Madenlerde Hazırlık Kazısı Ders Notları
|
|
- Yavuz Kobal
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Maden Teknolojisi Programı Madencilik ve Maden Çıkarma Bölümü MDT 1152 Madenlerde Hazırlık Kazısı Ders Notları
2 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ 2. MADENCİLİKTE KULLANILAN TERİMLER 3. MADEN İŞLETMECİLİĞİNİN ANA İŞLEMLERİ 4. MADEN YATAĞININ DEĞERİNİ ETKİLEYEN ETMENLER 5. HAZIRLIK İŞLERİ (BÜYÜK, KÜÇÜK HAZIRLIKLAR) 6. HAZIRLIKLARLA İLGİLİ YOLLARIN AÇILMASI İŞLERİ 7. KAZI İŞLERİ (KAYA ÖZELLİKLERİ, KAZI YÖNTEMLERİ VE ALETLERİ) 8. KUYU AÇMA İŞLERİ 2
3 KÖMÜRÜN OLUŞUMU KÖMÜR, BİTKİ PARÇALARININ BATAKLIK ALANLARDA BİRİKMESİYLE OLUŞMUŞ TABAKALARIN, ÜZERLERİNDE GİDEREK ARTAN ISI VE BASINÇ SONUCU FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞİKLİĞE UĞRAMASIYLA, 15 MİLYON YIL İLE 300 MİLYON YIL ARASINDA MEYDANA GELMİŞ KATI FOSİL ORGANİK KÜTLEDİR. GENELLİKLE YAŞLI KÖMÜRLER DAHA KALİTELİDİR. KÖMÜRLER ORGANİK OLGUNLUKLARINA GÖRE LİNYİT ALT-BİTÜMLÜ KÖMÜR BİTÜMLÜ KÖMÜR, TAŞ KÖMÜRÜ OLARAK SINIFLANDIRILABİLİR. KÖMÜR DÜNYADA EN YAŞLI OLARAK BULUNAN, GÜVENİLİR AYNI ZAMANDA DÜŞÜK MALİYETLERLE ELDE EDİLEBİLEN FOSİL YAKITTIR. KÖMÜR DÜNYADA 50 DEN FAZLA ÜLKEDE ÜRETİLMEKTEDİR. KÖMÜR KULLANIMI, DEPOLANMASI VE NAKLİYESİ AÇISINDAN EN EMNİYETLİ FOSİL YAKITTIR. ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİNDE UCUZ VE REKABETÇİ BİR YAKIT OLMASI NEDENİ İLE DÜNYA ELEKTRİK ÜRETİMİNİN %40 ı KÖMÜRDEN KARŞILANMAKTADIR. Bataklık ISI TURBA TAŞKÖM
4 TÜRKİYE KÖMÜR HARİTASI
5 1. MADENCİLİKTE KULLANILAN TERİMLER YERALTI İŞLETMESİ (KAPALI OCAK) : Her türlü açık işletmelerde kuyu ve diğer girişler, eğimli kuyular, düz ve eğimli galeriler ile birlikte yeraltı kazı ve imalatı, çıkarma, çekme havalandırma, gerektiğinde yeraltında kullanılan elektrik cereyanının üretim ve dağıtımına yarayan tesis ve teçhizat ile birlikte kömür ve cevher çıkartma işlerinde kullanılan diğer yeraltı yollarını, çeşitli iş yerlerini, açılmakta olan kuyuları, yeraltına doğru kazılmakta olan tüm vinç ve varagel yollarını ve galerilerini kapsayan bir işyeridir. GRİZU : Yeraltında maden kömüründen çıkan metan (CH 4 ) gazının hava ile karışımına denir. ANA LAĞIM : Ana yol anlamına gelir. Genellikle çift demiryolu ve ocağın toplam gereksinimine yetecek miktarda hava geçmesini sağlayacak açıklığı olan taş içinde açılmış galerilerdir. MOSTRA : Cevher yatağı ya da kömür damarının toprak üstünde görünen kısmına denir. AÇIK İŞLETME (AÇIK OCAK): Yer yüzünde yapılan maden çıkartma işidir. 5
6 AYAK : Kömür damarı veya cevher yatağı içerisinde, birbirine paralel yada belli ara uzaklıkta sürülmüş iki galeri ve bunların arasında belli uzunlukta, sürekli ve düzenli kazı ile ilerletilen üretim aynasına ve bağlantılarına denir. ŞÖVELMAN : Kuyu ağzındaki asansör kulesidir. BÜR : Yeraltında iki katı birleştiren düşey açılmış kuyulardır. TOPUK : Bazı yapıları korumak amacıyla alınmadan yeraltında bırakılan cevher kısımlarıdır. BAĞ : Galeri açma işlerinde tavan ve yan duvarların göçmesini önlemek amacıyla yapılan tahkimat birimidir. TENÖR : Cevherin faydalı mineral yüzdesidir. VANTÜP : Silindirik hava borularıdır. 4
7 TAHKİMAT: Yeraltı yapılarının tavanlarını tutmak için destekleme işlemidir. ARIN (AYNA): Bir ocakta her türlü baca, ayak, galeri, kuyu veya yolların ilerlemekte olan yüzlerini tanımlar. HAVALANDIRMA: Yeraltında yeterli miktarda ve uygun kalitede havanın dolaştırılması için yapılan tüm işlemlerdir. KONSANTRE : Cevher hazırlama tesislerinde zenginleştirilmiş cevherdir. ROSET : Kuyu dip ve başlarının veya ara katların yatay yollarla üretim yerlerine bağlantısını sağlayan mahaldir. KAFES : Maden kuyularında insan malzeme ve ocak arabası naklinde kullanılan tek veya çift katlı çelik konstrüksiyonlu kabin. Çalışanların yeraltı ocağına giriş ve çıkışları da bu kafeslerle yapılır. Diğer bir deyişle kuyu içinde nakliyatı sağlayan asansördür. 7
8 SKİP : İhraç kuyusunda taş veya yeraltında üretilen madenin yerüstüne naklinde kullanılan ve altındaki otomatik kapak ile boşaltma yapabilen çelik kova. Şövelman MOLET Üst Halat Alt Halat Kuyu Kuyu Ağzı Hareket Tamburları Skip veya Kafes 8
9 KAMA : Arazi boşalmasına karşı bağların üstüne ve arkalarına konan, kullanıldığı yerdeki koşullara bağlı olarak kalınlığı 3-8 cm., boyu 1-4 m. arasında değişen ağaç parçalarına denir. ÇATAL DİREK : Normal olarak sarma altına, tavan basınçlarının fazla olduğu yerlerde boyunduruk ve çıplak tavan altına konan takviye direktir. BOYUNDURUK : Ağaç bağda iki yan direk üzerine konan ve esas tavan yükünü taşıyan çintili yatay direğe denir. TAKOZ : Direk başı ile tavan arasına yerleştirilen, tavanın yükünü direğe ileten ve esneklik sağlayan küçük ağaç parçasına denir. DEKAPAJ : Açık işletmelerde cevher yatağı ya da kömür damarının üstünde bulunan örtü tabakasının kazılarak kaldırılması işidir. POSTA : Lağım ve diğer galeri arınlarından çıkan taş ve toprağa denir. 9
10 GİDAJ : Kuyularda kafesin ya da skibin aşağı yukarı inerken sağa sola sallanmasına engel olan ve kafese kızaklık yapan çelik ray yada halatlara denir. ARA KESME : damar içinde bulunan bant halindeki kayaç tabakalarıdır. DESANDRE : Belirli bir kottan aşağı doğru sürülen yatımlı damar içi yada taş yollarıdır. DEPRESYON : Ocak içindeki galerilerde iki nokta arasında ölçülen hava basıncı farkıdır. FIRÇA : İki bağ arasına vurulan ince direklere denir. BACA : Ocaklarda kömürün kazılarak çıkartıldığı yere denir. 1 0
11 BARET: İş güvenliği amacıyla madencilerin giydiği özel yapılmış şapkalardır. DAMAR : Uzunluğu, derinliği ve kalınlığı bulunan ve genel olarak kalınlığı diğerlerine nazaran çok az olan yeraltı tabakaları yada kayaçlar arasına sıkışmış genellikle düzgün kalınlıktaki kömür ve düzensiz bir yapı görünümünde olan cevher kütlesine denir. DOMUZDAMI: Özellikle göçertmeli uzun ayaklarda uygulan ve ayak arkasını göçertmeye yarayan tahkimat elemanıdır. POTKOPAÇ : Arında kömür kazısını kolaylaştırmak için derinlemesine açılan dar boşluğa denir. Genellikle damarın yumuşak tabakası içinde açılır. REKUP : Damar yada ya da yatağı kesesiye sürülen taş galerilerle, damar içinde birbirine paralel sürülmüş iki kılavuzu dik olarak birleştiren galerilerdir. PASA : Cevherin işe yaramayan kısmına denir. 9
12 AKROSAJ : Dik ve eğimli kuyuların dip ve başlarında çalışmakta olan katlardaki manevra yollarını ve bunlara bağlı açıklıkları ifade eder. KARTİYE : En çok 300 kadar işçinin bir yeraltı üretim birimidir. KAVLAK : Kazı yapılan alanlarda ya da diğer galerilerde, özellikle tahkimatsız kısımlarda tavanda ve yanlarda kabarıp kolayca sökülebilen ve hatta kendiliğinden düşebilir durumdaki taşlara denir. ATIM : Ateşleme işlemi sonunda serbestleşen maden veya örtü tabakası kitlesine denir. 12
13 GALERİ : Bir tarafı kapalı olan tünel ya da arazi içinde sürülmüş yoldur. GÖÇÜK : Yeraltı işyerinde yapılan tahkimatın yetersiz olması yada eskimesi veya başka bir nedenle devrilmesi sonucu tavanın kırılarak aşağı düşmesi (boşalması) olayına denir. FAY : Bir tabaka serisini bölen ve bölümlerin konumunu değiştiren çatlaklara denir. KILAVUZ : Damar yada yatağın tavan ve taban taşları arasında genellikle yatay sürülen yollara denir. 13
