DENİZALTI TÜNELLERİ VE TASARIM İLKELERİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DENİZALTI TÜNELLERİ VE TASARIM İLKELERİ"

Transkript

1 DENİZALTI TÜNELLERİ VE TASARIM İLKELERİ Hazırlayanlar: Prof. Dr. Müh. Ergin ARIOĞLU Yük. Müh. Fatma Sevil MALCIOĞLU Dr. Müh. Burak GÖKÇE 06 Mart 2015 Yıldız Teknik Üniversitesi Davutpaşa Kongre ve Kültür Merkezi 3

2 Ropörtörler: Prof. Dr. Müh. Ergin ARIOĞLU - Yapı Merkezi ARGE Bölümü Yük.Müh. Fatma Sevil MALCIOĞLU - Yapı Merkezi ARGE Bölümü Dr. Müh. H. Burak GÖKÇE - Yapı Merkezi ARGE Bölümü 2012 Yapı Merkezi Construction and Industry Inc. All Rights Reserved. Except as otherwise permitted by Yapı Merkezi Construction and Industry Inc., this publication, or parts thereof, may not be reproduced in any form, by any method, for any purpose Yapı Merkezi İnşaat ve San. A.Ş. tüm hakları saklıdır. Yapı Merkezi İnşaat ve San. A.Ş. nin izni olmadan bu dökümanın tamamı ya da belli bir parçası herhangi bir şekilde, herhangi bir amaç için tekrar basılamaz, üretilemez ve kullanılamaz. 2

3 BU ÇALIŞMANIN HAZIRLANMASINI VE SUNULMASINI DESTEKLEYEN YAPI MERKEZİ YÖNETİM KURULU ÜYELERİNE TEŞEKKÜR EDİLİR. ÇALIŞMADA SUNULAN MALZEMELER KAYNAK VERİLMEK SURETİYLE KULLANILABİLİR. SUNU ÇALIŞMASINDA YAPILAN AÇIKLAMALARDAN/GÖRÜŞLERDEN VE SAYISAL DEĞERLENDİRMELERDEN TAMAMEN HAZIRLAYANLAR SORUMLUDUR. ÇALIŞTIĞI KURUMU HERHANGİ BİR ŞEKİLDE BAĞLAMAMAKTADIR. Prof. Dr. Müh. Ergin ARIOĞLU - ergin.arioglu@ym.com.tr Yük. Müh. Fatma Sevil MALCIOĞLU-fatma.malcioglu@ym.com.tr Dr. Müh. Burak GÖKÇE - burak.gokce@ym.com.tr 4

4 Prof. Dr. Müh. Ergin ARIOĞLU - Sunucunun Kısa Özgeçmişi - İTÜ Maden Fakültesinden 1969 Haziran Döneminde Maden Y. Müh. olarak mezun oldu. Aynı üniversitenin Maden Mühendisliği Bölümünde Mart 2000 e kadar öğretim üyesi olarak akademik faaliyetlerini yürüten ve bu tarihte emekliye ayrılan Prof. ARIOĞLU akademik ve eğitim faaliyetlerini Yapı Merkezi Holding A. Ş. bünyesindeki AR GE Bölümü Koordinatörü olarak sürdürmektedir. Prof. ARIOĞLU nun toplam 18 adet ( 4 ü yabancı dilde İngilizce İspanyolca, Farsça) telif kitabı yayımlanmış 280 i aşkın makale, tartışma yazısı+ bildirisi mevcuttur. 100 ün üzerinde ülke sorunları üzerinde çeşitli gazete/dergilerde yayınlanmış makale ve söyleşinin sahibidir. Prof. ARIOĞLU 3 kez Prefabrik Birliği nce Bilimsel Çalışma Ödülü ne layık görülmüştür. Yapı Merkezi 2345 kgf/cm 2 7 Günlük Çok Yüksek Dayanımlı Beton Projesi ve 3000 kgf/cm 2 7 günlük Reaktif Pudra Beton Projesi nde proje koordinatörü olarak katılmıştır. Ayrıca, Yapı Merkezi bünyesinde 450 yi aşkın teknik / araştırma raporunun yazarı ve/veya ortak yazarıdır yıllarında TMMOB nin Maden Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütmüştür. Yaklaşık 7 yıldan beri YTÜ İnşaat Mühendisliği bölümünde Tünel dersi vermektedir. (Ders notları YTÜ Ulaştırma Anabilimdalı ve Yapı Merkezi portalından temin edilebilir) ergin.arioglu@ym.com.tr 5

5 DENİZALTI TÜNEL PROJELERİNİN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ Projenin geometrik büyüklükleri (uzunluk ve eğim) hassas bir şekilde deniz tabanı morfolojisine denizel sedimanların kalınlığına ve özelliklerine ve sedimanla tünel üst kotu ile arasında kalan kaya örtüsü tabakasının kalınlığı, yerinde mekanik büyüklüğü ve permeabilitesine bağlıdır. Bazı durumlarda şartlar uygun olmadığı zaman, projenin geometrik uzunluğunu arttırarak zaman/para ekonomisini olumsuz etki etmektedir. Buna ek olarak, stabilite ve su gelirini önleme açısından, tünelin kemerlenme zarfının yüksekliği kaya örtü tabakasının asla geçmemesi gerekmektedir. Genellikle deniz yapısının varlığından dolayı, mühendislik jeolojisi/jeoteknik araştırmaların yoğunluğu ve proje bedeli cinsinden parasal tutarı kara tünellerine nazaran daha fazladır. Genelde kara tünellerinin mühendislik jeolojisi/geoteknik araştırmalar için sarfedilen toplam para proje bedelinin %1-3 arasında kalırken, denizaltı tünel projelerinde aynı araştırmaarın parasal tutarı deniz tabakasının kalınlığı ve tünel uzunluğuna bağlı olarak %3-7 arasında değişmektedir. Deniz altı projelerinde,deniz katmanın bulunmasının getirdiği zorluk nedeniyle gerekli sayıda sondaj ve numune alımı imkanlları limitli olmaktadır. Bu nedenle, deniz altı tünel çalışmalarında tünel ile birlikte ön pilot sondajların (her 30 m de bir sondajlarla) aktif aynanın önündeki kaya kütlesi tanımlanmakta ve jeolojik riskler (su geliri, zayıflık/fay zonları, gaz çıkışı vs.) belirlenebilmektedir. 6

6 DENİZALTI TÜNELLERİNİN GÜZERGAHINI BELİRLEYEN TEMEL PARAMETRELER Tünel stabilitesini ve su gelirini kontrol etmek (denizel çökel + kaya örtü) kalınlığının sağlanması deniz altı tünel projelerinin vazgeçilmez geoteknik verisidir. Bunun sağlamadığı durumlarda, şekilden açıkça görüldüğü üzere maksimum eğim ve tünel uzunluğu artmaktadır. Bilinmektedir ki, karayolu tünellerinde maksimum eğim % 5 ile %8 dir. Çökel Minimum kaya kalınlığı Minimum kaya kalınlığı Güzergahı belirleyen temel paraametreler Karayolunun proje eğimi Tünel stabilitesini sağlamak ve su gelirini önlemek için gerekli en az (denizel çökel + kaya örtü) kalınlığı Kaynak: Palmström, A.,

7 Kaya Örtü Tabakası, h r (m) NORVEÇ DENİZ ALTI TÜNELCİLİĞİNDE ÖRTÜ TABAKASININ SU GELİRİNE ETKİSİ En büyük eğim h w = su derinliği, m h s = çökel derinliği, m Zemin Örtüsü Deniz Zayıflık Zonu Zemin Kaynak: Modified from Nilsen et al., Tünel Minimum Kaya Örtüsü Anakaya ya derilik (h w +h s ), m En büyük eğim No Proje Bitiş tarihi Anakaya Kesit, ΣL, h r,min, D max, m 2 km m m 1 Vardø 1981 Şeyl, Kumtaşı 53 2, Ellingsøy 1987 Gnays 68 3, Valderøy 1987 Gnays 68 4, Kvalsund 1988 Gnays 43 1, Godøy 1989 Gnays 52 3, Hvaler 1989 Gnays 45 3, Flekkerøy 1989 Gnays 46 2, Nappstraumen 1990 Gnays 55 1, Fannefjord 1991 Gnays 54 2, Maursund 1991 Gnays 43 2, Byfjord 1992 Fillit 70 5, Mastrafjord 1992 Gnays 70 4, Freifjord 1992 Gnays 70 5, Hitra 1994 Gnays 70 5, Tromsøysund 1994 Gnays 60 a 3, Bjorøy 1996 Gnays Slöverfjord 1997 Gnays 55 3, North Cape 1999 Şeyl, Kumtaşı 50 6, Oslofjord 2000 Gnays 79 7,2 32 b Frøya 2000 Gnays 52 5, Ibestad 2000 Mikaşist, granit 46 3, Bømlafjord 2000 Diyorit, gnays, fillit 74 7, Skatestraumen 2002 Gnays 52 1, Eiksundet 2007 Gnays,gabro, kireçtaşı 71 7, Halsnøy 2008 Gnays 50 4, Nordåsstraumen 2008 Gnays 74 a 2.6 c Finnfast 2009 Gnays, amfibolit Atlantic Ocean 2009 Gnays 71 5, a Çift tüp b Saha araştırmalarına göre en derin noktada kabul edilen kaya örtüsü c Deniz altında 40 m uzunluğunda dar geçiş Not: ΣL = toplam tünel uzunluğu, h r,min =minimum kaya örtüsü, D max = deniz altında maksimum derinlik 8

8 NORVEÇ DENİZALTI TÜNELCİLİĞİNDE TÜNEL UZUNLUĞU, KESİT ALANI VE ÖRTÜ TABAKASI KALINLIĞININ İSTATİSTİKSEL DEĞERLENDİRMESİ X =4.2 m X =59 m 2 X =35 m 0.3 Frekans Frekans Frekans Tünel Uzunluğu (m) Kesit Alanı, m Minimum Örtü Kalınlığı (m) Ortalama Değer Standart Sapma, s Değişkenlik Katsayısı, V 4.2 m 59 m 2 35 m 1.8 m 11 m m 44% 19% 24% (Not: X= Ortalama değer, s=standard sapma, V=değişkenlik katsayısı, V = 100 s ) X Kaynak: Yapı Merkezi Ar Ge Bölümü, 2015 (Ham veriler Nilsen et al., den alınmıştır.) 9

9 Araştırma Gideri, % DENİZALTI TÜNEL PROJELERİNDE GEOTEKNİK ARAŞTIRMALARIN GİDERLERİ % 100 % 10 A B C C Denizaltı tünelleri A B C D Şekil Norveç delme + patlatma tünel açma pratiğinde önerilen araştırma gideri kazı masrafı= Delme + patlatma + yükleme + iksa, cinsinden ve tünel uzunluğu. % 1 % 0 TBM (Tam cepheli tünel açma) 0, Tünel Uzunluğu, km Araştırma Sınıfının Tanımı Tünel projesine ilişkin istekler (b) a 1 Düşük Zorluk Derecesi (a) a 2 Orta a 3 Yüksek b 1 Düşük A A B b 2 Orta A B C b 3 Yüksek B C D Zorluk Derecesi: Tünel geçkisinin mühendislik jeolojisi açısından taşıdığı zorlukların derecesini ifade eder. Genel jeolojik koşullara ek olarak ayrışma zonların varlığı, hidro-jeolojik koşullar, tünelin sehim eğrisinin etki alanında yer alan köprü ayakları, binalar ve diğer alt yapılar vb. anılan faktör içinde düşünülmelidir. (Düşük, orta ve yüksek zorluk derecesi içinde değerlendirilebilir). Proje İstemleri: Bu öğe, doğrudan doğruya tünel kazısı sırasındaki genel stabilite, ve bununla ilintili olarak olası riskleri içerir. Keza, üç sınıf düşük, orta, yüksek ile ifade edilmiştir. Kaynak: LindstrØm ve Kveen, Norwegan Tunneling Society, Publication No: 15, p 75 74, 2005 ve Palmström ve Stille,

10 DENİZ ALTI TÜNELLERİNDE JEOFİZİK YÖNTEMLER SİSMİK YANSIMA-KIRILMA VE RESİSTİVİTE- Deniz altı tünellerinde jeofizik yöntemler sismik akustik, sismik yansıma-kırılma ve resistivite- yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Jeofizik yöntemler genelde tünel projesinin, Batimetri (eşdeğer deniz tabanı kontur planı) Sediman örtüsünün kalınlığı ve anakaya morfolojisi, Olası büyük süreksizlikler (faylar/zayıflık zonları ve fayların lokasyonu, yönelimi ve derinlik) Kaya birimlerinde boyuna kayma dalgası hız profilleri ile kaya kütlesinin tanımlanması (Q, RMR, Rmi) ve Vp=f(Q) ilişkisi ile kaya biriminin mühendislik tanımı Sismik Araştırma Gemisi Verici Alıcı Alıcı Deniz Denizde Sismik Yöntem Uygulaması Zemin Katmanı 1 Zemin Katmanı 2 Anakaya Jeofizik yöntemlerle elde edilen profiler kesinlikle geleneksel ve/veya yönelimli sondajlarla çıkartılan jeolojik profille korele edilmelidir. Kaynak: Nilsen et al., 2012 den değiştirilmiştir. 11

11 İSTANBUL BOĞAZINDA SİSMİK YANSIMA ÇALIŞMALARINA BİR ÖRNEK SİSMİK YANSIMA KESİTİ SİSMİK YANSIMA KESİTİNİN YORUMLANMASI Not: θ tabaka eğimlerini ifade etmektedir. Genelde suda boyuna hız dalga hızı m/s (tuzluluğa ), zayıflık zonu, faylarda bu değer m/s kaya kütle kalitesi arttıkça 3000 ile 6500 m/s arasındadır. Bu değer çok hassas bir şekilde derinlik ve porozite ile değişmektedir. Çatlakların yönelimi ile kontrol edilir. Vs / Vp oranı ise büyük ölçüde poisson oranı ve kaya kütlelerindeki çaylak sistemlerinin yönelimine ve derinliğe bağlı olarak arasındadır. İstanbul Trakya formasyonunda ise, yazarların tecrübesine göre 0.6 dır. Kaynak: Birön, 1964 ve Uluğ ve diğ dan değiştirilmiştir. 12

