TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU DERNEĞİ BÜLTENİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU DERNEĞİ BÜLTENİ"

Transkript

1 TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU DERNEĞİ BÜLTENİ BULLETIN OF MEDICAL ETHICS AND LAW SOCIETY Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği Yayın Organıdır. Yılda iki kez yayınlanır. Yıl: 1 Sayı: 2 Temmuz 2006

2 TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU DERNEĞİ BÜLTENİ BULLETIN OF MEDICAL ETHICS AND LAW SOCIETY Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği a. Sahibi Prof. Dr. Ayşegül Demirhan Erdemir Editörler Doç. Dr. Arın Namal Doç. Dr. jur. Hakan Hakeri Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Doç. Dr. İbrahim Başağaoğlu Yayın Kurulu Prof. Dr. Ayşegül Demirhan Erdemir Prof. Dr. Esin Kahya Prof. Dr. Öztan Öncel Prof. Dr. Nil Sarı Doç. Dr. İbrahim Başağaoğlu Doç. Dr. Hanzade Doğan Doç. Dr. Hakan Hakeri Doç. Dr. Nüket Örnek Büken Dr. Elif Atıcı Dr. Hakan Ertin Dr. Gülsüm Önal Gürsoy Dr. Zafer Zeytin Editörlerin Yazışma Adresi Doç. Dr. Arın Namal İstanbul Universitesi İstanbul Tıp Fakültesi Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalı, Horhor cad Fatih-İstanbul Doç. Dr. jur. Hakan Hakeri Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usulü Hukuku Anabilim Dalı Alaettine keykubat kampüsü Konya Düzenleme Nobel Tıp Kitabevleri - Çapa-İstanbul Tel: (0212) Baskı/Cilt Nobel Matbaacılık Basım Tarihi: Eylül 2006 Dernek üyelerine ücretsiz dağıtılır. Dernek Aidatları Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği üyelik aidatı 25 YTL dır. TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU DERNEĞİ Hesap Numarası Türkiye İş Bankası Kadıköy Şubesi Hesap No: 1187/

3 Merhaba! İkinci sayıda siz değerli okurlarımıza tekrar seslenebilmekten büyük bir mutluluk duyuyoruz. BÜLTEN in sizlerle tekrar buluşmasında NOBEL TIP KİTABEVLERİ nin verdiği desteğe teşekkür borçluyuz. Ülke olarak teknoloji üretimindeki yerimizden memnun olmasak da, her alanda olduğu gibi tıp alanında da ithal teknolojilerle içiçeyiz. Hızla geliştirilen bilimsel bilgi, her alanda çevremizi teknoloji harikası diye nitelenen araçlarla donatıyor. Bu araç ve gereçlerin listesi, sonsuz uzunlukta. İki soru, zihinlerimizi durmadan kurcalıyor: Neler yapmamız mümkün?.. Bu sorunun yanıtı açık: Dünyayı değiştirmek için elimizde büyük teknik olanaklar var. Gen teknolojisi, veri ağları, yapay zeka, nörobiyoloji, güncel olanlardan sadece bazıları. Teknoloji ile iç içe geçmemiş bir tıbbı tasarlayamaz olduk. Bütün bunların anlamı ne? Bize yük mü getiriyorlar, yoksa büyük kolaylıklar mı? Bütün ilerlemelerin, istenmeyen yönleri olduğu da düşünülürse, sorgulama zorunluluğu artıyor: Sağlanan ilerlemelerin etki alanlarını tam olarak anlama ve onları kontrol edebilme olanağına sahip miyiz? Ne yapmamız doğru olur?.. Yapmak istediğimiz ile yapmamız gereken arasındaki balans noktasını nasıl bulacağız? Tavsiyeler, uyarılar, sakın ha! şeklinde sallanan işaret parmakları...toplumun çeşitli kesimlerinin söylemek istediği şeyler var. Gerçekten neler yapabileceğimizi, ama bunlar içerisinde hangilerini yapmamızın insan onurunu korumak adına doğru olacağını biliyor muyuz? Durmadan yeni teknolojiler doğuran endüstri toplumunda hareket alanımızın, ekonomik ve kültürel faktörlerden bir hayli etkilendiğinin farkında mıyız? Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği, son derece güncel bu konuyu tıp disiplini boyutunda irdelemek üzere önemli bir platform oluşturmuş bulunuyor. Yurt dışı ve yurt içinden değerli uzmanlar, Ekim 2006 tarihlerinde İstanbul Üniversitesi Rektörlük Binası Doktora Salonu nda gerçekleştirilecek Yüksek Teknoloji Tıbbı ve Etik Sorunlar başlıklı simpozyumda, çok önemli sorun alanlarına dikkat çekilecek. Komşu sütunda değerli Editör Arkadaşım Doç. Dr. jur. Hakeri nin, 3359 sayılı kanuna eklenen 8., 9.,10. ve 11. maddelerle getirilmeye çalışılan Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası konusundaki görüşlerini okuyacaksınız. Sağlık hizmeti alırken zarar gören insanların zararlarının çok hızlı biçimde, yıllar süren davalara gerek kalmaksızın karşılanması için bir düzenlemeye gidilmesinin kaçınılmaz bir gereklilik olduğunu kabul etmek durumundayız. Ancak Doç. Dr. Hakeri nin kendi çekincelerini ifade ettiği satırlara ben de, tasarının varolan yapısıyla, yani başka yasal önlemler, düzenlemeler gerçekleştirilmeksizin uygulamaya konulması durumunda, mesleki uygulama hatalarını azaltıcı, sağlık hizmetinin niteliğini artırıcı etkisi olmayacağı, daha çok sağlık hizmeti ile ilgili açılan davaların sayısının artmasına yarayacağı, primlerin yüksekliğinin, aldıkları uzun eğitim, sarfettikleri çok nitelikli emek açısından durumlarını değerlendirdiklerinde yaşam standartlarından hoşnut olmayan hekimlerimizin, ki sayıları hiç az değildir, gelirlerini olumsuz yönde etkileyeceği, hekimlerin riskli uygulamaları üstlenmekten kaçınacağı, olası riski azaltmak amacıyla gereksiz tanı ve tedavi uygulamalarına yönelinebileceği (overuse), böylelikle sağlık hizmetinin pahalılaşacağı hususlarını eklemek istiyorum.gelecek sayımızda, bu konuda görüşlerini açıklamak isteyenlere yer vermeyi arzu ediyoruz. Saygılarımla. Doç. Dr. Arın Namal Değerli Okurlar Türkiye de uzun süredir tartışılan ve dar manada TIP HUKUKU nun değil de, daha geniş manada sağlık hukuku nun konusunu oluşturan, hekimlerin zorunlu mali sorumluluk sigortasının yasalaşacağı anlaşılıyor. Öncelikle belirtmek gerekir ki, bunun çok önemli bir adım olduğundan kuşku duyulmamalıdır. Gerçekten de, bir çok meslek için, istenmeden de olsa başkalarına verilen zararların tazmini için böyle bir sigorta bulunmaktadır ve Türkiye bu bakımdan çok geç kalmıştır. Bu sigortanın en önemli faydası, hekimlere olacaktır. Böylece hekimler çok yüksek miktarları bulabilen tazminatları ödemekle karşıkarşıya kalmayacaklardır. İkinci bir faydası ise hastalar açısından olacaktır. Devlet memuru olan ve sınırlı bir maaşa sahip olan ve başka bir geliri olmayan bir hekimin, tazminat ödemeye mahkum edilmesi durumunda, hekimin başkaca bir mal varlığı bulunmuyorsa, hasta hekimin maaşından her ay kesilen ¼ lük bir miktarla yetinmek durumunda kalmaktadır. Halbuki sigorta ile birlikte tazminatı doğrudan elde etme ve böylelikle uğradığı zararlarla ilgili olarak tatmin olma olanaklarına kavuşacaklardır. Sigortanın bu olumlu yanları yanında, bazı olumsuz yanları olacağına da işaret etmek gerekir. Öncelikle hekimlerin hak ve sorumluluklarına, başka bir ifadeyle tıp hukukuna olan ilgileri azalabilecektir. Nasılsa sigorta primi ödemektedirler ve tazminatı da ödeyecek bir kurum vardır. Elbette, sigorta kurumunun tazminat ödemesi, hekimin priminin artmasına neden olacaktır. Ancak görebildiğimiz kadarıyla tasarıda, primin bir kısmının kurum tarafından, bir kısmının döner sermaye gelirinden ödenecek olması, hekimi bu konuda bir lakaytlığa sevkedebilecektir. Son olarak kadın-doğum ve cerrahi branşlarının en çok tıbbi hata yapan branşlar olduğu gözönünde bulundurulduğunda, bu uzmanlık alanlarında çalışan hekimlerin daha fazla prim ödemekle karşı karşıya kalacağı açıktır. Ancak bütün bunlara rağmen, bu çok olumlu adımı kutlamak gerekmektedir. Ülkemiz için hayırlı olsun. Kalın sağlıcakla. Doç. Dr. jur. Hakan Hakeri - 3 -

4 TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU DERNEĞİNİN ETKİNLİKLERİ HAKKINDA Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği nin değerli üyeleri, tıp ve hukuk dünyasının değerli mensupları, Dernek bülteninin bu ikinci sayısı yine birbirinden değerli yazı ve haberlerle sizlere sunuluyor. Küçük bir dergi niteliği de taşımakta olan bültenimiz, hem siz değerli üyelerimizin katkıları, hem de başarılı editörlerimiz Doç.Dr.Namal ve Doç.Dr.Hakeri nin hazırlıkları ile bilim dünyamızda oldukça dikkat çekti, pek çok olumlu görüş bildirimi bize ulaştı. Derneğimiz kurulduğu 2005 yılından bugüne kadar, uluslar arası katılımlı bir sempozyum ve 6 seminer düzenledi. İlk simpozyumumuzun kitabı ve derneğin bülteninin ilk sayısı, yayın etkinliklerimizi oluşturdu yılı içerisinde, Tıp Etiği ve Hukuku Araştırmaları adını taşıyacak hakemli bir derginin yayınlanmasına yönelik hazırlıklarımız sürmektedir Ekim 2006 da, İstanbul da, Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği ve İstanbul Tıp Fakültesi Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalı işbirliğinde gerçekleştirilecek olan 2. Uluslararası Katılımlı Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Sempozyumu nda, günümüz modern tıbbının etik ve hukuki sorunları ele alınacaktır. Bilindiği gibi, yüksek teknoloji bugün artık tıbbın her alanında uygulanmaktadır. Ancak teknolojik ilerlemeler yaşamı tartışmalı biçimde uzatmakta, kimi zaman hastaya önemli riskler yüklemekte, tıp gittikçe daha pahalılaşmakta, bu ve benzeri nedenlerle tartışılması gereken yeni ve oldukça farklı etik ve hukuki sorunlar ortaya çıkmaktadır. Sempozyumda İsviçre, İngiltere ve Japonya dan ve ülkemizin çeşitli kentlerinden davet edilen 51 araştırmacı bir araya gelerek görüşlerini ortaya koyacak, dinamik bir tartışma platformu yaratacaklardır. Çok önemli kurumların temsilcileri, Sempozyumun açılışında konuşma yapmak üzere davet edilmişlerdir. Sempozyumun program kitapçığı basılmış olup, sempozyum üyelerine yoluyla gönderilmiştir. Sempozyum afişleri de çeşitli birimlere dağıtılmıştır. Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği, bu sempozyumdan sonra, 2007 de, Antalya da, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi ile birlikte düzenleyeceği ilk uluslararası kongresinin hazırlıklarına da başlamış bulunmaktadır. Organ ve Doku Aktarımında Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Sorunları nı konu alacak 1. Uluslararası Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Kongresi nin, Ekim 2007 de, Antalya da yapılması planlanmaktadır. Derneğin tüzüğündeki maddeler arasında bulunan çalışma gruplarının da yakın bir zamanda hayata geçirilmesini, diğer önemli tıp etiği ve hukuku sorunlarının bu gruplarda projeler halinde ele alınmasını umut ediyoruz. Derneğimizin kuruluşundan çok kısa bir süre geçtiği halde hızlı atılımlar yapması tüm üyelerimizin katkıları ile olmuştur. Bu konuda tüm üyelerimize teşekkürü bir borç biliriz. Derneğimize çok değerli isimlerin üye olmaları bize büyük bir güç aşılamaktadır. Beğeni toplayan dernek amblemimizdeki yılan ve terazi konularında bizlere verdikleri bilgilerden dolayı da Yönetim Kurulu üyemiz ve kurucularımızdan Prof. Dr. İbrahim Başağaoğlu ya burada teşekkürlerimizi ifade etmek isterim. 2. Uluslararası Katılımlı Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Sempozyumu na katılımınızı bekliyoruz. Saygılarımızla. Prof. Dr. Ayşegül DEMİRHAN ERDEMİR Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği Başkanı TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU DERNEĞİ

5 ACI KAYBIMIZ DEĞERLİ ÜYEMİZ AVUKAT Dr. MEHMET ŞÜKRÜ ALPASLAN I YİTİRDİK Av. Dr. Mehmet Şükrü Alpaslan, 1949 yılında Diyarbakır da doğmuş, 1971 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi nden mezun olmuş, 1973 yılında aynı fakültenin Ceza ve Ceza Usul Hukuku Kürsüsü ne asistan olarak girmiştir yılında Kriminoloji ve Hukuk Açısından Tedhişçilik konulu tezi ile Hukuk Doktoru ünvanını almış ve 1984 yılında öğretim üyeliğinden ayrılarak serbest avukatlık yapmaya başlamıştır yılından 2005 yılına kadar Türkiye Cumhuriyeti ni Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi nde savunmuş, 2004 yılında İstanbul Barosu Yönetim Kurulu Üyeliğine seçilmiştir. Bu arada Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi nde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması konulu dersi vererek öğretim üyeliği görevini sürdürmekteydi. 23 Mayıs 2006 tarihinde kaybettiğimiz Av. Dr. Mehmet Şükrü Alpaslan ın yayınlanmış çok sayıda makalesi ve ceza alanında yazılmış kitapları bulunmaktadır. Tam bir yıl önce derneğimizin düzenlediği Uluslararası Katılımlı I. Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Simpozyumu nda aramızdaydı. Akıcı İngilizcesi ile İstanbul Barosu nu temsilen yaptığı, derneğin işlevi ve hedeflerine ışık tutan açılış konuşması ile yabancı ve yerli katılımcıların hayranlığını bir kez daha kazanmıştı. Üyemiz olmasından ayrı bir gurur duyduğumuz Dr. Alpaslan ı yitirmenin derin acısı içindeyiz. Ailesinin, hukuk camiasının acısını içtenlikle paylaşıyor, kendisine Tanrıdan rahmet diliyoruz. Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği Yönetim Kurulu ACI KAYBIMIZ PROF. DR. ALİ HAYDAR BAYAT I YİTİRDİK 1941 yılında İzmir de doğdu. Ortaöğrenimini İzmir (1962), Yüksek öğrenimini, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi nde ( ) yaptı yılında Ege Üniversitesi İç Hastalıkları Kürsüsü nde ihtisasa başladı de İç Hastalıkları uzmanı olduktan sonra aynı klinikte baş asistan olarak çalışırken, 1976 yılında Tıp Tarihi ve Deontoloji Kürsüsü ne geçti ve bu alandaki ihtisasını 1978 de tamamlayarak Tıp Tarihi ve Deontoloji uzmanı, 1979 da Doçent, 1988 de Profesör oldu.evli olup biri erkek [1973], diğeri kız [1980] iki çocuk babasıdır. Hal-i hazırda Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalı başkanı olarak görevini sürdürmektedir yılları arasında 9 sene Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuarı Müdürlüğü nü Deontoloji Anabilim Dalı Başkanlığına ek olarak yürütmüştür. Dokuz Eylül Üniversitesi nin kuruluş yıllarında İlâhiyat ve Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk El Sanatları bölümünde de görev almıştır. Prof. Dr. Ali Haydar BAYAT öğrencilik yıllarından itibâren tanıdığı Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver in telkinleri tıp tarihi alanı yanında Türk Kültür ve sanat konularına eğilmiş bu konularda çalışmaları olmuştur. Yayınları:Makalele: Yayınlanmış makaleleri 252 adettir. Bunların konularına göre dağılımı; İç hastalıkları: 9, Tıp Tarihi 205, Tıbbî Folklor: 10, Sanat tarihi: 13, Türk kültürü ve edebiyatı: 10. Kitapları: Tıp ve kültür tarihine ait 16 kitabı yayınlanmış ve üçü de baskıdadır. Prof.Dr. Ali Haydar Bayat ı yitirmenin derin acısı içindeyiz. Ailesinin, tıp camiasının acısını içtenlikle paylaşıyor, kendisine Tanrıdan rahmet diliyoruz. Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği Yönetim Kurulu - 5 -