14 PABUÇ : Demir bağları ve demiryolları birbirine bağlayan bağlantı parçasına denir. PARAŞÜT : Asansörlerde çekici halatın koptuğu zaman kafesi gidajlar arasında sıkıştırıp sağa sola sallanmasına engel olan, tırnaklar vasıtasıyla kafesin kayıtlara artan bir basınçla tutunmasını sağlayan düzen. LAĞIM ATMA : Taşta ve kömürde galeri açma ile cevher ya da kömür kazı işlerinde, kazıyı kolaylaştırmak için arına delinen deliklerin patlayıcı madde ile doldurulup ateşlenmesi işidir. LAVVAR : Cevher-kömür yıkama tesisidir. TABAN YOLU : Cevher içinde açılan hazırlık galerileridir. Üst kottan sürülene üst taban yolu, alt kottan açılana ise alt taban yolu denir. TARAMA : Yeraltı galerilerinde üst ve yan basınçlar nedeniyle daralmış olan açıklıkların genişletilmesi işine denir. SARMA : Ayaklarda, baca tahkimatlarında tavan altına konan yuvarlak ve ortadan bölünmüş 3 veya 4m. uzunluktaki direğe denir. BAŞAŞAĞI : Üst taban yolundan eğim aşağı sürülen bağlantı galerisine verilen addır. 14
15 2. MADEN İŞLETMECİLİĞİNİN ANA İŞLEMLERİ Tipik bir maden işletmesinin ana işlemlerinin gösteren şematik bir açıklama Şövelman toplu durumda Atık Sahası Üretim tesisi Kazısı Tamamlanmış Açık işletme Havalandırma kuyusu Başaşağı Kazısı Tamamlanmış Ve doldurulmuş bölüm Terkedilmiş Üretim yapılan Topuk Üretim için hazırlanan Topuk Kat Arakat Anakat Nakliye katı Arakat Kelebesi Tartı Cebi Cevher Nakliye Feresi Silo Cevher Kafes Skip Su Havuzu Pompa İstasyonu Band Konveyör Arama Sondajları Klavuz Galeri Şlam Havuzu Gelecekte Kullanılacak Rezervler 15
16 Yeraltı işletmesi ve yerüstü tesisleri Açık işletme genel görünümü Açık işletme kazı ve yükleme 16
17 MADENCİLİKTE YAPILAN BAŞLICA İŞLER ARAMA (Prospeksiyon) DEĞERLENDİRME (Fizibilite) HAZIRLIK (Üretime Hazırlık) ÜRETİM KAZI TAHKİMAT SU ATIMI HAVALANDIRMA ULAŞIM (NAKLİYAT) İHRAÇ CEVHER HAZIRLAMA 17
18 2.1 ARAMA Arama, yeryüzüne çıkmamış bulunan maden yatağının yerini saptamak üzere yapılan araştırma işlemidir. Bu işlemler; çeşitli jeolojik çalışmalar, uçak yada uydudan alınan hava fotoğraflarının değerlendirilmesi (fotojeoloji), haritalama, petrografik tayinler ve maden yatakları çalışmalarını kapsar. Bu bağlamda çeşitli bilgisayar programları ile pek çok jeolojik, jeofizik, jeokimya bilgileri değerlendirilmekte ve yeraltında saklı olan maden yatakları keşfedilmektedir. Arama aşamasında maden yatağının mostra alınan yada kuyu, galeri veya sondajlarda elde edilen temsili numuneler kimyasal, spektrografik, radyometrik ve benzeri analizlere tabi tutularak cevher yatağının yayılımı ve kalitesi hakkında kapsamlı ve detaylı bilgiler elde edilmeye çalışılır. Yatağın boyut ve geometrisi, şekil ve lokasyonu nitelik ve nicelik yönünden ortaya konur. Ekonomik değeri belirlenir. 16
19 Maden arayıcısı gerekli ve yeterli jeolojik bilgiye sahip olmalıdır. Arama yapılacak bölge sistemli ve düzenli bir biçimde araştırılır, bulgular jeolojik haritalara işlenir. Araziden numuneler alınır ve laboratuvar analizleri yapılır. Maden aramada geçirilen bazı safhalar; Mostraların ve arazinin iyice incelenmesi Jeolojik oluşumların ve onların yapısal değişimlerinin harita üzerine titizlikle işlenmesi Sondajlarla arama Yeraltı aramaları Jeofizik aramaları Madenlerin aranması ve işletilmesi hakkı Devlete aittir. Devlet bu hakkını belli bir süre için, gerçek ve tüzel kişilere devredebilir. Bu durumda gerçek ve tüzel kişilerin uyması gereken şartlar, Devletçe yapılacak gözetim, usul ve esaslar kanunda gösterilir. Madencilik faaliyetlerine ilişkin izin ve ruhsat alınırken aranacak veya işletilecek madenin cinsi, arama veya işletme alanının yeri ve büyüklüğü, işletme ve arama süreleri kanun ve yönetmeliklere göre belirlenir. Örneğin; maden kanununa göre bor ve radyoaktif özellikli ve stratejik madenlerin (uranyum ve toryum gibi) arama ve işletme izin ve ruhsatları özel veya tüzel kişilere verilemez. Arama ruhsatının düzenlenmesinden sonraki ilk bir yıl ön arama dönemidir. Ön arama süresi sonuna kadar, maden arama projesinde belirtilen faaliyetlerin tamamlandığını ve bu faaliyetlere ilişkin yatırım harcamalarını gösteren ön arama faaliyet raporunun verilmesi zorunludur. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir. Yükümlülüğünü yerine getiren ruhsat sahipleri aranan madenin türüne göre bir veya iki yıl daha genel arama dönemine hak sağlar. 19
20 Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki madenlerde, işletmeye elverişli ekonomik bir cevherin bulunması durumunda ruhsatların verilmesi, denetimi, projelerinin incelenmesi ile ilgili madencilik faaliyetleri Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı adına Maden İşleri Genel Müdürlüğü (MİGEM) tarafından yürütülmektedir. 20
21 2.1.1 Aramaya Hazırlık : Aramaya başlamadan önce aranacak saha ve maden konusunda olabilecek her türlü bilgi toplanmalı ve incelenmelidir. Arama süreci, önceden üretilmiş verilerin yorumlanmasıyla başlar, madenin üretilmesi sırasında devam eder ve madenin tüketilmesine rağmen bir süre daha devam eder. Aranacak maden sahası ile ilgili yazılmış raporlar, Daha önce yapılmış jeolojik haritalar, Ön arazi araştırmalarının olup olmadığı dikkatlice araştırılmalı ve bunlardan yararlanılmalıdır. Herhangi bir madenin aranması, o bölgede gerçekleşmiş jeolojik olayların, etkili oldukları alanların, kayaç türlerinin ve geometrisinin çözümlenmesini gerektirmektedir. Cevher yatakları genellikle belirli tip kayaçlarla bir arada bulunurlar. Arama sırasında bu kayaçların yeryüzünde görülmesi cevherin mostra verdiğini gösterir. Bazı maden yataklarının aranmasında aşağıdaki bilgilerden yararlanılır. Krom, elmas ve platin çoğunlukla peridotit ya da bunun değişiminden oluşan «serpantin» içerisinde bulunur. Manyetit, nikelli pirit ve kalkopirit ise diorit içinde bulunur. Bazende kalkopirit, diabaz veya gabrolarla bulunabilir. Altın, kuvars damarlarında piritle birlikte bulunur. Bulunan mostraların istikameti, yatımı ölçülür ve haritaya işlenir. Mostranın devamlılığı araştırılır ve cevherleşme olabilecek sahalar belirlenir Jeolojik Etüt : Cevherleşme olabilecek sahalar belirlendikten sonra, ümitli sahaların ayrıntılı jeolojik yapısının, tektonik ve mineralojik unsurlarının belirlenebilmesi amacıyla yapılan jeolojik çalışmalardır. 19
22 Bu çalışmalar 1/ den daha büyük ölçekli olmaktadır. Temel amaç; cevherleşme ve çevre kayaçlar için daha verimli ve ayrıntılı bilgiler sunarak çalışma alanını daha da sınırlamaktır. 3.Jeokimyasal Yöntemle Arama : Aranacak madenin ne olduğunu içindeki elementlerin tespiti yapılır. Bu amaçla maden yatağının yakın çevresindeki kaya, toprak, bitki veya dere kumlarından örnekler alınarak kimyasal analizleri yapılır. 4. Jeofizik Yöntemle Maden Arama Özellikle derinlerde cevherleşme hakkında daha ayrıntılı bilgilerin edinilmesi ve işletme dönemine ışık tutacak muhtelif işletme problemlerinin çözümü, tektonik yapının ortaya çıkarılması, cevher kalitesinin ve büyüklüğünün bir ölçüde belirlenmesini esas alan çalışmalardır. Sondaj, galeri, yarma vb. madencilik çalışmalarının maliyetine kıyasla daha küçük maliyetli olması nedeniyle tercih edilen bir yöntemdir. Maden ve minerallerin ölçülebilir fiziksel büyüklüklerinden yararlanılır. Eğer aranacak maden birden fazla baskın fiziksel özelliğe sahipse birden fazla jeofizik yöntem uygulanır. Maden veya minerali çevreleyen yan veya ana kayacın fiziksel özellikleri madenin fiziksel özelliklerinden daha baskın ise, maden dolaylı olarak aranır, yani önce yan veya ana kayaç saptanmaya çalışılır. Jeofizik uygulamalarının madencilik faaliyetlerinin tüm evrelerinde (arama ve işletme) yer alması, bilimsel ve verimli bir madencilik için zorunludur. Örneğin; damar tipi metalik bir maden yatağının işletme evresinde, damarın kesintiye uğraması halinde, damarın devamının, yön ve uzanımının saptanmasında jeofizik yöntemlerden elektrikelektromanyetik yöntemler galeri veya kuyu içinde bile uygulanarak başarılı sonuç alınabilmektedir. Böylece, işletme faaliyeti jeofizik sonuçlara göre yönlendirilmektedir. 20