12 ULUSLARASI TÜNEL LİTERATÜRÜNDE KULLANILAN YAYGIN KAYA SINIFLANDIRMA SİSTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI BARTON KAYA KÜTLESİ NİTELİĞİ (Q) SON DERECE İYİ PEK ÇOK İYİ ÇOK İYİ İYİ ORTA ZAYIF ÇOK ZAYIF ÇOK FAZLA ZAYIF SON DERECE ZAYIF BIENIAWSKI KAYA KÜTLESİ DEĞERİ(RMR) ÇOK İYİ İYİ ORTA ZAYIF ÇOK ZAYIF ÖNORM B 2203 Ekim 1994 Öncesi A1 STABİL A2 AŞIRI SÖKÜLEN B1 GEVREK B2 ÇOK GEVREK C1 BASKILI C2 ÇOK BASKILI L1 GEVŞEK ZEMİN YÜKSEK KOHEZYON L2 GEVŞEK ZEMİN DÜŞÜK KOHEZYON ÖNORM B 2203 Ekim 1994 Sonrası A1 SAĞLAM A2 SONRADAN AZ SÖKÜLEN B1 GEVREK B1 ÇOK GEVREK B3 TANELİ C1 DAĞ ATMA C2 BASKILI C3 ÇOK BASKILI C4 AKICI C5 ŞİŞEN A KAYA SINIFI -Stabil-Hafif Aşırı Sökülen kaya Kütleleri- Bu cins kaya kütleleri genellikle stabil olup elastik davranış gösterirler. Yerel destek uygulanmaması halinde, yer yer sığ göçükler meydana gelebilir. A kaya sınıfı kendi içinde A1 (Stabil) ve A2 (Sonradan az sökülen) olmak üzere iki tipe ayrılır. B KAYA SINIFI - Gevrek Kaya Kütleleri- Yapısal kenetlenme ve/veya çekme mukavemeti azlığından ötürü hızlı gevşeme ve ayrışmaya yatkındır. Hemen hemen tüm çevrede, boşluk civarındaki ikincil gerilmeler, kaya kütlesinin mukavemetini biraz aşmakta, bununla beraber bu zafiyet mekanizması içerilere ulaşmamaktadır.destek yapımının gecikmesi halinde artan çökmeler meydana gelir. B kaya sınıfı kendi içinde B1 (Gevrek), B2 (Çok Gevrek) ve B3 (Taneli) olmak üzere üç tipe ayrılır. C KAYA SINIFI -Baskılı Kaya Kütleleri- Genellikle, kaya basıncının yeniden dağılımı süreci ve/veya deplasman sınırlamaları sonunda oluşan gerilmelerin kaya dayanımından daha büyük olduğunu göstermektedir. Kaya kütlesinin aşırı gerilmelere maruz kalması ile kabuk atma, burkulma, kesme ve boşluğa doğru plastik hareket gibi zafiyet mekanizmaları oluşur. Kaya kütlesinin plastisite ve viskozitesi, zamana bağlı belirgin deformasyon davranış göstermesine ve sonuçta büyük deformasyonlara yol açar. Kaya zati ağırlık yüklerinin aktif hale geçmesi ve önemli miktarda gevşeme basıncı, sadece büyük deformasyonlara izin verildiğinde meydana gelir. Bu durum kaya kütlesine zarar verecek derecedeki gevşeme ve ayrışma, kaya dayanımında büyük miktarda azalmaya yol açar. Açılan boşluktaki büyük deformasyonlar ve uzun dönemde zamana bağlı deplasman davranışı, zeminin elastik olmayan, plastik ve viskoz davranışına bağlıdır. Çatlamaya veya dökülmeye eğilimli kaya kütleleri ve şişme özelliği gösteren bileşenleri olan kaya kütleleri bu gruba girer. Bu grup, aynı zamanda ayrışmış veya bozuşmuş kayalar, gevşek zemin ve organik zeminler gibi kaya kütlelerini kapsamaktadır. Kaya kütlesinin düşük özellikleri nedeniyle kohezyon miktarına ve/veya gevşeme basıncını takiben aşırı gerilmelere bağlı olarak, elastik veya plastik aşırı gerilme oluşur. C kaya sınıfı kendi içinde C1 (Dağ Atma), B2 (Baskılı), C3 (Çok Baskılı), C4 (Akıcı) ve C5 (Şişen) olmak üzere beş tipe ayrılır. Kaynak: Yüksel Proje, 2007 den özetlenmiştir. 13

13 Q SİSTEMİNE GÖRE SONDAJ KAROTLARININ ÖRNEK GÖRÜNÜMLERİ Yüksek derecede ayrışmış granit Tabakalanmış kireçtaşlı şeyl Q range Kısmen altere olmuş -ayrışmış- tüf. Q range İyi kaliteli granit. Q range 5 25 Şişen killi zayıflık zonu numunesi (Finnfast denizaltı tüneli) Q range 0.01(eksi değer) 0.02 Siyah şeyl /Ezilmiş zon (Rogfast Denizaltı tüneli ) Q range Kaynak: NFF, 2014 den değiştirilmiştir. 14

14 Su Derinliği, m SU DERİNLİĞİNİN MİNİMUM KAYA KALINLIĞI İLE DEĞİŞİMİ Tünel Zayıf kaya formasyonu: Yerinde basınç dayanımı düşük İçsel sürtünme açısı: Jeolojik dayanım indeksi GSI =10 30 Yerinde taşıma kapasitesi düşük İyi kaya formasyonu: Yerinde kaya mukavemeti yüksek İçsel sürtünme açısı: Jeolojik dayanım indeksi GSI= Yerinde taşıma kapasitesi yüksek Minimum kaya kalınlığı, m Örnek: Su derinliği 100 m olan karayolu tünelinde stabilite açısından minimum kaya kalınlığı iyi ve zayıf kaya formasyonunda sırası ile 35 m ve 52 m olmaktadır. Kaynak: Palmström, A.,

15 AÇILAN TÜNELİN KEMERLENME YÜKSEKLİĞİNİ BELİRLEYEREK DENİZ TABANININ YAKLAŞMA KRİTİK MESAFESİNİN KESTİRİMİ Maksimum Kaya Tavan Basıncı, P t,max P t,max = γ B K tan φ Kemerlenme Açıklığı, B B = L t + H t tan 45 φ 2 Kemerlenme yük veren Yüksekliği, h t h t = Formül Terzaghi nin "kemerlenme yaklaşımı" 'ndan çıkarılmıştır. Burada H t ve h t büyüklüklerinde kaya kütlesinin kohezyon değeri, c=0 alınmıştır. Başka bir anlatımla, kaya formasyonunun kayma dayanım büyüklüğü sadece ϕ açısından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, elde edilen değerler daima güvenli taraftadır. Etki açıklığını tarifleyen ifade de, H t tünel yüksekliği sadece zayıf dayanımlı/çok çatlaklı kaya kütleleri için geçerlidir. Diğer bir deyişle, tünel yüksekliği, H t, RMR = 0 ile 40 arası için geçerlidir. Kaya kütlesi iyileştikçe sadece yük veren yüksekliği, h t açıklığın fonksiyonu olmaktadır. 16 B tan φ Zemin/Kaya kütlesinin İçsel Sürtünme Açısı, φ φ = RMR γ=zemin/kaya kütlesi birim hacim ağırlığı (~2.65 t/m 3 tortul kayaçlar için-) K=Kemerlenme zarfı içinde yatay gerilmenin düşey gerilmeye oranı (σ y σ d ) (K 1 alınır), L t =Tünel kazı açıklığı, m H t =Tünel kazı yüksekliği, m RMR=Kaya kütle sınıflandırma puanı (Bieniawski, 1976 ve 1979) h r =Kaya örtü kalınlığı, m Kaynak: Yapı Merkezi ARGE Bölümü, stabilite için h t < h r olmalıdır

16 Kemerlenme yük veren Yüksekliği, h t (m) AÇILAN TÜNELİN KEMERLENME YÜKSEKLİĞİNİ BELİRLEYEREK DENİZ TABANININ YAKLAŞMA KRİTİK MESAFESİNİN KESTİRİMİ (H t =6.25 m için) L t + H t tan 45 φ 2 h t = tan φ h r = 35 m Kaya Tavan Basıncı, Pt (t/m 2 ) P t,max = γ B K tan φ γ=2.65 t/m 3 tortul kayaçlar için- K 1 L 80 t = 12 m L t = 11 m 75 L L t = 10 m 70 t = 12 m L t = 9 m L 65 t = 11 m L t = 8 m L t = 10 m L 60 t = 7 m L t = 9 m L t = 6 m 55 L t = 8 m 50 Ç O K L t = 7 m Ç O K Z A Y I F 45 Z A Y I F Z A Y I F L t = 6 m Z A Y I F RMR Kaynak: Yapı Merkezi ARGE Bölümü, RMR

17 KURU VE SUYA DOYGUN KİLLİ TORTUL TAŞ NUMUNELERİN BASINÇ /YARMA-ÇEKME VE ELASTİSİTE MODÜLÜ ARASINDAKİ İSTATİSTİKSEL İLİŞKİLER İlişki Sınır Aralığı Basınç Dayanımı Yarma-Çekme Dayanımı σ lab,s = σ lab,k (n=31, r= 0,888) σ lab,s σ lab,k = σ lab,k (n=31, r= 0,423) σ yç,s = σ yç,k (n=30, r= 0.818) σ yç,s σ yç,k = 2. 96σ yç,k (n=30, r= 0.545) 7 MPa < lab,k <140 MPa 1 MPa < lab,s <66 MPa 2 MPa < yç,k <13 MPa 0 MPa < yç,s <7.2 MPa Elastisite Modülü E s = E k (n=25, r= 0.812) E s E k = E k (n=31, r= 0,423) n=istatistiksel ilişkide kullanılan numune sayısı, r= regresyon katsayısı Kaynak: Yapı Merkezi Ar Ge Bölümü, MPa < E k <18000 MPa 0 MPa < E s <11000 MPa

18 KURU VE SUYA DOYGUN KİLLİ TORTUL TAŞ NUMUNELERİN BASINÇ /YARMA-ÇEKME VE ELASTİSİTE MODÜLÜ ARASINDAKİ İSTATİSTİKSEL İLİŞKİLER -devamı- Kuru numunenin tek eksenli basınç dayanımı (σ lab,k ) arttıkça suya doygun numunenin basınç dayanımı (σ lab,s ) da artmaktadır. Bu artış lineer bir istatistik modelle temsil edilebilir. Suya doygun numunenin kuru numuneye basınç dayanımı oranı (σ lab,s σ lab,k ) ile, kuru numunenin tek eksenli basınç dayanımı, σ lab,k arasında kuvvetli bir istatistiksel ilinti elde edilmemiştir. Bünyesinde önemli miktarda kil içeren silttaşı, çamurtaşı ve marn gibi sedimenter kayaçlarda suya doygun numune/kuru numune tek eksenli basınç dayanımı oranının aritmetik ortalaması yaklaşık %27 bulunmuştur. Su içeriğinin bu tür kayaçların mekanik dayanımları üzerindeki etkisi çok büyüktür. Bu nedenle, bu tür kayaçlar içinde açılacak tünellerde su gelirinden kaynaklanan suyun etkisi özenle gözetilmelidir. Tek eksenli basınç dayanımı olduğu gibi kuru ve suya doygun numunelerin yarma çekme dayanımı arasında anlamlı bir istatistiksel ilişki mevcuttur. Suya doygun numunenin yarma çekme dayanımının, kuru numuneninkine oranı ( σ yç,s σ yç,k ) ile kuru numunenin yarma çekme dayanımı ( σ yç,k ) arasında zayıf lineer bir istatistiksel bir ilinti bulunmuştur. Bileşiminde önemli miktarda kil içeren silttaşı, çamurtaşı ve marn gibi sedimenter kayaçlarda suya doygun numunenin, kuru numune yarma çekme dayanımı oranının aritmetik ortalaması %27 olmaktadır. Kuru ve suya doygun numunelerin elastik modülleri (E k ve E s )arasında anlamlı bir istatistiksel ilişki mevcuttur. Suya doygun numunenin, kuru numunenin elastik modülüne oranı, kuru numunenin elastik modülünden bağımsız olduğu söylenebilir. Bileşiminde önemli miktarda kil içeren silttaşı, çamurtaşı ve marn gibi sedimenter kayaçlarda suya doygun numunenin kuru numune elastik modülüne oranının aritmetik ortalaması %35 olmaktadır. (Söz gelimi diğer kayaçlarda anılan oran %50 - %80 aralığında değer almaktadır). Kaynak: Yapı Merkezi Ar Ge Bölümü,

19 TÜNEL PROJELERİNDE RİSK TANIMI Mühendislik projesinde genel olarak risk, bir projeye maddi manevi olarak olumsuz etki edecek bir etkenin gözlenen olasılığının o faktörün kontrol edilemediği durumda yol açacağı maddi ve manevi zararın parasal boyutu ile çarpımıdır. Kısaca; R = O Z ile ifade edilir. Sözgelimi, arın-tavan stabilitesi bakımından olumsuz bir durum karşısında mühendis riski, değişik teknik önlemler ile kontrol ederek azaltabilir. Örneğin, arın iksasının rijitliğini arttırabilir ve/veya enjeksiyon yapmak suretiyle zemin / kaya kütlesinin yerinde mekanik büyüklüklerini özellikle kohezyon, içsel sürtünme açısını arttırarak stabiliteyi daha iyi hale getirebilir. Eğer sığ bir tünel (orta kalınlığı 3xKazı Çapı) sözkonusu ise, bu işlemlere ek olarak da tasman eğrisinin etkisi altında kalan önemli binaları geçici olarak boşaltabilir. Tüm bu önlemler sonucunda başta varolan riskin nasıl azaltılacağı aşağıda verilen risk abağında gösterilmektedir. Unutulmamalıdır ki, projede "kalıntı risk" daima mevcuttur. Oluşma derecesi Olasılık yüzdesi 1 Çok düşük İhmal edilebilir < 1 2 Düşük Uzak olasılık > 1 3 Orta Mümkün > 10 4 Yüksek Yüksek olasılık > 50 5 Çok yüksek Hemen hemen kesin > 90 Kaynak: Kovari veramoni, 2006 ve Tunnel Design Guide, BTS, London,