6 YENİ BİR OLUŞUM İSTANBUL BAROSU SAĞLIK HUKUKU KOMİSYONU Başlarken; Tıp Hukuku ve Tıp Etiği Derneği ni kısa zamanda gerçekleştirdiği başarılı çalışmalar nedeniyle kutluyor ve tüm tıp hukuku dostlarını sevgi ve saygı ile selamlıyorum.tıp Hukuku alanında atılan her adımın son derece değerli olduğunun bilinciyle bu örnek oluşumunuzun uzun soluklu olmasını diliyorum... Bizler; ortak paydası insana hizmet olan iki farklı bilim dalını buluşturan tıp hukuku yada sağlık hukuku alanında çalışmak isteyen hukukçular olarak derneğinizle örtüşen amaçlarla İstanbul Barosu çatısı altında bir komisyon oluşturduk. İstanbul Barosu Sağlık Hukuku Komisyonu olarak adlandırdığımız komisyonumuz, ülkemizde yaşanan hasta hakkı ihlallerinin önlenmesi ve hasta hakları ve hasta güvenliğinin sağlanması amaçlarıyla kuruldu. Halen çalışmalarımıza sağlık hukuku alanında mevzuat araştırması, hasta hakları ve malpractice yasalarının çıkartılması, hasta hakları konusunda toplumun bilinçlendirilmesi ve mağdurlara hukuksal destek sağlanması başlıkları altında devam etmekteyiz. Klasik tarife göre bedensel, ruhsal ve sosyal iyilik hali tanımlanan sağlık kavramı günümüzde artık biz hukukçuların da ilgi alanına girmektedir. Zira sosyal devlet ilkesi gereği tüm vatandaşlarımız için sağlıklı yaşama hakkı vazgeçilmez bir haktır. Bu nedenle sağlık sisteminde bireyin korunması günümüzde çağdaş hukuk sistemlerinde ayrıca önem arzetmektedir. Ülkemizde ise,sağlık sistemizde yaşanan sorunlar nedeniyle hasta hakları ne yazık ki sıkça ihlal edilmektedir. Bu sorunun çözümü için yeni yasa ve düzenlemelere, sivil toplum örgütlerinin katılımcı çalışmalarına ve yeni oluşumlara ihtiyaç vardır. Avrupa Birliği uyum süreci nedeniyle ülkemizde revize edilen yada değişen yasalarda bu bağlamda sağlık hukuku ile ilgili yeni ve spesifik düzenlemelerle karşılaşmaktayız. Yeni TCK ya baktığımızda insan üzerinde deney, organ veya doku ticareti, genital muayene, kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma, radyasyon yayma, sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi halleri müeyyidelendirilmiş, hekim ve sağlık çalışanlarının sorumluluğu ağırlaştırılmıştır. Bu gelişmeler hasta hakları açısından sevindirici olsa da hekimler açısından aleyhe algılanmakta hatta diğer bir deyişle getirilen yeni düzenlemelerin hekimleri defansif tıbba yönelteceği söylenmektedir.ülkemiz için henüz yeni olan bu değişikliklerin uygulama aşamasında çeşitli sorunlar doğuracağı ve bu sorunların çözümü için de hukukçu ile hekimin ortak çalışmasına, tıp hukuku ve tıp etiğinin kılavuzluğuna ciddi ihtiyaç duyulacağı son derece nettir.bu düşünceyle komisyonumuz çeşitli etkinlikler düzenleyerek; öncelikle meslektaşlarımızı sağlık hukuku alanında geniş bilgi birikimiyle donatmak ve daha sonra bu bilgiyi toplum yararına sunmak için çalışmalar yapmaktadır.gerçekleştirmiş olduğumuz Meslek İçi Eğitim Seminerleri, İlaç ve İlaca Erişim ve Aydınlatılmış Onam, Tıbbi Müdahalelerde Rıza konulu Paneller, Ulusal Sağlık Hukuku Sempozyumları, Medya programları işbu amaca yönelik etkinliklerdir. Son söz olarak, Eylül tarihlerinde Yeditepe Üniversitesi nde gerçekleştireceğimiz 2. Ulusal sağlık Hukuku Sempozyumu na tüm Tıp Hukuku ve Tıp Etiği derneği üyelerini davet etmekteyiz, katılımlarınız bizleri onurlandıracaktır. Sevgi ve saygılarımızla... İstanbul Barosu Sağlık Hukuku Komisyonu Başkanı Av. Sunay AKYILDIZ TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU DERNEĞİ

7 AYDINLATMA (BİLGİLENDİRME) Doç. Dr. jur. Hakan HAKERİ 1 Vücut bütünlüğü ve kişinin kendi geleceğini belirleme hakkı, kişiye tanınan en yüksek değerdeki haklardandır. Bu haklar hekimin tıbbi müdahalesinin hukuksal niteliğini doğrudan belirleyen haklardır. Herkes hekim yardımından faydalanmak veya hastalığının akışını kadere bırakmak hususunda seçim hakkına sahiptir. Bu seçim hakkını gereğince kullanabilmek için, kişinin vermiş olduğu kararın sonuçlarını iyice bilmesi gerekir. Hastanın kendi geleceğini belirleme hakkı aynı zamanda hekimin aydınlatma yükümlülüğünün hukuksal temelini ve ölçütünü oluşturmaktadır. Bilgilendirme (aydınlatma), hekimin ana ödevlerinden birisidir. Tedavi sözleşmesine göre, hekim hastaya tavsiyelerde bulunmak ve yardım etmek için, hastayı kendi sorumluluğunun bilincinde bir partner olarak ve onun kişisel haklarına saygı göstererek kabul etmek durumundadır. Hekim tavsiye ve yönlendirme için partnerini aydınlatmak zorundadır. Hekimin tıbbi müdahale şeklinde kendini gösteren yardımı için uzlaşma şarttır ve uzlaşma için de aydınlatma şarttır. Hekimin seçim olanaklarının ve seçeneklerinin çoğalması tıbbın bireyselleştirilmesini sonuçlamakta ve bunun için de daha kuvvetli bir iletişim gerekli görülmektedir. Aydınlatma Çeşitleri a. Tedavi Aydınlatması Tedavi aydınlatması hekimin sağlık hizmetinin esaslı bir bölümünü oluşturmaktadır. Tedavi nedenleri gerekli kıldığı takdirde, hekim hastasını zamanında ve tam olarak aydınlatmak zorundadır. Hekimin vereceği bilgiler tıbben gerekli olanı mümkün kılmalı, hazırlamalı veya desteklemelidir. Esasen, hekim, hastasını onu zararlardan korumak için aydınlatmakla yükümlüdür. Burada hekimin sözleşmeden, haksız fiilden ve ceza hukukundan kaynaklanan bakım görevinin gerekli kıldığı aydınlatma söz konusudur. Bu yükümlülük sadece tedavi nedenlerinden değil, hastanın diğer korunmaya layık yararlarını korumak için de gerekli görülebilir. Bu itibarla tedavi aydınlatması kavramının dar bir anlam içerdiğini, daha geniş bir kavram olarak güvenlik aydınlatması kavramına da öğretide yer verildiğini ifade etmek gerekir. Uygulamada mahkemeler, ayrıntılı bir aydınlatmaya önem vermektedirler. Hekimin, hastanın sağlığını daha fazla tehdit etmemek, yükleyici uyarılarla zarar vermemek yönündeki endişeleri burada arka plana atmaları gerekmekte ve hastayı yeterince aydınlatmaları gerekmektedir. b. Otonomi Aydınlatması Burada ele alınması gereken sorun, hekim müdahalesinin hukuka uygun kabul edilebilmesi için ne ölçüde aydınlatılmış onama dayanması gerektiği ve endikasyona dayanılarak ve kurallara uygun yapılan bir tıbbi müdahalenin hastanın otonomi hakkını (kendi geleceğini belirleme hakkını) ihlal etmesi durumunda hangi yaptırımların uygulanacağıdır. Alman Federal Yüksek Mahkemesi daha 1962 yılında vermiş olduğu bir kararla, hastanın onamının, hastanın genel olarak neye onam verdiğini bilmesini ön şart olarak gerektirdiğini açıklamıştır. Yüksek Mahkeme ye göre, hekim tarafından uygulanan tedavinin sağlığa zarar verecek yan etkileri bulunması durumunda, hastanın onamının geçerli olabilmesi için kural olarak durumun ona aktarılması gerekmektedir. Sağlığa zarar verme tehlikesinin sadece ihtimal dahilinde olması halinde dahi aydınlatma yükümlülüğü vardır. Ancak hekim, tehlikenin büyüklüğü, rizikonun ağırlığı ve tıbbi müdahalenin yapılmaması durumunda hastanın karşılaşabileceği sonuçları değerlendirmek durumundadır. Örneğin, çok nadir gerçekleşen ve mantıklı, makul bir insanın aynı durumda vereceği onamı etkilemek durumunda olmayan tehlikeleri, hekimin anlatması zorunluluğu yoktur. Keza meydana gelecek zararların, müdahalenin yapılmaması halinde meydana gelecek zararlardan daha az olması halinde, yine aydınlatma yükümlülüğü bulunmamaktadır. Ancak hastanın açıkça aksi görüşte olduğunu belirtmesi halinde, hekim müdahalenin yapılmasının veya yapılmamasının muhtemel sonuçları konusunda hastayı aydınlatmak zorundadır. Tereddütlü hallerde hekim kendi kararını hastanın kararı yerine geçirecek şekilde hareket etmekten özenle kaçınmalıdır. Bu karardan çıkan sonuç şudur: Hekim somut olayın şartlarını değerlendirmek durumundadır. Tedavinin tehlikeleri ile hastalığın rizikolarını tartacaktır. Endikasyon ne kadar acil ise, müdahale ne kadar gerekli ise, aydınlatma yükümlülüğü de o kadar hafif ağırlıkta olacaktır. c. Teşhis Aydınlatması Teşhis aydınlatması, hastanın tıbbi bulgu konusunda

8 bilgilendirilmesidir. Hasta, hasta olduğunu ve hastalığının hangi hastalık olduğunu öğrenmelidir. Ancak hastanın yararı söz konusu olduğunda teşhis aydınlatmasından sarfı nazar edilebilir. Bunun için hastanın doğru olarak aydınlatılması halinde, psikolojik olarak büyük bir baskı altına girecek olması, rizikonun yükselmesi ve üçüncü kişilerin bu suretle tehlikeye düşmesi durumunun söz konusu olması gerekir. Bu durum özellikle ölümcül ve artık tedavisi mümkün olmayan hastalıklar ve kanser hastaları bakımından geçerlidir. Hastanın özellikle aydınlatılmadığı hususu, hastanın dosyasına kaydedilmelidir. Hasta dosyasının bu kısmı bakımından hastanın dosya inceleme hakkı bulunmadığı doktrinde kabul edilmektedir. d. Gelişim ve Alternatif Aydınlatması Gelişim aydınlatması, müdahalenin türü, kapsamı ve yürütülmesine ilişkin aydınlatmadır. Hasta yapılması düşünülen tedaviyi bilmelidir. Hekim, hastasını, müdahaleye onay vermemesi durumunda, kendisine ne olacağını ve hastalığının muhtemelen nasıl gelişeceği konusunda bilgilendirmelidir. Elbette hekim, bütün müdahale sürecini ayrıntılarıyla aktarmak zorunda değildir. Önceden hazırlanmış formlarda birden fazla müdahaleden bahsediliyorsa, hekim hastasını bunlardan hangisini yapacağı konusunda açıkça bilgilendirmelidir. Gelişim aydınlatmasına, müdahalenin kesin sonuçları konusundaki bilgilendirme de dahildir. Dolayısıyla örneğin ameliyat sonrasında neşter izinin kalacağı, rahmin alınmasının kişinin çocuk doğurmasını olanaksız kılacağı, dişin çekilmesi durumundaki ısırmadaki zorluklar açıklanmalıdır. Ameliyatın başarısız olma ihtimalinin bulunması durumunda, hekim, hastasını detaylı olarak aydınlatmak durumundadır. Ameliyatın yapılmasını gerektiren nedenler ile, buna karşı olan nedenler açıkça ortaya konulmalı ve böylece hastanın ameliyat konusunda ayrıntılı bilgi sahibi olarak, herhangi bir illüzyona kapılmadan, bütün sonuçlarının bilincinde olarak ameliyata onay vermesi gerekir. e. Riziko Aydınlatması Riziko aydınlatması, gerekli özenin gösterilmesine veya müdahalenin hatasız yapılmasına rağmen hekim müdahalesi sonucunda meydana gelebilecek muhtemel daimi veya geçici yan neticeler konusundaki bilgilerin aktarılmasıdır. Rizikoların tıbben tam olarak ve bütün muhtemel şekilleriyle aktarılması gerekmemektedir. Somut rizikoların ağırlığına ve yönüne ilişkin genel bir resim oluşturmak yeterlidir. Hekim az rastlanan rizikolara da işaret etmek zorundadır. Az rastlanan türden olsa dahi, rizikonun ağır olması durumunda, bu konuda da hasta aydınlatılmalıdır. Hayati tehlikede bulunan ve acilen ameliyat edilmesi gereken; ameliyat edilmediği takdirde yaşamını kaybetme tehlikesi bulunan hastaya, ameliyat sonucunda sinir sisteminde zarar meydana gelebileceğini söyleme zorunluluğunun bulunmadığına karar verilmiştir. Mahkeme gerekçe olarak mantıklı, makul her insanın bu durumda, bu tip bir zarar tehlikesine rağmen ameliyat izni vereceğini, zira aksi takdirde hayati tehlikenin bulunduğunu göstermiştir. Kaynaklar 1. Deutsch, Erwin/Spickhoff, Andreas, Medizinrecht, 5.B., Berlin Heidelberg New York Laufs, Adolf/Uhlenbruck, Wilhelm, Handbuch des Artzrechts, 3.B., Münih Schmid, Hugo, Die Grenzen der Therapiefreiheit, NJW s Siebert, Arvid, Strafrechtliche Grenzen ärztlicher Therapiefreiheit, MedR s EYLÜL DÜNYA TIP ETİĞİ GÜNÜ World Medical Association Resolution on the designation of an annual medical ethics day DÜNYA HEKİMLER BİRLİĞİ (WORLD MEDICAL ASSOCIATION), Helsinki de 2003 yılı Eylül ayında toplanan Genel Kurulunda, 18 Eylül 1947 tarihindeki ilk Genel Kurulundan bu yana tıp etiğinin Birliğin temel etkinlik alanı olduğunu dikkate alarak ve ulusal hekim birliklerini bu konuda güçlendirmek üzere 18 Eylül ün TIP ETİĞİ GÜNÜ olmasını kararlaştırdı. Kaynak: Weltärztebund (The World Medical Association, Inc.) Handbuch der Deklerationen, Erklärungen und Entschliessungen. Deutsche Fassung. Deutsche Ärzte Verlag, Köln 2004, S