23 Maden veya kayaçların fiziksel özellikleri genel olarak şunlardır: ısı veya ışığı yayma, geçirme, kırma ve yansıtma özellikleri; elastik dalgaları iletme, yansıtma ve kırma özellikleri; farklı özgül ağırlıklara sahip olma özellikleri; mıknatıslanabilme özelliği; yüksek veya düşük elektriksel geçirgenlik veya elektriksel özdirenç veya iletkenlik farkına sahip olma özellikleri; elektromanyetik alana ikincil elektrik ve elektromanyetik alanla karşılık verme özellikleri; doğal elektriksel gerilim üretme özellikleri; doğal radyoaktiviteye sahip olma özellikleri, vb. Maden aramalarında kullanılan başlıca jeofizik yöntemler şunlardır. 1.Gravimetrik yöntem : Kayacın yoğunluğuna bağlı olarak, yerçekimi özelliklerinden yararlanılarak geliştirilen aletlerle 2.Manyetik yöntem : Yerkürenin manyetik alanındaki değişimlerden yararlanılarak manyetit demir yatakları ve mıknatıs gibi hassas diğer cevher yataklarının aranmasında 3.Elektrik ve Elektromanyetik(EM) yöntemler : Metalik minerallerin elektrik iletkenlikleri ile öziletkenlikleri arasındaki farktan yararlanılır. 4.Sismik yöntem : Ses dalgalarının kayacın içerisinde ilerleme hızlarından yararlanarak, düz arazilerde ve kayaçların çok farklı sismik hızlara elverişli olduğu yerlerde uygulanır. 23
24 2.DEĞERLENDİRME : Maden yatağının değerini saptamak için yapılan birtakım işlemleri kapsar. Bunların başında da sondaj gelir. Sondaj ile maden yatağının jeotermik boyutları, lokasyonu, derinliği ortaya çıkmakta, yatım, tenör dağılımı ve neticede rezerv denilen maddi varlık belirlenmektedir. Günümüz teknolojisinde bilgisayar işlemlerinin uygulanması ile bu dağılımlar hızlı ve doğru bir biçimde saptanabilmekte, iki ve üç boyutlu profiller ortaya çıkarılabilmektedir. Maden değerlendirmesi, madencilik işlerinin en önemlisi işlerinden olup doğru değerlendirilmesi halinde ocağın gelecekteki gelişmesi kolayca yapılabilmektedir. Yanlış değerlendirmede ise, tüm yatarımlar büyük bir hüsran ve zararla sonuçlanabilmektedir. Modern maden işletmecileri bu işi ciddi olarak yerine getirmekte, uzman kişilerin çalışmalarını şart koşmakta ve yerine yatırım yapmaktadırlar. Aksi düşünüş, az yatırım ile sonuçlanan yanlış değerlendirme, neticede çok büyük kayıplara neden olmaktadır. Bu konuda pek çok acı tecrübeler madencilik literatüründe mevcuttur. 3.HAZIRLIK : Sondajlarla değerlendirilmiş bir maden yatağına erişmek için yapılan tüm işlemlere hazırlık denir. Bu işlemler tipik olarak, meyilli galeri (desandre) sürülmesi, kuyulardan düz galerilerin açılması şeklinde yapılır. Bu işler daha çok cevher olmayan yan kayaçlar içerisinde yürütülür ve yerine göre yıllar alan işlerdir. Dolayısıyla hazırlık işleri büyük bir yatırım gerektirir ve uygulandığı sürece cevher çıkarılıp satılamadığı için maden işletmesine ağır bir finansman getirir. 24
25 Hazırlık işlemleri, normal kuyu ve galeri açma yöntemleri olan delme, dinamit doldurma, ateşleme, çıkan taşları yükleme ve taşıma, açılan yeri tahkim etme işlerini kapsar. Modern teknolojinin gelişmesiyle bu işlemler ateşleme yapılmadan galeri açma makinaları ile kazı yapılması yönteminde de uygulanmaktadır. 2.4 ÜRETİM-KAZI : Hazırlık galerileri ile cevhere erişildikten sonra cevherin yerinden çıkarılması için yapılan işleri kapsar. Genellikle bu işler kömür ve cevher içinde düz galeriler veya dikey kuyular (bür) yapılması ile başlar. Çalışmada önemli etken olan hava akımı sağlanır. Cevher içinde bu ön hazırlıktan sonra cevher kazı işlemleri yapılır. Maden yatağının fiziksel ve jeolojik özelliklerine göre çeşitli «üretim yöntemleri» mevcuttur. En uygun olan sistem deneyim ile saptanır. Çoğu zaman çıkarılan cevherin bıraktığı boşluklar doldurulur. Kazı işlemini takiben açılan boşluğun belirli bir süre tutulması zorunludur. Bu işlemler madencilikte «tahkimat» terimi ile belirlenmektedir. Tahkimat devamlı olmayıp belirli bir süre tutulduktan sonra sökülüp ileri alınır ve değersiz ise yerinde bırakılır. Kazı işlemleri metal madenlerinde delme-patlatma ile yapılır. Kömür yataklarında, özellikle az yatımlı damarlarda çeşitli kazı makinalarıyla bu işlemi verimli bir şekilde yürütmek mümkündür. Modern teknolojinin geliştirdiği çeşitli kazı makinaları ve «yürüyen tahkimat» üniteleri mevcuttur. Hatta bu teçhizatı elektronik olarak uzaktan kumanda etmek mümkündür. 25
26 2.5 ULAŞIM-NAKLİYAT : Kazılan cevher, kömür ve personelin yeryüzüne çıkarılması işidir. Çeşitli nakliye araçlarını kullanan geniş bir işlem grubudur. En basit nakliye aracı vagondur. Madencilikte taşıma işleri ocağın yapısına göre; yeraltında yerüstünde yeraltı ile yerüstü arasında, kuyu veya desandreden olmak üzere üç ortamda yapılmak zorundadır. Vagonları çeken dizel, akülü ve trloey lokomotifler yeraltının ana nakliyat araçlarıdır. Büyük üretimler için daimi nakliyatı temin eden bant konveyörler ve üretim yerlerinde zincirli olurlar çeşitli kömür işletmelerinde kullanılmaktadırlar. 26
27 6.İHRAÇ : Nakliyatın son devresi kuyu içinde olan ulaşım olup ihraç terimi ile tanımlanmaktadır. İhraç en basit olarak arabanın kafes içine konulup vinç ile yeryüzüne çekilmesi işidir. Daha büyük kapasiteler için sırf cevher taşımak üzere özel kovalara «skip» inşa edilmiştir. İhraç sistemini yeryüzünde sağlayacak maden kuleleri (şövelman) ve vinç daireleri maden işletmelerinin en bariz ve görkemli tesisleridir. 7.HAVALANDIRMA : Çalışma yerine temiz, serin, kuru hava sağlanması madenciliğin en önemli işidir. Bu hava çalışanların teneffüs, makinaların oksijen gereksinimini karşılar. Havanın ikinci önemli görevi, metan gibi patlayıcı gazların %1 in altında, patlamaz orana düşürülmesini sağlamaktır. Ayrıca, derin ve sıcak ocaklarda, ısının 32 C altına düşürülmesi, rutubetin azaltılması ile işçilerin randımanlı şekilde çalışmaları mümkün olmaktadır. Metan geliri çok yüksek ve üretimi fazla olan kömür ocakları için havalandırma oldukça önemli olup metanın çalışma yerlerinde %1 den az olması istenir. Bu yüzden yeraltında metan çok yakından izlenmelidir. Bu amaçla yeraltına uzaktan izlemeli ve kumandalı sensörler monte edilmekte ve tüm gazlar yeryüzündeki bilgisayarlar ile emniyetli bir şekilde kontrol edilmektedir. 27
28 Havanın ihraç kuyusundan girip, ocak çalışma yerlerinin dolaşıp, baka bir kuyu veya desandreden çıkması basit bir havalandırma sistemidir. Hava akımını temin edecek, bir biri ile yedek çalışacak çift vantilatör keza bir maden ocağının kaçınılmaz teçhizatıdır. 2.8 SU ATIMI : Su, maden işletmesinin kaçınılmaz bir ürünüdür. Yeraltı suyu veya çeşitli çatlaklardan sızan dere nehir, göl, deniz suları gravite ile çalışma yerlerine gelir. Üretim ilerledikçe açılan boşluğa sızan suların dışarı atımı önemli bir sorun halini alır. Maden işletme tesisinde işletilecek yatağın bulunduğu bölgenin detaylı hidrojeolojik etüdü yapılmalıdır. Bu etüt sonucuna göre en uygun su atım tesisi planlanır. Su atım tesisinin gerek teknolojik açıdan gerekse ekonomik açıdan işletmeye uygunluğu, üretimin sürekliliğini ve maliyetini etkileyecektir. Genellikle sular hazırlık galerileri kenarlarına yapılan kanallara %0,3 meyil ile kendiliğinden akarak kuyu dibine gelirler. Burada suların kuyu dibi tesislerinden daha alt seviyede havuzlarda toplanması ve pompalar ile yeryüzüne atılması sağlanır. Yeraltı ve yerüstü sularının toplanarak uzaklaştırılması işlemine drenaj denir. işletme sahasından Üretimin sürekliliği açısından madenlerde drenaj zorunludur. 26