20 TÜNEL PROJELERİNDE RİSK TANIMI Etki Düzey Maliyet Zaman Saygınlık Kaybı 1 Çok Düşük İhmal edilebilir İhmal edilebilir 2 Düşük Belirgin > 1% Proje maliyeti 3 Orta Ciddi > 5% Proje maliyeti 4 Yüksek Projenin geleceğine etkili / İşveren İlişkilerinde hukuksal sorunların başlaması 5 Çok Yüksek Projeyi ciddi ölçüde tehdit etmesi > 10% Proje maliyeti > 50% Proje maliyeti Proje süresine etkisi yok > 5% Proje süresi > 10% Proje süresi > 25% Proje süresi > 50% Proje süresi İşyeri Güvenliği ve Sağlığı Çevresel Yok İhmal edilebilir İhmal edilebilir Düşük düzeyde kayıp Lokal basın / iş ilişkilerinde etkili Ulusal basında projenin tartışmaya açılması / iş ilişkilerine büyük ölçüde etkimesi Ulusal boyutta firmanın saygınlık kaybı / iş ilişkilerinde ciddi sarsılmalar Minor yaralanma Önemli yaralanma Can kaybı Çoklu can kaybı Minor çevresel hasar Çevresel hasar yöntemi gerekli Önleyici Tedbirlerin alınması Kamusal sağlık açısından veya ulusal kaynak korumasında geri dönülmez etkiler Kaynak: Tunnel Design Guide, BTS, London,

21 TÜNEL PROJELERİNDE RİSK SKOR MATRİSİ Kaynak: Tunnel Design Guide, BTS, London,

22 NORVEÇ TÜNELCİLİK PRATİĞİNDE İŞ SAHİBİ YAPIMCI FİRMA RİSK PAYLAŞIMI Tünelcilik ve yeraltı çalışmaları kaçınılmaz bir şekilde belli bir "risk" içermektedir. Tünel endüstrisinde, farklı sözleşme tipleri için risklerin dağılımı da farklılık göstermektedir. Norveç tünelcilik pratiğinin, müteahhit firmanın riskini, iş sahibininkinden biraz daha az tutarak, "en düşük proje maliyetini " ürettiği görülmektedir (İş sahibi (devlet), tünel projesinin güzergahının mühendislik jeolojisi ve geoteknik çalışmalarını gerçekleştirerek nihai rapor hazırlar. Bu rapor, işe talep eden yapımcı firmaların bilgisine sunulur. Projeyi gerçekleştiricek olan firma da gerekdiği durumda, ek sondaj çalışmalarıyla kendi bütçesiyle yapabilir ve sonuçlarını da iş sahibi ile paylaşır.) İş Sahibinin Riski Anahtar Teslim Müteahhait Firmanın Riski Proje Maliyeti Maksimum Maliyet Norveç Tünel Pratiği Peşin Ödeme Sabit Fiyat Peşin Ödeme Fiyat Artışı Hedef Değer Maliyet İadesi En düşük Maliyet Kaynak: Broch et al., 2008 den değiştirilmiştir.. 23

23 DENİZ ALTI TÜNELCİLİĞİNDE KAZININ (DELME + PATLATMA) YÖNTEMİ İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ Tünellerin, (Delme + Patlatma) yöntemi ile gerçekleştirilmesi işleminin başlıca aşamaları aşağıdaki çevrim modelinde verilmektedir. Delme Patlayıcının Doldurulması Patlatma Bulonlama + Püskürtme Beton Kavlama Havalandırma Yükleme + Taşıma Kaynak: Sandvik Tamrock Corp.,1999 dan değiştirilmiştir. 24

24 KESİT ALANINA BAĞLI OLARAK BİRİM PATLAYICI MİKTARININ BELİRLENMESİ 45 mm ve 64 mm çaplı delik için planlanan tünel kesit alana bağlı olarak, birim kazı hacmi için patlayıcı miktarı aşağıdaki abaklar aracılığı ile belirlenebilir (Patlayıcı cinsi = ANFO). Delik uzunluğuna ve tecrübe seviyesine bağlı olarak, abaktan okunan patlayıcı miktarı düzeltilmelidir. Ø45 mm delik Ø64 mm delik Düşük Tecrübe Yüksek Tecrübe Düşük Tecrübe Yüksek Tecrübe kg/m 3 Delik Uzunluğu, m kg/m 3 Delik Uzunluğu, m Zayıf Kazılabilirlik Zayıf Kazılabilirlik İyi Kazılabilirlik İyi Kazılabilirlik Kesit Alanı, m 2 Kaynak: Zare et al., 2006 dan değiştirilmiştir.. (Patlayıcı cinsi = ANFO) 25 Kesit Alanı, m 2

25 Açıklık yada Yükseklik, m ESR KAYA KÜTLE KALİTESİNE GÖRE İKSA SEÇİMİ Kaya Kütlesi Kalitesi Faktörü, Q Saplama Uzunluğu, ESR=1 1- Tahkimatsız 2- Nokta saplama, sb 3- Sistematik saplama, B 4- Sistematik saplama (Güçlendirilmemiş püskürtme beton, 4-10 cm B(+S) 5- Lifle güçlendirilmiş püskürtme beton (5-9 cm) ve saplama, Sfr+B 6- Lifle güçlendirilmiş püskürtme beton (9-12 cm) ve saplama, Sfr+E 7- Lifle güçlendirilmiş püskürtme beton (12-15 cm) ve saplama, Sfr+E 8- Lifle güçlendirilmiş püskürtme beton (>15 cm) saplama ve çelik çubuklarla güçlendirilmiş, Sfr, RRS+B 9- Yerinde beton kaplama, CCA Kazı Çeşidi ESR Tavsiye edilen ESR A Geçici kazı açıklığı ca.2-5 ca. 2-5 B Kalıcı kazı açıklıkları,hidrogüç için su tünelleri(yüksek basınçlı borular hariç), servis tünelleri, geniş kazılar için galeriler C Yeraltı atık boşuları, su dağıtım şebekeleri, tali yollar ve demiryolu tünelleri, denge odası, ulaşım tüneli (depo boşlukları ) D Enerji santralleri, anayollar ve demiryolu tünelleri, sivil savunma odaları, portal geçişleri 1.0 Anayollar-demiryolu tünelleri 0.5 to 0.8 E Yeraltı nükleer güç santralleri, demiryolu istasyonları, kamu ve spor tesisleri,fabrikalar yılında yayınlanan ESR tablosu, 1970 ve 1980 lerde düzeltildi. Fakat, dünya çapında ve Norveçte güvenlik istemi artmaktadır. Özellikle de, 1970 lerde küçük kayaparçalarının düşmesinin kabul edildiği tali yol tünellerini kapsayan ulaşım tünnelerinin daha güvenli olması beklenmektedir ve bugünlerde, artık herhangi bir kaya parçasının düşüşüne izin verilmemektedir ve ESR = 1 olarak kabul edilmektedir. Yeraltı atık boşluklarından daha önemli olan ve pahalı ekipmanları içeren su dağıtım şebekeleri için ise ESR = alınması tavsiye edilmektedir. Anayolar ve demiryolları için, ESR = kabul edilmektedir. Kaynak: NFF, 2014 den değiştirilmiştir. 26

26 Püskürtme beton alanında bulon aralığı, m Püskürtme beton kalınlığı (Sfr), m Q SİSTEMİNE GÖRE ÇELİK LİFLE GÜÇLENDİRİLMİŞ PÜSKÜRTME BETON KALINLIĞI VE KAYA BULONLARI ARASINDAKİ YERLEŞİM MESAFESİ Kaya Kütle Kalitesi artar Kaya Kütlesi Kalitesi Faktörü, Q Kaya Kütle Kalitesi artar Q, kaya kütle kalitesi faktöründeki artış, daha az kalınlıkta püskürtme beton ihtiyacını göstermektedir. Diğer bir deyişle, beklendiği gibi, kaya kütlesinin kalitesi düştükçe, daha kalın püskürtme beton, açık deyişle daha rijit kaplama gerekmektedir. Zayıf kaya kütlelerinde, bulonlar daha sık olarak düzenlenirken, kaya kütlesinin kalitesinin artması ile birlikte, diğer bir deyişle Q faktördeki artış ile, bulonlar daha seyrek olarak düzenlenmektedir. Kaynak: NFF, 2014 den değiştirilmiştir. Kaya Kütlesi Kalitesi Faktörü, Q 27

27 h duvar = 4 m Sınıf Yaklaşık Q değeri Q KAYA FAKTÖRÜNE GÖRE İKSA ÖN BOYUTLANDIRMASI Kaya Kütle Kalitesi İyi Orta Zayıf Çok Zayıf Kaya Derecesi Orta Ağır Zon Boyutu Küçük Orta (x) Geniş (x) 1. KAYA GERİLME PROBLEMİ OLMAYAN KAYA KÜTLELERİ Ekstra Kaya Bulonları (nos/10 m 2 ) PÜSKÜRTME BETON (mm kalınlık ve % / m) BETON KAPLAMA Kavlama Duvar Tavan Duvar Tavan % / m (sa/atım) 2. PATLAMA VE DÖKÜLME PROBLEMLİ KAYA KÜTLELERİ 3. ZAYIFLIK ZONU VE FAYLAR (x) Orta Zayıflık Zonu : Kalınlık m; Geniş Zayıflık Zonu : kalınlık > m Zayıf kaya kütlesi kalitesindeki kaya iksası ile karşılaştırıldığında küçük zayıflık zonu (kalınlık < 1m) Tavan Uzunluğu = 14 m Çalışma Zamanı 2 vardiya/gün 10 sa/vardiya 10 vardiya/hafta Kesit Alanı = 75 m 2 Açıklık = 10 m Tünel Verisi İksa Kapasiteleri 4.5 m kazılan delik uzunluğu Ekstra Kavlama Lifli Püsk. Beton Kaya Bulonları Beton Kaplama 90% ilerleme/atım 1.5 atım/vardiya 2 adam/vardiya 5 m 3 /vardiya arında yerleşen- (5 m 3 /saat -yerleştikten sonra-) 10 bulon/sa-arında montajlanan-(15 bulon/sa -montaj sonrası-) 0.15 m/sa -arında-(0.2 m/hour -montaj sonrası-) Kaynak: Palmström, 1996 dan değiştirilmiştir.. 28

28 ZAYIF KAYA KÜTLESİ DURUMUNDA TÜNEL KAZISI BOYUNCA KAYA İKSA TAHKİMATI ÖRNEĞİ-KARMSUND TÜNELİ - A. PATLATMADAN HEMEN SONRA B. PÜSKÜRTME BETON 1 Arın Pasa Beton Kaplama Kazı Makinesi Hazır beton makinesi D. PÜSKÜRTME BETON 2 C. PASANIN ÇIKARILMASI E. BİR SONRAKİ PATLATMA ÖNCESİ BETON KAPLAMA Karmsund Tüneli Formasyon: m kalınlığında kumtaşı En derin noktada (180 m) kaya örtüsü kalınlığı = 50 m Kaynak:Palmström ve Naas dan değiştirilmiştir. 29

29 ÇELİK ÇUBUKLARLA GÜÇLENDİRİLMİŞ PÜSKÜRTME BETON Çelik Çubuklarla Güçlendirilmiş Püskürtme Beton Çelik Çubuklarla Güçlendirilmiş Püskürtme Beton National Theater railway station,oslo Çelik Donatı Şekil değiştirmiş donatılar Çelik Çubuk Donatılar Kaya bulonları 1. Tabaka Püskürtme Beton 2. Tabaka Püskürtme Beton 0.1 den daha küçük Q faktörü değerlerinde (aşırı derecede zayıf kaya kütlesi), fazla kazı, düşük bekleme süresi ve önemli derecede erken deformasyonlar meydana gelmesi muhtemeldir. Bu tip durumlarda, çelik setlerin kullanımından kaçınılmalıdır. Bunun nedeni, eğer hızlı bir şekilde bulonlama ve/veya püskürtme beton uygulaması gerçekleştirilmezse, göreceli olarak büyük kaya blokları zayıflayacak ve düşecektir. Ayrıca, tünel deformasyonları da etkin şekilde kontrol edilmektedir. Çelik çubuklar -donatılarile güçlendirilmiş püskürtme beton, bu tip problemlerin çözümü olarak geliştirilmiştir. Kaynak: Grimstad et al., Barton, 2013 ve Chudzikiewicz et al., 2003 den değiştirilmiştir. 30

30 TÜNELLERDE DÜŞEY/YATAY YERDEĞİŞTİRMELERİN KESTİRİMİ Tayvan tünel projelerinde elde edilen yerinde ölçmelerin sonucuna göre, düşey hareket ( ) basit olarak, Açıklık m Q, mm ile ifade edilmektedir (Chen ve Kuo, 1997). Data genellikle zayıf dayanımlı/ayrışmış kaya kütlelerini içermektedir. Barton, 1998, tünel içi düşey ( d ) /yanal ( y ) yer değiştirmeyi, aşağıdaki şekilde ifade etmektedir. d mm L t Q σ z σ b,lab 0.5 y mm H t Q σ y σ b,lab 0.5 Burada, L t ve H t, mm cinsinden tünel açıklığı ve yüksekliğini ifade eder. σ z ve σ y (MPa) ise yerinde düşey ve yatay gerilmelere karşı gelmektedir. σ b,lab (MPa) ise sağlam kayanın tek eksenli basınç dayanımıdır. Kaynak: Barton,