9 TORONTO (Kanada) DAN TIP YOLUNDA İZLENİMLER 1 Doç. Dr. Hanzade DOĞAN 2 Ocak 2006 da Toronto yu görme fırsatım oldu. Tıp mensubu olmadan önce de, Kanada yı hep görmek istemiştim, fakat tıp mensubu olduktan sonra bu isteğimde belirgin bir artış olmuştu ama kısmet meslek hayatımın 19.yılında imiş. Benim için neden önemli idi? Sağlık ve eğitim hizmetlerinin tüm toplum için bedava olabilmesi, yabancılık fikrinin en aza indirilerek herhangi bir ırk veya milletden bir kişinin bu toplumda üst düzey pozisyonlara yükselebiliyor olması eskiden beri bana hep huzur vermişti. Açıkçası inanılması zor olduğu için de kendi gözlerimle bir kez görmek istemiştim. Sağlıkçı olduğum için her şeyi bu gözle incelemeye başladım diyebilirim. Sağlık hizmetlerinde gerçekten herşey hiçbir ayırım olmaksızın tüm toplum için bedava idi. Üstelik, dünya konjuntüründe hizmetin en üst düzeyini, teknolojinin en ileri hizmet standartlarını yakalamış bir toplumda..doğru politikalar ile bunun mümkün olduğunu gözlemledim. Öyleyse, tıptaki kafa yapısı nasıldı? Araştırmalar, hasta hizmetleri, sosyal tıp, koruyucu hekimlik hizmetleri nasıl bir paradigma içinde yer almaktaydı? Üniversite kütüphanelerinde, kitapçılarda, üniversite hastaneleri ve diğer rutin hizmet hastanelerinde durum ne idi? Bu aşamada vurgulamam gereken diğer bir önemli nokta, benim tıbba olan bakış açım.öncelikle araştırmacılıkla başlayan ve sonra etik uzmanlığıyla devam eden, gelişen ve olgunlaşan bir bakış açısı Öncelikle kitapçılar ve kütüphanelerden söz etmek istiyorum. Raflar dolusu klinik etik ve tıp etiği ve tıp tarihi, kitaplarıyla dolu. Her bir klinik alan için uzmanlaşmış etik kitabını raflarda görmek mümkün yılının Mayıs ayında Toronto Dünya 3. Klinik Etik Konsültasyon kongresine ev sahipliği edecek Bu arada Etiğin anlamının uyulması gereken ve sadece gönül işi olan bir dizi ahlak kuralı olmadığını da bir kez daha yeri gelmişken vurgulamak istiyorum. Etik akıl ve iradenin bir arada kullanıldığı bir muhakeme usulü aslında. Bu tanım tıptaki rolünü daha iyi vurgulayabilir diye düşünüyorum. Bizim ortamımız henüz bunlardan çok uzak.tıp Etiğinin bakış açılarıyla uğraşamayacak kadar gelişen teknolojinin yöntemleri ile meşgulüz çünkü. Tıptaki hizmet tamamen ilaç çeşitlemeleri ve yüksek teknolojinin getirdiği araçlarla donatılmış durumda. Kanada, ileri düzeyde endüstrileşmiş ve ilaç sanayinde çok ileri ama, raflar etik kitaplarıyla yine de daha dolu nedense. Rutin hizmet hastanelerinin yanında devasa araştırma hastaneleri peşpeşe dizilmiş durumda hastanelerin bulunduğu bölgede. Hatta öyle uzmanlaşmış araştırma alanları var ki, hastanelerin birtanesi sadece siyatik sinir nakli konusunda dünyada bir numara. Ayrıca, koruyucu hekimlik hizmetleri rutin tedavi hizmetlerinin çok önünde. Bu arada Ontario Bilim Müzesinde, çok uzun süredir dünyada yankı uyandıran ve tartışmalara yol açan Alman anatomist ve bilim adamının anatomi sergisine tesadüf ettim. Sergi bu sıralarda Toronto da bilim müzesinde yer almaktaydı. Hakkında bir yazı da yazmış olduğum ve bütün tartışmaları takip ettiğim, bu sergiyi de görme fırsatım oldu. İnsan vücudunun, anatomide plastinizasyon denen bir yöntemle (ki bu yöntemle vücut hiç şekil değiştirmeden çok uzun süre, adeta bir maket gibi saklanabiliyor ve çeşitli şekillerde muhafaza edilebiliyor.) Kadavralarla mukayese edilecek olursa, eğitim ve korunabilme açısından büyük üstünlüklere sahip. Alman anatomist, Gunter Von Hagen, bu zor ve pahalı yöntemi kullanarak insan vücudunu gerek bütün olarak, gerekse organlar ve dokular düzeyinde hazırlayarak bu sergiyi gerçekleştirmiş. İnanılmaz bir bilim ve sanat eseri olarak yorumlanıyor. Açıkçası gördüğünüz an bu düşünceye katılmamak mümkün değil. Bu kadar mükemmel çalışılmış, adete kusursuz bir şekilde işlenmiş bedenler gerek tıp öğrencilerinin, gerekse toplumun eğitimi ve gözlemi için mükemmel bir araç haline dönüştürülmüşler. Ben 2 saat içinde unutmuş olduğum bazı anatomi bilgilerini ve 3 boyutlu bedenin topografik düzenini bir kez daha bilincimde tazelemiş oldum. Teknoloji ve bilgi mükemmel bir biçimde kullanılmış. Ancak, uzun yıllardır, bu çalışma için pekçok tartışma sürmekte idi. Bu ölü bedenleri acaba, Alman bilim adamı nereden bulmuştu? Bu bedenlerin bu amaçla kullanılması için izin alınmış mıydı? Bu yöntem bu kadar mükemmel olarak kullanılana kadar kaç adet beden ziyan olmuştu? Ben burada, bu tartışmalara çözüm bulmaya veya bunların doğrularını tartışmaya çalışmayacağım. Sadece Toronto da böyle bir sergiyi açabilmek için bilim adamının serginin başına koyduğu etik izin formları dikkatimi çekti. Bütün bedenlerin, nasıl uzun uzun hazırlanmış izin formlarının imzalanması ile elde edildiğini ser- 1 Tıp Yolunda Cerrahpaşa adlı derginin 2006 yılı sayısında yer alan yazının Bültenimizde yayınlanmasına verdikleri izinden ötürü editörler Sn. Ahmet Erözenci ve Sn. Nükhet Tüzüner e teşekkürlerimizi sunarız. 2 İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Deontoloji ve Tıp Tarihi AD

10 ginin başına asmış. Ayrıca etikle ilgili sözler duvarları süslüyor. Demek ki farklı bölgelerde aynı başarılı sergiyi aynı koşullarda açamıyor insan. Değişik bir paradigma, değişik kurallara uymayı gerektiriyor. Dünyanın herhangi bir yerindeki mükemmellikten söz etmek istemiyorum, ancak bazı unsurlar özellikle tıp hizmetleri açısından dikkate alınmalı diye düşünüyorum. İleri bir teknoloji, ileri endüstrileşme, araştırma ve tıp hizmetlerinde ileri derecede uzmanlaşmış hastaneler ama bütün bu kavramların önünde insan ve insanın bütünlüğüne olan saygı Diğer bir deyişle herşey insan için ve bütün harikalar insana iyi bir yaşam kazandırmak için. İnsan tekniklerin elinde bir araç değil, insanın yaşamı amaç ve diğer unsurlar sadece araç Paradigma, bilgi ve teknolojinin nasıl kullanılacağını birinci derecede etkiliyor. Etiğin bize öğrettiği gibi, bilinç, şuur, akıl ve irade her şeyin üstünde. Tıp yolunda bu durumdan etlilenmemek mümkün değil. Elbette her ilerleme ve her yeni keşif, insan sağlığı için bir mucize ve ihtiyaç, ancak bunlar akıl süzgecinden geçirildikten sonra sadece insanın konforu için kullanılabilirse ne ala, aksi takdirde yöntemler kendini ispat edebilsin diye insan sadece araç olursa, tıp yolundaki adımlar anlamını kaybedebilir diye düşünüyorum. Tıp hizmetlerinde, ve özellikle klinik muhakemede etiğin önem ve anlamını biz de eğitim sürecine ve klinik hizmetlere biraz daha verimli bir şekilde dahil edebiliriz diye düşünüyorum. SOSYAL BİLİMLERİN TIBBA GİTTİKÇE ARTAN İLGİSİ Hakan ERTİN, MD, PhD 2005 yılı Ağustos ayında Yeditepe Üniversitesi nde The International Forum for Social Sciences and Health (IFFSH) tarafından Health Challenges of the Third Millenium (3.Milenyumun Sağlık Gündemi) başlıklı konferans düzenlendi. Sağlık ve hastalığın sosyal tarihinden, yaşam stilleri, sağlık ve ölüm, tıp ve sömürgecilik ve bioetiğe kadar uzanan geniş bir çerçevede tartışmalar yapıldı. Konferans sunumlarının metin özetleri Yeditepe Üniversitesi tarafından İngilizce olarak basıldı. Rocafeller Vakfı nın 1980 yılında kurulan 26 ülkenin 63 tıp fakültesinden 760 üyesi olan ve 1991 de daha bağımsız hale gelen INCLEN adlı network ün varlığı alanımıza ilgi duyanlarca bilinmektedir. Sağlık mensuplarına sosyal bilimler eğitimi vermek gibi bir amacı olan bu foruma benzer diğer bir forum da Akile Gürsoy un genel sekreterliğini yaptığı IFFSH tır. Son dönemde dünya gündemindeki en önemli sosyal ve politik tartışmalar; ki bunlar iletişim devrimi, küreselleşme ve çok kültürlülüktür, arasında bioteknoloji de yer almaya başlamıştır. Tıp eğitimiyle hiç ilgisi olmayan bir takım düşünürlerin, sosyolog ve ekonomistlerin şaşırtıcı hastalık yorumları içeren bir çok kitabı dilimizde de yayınlanmıştır. Francis Fukuyama dan Ivan Illic e ve Foucault ya bir çok düşünürün tıpla ilgili çalışmaları bu kitaplar arasındadır. Sosyal bilimlerin tıpla ilgilenmesinin altında yatan başlıca neden olarak; tıbbi buluşlar ve ilaç endüstrisindeki patent tartışmaları, tıbbi uygulamaların ileri teknolojiyi gerektiren yani pahalı uygulamalar haline gelmesi sayılabilir. Diğer bir ifadeyle tıpla ilgili her konu para ile ilişkili olarak ifade edilmeye başlanmıştır. Bu durum özellikle insan genom projesi ile çarpıcı bir biçimde karşımıza çıkmaktadır. Zira, proje ile ilgili bulgulara belirli bir bedel ödenmeden erişmek mümkün değildir. Sosyal bilimlerin tıbba yönelik ilgisinin bir başka nedeni de insanların ortalama yaşam sürelerinin giderek uzaması ve buna bağlı olarak dünya üzerinde kaynakların nasıl paylaşılacağı sorunudur. Genel beklenti, özellikle gelişmiş ülkelerde 2050 yılında ortalama yaşam süresinin 130 yaşa kadar uzayabileceği yönündedir. Bu açıdan, tıbbın akut hastalıklardan ziyade kronik hastalıklarla uğraşan bir bilime dönme ihtimali ortaya çıkmaktadır. Bir başka açıdan, hekim hayatı ve insanı iyi algılamalıdır, hayat ile ilgili endişeleri olmalıdır. Endişesiz ve duyarsız biri iyi bir hekim olamaz. Bu da hekimlerin medikal konular dışında sosyal olaylara ilgisi ile mümkündür. Batı üniversitelerinde tıp ve sosyal bilimlerin bir arada incelendiği tıbbi antropoloji, tıp sosyolojisi ve sosyal tıp gibi bölümlerin varlığı bilinmektedir. Tıbbi antropoloji; sağlık kurumundaki bir olguyu kültür bütünü içinde açıklamaya çalışan bir bilim dalıdır. Bu bilim dalı, toplumda var olan sağlık sorunlarının kültürün diğer kısımları ile aile yapısı, dinsel inanç, ekonomik yapı, yerleşme ve çevre ile ilişkilerinin etki ve etkileşimlerini inceler. Sağlık sosyolojisi ise hastalığın, sağlığın korunmasının sosyal tarafı ile ilgilenir. Sağlık ve hastalıkla ilgili kişisel tecrübeleri ve sağlığı tehdit eden çevresel, politik ve ekonomik faktörleri konu edinir. Artık, hastalığın sosyal yönü daha çok ön plana çıkmakta, sadece fiziksel ve biyolojik faktörler değil aynı zamanda çok boyutlu ve çok kapsamlı bir tıp fikri düşünülmeye başlanmıştır. Tıp eğitimi her ne kadar bilimsel tıp ağırlıklı olsa da disiplinler arası bir yönelişe muhtaçtır

11 TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU DERNEĞİ KURUCU ÜYELERİ Adı-Soyadı İş Adresi E-posta Prof. Dr. Ayşegül Uludağ Üniv. Tıp Fak. Deontoloji AD. Demirhan Erdemir Başkanı Görükle-Bursa Prof. Dr. Kayıhan İçel İstanbul Üniv. Hukuk Fak. Ceza ve Ceza Usul Hukuku AD Başkanı. -İstanbul Prof. Dr. Ahmet Sait Dinççağ İstanbul Üniv.Tıp Fak. Genel Cerrahi AD. Öğretim Üyesi İstanbul Doç. Dr. Emel İrgil Uludağ Üniv.Tıp Fak. Halk Sağlığı AD. Görükle-Bursa Av. Mete Erdemir Akel İşhanı No:62 K:3 Kadıköy-İstanbul Prof. Dr. Öztan Öncel İstanbul Üniv. İst. Tıp Fak. Deontoloji AD. Başkanı -Horhor Cad. No:13 Fatih-İstanbul Prof. Dr. Esin Kahya Ankara Üniv. Dil ve Tarih Coğrafya Fak. Felsefe Bölümü Başkanı- Ankara Prof. Dr. İbrahim Başağaoğlu İstanbul Üniv. Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji AD. Öğretim Üyesi Cerrahpaşa-İstanbul Prof. Dr. Ahmet Hilmi Gürses Ankara,Veremle Savaş Derneği Başkanı, Dumlupınar Cad. Eceabat Sok. No:9/6 Cebeci-Ankara Prof. Dr. Artun Öncel İstanbul Üniv. Dişhekimliği Fak. Fizyoloji Bilim Dalı ve Temel Bilimler Bölüm Başkanı, İstanbul Doç. Dr. Yener Ünver İstanbul Üniv. Hukuk Fak. Ceza ve Ceza Usul Hukuku AD. İstanbul Prof. Dr. İlter Uzel Çukurova Üniv. Tıp Fak. Deontoloji AD Dişhekimliği Fakültesi Dekan Prof. Dr. Sevgi Şar Ankara Üniv. Eczacılık Fak. Eczacılık İşletmeciliği Öğretim Üyesi Tandoğan-Ankara Dr. Doğan Üvey Psikolog. Güney Usmanbaş Prof. Dr. Hatice Nil Sarı İstanbul Üniv. Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji AD.Başkanı, Türk Tıp Tarihi Kurumu Başkanı Cerrahpaşa-İstanbul Doç. Dr. Ömür Elçioğlu Osmangazi Üniv. Tıp Fak. Deontoloji AD. Başkanı Eskişehir TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU DERNEĞİ

12 DERNEK ÜYELERİ (2005) Adı-Soyadı İş Adresi E-posta Uz. Dr. Elif Atıcı Uludağ Üniv. Tıp Fak. Deontoloji AD. Bursa Vet. Hek. Sezer Erer Uludağ Üniv. Tıp Fak. Deontoloji AD. Bursa Doç. Dr. Arın Namal İstanbul Üniv. İst. Tıp Fak. Deontoloji AD. Horhor Cad. No:13 Fatih-İstanbul Prof. Dr. Ayten Altıntaş İstanbul Üniv. Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji AD. Cerrahpaşa-İstanbul Doç. Dr. Zuhal Özaydın İstanbul Üniv. Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji AD. Cerrahpaşa-İstanbul Doç. Dr. Hanzade Doğan İstanbul Üniv.Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji AD. Cerrahpaşa-İstanbul Doç. Dr. Hıdır Kadircan İncirli Cad. No:43/5 Bakırköy-İstanbul Keskinbora Uz. Dr. Fatma Gülsüm Önal İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü Peykane Cad. No:10 yahoo.com Çemberlitaş-İstanbul Dr. Esin Karlıkaya İstanbul Üniv.Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji AD. Cerrahpaşa-İstanbul Doç. Dr. Nüket Büken Hacettepe Üniv. Tıp Fak. Deontoloji-Tıp Etiği-Tıp Tarihi AD Dekanlık Binası, Öğrenci İşleri Yanı Sıhhiye-Ankara Yrd. Doç. Dr. Erhan Büken Başkent Üniv, Adli Tıp ABD, Fevzi Çakmak Cd.72/4, Bahçelievler-Ankara. Doç. Dr. Adnan Ataç GATA Tıp Tarihi ve Deontoloji AD Etlik-Ankara Dr. Ayşe Nur Gökçe yahoo.com Dr. Emine Elif Vatanoğlu İstanbul Üniv.Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji AD. yahoo.com Cerrahpaşa-İstanbul Doç.Dr. Zafer Zeytin Akdeniz Üniv, Hukuk Fak, Medeni Hukuk ABD, Dumlupınar Bulvarı, Kampus, Antalya Doç. Dr. Mehmet Hakan Dicle Üniv. Hukuk Fak. Ceza ve Ceza Usul Hukuku AD. Hakeri Diyarbakır Dr. Funda Kadıoğlu Çukurova Üniv. Dişhekimliği Fak. Ortodonti AD. Balcalı Adana Yrd. Doç. Dr.Selim Kadıoğlu Çukurova Üniversitesi,Tıp Fak.Deontoloji AD. Balcalı Adana Dr. Nurdan Kırımlıoğlu Osmangazi Üniv. Tıp Fak. Deontoloji AD Eskişehir Araş. Gör. Mehmet Kemal İstanbul Üniv. Hukuk Fakültesi İdare Hukuku AD. Berkarda Beyazıt-İstanbul Uz. Dr. Bülent Özaltay İstanbul Üniv. İstanbul Tıp Fak. Deontoloji AD. Horhor Cad. No.13 Fatih-İstanbul Dr. Gülten Dinç İstanbul Üniv. Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji AD. Cerrahpaşa-İstanbul Doç. Dr. Sibel İnceoğlu Marmara Üniv. Hukuk Fakültesi, Tıbbiye Cad. Haydarpaşa-İstanbul Doç. Dr. Mine Sibel Gürün Uludağ Üniv. Tıp Fak. Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji AD. Görükle-Bursa Çetin Aşçıoğlu Yargıtay Onur Üyesi-Ankara Prof. Dr. Gülbin Özçelikay Ankara Üniv. Eczacılık Fak. Eczacılık İşletmeciliği ve Tarihi AD. Beşevler-Ankara