29 2.9 CEVHER HAZIRLAMA : Ocaktan üretilen kömür genellikle tenör bakımından düşüktür. Kömürler ise temiz değildir, içlerinde kül oranını yükselten taş ve şist mevcuttur. Bu koşullarda cevher veya kömürü satmak mümkün değildir. Ancak, yüksek tenörlü ve iri parçalı bazı cevherler (krom gibi) olduğu gibi satılabilir. Bu durumda cevher tenörünü yükseltmek için «zenginleştirme» yöntemlerine başvurulur. Cevher kırılıp öğütülerek cevher ve taş parçaları birbirine serbest hale getirilir. Sonra çeşitli zenginleştirme yöntemleri ile cevher ve taş mineralleri birbirinden ayrılır. Elde edilen ürüne konsantre denir. Değerce çok yüksek, miktarca az olan bu ürün izabe (metalürji) tesislerine gönderilerek orada saf metale yakın ürünler elde edilir. Kömürler için ise çeşitli yıkama yöntemleri ile kömür ve şist ayrılır. Bu arada elekten elenerek sınıflandırılır ve piyasanın istediği parça (krible), ceviz, fındık ve toz kömür boyutları elde edilir. Cevher hazırlama tesisleri genellikle ocak civarındadır ve kuyudan çıkan cevher bir band konveyör ile bu tesise yollanır. Bir cevher hazırlama tesisi 27
30 4. HAZIRLIK İŞLERİ Maden yataklarında, üretim çalışmalarının başlatılabilmesi için açık işletmelerde örtü tabakasının kaldırılması «dekapaj», yeraltı işletmelerinde ise yatağa (damara) kuyu yada galerilerle ulaşılması gerekir. işçilerin ocağa girmeleri, üretilen cevherin dışarı çıkarılması, gerekli havanın ocak içinde dolaşımını sağlayacak yolların, üretimin yapılacağı yerlerin açılması için hazırlık işlerine girişilir. Ayrıca, madenin özelliğine ve arazinin durumuna bağlı olarak; yeryüzünde kara ve demir yolları, cevher zenginleştirme yada satışa hazırlama tesisleri, işletme için gerekli olan enerji üretim ve dağıtım tesisleri, işçiler için yurtlar, soyunma, giyinme, yıkanma ve dinlenme yerleri, vb. gibi tesislerin yapılması da gerekmektedir. İşte madende bulunan cevher yatağının üretilmesi için yeraltı ve yerüstünde yapılan tüm bu işlere «HAZIRLIK İŞLERİ» denmektedir. 50
31 Taş içinde yapılan büyük hazırlıklar ile cevher içinde yapılan hazırlıklar, uygulanması gereken işlerin tümünü kapsar. Taş içinde yapılan büyük hazırlıklar cevhere ulaşmak için yapılan bütün çalışmalardan meydana gelir. Yerüstünden itibaren bir maden yatağına ulaşmak için taş içeresinde açılan kuyu veya galeriler, katların teşkil edilmesi, yatağın panolara ayrılması büyük hazırlıkların kapsamına girer. Cevher içi hazırlığı ise, damar veya cevher kitlesi içerisinde sürülen galeriler, üretim yerlerinin hazırlığı için olan başyukarılar ve başaşağılar, fereler v.b. olan işleri kapsar. Bir ocağın genel görünüşü 1) Kuyu 3) Damar içi galerisi (1. kat) 5) Damar içi galerisi (2. kat) 7) Ara kat (yardımcı kat) 10) Yardımcı yerler 2) Ana galeri (1. kat rekup galerisi) 4) Ana galeri (2. kat rekup galerisi) 6) Yardımcı kuyu 8) Damar içi yolları 9) Ayaklar 11) Varagel ve desandre 51
32 Hazırlık işleri aynı zamanda maden yatağının zenginliğini saptamak üzere yapılan fizibilite etüdünden sonra, üretime bir an önce başlanması için yapılan işlerdir. Üretime açılacak olan bir madenin hazırlık plan ve projelerinin yapılması çok önemli, özel bilgi ve yetenek isteyen bir uğraştır. Hazırlık plan ve projelerinin ayrıntılı biçimde incelenerek karar verilmesi gerekli olan hususlar; 1. Ocak girişi için yer seçimi 2. Ocak giriş biçiminin saptanması (galeri-kuyu) 3. Üretime geçilmesi için gerekli zaman ve üretim miktar planlaması 4. Katlar arası mesafenin saptanması 5. Katlarda yapılacak başlıca hazırlık işlerinin planlanması, üretim birimlerinin saptanması 6. Üretim çalışmaları sırasında devam ettirilme zorunluluğu olan hazırlık çalışmaların üretim çalışmalarıyla uyumunun sağlanması 7. Madenin rezerv miktarı, üretim ve ömrü göz önüne alınarak yapılacak hazırlık ve üretimin maliyet hesaplarının yapılması Hazırlık işlerinin planlanmasında öncelik, günlük üretim miktarının saptanmasıdır. Tüm hazırlık çalışmaları bu rakamı sağlayacak şekilde olacağından günlük üretimin saptanması çok duyarlı bir olgudur. Saptanan üretim miktarına göre bütün hazırlık işlerinin ayarlanması zorunludur. Dolayısıyla yapılan işler ne gereğinden fazla büyük ölçülerde olacak, ne de yapılan üretimin yükünü kaldıramayacak derecede küçük olmayacaktır. Bu saptamada göz önüne alınması gerekli faktörler; 50
33 1. Ticari Durum : Cevherin satış durumu, arz-talep, satış olanakları dikkate alınmalıdır. 2. Yatırım miktarı-maden ömrü ilişkisi (amortisman) Özellikle kuyu-ömür ilişkisi (100 m kuyu, 10 yıl ömrü olmalı) Bütün tesisler cevher tükenince ömrünü tamamlamış olmalıdır. Bu sayede maliyet azalır. Ancak, bunu sağlamak zordur. Çünkü kullanılan tesisler aynı derecede uzun ömürlü değildir. Bir makine ömrünü tamamladığında bir başka makine halen kullanılabilir durumda olabilir. Yatırım fazla ise günlük üretimde fazla olmalıdır. 3. Damarın yoğunluğu ve derinliği : Yerüstünde 1 m 2 lik alana düşen cevher miktarıdır. Maksimum üretim olanağını belirler. Yeraltında fazla miktarda damar varsa, damar yoğunluğu da artacaktır. (Almanya Ruhr Bölgesi t/m 2, İngiltere 5-10 t/m 2, Zonguldak 15 t/m 2 ). Teknik olarak 1 km 2 lik alandan 400 ton/gün kömür üretim yapılabilir. Kesitler buna uygun olmalıdır. 4. Kuyu derinliği : Kuyu pahalı bir tesistir. Mümkün olduğunca fazla üretim taşınmalı. Üretim alanı, kuyu derinliğinin 10 katı kadar bir yarıçaplı daire alanı kadar olmalı, Kuyudan sürülecek galeri uzunluğu kuyu derinliğinin 10 katını geçmemelidir. 5. Kuyu Ömrü: Maden yatağının ömrü kadar olmalıdır Kısa olursa yeni kuyu gerekir. Uzun olursa maliyet artar. Donanımlar değişik ömre sahiptir. Ömrü kuyu derinliğinin 1/10 u kadar olmalıdır. 51
34 6. İş yeri konsantrasyon : Üretim maliyetindeki düşüşü sağlayan en önemli faktördür. Kuyu yoğun işyeri yaratacak şekilde açılmalıdır. 7. Havalandırma : Kuyu, galeri vb. yerlerin kesitleri hava ihtiyacına göre belirlenir. Zehirli gazların belirli bir değer altında tutulması için yeraltına temiz hava gönderilir. İşçilerin ihtiyacı olan hava miktarı sağlanmalıdır. 8. Doğal ve hukuki sınırlar : Kısıtlayıcı faktörlerdir. Bir fay veya başka bir arızanın bulunması veya imtiyaz hududu o işletmenin gelişimine engel olabilir. Maden yatağının üretime başlayabilmesi için BÜYÜK HAZIRLIKLAR ve DAMAR İÇİ HAZIRLIKLARIN yapılması gerekir. Yeraltı diğer hazırlık işleri : Cevher/Maden yatakları yada kömür ve diğer damarların üretime hazırlanması için yeraltında yapılan hazırlık çalışmalarını 2 grupta toplamak mümkündür. Taşta yapılan hazırlıklar Damar yada yatağa paralel (tavan/taban lağımları) sürülen yatay galeriler Damar yada yatağı kesesiye sürülen yatay galeriler (rekup lağımları) Ana ve arakatlar arasında açılan düşey yada meyilli kuyu yada galeriler (bür, başyukarı, başaşağı, kelebe, vb.) Yatak yada damar içinde yapılan hazırlıklar Damar yada yatak doğrultusunda açılan yatay galeriler (kılavuz ve taban gibi ana ve ara yollar) Damar yada yatak doğrultusunda dik olarak açılan yatay yollar (rekup) Damar yatımında yada yatak içinde dik ve meyilli yapılan çalışmalar (başyukarı, başaşağı, kelebe, vb.)