31 TÜNELLERDE DÜŞEY/YATAY YERDEĞİŞTİRMELERİN KESTİRİMİ Tünel cidarının mutlak düşey (D d ) ve yanal (D h ) yer değiştirmesi D d mm L t Q σ z σ yb 0.5 (Barton, 2002), D y mm H t Q σ y σ yb 0.5 Düşey basınç, σ z σ z = γz, MPa γ= kg/cm 3 alındığında; σ z = Z, MPa Yatay Basınç, σ y σ y = K σ z, MPa Gerilme Oranı, K Yerinde basınç dayanımı, σ yb Z= tünel aks derinliği, m γ=kaya kütlesi birim hacim ağırlığı, σ yb = kaya kütlesinin tek eksenli basınç dayanımı, MPa σ b,lab =sağlam kayanın tek eksenli basınç dayanımı, MPa Q= kaya kalitesi faktörü, Q c =Normalize edilmiş kaya kalitesi faktörü ve aşağıdaki gibi tanımlanır, Q c = Q σ b,lab 100 Kaynak: Barton, K = σ y σ z (K = 1 ise hidrostatik basınç, K 1 ise anizotropik basınç) σ yb 5γQ c γ=2.65 t/m 3 alındığında; σ yb Q σ b,lab σ yb 2.86 Q σ b,lab 0.333, MPa

32 TÜNELLERDE DÜŞEY/YATAY YERDEĞİŞTİRMELERİN KESTİRİMİ İÇİN SAYISAL ÖRNEK Verilenler: Tünel Çapı, D = 8 m Tünel aks derinliği, Z = 125 m Q faktörü, Q = 0.85 Tek eksenli basınç dayanımı laboratuvar - σ b,lab = 35 MPa Kaya kütlesi birim hacim ağırlığı, γ = 2.65 t/m 3 Düşey yer değiştirmeleri hesaplayınız. Çözüm Düşey gerilme, σ z = γ Z = = MPa Düşey Yer Değiştirme d mm mm 3. 0 cm Kaya kütlesinin tek eksenli basınç dayanımı σ yb MPa Düşey Mutlak Yer Değiştirme D d mm mm 6. 0 cm Kaynak: Yapı Merkezi ARGE Bölümü,

33 KAYA KÜTLESİNİN PERMEABİLİTE KATSAYISI KAYA KÜTLE ÖZELLİKLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ Genel: Barton, 2002 ye göre permeabilite katsayısı, L = = Q σlab,b RQD J J σ c r w lab,b Q. x x 100 J J SRF J.J.SRF n a -7 L =, Lugeon, 1 Lugeon 10 m / sn RQD.J. J. σ RQD= Kaya kütlesi göstergesi, % (0 < RQD < 100%) J n, J r, J a, J w = Çatlak seti sayısı, çatlak pürüzlülük durumu, çatlakların alternasyonu-ayrışması- ve su geliri/ basıncı ile ilintili faktör r w lab,b SRF= Gerilme azaltma faktörü n lab,b = Sağlam numunenin tek eksenli basınç dayanımı, MPa. a İfadeden görüleceği üzere permeabilite değeri, kaya kütlesini tanımlayan temel özelliklerden J n, J a, SRF ile doğru orantılı RQD, J r, J w ve lab,b ile ters orantılıdır. L ve V p büyüklüklerinin basınç dayanımına indirgenmiş Q c faktörü ile değişimleri izleyen şekilde verilmiştir (Barton, 2002). (Şekilde yer alan semboller: V p = Basınç P dalgasının ortamda yayılma hızı, km/sn, E y = Yerinde elastik modül) Kaya permeabilite katsayısına bağlı olarak çatlak koşullarının değerlendirilmesi aşağıdaki çizelgede belirtilmiştir (Look, 2007). Lugeon Eğer GSI olarak kaya kütlesi tanımlanmış ise aşağıdaki istatistiksel ilişkiler yardımıyla Q ve Qc değerleri bulunabilir. Ve Barton, 2002 abağından kaya kütlesinin permeabilite katsayısı Lugeon cinsinden kestirilebilir. GSI= RMR 5 RMR= GSI + 5 RMR> 23 (Hoek vd. 1995) (Barton 1995; 2000) Çatlak koşulu <1 Kapalı veya çatlaksız 1 5 Küçük çatlak açıklıkları 5 50 Bazı açık çatlaklar > 50 Çok açık çatlak Q 10 RMR Q 10 RMR Q c 10 GSI σ lab,b 100 σ lab,b < 100 MPa ise ( lab,b = Sağlam numunenin tek eksenli basınç dayanımı,mpa) Kaynak: Yapı Merkezi Ar Ge Bölümü,

34 KAYA KÜTLESİNİN SU GEÇİRGENLİĞİNİN LUGEON DEĞERİ İLE TANIMLANMASI V p Q c = Q σ ci 100 Not: 1Lugeon = 10-7 m/sn, Q=Q kaya kütle sınıflandırma sisteminde faktör Q c =Normalize edilmiş Q faktörü, σ ci =sağlam numunenin tek eksenli basınç dayanımı, MPa Q c 1 Lugeon, 1 MPa (10 bar) lık basınç altındaki 1 metrelik sondaj logunun, dakikada litre cinsinden su kaybı olarak tanımlanmaktadır. Sol da verilen abak, Lugeon değeri, normalize Q faktör (Q c ) ve sismik P dalgası hızı arasındaki ilişkiyi vermektedir. Bu ilişkinin tanımlanmasında iki farklı düzeltme yapılması gerekebilir. Derinlik Düzeltmesi Bilindiği gibi, geçirgenlik, K, artan derinlikle azalmaktadır. Böylece, Lugeon değerlerinin tünel üzerindeki örtü tabakasının kalınlığına bağlı olarak düzeltilmesi gerekmektedir. Porozite düzeltmesi Kaya kütlesinin porositesi %1 den büyük ise, Lugeon değerine ve normalize Q faktörüne porosite düzeltmesi uygulanması gerekir. Kaynak: Barton, 2002 ve Yapı Merkezi ARGE Bölümü,

35 KAYA KÜTLESİNİN PERMEABİLİTE KATSAYISININ BELİRLENMESİNDE DİĞER BİR AMPİRİK YAKLAŞIM Derinlikteki artış ile, kaya kütlesinin geçirgenliği azalmaktadır. Bu durum, su dolaşımını arttıran açık çatlakların yanal basınç etkisiyle kapanması açıklanabilir. istatistiksel ilişkileri aşağıda topluca verilmiştir. Denklem K = az b logk = logZ 36 Kaynak ve Açıklamalar Black (1987) a and b = regresyon sabitleri z= yeraltı suyu seviyesinden itibaren düşey derinlik, m Snow (1970) K = permeabilite katsayısı, ft 2 z = derinlik, ft K = logz+4 Carlson and Olsson (1977) z = derinlik, m K = K s e Ah logk = logZ logz logz 3 Burgess (1977) Z = derinlik, m K = K i 1 Z Z K = permeabilite katsayısı Kaynak: Hsu et al., 2011 den değiştirilmiştir. Literatürde verilen belli başlı K=f(Derinlik) Louis (1974) K s = yer yüzeyi yakınında permeabilite, m/sn H = derinlik, m A = hidrolik eğim 3 Wei et al. (1995) K i = yer yüzeyi yakınında permeabilite, m/sn Z = derinlik, m

36 KAYA KÜTLESİNİN PERMEABİLİTE KATSAYISININ BELİRLENMESİNDE DİĞER BİR AMPİRİK YAKLAŞIM Genel Bilgi Permeabilite katsayısı, K'nın Barton, 2002 tarafından önerilen Q sistemi ile ilişkisinin yanı sıra, diğer bir kaya kütle sınıflandırma sistemi olan "HC Sistemi" ne bağlı olarak da kestirmek mümkündür. Aşağıda HC faktörü ile permeabilite katsayısı K arasında türetilen iki ampirik ilişki verilmektedir. Permeabilite Katsayısı, K (m/sn) K = HC 1.380, R 2 = K = HC 1.342, R 2 = HC Faktörü HC = 1 RQD 100 DI 1 GCD LPI Kaya Kütle Kalitesi Tanımlama Faktörü, RQD Çatlak Dolgusu Tanımlama (Gouge Content Designation) İndeksi GCD Değeri RQD = R s R T %100 R G GCD = R T R S Derinlik Indeksi, DI DI = 1 L c L T LPI=Litoloji geçirgenlik indeksi (bknz. EK I) R s = sağlam numunenin yada 100 mm'den uzun karot parçalarının toplam uzunluğu, m R T =toplam karot uzunluğu, m R G =çatlak dolgusunun toplam uzunluğu, m L c =sondajda test aralığının orta derinliği, m L T =toplam sondaj uzunluğu, m Kaynak: Hsu et al., 2011 den değiştirilmiştir. 37

37 Kaya Kütlesi Hidrolik İletkenliği, K, m/sn KAYA KÜTLESİNİN PERMEABİLİTE KATSAYISININ BELİRLENMESİNDE DİĞER BİR AMPİRİK YAKLAŞIM HB HB HB HC değerindeki artış ile kaya kütlesinin geçirgenliğinin arttığı anlaşılmaktadır K = HC 1.380, R 2 = K = HC 1.342, R 2 = Tüm verileri içerir. Sadece HB verilerini içerir. Mühendis, bulunan K değerini Q faktörüne dayandırılan yöntemin sonucu ile tahkik etmelidir HC Değeri Kaynak: Hsu et al., 2011 den değiştirilmiştir. 38

38 TÜNELLERDE SU GELİRİNİN KESTİRİLMESİ SAYISAL ÖRNEK Verilenler Basınç yüksekliği, H= 100 m Kaya kütlesinin ortalama permeabilitesi, k = 4x10 5 m/sn Belirlenen 10 m tünel uzunluğu için beklenen su geliri, Q = 68 lt/sn YASS = Yer altı su seviyesi Kaynak: Marinos, 2005 den değiştirilmiştir. 39

39 Su Geliri (lt/min) NORVEÇ DENİZALTI TÜNELCİLİĞİNDE ÖRTÜ TABAKASININ SU GELİRİNE ETKİSİ Tünel inşaası tamalandığı anda su geliri Tünel inşaası tamalandıktan 2-9 yıl sonra su geliri Zemin Örtüsü En büyük eğim Deniz Tünel Minimum Kaya Örtüsü En büyük eğim Zayıflık Zonu No Proje Bitiş tarihi Anakaya Kesit, m 2 Toplam tünel uzunluğu, km Minimum kaya örtüsü, m Deniz altında maksimum derinlik, m 2 Ellingsøy 1987 Gnays 68 3, Valderøy 1987 Gnays 68 4, Kvalsund 1988 Gnays 43 1, Godøy 1989 Gnays 52 3, Hvaler 1989 Gnays 45 3, Flekkerøy 1989 Gnays 46 2, Nappstraumen 1990 Gnays 55 1, Fannefjord 1991 Gnays 54 2, Maursund 1991 Gnays 43 2, Byfjord 1992 Fillit 70 5, Mastrafjord 1992 Gnays 70 4, Freifjord 1992 Gnays 70 5, Hitra 1994 Gnays 70 5, Tromsøysund 1994 Gnays 60 a 3, a Çift tüp Kaynak: Modified from Nilsen et al.,

40 Gnays Gnays Gnays Gnays Gnays Gnays GENİŞ BİR ZAYIFLIK/FAY ZONUNUN GEÇİLMESİ DURUMUNDA BEKLENEN GÖÇÜĞE MÜDAHALE TEKNİĞİ NORVEÇ SU ALTI TÜNEL TEKNİĞİ- Norveç denizaltı tünel pratiğinde kazı işleminde delme artı patlatma yöntemi yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışma şekli değişen jeolojik/hidrojeolojik koşullara, en etkin şekilde uyan yöntemdir. Kabul edilen 300 lt/dk.km tünel uzunluğu için kabul edilen su gelirini bu seviyeye getirmek için, ön sondajlar açılarak özel çimento enjeksiyonu uygulanır. Bu operasyonların bugünün enjeksiyon tekniğinde uygulanabilecek maksimum su basıncı 10 MPa mertebesindedir. (Eğer su geliri yukarıda belirtilen miktarın altında ise böyle tünel kesitlerinde enjeksiyon işlemi uygulanmaz. Gnays Gnays Gnays Gnays Gnays Gnays ~ +160 m ~ +160 ~ +160 m m ~ +160 m Gnays ~ +160 m ~ +160 m Zemin Zemin Zemin Atlantik Okyanusu Atlantik Okyanusu Atlantik Okyanusu Atlantik Zemin Okyanusu Zemin ~ +160 m Atlantik Okyanusu ~ +160 m Atlanti Okyanu Zemin Zemin Kırıklı/Çatlaklı Radyal Bulonlar Enjeksiyon Püskürtme Beton Biriken malzeme Kaynak: Nilsen et al., 2012 den değiştirilmiştir. 41

41 TÜNELCİLİK PRATİĞİNDE KABUL EDİLEBİLİR MAKSİMUM SU GELİRLERİ Yerleşim bölgelerindeki tünellerde 100 m tünel uzunluğu için, kabul edilebilir su geliri limiti 2-10 litre/dakika dır. Denizaltı tünelleri ve yerleşim dışı bölgelerdeki tünellerde 100 m tünel uzunluğu için, kabul edilebilir su geliri limiti litre/dakika dır. Herhangi bir özel şart içermeyen tünellerde 100 m tünel uzunluğu için, kabul edilebilir su geliri limiti 30 litre/dakika dır. Çeşitli kabuledilebilir limit değerleri, yeraltı suyu seviyesindeki değişimi nedeni ile tünelin farklı bölgeleri için uygulanabilir. Yukarıda belirtilen değerlerdeki su geliri ise tünel içi drenaj sistemi (boyutlandırılmış su kanalı/pompa hacimleri vs.) ile boşaltılır. Kaynak: GrØv, 2012 den değiştirilmiştir. 42

42 TÜNEL KULLANIMINA BAĞLI OLARAK İZİN VERİLEBİLİR SU SIZINTI MİKTARI Kaynak: Specification for tunnelling, BTS 2010 den değiştirilmiştir. 43