13 DERNEK ÜYELERİ (2005) Adı-Soyadı İş Adresi E-posta Dr. Mustafa Volkan Kavas Ankara Üniv. Tıp Fak. Morfoloji Kampusü Deontoloji AD. Sıhhiye-Ankara Doç. Dr. Dilek Aslan Hacettepe Üniv. Tıp Fak. Halk Sağlığı AD Sıhhiye-Ankara Dr. Mustafa Murat Civaner Ankara Üniv. Tıp Fak. Morfoloji kampusü Deontoloji AD. Sıhhiye-Ankara Av. Sidar Tunca And Sk. 15 / 1 Çankaya-Ankara sidartunca@yahoo.com Uzm. Dr. Murat Aksu Gaziosmanpaşa Üniv. Tıp Fak.Deontoloji AD. maksu@gop.edu.tr Eski Rektörlük-Tokat Yard. Doç. Dr. Ümit N. Kocaeli Üniv. Tıp Fak. Adli Tıp ABD. ugundogmuş@yahoo.com Gündoğmuş Sopalı Çiftliği-Derince-İzmit Prof. Dr. Semih Şemin Dokuz Eylül Üniv. Tıp Fak. Tıbbi Etik AD. semih.semin@deu.edu.tr Balçova-İzmir Prof. Dr. Zuhal Okuyan Dokuz Eylül Üniv. Tıp Fak. Tıbbi Etik AD. zuhalokuyan@gmail.com Balçova-İzmir Prof. Dr. Fuat Yöndemli Selçuk Üniv. Meram Tıp Fak. fyondemlikbb@yahoo.com Kulak-Burun-Boğaz Hastalıkları AD. Akyokuş Meram-Konya Dr. Hakan Ertin Ferit Selim Paşa Cad. No:8 Yayla Bahçelieveler-İstanbul hakanertin@gmail.com Yrd. Doç. Dr. Alpertunga Ege Üniv. Tıp Fak. Tıp Tarihi ve Deontoloji AD. malpertunga@superonline.com Kara Bornova-İzmir DERNEK ÜYELERİ (2006) Adı-Soyadı İş Adresi E-posta Prof. Dr. Mebrure Değer Emekli Öğretim Üyesi mebrure@superonline.com Prof. Dr. Akile Gürsoy Yeditepe Üniv. Antropoloji Bölümü, 26 Ağustos akile@yeditepe.edu.tr Yerleşkesi Kayışdağı-İstanbul Yrd. Doç. Dr. H. Hakan Uludağ Üniv. Tıp Fak. Aile Hekimliği AD. Görükle-Bursa hozdemir@uludag.edu.tr Özdemir Av. Orhan Çevikbaş Abidei Hürriyet Cad. Arzu Apt. No:227 D.4 orcevikbas@gmail.com Şişli-İstanbul Prof. Dr. Uğur Çevikbaş İstanbul Üniv. Tıp Fak. Patoloji AD. Temel Bilimler Binası cevikbasu@superonline.com Çapa-Topkapı-İstanbul Dr. Hale Tosun Cihadiye Cad. No:40 Kızılay Altıntepe Tıp Merkezi haletosun@yahoo.com Bostancı-İstanbul Yrd. Doç. Dr. Tarık Gündüz Osmangazi Üniv. Tıp Fak. Adli Tıp AD. Eskişehir tarikgunduz@yahoo.com Arş. Gör. Nilüfer Demirsoy Osmangazi Üniv. Tıp Fak. Deontoloji AD nilufer_p2@hotmail.com Meşelik-Eskişehir Doç. Dr. Hilmi Özden Osmangazi Üniv. Tıp Fak. Anatomi AD Eskişehir hilmiozden@gmail.com Prof. Dr. İlhami Ünlüoğlu Osmangazi Üniv. Tıp Fak Meşelik- Eskişehir iunluog@ogu.edu.tr Doç. Dr. Serap Şahinoğlu Ankara Üniv. Tıp Fak. Deontoloji AD Sıhhiye-Ankara serapsahinoglu@yahoo.co.uk Prof. Dr. Dilek Durak Uludağ Üniv. Tıp Fak. Adli Tıp AD Görükle-Bursa durak@uludag.edu.tr Prof. Dr. Atınç Çoltu Uludağ Üniv. Tıp Fak. Adli Tıp AD Görükle-Bursa coltu@uludag.edu.tr

14 DERNEK ÜYELERİ (2006) Adı-Soyadı İş Adresi E-posta Dr. Türel Özkul Uludağ Üniv. Veteriner Fak. Veteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji AD. Görükle-Bursa Prof. Dr. İ. Hamit Hancı Ankara Üniv., Tıp Fak., Cebeci Hastanesi, Adli Tıp AD, Mamak-Ankara Doç. Dr. Nevzat Alkan İstanbul Tıp Fak. Adli Tıp AD, Çapa-İstanbul Yrd. Doç. Dr. Şükran Sevimli Yüzüncü Yıl Üniv. Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD Van Av. Muazzez Yılmaz İstanbul Cad. Meydan İş Merkezi 4/10 Bakırköy-İstanbul Prof. Dr. Köksal Bayraktar Galatasaray Üniv. Hukuk Fak. Çırağan Cad. Ortaköy-Beşiktaş-İstanbul ULUSLARARASI KATILIMLI 2. TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU SEMPOZYUMU: YÜKSEK TEKNOLOJİ TIBBI ve HEKİM-HASTA İLİŞKİSİ/ 2. SYMPOSIUM ON MEDICAL ETHICS AND LAW WITH INTERNATIONAL PARTICIPATION HIGH-TECH MEDICINE AND THE PHYSICIAN-PATIENT RELATIONSHIP (Istanbul, Ekim 2006 / October 2006) İstanbul Üniversitesi Merkez Bina Doktora Salonu/Istanbul University, Central Building, Doctorate Hall İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ DEONTOLOJİ VE TIP TARİHİ ANABİLİM DALI & TIP ETİĞİ ve TIP HUKUKU DERNEĞİ/ISTANBUL UNIVERSITY ISTANBUL MEDICAL FACULTY DEPARTMENT OF MEDICAL ETHICS & MEDICAL HIS- TORY/SOCIETY FOR MEDICAL ETHICS AND LAW/İstanbul Üniversitesi Merkez Bina Doktora Salonu /Istanbul University, Central Building, Doctorate Hall İletişim Dr. Hakan ERTİN GSM: Uz.Dr. Elif ATICI GSM: ONURSAL BAŞKANLAR / HONORARY PRESIDENTS Prof.Dr. Mesut PARLAK (İstanbul Üniversitesi Rektörü) Prof.Dr. Mustafa KEÇER (İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı) Prof.Dr. Ayşegül DEMİRHAN ERDEMİR (Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği Başkanı) SEMPOZYUM BAŞKANI / SYMPOSIUM PRESIDENT Prof. Dr. Öztan ÖNCEL (İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalı) BİLİMSEL KURUL / SCIENTIFIC COMMITTEE (Alfabetik Olarak-Alphabetical) Prof.Dr. Ayten ALTINTAŞ, Prof.Dr. Eriş ASİL, Prof.Dr. Ali Haydar BAYAT, Prof. Dr. Mebrure DEĞER, Doç.Dr. Hakan HAKERİ, Prof.Dr. Esin KAHYA, Doç.Dr. Fatih Selami MAHMUTOĞLU, Prof.Dr. Zuhal OKUYAN, Prof.Dr. Yaman ÖRS, Prof.Dr. Gülbin ÖZÇELİKAY, Prof.Dr. Nil SARI, Prof.Dr. Sevgi ŞAR, Prof.Dr. İlter UZEL ORGANİZASYON KURULU / ORGANIZING COMMITTEE Prof.Dr. İbrahim BAŞAĞAOĞLU, Doç.Dr. Arın NAMAL, Doç.Dr. Hanzade DOĞAN, Doç.Dr. Kadircan KESKİNBORA, Uz.Dr. Gülsüm Önal GÜRSOY, Dr. Hakan ERTİN, Uz.Dr. Elif ATICI, Arş.Gör. Sezer ERER

15 SİMPOZYUM BAŞKANI NIN DAVET MESAJI Bilim ve Kültür Dünyamızın Değerli Mensupları, Dünün bilim-kurgu yazarlarının düşledikleri, kısa sürede gerçeğe dönüştü. Teknoloji, insan yaşamı ile öyle içiçe ki, teknolojiden soyutlanmış bir yaşamı düşünmek neredeyse mümkün değil. Felsefeci Oswald Schwemmer, çok haklı olarak günümüzde teknolojinin insanı ikinci bir deri gibi sardığını söylüyor. Teknoloji pek çok zoru kolaya çeviriyor ama, teknolojiyi devreye sokmanın ve teknolojiyi geliştirmenin kuralları ve sınırları, etik açıdan tartışma gerektiriyor. Teknoloji üretene göre, sorunlar ortaya çıkmadan çözmeye çalışmak, anlamsız bir tutumdur. Teknik, bir süreçtir. Hiçbir zaman tam anlamıyla tamamlanmış bir teknik sistem varedilmemiştir. İlk uçakların çayırlara inmiş olduğunu hatırlayalım. Teknoloji, farklı gelişir. Önce prototipler oluşturulur. Bunlar benimsenir ya da benimsenmez. Benimsenirse geliştirilmesi ve getirecekleri üzerinde daha detaylı düşünülür. Tıp alanında ise atılan her adım, yolaçabileceği yakın ve uzak vadeli her sonucu değerlendirmeyi gerektirir. Günümüzde sağlık alanında da teknolojiler, kısırlığa çare olan teknolojilerden, ölümü durmaksızın erteleyen, yaşam desteği sunan, hatta insanın klonlanması olanağını vareden teknolojilere uzanan yelpazede durmadan geliştirilmekteler. Bu gelişme, başından bu yana önemli etik sorunlar doğuruyor. Teknoloji öyle hızla gelişiyor ki, uygulamasının, girişiminin getireceklerini ve götüreceklerini sistematik biçimde sorgulamaya, kararlarına yansıtmaya alışmış tıp insanı, durmadan geliştirilen teknolojilere uyum sağlamaya çalışırken, gittikçe teknolojikleşen eyleminin, tıbbi ve insani yönü ile ilgili kaygılarını yeterince dile getirme, sorularına tatminkar yanıtlar bulabilme şansını yakalayamıyor. Oysa insani değerlerin çiğnenmemesi adına yanıtlanması gereken bir çok soru var. Unutmamalıyız ki insanlık, daha yaşanılası bir dünya ideali ile teknolojik gelişmelere kaynak ayırdı ve umut bağladı. Şimdi ise, teknoloji kullanımına etik sınırlar çizilemediğinde, insanlığın kendi kendisini yok edebileceği bir aşamaya ulaşıldığı görülüyor. Sempozyumumuzda tıp, tıp etiği, sosyal bilimler ve biyoteknoloji alanının temsilcileri, gittikçe teknolojikleşen, teknolojikleştikçe farklı sorunlara sahip olan günümüz tıbbını, insani değerlerin korunması adına sorgulayacaklar. Katılımınız bize güç verecektir. Saygılarımla. Prof. Dr. Öztan Öncel İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalı Başkanı ve Sempozyum Başkanı Prominent Members of Science and Culture, What the yesterday s science fiction writers imagined turned out to be true in a short period of time.technology is so integrated with the life of the human that it is hardly possible to think a life without technology. As Philosopher Oswald Schwemmer says so, today technology coats the man as if it was the second skin. Technology makes most of the difficulties easy, however putting the technology into practice and the rules and boundaries of developing technology, brings together necessities to argue it in terms of ethics. According to whom produce technology, trying to solve a nonexistent problem is a meaningless attitude. Technique is a process. Fully completed technical system has never been called into being. Let s remember that the first planes landed on the lawn. The technology develops in different ways. Firstly the prototypes are composed. These are adopted or not. If it is adopted then its development and what it will bring together is thought in details. Every step in medicine requires the evaluation of every possible short or long term consequences. Today technologies in health field, from ones that cures infertility to technologies that continuously delay the death, provide life support, and even makes it possible to clone human race, have been continually developed. From the beginning this development arises ethical problems. Technology develops so fast that, a medicine man, who is accustomed to examine his practices and pros and cons of his enterprises in a systematic way and reflect those to his decisions, tries to be in harmony with the developed technologies but he is not able to find a chance to utter his concerns about his medical and human sides of his practices that increasingly take the form of technology. However there still remain so many questions to be answered in terms of not ignoring human values. We shouldn t forget that mankind, with the more liveable world, allocate source to technological developments and hoped its continuity. Now it is seen that the human reach to the pace of annihilating itself, when the technology isn t used ethically. In our symposium the representatives of medicine, medicine ethics, social sciences, biotechnology field will question today s medicine which increasingly becomes technological and which have different problems as it becomes technological, on behalf of protecting human values. Your participation will give us power. Regards. Prof. Dr. Öztan ÖNCEL İstanbul University İstanbul Medical Faculty President of the Deontology and History of Medicine Department President of the Symposium

16 TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU DERNEĞİ BAŞKANI NIN DAVET MESAJI Değerli Katılımcılar, Ekim 2006 da İstanbul da düzenlenecek olan 2. Uluslararası Katılımlı Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Sempozyumu, 2004 yılında kurulan Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği nin ikinci etkinliği olup İstanbul Tıp Fakültesi Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalı tarafından düzenlenmektedir. İleri Teknoloji Tıbbı: Hekim- Hasta İlişkileri sorununa odaklanacak sempozyumumuza, yurt içi ve yurt dışından, alanlarında dikkati çeken araştırmaları olan isimler davet edilmiştir. İki gün boyunca birbirini izleyecek oturumlarda, ileri teknoloji tıbbının doğurduğu etik ve hukuki sorunlar ele alınacaktır. Bilindiği gibi teknolojik ilerlemeler tıbbı güçlendirmekte, ancak oluşan yeni etik ve hukuki sorunlar, kapsamlı tartışmalara gereksinim doğurmaktadır. Bu sorunların, ülkemizde bir sempozyumda derinliğine tartışılacak, uluslararası katılımlı bir platformda incelenecek olması, Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği nin, ülkemizde bu alanda oluşan gereksinime duyarlılığının bir ifadesidir. Bilimsel etkinliklerinde yurt dışına açılıma önem veren Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği nin bu sempozyumla daha da güçleneceğine inanıyoruz. Bu etkinlikte bilim ve kültür dünyamızın mensuplarını bir arada görmekten mutluluk duyacağımızı bildirir, saygılar sunarız. Prof. Dr. Ayşegül Demirhan Erdemir Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Deontoloji Anabilim Dalı Başkanı Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği Başkanı Dear Participants, 2. Medical Ethics and Law Symposium with International Participation that will be organized in İstanbul on October 2006, is the second event of the Society for Medical Ethics and Law which is founded in 2004 and will be organized by İstanbul Faculty of Medicine, Deontology and History of Medicine Department. Researchers who have distinguished studies in their fields are invited to our symposium which will focus on High Technology Medicine: Physician - Patient Relationships problem. The ethical and legal problems that the high technology brought will be discussed in the sessions which will consecutively take place for two days. As known technological developments have been strengthened the medicine, but the newly arisen ethical and legal problems require detailed arguments. That these problems will be argued in depth in a symposium in our country, will be questioned in an international platform is consequently a sign of our country s sensitivity to the requirement occurred in this field of the Society for Medical Ethics and Law. We believe that the Society for Medical Ethics and Law which also gives importance to accentuating expand the scientific activities abroad, will become more powerful with this symposium. We commend and declare that we will be glad to see the distinguished members of our science and culture world in this event. Prof. Dr. Ayşegül Demirhan Erdemir Uludag University Uludag Medical Faculty President of Deontology Department President of the Society for Medical Ethics and Law DÜNYA HEKİMLER BİRLİĞİ TIP ETİĞİ VE YÜKSEK TIP TEKNOLOJİSİ BİLDİRGESİ Medical Ethics and Advanced Medical Technology, Decleration-World Medical Association Dünya Hekimler Birliği Genel Kurulu Washington, 2002 Yüksek teknoloji tıbbının geliştirilmesi ve uygulanmasının avantaj ve risklerinin özenle tartılması gerekir. Bu ödev, hekime düşer. Bu nedenle, Tıp teknolojisinin devreye girişinde amaç, insanın ve hastanın sağlığını korumakla sınırlı kalmalı, tıp teknolojisinin geliştirilmesi ve uygulanmasında hekim için hastasının güvenliği daima ön planda olmalıdır. Hekimlerin, tıp teknolojisini kullanarak uygun tıbbi tedavi uygulayabilmeleri için, kapsamlı tıbbi eğitim sağlamak üzere her türlü çaba ortaya konmalı, bu çerçevede insan sevgisinin tıbbın vazgeçilmez özelliği olduğu vurgulanmalıdır. Almanca versiyonundan çeviren-doç. Dr. Arın Namal