35 4.1 BÜYÜK HAZIRLIKLAR Büyük hazırlık olarak isimlendirilen işler, yerüstünden maden yatağına varmak için açılması gereken kuyu, meyilli kuyu ve galerilerin sürülmesinden ibarettir. Öte yandan büyük hazırlıklar yardımıyla maden yatağı pano, bölüm ve kartiyelere ayrılır. Bu ayırmanın faydalarından biri herhangi bir yerde olan yangın, su basması, patlama gibi olaylarda bölümün diğer bölümlerden kolayca bağıntısının kesilmesi ve üretim çalışmalarının aksamadan devamını sağlamak içindir. Ayrıca bir kartiyeden elde edilecek üretim kısıtlı olduğu ve bugünkü şartlarda örneğin kömür ocaklarında 1000 ton dan fazla üretim yapılamadığından, hazırlık işlerinin maden yatağının bu hususu göz önünde bulundurularak kısımlara ayrılması ve planlanan üretim miktarının elde edilmesine çalışılmalıdır. Genellikle ocakların üretime açılmasında gerek yerüstü ve gerekse yeraltında yapılan büyük hazırlık işleri şunlardır : 1. Yerüstünde; 1. Kara ve demiryolları, köprüler, havai hatlar 2. Yükleme, boşaltma, stoklama tesisleri 3. Cevher-kömür hazırlama tesisleri 4. Liman tesisleri 5. Enerji üretim ve dağıtım tesisleri 6. Sinai ve sosyal tesisler 2. Taşta yapılan hazırlıklar 1. Kuyular (ana ihraç ve havalandırma kuyuları) 2. Ana nakliyat galerileri (katlarda) 3. Ana bant galerileri (Katlarda ve katlar arasında) 4. Ana transfer (yükleme ve boşaltma) istasyonları 5. Ana su alım (pompa) istasyonları 53
Yrd. Doç. Dr. Okan Su
Zonguldak Meslek Yüksekokulu Maden Teknolojisi Programı Madencilik ve Maden Çıkarma Bölümü ZMD203 Maden İşletme I Ders Notları Yrd. Doç. Dr. Okan Su İÇİNDEKİLER 1. MADENCİLİKTE KULLANILAN TERİMLER 2. MADEN
DetaylıMADENLERDE NAKLİYAT ÖNSÖZ
VI ÖNSÖZ Günümüzde dünya nüfusunun önemli bir kısmında sözkonusu olan refah düzeyi artışı, ancak yeterli miktarda madensel hammadde üretilmesi ve tüketilmesi ile olası olmaktadır. Nakliyat ise hem yeraltı
DetaylıYERALTI MADENCİLİK YÖNTEMLERİ
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO:337 Prof. Dr. Ferhan ŞİMŞİR YERALTI MADENCİLİK YÖNTEMLERİ YERALTI MADENCİLİK YÖNTEMLERİ 1. BASKI İZMİR - 2015 Prof. Dr. Ferhan ŞİMŞİR İZMİR -
DetaylıYAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2
YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 ÖZET Yer yüzündeki her cismin bir konumu vardır. Zemine her cisim bir konumda oturur. Cismin dengede kalabilmesi için konumunu koruması gerekir. Yapının konumu temelleri üzerinedir.
DetaylıSOMA EYNEZ KAZASI İLE İLGİLİ YAPILMASI GEREKENLER
24 Ekim 2014 2 3 4 ABD DE 2010 DA UPPER BIG BRANCH KÖMÜR OCAĞINDA MEYDANA GELEN KAZA: Metan Yanması Grizu Patlaması Kömür Tozu Patlaması 29 Kayıp OLUŞ ŞEKLİ AÇISINDAN EYNEZ İLE KARŞILAŞTIRILAMAYACAK KADAR
Detaylıİşletmesinde Toz Problemi TKİ. OAL. TKİ Maden Müh.
TKİ. OAL. İşletmesinde Toz Problemi TKİ Maden Müh. 1) Giriş Henüz, Türkiye'de kömür ve metal ocaklarında teneffüs edilebilir toz kontrolü yapılmamaktadır. Bu alandaki çalışmaların önemi gün geçtikçe daha
DetaylıAdministrator tarafından yazıldı. Çarşamba, 22 Haziran 2011 18:58 - Son Güncelleme Cuma, 24 Haziran 2011 15:48
SONDAJ TEKNİĞİ Sondajın Tanımı ve Açıklaması:Bir delici uç yardımı ile yeryüzünden itibaren içeriye doğru belirli çap ve derinlikte dönen borular ile veya darbeli tel, halat ve delici uç ile kuyular açılmasına
DetaylıDRENAJ YAPILARI. Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN
DRENAJ YAPILARI Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN DRENAJ Yapımı tamamlanıp trafiğe açılan bir yolun gerek yüzey suyu ve gerekse yer altı suyuna karşı sürekli olarak korunması, suyun yola olan zararlarının önlenmesi
DetaylıEtibank Keçiborlu Kükürtleri İşletmesi Cevher Yataklarında Uygulanan Yeraltı Üretim Metodu
Etibank Keçiborlu Kükürtleri İşletmesi Cevher Yataklarında Uygulanan Yeraltı Üretim Metodu Hüseyin YEĞENOĞLU(*) Ergün GÜRCAN (**) 1. GİRİŞ Keçiborlu Kükürtleri İşletmesi'nde cevher üretimi, halen çalışılan
DetaylıTOPRAK İŞLERİ- 2A 1.KAZI YÖNTEMLERİ 2.DOLGULARIN OLUŞTURULMASI
TOPRAK İŞLERİ- 2A 1.KAZI YÖNTEMLERİ 2.DOLGULARIN OLUŞTURULMASI KAZI YÖNTEMLERİ Yarma kazıları, doğal zemin üzerindeki bitkiler, ağaç kökleri, tüm organik maddelerle, bitkisel zemin kısmının kaldırılmasıyla
DetaylıULAŞIM YOLLARINA İLİŞKİN TANIMLAR 1. GEÇKİ( GÜZERGAH) Karayolu, demiryolu gibi ulaşım yollarının yuvarlanma yüzeylerinin ortasından geçtiği
ULAŞIM YOLLARINA İLİŞKİN TANIMLAR 1. GEÇKİ( GÜZERGAH) Karayolu, demiryolu gibi ulaşım yollarının yuvarlanma yüzeylerinin ortasından geçtiği varsayılan eksen çizgilerinin topoğrafik harita ya da arazi üzerindeki
DetaylıAkrosaj: Dik ve meyilli kuyuların dip ve başları ile ara katlardaki manevra yerleri ve bunlarla ilgili diğer yerlerin tamamı.
MADENCİLİK TERİMLERİ Acil Teneffüs İstasyonları: Yeraltı maden ocaklarında basınçlı hava hattı boyunca belirli noktalarda kurulan işçilerin mahzur kalma durumunda teneffüs edebilecekleri hayat kurtarma
DetaylıGaleri Tahkimatlarının (Demir Bağlar) Boyutlandırılması İçin Pratik Yol
Galeri Tahkimatlarının (Demir Bağlar) Boyutlandırılması İçin Pratik Yol Ender PEKDEMİR* Konu, Kari Terzaghi'nin kurduğu teori üzerinde T.L. White ve R.V. Proctor tarafından geliştirilmiş ve Amerikan tipi
Detaylı1.10.2015. Kömür ve Doğalgaz. Öğr. Gör. Onur BATTAL
Kömür ve Doğalgaz Öğr. Gör. Onur BATTAL 1 2 Kömür yanabilen sedimanter organik bir kayadır. Kömür başlıca karbon, hidrojen ve oksijen gibi elementlerin bileşiminden oluşmuş, diğer kaya tabakalarının arasında
DetaylıYeraltısuları. nedenleri ile tercih edilmektedir.
