJ, 2003

24 Birinci basamak sağlık k kuruluşlar larında İYE tedavisi AKUT SİSTS STİT %68: Antibiyotik + Üriner antiseptik %21: Yalnızca antibiyotik %10: Antibiyotik + Üriner antiseptik + Vitamin %66: TMP/SMX veya KİNOLON: 7 gün %21: TMP/SMX veya KİNOLON: 3 gün %6: Sefalosporin: 7 gün %5: TMP/SMX veya KİNOLON: 14 gün %2: Penisilin: 7 gün? Kaya, Türk Mikrobiyol Cem Der, 2004

25 Tekrarlayan İYE Yılda 3 kez veya daha fazla olay. Uzaktan erişim im Telefon, örnek almadan Kendi kendine tedavi TMP/SMX, Kinolon: : 3 güng Yakınmalar düzelmez d ise kontrol. Nicolle Urol Clin North Am, 2008

26 Kontrol: Yapılmas lması gereken Fizik inceleme Cinsel ilişki ki ile ilintili imi? Uygun kültk ltür Kültüre göre g uygun antimikrobiyal Sistemik etkilenme varsa hastaneye yatış Anatomik bozukluk var mı? m Tekrar için i in risk etkenleri?

27 Relaps infeksiyon 4-66 hafta tam doz ile tedavi edilmelidir.

28 Reinfeksiyon? Anatomik sorun? Postkoital koruma Uzun süreli s koruma

29 Atipik mikroorganizmalar unutulmamalı! Chlamydia trachomatis, Mycoplasma, Ureaplasma Cinsel ilişki ki aracılı İlk 3 ayda tekrar riski %15 Reinfeksiyonlar %60 asemptomatik İnfertilite nedeni Peterman, Ann Intern Med, 2006

30 Steril pyüri ve etkenler (n: 461, İZMİR) %32 hastada Mycoplasma hominis ve/veya Ureaplasma urealyticum Afacan, ANKEM Derg, 2007

31 Koruma Yılda: >3 infeksiyon Nicolle, Urol Clin North Am, 2008

32 Olgu 53 y. E. Son 3 ayda 3 kez dizüri, kasık ağrısı ile başvuruyor. İdrarda hematüri+piyüri mevcut. 3. başvuruda: Direk üriner sistem grafisi çekiliyor.

33 Olgu 45 y, Bayan 10 yıldır rekürren İYE (+) Tanı: Periüretral divertikül + Taş Beatrice, CMAJ, 2008

34 Olgu 24 y, Bayan İYE: Klebsiella spp. Kinolon tedavisi 21 gün g n sonra reinfeksiyon: ESBL (+) E. coli infeksiyonu Ampirik tedavi ile ürosepsis Doi, Emerg Infect Dis, 2007

35 SORUN Tanısal olanaklar yetersiz. Ulusal güncellenmig ncellenmiş kılavuz yok. Direnç paterni ve değişikli ikliği? i? Yaklaşı şım Maliyet? Genel hijyen farkındal ndalığı düşük?

36 ABD de kılavuzlara k uyum %30 Grover, Mayo Clin Proc, 2007

38 Özetle Ciddi bir Öykü ve fizik inceleme Hasta eğitimie Tanısal test kullanımının n kalitelileştirilmesi tirilmesi ve yaygınla nlaştırılması Etkin tedavi Atipik m.o.. olasılığı ığı Kolaylaştırıcı etkenin bulunması ve çözülmesi Yerel direnç paterninin belirlenmesi ve izlenmesi ERKEN! KONSULTASYON: Üroloji İnfeksiyon Hast.

Benzer belgeler

Piyelonefrit Tedavi süreleri? Dr Gökhan AYGÜN CTF Tıbbi Mikrobiyoloji AD

Piyelonefrit Tedavi süreleri? Dr Gökhan AYGÜN CTF Tıbbi Mikrobiyoloji AD Neden? Daha az yan etki Ekonomik veriler DİRENÇ! Kollateral hasar! Kinolon Karbapenem Uzun süreli antibiyotik baskısı Üriner Sistem