43 SU GEÇİRİMSİZLİĞİNİ SAĞLAMAK İÇİN DELME+PATLATMA TÜNELLERDE YAPILAN ÖN ENJEKSİYON UYGULAMALARI A) Tünel açılırken tünel arınının önünden açılan sondaj B) Genelde su geçirgen zon ile tünel arını arasında 8-12 m mesafe bırakılır. C) 15 m 20 m uzunluğunda enjeksiyon delgilerinin açılması D) Kaya kütlesinin birincil enjeksiyonu ve geçirimli zon E) Birincil enjeksiyonun kalite kontrolü için enjeksiyon deliklerinin denetlenmesi Genellikle su gelirini kontrol etmek veya kötü kaya kütle/zemin koşullarının tespiti amacıyla tünel arınının önünden ön sondajlar yapılmaktadır. (Delme+Patlatma) yöntemi ile açılan tünellerde, su geçirimsizliğini sağlamak amacıyla yapılacak olan ön enjeksiyon uygulaması başlıca 5 aşamadan oluşmaktadır. Şematik olarak solda görülen şekil, bu aşamaları özetlemektedir. Su gelirine neden olabilecek bir zonunun tespiti durumunda, ön enjeksiyon yapılması gereklidir. Bu durumda, ek enjeksiyon sondajlarıda yapılabilir. Enjeksiyon sonrası, birincil enjeksiyonunun kalite kontrolünün denetlenmesi, su gelirinin izin verilebilir düzeye indirilmesi için önem oluşturmaktadır. Kaynak: Palmström, A., Huang, Z.,

44 ÖN TASARIM İÇİN ÖNERİLEN ENJEKSİYON DELİK ARALIĞI Kaynak: Boge ve Johansen, 1995 den Nilsen ve Palmström,

45 KAYA KÜTLESİNİN PERMEABİLİTESİ VE ÇİMENTO ENJEKSİYON UYGULAMA LİMİTLERİ Kaynak: Heuner,

46 ENJEKSİYON KARIŞIMINDA KULLANILAN ÇİMENTO TÜRÜ Enjeksiyon karışımında kullanılan çimentonun dane boyutuna bağlı olarak enjeksiyon çatlak açıklığı belirlenebilir. Yerleşim bölgelerindeki tünellerde, çatlaklar 0.02 mm ye kadar izin verilebilir. Ayrıca, sığ tünellerde enjeksiyon işlemi sırasında uygulanan basınç mutlaka "bina/zemin kabarması" açısından tahkik edilmelidir. Normal İnce Çimento Enjeksiyon çatlak açıklığı = 3 x Çimento dane boyutu Kaynak: GrØv, 2012 den değiştirilmiştir. Yerleşim bölgelerindeki tüneller için 0.02 mm lik çatlaklar 47 mm

47 NORVEÇ DENİZALTI TÜNELLERİNDE UYGULANAN KAZI DESTEK SİSTEMLERİ VE SU GELİRLERİ Tünel İlerlemesi (m/hafta) Kaynak: Nilsen, Palmstrom,?, 48

48 İyi Orta Zayıf NORVEÇ TÜNEL PRATİĞİNDE BİRİM TÜNEL UZUNLUĞU İÇİN MALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ -FANNEFİORD TÜNEL ÖRNEĞİ- Fannefiord Tüneli (Tamamlanma Tarihi :1991) Kesit Alanı: 55 m 2 En büyük eğim: %8.5 Uzunluk:2743 m En derin nokta: 100 m Kazı Kaya bulonu Püskürtme Beton Beton kaplama Birim tünel uzunluğu için ortalama maliyet 8000 İncelemeSondajı ve enjeksiyon Su/Don yalıtımı Polietilen köpük Su/Don yalıtımı Polietilen köpük yangın koruma (püskürtme beton) Su/Don yalıtımı cam lifi/alüminyum Su/Don yalıtımı hafif beton USD/metre 1000 NOK/metre Kaya iksası Kazı (Delme ve Patlatma) İncelemeSondajı ve enjeksiyon Su kalkanları Planlama, Araştırma ve Denetim Yol temeli ve kaplama Elektrik ekipman ve havalandırma Drenaj ve Pompa ekipmanı Not: Bu ülkeler için yıllık maliyetler %5 artış oranı ile 2014 yılına yaklaşık olarak getirilebilir. Kaya Kütlesi Kalitesi USD/metre Kaynak:Palmström ve Naas, 1993 den değiştirilmiştir. 49

49 Haftalık İlerleme Hızı (m/hafta) Kazı Maliyeti (NOK/m) NORVEÇ TÜNEL PRATİĞİNDE BİRİM TÜNEL UZUNLUĞU İÇİN MALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Yılık bazda haftalık ilerleme ve maliyet analizleri, kazı alanı 60 m 2 olan 3 km uzunluğunda iki şeritli karayolu tünel için yapılmıştır. Haftalık ilerlemelerde, 2005 yılında, 1975 yılına göre %60 lık bir artış görülmektedir. Birim kazı maliyetlerinde, yıllara bağlı olarak göreceli olarak arttığı gözlenmektedir. (Örneğin, 2005 yılında, maliyetin, yaklaşık NOK/m). Haftalık çalışma süresi 100 saat Haftalık çalışma süresi değişken Yıllar Yıllar Not: Bu ülkeler için, yıllık maliyetler %4 artış oranı ile 2014 yılına kalibre edilebilir (2015 itibari ile 1 NOK USD). Kaynak: Broch et al., 2008 den değiştirilmiştir.. 50

50 BAŞARILI BİR DENİZALTI TÜNEL ÖRNEĞİ: MELEN PROJESİ Yüklenici: STFA + Mosmetrostoy ve Türk ALKE Proje Bedeli: ~120 milyon US$ Tünel Uzunluğu: 5,5 km EPB-TBM Çapı: 6,15 m Proje Arın Basıncı: ~4 bar Minimum Kaya Örtüsü Derinliği: 35 m TBM Tünelin Mak. Derinliği: 135 m (65m-deniz) Formasyon: Dolayoba/Kartal formasyonu Avrupa Yakası Sarıyer Kaynak: Anagnostou (2010) ve Bakır ve diğ. (2011) Killi kireçtaşı, kalkerli şeyl, kumtaşı, GSI: (deniz altı bölümü), Dayk (Andesit/diyabaz) kalınlığı: 1-70 m Beykoz Anadolu Yakası Ölçeksiz Alüvyon TÜNEL DELME MAKİNESİ İLE AÇILAN KISIM (3,4 km) DEL+PATLAT YÖNTEMİ İLE AÇILAN KISIM TBM tüneli en derin noktası Kaynak: Gerek ve diğ. (2010) 51

51 Gereken Arın Basıncı, P arın (kpa) MELEN PROJESİ NDE ARIN BASINCININ "FAY / ZAYIFLIK ZONU" KALINLIĞI CİNSİNDEN HESAPLANMASI (en derin nokta) Deniz Sağlam Şeyl 600 P arın,max 500 kpa (5 bar) P arın 500 d Killi Fay A B C Kayma Mekanizması Problem Tanımı P a =0 P a =0 P a =0 Arın basıncı 0 olan koşullar çalışmadan bakılınca en derin nokta için, fay/zayıflık zonu kallınlığı 6 m olmaktadır Fay/Zayıflık Zonu Kalınlığı, d (m) (Siltli killi fay dolgusunun drenajsız kayma dayanımı, s u, 40 kpa kabul edilmiştir.) Kaynak: Anagnostou (2010), sayfa 4, Şekil 7. 52

52 EVET HAYIR HAYIR HAYIR EVET EVET DENİZALTI PROJELERİNDE ÖNENJEKSİYON İŞLEMİNE KARAR VERME ADIMLARI:MELEN TÜNEL PROJESİ Darbeli sondaj için 2 inceleme sondajının (L=35 m) yürütülmesi Kuru Zemin? 30 m için kazıya devam et HAYIR Zemin/Kaya özellikleri belirlemek için sondaj yapılması 2 m kalınlığından daha az zayıf zon Zayıf zon =Kırıklı/çatlaklı kaya? Sondaj verisinin gösterdiği zayıf zon? EVET EVET HAYIR Kırıklı/çatlaklı kaya EVET Q > 25 lt/min? HAYIR EVET Geçirimsiz Kil? EVET Q > 25 lt/min? Enjeksiyon Uygulaması Enjeksiyon Uygulaması HAYIR HAYIR Stabilizasyon ve Geçirimsizlik için Enjeksiyon Kapalı Moda Geçiş Kaynak: Anagoustou et al., 2008 ve Anagoustou, 2010 dan değiştirilmiştir. 53

53 Fay/Zayıflık Zonu Fay/Zayıflık Zonu CEBELİTARIK DEMİRYOLU TÜNEL PROJESİ Havalandırma şaftı Plan Proje Özellikleri 400 Havalandırma şaftı Varış noktaları arası uzaklık : 42 km Toplam tünel uzunluğu : 38.7 km Denizaltı tünel uzunluğu: 27.7 km En derin noktadaki minimum örtü tabakası: 175 m Kuzey Portalı Havalandırma şaftı Pompalama İstasyonu Havalandırma şaftı Güney Portalı Maksimum eğim: % İki adet demiryolu tüneli, Ø7.5 m Bir basınçlı servis/güvenlik tüneli, Ø4.5 m İki kıyı arası uzunluk: m Şaftlar arası uzunluk: 28.1 m Toplam Tünel Uzunluğu : m Boyuna Kesit 40 km Servis/güvenlik tüneli, 340 m lik bağlantılarla iki tane tünele bağlanır. Ø7.5 m Doğu Demiryolu Tüneli -2. Aşama- Servis/Güvenlik Tüneli Batı Demiryolu Tüneli -1. Aşama- Ø7.5 m Bağlantı tüneli ~ 340 m Kaynak: SNED SECEG, 2007 den değiştirilmiştir. 54 Enkesit

54 Derinlik (m) CEBELİTARIK BOĞAZ GEÇİŞİNDEKİ FAY BREŞ ZONLARI Cebelitarık Boğaz Geçişi İçin Muhtemel İki Güzergah Tünel Uzunluğu (m) D=63 mm Örnek Fay Breşi Sondaj No: KF-19 Numune No:Z10 Kaynak: Dong et al., Örnek Fay Breşi Sondaj No: KF-19 ( m) Numune No:Z09 55

55 KİL Kütlece Yüzdesi (%) CEBELİTARIK BOĞAZ GEÇİŞİNDEKİ FAY BREŞ ZONLARININ TANE DAĞILIMI VE INDEKS ÖZELLİKLERİ Parametre Sayısal Değer Toplam Birim Ağırlık (kn/m 3 ) 21,52 Su içeriği (%) 17 Numune No Kuru Birim Ağırlık (kn/m 3 ) 18,42 Katı Partiküllerin Birim Ağırlığı(kN/m 3 ) 27,30 Porozite(%) 32 SİLT KUM ÇAKIL Doygunluk Derecesi (%) 95 Tane boyutu (mm) Cebelitarık Boğaz Geçişindeki Breşlerin Tane Dağılımı Breşler, genel olarak silt ve kum ile temsil edilebilir. Boşluk Oranı 0,48 Likit Limit, LL (%) 49 Plastik Limit, PL (%) 22 Plastiklik İndeksi, PI (%) 27 Aktivite 0,77 Kaynak: Dong et al.,

56 İçsel Sürtünme Açısı, ф' ( o ) Permeabilite Katsayısı,K (m/sn) Derinlik (m) Alt Zon Üst Zon Kohezyon, c' (MPa) CEBELİTARIK BOĞAZ GEÇİŞİ PROJESİNDEKİ BREŞ ZONLARININ EFEKTİF KAYMA PARAMETRELERİ Muhtemel İlişki Eğrisi c' =f(derinlik) Muhtemel eğri yaklaşımında ihmal edilmiştir. Tünel Uzunluğu (m) Muhtemel İlişki Eğrisi, ϕ' =f(derinlik) Üst Zon Alt Zon Derinlik (m) Muhtemel İlişki Eğrisi K=f(Derinlik) Derinlik (m) Derinlik (m) Kaynak: Modified from Dong et al.,

DENİZALTI TÜNELLERİ VE TASARIM İLKELERİ

DENİZALTI TÜNELLERİ VE TASARIM İLKELERİ DENİZALTI TÜNELLERİ VE TASARIM İLKELERİ Hazırlayanlar: Prof. Dr. Müh. Ergin ARIOĞLU Yük. Müh. Fatma Sevil MALCIOĞLU Dr. Müh. Burak GÖKÇE 06 Mart 2015 Yıldız Teknik Üniversitesi Davutpaşa Kongre ve Kültür

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İ 2. Bölüm Ek Notları (Marmaray Projesi nde Yapılan Sondaj Çalışmalarının Sayısal Değerlendirilmesi) Prof. Dr. Müh. Yapı Merkezi AR&GE Bölümü Mart

Detaylı

Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi. HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA)

Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi. HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) İçerik Yarmalarda sondaj Dolgularda sondaj Derinlikler Yer seçimi Alınması gerekli numuneler Analiz

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ M ÇEŞİTLİ UYGULAMALAR. Yapı Merkezi AR&GE Bölümü

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ M ÇEŞİTLİ UYGULAMALAR. Yapı Merkezi AR&GE Bölümü YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ M İĞİ BÖLÜMÜ ÇEŞİTLİ UYGULAMALAR Prof. Dr. Müh. M Yapı Merkezi AR&GE Bölümü B 2009 1 UYGULAMA 1: Çok ayrışmış kaya kütlesinde açılan derin bir tünelin tavanına

Detaylı

KAYA KÜTLESİ SINIFLAMALARI

KAYA KÜTLESİ SINIFLAMALARI KAYA KÜTLESİ SINIFLAMALARI SINIFLAMA SİSTEMLERİNİN HEDEFİ VE ÖZELLİKLERİ Kaya kütle sınıflama sistemleri eğer belirli koşullar yerine getirilirse; gözlem, ölçüm, tecrübe ve mühendislik yargıları sonucu

Detaylı

Yatak Katsayısı Yaklaşımı

Yatak Katsayısı Yaklaşımı Yatak Katsayısı Yaklaşımı Yatak katsayısı yaklaşımı, sürekli bir ortam olan zemin için kurulmuş matematik bir modeldir. Zemin bu modelde yaylar ile temsil edilir. Yaylar, temel taban basıncı ve zemin deformasyonu