DERS 2 Yeraltısuları Türkiye'de yeraltısularından yararlanma 1950den sonra hızla artmış, geniş ovaların sulanmasında, yerleşim merkezlerinin su gereksinimlerinin karşılanmasında kullanılmıştır. Yeraltısuları,
DetaylıMADENCİLİK ve JEOLOJİ MÜHENDİSİ
MADENCİLİK ve JEOLOJİ MÜHENDİSİ İsmail CİHAN 30 Kasım 2017 Hacettepe Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Ankara, TÜRKİYE 1 Kapsam Neden Jeoloji? Madencilik ve Jeoloji İnteraktif Jeoloji Mühendisi
DetaylıBASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı
1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında
Detaylıİş Güvenliği Sınavına Hazırlık Soruları Bölüm 4. Your company information
İş Güvenliği Sınavına Hazırlık Soruları Bölüm 4 Your company information SORU 1 s31)iskeleler aşağıda belirtilen durumlarda işveren tarafından görevlendirilen ehil bir kişi tarafından kontrole tabi tutularak,
DetaylıTERS DOLAŞIMLI SONDAJ UYGULAMALARI
(Sondaj Dünyası Dergisi, Sayı 4) www.sondajcilarbirligi.org.tr MADEN ARAMA ÇALIŞMALARINDA TERS DOLAŞIMLI SONDAJ UYGULAMALARI Adil ÖZDEMİR (adilozdemir2000@yahoo.com) Maden aramaya yönelik sondajlar, genellikle
DetaylıFORE KAZIĞIN AVANTAJLARI
FORE KAZIK En basit tanımlamayla, fore kazık imalatı için önce zeminde bir delik açılır. Bu deliğe demir donatı yerleştirilir. Delik betonlanarak kazık oluşturulur. FORE KAZIĞIN AVANTAJLARI 1) Temel kazısı
DetaylıDENİZ, GÖL VEYA NEHİR ALTINDA BULUNAN MADENLERDEKİ ÇALIŞMALAR HAKKINDA YÖNETMELİK. (13.4.1997 tarih ve 22963 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır)
DENİZ, GÖL VEYA NEHİR ALTINDA BULUNAN MADENLERDEKİ ÇALIŞMALAR HAKKINDA YÖNETMELİK Amaç (13.4.1997 tarih ve 22963 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar
DetaylıETİ BAKIR A.Ş. KÜRE/KASTAMONU TEKNİK GEZİSİ
ETİ BAKIR A.Ş. KÜRE/KASTAMONU TEKNİK GEZİSİ TARİH: 16/17 NİSAN 2016 ETİ BAKIR A.Ş. KÜRE/KASTAMONU Çalışma alanı Kastamonu ilinin Küre ilçesi sınırları içinde bulunmaktadır. Oldukça engebeli olan saha,
DetaylıINS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ
1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Dr. Öğr.Üyesi Orhan ARKOÇ e-posta: orhan.arkoc@kirklareli.edu.tr Web : http://personel.kirklareli.edu.tr/orhan-arkoc 2 BÖLÜM 13 JEOFİZİK VE JEOFİZİKTE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ-İNŞAAT
DetaylıMADENCİLİK TERİMLERİ
MADENCİLİK TERİMLERİ Maden: Yer kabuğunun bazı bölgelerinde çeşitli iç ve dış doğal etkenlerle oluşan, ekonomik yönden değer taşıyan mineral. Yer altında bulunan zenginlik kaynaklarına maden denir. Yer
DetaylıINS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ
1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta: orhan.arkoc@kirklareli.edu.tr Web : http://personel.kirklareli.edu.tr/orhan-arkoc 2 BÖLÜM 12 Baraj Jeolojisi 3 Barajlar ve Baraj inşaatlarında
DetaylıMADEN KANUNU ve BU KAPSAMDA VERİLEN RAPORLAMA SİSTEMLERİ
T.C. ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI MADEN KANUNU ve BU KAPSAMDA VERİLEN RAPORLAMA SİSTEMLERİ Erdal Kaçmaz 29 Eylül 2011 1 İÇERİK Maden Kanununun Kapsamı Maden Grupları, Alanları ve Süreleri Kimler
DetaylıGRİZULU VE YANGINA ELVERİŞLİ OCAKLARDA ALINMASI GEREKLİ TEDBİRLER HAKKINDA YÖNETMELİK RG: 25.7.1996-22707 BİRİNCİ BÖLÜM
GRİZULU VE YANGINA ELVERİŞLİ OCAKLARDA ALINMASI GEREKLİ TEDBİRLER HAKKINDA YÖNETMELİK RG: 25.7.1996-22707 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak Tanımlar Amaçlar Madde 1 Bu Yönetmeliğin amacı, grizulu
Detaylı1 GİRİŞ 2 UYGULAMA AYAĞININ TANITIMI
Türkiye 7. Uluslararası Madencilik Kongresi ve SergısıTUMAKS 00, 00, ISBN 975395466 TTK'da Çalışan Bir Ayakta Hidrolik Direk ve Ağaç Tahkimat Maliyetlerinin Karşılaştırılması O. Yaralı Zonguldak Karaelmas
DetaylıMADEN İŞYERLERİNDE GÜVENLİK
MADEN İŞYERLERİNDE GÜVENLİK MADENCİLİĞİN TARİFİ Madencilik, yer kabuğu içerisinde cevher denilen ekonomik değeri olan maden bileşiklerini ekonomik olarak çıkarıp kullanılabilir hale getirme işlemidir.
DetaylıT.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçme Değerlendirme ve Açıköğretim Kurumları Daire Başkanlığı
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BKNLIĞI EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçme Değerlendirme ve çıköğretim Kurumları Daire Başkanlığı KİTPÇIK TÜRÜ TÜRKİYE TŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ PERSONELİNİN UNVN DEĞİŞİKLİĞİ
DetaylıTC ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI ÇED ve PLANLAMA GENEL MÜDÜRLM MADENCİLİK PROJELERİNE AİT ÇED RAPORLARINDA VE PROJE TANITIM DOSYLARI
MADENCİLİK PROJELERİNE AİT ÇED RAPORLARINDA VE PROJE TANITIM DOSYLARI MADENCİLİK PROJELERİNE AİT ÇED RAPORLARI VE PROJE TANITIM DOSYASINDA YER ALAN KONULAR 3 ANA GRUPTA TOPLANMAKTADIR 1- PROJE ALANI VE
DetaylıKitap Temini için: DİNÇ OFSET Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti İÇİNDEKİLER
Kitap Temini için: DİNÇ OFSET Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti. 0541 254 62 30 959 sayfa İÇİNDEKİLER Bölüm 1 ŞANTİYELERDE SIK KARŞILAŞILAN TEHLİKELER VE ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER Şantiyelerde sık karşılaşılan
DetaylıMADEN MÜHENDİSİ TANIM
TANIM Yeraltında ve yer üstünde bulunan her tür enerji, maden ve doğalgaz yatağının ekonomik bir biçimde işletilmeye elverişli olup olmadığına karar veren, madenlerin işletilmesi için gerekli tesisleri
DetaylıAKARSULARDA DEBİ ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
AKARSULARDA DEBİ ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ Akım Ölçümleri GİRİŞ Bir akarsu kesitinde belirli bir zaman dilimi içerisinde geçen su parçacıklarının hareket doğrultusunda birçok kesitten geçerek, yol alarak ilerlemesi
DetaylıPotansiyel. Alan Verileri İle. Hammadde Arama. Endüstriyel. Makale www.madencilik-turkiye.com
Makale www.madencilik-turkiye.com Seyfullah Tufan Jeofizik Yüksek Mühendisi Maden Etüt ve Arama AŞ seyfullah@madenarama.com.tr Adil Özdemir Jeoloji Yüksek Mühendisi Maden Etüt ve Arama AŞ adil@madenarama.com.tr
DetaylıÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ
ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ Ön çöktürme havuzlarında normal şartlarda BOİ 5 in % 30 40 ı, askıda katıların ise % 50 70 i giderilmektedir. Ön çöktürme havuzunun dizaynındaki amaç, stabil (havuzda
DetaylıTEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ
TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ Kaynak; Temel Mühendisliğine Giriş, Prof. Dr. Bayram Ali Uzuner 1 Zemin incelemesi neden gereklidir? Zemin incelemeleri proje maliyetinin ne kadarıdır? 2 Zemin incelemesi
Detaylıİş Güvenliği Sınavına Hazırlık Soruları Bölüm 6. Your company information
İş Güvenliği Sınavına Hazırlık Soruları Bölüm 6 Your company information SORU 1 s61)taşıma elle veya bir mekanik araçla yapıldığı takdirde, yaya yolları galeri tabanından en az...santimetre yükseklikte
DetaylıENERJİ AMAÇLI RÜZGAR ÖLÇÜMÜNDE İZLENECEK YOL
ENERJİ AMAÇLI RÜZGAR ÖLÇÜMÜNDE İZLENECEK YOL 1.Optimum ölçüm yerinin tespit edilmesi 2.Ölçüm yüksekliğinin belirlenmesi 3.Direk tipi ve kalitesinin seçilmesi 4.Ölçülecek parametrelerin ve cihaz sayılarının
DetaylıNakliyat yöntemi seçiminde etkili olan faktörler
MADENLERDE NAKLİYAT Nakliyat yöntemi seçiminde etkili olan faktörler Malzemenin fiziksel özellikleri (tane iriliği, kırılma şekli, nem oranı, yoğunluğu, sıcaklığı) Gerekli nakliyat kapasitesi Nakliyat
DetaylıKALIP TEKNOLOJİLERİ İP İSKELESİ. Sakarya Üniversitesi,
KALIP TEKNOLOJİLERİ İP İSKELESİ Sakarya Üniversitesi, Tanım Bina köşe kazıklarının yerlerinin temel kazısı sırasında kaybolmaması, kazı alanının belirlenmesi, temel genişlikleri ile temel duvarına ait
DetaylıDÜŞEY SİRKÜLASYON ARAÇLARI
DÜŞEY SİRKÜLASYON ARAÇLARI Sirkülasyon, kelime anlamı olarak; insan akımı, deveran, gidip gelme hareketlerini ifade etmektedir. Düşey sirkülasyon ise insanların bir noktadan farklı bir kottaki noktaya
DetaylıI.HAFTA. Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliği Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından Resmi Gazete Tarihi: 03/02/2005 Resmi Gazete Sayısı: 25716
MADEN HUKUKU 1 I.HAFTA Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliği Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından Resmi Gazete Tarihi: 03/02/2005 Resmi Gazete Sayısı: 25716 GENEL HÜKÜMLER : AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK VE TANIMLAR
DetaylıMADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON
MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON 2018 2019 Güz 10. HAFTA Dr. Serdar YAŞAR 10. Hafta İçeriği Hidrolik Kırıcılar Hidrolik Kırıcı Seçim Kriterleri Hidrolik Kırıcıların Teknik Özellikleri Hidrolik
DetaylıAPLİKASYON ve KAZI İŞLERİ
APLİKASYON ve KAZI İŞLERİ Zemin hakkında gerekli etütlerin yapılması ve bilgi edinilmesinden sonra yapının projesi hazırlanır. Hazırlanan projenin uygulanabilmesi inşaat sahasının kenarlarının arsa üzerinde
DetaylıINS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ
5/29/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 5/29/2017 2 BÖLÜM 10 KAYAÇLARIN ve SÜREKSİZLİKLERİNİN
DetaylıTOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER
TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER Prof.Dr. Murat UTKUCU Yrd.Doç.Dr. ŞefikRAMAZANOĞLU TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE Haritalar KESİTLER Yeryüzü şekillerini belirli bir yöntem ve ölçek dahilinde plan konumunda gösteren
DetaylıSERALARIN TASARIMI (Seralarda Isıtma Sistemleri) Doç. Dr. Berna KENDİRLİ A. Ü. Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü
SERALARIN TASARIMI (Seralarda Isıtma Sistemleri) Doç. Dr. Berna KENDİRLİ A. Ü. Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Seralarda Isıtma Sistemlerinin Planlanması Bitki büyümesi ve gelişmesi
DetaylıINS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ
1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Dr.Öğr.Üyesi Orhan ARKOÇ e-posta: orhan.arkoc@kirklareli.edu.tr Web : http://personel.kirklareli.edu.tr/orhan.arkoc 2 BÖLÜM 12 Baraj Jeolojisi 3 12.1.Baraj nedir? Barajlar
DetaylıEk Form 9 DETAY ARAMA FAALİYET RAPORU. RAPORUN BAŞLIĞI: Başlık raporun konusunu ve içeriğini kısaca, açık ve yeterli bir biçimde ifade edecektir.