17 PROGRAM / PROGRAMM 12 Ekim October 2006 İstanbul Üniversitesi Merkez Bina Sergi Salonu Istanbul University, Central Building, Exhibition Hall SALON A / HALL A Açılış Konuşmaları - Opening Ceremony OTURUM / SESSION 1 Oturum Başkanı-Chairperson Ayşegül Demirhan Erdemir Yekta Ülgen Sağlık Kuruluşlarında Teknoloji ve Risk Yönetimi Technology and Risk Management in Healthcare Institutions Tartışma Discussion OTURUM / SESSION 2 Oturum Başkanı-Chairperson Zuhal Okuyan Şebnem Korur Fincancı Hekim-Endüstri İlişkisinde Meslek Örgütlerinin Yeri The Role of Professional Bodies in Physician-Industry Relationship Tartışma Discussion OTURUM / SESSION 3 Oturum Başkanı-Chairperson Hanzade Doğan John Harris Stem Cell Research and Human Enhancement Kök Hücre Araştırması ve İnsanın Önemsenmesi Tartışma - Discussion OTURUM / SESSION 4 Oturum Başkanı-Chairperson Öztan Öncel Hakan Hakeri Kök Hücre Araştırmaları, Klonlama ve Türk Hukuku Stem Cell Researches, Cloning and Turkish Law Tartışma Discussion OTURUM / SESSION 5 Oturum Başkanı-Chairperson Yaman Örs John Blair No-One Dies in Pain Who had a Good Doctor İyi Bir Hekimi Olan Hiç Kimse Acı ile Ölmez Tartışma - Discussion ÖĞLE YEMEĞİ / LUNCH OTURUM / SESSION 6 Oturum Başkanı-Chairperson Nil Sarı Esin Kahya Gelişen Bilim ve Teknolojinin Günümüz Etik Prensipleri ile İlişkisi Relationship between Improving Science and Technology, and Todays Ethical Principles Akile Gürsoy Kültürlerarası Tıp Etiği Tartışmaları Crosscultural Debates in Medical Ethics Darryl Macer Challenges and Opportunities for the Implementation of the Universal Declaration of Bioethics and Human Rights across Asia and the Pacific Asya dan Pasifiğe İnsan Hakları ve Biyoetik Evrensel Deklarasyonunun Uygulanması ile İlgili Zorluklar ve Fırsatlar Güler Temizkan Tıpta Genetik Mühendisliği Uygulamaları ve Etik Genetic Engineering in Medicine and Ethics Tartışma - Discussion Kahve Arası-Coffee Break OTURUM / SESSION 7 Oturum Başkanı-Chairperson Akile Gürsoy Brigitte Tag Legal and Ethical Relevance of Neuroimaging in Brain Research Beyin Araştırmasında Nörolojik Görüntülemenin Hukuki ve Etik İlgisi Yaman Örs Kuramdan Uygulamaya Psikiyatri ve Felsefede "Şarlatanlık "Charlatanism" in Psychiatry and Philosophy: from Theory to Practice Hanzade Doğan Tıpta Gelişen Teknolojilerle İlintili İkilemler ve Rasyonalizasyon Konuları Ethical Dilemmas Relevant to New Technologies in Medicine and Topics of Rationalization Arın Namal Hastanın Şikâyet Hakkı ve Sağlık Hizmetlerinde Şeffaflık Talebi The Right of Complaint of the Patient and Request of Transparency in Health Services Tartışma - Discussion

18 12 Ekim October 2006 İstanbul Üniversitesi Merkez Bina Sergi Salonu Istanbul University, Central Building, Exhibition Hall SALON B / HALL B OTURUM/SESSION 8 Oturum Başkanı-Chairperson İlter Uzel Zuhal Okuyan Olumlu ve Olumsuz Yönleriyle Tıpta Yüksek Teknoloji ve Tıp Eğitimi High Technology in Medicine and Medical Education: Positive and Negative Effects Yıldırım Gülhan Hekimlik Uygulamalarında Yüksek Teknolojinin Kullanımı ve Etik Sorunlar Use of High Technology in the Medical Practices and Ethical Problems Hakan Ertin, Bülent Özaltay İnsanın Kendine Yabancılaşması; Hastadan Müşteriye... One's Self Allienation; from Patient to Customer Esin Karlıkaya Çağdaş Tıpta Klinik Etik Danışmanlık Hizmetlerinin Temelleri The Basis of Clinical Ethics Consultation Services in Contemporary Medicine Tartışma Discussion Kahve Arası-Coffee Break OTURUM / SESSION 9 Oturum Başkanı-Chairperson Fatih Selami Mahmutoğlu Nevzat Alkan Görüntüleme Teknolojisindeki Gelişmeler ve Adli Tıbbi Sorunlar The Developments of Medical Imaging Technology and Medicolegal Problems Erhan Büken Adli Bilimlerde Yüksel Teknoloji Kullanımıyla ilgili Etik Sorunlar The Ethical Problems of Using High Technology in Forensic Science Öztan Öncel Eski ve Yeni Türk Ceza Yasalarına Göre Organ Aktarmalarının Deontolojik Açıdan İrdelenmesi A Deontological Study of Organ Transplantations to Old and New Turkish Penal Laws İbrahim Başağaoğlu Gen Teknolojisinin Gelişimiyle İlgili Psikiyatride Deontolojik Sorunlar Deontological Problems in the Psychiatry Relevant to the Development of Gen Technology Tartışma - Discussion 13 Ekim October 2006 İstanbul Üniversitesi Merkez Bina Doktora Salonu Istanbul University, Central Building, Doctorate Hall SALON A / HALL A OTURUM / SESSION 10 Oturum Başkanı-Chairperson Ali Haydar Bayat Çetin Aşçıoğlu (Yargıtay Onur Üyesi) Hekimlerin Sorumluluğunda Kusur ve Belirlenmesi Fault in the Responsibility of Physician and its Determination Fatih Selami Mahmutoğlu 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu'ndaki Yeni Düzenlemeler Işığında Tıbbi Müdahalelerde Hekimin Ceza Sorumluluğu Penal Responsibility of Physician in the Medical Practices According to the Turkish Penal Law Numbered Zafer Zeytin Sorumluluk Hukuku ve Tıptaki Yeni Teknonoloji Uygulamaları Problems under Private Law and Applications of New Technology in Medicine Sibel İnceoğlu Ötanazi ve Hukuk: Dünyadaki Son Gelişmeler Euthanasia and Law: Recent Developments in the World Tartışma - Discussion Kahve Arası-Coffee Break OTURUM / SESSION 11 Oturum Başkanı-Chairperson Berna Arda Gülsüm Önal Etik Açıdan Psikiyatride Yüksek Teknoloji Tıbbı High Tech Medicine in Psychiatry from the point of Ethics Adnan Ataç Yüksek Biyoteknolojinin Sinirbilim Uygulamalarında Kullanımı ve Etik Yaklaşımlar The Use of High Biotechnology in Neuroscience and Ethical Considerations Ayten Altıntaş Biyomedical Araştırmalar Etik Kurallarında Karşılaştırılabilir Sonuçlar ve Kabul Edilebilir Külfet In the Ethical Rules of Biyomedical Researches Comparable Results and Acceptable burden Tartışma - Discussion Öğle Yemeği - Lunch

19 OTURUM / SESSION 12 Oturum Başkanı-Chairperson Esin Kahya Ali Haydar Bayat Hekimlik Yaşantımda Gözlemlediğim Etik Dışı Davranışlar Non-Ethical Conducts that I Observe During My Medical Profession Nil Sarı Hekim-Hasta İlişkisinde Etik İlkelerin Uygulanabilmesi için Gereken Erdemler Virtous Behavior to be Observed in Mutual Patient- Physician Relationship Selim Kadıoğlu Miri Etik : 21. Yüzyılın İlk Yıllarında Türkiye de Etik Kavramına Yönelik Resmi Yaklaşım The Governmental Approach to the Concept of Ethics in Turkey in Early 21 st Century İlter Uzel Diş Hekimliğinde Hasta-Hekim İlişkisinde Yeni Ufuklar New Horizons in the Patient-Physician Relationship in Dentistry Tartışma - Discussion Kahve Arası-Coffee Break OTURUM / SESSION 13 Oturum Başkanı Chairperson Ayten Altıntaş Berna Arda Biyoteknoloji ve Etik Biotechnology and Ethics Yasemin Oğuz Tıpta Yüksek Teknoloji, Tekhné Etiği ve Akılcı Sınırlar High Technology, Ethics of Tekhné and Rational Limitations in Medicine Zuhal Özaydın, Hidayet Sarı Yüksek Teknolojinin Tıpta Avantaj ve Dezavantajları Advantages and Disadvantages of High Medical Technology Dilek Aslan Yüksek Teknolojinin Uluslararası Sağlığa Etkileri International Health Influences of High Technology Tartışma Discussion Kapanış Oturumu Closing Session 13 Ekim October 2006 İstanbul Üniversitesi Merkez Bina Sergi Salonu Istanbul University, Central Building, Exhibition Hall SALON B / HALL B OTURUM / SESSION 14 Oturum Başkanı-Chairperson Arın Namal Sevgi Şar Eczacı-Hasta İletişiminin Etik Yönleriyle İncelenmesi Ethical Analysis of Pharmacist-Patient Communication Gülbin Özçelikay Farmakovijilans ve Eczacı Sorumluluğunun Etik Boyutu Ethical Dimension of Pharmacovigilance and Pharmacist Responsibility Semih Şemin İlaç ve Etik Pharmaceuticals and Ethics Murat Civaner Hekim-İlaç Şirketi İlişkileri Physician-Pharmaceutical Company Relationships Tartışma - Discussion Kahve Arası-Coffee Break OTURUM / SESSION 15 Oturum Başkanı-Chairperson Bayhan Çubukçu Mebrure Değer Türkiye'de Uygulanan Yardımcı Üreme Teknolojilerinin Sosyal ve Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi Social and Economical Evaluation of the Assisted Reproductive Technologies Applied in Turkey Nüket Örnek Büken Biyoetik Açıdan Yardımcı Üreme Teknolojileri ve Postmenopozal Gebelik Assisted Reproductive Technology and Postmenopausal Pregnancy Regarding the Biomedical Ethics Serap Şahinoğlu Yardımcı Üreme Tekniklerinin Kadın Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi Evaluation of Artificial Reproduction with Woman Perspective Funda Kadıoğlu Hasta Hekim İlişkisinin Değişen Yüzü: Trepandan Karbon Nanotüplerin Mikrosensörlerine Uzanan Bir Yolculuk The Changing Profile of Patient-Physician Relations: A Journey from Trepan to Carbon Nanotubes s Microcensors Tartışma - Discussion Öğle Yemeği - Lunch

20 OTURUM / SESSION 16 Oturum Başkanı-Chairperson Yasemin Oğuz Emel Mercan İrgil Bağışıklama, Yüksek Teknoloji ve Etik Sorunlar Immunization, High Technology and Ethical Dilemmas Kadircan Keskinbora Göz Hastalıklarında Yüksek Teknoloji ve Etik Sorunlar High Technological Methods in Ophthalmology and Ethical Problems Ömür Elçioğlu Radyasyon Onkolojisinde Hekimin Dili Physician s Language in Radiation Oncology Elif Atıcı, Ayşegül Demirhan Erdemir Kanser Hastalarına Kaliteli Sağlık Hizmeti Sunumunda Etik Sorunlar Ethical Dilemmas in the Quality Health Care of Cancer Patients Rengin Dramur Tıpta Teknoloji ve Etik Technology in Medicine and Ethics Tartışma - Discussion MODERATÖRLER VE KONUŞMACILAR/MODERATORS AND SPEAKERS Alkan, Nevzat, Doç. Dr. (İstanbul Üniv., İstanbul Tıp Fak. Adli Tıp AD İstanbul) Altıntaş, Ayten, Prof. Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD İstanbul) Arda, Berna, Prof. Dr. (Ankara Üniv., Tıp Fak., Deontoloji AD-Ankara) Aslan, Dilek, Doç. Dr. (Hacettepe Üniv., Tıp Fak., Halk Sağlığı AD Ankara) Aşçıoğlu, Çetin (Yargıtay Onur Üyesi Ankara) Ataç, Adnan, Doç. Dr. (GATA, Deontoloji ve Tıp Tarihi AD Ankara) Atıcı, Elif, Uz. Dr. (Uludağ Üniv, Tıp Fak., Deontoloji AD Bursa) Başağaoğlu, İbrahim, Prof. Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD İstanbul) Bayat, Ali Haydar, Prof. Dr. (Ege Üniv., Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD İzmir) Blair, John, Dr. (Glascow İngiltere) Büken, Erhan, Yrd. Doç. Dr. (Başkent Üniv, Tıp Fak, Adli Tıp AD - Ankara) Büken Örnek, Nüket, Doç. Dr. (Hacettepe Üniv, Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD Ankara) Civaner, Murat, Uz. Dr. (Ankara Üniv., Tıp Fak., Deontoloji AD - Ankara) Çubukçu, Bayhan, Prof. Dr. (İstanbul Üniv., Eczacılık Fak., Emekli Öğretim Üyesi İstanbul) Değer, Mebrure, Prof. Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak., Emekli Öğretim Üyesi İstanbul) Demirhan Erdemir, Ayşegül, Prof. Dr. (Uludağ Üniv, Tıp Fak., Deontoloji AD Bursa) Doğan, Hanzade, Doç. Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD İstanbul) Dramur, Rengin, Prof. Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD İstanbul) Elçioğlu, Ömür, Doç. Dr. (Osmangazi Üniv, Tıp Fak., Deontoloji AD-Eskişehir) Ertin, Hakan, Dr. (Serbest Hekim İstanbul) Fincancı Korur, Şebnem, Prof. Dr. (İstanbul Üniv, İstanbul Tıp Fak, Adli Tıp AD İstanbul) Gülhan, Yıldırım, Uz. Dr. (İstanbul Tabip Odası, Etik Kurul Üyesi İstanbul) Gürsoy, Akile, Prof. Dr. (Yeditepe Üniv., Antropoloji Bölüm Başkanı İstanbul) Hakeri, Hakan, Doç. Dr. (Selçuk Üniv., Hukuk Fak., Ceza ve Ceza Usul Hukuku AD Konya) Harris, John, Prof. Dr. (Manchester Üniversitesi İngiltere) İnceoğlu, Sibel, Doç. Dr. (Marmara Üniv., Hukuk Fak., Anayasa Hukuku AD İstanbul) İrgil Mercan, Emel, Doç. Dr. (Uludağ Üniv, Tıp Fak., Halk Sağlığı AD Bursa) Kadıoğlu, Funda, Dr. (Çukurova Üniv., Dişhekimliği Fak., Ortodonti AD Adana) Kadıoğlu, Selim, Yrd. Doç. Dr. (Çukurova Üniv., Tıp Fak., Deontoloji AD Adana) Kahya, Esin, Prof. Dr. (Ankara Üniv, Dil ve Tarih Coğrafya Fak, Bilim Tarihi AD Ankara) Karlıkaya, Esin, Dr. (İstanbul Üniv., Cerrahpaşa Tıp Fak. Deontoloji ve Tıp Tarihi AD İstanbul) Keskinbora, Kadircan, Doç. Dr. (Serbest Göz Hekimi İstanbul) Macer, Darryl, Prof. Dr. (Tsukuba Üniversitesi Japonya) Mahmutoğlu, Fatih Selami, Doç. Dr. (İstanbul Üniv., Hukuk Fak., Ceza ve Ceza Usul Hukuku AD İstanbul) Namal, Arın, Doç. Dr. (İstanbul Üniv., İstanbul Tıp Fak., Deontoloji ve Tıp Tarihi AD İstanbul) Okuyan, Zuhal, Prof. Dr. (Dokuz Eylül Üniv., Tıp Fak. Emekli Öğretim Üyesi İzmir)

7.2MW Van Depremi 23 Ekim 2011 6.TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU SEMPOZYUMU. 23-26 Eylül 2014 / Van

7.2MW Van Depremi 23 Ekim 2011 6.TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU SEMPOZYUMU. 23-26 Eylül 2014 / Van 7.2MW Van Depremi 23 Ekim 2011 6.TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU SEMPOZYUMU 23-26 Eylül 2014 / Van TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU DERNEĞİ YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIP TARİHİ VE ETİK ANABİLİM DALI / VAN

Detaylı

ULUSLARARASI KATILIMLI 2. TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU SEMPOZYUMU YÜKSEK TEKNOLOJİ TIBBI ve HEKİM-HASTA İLİŞKİSİ

ULUSLARARASI KATILIMLI 2. TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU SEMPOZYUMU YÜKSEK TEKNOLOJİ TIBBI ve HEKİM-HASTA İLİŞKİSİ ULUSLARARASI KATILIMLI 2. TIP ETİĞİ VE TIP HUKUKU SEMPOZYUMU YÜKSEK TEKNOLOJİ TIBBI ve HEKİM-HASTA İLİŞKİSİ 2. SYMPOSIUM ON MEDICAL ETHICS AND LAW WITH INTERNATIONAL PARTICIPATION HIGH TECH MEDICINE AND

Detaylı

Sempozyum e-gazetesi 20 Aralık 2014 Yer: Liv Hospital B1 Konferans Salonu www.livsempozyumgunleri.com

Sempozyum e-gazetesi 20 Aralık 2014 Yer: Liv Hospital B1 Konferans Salonu www.livsempozyumgunleri.com Sempozyum e-gazetesi 20 Aralık 2014 Yer: Liv Hospital B1 Konferans Salonu www.livsempozyumgunleri.com Bilimsel toplantıya katılım için lütfen kayıt yaptırınız. Kayıt için : www.sempozyumgunleri.com Katılım

Detaylı

DİŞ HEKİMLİĞİNDE ARAŞTIRMA ve YAYIN ETİĞİ

DİŞ HEKİMLİĞİNDE ARAŞTIRMA ve YAYIN ETİĞİ Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Asistan Etik Eğitimi 20-21 Şubat 2015 DİŞ HEKİMLİĞİNDE ARAŞTIRMA ve YAYIN ETİĞİ Yrd Doç Dr FUNDA GÜLAY KADIOĞLU ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ Tıp Fakültesi Tıp Tarihi

Detaylı

Hekim, Tıp Fakültesinden mezun olarak, diploma sahibi olan kişidir.