Detaylı

Kaya Zemin Sınıflamaları Parametre Seçimi Şev Stabilite Sorunları. Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA)

Kaya Zemin Sınıflamaları Parametre Seçimi Şev Stabilite Sorunları. Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) Kaya Zemin Sınıflamaları Parametre Seçimi Şev Stabilite Sorunları Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) Zeminler Zeminler iri daneli ve ince daneli olarak iki ana grupta incelenebilir. İri daneli malzemeler

Detaylı

Kaya Kütlesi İndisi Sistemi (RMI)

Kaya Kütlesi İndisi Sistemi (RMI) Kaya Kütlesi İndisi Sistemi (RMI) Kaya kütlesi sınıflama sistemlerinde kullanılan kaya sınıfı parametreleri birbirleriyle benzer şekildedir. Kaya mühendisliği sınıflamaları sistemi, kaya mühendisliği ve

Detaylı

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu HAFTALIK DERS PLANI Hafta Konular Kaynaklar 1 Zeminle İlgili Problemler ve Zeminlerin Oluşumu [1], s. 1-13 2 Zeminlerin Fiziksel Özellikleri [1], s. 14-79; [23]; [24]; [25] 3 Zeminlerin Sınıflandırılması

Detaylı

16.6 DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ ZEMİNLERDE SIVILAŞMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

16.6 DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ ZEMİNLERDE SIVILAŞMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 16.6 DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ ZEMİNLERDE SIVILAŞMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 16.6.1 Bölüm 3 e göre Deprem Tasarım Sınıfı DTS=1, DTS=1a, DTS=2 ve DTS=2a olan binalar için Tablo 16.1 de ZD, ZE veya ZF grubuna

Detaylı

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu B - Zeminlerin Geçirimliliği Giriş Darcy Kanunu Geçirimliği Etkileyen Etkenler Geçirimlilik (Permeabilite) Katsayısnın (k) Belirlenmesi * Ampirik Yaklaşımlar ile * Laboratuvar deneyleri ile * Arazi deneyleri

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI

ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI Prof. Dr. Recep KILIÇ ÖNSÖZ Jeoloji Mühendisliği eğitiminde Zemin Mekaniği dersi için hazırlanmış olan

Detaylı

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Zemindeki mühendislik problemleri, zeminin kendisinden değil, boşluklarında bulunan boşluk suyundan kaynaklanır. Su olmayan bir gezegende yaşıyor olsaydık, zemin

Detaylı

GEOTEKNİK VE SAYISAL MODELLEME

GEOTEKNİK VE SAYISAL MODELLEME 2018 MESLEK İÇİ EĞİTİM KURSU GEOTEKNİK VE SAYISAL MODELLEME Prof. Dr. K. Önder ÇETİN Ortadoğu Teknik Üniversitesi 8 Aralık 2018, İzmir Sunuş Sırası Zemin davranışı Drenajlı Drenajsız Gevşek Sıkı Arazi

Detaylı

1. Temel zemini olarak. 2. İnşaat malzemesi olarak. Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde Kullanımı

1. Temel zemini olarak. 2. İnşaat malzemesi olarak. Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde Kullanımı Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde Kullanımı 1. Temel zemini olarak Üst yapıdan aktarılan yükleri güvenle taşıması Deformasyonların belirli sınır değerleri aşmaması 2. İnşaat malzemesi olarak 39 Temellerin

Detaylı

Zeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon

Zeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon Zeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon 2 Yüklenen bir zeminin sıkışmasının aşağıdaki nedenlerden dolayı meydana geleceği düşünülür: Zemin danelerinin sıkışması Zemin boşluklarındaki hava ve /veya suyun

Detaylı

ATIK BARAJLARINDA UYGULANAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR; GÜMÜŞTAŞ (GÜMÜŞHANE) ÖRNEĞİ SELÇUK ALEMDAĞ ERDAL GÜLDOĞAN UĞUR ÖLGEN

ATIK BARAJLARINDA UYGULANAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR; GÜMÜŞTAŞ (GÜMÜŞHANE) ÖRNEĞİ SELÇUK ALEMDAĞ ERDAL GÜLDOĞAN UĞUR ÖLGEN ATIK BARAJLARINDA UYGULANAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR; GÜMÜŞTAŞ (GÜMÜŞHANE) ÖRNEĞİ SELÇUK ALEMDAĞ ERDAL GÜLDOĞAN UĞUR ÖLGEN Bu çalışmada; Gümüşhane ili, Organize Sanayi Bölgesinde GÜMÜŞTAŞ MADENCİLİK tarafından

Detaylı

A-Kaya Birimlerinin Malzeme ve Kütle Özellikleri B-Patlayıcı Maddenin Cinsi, Özellikleri ve Dağılımı C-Patlatma Geometrisi

A-Kaya Birimlerinin Malzeme ve Kütle Özellikleri B-Patlayıcı Maddenin Cinsi, Özellikleri ve Dağılımı C-Patlatma Geometrisi 1-BASAMAK PATLATMA TASARIMINDA GÖZ ÖNÜNE ALINMASI GEREKEN ETKENLER. A-Kaya Birimlerinin Malzeme ve Kütle Özellikleri B-Patlayıcı Maddenin Cinsi, Özellikleri ve Dağılımı C-Patlatma Geometrisi A-Kaya Birimlerinin

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 5/29/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 5/29/2017 2 BÖLÜM 10 KAYAÇLARIN ve SÜREKSİZLİKLERİNİN

Detaylı

Sıvılaşma hangi ortamlarda gerçekleşir? Sıvılaşmaya etki eden faktörler nelerdir? Arazide tahkik; SPT, CPT, Vs çalışmaları

Sıvılaşma hangi ortamlarda gerçekleşir? Sıvılaşmaya etki eden faktörler nelerdir? Arazide tahkik; SPT, CPT, Vs çalışmaları SIVILAŞMA Sıvılaşma Nedir? Sıvılaşma hangi ortamlarda gerçekleşir? Sıvılaşmaya etki eden faktörler nelerdir? Sıvılaşmanın Etkileri Geçmiş Depremlerden Örnekler Arazide tahkik; SPT, CPT, Vs çalışmaları

Detaylı

İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU

İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU AR TARIM SÜT ÜRÜNLERİ İNŞAAT TURİZM ENERJİ SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU ÇANAKKALE İLİ GELİBOLU İLÇESİ SÜLEYMANİYE KÖYÜ TEPELER MEVKİİ Pafta No : ÇANAKKALE

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Genişletilmiş 9. Bölüm (Permeabilite katsayısı,tünellerde su geliri ve hesaplanması, Suyun etkileri, Çimento enjeksiyonu, Su kanal kesit boyutları

Detaylı

INM 308 Zemin Mekaniği

INM 308 Zemin Mekaniği Hafta_12 INM 308 Zemin Mekaniği Zeminlerin Taşıma Gücü; Kazıklı Temeller Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com www.inankeskin.com ZEMİN MEKANİĞİ Haftalık Konular Hafta

Detaylı

İNM Ders 2.2 YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI. Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı

İNM Ders 2.2 YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI. Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı İNM 424112 Ders 2.2 YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI Yapıların Depreme

Detaylı

EK-2 BERGAMA OVACIK ALTIN İŞLETMESİ TÜBİTAK RAPORU ELEŞTİRİSİ NE İLİŞKİN GÖRÜŞLER

EK-2 BERGAMA OVACIK ALTIN İŞLETMESİ TÜBİTAK RAPORU ELEŞTİRİSİ NE İLİŞKİN GÖRÜŞLER EK- BERGAMA OVACIK ALTIN İŞLETMESİ TÜBİTAK RAPORU ELEŞTİRİSİ NE İLİŞKİN GÖRÜŞLER Rüştü GÜNER (İnş. Y. Müh.) TEMELSU Uluslararası Mühendislik Hizmetleri A.Ş. ) Varsayılan Zemin Parametreleri Ovacık Atık

Detaylı

Zemin Suyu. Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN

Zemin Suyu. Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN Zemin Suyu Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN Giriş Zemin içinde bulunan su miktarı (su muhtevası), zemin suyundaki basınç (boşluk suyu basıncı) ve suyun zemin içindeki hareketi zeminlerin mühendislik özelliklerini

Detaylı

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 DANE ÇAPI DAĞILIMI (GRANÜLOMETRİ) 2 İnşaat Mühendisliğinde Zeminlerin Dane Çapına Göre Sınıflandırılması Kohezyonlu Zeminler Granüler

Detaylı

YENİLME KRİTERİ TEORİK GÖRGÜL (AMPİRİK)

YENİLME KRİTERİ TEORİK GÖRGÜL (AMPİRİK) YENİLME KRİTERİ Yenilmenin olabilmesi için kayanın etkisinde kaldığı gerilmenin kayanın dayanımını aşması gerekir. Yenilmede en önemli iki parametre gerilme ve deformasyondur. Tasarım aşamasında bunlarda

Detaylı

YTÜ Mimarlık Fakültesi Statik-Mukavemet Ders Notları

YTÜ Mimarlık Fakültesi Statik-Mukavemet Ders Notları KESİT TESİRLERİNDEN OLUŞAN GERİLME VE ŞEKİLDEĞİŞTİRMELERE GİRİŞ - MALZEME DAVRANIŞI- En Genel Kesit Tesirleri 1 Gerilme - Şekildeğiştirme Grafiği Gerilme - Şekildeğiştirme Grafiği 2 Malzemelere Uygulanan

Detaylı

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER Problem 1: 38 mm çapında, 76 mm yüksekliğinde bir örselenmemiş kohezyonlu zemin örneğinin doğal (yaş) kütlesi 155 g dır. Aynı zemin örneğinin etüvde kurutulduktan sonraki kütlesi

Detaylı

Üst yapı yüklerinin bir bölümü ya da tümünü zemin yüzünden daha derinlerdeki tabakalara aktaran

Üst yapı yüklerinin bir bölümü ya da tümünü zemin yüzünden daha derinlerdeki tabakalara aktaran Üst yapı yüklerinin bir bölümü ya da tümünü zemin yüzünden daha derinlerdeki tabakalara aktaran temel derinliği/temel genişliği oranı genellikle 4'den büyük olan temel sistemleri derin temeller olarak

Detaylı

10. KONSOLİDASYON. Konsolidasyon. σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar).

10. KONSOLİDASYON. Konsolidasyon. σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar). . KONSOLİDASYON Konsolidasyon σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar). σ nasıl artar?. Yeraltısuyu seviyesi düşer 2. Zemine yük uygulanır

Detaylı

1. GİRİŞ 2. ETÜT ALANI JEOLOJİSİ

1. GİRİŞ 2. ETÜT ALANI JEOLOJİSİ 1. GİRİŞ 1.1 Raporun Amacı Bu rapor, Ödemiş-Aktaş Barajı Kat i Proje kapsamında yer alan baraj gövde dolgusunun oturacağı temel zeminini incelemek, zemin emniyet gerilmesi ve proje yükleri altında temelde

Detaylı

YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı. Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR. Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN

YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı. Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR. Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN İçten Destekli Kazılar İçerik: Giriş Uygulamalar Tipler Basınç diagramları Tasarım Toprak Basıncı Diagramı

Detaylı

INM 305 Zemin Mekaniği

INM 305 Zemin Mekaniği Hafta_8 INM 305 Zemin Mekaniği Zeminlerde Gerilme ve Dağılışı Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com Haftalık Konular Hafta 1: Zeminlerin Oluşumu Hafta 2: Hafta 3: Hafta

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI İnce Daneli Zeminlerin Kıvamı ve Kıvam Limitleri. Yrd.Doç.Dr. SAADET A. BERİLGEN

ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI İnce Daneli Zeminlerin Kıvamı ve Kıvam Limitleri. Yrd.Doç.Dr. SAADET A. BERİLGEN ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI İnce Daneli Zeminlerin Kıvamı ve Kıvam Limitleri Yrd.Doç.Dr. SAADET A. BERİLGEN Ders İçeriği Kıvam (Atterberg) Limitleri Likit Limit, LL Plastik Limit, PL Platisite İndisi,

Detaylı

Şev Stabilitesi I. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN

Şev Stabilitesi I. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Şev Stabilitesi I Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Farklı Malzemelerin Dayanımı Çelik Beton Zemin Çekme dayanımı Basınç dayanımı Kesme dayanımı Karmaşık davranış Boşluk suyu! Zeminlerin Kesme Çökmesi

Detaylı

BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM

BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM TDY 2007 Öğr. Verildi BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM Deprem bölgelerinde yapılacak yeni binalar ile deprem performansı değerlendirilecek veya güçlendirilecek

Detaylı

ÇEVRE GEOTEKNİĞİ DERSİ

ÇEVRE GEOTEKNİĞİ DERSİ ÇEVRE GEOTEKNİĞİ DERSİ ATIK VE ZEMİNLERİN OTURMASI DERSİN SORUMLUSU YRD. DOÇ DR. AHMET ŞENOL HAZIRLAYANLAR 2013138017 ALİHAN UTKU YILMAZ 2013138020 MUSTAFA ÖZBAY OTURMA Yapının(dolayısıyla temelin ) düşey

Detaylı

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER Problem 1: 38 mm çapında, 76 mm yüksekliğinde bir örselenmemiş zemin örneğinin doğal kütlesi 165 g dır. Aynı zemin örneğinin etüvde kurutulduktan sonraki kütlesi 153 g dır.