Ek Form 9 DETAY ARAMA FAALİYET RAPORU RAPORUN BAŞLIĞI: Başlık raporun konusunu ve içeriğini kısaca, açık ve yeterli bir biçimde ifade edecektir. HAZIRLAYAN MÜHENDİS/MÜHENDİSLERİN: Adı ve Soyadı : Unvanı
DetaylıGİRİŞ. Faylar ve Kıvrımlar. Volkanlar
JEOLOJİK YAPILAR GİRİŞ Dünyamızın üzerinde yaşadığımız kesiminden çekirdeğine kadar olan kısmında çeşitli olaylar cereyan etmektedir. İnsan ömrüne oranla son derece yavaş olan bu hareketlerin çoğu gözle
DetaylıIII VE IV.GRUP MADENLER 2017 YILI OCAK BAŞI SATIŞ FİYATLARI A. IV-B GRUBU MADENLER
III VE IV.GRUP MADENLER 2017 YILI OCAK BAŞI SATIŞ FİYATLARI A. IV-B GRUBU MADENLER KÖMÜR VE ASFALTİT 1. Termik santral, sanayi, ısınma amaçlı olarak satışı yapılan Kömür / Asfaltit için ocak başı satış
DetaylıZEMİN İNCELEMELERİ. Yetersiz Zemin İncelemesi Sonucu Ortaya Çıkabilecek Kayıplar. İçin Optimum Düzey. Araştırma ve Deney
ZEMİN İNCELEMELERİ Doğal yamaç ve yarmada duraylılığın kontrolü Barajlarda ve atık depolarında duraylılık ve baraj temelinin kontrolü, sızdırmazlık Yapıdan gelen yüklerin üzerine oturduğu zemin tarafından
DetaylıKALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI
KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI Herhangi bir düzlem üzerinde doğrultuya dik olmayan düşey bir düzlem üzerinde ölçülen açıdır Görünür eğim açısı her zaman gerçek eğim açısından küçüktür Görünür eğim
Detaylı4. FAYLAR ve KIVRIMLAR
1 4. FAYLAR ve KIVRIMLAR Yeryuvarında etkili olan tektonik kuvvetler kayaçların şekillerini, hacimlerini ve yerlerini değiştirirler. Bu deformasyon etkileriyle kayaçlar kırılırlar, kıvrılırlar. Kırıklı
DetaylıİSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Brifingi
Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü Amasra Taşkömürü İşletme Müessesesi İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Brifingi 3 Mayıs 2015 Ejder ERBAY - Müessese Müdürü Giriş &Tarihçe Amasra Karboniferi ndeki ilk
DetaylıTünel Açma işlerinde Paralel Delik Düzeni İle İlgili n
MADENCİLİK Aralık December 1985 Cilt Volume XXIV Sayı No 4 Tünel Açma işlerinde Paralel Delik Düzeni İle İlgili n Parametreler Parameters Related Witli Parallel Hole Cut Arrangement in Tunneling Tayfun
DetaylıSORGUN GRİZU KAZASI. CERTA www. atexegitim.com 1
SORGUN GRİZU KAZASI CERTA www. atexegitim.com 1 Olay 26.Mart 1995 günü saat 14:45 sıralarında SORGUN Kaplıca mevkiinde faaliyet gösteren MADSAN Kömür İşletmesinde grizu infilaki meydana gelmiştir. Olayda
DetaylıAtlas Copco dan Madencilik Sektörüne Yönelik Dayanıklı ve Emniyetli Çözümler
ISSN 1309-1670 Fiyat 8 TL 1 Eylül 2014 Yıl 5 Sayı 41 www.madencilik-turkiye.com Atlas Copco dan Madencilik Sektörüne Yönelik Dayanıklı ve Emniyetli Çözümler Maden Atıkları Yönetmeliği Taslağı Madencilerin
DetaylıYAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 4. HAFTA
YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 4. HAFTA 1 IV.1.1. Basit Kanallarda İksa Şekilleri aşağıda verilen bu iksa türü genellikle derinliği ve akıcılığı az olan ve düşey olarak 1.00-2.00 m. aralıklarla kalasların
DetaylıJEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ
JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ 1. KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI HİZMETLERİ BİRİM FİYAT LİSTESİ (KDV HARİÇ) KOD İŞİN ADI STANDART NO BİRİMİ 1.1. Parça Kayadan Numune Alınması 1.2.
DetaylıEk Form-14 İŞLETME FAALİYETİ BİLGİ FORMU
Ek Form-14 İŞLETME FAALİYETİ BİLGİ FORMU 1 Sahanın Hukuki Durumu : Ruhsatın İli : Ruhsatın İlçesi : Ruhsatın Grubu : Madenin Cinsi : Ruhsat No : Erişim No : Ruhsat Yürürlük Tarihi : İşletme İzin Tarihi
DetaylıĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERĠSTESĠ MADEN FAKÜLTESĠ MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ
ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERĠSTESĠ MADEN FAKÜLTESĠ MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ MADENCĠLĠKTE ÖZEL KONULAR II DERS PROJESĠ MICROMINE PAKET PROGRAMI ĠLE ÜÇ BOYUTLU MADEN PLANLAMASI 505121007 HAKAN ALTIPARMAK Proje
Detaylı12.Patates.. Patates.. Patates yumru olarak ekildiğinden patates ekim makinaları da diğer makinalardan ayrı olarak tasarlanmış özel makinalardır.
12.Patates.. Patates.. Patates yumru olarak ekildiğinden patates ekim makinaları da diğer makinalardan ayrı olarak tasarlanmış özel makinalardır. Patates yumrusunun en büyük özelliği dışardan gelen fiziksel
DetaylıDeğerli Öğrenciler, Yrd. Doç. Dr. Gökhan AYDIN
Değerli Öğrenciler, Proje raporlarının hazırlanmasında, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü nün tez yazım kılavuzu referans alınacaktır. İlgili kılavuz sizlerle paylaşılacaktır. Raporlarınızın
DetaylıDUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI
DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Yrd. Doç. Dr. Uğur DAĞDEVİREN 2 3 Genel anlamda temel mühendisliği, yapısal yükleri zemine izin verilebilir
DetaylıTaş ocağının şantiyeye mümkün olduğu kadar yakın olması istenir. Ayrıca mevcut bir yola yakınlığı her çeşit ocaklar içinde tercih sebebidir.
TAŞ OCAKLARI Taş ocakları kuruluşu ve işletmesi bakımından şantiyeye benzer ve bağımsız bir birimdir. Kırma taş ve agrega üretilir ve üretilen malzeme çeşitli imalat kalemleri içinde tüketir. Belli başlı
DetaylıTMMOB MADEN MÜHENDİSLERİ ODASI SÜREKLİ EĞİTİM MERKEZİ
BİLİRKİŞİLİK/KAMULAŞTIRMA BİLİRKİŞİLİĞİ EĞİTİMİ 1- TMMOB Mevzuatı-Maden Mühendisleri Odası Mevzuatı 2- Bilirkişilik Mevzuatı 3- Hukuk Davalarında Bilirkişilik 4- Ceza Davalarında Bilirkişilik 5- İdari
DetaylıGENEL İŞLETME İŞLETMEN. Yrd. Doç. Dr. Hasan ALKAN
GENEL İŞLETME İŞLETMEN LETMENİN N KURULUŞ ÇALIŞMALARI Yrd. Doç. Dr. Hasan ALKAN İşletme denince köşe başındaki bakkaldan büyük bir demir çelik işletmesine kadar çeşitli tipte girişimler söz konusu olabildiğine
DetaylıTEBLİĞ. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünden: İÇME SUYU TEMİN EDİLEN AKİFER VE KAYNAKLARIN KORUMA ALANLARININ BELİRLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ
10 Ekim 2012 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 28437 Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünden: TEBLİĞ İÇME SUYU TEMİN EDİLEN AKİFER VE KAYNAKLARIN KORUMA ALANLARININ BELİRLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç,
DetaylıİNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ (Bölüm-3) KÖPRÜLER
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ (Bölüm-3) KÖPRÜLER Yrd. Doç. Dr. Banu Yağcı Kaynaklar G. Kıymaz, İstanbul Kültür Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Ders Notları, 2009 http://web.sakarya.edu.tr/~cacur/ins/resim/kopruler.htm
DetaylıZeminlerden Örnek Numune Alınması
Zeminlerden Örnek Numune Alınması Zeminlerden örnek numune alma tekniği, örneklerden istenen niteliğe ve gereken en önemli konu; zeminde davranışın süreksizliklerle belirlenebileceği, bu nedenle alınan
DetaylıTOPRAK KAYNAKLI ISI POMPALARI. Prof. Dr. İlhami Horuz Gazi Üniversitesi TEMİZ ENERJİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (TEMENAR)
TOPRAK KAYNAKLI ISI POMPALARI Prof. Dr. İlhami Horuz Gazi Üniversitesi TEMİZ ENERJİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (TEMENAR) 1. Hava 2. Su (deniz, göl, nehir, dere, yeraltı suyu-jeotermal enerji) 3. Toprak
DetaylıMADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK
Resmî Gazete Sayı : 29291 YÖNETMELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK MADDE 1 19/9/2013 tarihli
DetaylıRMS İSTASYONLARI NEDİR?