Hekim, Tıp Fakültesinden mezun olarak, diploma sahibi olan kişidir. UZMANLIK ÖĞRENCİLERİNİN TIBBİ MÜDAHALE YETKİSİ ve HUKUKİ SORUMLULUKLARI Uz.Dr. Ziya T. GÜNEŞ-Sağlık Hukuku Yüksek Lisans Programı Tıbbi Müdahale; Meslek icrasına yetkili bir sağlık personeli tarafından,

Detaylı

PROF. DR. SERPİL UĞUR BAYSAL IN ÖZGEÇMİŞİ, 14 Ocak 2015

PROF. DR. SERPİL UĞUR BAYSAL IN ÖZGEÇMİŞİ, 14 Ocak 2015 PROF. DR. SERPİL UĞUR BAYSAL IN ÖZGEÇMİŞİ, 14 Ocak 2015 Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Sosyal Pediyatri Bilim Dalı ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Mezun Görüşleri Anketi

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Mezun Görüşleri Anketi ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Mezun Görüşleri Anketi Değerli Hekim Arkadaşımız, Bu anket ülkemizdeki farklı eğitim kurumlarınca uygulanan örnekler temel alınarak UÜTF Tıp

Detaylı

ADNAN ATAÇ BİLİMSEL ETKİNLİKLERİ

ADNAN ATAÇ BİLİMSEL ETKİNLİKLERİ ADNAN ATAÇ BİLİMSEL ETKİNLİKLERİ Uluslarası bilimsel kuruluşlarca verilen ödüller a) 8 th Congress Of Balkan Military Medical Committee, En İyi Poster Bildiri Ödülü, 21-24 September 2003, Romanya Uluslararası

Detaylı

14 Ocak 2004 Ceza Hukuku Açısından Hekim Sorumluluğu ve Hakları Doç. Dr. Yener ÜNVER

14 Ocak 2004 Ceza Hukuku Açısından Hekim Sorumluluğu ve Hakları Doç. Dr. Yener ÜNVER 2002 2003 30 Ekim 2002 Hasan Ali Yücel ve Tıp Tarihi Prof.Dr. Ahmet Güner SAYAR 20 Kasım 2002 Ölümünün 50.Yılında Türk Hekimlerini Anma Günü Prof.Dr. Ethem Akif Battalgil Doç.Dr. Hüseyin BALOĞLU Prof.

Detaylı

Business Network Center Turkey.

Business Network Center Turkey. 09:00-11:00 4857 Sayılı İş Kanunu'na Bakış Erdem ÖZDEMİR - Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 4857 Sayılı İş Kanunu Yargıtay Bakış Açısından Değerlendirilmesi İşçinin Korunması Alt İşveren Geçici İş

Detaylı

Hekim Hakları U Z M. D R. M. R A Ş I T Ö Z E R

Hekim Hakları U Z M. D R. M. R A Ş I T Ö Z E R Hekim Hakları U Z M. D R. M. R A Ş I T Ö Z E R M E R A M E Ğ I T I M V E A R A Ş T ı R M A H A S T A N E S I A C I L T ı P K L I N I Ğ I 2 İçerik 3 1. Bireysel haklar 2. Hastaya ilişkin haklar 3. Topluma

Detaylı

Mesleki Deneyim. Eğitim Bilgileri. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU. Profesör Marmara Üniversitesi Doçent Marmara Üniversitesi

Mesleki Deneyim. Eğitim Bilgileri. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU. Profesör Marmara Üniversitesi Doçent Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU Mesleki Deneyim Profesör Marmara Üniversitesi - 2011 Doçent Marmara Üniversitesi - 2003 Eğitim Bilgileri Doktora Marmara Üniversitesi SBE - 1997 Yüksek Lisans Marmara Üniversitesi

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Zübeyr Yıldırım

Yrd. Doç. Dr. Zübeyr Yıldırım Yrd. Doç. Dr. Zübeyr Yıldırım zyildirim@antalya.edu.tr Uluslararası Antalya Üniversitesi Fakültesi, Üniversite Cd. No: 2 07190 Döşemealtı/Antalya 0 (242) 241 01 92 İş Deneyimi 2012 - Yardımcı Doçent Doktor,

Detaylı

Organ Naklinde Güncel Hukuki Sorunlar Sempozyumu. 3 Kasım 2016 Perşembe Sağlık Bilimleri Üniversitesi Konferans Salonu İstanbul

Organ Naklinde Güncel Hukuki Sorunlar Sempozyumu. 3 Kasım 2016 Perşembe Sağlık Bilimleri Üniversitesi Konferans Salonu İstanbul Organ Naklinde Güncel Hukuki Sorunlar Sempozyumu 3 Kasım 2016 Perşembe Sağlık Bilimleri Üniversitesi Konferans Salonu İstanbul Sempozyum Programı AÇILIŞ 09:00-09:30 Hülya BİLGİN, Türk Anesteziyoloji ve

Detaylı

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ MÜFREDAT FORMU Ders İzlencesi

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ MÜFREDAT FORMU Ders İzlencesi T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ MÜFREDAT FORMU Ders İzlencesi Sayı : Tarih : 12.1.2017 Diploma Program Adı : HUKUK, LİSANS PROGRAMI, (ÖRGÜN ÖĞRETİM) Akademik Yıl : 2016-2017 Ders Adı SAĞLIK

Detaylı

Bilgilendirilmiş Onam Alımı ve Hukuki Anlamı

Bilgilendirilmiş Onam Alımı ve Hukuki Anlamı Bilgilendirilmiş Onam Alımı ve Hukuki Anlamı Dr. Osman Celbiş Adli Tıp Profesörü, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Şekil Değiştiren Hekimlik Sanatı İnsanlık tarihi ile başlayan süreç içerisinde belli kurallar

Detaylı

ANKARA NUMUNE HASTANESİ DR.BARI ÖZTÜRK

ANKARA NUMUNE HASTANESİ DR.BARI ÖZTÜRK ANKARA NUMUNE HASTANESİ DR.BARI ÖZTÜRK Amaç Biyomedikal etiğin dört temel ilkesi Araştırma etiğinin gelişimi Ülkemizde klinik ilaç araştırmalarında yasal düzenlemeler Hasta hakları yönetmeliği Hekimin

Detaylı

HEMŞİRELER İÇİN ETİK İLKE VE SORUMLULUKLAR. Prof. Dr. Lale Büyükgönenç

HEMŞİRELER İÇİN ETİK İLKE VE SORUMLULUKLAR. Prof. Dr. Lale Büyükgönenç HEMŞİRELER İÇİN ETİK İLKE VE SORUMLULUKLAR Prof. Dr. Lale Büyükgönenç Nasıl Bir Süreç İzledik? 2003: HEMAR-G Etik Komisyonu 2004-Ocak: Hemşirelik Deontoloji Tüzüğü Yazılmasına Karar Verilmesi 4-5 Haziran

Detaylı

AV. VEDAT CANBOLAT AV. ELİF CANBOLAT GÖKTEPE

AV. VEDAT CANBOLAT AV. ELİF CANBOLAT GÖKTEPE AV. VEDAT CANBOLAT AV. ELİF CANBOLAT TIBBİ MÜDAHALEDE KÖTÜ UYGULAMA Tıbbi müdahale; tıp mesleğini icraya yetkili bir kişi tarafından, doğrudan veya dolaylı olsa da tedavi amacına yönelik olarak gerçekleştirilen

Detaylı

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi. TIP TARİHİ ve ETİK ANABİLİM DALI

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi. TIP TARİHİ ve ETİK ANABİLİM DALI Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi TIP TARİHİ ve ETİK ANABİLİM DALI Tıp Tarihi ve E,k AD Öğretim üyeleri Prof.Dr. M. Murat CİVANER Doç.Dr. Elif ATICI Yrd.Doç.Dr. Sezer KAFA Öğrenciler 9 Yüksek Lisans ve

Detaylı

YENİ TIBBİ YÖNTEMLERİN HUKUKA UYGUNLUĞU

YENİ TIBBİ YÖNTEMLERİN HUKUKA UYGUNLUĞU Dr. MEHMET EMİN ÖZGÜL Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Hukuk Bilimleri Anabilim Dalı Öğretim Elemanı YENİ TIBBİ YÖNTEMLERİN HUKUKA UYGUNLUĞU

Detaylı

HÜTF Asistan Etik Eğitimi. Dr. Nüket Büken Dr. Müge Demir Dr Aslıhan Akpınar

HÜTF Asistan Etik Eğitimi. Dr. Nüket Büken Dr. Müge Demir Dr Aslıhan Akpınar HÜTF Asistan Etik Eğitimi Dr. Nüket Büken Dr. Müge Demir Dr Aslıhan Akpınar Etik, bir eğitim konusu mudur? E#k eği#minde, üç hareket göze çarpmaktadır;! Değerlerin netleşmesi ve kendine saygı geliş#rme

Detaylı

XIII. TÜRK TIP TARİHİ KONGRESİ Sivas, Ekim 2017

XIII. TÜRK TIP TARİHİ KONGRESİ Sivas, Ekim 2017 Sivas Darüşşifası nın 800. Yılı Anısına XIII. TÜRK TIP TARİHİ İlk Duyuru Değerli Araştırmacılar, XIII. Türk Tıp Tarihi Kongresi, I. İzzeddin Keykâvus Darüşşifası nın (1217-2017) 800. yılını kutlama etkinlikleri

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR...XVII GİRİŞ...1

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR...XVII GİRİŞ...1 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR...XVII GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM SORUMLULUK SİGORTASINA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR 1. SORUMLULUK...5 I. SORUMLULUK KAVRAMI...5 HUKUKİ SORUMLULUĞUN TÜRLERİ...6

Detaylı

Kök Hücre Çalýþmalarý ve Hukuki Boyutu

Kök Hücre Çalýþmalarý ve Hukuki Boyutu Kök Hücre Çalýþmalarý ve Hukuki Boyutu KÖK HÜCRE ÇALIÞžMALARI VE HUKUKÝ BOYUTU Hakan Hakeri ÖZET Kök hücre çalä±åÿmalarä± tä±p alanä±nda yeni uygulamalardan biri olarak görülmektedir. Her ne kadar bu çalä±åÿmalar

Detaylı

Zorunlu meslek sigortası bizleri koruyor mu?

Zorunlu meslek sigortası bizleri koruyor mu? Zorunlu meslek sigortası bizleri koruyor mu? Doç. Dr. Mustafa Serinken Pamukkale Üniversitesi Acil Tıp AD. 1972 2010 1 Hekimler Hastalar 2 Hekimler Hekimler Hastalar Sigortacılar Hastalar Sigortacılar

Detaylı

Değerli Genç Meslektaşlarımız,

Değerli Genç Meslektaşlarımız, Değerli Genç Meslektaşlarımız, TTB-UDEK Asistan ve Genç Uzman Hekim Çalışma Grubu tarafından planlanan ve genş meslektaşlarımızın sürekli mesleki gelişmelerine katkı sağlamayı hedefleyen bir çalışma olarak

Detaylı

MEME ve TİROİD HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR 3 EKİM 2015

MEME ve TİROİD HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR 3 EKİM 2015 Değerli Meslektaşlarımız, Bu yıl Türk Cerrahi Derneği'nin Bölgesel Cerrahi Toplantısı'nın Edirne'de yapılacak olmasını sizlere bildirmekten gurur duymaktayız. Trakya Üniversitesi Genel Cerrahi Anabilim

Detaylı

ilaç VE ECZACILIK KATILIM ÜCRETSİZDİR 27-29 Kasım 2015 HALİÇ KONGRE MERKEZİ / İSTANBUL KONGRESi İlaç ve Eczacılıkta Küresel Bilgi Paylaşımı

ilaç VE ECZACILIK KATILIM ÜCRETSİZDİR 27-29 Kasım 2015 HALİÇ KONGRE MERKEZİ / İSTANBUL KONGRESi İlaç ve Eczacılıkta Küresel Bilgi Paylaşımı ULUSLARARASI ilaç VE ECZACILIK KONGRESi KATILIM ÜCRETSİZDİR Kongre web sayfasını ziyaret ederek kayıt olabilirsiniz. İlaç ve Eczacılıkta Küresel Bilgi Paylaşımı www.ivekkongre.com 27-29 Kasım 2015 HALİÇ

Detaylı

Yaşam Sonu Kararlarında Hastane Etik Kurulları / Etik Konsültasyon. Öğr. Gör. Dr. Müge Demir Tıp Tarihi ve Etik AD mdemir@hacettepe.edu.

Yaşam Sonu Kararlarında Hastane Etik Kurulları / Etik Konsültasyon. Öğr. Gör. Dr. Müge Demir Tıp Tarihi ve Etik AD mdemir@hacettepe.edu. Yaşam Sonu Kararlarında Hastane Etik Kurulları / Etik Konsültasyon Öğr. Gör. Dr. Müge Demir Tıp Tarihi ve Etik AD mdemir@hacettepe.edu.tr Tanım Etik danışmanlık (konsültasyon) tıbbi konsültasyonun bir

Detaylı

Değerli meslektaşlarım,

Değerli meslektaşlarım, Türkiye Deprem Mühendisliği Derneği (TDMD) tarafından 11-13 Ekim 2017 tarihlerinde Eskişehir Anadolu Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenecek olan Dördüncü Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji

Detaylı

YÖNETMELİK NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YÖNETMELİK NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar 17 Ağustos 2010 SALI Resmî Gazete Sayı : 27675 Namık Kemal Üniversitesinden: YÖNETMELİK NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ Amaç BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak

Detaylı

Prof. Dr. Mehmet Haberal, Amerika, Japonya ve Ürdün deydi

Prof. Dr. Mehmet Haberal, Amerika, Japonya ve Ürdün deydi Prof. Dr. Mehmet Haberal, Amerika, Japonya ve Ürdün deydi Prof. Dr. Mehmet Haberal, geçtiğimiz ay yoğun bir bilimsel kongre programı yaşadı. Kurucusu olduğu Ortadoğu Organ Nakli Derneği (MESOT) tarafından

Detaylı

İSTANBUL BAROSU SAĞLIK HUKUKU MERKEZİ

İSTANBUL BAROSU SAĞLIK HUKUKU MERKEZİ 1 İSTANBUL BAROSU SAĞLIK HUKUKU MERKEZİ FAALİYET RAPORU (Eylül 2014 Haziran 2015) 1.) İstanbul Barosu Yönetim Kurulu nun 15.01.2015 tarihli Kararı ile; Sağlık Hukuku Merkezi Başkanlığı görevine Av. Ümit

Detaylı

İleri Uygulamalar ve Güncel Yaklaşımlar İle Tanısal Radyolojide Radyasyondan Korunma ve Kalite Güvencesi Eğitimi

İleri Uygulamalar ve Güncel Yaklaşımlar İle Tanısal Radyolojide Radyasyondan Korunma ve Kalite Güvencesi Eğitimi İleri Uygulamalar ve Güncel Yaklaşımlar İle Tanısal Radyolojide Radyasyondan Korunma ve Kalite Güvencesi Eğitimi 2015 yılı için Mamografi Temalı İLERİ UYGULAMALAR ve GÜNCEL YAKLAŞIMLAR İLE TANISAL RADYOLOJİDE

Detaylı

TÜRKİYE EKMUD KONGRESİ. 11-15 Mayıs 2016 Kaya Palazzo Kongre Merkezi Belek, Antalya BİRİNCİ DUYURU. www.ekmud2016.org www.ekmud.org.