Detaylı

Elastisite modülü çerçevesi ve deneyi: σmaks

Elastisite modülü çerçevesi ve deneyi: σmaks d) Betonda Elastisite modülü deneyi: Elastisite modülü, malzemelerin normal gerilme (basınç, çekme) altında elastik şekil değiştirmesinin ölçüsüdür. Diğer bir ifadeyle malzemenin sekil değiştirmeye karşı

Detaylı

BİNA VE BİNA TÜRÜ YAPILAR (KATEGORİ 2 ve 3) İÇİN PARSEL BAZINDA DÜZENLENECEK ZEMİN VE TEMEL ETÜDÜ (GEOTEKNİK) DEĞERLENDİRME RAPORU FORMATI

BİNA VE BİNA TÜRÜ YAPILAR (KATEGORİ 2 ve 3) İÇİN PARSEL BAZINDA DÜZENLENECEK ZEMİN VE TEMEL ETÜDÜ (GEOTEKNİK) DEĞERLENDİRME RAPORU FORMATI TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI Necatibey Cad. No:57 Kızılay / Ankara Tel: (0 312) 294 30 00 - Faks: (0 312) 294 30 88 www.imo.org.tr imo@imo.org.tr BİNA VE BİNA TÜRÜ YAPILAR (KATEGORİ 2 ve 3) İÇİN PARSEL

Detaylı

tünel, bir tarafı açık kazılara ise galeri adı

tünel, bir tarafı açık kazılara ise galeri adı TÜNEL JEOLOJİSİ Yer altında açılan iki tarafı açık kazılara tünel, bir tarafı açık kazılara ise galeri adı verilir. Yol inşaatlarında Baraj inşaatlarında Metro inşaatında Hidroelektrik santrallerinde Yeraltı

Detaylı

Bahar. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1.

Bahar. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1. Su Yapıları II Dolgu Barajlar Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli

Detaylı

YOL İNŞAATINDA GEOSENTETİKLERİN KULLANIMI

YOL İNŞAATINDA GEOSENTETİKLERİN KULLANIMI YOL İNŞAATINDA GEOSENTETİKLERİN KULLANIMI Erhan DERİCİ Selhan ACAR Tez Danışmanı Yard. Doç. Dr. Devrim ALKAYA Geotekstil Nedir? İnsan yapısı bir proje, yapı veya sistemin bir parçası olarak temel elemanı,

Detaylı

FİZİK. Mekanik İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ KAYAÇLARIN MÜHENDİSLİK ÖZELLİKLERİ. Mekanik Nedir? Mekanik Nedir?

FİZİK. Mekanik İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ KAYAÇLARIN MÜHENDİSLİK ÖZELLİKLERİ. Mekanik Nedir? Mekanik Nedir? İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ 14.04.2015 KAYAÇLARIN MÜHENDİSLİK ÖZELLİKLERİ Dr. Dilek OKUYUCU Mekanik Nedir? Mekanik: Kuvvetlerin etkisi altında cisimlerin davranışını inceleyen bilim dalıdır.

Detaylı

YENİLME KRİTERLERİ. Coulomb ve Mohr Yenilme Kriteri

YENİLME KRİTERLERİ. Coulomb ve Mohr Yenilme Kriteri Coulomb ve Mohr Yenilme Kriteri s= τ=σn.tanφ+c YENİLME KRİTERLERİ Mohr hipozezine göre (1900 da) bir düzlem üzerinde bir kesme kırılması meydana geldiğinde, bu düzlem üzerindeki normal (σ) ve kesme (τ)

Detaylı

1 GERİLME-BİRİM DEFORMASYON

1 GERİLME-BİRİM DEFORMASYON Kaya Mekaniği - ilkeleri, uygulamaları İçindekiler Sunuş...... Önsöz......... v vii 1 GERİLME-BİRİM DEFORMASYON.. 1 1.1 GERİLME....... 3 1.2 DÜZLEMDEKİ GERİLMELER VE GERİLME ÇEVİRİMİ (TRANSFORMASYON)...

Detaylı

2 Mayıs 2017 Salı İÇERIK

2 Mayıs 2017 Salı İÇERIK TÜNEL İŞLERI İÇERIK GEOMETRİK STANDARTLAR NATM (YENİ AVUSTURYA TÜNEL AÇMA YÖNTEMİ) KAYA SINIFLANDIRMASI YER ALTI KAZISI TÜNEL İKSASI (DESTEK SİSTEMİ) TÜNEL YALITIMI ÖLÇÜM NÜMERİK ANALİZ 2 3 GEOMETRİK STANDARTLAR

Detaylı

TUNNEL DESIGN & CONSTRUCTION NORTHEAST ASI A. YAPI MERKEZİ Ar Ge Bölümü

TUNNEL DESIGN & CONSTRUCTION NORTHEAST ASI A. YAPI MERKEZİ Ar Ge Bölümü www.ym.com.tr Prof. Dr. Müh. Ergin ARIOĞLU Yapı Merkezi / Ar Ge Bölümü İstanbul, 2010 1 AÇIKLAMA NOTU Bilgi föyünün hazırlanmasında ülkemizde tünel mühendisliği konusunda büyük bilgi birikimi ve deneyimleri

Detaylı

DALGA YAYILMASI Sonsuz Uzun Bir Çubuktaki Boyuna Dalgalar SıkıĢma modülü M={(1- )/[(1+ )(1-2

DALGA YAYILMASI Sonsuz Uzun Bir Çubuktaki Boyuna Dalgalar SıkıĢma modülü M={(1- )/[(1+ )(1-2 DALGA YAYILMASI Sonsuz Uzun Bir Çubuktaki Boyuna Dalgalar SıkıĢma modülü = M={(1- )/[(1+ )(1-2 )]}E E= Elastisite modülü = poisson oranı = yoğunluk V p Dalga yayılma hızının sadece çubuk malzemesinin özelliklerine

Detaylı

BÖLÜM II D. YENİ YIĞMA BİNALARIN TASARIM, DEĞERLENDİRME VE GÜÇLENDİRME ÖRNEKLERİ

BÖLÜM II D. YENİ YIĞMA BİNALARIN TASARIM, DEĞERLENDİRME VE GÜÇLENDİRME ÖRNEKLERİ BÖLÜM II D ÖRNEK 1 BÖLÜM II D. YENİ YIĞMA BİNALARIN TASARIM, DEĞERLENDİRME VE GÜÇLENDİRME ÖRNEKLERİ ÖRNEK 1 İKİ KATLI YIĞMA OKUL BİNASININ DEĞERLENDİRMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİ 1.1. BİNANIN GENEL ÖZELLİKLERİ...II.1/

Detaylı

JEOLOJİK ETÜT İŞLERİ JEOFİZİK ETÜT İŞLERİ İŞİN ADI ESKİ POZ NO YENİ POZ NO

JEOLOJİK ETÜT İŞLERİ JEOFİZİK ETÜT İŞLERİ İŞİN ADI ESKİ POZ NO YENİ POZ NO JEOLOJİK ETÜT İŞLERİ Jeolojik etüt ( 1/5000 ölçekli ) 38.1101 Jeolojik rapor yazımı ( 1/5000 ölçekli ) 38.1102 jeoteknik etüt ( 1/1000 ölçekli ) 38.1103 Jeolojik rapor yazımı ( 1/1000 ölçekli ) 38.1104

Detaylı

KARADENİZ MÜHENDİSLİK

KARADENİZ MÜHENDİSLİK KARADENİZ MÜHENDİSLİK BAĞLIK MAH. ŞEHİT RIDVAN CAD. NO:25/1 KDZ EREĞLİ / ZONGULDAK TEL & FAX : 0 (372) 322 46 90 GSM : 0 (532) 615 57 26 ZONGULDAK İLİ EREĞLİ İLÇESİ KIYICAK KÖYÜ İNCELEME ALANI F.26.c.04.c.4.d

Detaylı

Şev Stabilitesi. Uygulama. Araş. Gör. S. Cankat Tanrıverdi, Prof. Dr. Mustafa Karaşahin

Şev Stabilitesi. Uygulama. Araş. Gör. S. Cankat Tanrıverdi, Prof. Dr. Mustafa Karaşahin Şev Stabilitesi Uygulama Araş. Gör. S. Cankat Tanrıverdi, Prof. Dr. Mustafa Karaşahin 1) Şekilde zemin yapısı verilen arazide 6 m yükseklikte ve 40⁰ eğimle açılacak bir şev için güvenlik sayısını belirleyiniz.

Detaylı

BETONARME-I 5. Hafta KİRİŞLER. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli

BETONARME-I 5. Hafta KİRİŞLER. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli BETONARME-I 5. Hafta KİRİŞLER Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli 1 Malzeme Katsayıları Beton ve çeliğin üretilirken, üretim aşamasında hedefi tutmama

Detaylı

Su seviyesi = ha Qin Kum dolu sütun Su seviyesi = h Qout

Su seviyesi = ha Qin Kum dolu sütun Su seviyesi = h Qout Su seviyesi = h a in Kum dolu sütun out Su seviyesi = h b 1803-1858 Modern hidrojeolojinin doğumu Henry Darcy nin deney seti (1856) 1 Darcy Kanunu Enerjinin yüksek olduğu yerlerden alçak olan yerlere doğru

Detaylı

Ek-3-2: Örnek Tez 1. GİRİŞ

Ek-3-2: Örnek Tez 1. GİRİŞ 1 Ek-3-2: Örnek Tez 1. GİRİŞ.. 2 2. GENEL KISIMLAR 2.1. YATAY YATAK KATSAYISI YAKLAŞIMI Yatay yüklü kazıkların analizinde iki parametrenin bilinmesi önemlidir : Kazığın rijitliği (EI) Zeminin yatay yöndeki

Detaylı

Akifer Özellikleri

Akifer Özellikleri Akifer Özellikleri Doygun olmayan bölge Doygun bölge Bütün boşluklar su+hava ile dolu Yer altı su seviyesi Bütün boşluklar su ile dolu Doygun olmayan (doymamış bölgede) zemin daneleri arasında su ve hava

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ DERSİ LABORATUVARI. (2014-2015 Güz Dönemi) NOKTA YÜK DAYANIMI DENEYİ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ DERSİ LABORATUVARI. (2014-2015 Güz Dönemi) NOKTA YÜK DAYANIMI DENEYİ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ DERSİ LABORATUVARI (2014-2015 Güz Dönemi) NOKTA YÜK DAYANIMI DENEYİ THE POINT LOAD TEST DENEY:4 Amaç ve Genel Bilgiler: Bu deney, kayaçların

Detaylı

Seyrantepe Yaya Tünelleri Seyrantepe Pedestrian Tunnels

Seyrantepe Yaya Tünelleri Seyrantepe Pedestrian Tunnels Seyrantepe Yaya Tünelleri Seyrantepe Pedestrian Tunnels Özgür KURUOĞLU 1 Atilla HOROZ 2 Anıl ERCAN 3 Kürşad ELMALI 3 ÖZ Bu makale kapsamında, İstanbul Metrosu 3. Aşama - 4.Levent Ayazağa Kesimi İnşaat

Detaylı

Ders Notları 2. Kompaksiyon Zeminlerin Sıkıştırılması

Ders Notları 2. Kompaksiyon Zeminlerin Sıkıştırılması Ders Notları 2 Kompaksiyon Zeminlerin Sıkıştırılması KONULAR 0 Zemin yapısı ve zemindeki boşluklar 0 Dolgu zeminler 0 Zeminin sıkıştırılması (Kompaksiyon) 0 Kompaksiyon parametreleri 0 Laboratuvar kompaksiyon

Detaylı

ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU

ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU Bir zemin kütlesini oluşturan taneler arasındaki boşluklar kısmen ya da tamamen su ile dolu olabilir. Zeminlerin taşıma gücü, yük altında sıkışması, şevler ve toprak barajlar gibi

Detaylı

ZEMİNLERİN GERİLME-ŞEKİL DEĞİŞTİRME DAVRANIŞI VE KAYMA MUKAVEMETİ

ZEMİNLERİN GERİLME-ŞEKİL DEĞİŞTİRME DAVRANIŞI VE KAYMA MUKAVEMETİ ZEMİNLERİN GERİLME-ŞEKİL DEĞİŞTİRME DAVRANIŞI VE KAYMA MUKAVEMETİ GİRİŞ Zeminlerin gerilme-şekil değiştirme davranışı diğer inşaat malzemelerine göre daha karmaşıktır. Zeminin yük altında davranışı Başlangıç

Detaylı

LİMİT DENGE ANALİZİ (Deterministik Yaklaşım)

LİMİT DENGE ANALİZİ (Deterministik Yaklaşım) 11. ŞEV DURAYLILIĞI ŞEV DURAYLILIĞI (Slope Stability) Şev: Düzensiz veya belirli bir geometriye sahip eğimli yüzeydir. Şevler Düzensiz bir geometriye sahip doğal şevler (yamaç) Belirli bir geometriye sahip

Detaylı

MEYDANCIK TÜNEL GİRİŞ PORTALINDA MEYDANA GELEN KAYA DÜŞMELERİNE YÖNELİK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

MEYDANCIK TÜNEL GİRİŞ PORTALINDA MEYDANA GELEN KAYA DÜŞMELERİNE YÖNELİK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ MEYDANCIK TÜNEL GİRİŞ PORTALINDA MEYDANA GELEN KAYA DÜŞMELERİNE YÖNELİK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ PERŞEMBE SEMİNERLERİ İMO-ANKARA 02 MART 2017 ANKARA Onur Başer İnş. Yük. Müh. (Şirket Müdürü) ZEMKA PROJE İNŞ. LTD.

Detaylı

NOKTA YÜKLEME DAYANIM İNDEKSİ TAYİNİ. Bu deney, kayaların nokta yükleme dayanım indekslerinin tayinine ilişkin bir deneydir.

NOKTA YÜKLEME DAYANIM İNDEKSİ TAYİNİ. Bu deney, kayaların nokta yükleme dayanım indekslerinin tayinine ilişkin bir deneydir. NOKTA YÜKLEME DAYANIM İNDEKSİ TAYİNİ KONU Bu deney, kayaların nokta yükleme dayanım indekslerinin tayinine ilişkin bir deneydir. KAPSAM Nokta yük deneyi, kayaçların dayanımlarına göre sınıflandırılmasında

Detaylı

DEPREMLER - 2 İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Deprem Nedir?