KERİM ÖZBEYAZ RMS İSTASYONLARI NEDİR? O Basınç düşürme ve ölçüm istasyonu bölgesel istasyonlardan orta basınçta gelen gazı müşterinin ihtiyaç duyduğu basınca düşürme ve faturalamaya baz alacak ölçümü yapmak
DetaylıEnerji Kaynağı Olarak Kömür
SOMA'DAN SONRA: TÜRKİYE'DE ENERJİ KAYNAKLARI, ÜRETİM VE TÜKETİMİ, ALTERNATİF ENERJİLER, ENERJİ POLİTİKALARI PANELİ Enerji Kaynağı Olarak Kömür Prof. Dr. Ahmet Arısoy Giriş. Enerji kaynağı olarak kömürün
Detaylı8. STOKLAMA VE STOKTAN ALMA
141 8. STOKLAMA VE STOKTAN ALMA 8.1. Stoklama Genel olarak tesiste cevher şekil 8.1 de görülen yerlerde stok edilebilir. Madenin ve birincil kırmanın kesikli çalışması, harmanlama yapılması ve cevherin
DetaylıYapı Alanlarındaki Özel Asgari Şartlar
1 Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskeleleri ve seyyar iskelelerde özel tedbirler: 30 Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskelelerinin kurulumunda, taşıyıcı sisteme ait düşey ve yatay elemanların
Detaylıİnşaat Mühendisliği Bölümü. Niğde Üniversitesi Toprak İşleri Ders Notları TOPRAK İŞLERİ. Dersin Amacı
TOPRAK İŞLERİ Dersin Amacı Ulaştırma projelerinin yapımında gerekli olan toprak işleri konularında temel kavramların öğretilmesi. 1 Dersin Hedefleri Toprak işlerin hakkında genel bilgiye sahip 1 : olmak
DetaylıENERJİ DEPOLAMA. Özgür Deniz KOÇ
ENERJİ DEPOLAMA Özgür Deniz KOÇ 16360057 1 İÇİNDEKİLER Katılarda depolama Duvarlarda Enerji Depolama Mevsimsel depolama 2 KATILARDA ENERJİ DEPOLAMA Katı ortamlarda enerji depolama sistemlerinde genellikle
DetaylıBölüm II Sıcak Sulu Kalorifer Sistemleri. Yrd. Doç. Dr. Selahattin Çelik
Bölüm II Sıcak Sulu Kalorifer Sistemleri Yrd. Doç. Dr. Selahattin Çelik Doğal Taşınımlı Sıcak Su Sistemleri Doğal taşınımlı sıcak su tesisatında, su dolaşımı yerçekimi ivmesi yardımıyla sağlanır. Alttan
DetaylıSu seviyesi = ha Qin Kum dolu sütun Su seviyesi = h Qout
Su seviyesi = h a in Kum dolu sütun out Su seviyesi = h b 1803-1858 Modern hidrojeolojinin doğumu Henry Darcy nin deney seti (1856) 1 Darcy Kanunu Enerjinin yüksek olduğu yerlerden alçak olan yerlere doğru
DetaylıBOYKESİT Boykesit Tanımı ve Elemanları
BOYKESİT Boykesit Tanımı ve Elemanları Boykesit yolun geçki ekseni boyunca alınan düşey kesittir. Boykesitte arazi kotlarına Siyah Kot, siyah kotların birleştirilmesi ile elde edilen çizgiye de Siyah Çizgi
DetaylıHEYELAN ETÜT VE ARAZİ GÖZLEM FORMU
HEYELAN ETÜT VE ARAZİ GÖZLEM FORMU İL HEYELAN AKTİVİTE DURUMU Olmuş Muhtemel Her ikisi FORMU DÜZENLEYENİN İLÇE AFETİN TARİHİ ADI SOYADI BELDE ETÜT TARİHİ TARİH KÖY GENEL HANE/NÜFUS İMZA MAH./MEZRA/MEVKİİ
DetaylıProf. Dr. Berna KENDİRLİ
Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Seralar tarım işletmesinin tüm konumu içersinde diğer yapılarla uyum göstermelidir. Seraların iç ortamı yıl boyunca bitki yetişmesine uygun optimum çevre koşullarını sağlamalıdır.
DetaylıKÖMÜR ARAMA. Arama yapılacak alanın ruhsat durumunu yürürlükteki maden yasasına göre kontrol edilmelidir.
KÖMÜR ARAMA Kömür oluşumu, limnik ve paralik havzalarda olabilir. Paralik yatakların sahile yakınlığı az ve denize bağlılığı vardır. İrili ufaklı teknelerden oluşur. Kapsadıkları kömür damarlarının düzensiz,
DetaylıAkifer Özellikleri
Akifer Özellikleri Doygun olmayan bölge Doygun bölge Bütün boşluklar su+hava ile dolu Yer altı su seviyesi Bütün boşluklar su ile dolu Doygun olmayan (doymamış bölgede) zemin daneleri arasında su ve hava
DetaylıÖLÇME BİLGİSİ. PDF created with FinePrint pdffactory trial version http://www.fineprint.com. Tanım
ÖLÇME BİLGİSİ Dersin Amacı Öğretim Üyeleri Ders Programı Sınav Sistemi Ders Devam YRD. DOÇ. DR. HAKAN BÜYÜKCANGAZ ÖĞR.GÖR.DR. ERKAN YASLIOĞLU Ders Programı 1. Ölçme Bilgisi tanım, kapsamı, tarihçesi. 2.
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ ANKARA 2015 PROJE APLİKASYONU
ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ ANKARA 2015 PROJE APLİKASYONU Doç. Dr. Aydın ÖZDEMİR Araş. Gör. Pelin ŞAHİN KÖRMEÇLİ 1 PROJE APLİKASYONU NEDİR? Yapılan imar planlarını, yapı
DetaylıYAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 6. HAFTA
YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 6. HAFTA 1 DERİN TEMELLER : Sağlam zeminin çok derinlerde olması durumunda uygulanırlar ve üç şekilde projelendirilirler. 2.1.Ayak temeller 2.2.Kazık temeller 2.3.Kesonlar
DetaylıARILI DAMLA SULAMA SĐSTEMLERĐ
ARILI DAMLA SULAMA SĐSTEMLERĐ Bitki gelişimi için gerekli olan su ile suda eriyebilen besin maddelerinin, istenilen zamanda ve istenilen miktarda,kontrollü olarak bitki kök bölgesine damlalar halinde verilmesine
DetaylıMADENCİLİK VE MADEN ÇIKARMA TEHLİKELİ VE ÇOK TEHLİKELİ İŞLERDE KAZI TAHKİMAT SÖKÜM İŞLERİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü MADENCİLİK VE MADEN ÇIKARMA TEHLİKELİ VE ÇOK TEHLİKELİ İŞLERDE KAZI TAHKİMAT SÖKÜM İŞLERİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2013 ANKARA
DetaylıTARIMSAL YAPILARDA HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ. Doç. Dr. Berna KENDİRLİ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü
TARIMSAL YAPILARDA HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ Doç. Dr. Berna KENDİRLİ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Havalandırma neden yapılır? Yazın uygun hızda, kışın ise hava cereyanı
Detaylı2.2 KAYNAKLI BİRLEŞİMLER
2.2 KAYNAKLI BİRLEŞİMLER Aynı veya benzer alaşımlı metal parçaların ısı etkisi altında birleştirilmesine kaynak denir. Kaynaklama işlemi sırasında uygulanan teknik bakımından çeşitli kaynaklama yöntemleri
DetaylıProf. Dr. Berna KENDİRLİ
Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Genel olarak havalandırma, yapı içerisindeki kullanılmış havanın doğal veya yapay olarak yapı dışındaki temiz havayla yer değiştirmesidir. Sera içinde ortam sıcaklığının aşırı
DetaylıİŞ AKIŞI ve YERLEŞTİRME TİPLERİ
İŞ AKIŞI ve YERLEŞTİRME TİPLERİ İş akışı tipleri önce, fabrika binasının tek veya çok katlı olmasına göre, yatay ve düşey olmak üzere iki grupta toplanabilir. Yatay iş akışı tiplerinden bazı örneklerde
DetaylıZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO
ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO ZİNCİR DİŞLİ ÇARK NEDİR? Tanımı: Güç ve hareket iletecek millerin merkez uzaklığının fazla olduğu durumlarda, aradaki bağlantıyı dişli çarklarla
DetaylıKARAYOLU SINIFLANDIRMASI
GEOMETRİK STANDARTLARIN SEÇİMİ PROJE TRAFİĞİ ve TRAFİK TAHMİNİ KARAYOLU SINIFLANDIRMASI 2 3 Karayollarını farklı parametrelere göre sınıflandırabiliriz: Yolun geçtiği bölgenin özelliğine göre: Kırsal yollar
DetaylıÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç. Kaldırma Kuvveti
ÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç Kaldırma Kuvveti - Dünya, üzerinde bulunan bütün cisimlere kendi merkezine doğru çekim kuvveti uygular. Bu kuvvete yer çekimi kuvveti
DetaylıKARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI. (2014-2015 Bahar Dönemi) BÖHME AŞINMA DENEYİ
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI (2014-2015 Bahar Dönemi) BÖHME AŞINMA DENEYİ Amaç ve Genel Bilgiler: Kayaç ve beton yüzeylerinin aşındırıcı maddelerle
Detaylı