TÜRKİYE EKMUD KONGRESİ. 11-15 Mayıs 2016 Kaya Palazzo Kongre Merkezi Belek, Antalya BİRİNCİ DUYURU. www.ekmud2016.org www.ekmud.org. TÜRKİYE EKMUD KONGRESİ 11-15 Mayıs 2016 Kaya Palazzo Kongre Merkezi Belek, Antalya BİRİNCİ DUYURU www.ekmud2016.org www.ekmud.org.tr GENEL BİLGİLER Değerli Meslektaşlarımız, Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları

Detaylı

YÖNETMELİK İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ DİŞ HEKİMLİĞİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YÖNETMELİK İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ DİŞ HEKİMLİĞİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar 10 Ocak 2013 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 28524 İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesinden: YÖNETMELİK İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ DİŞ HEKİMLİĞİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç,

Detaylı

TÜRKİYE BÖLGESEL HEMOFİLİ SEMPOZYUMU

TÜRKİYE BÖLGESEL HEMOFİLİ SEMPOZYUMU TÜRKİYE BÖLGESEL HEMOFİLİ SEMPOZYUMU 23 OCAK 2017 - ANTALYA T ürkiye Hemofili Derneğinin (TRHD) düzenlediği Türkiye Bölgesel Hemofili Sempozyumlarının dördüncüsü; Antalya İl Sağlık Müdürlüğü ve Akdeniz

Detaylı

TIPTA HALK SAĞLIĞI UZMANLIĞI ve GELECEK SEÇENEKLERİ/BEKLENTİLERİ/ÖNGÖRÜLERİ

TIPTA HALK SAĞLIĞI UZMANLIĞI ve GELECEK SEÇENEKLERİ/BEKLENTİLERİ/ÖNGÖRÜLERİ TIPTA HALK SAĞLIĞI UZMANLIĞI ve GELECEK SEÇENEKLERİ/BEKLENTİLERİ/ÖNGÖRÜLERİ Dilek ASLAN HÜTF Halk Sağlığı Anabilim Dalı Prof. Dr. Nusret Fişek Eğitim Salonu Şubat 2017, Ankara Canlı yayın için: http://www.halksagligi.hacettepe.edu.tr/canliyayın/canliyayin.php

Detaylı

Dekan Prof. Dr. Haluk Kabaalioğlu nun Tıbbi uygulama hataları ve sorumluluk kitabı için kaleme aldığı Önsöz

Dekan Prof. Dr. Haluk Kabaalioğlu nun Tıbbi uygulama hataları ve sorumluluk kitabı için kaleme aldığı Önsöz Dekan Prof. Dr. Haluk Kabaalioğlu nun Tıbbi uygulama hataları ve sorumluluk kitabı için kaleme aldığı Önsöz Tıbbi uygulama hataları, komplikasyon ve sorumluluk konusu, sağlık hukukunun en önemli ve her

Detaylı

Tıp Tarihi ve Etiği Anabilim Dalı 20 Yaşında

Tıp Tarihi ve Etiği Anabilim Dalı 20 Yaşında Tıp Tarihi ve Etiği Anabilim Dalı 20 Yaşında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi nde Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı (http://www.deontoloji.hacettepe.edu.tr/index.php), Deontoloji adıyla 1998 yılında

Detaylı

TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ

TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ 2013-2014 ADLİ YILINDA TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ NİN AVUKATLARA YÖNELİK ÇALIŞMALARINDAN BAZI BAŞLIKLAR Eylül 2014 ANKARA Hastalıkta, Yaşlılıkta, Cezaevinde, Cenazede Her Yerde Avukatın

Detaylı

HUKUKSAL ETİK (LEGAL ETHICS) DERS NOTLARI

HUKUKSAL ETİK (LEGAL ETHICS) DERS NOTLARI Prof. Dr. A. Can TUNCAY Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi HUKUKSAL ETİK (LEGAL ETHICS) DERS NOTLARI İstanbul 2013 Yay n No : 2902 Hukuk Dizisi : 1427 1. Baskı - Nisan 2013 İSTANBUL ISBN 978-605 -

Detaylı

Onur Konuğumuz Prof. Dr. Güler AKSOY. Acıbadem Sağlık Grubu Hemşirelik Hizmetleri Direktörlüğü

Onur Konuğumuz Prof. Dr. Güler AKSOY. Acıbadem Sağlık Grubu Hemşirelik Hizmetleri Direktörlüğü Onur Konuğumuz Prof. Dr. Güler AKSOY Acıbadem Sağlık Grubu Hemşirelik Hizmetleri Direktörlüğü 1 Çocukluk Yılları 3 Temmuz 1942 11 Eylül 1944 Annesi, Ağabeyi ve Kız Kardeşleri 11 Eylül 1942 de Erzurum da

Detaylı

GİRESUN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ

GİRESUN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ GİRESUN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Giresun Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma

Detaylı

Doktorclub Awards Sponsorluk Dosyası.

Doktorclub Awards Sponsorluk Dosyası. Doktorclub Awards 2018 Sponsorluk Dosyası www.doktorclubawards.com 2 Doktorclub Awards 2018 Türkiye nin Sağlık Ödülleri Doktorclub Awards, ülkemizde sağlık sektörü profesyonelleri ve paydaşlarının çalışmalarını

Detaylı

XI. REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA ANA BİLİM DALI BAŞKANLARI TOPLANTISI 8-9 Haziran 2012 Kars

XI. REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA ANA BİLİM DALI BAŞKANLARI TOPLANTISI 8-9 Haziran 2012 Kars XI. REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA ANA BİLİM DALI BAŞKANLARI TOPLANTISI 8-9 Haziran 2012 Kars Değerli öğretim üyeleri Bu yıl XI. Rehberlik ve Psikolojik Danışma Ana Bilim Dalı Başkanları Toplantısı Kars

Detaylı

BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar İSTANBUL MEDENİYET ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM ÜYELERİNİN ÖZEL HASTANELER VE VAKIF YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI HASTANELERİNDE ÇALIŞTIRILMALARINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR Amaç ve kapsam BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam,

Detaylı

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ SAĞLIK VE TIP ALANINDA BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR SEMPOZYUMU DAVET

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ SAĞLIK VE TIP ALANINDA BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR SEMPOZYUMU DAVET AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ SAĞLIK VE TIP ALANINDA BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR SEMPOZYUMU Değerli Meslektaşlarımız, DAVET Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırmaları Geliştirme Komisyonu nun Akdeniz

Detaylı

Page 1 of 6. Öncelikle, Edirne de yaşanan sel felaketi için çok üzgünüz. Tüm Edirne halkına, şahsım ve üniversitem adına geçmiş olsun demek istiyorum.

Page 1 of 6. Öncelikle, Edirne de yaşanan sel felaketi için çok üzgünüz. Tüm Edirne halkına, şahsım ve üniversitem adına geçmiş olsun demek istiyorum. Page 1 of 6 Edirne Valisi Sayın Dursun Ali Şahin, Edirne Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Sayın Recep Zıpkınkurt, Edirne Ticaret ve Sanayi Odası nın değerli üyeleri ve temsilcileri, Bilgi birikimi ve üslubunu,

Detaylı

2. ULUSAL ADLİ BELGE İNCELEME KONGRESİ

2. ULUSAL ADLİ BELGE İNCELEME KONGRESİ BİLİRKİŞİ İSİM SOYAD İCRA DELİL SAVCILIK SUÇ ADLİ BELGE İMZA-YAZI ÇEK-SENET MAHKEME PASAPORT BANKA EĞİTİMİ SAHTECİLİK ALDATMA KABİLİYETİ TEKNOLOJİ 2. ULUSAL ADLİ BELGE İNCELEME KONGRESİ LIONEL HOTEL, İSTANBUL

Detaylı

T.C. BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ YÖNETİM KURULU KARARLARI

T.C. BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ YÖNETİM KURULU KARARLARI TOPLANTIYA KATILANLAR Prof. Dr. Mustafa AYDIN Prof. Dr. Rafet KOCA Prof. Dr. Şükrü Oğuz ÖZDAMAR Prof. Dr. Banu DOĞAN GÜN Doç. Dr. Mehmet ÇABUK Doç. Dr. Atilla ALPAY Yrd. Doç. Dr. Yavuz Sami SALİHOĞLU (Dekan)

Detaylı

Sayın Hocalarım, Sevgili Meslektaşlarım ve Değerli Kongre Katılımcıları, Türk Nefroloji Derneği olarak Antalya nın Belek beldesindeki Kaya Palazzo

Sayın Hocalarım, Sevgili Meslektaşlarım ve Değerli Kongre Katılımcıları, Türk Nefroloji Derneği olarak Antalya nın Belek beldesindeki Kaya Palazzo Sayın Hocalarım, Sevgili Meslektaşlarım ve Değerli Kongre Katılımcıları, Türk Nefroloji Derneği olarak Antalya nın Belek beldesindeki Kaya Palazzo Otel Kongre Merkezinde gerçekleştirdiğimiz 34. Ulusal

Detaylı

SPONSORLUK DOSYASI MAYIS Ankara Ünİversİtesİ. Tıp Fakültesİ Morfolojİ Yerleşkesİ

SPONSORLUK DOSYASI MAYIS Ankara Ünİversİtesİ. Tıp Fakültesİ Morfolojİ Yerleşkesİ SPONSORLUK DOSYASI 24-27 Ankara Ünİversİtesİ MAYIS 18 Tıp Fakültesİ Morfolojİ Yerleşkesİ 1. uluslararası gıda ve tıp kongresi 24-27 Mayıs 2018 7 2 n A 4 2 8 1 S I Y A M İ s e t İ s r e esi İv k ş n e Ü

Detaylı

Değerli meslektaşlarım,

Değerli meslektaşlarım, Türkiye Deprem Mühendisliği Derneği (TDMD) tarafından 11-13 Ekim 2017 tarihlerinde Eskişehir Anadolu Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenecek olan Dördüncü Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji

Detaylı

XVIII. TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ KURULTAYI

XVIII. TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ KURULTAYI TTB- DERNEKLERİ EŞGÜDÜM KURULU 22 Aralık 2012 TTB-UDEK Çalışma Grupları Genel Kurulu 22-23 Aralık 2012 Tıpta Uzmanlık Eğitimi Kurultayı Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Derslikler Grubu Kurucu Öğretim

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. 7.3. Uluslararası bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitabında (Proceedings) basılan bildiriler

ÖZGEÇMİŞ. 7.3. Uluslararası bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitabında (Proceedings) basılan bildiriler 1. Adı Soyadı: Hale TOSUN 2. Doğum Tarihi: 07.07.1970 3. Unvanı: Yard. Doç. 4. Öğrenim Durumu: ÖZGEÇMİŞ Derece Alan Üniversite Yıl Lise Hemşirelik Kızılay Özel Hemşirelik Lisesi 1988 Lisans Hemşirelik

Detaylı

29 Ocak İlaç Araştırmaları Hakkında Yönetmelik 23 Aralık Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmelik İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü nün

29 Ocak İlaç Araştırmaları Hakkında Yönetmelik 23 Aralık Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmelik İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü nün 29 Ocak1993 - İlaç Araştırmaları Hakkında Yönetmelik 23 Aralık 2008 - Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmelik İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü nün 29 Aralık 1995 gün ve 51748 sayılı Genelgesi İlaç ve

Detaylı

Salih AKYÜZ Hasta ve Çalışan Hakları ve Güvenliği Derneği Başkanı

Salih AKYÜZ Hasta ve Çalışan Hakları ve Güvenliği Derneği Başkanı Salih AKYÜZ Hasta ve Çalışan Hakları ve Güvenliği Derneği Başkanı Hak Kavramı Herhangi bir varlığın, kanuni veya ahlaki gerekçelerle, sahip olması veya yapabilmesi olağan şeyler.. Hak Kavramı Kazanımlara

Detaylı

KİŞİLİK HAKKI İHLALİ KAPSAMINDA İNSAN ÜZERİNDE YAPILAN DENEYLER VE HUKUKİ SONUÇLARI

KİŞİLİK HAKKI İHLALİ KAPSAMINDA İNSAN ÜZERİNDE YAPILAN DENEYLER VE HUKUKİ SONUÇLARI Hilal YÜKSEL İstanbul Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi-Medeni Hukuk Araştırma Görevlisi KİŞİLİK HAKKI İHLALİ KAPSAMINDA İNSAN ÜZERİNDE YAPILAN DENEYLER VE HUKUKİ SONUÇLARI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...

Detaylı

Neonatoloji Hemşireliği Derneği ve Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD. Neonatoloji BD. ve Erciyes Üniversitesi

Neonatoloji Hemşireliği Derneği ve Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD. Neonatoloji BD. ve Erciyes Üniversitesi ve Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD. Neonatoloji BD. ve Hemşirelik Bölümü işbirliği ile YENİDOĞAN HEMŞİRELİĞİ SEMPOZYUMU Sayın Meslektaşlarım; Dünyadaki ve ülkemizdeki

Detaylı

ANTROPOLOG TANIM A- GÖREVLER

ANTROPOLOG TANIM A- GÖREVLER TANIM Antropolog, evrenin ve dünyanın oluşumu, yaşamın başlangıcı ve gelişimi, insanın biyolojik evrimi, ırkların doğuşu, insan topluluklarının fiziki yapı, kültür ve davranış özelliklerini ve diğer topluluklarla

Detaylı

22 Eylül 2006. Dr. Atay Atabey Dr. Cemil Dalay Dr. Ferit Demirkan Dr. Ahmet Terzioğlu

22 Eylül 2006. Dr. Atay Atabey Dr. Cemil Dalay Dr. Ferit Demirkan Dr. Ahmet Terzioğlu 22 Eylül 2006 Dr. Lütfü Baş Dr. Figen Özgür Dr. Akın Yücel Dr. Atay Atabey Dr. Cemil Dalay Dr. Ferit Demirkan Dr. Ahmet Terzioğlu Başkan 2. Başkan, Sayman Genel Sekreter Yeterlik Kurulu Dr. Lütfü Baş Yeterlik

Detaylı

Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği 7nci İç Anadolu Bölgesi Travma ve Acil Cerrahi Toplantısı ANKARA

Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği 7nci İç Anadolu Bölgesi Travma ve Acil Cerrahi Toplantısı ANKARA Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği 7nci İç Anadolu Bölgesi Travma ve Acil Cerrahi Toplantısı ANKARA SBÜ Keçiören EAH Konferans Salonu 08 Eylül 2018 Cumartesi TOPLANTI SONUÇ RAPORU Ulusal Travma ve Acil

Detaylı

DEFANSİF TIP KAVRAMI: İÇERİK ANALİZİ

DEFANSİF TIP KAVRAMI: İÇERİK ANALİZİ DEFANSİF TIP KAVRAMI: İÇERİK ANALİZİ Prof. Dr. Şebnem ASLAN Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sağlık Yönetimi Bölümü Doktora Öğr. Kubilay ÖZER Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi,

Detaylı

Şanlıurfa Eğitim Seminerine büyük ilgi!