DEPREMLER - 2 İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Deprem Nedir? İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ 10.03.2015 DEPREMLER - 2 Dr. Dilek OKUYUCU Deprem Nedir? Yerkabuğu içindeki fay düzlemi adı verilen kırıklar üzerinde biriken enerjinin aniden boşalması ve kırılmalar

Detaylı

Proje Adı: İstinat Duvarı Sayfa 1. Analiz Yapı Tel:

Proje Adı: İstinat Duvarı Sayfa 1.  Analiz Yapı Tel: Proje Adı: İstinat Duvarı Sayfa 1 BETONARME KONSOL İSTİNAT DUVARI HESAP RAPORU GEOMETRİ BİLGİLERİ Duvarın zeminden itibaren yüksekliği H1 6 [m] Ön ampatman uç yüksekliği Ht2 0,4 [m] Ön ampatman dip yüksekliği

Detaylı

SÜRTÜNME ETKİLİ (KAYMA KONTROLLÜ) BİRLEŞİMLER:

SÜRTÜNME ETKİLİ (KAYMA KONTROLLÜ) BİRLEŞİMLER: SÜRTÜME ETKİLİ (KYM KOTROLLÜ) BİRLEŞİMLER: Birleşen parçaların temas yüzeyleri arasında kaymayı önlemek amacıyla bulonlara sıkma işlemi (öngerme) uygulanarak sürtünme kuvveti ile de yük aktarımı sağlanır.

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İ 3. Bölüm (Kemerlenme olgusu, Tünel stabilite analizleri, Cidar yerdeğiştirme iksa basınç karakteristikleri) Prof. Dr. Müh. Yapı Merkezi AR&GE Bölümü

Detaylı

Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması

Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması Farklı sonlu eleman tipleri ve farklı modelleme teknikleri kullanılarak yığma duvarların

Detaylı

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 3 Laminanın Mikromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 3 Laminanın Mikromekanik

Detaylı

ZEMİNLERİN GEÇİRİMLİLİĞİ YRD. DOÇ. DR. TAYLAN SANÇAR

ZEMİNLERİN GEÇİRİMLİLİĞİ YRD. DOÇ. DR. TAYLAN SANÇAR ZEMİNLERİN GEÇİRİMLİLİĞİ YRD. DOÇ. DR. TAYLAN SANÇAR Suyun Toprak ve Kayalar içerisindeki hareketi Suyun Toprak ve Kayalar içerisindeki hareketi Hatırlanması gereken iki kural vardır 1. Darcy Kanunu 2.

Detaylı

inşaat mühendisliğinde de tünel kazımı esnasında gevşek zeminlerin ve parçalı kayaların stabilizasyonunda,

inşaat mühendisliğinde de tünel kazımı esnasında gevşek zeminlerin ve parçalı kayaların stabilizasyonunda, ENJEKSİYON Buradaki amaç zeminin ya da kaya kütlesinin mühendislik özelliklerini iyileştirmektir. Nitekim bu iyileştirme zeminin gerilmedeformasyon ve dayanım gibi mekanik özellikleri ile geçirimlilik

Detaylı

TMMOB JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI

TMMOB JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI Asgari Fiyat Listesi Poz No İşin Adı i JF 1 GRAVİTE ÖLÇÜMLERİ VE HARİTALANMASI JF 1.1 250 m x 250 m karelaj Nokta 50 JF 1.2 100 m x 100 m karelaj Nokta 24 JF 1.3 50 m x 50 m karelaj Nokta 18 JF 1.4 25

Detaylı

ÇATI KONSTRÜKSİYONLARINDA GAZBETON UYGULAMALARI Doç.Dr.Oğuz Cem Çelik İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi

ÇATI KONSTRÜKSİYONLARINDA GAZBETON UYGULAMALARI Doç.Dr.Oğuz Cem Çelik İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi ÇATI KONSTRÜKSİYONLARINDA GAZBETON UYGULAMALARI Doç.Dr.Oğuz Cem Çelik İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi ÖZET Donatılı gazbeton çatı panellerinin çeşitli çatı taşıyıcı sistemlerinde

Detaylı

TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ 2018 IŞIĞINDA YÜZEYSEL VE DERİN TEMELLERİN TASARIMINA KRİTİK BAKIŞ Prof. Dr. K. Önder ÇETİN

TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ 2018 IŞIĞINDA YÜZEYSEL VE DERİN TEMELLERİN TASARIMINA KRİTİK BAKIŞ Prof. Dr. K. Önder ÇETİN 2018 MESLEK İÇİ EĞİTİM KURSU TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ 2018 IŞIĞINDA YÜZEYSEL VE DERİN TEMELLERİN TASARIMINA KRİTİK BAKIŞ Prof. Dr. K. Önder ÇETİN Ortadoğu Teknik Üniversitesi 8 Aralık 2018, İzmir

Detaylı

İnşaat Mühendisliği Bölümü. Niğde Üniversitesi Toprak İşleri Ders Notları TOPRAK İŞLERİ. Dersin Amacı

İnşaat Mühendisliği Bölümü. Niğde Üniversitesi Toprak İşleri Ders Notları TOPRAK İŞLERİ. Dersin Amacı TOPRAK İŞLERİ Dersin Amacı Ulaştırma projelerinin yapımında gerekli olan toprak işleri konularında temel kavramların öğretilmesi. 1 Dersin Hedefleri Toprak işlerin hakkında genel bilgiye sahip 1 : olmak

Detaylı

Yeni Deprem Yönetmeliği ve İstinat Yapıları Hesaplarındaki Değişiklikler

Yeni Deprem Yönetmeliği ve İstinat Yapıları Hesaplarındaki Değişiklikler İnşaat Mühendisleri Odası Denizli Şubesi istcad istinat Duvarı Yazılımı & Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği nin İstinat Yapıları Hakkındaki Hükümleri Yeni Deprem Yönetmeliği ve İstinat Yapıları Hesaplarındaki

Detaylı

TEMEL İNŞAATI ŞERİT TEMELLER

TEMEL İNŞAATI ŞERİT TEMELLER TEMEL İNŞAATI ŞERİT TEMELLER Kaynak; Temel Mühendisliğine Giriş, Prof. Dr. Bayram Ali Uzuner 1 2 Duvar Altı (veya Perde Altı) Şerit Temeller (Duvar Temelleri) 3 Taş Duvar Altı Şerit Temeller Basit tek

Detaylı

KONU: Beton Baraj Tasarım İlkeleri, Örnek Çalışmalar SUNUM YAPAN: Altuğ Akman, ESPROJE Müh.Müş.Ltd.Şti

KONU: Beton Baraj Tasarım İlkeleri, Örnek Çalışmalar SUNUM YAPAN: Altuğ Akman, ESPROJE Müh.Müş.Ltd.Şti KONU: Beton Baraj Tasarım İlkeleri, Örnek Çalışmalar SUNUM YAPAN: Altuğ Akman, ESPROJE Müh.Müş.Ltd.Şti BİRİNCİ BARAJLAR KONGRESİ 2012 11 12 Ekim Beton Baraj Tasarım İlkeleri: Örnek Çalışmalar Beton Barajlar

Detaylı

MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON

MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON 2018 2019 Güz 10. HAFTA Dr. Serdar YAŞAR 10. Hafta İçeriği Hidrolik Kırıcılar Hidrolik Kırıcı Seçim Kriterleri Hidrolik Kırıcıların Teknik Özellikleri Hidrolik

Detaylı

T.C. Adalet Bakanlığı Balıkesir/Kepsut Cezaevi inşaat sahasındaki presiyometre deney sonuçlarının incelenmesi

T.C. Adalet Bakanlığı Balıkesir/Kepsut Cezaevi inşaat sahasındaki presiyometre deney sonuçlarının incelenmesi BAÜ FBE Dergisi Cilt:9, Sayı:2, 34-47 Aralık 2007 T.C. Adalet Bakanlığı Balıkesir/Kepsut Cezaevi inşaat sahasındaki presiyometre deney sonuçlarının incelenmesi Ahmet ÇONA 1, 1 Balıkesir Üniversitesi Müh.

Detaylı

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, GEOTEKNİK ABD ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, GEOTEKNİK ABD ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ DANE BİRİM HACİM AĞIRLIK DENEYİ _ W x y ' f c - f c - w j ] Numune No 1 4 5 Kuru Zemin Ağırlığı (g), W, Su + Piknometre Ağırlığı (g), W Su + Piknometre + Zemin Ağırlığı (g), W Dane Birim Hacim Ağırlığı

Detaylı

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 ÖZET Yer yüzündeki her cismin bir konumu vardır. Zemine her cisim bir konumda oturur. Cismin dengede kalabilmesi için konumunu koruması gerekir. Yapının konumu temelleri üzerinedir.

Detaylı

MEVZİİ İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU

MEVZİİ İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU SINIRLI SORUMLU KARAKÖY TARIMSAL KALKINMA KOOP. MEVZİİ İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU ÇANAKKALE İLİ BAYRAMİÇ İLÇESİ KARAKÖY KÖYÜ Pafta No : 1-4 Ada No: 120 Parsel No: 61 DANIŞMANLIK ÇEVRE

Detaylı

Yüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN

Yüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Yüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Neden gerekli? Hat üstyapısının drenajı için Yer altı suyunu kontrol etmek için Şevlerin drene edilmesi için gereklidir. Yüzeyaltı drenaj,

Detaylı

İSTİNAT YAPILARI TASARIMI

İSTİNAT YAPILARI TASARIMI İSTİNAT YAPILARI TASARIMI İstinat Duvarı Tasarım Kriterleri ve Tasarım İlkeleri Yrd. Doç. Dr. Saadet BERİLGEN İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı Devrilmeye Karşı Güvenlik Devrilmeye Karşı

Detaylı

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI KAYA OYMA YAPILARININ TASARIMINDA JEOFİZİK ETÜTLER RAPOR FORMATI Mart - 2016 Yönetim Kurulu nun 01/03/2016 tarih ve 107 sayılı kararı

Detaylı

METRO İNŞAATININ KAZI VE DESTEKLEME AŞAMASIN DA TARİHİ SARKUYSAN BİNASINDA RİSK OLUŞTURMA MASI İÇİN ALINAN ÖNLEMLER ve YAPILAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR

METRO İNŞAATININ KAZI VE DESTEKLEME AŞAMASIN DA TARİHİ SARKUYSAN BİNASINDA RİSK OLUŞTURMA MASI İÇİN ALINAN ÖNLEMLER ve YAPILAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR METRO İNŞAATININ KAZI VE DESTEKLEME AŞAMASIN DA TARİHİ SARKUYSAN BİNASINDA RİSK OLUŞTURMA MASI İÇİN ALINAN ÖNLEMLER ve YAPILAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR * H. Namık ERDİRİK ** Yusuf ECEL *** Sadık AYHAN ÖZET:

Detaylı

İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI- İZMİR ŞUBESİ

İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI- İZMİR ŞUBESİ İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI- İZMİR ŞUBESİ GEOTEKNİK UYGULAMA PROJESİ ÖRNEĞİ 08.07.2014 Proje Lokasyonu Yapısal/Geoteknik Bilgiler Yapı oturum alanı yaklaşık 15000 m2 Temel alt kotu -13.75 m Konut Kulesi

Detaylı

Yalova Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü. ZEMIN VE TEMEL ETÜT RAPORLARı, KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER

Yalova Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü. ZEMIN VE TEMEL ETÜT RAPORLARı, KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER Yalova Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ZEMIN VE TEMEL ETÜT RAPORLARı, KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER FORMAT Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nın Zemin ve Temel Etüdü Raporunun Hazırlanmasına İlişkin Esaslar

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI DENEY ADI: EĞİLME (BÜKÜLME) DAYANIMI TANIM: Eğilme dayanımı (bükülme dayanımı veya parçalanma modülü olarak da bilinir), bir malzemenin dış fiberinin çekme dayanımının ölçüsüdür. Bu özellik, silindirik

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ Konsolidasyon Su muhtevası Dane dağılımı Üç eksenli kesme Deneyler Özgül ağırlık Serbest basınç Kıvam limitleri (likit limit) Geçirgenlik Proktor ZEMİN SU MUHTEVASI DENEYİ Birim

Detaylı

7.3 ELASTĐK ZEMĐNE OTURAN PLAKLARIN DAVRANIŞI (BTÜ DE YAPILAN DENEYLER) BTÜ de Yapılan Deneyler

7.3 ELASTĐK ZEMĐNE OTURAN PLAKLARIN DAVRANIŞI (BTÜ DE YAPILAN DENEYLER) BTÜ de Yapılan Deneyler 7. ELASTĐK ZEMĐNE OTURAN PLAKLARIN DAVRANIŞI (BTÜ DE YAPILAN DENEYLER) 7..1 BTÜ de Yapılan Deneyler Braunscweig Teknik Üniversitesi nde [15] ve Tames Polytecnic de [16] Elastik zemine oturan çelik tel

Detaylı

JEOLOJİK-JEOTEKNİK BİLGİ SİSTEMİNE BİR ÖRNEK: AKSARAY İL MERKEZİ

JEOLOJİK-JEOTEKNİK BİLGİ SİSTEMİNE BİR ÖRNEK: AKSARAY İL MERKEZİ JEOLOJİKJEOTEKNİK BİLGİ SİSTEMİNE BİR ÖRNEK: AKSARAY İL MERKEZİ A. Yalçın 1, C. Gökçeoğlu 2, H. Sönmez 2 1 Aksaray Üniversitesi, Jeoloji Müh. Bölümü, Uygulamalı Jeoloji ABD, Aksaray 2 Hacettepe Üniversitesi,

Detaylı

BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR

BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR Rijit Üstyapı: Oldukça yüksek eğilme mukavemetine sahip ve Portland çimentosundan yapılmış, tek tabakalı plak vasıtasıyla yükleri taban zeminine dağıtan üstyapı tipidir. Çimento

Detaylı

Zemin Gerilmeleri. Zemindeki gerilmelerin: 1- Zeminin kendi ağırlığından (geostatik gerilme),

Zemin Gerilmeleri. Zemindeki gerilmelerin: 1- Zeminin kendi ağırlığından (geostatik gerilme), Zemin Gerilmeleri Zemindeki gerilmelerin: 1- Zeminin kendi ağırlığından (geostatik gerilme), 2- Zemin üzerine eklenmiş yüklerden (Binalar, Barağlar vb.) kaynaklanmaktadır. 1 YERYÜZÜ Y.S.S Bina yükünden

Detaylı