Şanlıurfa Eğitim Seminerine büyük ilgi! Şanlıurfa Eğitim Seminerine büyük ilgi! Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi konferans salonunda gerçekleştirilen Radyoteknoloji Eğitim Semineri açılış konuşmalarında; Harran Üniversitesi Rektör Yardımcısı

Detaylı

Yrd.Doç.Dr.İPEK SEVDA SÖĞÜT Fakülte / Enstitü / Okul Hukuk Fakültesi Bölümü Hukuk Görevi Yard.Doç.Dr. (Roma Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı)

Yrd.Doç.Dr.İPEK SEVDA SÖĞÜT Fakülte / Enstitü / Okul Hukuk Fakültesi Bölümü Hukuk Görevi Yard.Doç.Dr. (Roma Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı) Yrd.Doç.Dr.İPEK SEVDA SÖĞÜT Fakülte / Enstitü / Okul Hukuk Fakültesi Bölümü Hukuk Görevi Yard.Doç.Dr. (Roma Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı) Erasmus ve Uluslararası İlişkiler Koordinatörü, Hukuk Fakültesi,

Detaylı

ISBN: Editörler: Alp Üçok Haldun Soygür. Seri Editörü: Doğan Yeşilbursa Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Başkanı

ISBN: Editörler: Alp Üçok Haldun Soygür. Seri Editörü: Doğan Yeşilbursa Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Başkanı Şizofreni Tedavi Kılavuzu Türkiye Psikiyatri Derneği (Tanıtım için yapılacak alıntılar dışında Türkiye Psikiyatri Derneği nin yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz.) ISBN: 978-9944-5835-7-2

Detaylı

Alp Üçok Haldun Soygür

Alp Üçok Haldun Soygür Alp Üçok Haldun Soygür Bilimsel Çalışma Birimleri Dizisi No: 12 Şizofreni Tedavi Kılavuzu Türkiye Psikiyatri Derneği (Tanıtım için yapılacak alıntılar dışında Türkiye Psikiyatri Derneği nin yazılı izni

Detaylı

Değerli Meslektaşlarım,

Değerli Meslektaşlarım, SEMPOZYUM BAŞKANI Doç. Dr. Elif GÜRSOY HELİD Başkanı SEMPOZYUM SEKRETERYASI Arş. Gör. Mehtap UZUN AKSOY Arş. Gör. Mukaddes BAŞKAYA DÜZENLEME KURULU HELİD Yönetim Kurulu Prof. Dr. Nurgün PLATİN Doç. Dr.

Detaylı

EK-3 ÖZGEÇMİŞ (ÖRNEK FORM)

EK-3 ÖZGEÇMİŞ (ÖRNEK FORM) EK-3 ÖZGEÇMİŞ (ÖRNEK FORM) 1. Adı Soyadı :Pervin Somer 2. Doğum Tarihi : 12.10.1961 3. Unvanı: Prof. Dr. 4. Öğrenim Durumu: Lisans Üstü Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hukuk Fakültesi Ankara Üniversitesi

Detaylı

I. ULUSLARARASI SOSYAL VE EKONOMİK ARAŞTIRMALAR ÖĞRENCİ KONGRESİ

I. ULUSLARARASI SOSYAL VE EKONOMİK ARAŞTIRMALAR ÖĞRENCİ KONGRESİ I. ULUSLARARASI SOSYAL VE EKONOMİK ARAŞTIRMALAR ÖĞRENCİ KONGRESİ Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi tarafından düzenlenen I. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Öğrenci Kongresi,

Detaylı

VI. ULUSLARARASI BİYOMÜHENDİSLİK KONGRESİ (BEC2013) XIX. ULUSLARARASI BİYOMEDİKAL BİLİM VE TEKNOLOJİLER SEMPOZYUMU (BIOMED2013) Sponsorluk Dosyası

VI. ULUSLARARASI BİYOMÜHENDİSLİK KONGRESİ (BEC2013) XIX. ULUSLARARASI BİYOMEDİKAL BİLİM VE TEKNOLOJİLER SEMPOZYUMU (BIOMED2013) Sponsorluk Dosyası VI. ULUSLARARASI BİYOMÜHENDİSLİK KONGRESİ (BEC2013) XIX. ULUSLARARASI BİYOMEDİKAL BİLİM VE TEKNOLOJİLER SEMPOZYUMU (BIOMED2013) Sponsorluk Dosyası 12-15 Kasım 2013 Bölümümüz Hakkında Ege Üniversitesi,

Detaylı

Hekim Sorumluluk Sigortası

Hekim Sorumluluk Sigortası Hekim Sorumluluk Sigortası Prof.Dr. Ahmet Nezih KÖK Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanı Yüksek Sağlık Şurası Onursal Üyesi 1 Amaç / Hedef / Süre Hekim sorumluluğunun tarihsel

Detaylı

TOPLANTI TUTANAĞI "Tıbbi laboratuar bıranşları tanısal ve tedaviyi yönlendiren moleküler testler için ortak görüş toplantısı" Toplantıya katılanlar:

TOPLANTI TUTANAĞI Tıbbi laboratuar bıranşları tanısal ve tedaviyi yönlendiren moleküler testler için ortak görüş toplantısı Toplantıya katılanlar: TOPLANTI TUTANAĞI "Tıbbi laboratuar bıranşları tanısal ve tedaviyi yönlendiren moleküler testler için ortak görüş toplantısı" Sağlık Bakanlığının başlattığı 'Hangi laboratuar testlerini hangi laboratuar

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ (1 Temmuz 2010 itibariyle günceldir)

ÖZGEÇMİŞ (1 Temmuz 2010 itibariyle günceldir) ÖZGEÇMİŞ (1 Temmuz 2010 itibariyle günceldir) İLETİŞİM BİLGİLERİ Dr. Nilgün Başalp, LL.M., LL.M. İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kurtuluşderesi Cad. No.: 47 34440 Dolapdere Istanbul e-mail:

Detaylı

T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Genel Sekreterlik UŞAK ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE

T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Genel Sekreterlik UŞAK ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE *BECF39U0N* T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Genel Sekreterlik Sayı : 54320492-051.04 Konu : ISADET 2019 Sempozyumu UŞAK ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE Üniversitemiz tarafından 02-04 Mayıs

Detaylı

TIPTA HALK SAĞLIĞI UZMANLIĞI GÜNCEL DURUM

TIPTA HALK SAĞLIĞI UZMANLIĞI GÜNCEL DURUM TIPTA HALK SAĞLIĞI UZMANLIĞI GÜNCEL DURUM Ağustos 2018 Dilek ASLAN Halk Sağlığı Yeterlik Kurulu Eşyetkilendirme Komisyonu HÜTF Halk Sağlığı AD. diaslan.dr@gmail.com, diaslan@hacettepe.edu.tr Amaç Bu sunumu

Detaylı

BALIKESİR TABİP ODASI EYLÜL 2016 ETKİNLİK RAPORU

BALIKESİR TABİP ODASI EYLÜL 2016 ETKİNLİK RAPORU BALIKESİR TABİP ODASI EYLÜL 2016 ETKİNLİK RAPORU Balıkesir Hekim dergisi 21.Sayısı yayınlanarak üyelerimize dağıtılmıştır. Odamızın da destek verdiği Süslü Kadınlar Bisiklet turu yapılmıştır. Bato

Detaylı

T.C. İSTANBUL AYVANSARAY ÜNİVERSİTESİ Rektörlük. Sayı : E Konu : Mesleki Eğitim Kongresi: Sağlık

T.C. İSTANBUL AYVANSARAY ÜNİVERSİTESİ Rektörlük. Sayı : E Konu : Mesleki Eğitim Kongresi: Sağlık T.C. İSTANBUL AYVANSARAY ÜNİVERSİTESİ Rektörlük Sayı : 31675095-051.01-E.1800017186 04.04.2018 Konu : Mesleki Eğitim Kongresi: Sağlık DAĞITIM YERLERİNE Üniversitemiz Plato Meslek Yüksekokulu Müdürlüğü

Detaylı

Prof. Dr. Galip Urak ve Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı

Prof. Dr. Galip Urak ve Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı TARİHTEN BİR KESİT Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2007, 60(4) Prof. Dr. Galip Urak ve Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı Prof. Dr. Galip Urak ın Özgeçmişi ve Göğüs Cerrahisi AD nın Tarihçesi 1946-2006

Detaylı

1- Adıyaman Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı:

1- Adıyaman Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı: 1- Adıyaman Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı: 2- Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı: 3- Ankara Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim

Detaylı

ACIBADEM BODRUM HASTANESİ

ACIBADEM BODRUM HASTANESİ ACIBADEM BODRUM HASTANESİ KANSERE İNAT, EL ELE HAYAT DEDİ Acıbadem Bodrum Hastanesi, en sık görülen kanser türlerinin başında gelen kolon ve meme kanserine karşı farkındalık yaratmak için Kansere İnat,

Detaylı

Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 60

Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 60 ÖZET: Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı nın (BAKA) yeni Genel Sekreteri Mehmet Sırrı Özen, görevine geçen ay başladı. Özen; ilk olarak ekip arkadaşlarım diye hitap ettiği BAKA nın personeliyle toplantı yaptı,

Detaylı

12-15 Kasım 2013 Kuşadası Sponsorluk Dosyası

12-15 Kasım 2013 Kuşadası Sponsorluk Dosyası BEC2013 BIOMED2013 12-15 Kasım 2013 Kuşadası Sponsorluk Dosyası Ege Üniversitesi, 2000-2001 yılında, devlet üniversiteleri mühendislik fakülteleri içinde Türkiye de ilk kez Biyomühendislik Lisans Programı

Detaylı

Eğitmen. Eğitmenler Emekli Hakim Mevci ERGÜN Prof.Dr. Mehmet YÜCE Smmm.Önder TÜREMEN Program 03 Ocak 2011 - Pazartesi 05 Ocak 2011 - Çarşamba

Eğitmen. Eğitmenler Emekli Hakim Mevci ERGÜN Prof.Dr. Mehmet YÜCE Smmm.Önder TÜREMEN Program 03 Ocak 2011 - Pazartesi 05 Ocak 2011 - Çarşamba Mesleki Uzmanlık Sertifika ları Mesleki Uzmanlık Sertifika ları Emekli Hakim Mevci ERGÜN Prof.Dr. Mehmet YÜCE Smmm.Önder TÜREMEN 03 Ocak 2011 - Pazartesi 05 Ocak 2011 - Çarşamba 10 Oca 2011 - Pazartesi

Detaylı

DİŞ HEKİMLİĞİ KARAR VERME SÜREÇLERİNDE ETİK

DİŞ HEKİMLİĞİ KARAR VERME SÜREÇLERİNDE ETİK Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Asistan Etik Eğitimi 20-21 Şubat 2015 DİŞ HEKİMLİĞİ KARAR VERME SÜREÇLERİNDE ETİK Yrd Doç Dr FUNDA GÜLAY KADIOĞLU ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ Tıp Fakültesi Tıp

Detaylı

CULTURE EUROPEAN CAPITAL OF CULTURE AVRUPA KÜLTÜR BAŞKENTİ GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE FROM PAST TO PRESENT İSTANBUL DA SAĞLIK HEALTH IN ISTANBUL

CULTURE EUROPEAN CAPITAL OF CULTURE AVRUPA KÜLTÜR BAŞKENTİ GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE FROM PAST TO PRESENT İSTANBUL DA SAĞLIK HEALTH IN ISTANBUL GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE İSTANBUL DA SAĞLIK HEALTH IN ISTANBUL FROM PAST TO PRESENT AVRUPA KÜLTÜR BAŞKENTİ EUROPEAN CAPITAL OF CULTURE CULTURE İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ TÜRK TIP TARİHİ KURUMU ISTANBUL UNIVERSITY

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ KADIN ARAŞTIRMALARI VE UYGULAMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ KADIN ARAŞTIRMALARI VE UYGULAMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ KADIN ARAŞTIRMALARI VE UYGULAMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ Amaç BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Uludağ Üniversitesi Kadın Araştırmaları

Detaylı

2016- TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ GİRİŞ SINAVI (TUS) SONBAHAR BAŞVURU KILAVUZU YABANCI UYRUKLU KONTENJANI

2016- TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ GİRİŞ SINAVI (TUS) SONBAHAR BAŞVURU KILAVUZU YABANCI UYRUKLU KONTENJANI 2016- TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ GİRİŞ SINAVI (TUS) SONBAHAR BAŞVURU KILAVUZU YABANCI UYRUKLU KONTENJANI Tablo Açıklamaları Tablolar 7 sütun hâlinde düzenlenmiştir. Tabloda, program kodu (1), program adı (2),

Detaylı

Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi 23 Mart Dr. K. Ahmet Sevimli Yardımcı Doçent Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi 23 Mart Dr. K. Ahmet Sevimli Yardımcı Doçent Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1 Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi 23 Mart 2016 Dr. K. Ahmet Sevimli Yardımcı Doçent Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi K. Ahmet Sevimli Kimdir? 1972 yılında İstanbul da doğdu. 1990 yılında Bursa

Detaylı

Klinik ve Araştırmada Etik. Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN

Klinik ve Araştırmada Etik. Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN Klinik ve Araştırmada Etik Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN Klinik Etik Klinik etik tıbbi uygulamaların içsel bir yönüdür. Her klinik vakada etik boyut vardır. Etik Karar Verme Karar alırken bilimsel ve teknik

Detaylı

Dünya Hekimler Birliği, Hasta Hakları Bildirgesi 1

Dünya Hekimler Birliği, Hasta Hakları Bildirgesi 1 Dünya Hekimler Birliği, Hasta Hakları Bildirgesi 1 34. Dünya Hekimler Toplantısı nda kabul edilmiş (Lizbon, Portekiz, Eylül/Ekim 1981), 47. Dünya Hekimler Birliği Kurultayı nda değişikliğe uğramış (Bali,

Detaylı

AR-GE ANKETİ ANALİZ RAPORU

AR-GE ANKETİ ANALİZ RAPORU AR-GE ANKETİ ANALİZ RAPORU Eylül 2006 İÇİNDEKİLER Önsöz...3 TÜBİTAK Ar-Ge Anketi Soruları Analizi...4 1. Genel Bilgiler İle İlgili Sorular...4 2. Proje Sunum ve Destekler İle İlgili Sorular...12 3. Üniversite

Detaylı

2. ISRAIL VE YAHUDILIK KONFERANSI BANDIRMA DA GERÇEKLESTI

2. ISRAIL VE YAHUDILIK KONFERANSI BANDIRMA DA GERÇEKLESTI Portal Adres 2. ISRAIL VE YAHUDILIK KONFERANSI BANDIRMA DA GERÇEKLESTI : www.salom.com.tr İçeriği : Gündem Tarih : 31.10.2018 : http://www.salom.com.tr//haber-108505-2_israil_ve_yahudilik_konferansi_bandirmada_gerceklesti.html

Detaylı

Öğr. Gör. Dr. Müge DEMİR HÜTF Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı

Öğr. Gör. Dr. Müge DEMİR HÜTF Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Öğr. Gör. Dr. Müge DEMİR HÜTF Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Diyaliz makinesinin icadı (1960 lı yıllar) Kanada Rahipleri Tıbbi Ahlak Kılavuzu (1971) New Jersey Yüksek Mahkemesi Karen Ann Quinlan Kararı

Detaylı

BİYOMED. e-bülten - Mayıs 2013

BİYOMED. e-bülten - Mayıs 2013 BİYOMED e-bülten - Mayıs 2013 Biyomed büyüyor Biyomedikal Mühendisleri Derneği (BİYOMED), ülkemizdeki Biyomedikal Mühendislerinin bir araya gelmesi ve Biyomedikal Mühendisliği meslek kültürü oluşturma

Detaylı

T.C. BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ

T.C. BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ TOPLANTIYA KATILANLAR Prof. Dr. Mustafa AYDIN Prof. Dr. Rafet KOCA Prof. Dr. Şükrü Oğuz ÖZDAMAR Prof. Dr. Banu DOĞAN GÜN Doç. Dr. Mehmet ÇABUK Doç. Dr. Atilla ALPAY Yrd. Doç. Dr. Yavuz Sami SALİHOĞLU (Dekan

Detaylı

RUH SAĞLIĞI ALANINDA ÇALIŞAN MESLEKLER

RUH SAĞLIĞI ALANINDA ÇALIŞAN MESLEKLER RUH SAĞLIĞI ALANINDA ÇALIŞAN MESLEKLER Sağlık Dünya Sağlık Örgütü tanımlaması Biyolojik, ruhsal ve sosyal iyilik hali. Tıp Özgül bir kurama ve bu kuramdan biçimlenen yöntemle belirlenen uygulamalarla biyolojik,

Detaylı

ABSAM Sağlık Araştırmaları Merkezi. Danışmanlık Araştırma Eğitim Yazılım Yayın. www.absam.com.tr

ABSAM Sağlık Araştırmaları Merkezi. Danışmanlık Araştırma Eğitim Yazılım Yayın. www.absam.com.tr ABSAM Sağlık Araştırmaları Merkezi Danışmanlık Araştırma Eğitim Yazılım Yayın www.absam.com.tr HAKKIMIZDA ABSAM Sağlık Araştırmaları Merkezi; sağlık, sağlık hizmetleri vesağlık sistemlerinin başta politika,

Detaylı